4 r§bfhÈ 09.08.2013 m¥Jšyh TW»wh®. nuh« vǪj nghJ ãoš thá¤j Únuh k‹d®fis¤jh‹ fh§»uÞ T£l muá‹ M£áahs®fŸ Ãidî gL¤J»‹wd®. v§fŸ thœî« v§fŸ tsK« k§fhj jÄbH‹W r§nf KH§F ky® 18 09.08.2013 ïjœ 31 ViH gL« ghL! ïªâa muá‹ â£l¡FG #]iy 23 M« njâ eh£oš cŸs ViHfŸ F¿¤j jdJ nkjhɤjdkhd m¿¡ifia btËÆ£oU¡»‹wJ. â£l¡FGÉdhš, ÃaÄ¡f¥g£l bl©Lšf® FGÉ‹ m¿¡ifjh‹ ïJ v‹whY«, ïJnt â£l¡FGÉ‹ mrš m¿¡ifahf ã‹d® V‰f¥gL« mgha« ïU¡»‹wJ. VbdÅš, 2011 ïš c¢r Úâk‹w¤âš, ViH k¡fŸ, tWik¡ nfh£o‰F ÑnH ïU¥gt®fŸ v¥go Ô®khÅ¡f¥gL»wh®fŸ v‹W â£l¡FG m¿¡if jh¡fš brŒjJ. mâš ïªâahÉ‹ »uhk¥òw¤âš taJ tªj xUtÇ‹ tUkhd« âdrÇ %.26 v‹whš, mt® tWik¡ nfh£oš thœ»wh® v‹W«, ef®òw¤âš cŸs xUtÇ‹ tUkhd« âdrÇ %.32 Mf ïU¥ã‹, mt® tWik¡nfh£o‰F ÑnH thœ»wh® v‹W« bjÇɤJ ïUªjJ. â£l¡FGÉ‹ ïªj kâ¥Õ£o‰F ehL KGtJ« fL« f©ld« vGªjJ. j‰nghJ« mij¥nghynt, Fu§F F£oiaÉ£L MH« gh®¥gJ nghy, â£l¡FG bl©Lšf® FG _y« bg‰w gǪJiufis fáa É£LŸsJ. â£l¡FG ï¥nghJ bfhL¤JŸs m¿¡ifÆš, »uhk¥òw§fËš xU ehis¡F 27 %ghí«, ef®¥òw§fËš 33 %ghí« tUkhd«
09.08.2013 ïj‹go tWik v‹gij v¥go Ô®khŤjd® v‹whš, »uhk¥òw¤âš cŸs jÅeg® xU ehis¡F 2400 fnyhÇ¡fhd czî«, ef®¥òw¤âš 2,100 fnyhÇ¡fhd czî« vL¤J¡bfhŸs njitahd khjhªâu bryîfŸ v‹w msÉ‹ mo¥gilÆš tWik v‹gJ tiuaW¡f¥ g£lJ. tiuaW¡f¥g£l ïªj tWik¡nfhL, czî mšyhj vÇbghUŸ, JÂ, å£L trâ, kU¤Jt« ngh‹wt‰¿‰F MF« bryÉd§fisí« cŸsl¡»ÆUªjJ. ïªj tiuaiwfË‹go â£l¡FGÉ‹ j‰nghija tWik¡nfhL v‹gJ »uhk¥òw¤ij¥ bghW¤jtiuÆš, jÅeg® xUtÇ‹ khj tUkhd« %.327 k£Lnk. ïJ ef®¥òw¤ij¥ bghW¤jtiuÆš %.454 MF«. khÃy msÉš »uhk¥òw tWik¡nfhL, khÃy Éiy F¿p£L v©Ql‹ ïizªjjhF«. ïj‹go MªâuhÉš »uhk¥òw¤âš jÅeg® tUkhd« khj« x‹W¡F %.262 MF«. ïJ kuh£oa¤âš %.318 Mfî«, c¤âu¥ãunjr¤âš %.336 Mfî«, nk‰F t§f¤âš %.350 Mfî«, tl»H¡F khfhz§fËš %.365 Mfî«, nfushÉš %.374 Mfî« ntWghL bfh©ljhf tWik¡nfhL îza« ïU¡»‹wJ. 1992 ïš Kjš jlitahf tWik¡nfh£o‰F¡ Ñœ cŸst®fŸ F¿¤j fz¡bfL¥ig el¤âanghJ tWik¡nfh£o‰F Ñœ cŸst®fis milahs« fhz M©o‰F %. 11 MÆu« tWik¡ nfh£o‰fhd msthf îzÆ¡f¥g£lJ. ïªj¡ fz¡bfL¥ò¡F¥ ãwF, »uhk¥òw ts®¢á mik¢rf« eh£oš 52 rjåj »uhk¥òw FL«g§fŸ tWik¡nfh£o‰F¡ ÑHhdit v‹W bjÇɤjJ. mL¤J 9 MtJ Iªjh©L¤ â£l¤â‰fhd ïu©lhtJ fz¡bfL¥ã‹ nghJ â£l¡FG ntW msåLfis¥ òF¤âaJ. tUkhd¤ij mo¥gilahf¡ bfh©l mo¥gil msɉF¥ gâyhf bryî-Ú¡fš mo¥gilÆš (Expenditure cum exclusion) mo¥gil msî cUth¡f¥g£lJ. ïâš xU F¿¥ã£l IªJ bghU£fËš VnjD« x‹iw xU FL«g« it¤âUªjhš mJ tWik¡ nfh£oÈUªJ Ú¡f¥gL«. ïªj Ú¡f« mo¥gilahd bfhŸif¡F (Exclusion Criteria), åL, Ãy«, FL«g¤â‹ VnjD« xU cW¥ãdÇ‹ M©L tUkhd« %.20 MÆu«, bjhiy¡fh£á¥ bg£o k‰W« Étrha¡ fUÉ ït‰¿š VjhtJ x‹W ïUªjhšTl mªj¡ FL«g« tWik¡nfhL g£oaÈš tuhJ. ïªj¥ òâa msåLfis¥ ga‹gL¤â, 1997 ïš »uhk¥òw k¡fËš 41.05 rjåj« k¡fŸ, tWik¡nfh£o‰F Ñœ cŸs guk ViHfŸ v‹W »uhk¥òw ts®¢á¤Jiw mik¢rf« T¿aJ. ïijí«Tl â£l¡FG V‰f ja¡f« fh£oaJ. vdnt, â£l¡FGÉ‹ MnyhridÆ‹go, Û©L« Ãòz® FG x‹iw »uhk¥òw ts®¢á¤Jiw mik¢rf« mik¤jJ. mªj¡ FG Kªija ïU tÊKiwfisí« ÃuhfǤJÉ£L, _‹whtjhf x‹iw¡ bfh©LtªjJ. ïªj¥ òâa ÉâKiw¥go xU g£oaš jahÇ¡f¥g£L, 13 tu«ò msîfŸ (Parameters) cUth¡f¥g£L, x›bth‹W¡F« jŤ jÅ kâ¥bg© (Score) bfhL¡f¥g£lJ. ïj‹go xU FL«g« KG Ãiwthd czî¡F Fiwthf c£bfh©lhš ó{a« kâ¥bg© bfhL¡f¥gL«. ïUntis czî vL¤J¡bfh©lhš 3 kâ¥bg©fŸ bfhL¡f¥gL«. xU FL«g« brhªjkhd jÅ¥g£l fÊtiw bfh©oUªjhš mâfg£r« 4 kâ¥bg©fŸ bfhL¡f¥gL«. kâ¥bg©fŸ mo¥gilÆš tWik¡nfhL Ô®khÅ¡f¥gL«. ï›thW nfÈ¡FÇa tifÆš msåLfis cUth¡» tWik¡ nfh£il kâ¥ÕL brŒJ cyft§», g‹dh£L Ãâa¤â‹ c¤juî fis eilKiw¥gL¤JtJjh‹ k¤âa fh§»uÞ T£l muá‹ neh¡fkhf ïU¡»‹wJ. czî¥ ghJfh¥ò¢ r£l« tWik¡nfh£o‰F ÑnH cŸs guk ViHfË‹ czî¡F cWâ brŒ»wJ v‹W j«g£l« mo¤J¡bfh©nl tWik¡nfh£o‰F Ñœ cŸs k¡fŸ v©Â¡ifia¡ Fiw¤J¡ fh£LtJ«, â£l¡FG òŸË Étu§fis btËÆLtJ« V‹ v‹w nfŸÉ vG»wJ. njáa khâÇ MŒî ÃWtd« (NSSO) vL¤j fz¡Ñ£o‹go j‰nghJŸs Ãiy 90 rjåj k¡fŸ »uhk¥òw§fËš xU ehis¡F 70 %ghí«, 90 rjåj k¡fŸ ef®¥òw§fËš xU ehis¡F 154 %ghí« brytÊ¡f¡Toa msÉš ïU¡»‹wd® v‹W bjÇÉ¡F«nghJ â£l¡FG »uhk¥òw§fËš %.27, ef®¥òw§fËš %.33 âdK« brytÊ¡»‹wt®fŸjh‹ tWik¡nfh£o‰F¡ ÑnH cŸst®fŸ v‹W kâ¥ã£LŸsJ v›tsî nkhroahdJ v‹W bjÇ»wJ. njáa Mnyhrid¡FGÉ‹ cW¥ãd® v‹.á.r¡nrdh T¿íŸsthW â£l¡FGÉ‹ òŸËÉtu§fŸ fh£L« bryÉš óidfS« ehŒfS« k£Lnk cÆ®thH Koí« v‹gJjh‹ c©ik Ãiy. ViHfŸ gL« gh£ilÉl â£l¡FGÉ‹ kâ¥ÕL bfhLikahdjhf ïU¡»‹wJ. â£l¡FG jiyt® ãujk® k‹nkhf‹á§, Jiz¤jiyt® kh©nl¡ ᧠mYthÈah ïUtU«jh‹ gâš Tw nt©L«. r§bfhÈ 5 kWky®¢á âuhÉl K‹nd‰w¡ fHf« rh®ãš òÅj ukyh‹ (ï~¥jh®) neh‹ò âw¡F« Ãfœ¢á m‹ò cŸs« bfh©nlhnu! e«Kila f©Âa¤â‰F cÇa m‹ò¢ rnfhju®fsh»a ïÞyhÄa¥ bgUk¡fË‹ flikfËš x‹whd neh‹ig Ãiwnt‰W»‹w tifÆš, òÅj ukyh‹ khj« bjhl§» ïU¡»wJ. kWky®¢á âuhÉl K‹nd‰w¡ fHf¤â‹ rh®ãš neh‹ò âw¡»‹w Ãfœ¢á mik¥ò¢ brayhs® Ókhgê® mt®fË‹ jiyikÆš eilbgw ïU¡»wJ. rh‹nwh®fS«, ïÞyhÄa¥ bgÇnah®fS« fyªJ bfhŸ»wh®fŸ. rka ešÈz¡f¤â‰F rh‹whf¤ âfG« ïªÃfœ¢áÆš jh§fŸ g§nf‰W¢ áw¥ã¤J¤ jUkhW m‹òl‹ nf£L¡ bfhŸ»nw‹ - itnfh ehŸ: 03.08.2013, rÅ¡»Hik khiy 5 kÂasÉš ïl«: m‹id MÆõh kAhš, kiu¡fha® by¥ig bjU, br‹id jiyik: v¢.Ókh gê® K‹Åiy bk£nuh v¢.v«.#khš, mšAhš xÆ£ ngyÞ fhÓ«, ô.Èahf¤ mÈ, ã.Ä‹d¤Jšyh, V.lãŸô.m¥Jšfhj®, v«.bkhŒÔ‹, vÞ.nf.v«.ignuhÞfh‹, nf.m¡g® mÈ, òAhÇ m‹t® Kuh¤, bešiy nf.v«.V.Ã#h«, lh¡l® buhiAah, fh.K.ïÞkhÆš, ntÿ® KÜ®gh£rh, thÂa«gho ehÓ®fh‹, vÞ.kAó¥#h‹, Ä‹dš vÞ.Kf«kJ mÈ, v«.vÞ.KÞjh¡ cnr‹, á.V.ÍahîÔ‹, b#.á¡fªj®, v«.ï.ehr®, v«.nf.ïÞkhÆš, bj‹wš ï.Ãrh®, M®.v«.ïnaRuh{, ã.É.âšyt‹, V.vÞ.Ôdh, ã.RnuZ, M®.v«.njtjhÞ tunt‰òiu nf.É.kY¡fhkÈ, Fnuh«ng£il m.ehr®, V.kf%¥, bjhl¡f ciu: v¢.v«.KÞjgh áw¥òiu itnfh vÞ.iAj® mÈ, v«.gê® mAkJ lh¡l® ïuh.kháyhkÂ, kšiy r¤ah, ïka« b#guh{, lh¡l® m¥Jšyhà bgÇah®jhr‹, tH¡f¿P® Í.njtjhÞ R.ét‹, nts¢nrÇ ã.kÂkhw‹, ghyth¡f« f.nrhK, o.M®.M®.br§F£Lt‹, e.kndhfu‹, nfh.e‹khw‹, fÉP® nfhkf‹, fÉP® jÄœkwt‹, FkÇ É#aFkh®, â.K.uhn#ªâu‹, nt.