Zbigniew Anusik - PrzeglÄ d Nauk Historycznych

Artykuły recenzyjne i recenzje 191
przez Konstantego” (s. 147). Należy w tym miejscu od razu dodać,
że Eufrozyna Doczi de Nagyluczy, z pochodzenia Węgierka, była
wdową nie tylko po staroście sanockim Stefanie Janie Mniszchu
(bracie Urszuli), ale i po dwóch innych mężach. Z pierwszego małżeństwa
miała dorosłego już syna Jerzego Drugetha. W 1595 r.
Jerzy Mniszech (teść Eufrozyny) oddał w zastaw Załoźce wraz
z przyległymi wsiami Eufrozynie i jej synowi z pierwszego małżeństwa
w zamian za pożyczkę w wysokości 40 tys. zł. W 1602 r. wojewoda
sandomierski ponownie zaciągnął znaczną pożyczkę u swojej
synowej (Jerzy Drugeth oceniał jej wysokość na 90 tys. zł).
W 1604 r. Eufrozyna Mniszchowa po raz trzeci owdowiała. Gospodarowała
w dobrach załozieckich do 1607 r., kiedy to Konstanty
ks. Wiśniowiecki dokonał ich zajazdu. Mimo gwałtownych protestów
swojej szwagierki, książę utrzymał się ostatecznie w posiadaniu
Załoziec, które stały się wkrótce jego główną siedzibą. Zaznaczmy
jednak w tym miejscu, że syn Eufrozyny – Jerzy Drugeth
nie zrezygnował bynajmniej ze swoich pretensji i nękał rodzinę
Mniszchów kolejnymi pozwami. Robił to tak skutecznie, że po
śmierci wojewody sandomierskiego w 1613 r., jego synowie – Stanisław
Bonifacy i Franciszek Bernard zostali zmuszeni do oddania
mu w zastaw za sumę 300 tys. zł (180 tys. stanowiły stare należności
Drugetha i jego matki) Laszek z zamkiem i Chyrowa wraz ze
wszystkimi wsiami należącymi do tych dwóch miasteczek 53 .
Nie jest natomiast prawdą, że trzecia żona kniazia Konstantego
– Katarzyna Korniaktówna, wdowa po wojewodzie trockim Aleksandrze
Chodkiewiczu, wniosła do domu Wiśniowieckich majątek
Mysz w województwie nowogródzkim (s. 149) 54 . W czasach „dymi-
53 Por. W. Łoziński, op. cit., s. 232-234. Dodajmy w tym miejscu, że Załoźce
leżały na granicy województwa wołyńskiego, a włość załoziecka sąsiadowała
bezpośrednio z dobrami należącymi w przeszłości do kniaziów na Wiśniowcu
(w chwili przejęcia Załoziec przez kniazia Konstantego wołyńskie wsie położone
na wschód od jego nowej posiadłości były już jednak w większości własnością
Czartoryskich).
54 W dotychczasowej literaturze przedmiotu brak wzmianki o władaniu Myszą
przez Wiśniowieckich. Późniejsze pozwy sądowe (z 1655 r.) przeciwko wnukom
kniazia Konstantego o wydanie zbiegłych do majętności myskiej chłopów
(wspomina o nich Autorka na s. 162) wynikały najpewniej z faktu, że dziedziczka
Myszy – Eufrozyna z Chodkiewiczów Sieniawska, miała poważne trudności finansowe
po śmierci męża Prokopa w 1627 r., co zmusiło ją do zastawienia części
swoich majątków. Zastawnym posesorem Myszy był jednak zapewne nie kniaź
Konstanty, ale drugi dziadek wspomnianych tu młodych Wiśniowieckich – Janusz
Skumin Tyszkiewicz. Warto jednak wyraźnie zaznaczyć, że w późniejszym