Lang Van 113

.. 

'. 

N ghe ehoi eling lam e6ng-phu! 

Gia sach: 10 my-kim (14 gia-kim) 

Xin giri chi-phieu ve: 

LANG VAN 

P.O. Box 218, Station "U" 

Toronto, Ontario M8Z SPI 

Canada 

D9c-giå dai h(;ln Lang Van 

duac bOt 10% ve "bonsai." ~ 

'. 

Du chO'i "bonsai" hay chi 

chung "bonsai", b~n ciing cån 

cu6n sach nay de giu cho 

cåy ... khåi chet va kh6ng bien 

d~ng thanh mQt ch~u kieng 

tåm-thuemg. 

ChO'i "bonsai" kh6ng ph ai la 

tieu-xao, rna la nghe-thu~t. 

MQt lo~i "sieu nghe-thu~t", 

baD ham'y-nghia triet-Iy 

huyen-vi ve nhån-sinh-quan va 

vii-tfl:l-quan 

"Kj-thufji bonsai" kh6ng 

chi n6i ve ky-thu~t rna con dua 

ra net chfnh ve triet-Iy "bonsai", 

giup b~n lam di em t1;la de 

suy ngåm. 

"Kj-thu(it bonsai", cu6n 

s6 tay cåy canh cua b~n, do 

nha van Tụ Tinh, tuc hoa-sl . 

Nguyen Nh~t Tån, mQt nghe-sl 

Hio-thanh, gia d~n kinhnghiem 

ve cach .chO'i va glngiu 

"bonsai" t~i cac vung khfhåu 

khac nhau. 

o' 

; 

"Kj-thutj.t bonslii" bao 

gom nhieu hlnh-anh va minh 

. hQa ,my-ihu~t, gian-di. Kh6ng 

, cån doc chu, chi xem tranh 

?mh cUng hieu " d~qc r~t nhieu

TRUONG THf KIM ANH 

NORWAY 

Trang-trQng kinh chilc 

qui dQc-giå, van-huu 

nam moi an-khang, 

thinh-vuQng 

Toa-sOfln Lang Van 

ldngvdn 1

langvan 

• 

P.O. Box 218, Statlon "U,i 

Toronto, On1., M8Z 5Pl, Canada 

ril: (905) 607·8010 I Fu: (905) 607.8011 

Published 12 limes a year 

Publira/ions C/ass Mai! Reg. No: 8040 

ISSN : 0832·1922 • LON: 310578 

Vo/urne 11 - No 113 -January 1994 

B() Il - s6 l 13 - thiing 1,1994 

TRONG 56 NAy: 

Tin viln th!'-gim ......................................................................................... 3 

Tin Viet-nam.............................................................................................6 

CSVN 'chut(n-bj thay hlnh dOi d~ng. Nguy!n HihJ Nghia............... 12 

Trong Iling....... ........................................................................................ 13 

D~i-hQi th!'-gim Vlin bilt Viet-nam håi-ngo~i. ..................................... 14 

Ngolli ngo................................................................................................ 16 

HQi-thåo nhån-quy~n t~i Gia-nli-d~i.. ................................................ 18 

"Phåt-tri6n kinh -t~' t~i Viet-nam, Nguy!n HihJ Nghia........................20 

Tin ti-n~n.................................................................................................. 21 

Th!'-gi6i nAm 1993, Kien Trung................................. .............. ...........24 

Viet-nam, mQt nllm dø:u-tranh cho nhan-quy~n, 0110 Trubng PhI1c...... 27 

SO tay vlln-nghe 365 nglly qua, Nguy!n HihJ Nghia............................31 

xuan cllm, tha Cao Tieu.......................................................................37 

ChuOng trlr-tich Vi An.................................................................... ,... 38 

Nam tuø:t va~ hQc, Trlln Vln Trch........................................................42 

Mi)a xuan dl! I~, tha Kha Huy~n..............................................................45 

Bien-khåo v~ ch6, Zeng Sen................................................................ 47 

Khåch-dia xuAn tha ThI1y San............................................................52 

Ttlu oan' cho mi~ng mQc-t~n, Le Vln Lan.............................................53 

NQ Mc du-cfO thu d.mg coi, Thåi Vln Ki!m.......................................... 58 

XuAn trong h~n, tha Duang Hold Ninh................................................ 62 

Mi)a xuAn nllm «y, Viet Phuang............................................................ 63 

Ch6 Mn nhll thl gillu, Trlln Ngan Tieu....................................................69 

HlInh-trang cua Ong Vi, mng Huy;.......................................................73 

Tha ~t 'nlm nlly, tha Nguy!n Huy Phu6c ................................................71 

xuan muQn, Hollng Chfnh ... ................................................................. 79 

Khai but, tha Trlln Vl.n 4 ..................................................................81 

Tim lai mi)a xuan, tha Cao HoAng Nhan.................................. \ .......83 

Tha Nguy!n Vln NgQc...... ................................................................ 84 

Ch6 khOng che chu ngMo, Minh 0'0................................................. 87 

Mi)a xuan cua m~, Nguy!n Vln Ba....................................................89 

xuan tha-huang, tha Minh Tuø:n................................................... :.. 90 

Thi~n hllnh ban mai vll rang, tha Phan 4c Tie'p.................................93 

Hoa xuan, tha VAn Nuang.................................................................. 94 

X6m mlng: Ba con gli måi, NgO Nguyen oong................................. 95 

NgQc sång trong hoa sen, Nguyen Phong............................................ 97 

Blii gi6 c~n trllng, m Trubng An .....................................................................99 

f Quay trong can 16c, tru yen dåi Nguy!n NgQc Ng"m.......................... ]04 

Ta vll em, tha DOng VIl................................................................... I07 

Dieu vQi, tha Trlln Phi)ng Linh Duyen............................................. 108 

xuan v~, tha Truang Ai Minh......................................................... l]O 

N6i am hao cua dm, tha Huynh Li!u Ng'n........................................ 1l2 

X~p AI Capone, truy~n dlli Le XuAn Nhj........................................ llS 

XuAn muQn, tha V,n Giå................................................................. 118 

DQc giå thilc-milc, But Chl ......................................................... ..... 124 

CAu d6i T!'t cua Thanh HihJ Huy~n ...... .......................................... 126 

Gi6i-thieu såch ' m6i. ..............................................................................127 

Di!n-dll~: Trlln Vln Tfch, Trln Vlln Thanh, Trlln van Thllnh,......... 129 

Tin cQng-d~ng håi-ngo~i, tha Nam Chi ThuQng NhAn......................... 132 

Thu di tin I~i, N1~~e~la~~c;!j;i~~:~~~ ·~~~.c~~~.v·Q· ....·......,........·136 

Chu-nhi~m: Nguy4n Huong 

Chu·but: Nguyl1/? Hllu Nghia 

TJng Thu-ky: H~ Tnrb'ng An 

Thu~k'j toa-sofln: Nguytn NghTa 

Ban bi~\').·t.p: 

B9th Th/fi HtJ - 811t Chl - Coo Tieu • Dan Qul1' 

Ddo Huy Ddn • Hd Huy~n Chi - Hoång Chfnh 

Hoa"" Du TIi'ty • KUn Ttung • Lang Nhdn 

LAm HfilJ Diing. UViJn Un • Ng" Nguyen Diing 

N,uy~n Phong • Nguybt 84 Dinh • Nguyln Hlly Phutle 

NII'yln M9nh All D6n - Nguyln Ng(>c NS,!!I 

Nguylll V4h Ng(le • Nguyln Viln TMng 

Pht;tm Quang Ng(>c - Pht;tm Thtfng - 'TI{ Tlnh 

TMI Vdn [(11m. TFl/tmg Sdn LI ){udn Nh; 

TIl~ Nga • Tran Th;fn Hifp . TJ'an Viln Tfch 

Vdn NUdng • ViVi 'ilO' Hu?g Ki~1 

CQng-låc: 

Cao Hadng Nhdn • Coo Xudn Ly . Cao Xudn Tit 

Dltu TiJlI • Duong Kim • D~ng Thi Qul Phll(1n$ 

f)t)o Trilling Phue • Doan Tam· fJ6 KhQnh Hoan 

H'u'nh Lilu "Ngt;tn • Hoa; Chau • Ha 611g - H~ng Huy 

Kho HUJ~n • LI Thu,y Vi· Ngd Du Tr"'"g 

Nguyln :itlc:B(l1 Ngan - Nguyln D(((' LØp 

Ng"ylll D((e Tung - Ngl4y/n Qude TrI! 

Nguy/n Vdn Ba • Ng",yln Håi Hil • 

Nguyln Vt~1 • Nguyln TI( . Nguyln Thi Vinh 

Nguy/n Httu Nh~t • Pht;tm Hodng HØ' - Quy H/tung 

Phan Th;nll " Phullg Nhdn • Son Tung· TMy Trang 

Thay Sun. TriJn Ngdn TI~", • Tran Quang lIdJ 

Trin V4n LI • Trinh Gia MJ - TrI/ung My Vdn 

Vi An • Vift Chl • Vift PhllOng • VTnh Hdo 

'110' pMln - Xudn TI(t/c 

Minh·ho~: 

Nguyln Nh4t Tdn 

G6p tranh: 

Bobu; Nguyln Tdn Phil - Hil", Df - Nguytn Khoi 

Nguyln D3,rg • Nguyln TM H(lp . Pht;lm TM Trung 

Thåi Tudn • H3 Dde Vii (V~t)· Viti V5 H!lng Kift 

va Thåi HtJa 

G6p ånh: 

Lt Quang Xu6n • Cung va 

'O,i-di~n dja-phuang: 

Phdp: 8(lch Thdi Hd 

Ofte: Ngd Vlfl Dung HIla·IalI: m Th; ehiln 

Na.uy: Dllt1fIg Kim Nh~t: oJ Th6ng Minh 

(Jc; Ph(lm Quang Ngf/c 

Hoa'''''; U Kudn PhI/ung (Dallas) 

T'I/~ Sf Ll/t1fIg (Arlington) 

V6 TM"g Tllt (Nom California) 

Nguylll Hllllg (84e California) 

Lillh Phlldng (Florida) 

Ngu,11I Huy Phll6c (New Jersey & Philadelphia) 

Gla b60 ban le: 

Gio-1I4·dt;ti: 6 gia·kim; Hoa·kY: 5 mY·kim; 

Phåp: 50 quon; Oe; 12$; No-uy: 50 krone; 

Nh4t: 1000 yen; eae m(&c khae; 5 my·kim 

Giå båll dåi h~n, the·l~ mua bao 

va gi4 bieu quång·c4o: trang 133 

2 lang vdn

TRUONG THI KrM ANH 

NORWAY 

tin vin 

Kien Trung ph\l-tnich 

NGA THAY D61 QU6C-HUY 

TOng-th6ng Nga Boris Yeltsin da 

ky såc-l~nh bo dåu hi~u bUa li~m, 

dåu-tich cu6i-cung cua c~ng-sån tren 

qu6c-huy cua Nga. Thay VaD d6 la 

hlnh con 6 hai dau d~i ba vuangmi~n, 

m~t dau tr6ng v~ d6ng, m~t 

dau ngånh v~ Ul.y, m~t chAn cåp qua 

cau, chAn kia cAp vuong truqng. 

Hlnh-anh nay v6n da dU

Ai nhi lan con canh cao r~ng IRA se 

bi thi~t thoi ne'u hQ khOng ch9:p 

nh~n d~ nghi holl. blnh do cOng uoe 

dua ra. 

Bån COng uoe duge eoi la ml>t 

. buoe tie'n lieh su trong cu~e tranh . 

ehåp gifta Anh qu6e va Ai nhi lan v~ 

ehu quy~n Bi1e Ai nhi lan. Hai ehfnh 

phil da e6 nhftng tuang nhugng 

dang kt de di de'n quye't dinh nay, 

ml>t quye't dinh e6 the ehåm dm eae 

man khilng b6, tan sat dAm mau da 

gAy b9:t On trong dbi s6ng va pha 

hOl,li kinh te' Anh qu6e va Bi1e Ai nhi 

lan ml>t phAn tu the' ky nay. 

Cae It!e lugng vii trang Tin lanh 

(doi gift B~e Ai nhi lan eho Anh 

qu6e) va Thien ehUa giao (doi trå 

B~e Ai nhi lan v~ eho Ai nhi lan) tt;ti 

phAn dåt tranh ehå'p d~u trå lbi se 

nghien eUu bån cOng uoe truoc khi 

di de'n quye't dinh. 

Ngay 19. 12, bom khung b6 lt;ti 

nO tt;ti Londonderry (Blle Ai nhi 1an). 

DO THAI eHUA RUT QUAN 

KH6IGAZA 

Thbi ht;tn khåi st,r rut quan dl>i Do 

thai khoi Gaza va cO thanh Jericho 

(Palestine) thea thoa hi~p holl. blnh 

ky ke't gifta lanh t1,l Yasser Arafat 

(PLO) va Thu tuoog Rabin (Do thai) 

da qua tu lau, quAn dl>i Do thai vAn 

chua rut va cac cul>c d1,lng chl,lm vAn 

tie'p dien trong khu vt,rc chie'm d6ng. 

Tt;ti ban hl>i nghi å Na uy, cac 

chuyen vien thuoog thuye't Do thåi 

va PLO van con nhi~u diem ky thu~t 

chua thoå thu~n dugc voi nhau nhu 

v~ di~n tfeh cua Jericho, ve bien gioi 

giua Jerieho va Jordan, giua Gaza va 

Ai c~p ... 

Hai ben da huy bo cul>c hQp 

thugng dinh dugc dt,r tru tl,li Cairo (Ai 

c~p) trung tuAn thang 12. 

St,r t~n tt;ti cua quAn dOi Do thai 

trong vung chie'm d6ng sau ngay ån 

dinh rut quan da lam tOn thuang 

them uy tfn cua thu lanh Arafat trong 

luc nhfi'ng V1,l am sat, gie't ch6e ngubi 

Do thai trong vung lam du lu~n Do 

thai phån d6i Thu tuong Rabin nhi~u 

han. (kt) 

SYRIA eHAP NHAN TItpTUe 

HOÅ DÅM voi DO THAI . 

C6 the la VaD thang 1.94 Syria se 

tie'p t1,lC cuOc holl. dam vm Do thai (bi 

dO vf'J h~i thang 9. 93, khi PLO ky 

holl. uoc vm Do thai). 

TOng th6ng Syria Hafez Assad da 

to thi~n ehf b~ng eåeh thOng baD 

Syria se giup m~t tay vao vi~c dn~u 

tra s6 ph~n nhfi'ng binh si Do thåi bi 

måt tfch tt;ti Lebanon h~i th~p nil~n 

80, d~ng thbi se eåp ehie'u khan eho 

nhftng ngubi g6c Do thai mu6n rbi 

khoi Syria vao cu6i thang 12 nay. 

Day la ke't qua cul>c v~n dl>ng 

tkh ct,rc cua ngot;ti truång Hoa ky 

Warren Christopher. TOng th6ng 

Assad cling da d~ng y g~p TOng 

th6ng Hoa ky Clinton VaD giua thang 

1.94 tt;ti Geneva.(kt) 

LIBY A TRO THÅNH THANH 

D,A eVA KHlING B6 

Liinh tv Libya Moammar Qadhafi 

da cOng b6 thu dO Tripoli se tra 

thanh "thanh dia cho dc chien si tt,r 

do." 6ng cOng khai mbi gQi cac 

nh6m khang chie'n, kt cå cae phAn tu 

bi the' gioi len an la khung b6 den ta 

tuc duoi st,r båo v~ eua Libya. 

Libya da bi phong toå ml>t phln 

thea l~nh cua Lien Hi~p Qu6c tu 

nåm 1992 vl chfnh phu nuoc nay da 

tu cMi khOng giao hai ngubi Libya 

bi t'lnh nghi la thu pht;tm trong V1,l 

lam nO chie'c phi ca eua hang hang 

khOng Pan Am nåm 1988, lam thi~t 

ml,lng 270 hanh khach tl,li Lockerbie, 

TO caeh lan. 

H~i dAu thang 12, them nhi~u 

bi~n phåp phong toa ke' tie'p e6 hi~u 

It,rc, bao g~m ca vi~c phong toa tai 

san cua Libya tl,li ngol,li qu6c. 

Chång nhfi'ng khOng ehiu giao 

hai ke tlnh nghi cho Hoa ky va Anh 

qU6e, Qadhafi con yeu elu Lien Hi~p 

Qu6c dem ct,ru Tong th6ng Hoa ky 

Ronald Reagan va et,ru Thu tuoog 

Anh Margaret Thatcher ra xu v~ t~i 

da ra I~nh oanh tt;te Libya nåm 86, 

lam 41 ngubi che't. Liinh tv Libya 

con håm dQa se rut ra khoi LHQ ne'u 

d~ nghi xu Reagan va Thatcher 

khOng duge tht,re hi~n. 

41L1ngvdn

ALGERIA BtNBO N()I CHl~N 

Sau vt.t tham sat 12 c6ng nhån 

nguoi Tåy phuang thang Il; d'au 

thang 12.93, them ba nguoi Tay 

phuang bi sat hl,li tl,li Algeria. Nguoi 

ta cho ding dAy la hOl,lt dng cua 

nh6m Armed Islamic Group (Nh6m 

ff6i giao Vii trang). ffOi thang 10, 

nh6m nay da dua t6i h~u thu ra l~nh 

cho Ult d nhfi'ng nguoi kh6ng ph ai 

dån Algeria phai rai khOi nuac nay 

truac ngay 1.12.93. 

TInh hlnh qu6c gia nay dang r9:t 

hOn lo~n, c6 the dån den tlnh tr~ng 

v~ chanh phU va ni chien khi Hi 

d~ng ch9:p chanh tu nhi~m. Algeria 

da å trong tlnh trl,lng b~o dng tu hai 

nam nay, khi quån di huy bo cuc 

b'au cir (trong d6 phe ff6i giao tMng 

the) de dua mt hQi d~ng ch9:p chanh 

len nam ch:inh quyen. Da c6 hang 

ngan nguoi chet trong cac vt.t khung 

b6 do nh6m H'6i giao qua khfch thl,1c 

hi~n, va cac cuc dt.tng d(> gifi'a quån 

di va cac phe nay. Chinh phu nhieu 

qu6c gia Tay phuang da khuyen cao 

c6ng ,dAn nuac hQ kh6ng ,nen den 

Algeria. Toa Dl,li sa Gia na d~i da di 

tan gia dlnh nhAn vien. (kt) 

TH6NG ø6c HlfONG CANG 

NHATØ~NHQUAM~T 

TRUNGC()NG 

B9:t ch9:p sl,1 phan d6i va ham dQa 

cua Trung cng, Th6ng d6c Chris 

Patten se d~ trlnh ca quan l~p phap 

nhfi'ng de nghi cua 6ng ve vi~c dÅY 

ml,lnhvi~c dAn chu hoa Huang dng. 

Cac d~ nghj nay bao g~m vi~c cåi 

cach ca cA'u cac Mi d~ng dif! phuang 

bAng vi~c x6a bo cac ghe d~i bieu 

truac dåy dugc chi djnh de thay vao 

bAng cac dl,li b~eu dAn Clt, giam tu6i 

di b'au xu6ng 18 (hi~n nay dang la 

21). 

, Phån ang, du di tmac nuac co 

eua Patten, Trung eng ham dQa 

chång nhfi'ng se d~p het eac d~i bie u 

dAn cir t~i Huang cang sau khi nh~n 

ll,li han dao nay, hQ con d~p lu6n cac 

khe uac thuang ml,li vai chfnh phu 

Huang cang. 

Huang eång se duqe Anh qu6c 

trao trå cho Trung c(mg nam 1997, 

sau 150 nam cai trj.(kt) 

CHltN TRANH TAl BOSNIA 

SE CON KRO DÅI 

Ni chien t~i Bosnia se keo dai 

' sang nam 1994, nhung cuc tan sat 

dåm mau se tiep dien va nhung n~n 

nhAn chien tranh se tiep Wc chiu 

dl,1ng nOi th6ng khO cua hQ qua mua 

d6ng tha ba. 

' 

Cu

tin viet-nam 

• 

. DU(Jng Thuqng N gli ph,=,-trach 

Thoi de nhi Cl)ng-hOa, Vii H'Ong 

Khanh dua Viet-nam Qu6c-dån-dång 

cai-cach lien-ke't våi Dl;li Vi~t duy 

dån (Le Vinh) va kh6i Dån-ehu 

(Hoang Ca Th,=,y) thanh Lien-minh 

DAn-ehu. Thoi-gian nay Ong ke't-hng 

cach-m~ng. 

Cu!'>c khåi-nghia Ki!n-an thÆtbl;li, 

Ong tr6n thoat sang Trung-hoa 

nam 1930. Phåp bilt dui-dung g~m 

3 diem chinh, tuyen-b6 dOi ben 

Qu6c-COng dlnh-chi vi~c c6ng-kfch 

nhau k~ ca Mnh-dOng lån ng6n-ngu. 

6ng tham-gia Qu6c-hOi lien-hi~p 

Qu6c-C!,>ng, luc d6 Vi~t-nam Qu6cdån-dång 

c6 70 gh! d~i-bieu Qu6ch!,>i 

va trong chfnh-phu, Vi~t-nam 

Qu6c-dån-dång nl1m 2 bO Kinh-t! va 

V~-sinh. Vil Hbng Khanh lam lånh-tl:l 

cac dång-phåi kMng ~Ong~sån va 

ph6 chu-tjch He)i-dbng qiJ6c-gia 

khang-chie'n. 

Ngay 6.3.1946, H'6 Chf Minh va 

Vil Hbng Khanh dl;li-di~n cho Vi~tnam, 

ky hi~p-uåc sa-be) cho phep 

Phåp trå l~i thay quAn-de)i Trungho 

a, ki~m-soat tiT vi-tuye'n 16 trå ra 

Bk 

Khi chi!n-tranh Vi~t Phap taiphåt, 

Vil H'Ong Khanh cung Nguyen 

Håi Than, Nguyen TUOng Tam tro 

qua Trung-qu6c. Nam 1949 Ong 

mang thea 10.000 quAn Hoa-Vi~t v! 

nuåc, tham-gia Vi~t Tuye'n (Vi~tnam 

nhAn-dån phån-Ce)ng tr~n 

tuye'n). Nam 1952, 6ng nl1m bl) 

Tharih-nien va th~-thao trong ne)icac 

Nguyen van TAm, våi Qu6c 

truang Båo DI;li. 

Thoi d~ nh4t Ce)ng-hOa, Vil I{Ong 

Khanh lånh-dl!-o M-phåi Vi~t-nam 

Qu6c-dAn-dång cai-tie'n. 

Nam 1967, Ong tranh-cu t6ngth6ng 

nhung khOng thl1ng. 

Nhhm m,=,c-dfch ve vu6t giao 

dAn sau v\l phan-khång giao-l~nh 

cua toa thånh La-rna, CSVN då cho 

tO-ch~c "D~i-Mi nhung nguoi COnggiao 

thanh-ph6 H'O Chf Minh dydl,hlg 

va bao-v~ tO-qu6c, bao-ve hoablnh" 

Mm 11.11.1993 vtra qua, giao 

cho Vy ban doan-k!t C6ng-giao 

d~g len trieu-t~p. 

D~i-hl)i nh6m ll;li nha vltn-h6a 

Thie'u-nhi thanh-ph6, c6 Nguyen Vån 

Linh (c6-v4n ban ch4p-Mnh Trunguang 

dang) va cac uy vien Trunguang 

dang nhu Tran TrQng TAn (ph6 

Bf-thuThanh-uy), Nguyen Vltn Hanh 

(ChU-tich Vy ban M~t tr~n '1'0 

qu6c), .. låi dQc dien-vltn. 

Trong bai phåt-bieu, Nguyen Vån 

Linh khoe rhng trong 18 nåm qua, 

Ha-nl)i da th6a-thu~n cho phep bOnhiem 

18 vi giam-m,=,c; chi e6 vi~c 

bO-nhiem Giam-quan TOng toa t~i 

Ha-n!,>i nåm 1990 va tl;li Sai-gon 

trong nam nay la khOng du

hi~n-di~n. 

D~i-h(>i C~ng-giao dolm-k€t då 

neu ra nhung "thAnh-tich yeu mrae 

eua d(-,ng-bao C~ng-giao th~ - hi~n 

qua vai-tro xung-phong trong vi~e 

d(>ng-vien d(-,ng bao tham-gia xåydJ!Ilg 

va båo-v~ d9:t nuae" trong 

nguyen-tåe "s6ng phUe-åm va dem 

phUe-åm vao eu(>e s6ng" dbng tMi 

"huy-d(>ng nhi~t-tlnh d6ng-g6p eua 

mQi thAnh-ph'an xå-Mi trong C(}nggiao 

va nång eao quan-h~ vai nhung 

td-ehue b~n hUll ti€n-b(> qu6e-t€ d~ 

mang l~i lqi-fch eho e~ng-eu(>e xåydl!ng 

dåt nuae." 

Cu6i ciing, D~i-Mi då tMng qua 

(kh~ng bau-dr) danh-saeh 68 uyvien 

thu(>e Vy ban Doan-k€t C~nggiao 

do Linh-ml:le Vuong Dlnh Bieh 

lam ehu-tieh, vai 9 ph6 ehU-tieh la 

eae linh-m,l:Ie Vi)'van Anh, Nguyen 

C~ng Danh, Truong Ba On, Nguyen 

Dlnh Dau, Nguyen van D6ng, 

Nguyen Huy Lieh, Nguyen Thi~n 

Toan, Phan Khåe Tlr va nu tu Nguyen 

ThjMY· 

Trong giai-dol;\n båt dn ehinh-tri 

truae Dl;\i-h(>i dang hi~n nay, CSVN 

thåt eh~t mQi sinh-ho~t t~n-giao, 

doan-the, dung hQ d~ trang-tri eho 

sinh-hol;\t eua dang. Du v~y, Ha-n(>i 

ciing kMng the bung bit duqe nhUng 

ti€ng n6i yeu nuae yeu dån ehån 

ehfnh ngay trong nhung doan-th~ dd 

dång thAnh-l~p va 'dreu-khien. Dång 

va nhA nuae ehi e6 tinh-eaeh giaido~n; 

t(}n-giao, dån-t(>e mai ehinh la 

nhunggia-tri truemg-dtu. 

GIÅI-TOA 7000 CAN NHA 

TRIl:N KINH THJ-NGHE 

D~ ehao inung 20 nam ngay 

"giai-ph6ng" Sai-gon, Vy ban nhåridån 

thanh ff(} då ra quy€t-dinh s6 

1202/QD-UB, giåi-toa 7000 can nha 

dQe theo kinh Thi-nghe. Cae can nha 

nay nam trong eae qu~n l, 3, Phunhu~n, 

Binh-thl;\nh va Tån-blnh. 

PIERRE CARDIN BIfu-Dl~N 

TH(j}-TRANG T ~I THANH Hb 

NM ve kieu qu'an ao Pierre 

Cardin då sang Vi~t-nam dl! bu6i 

trlnh-dien thcri-trang eua hång (}ng 

t~i nha hat Hoa-blnh, thAnh ff() Mm 

14.1'1.1993 vua qua. Truae 2000 

khån-giå eua m(>t qu6e-gia e6 tai 

98% dån-s6 thi€u an, nha ve kieu 

, Pierre Cardin, 71 ,tudi, 'då mang tu 

Paris sang 120 kieu trang-phl:le phl:l 

nu .va 70 trang-phl:le nam da nam 

1993. 

M(>t nha Mo CSVN då tro vao b(> 

ao veste eua ~ng dang m~e va hoi 

gia. Sau khi nha kieu måu eho bi€t 

gia, nha bao nhåm tinh va eho bitt 

n6 tuong-duong vai 800 thang hay 

66 nam va 8 thang luong elIa anh ta. 

Sau budi trinh-dien va hoi -tham 

d~ tlm hieu them ve llnh-hlnh kinht€ 

tl;\i Vi~t-nam, nhA ve kieu khuyen 

ngucri Vi~t håy giu ve dyp truyenth6ng 

eua ehie"e ao dai va ba-ba Vi~tnam. 

vu AN PHÅ T -GIAO 

. J\.1ItN TRUNG 

D~ dan m~t Ph~t-giao, CSVN då 

nh6m phien toa an "nhån-dån" t~i 

Hu€ h~m 15.11 vua qua de xet-xlr 

eae tang-~i va Ph~t-tlr bi båt trong VI:I 

phån-d6i nhA nuae hN thång 5 vua 

qua. 

Chanh an la can-b(> Tran NgQe 

Trung, eOng-t6-vien la Låm Th6"Nam. 

Can-b(> VC då b6p meo VI:I tl! 

thieu tranh-d9:u båo-v~ dl;\o phåp eua 

ph~t-tlr ml.O Quang H(> tl;\i Hu€ la mt 

Vl,l tl!-tlr VI "bu(-,n ehuy~n gia-dinh", 

VI:I bieu-tinh doi tl!-do eho D~i-due 

Thieh Tri T1!U la "pha-r6i tri-an". 

Truae toa; Dl;\i-due Thieh Tri 

T1!u sue khoe r9:t kem, truae sau ehi 

n6i mt eåu ngån la "tbi kMng lam 

dieu gi sai trai vai d(w phap va ddntqc, 

neu toa muon thl cu tuy ti~n 

buqc tqi 'hay Ut an." 

D~i-due Thfch Håi T~ng dung 

truae "toa an nhån-dån" då sangsang 

len an b~o-quyen Ha-ni då 

dan-ap PMt giao mub'i m9:y nam nay. 

"Toa" phåi cup di~n may vi-åm eua 

~ng nhieu lan M canh-cao. 

Cu6i eung, "toa" tuyen-d(>c ban 

an do Ha-n(>i då ky sAn, nhu sau: 

- D~i-due Thich" Tri T1!u (tl:lC 

danh Le Quang Vinh, giam-tl! ehua 

Linh-ml,le, Hue); D~i-due Thich Håi 

T~ng (we-danh Nguyen Dlnh Hoa, 

tru-tri ehua Long-an, Quang-trj) v'a , 

(}ng Nguyen Van Minh: 4 nam tu 

giam. Rieng ~ng Minh phåi b(-,i-, 

thub'ng 226.347.000 d(-,ng tien ffo 

(khoång 22.000 my-kim) ,eho chi€e 

e~ng-xa bi ~ng d6t ehay. 

- D~i-duc Thfch Hai Chanh (tl:ledanh 

Nguyen Chon Tårn, ehua Linhml,l) 

va D~i-duc Thfch Håi Thinh (tl:le 

danh Le Phu Thinh, ehua Linh-ml:l): 

3 nam tu giam. 

- Tu-si Thich Håi Tri va eae Ph~ttlr 

Nguyen Hoang, Nguyen Khuong, 

Tran Xuån Quyen va Nguyen Van 

Vinh: tu 6 thång Mn 2 nam tu giam. 

Sau khi nghe ban an, hai.Di;li-dlre 

Thich Håi Thinh va Thich Håi Chanh 

yeu-cau "toa" eho ehiu thay cae bån 

an eua hai thay Tri T1!U va Håi T~ng, 

de hai vi nay duqe ve ehua lo Ph~t 

sl!. 

Phien Xli' vi-vang, lu6ng-eu6ng 

elIa CSVN eho thåy Ha-n(>i råt lungtung 

truac phong-trao dåu-tranh eua 

Ph~t-giao. CSVN vai b~o -ll!e trong 

tay tuy t~m thb'i giam giu duqe d.c 

tang-si va Ph~t-tlr nhung phåi tra gia 

truae toa an elIa luong-tåm va c~ngehUng: 

Tren cae dien-dan qu6e-t€, e~nglu~n 

tM-giåi då len an gay-gåt h~mhdng 

dan-ap tOn-giao eua CSVN. 

Nghi-si Hoa-ky Bob Kerry (Dån-ehu) 

nh~n-xet: "ddng CSVN tiep-tlfccoi 

quan-chUng la kl thu cua che:dq." 

Linh-ml,lc Pedro, n.y-ban-nha phåtbieu 

t~i D~i -hi C6ng-giao C! Madrid: 

"Ddy la cuqc chiln-dd'u giila ac-qul 

va nguoi lanh; ac-qui cho du ldnluat 

trong nhilng tr(in dau nhung se 

bj dtly lui ve håa nglfc sau tr(in cuoi 

cung." 

BAo KYLE: 122 CHt:T 

C6 it nbåt 122 ngub'ieh6"t va 98 

ngub'i bi thuong khi båo Kyle dd b(> 

vao bb' bien mien Nam Trung-pban 

Mm 26.11 vua qua. 

Ngoai thi~t-hl;\i nhån-m~ng, con 

,ldngvan 7

e6 212 thuy~n danh ca va han 1000 

eån nha bi pha hong. V! giao-thOng, 

e6 4 do~n qu6e-l~ s6 1 va 2 do~n 

duong såt xuyen Vi~t bi hu hl:li va 

gian-do~n trong 6 ngay. 

Tru6'e dAy t~i mi~n Trung da e6 

82 nguoi thi~t-m~ng trong eae Vl;l 

bao ll;lt. 

TlfTirT~P.THt å SON·LA . 

T1I:t eå c6 53 nguoi ch!t va 3 

nguoi bi thuang trong Vl;l tl,l-sat t~pthe 

ath~n PaM, xa Tranh-d1l:u huy~n 

Thu~n-chAu, dnh San-la. 

PaM la la m~t bån th~n heo-lanh 

eaeh huy~n-ly' 20 eAy s6. DAn bån la 

nguoi Thai, s6ng b~ng ngh~ nu~i 

ong. Ta nåm 1979, dAn trong bån 

sung-mQ Ca Vån Lieng, m('lt thanhni!n 

mu va el;lt eå hai tay. Anh nay 

tuyen-b6 VaD nåm 2000 trai d1l:t se 

lAm n~n h~ng tMy, eh!t h!t, ai 

mu6n s6ng phåi thea anh ta dc;>n ve 

th!-gi6'i khae. 

Dung hai gio sang ngay "hCfn", 

t4t eå 55 nguoi tl;l-t~P tl:li nha Ca Vån 

Lieng lam le ra di. MOi nguoi dUc;1e 

phat eho hai d~ng b~e trling eai VaD 

cd ao thea phong-tl;le eua nguoi Thai 

tru6'e khi eh!t. T1I:t eå mc;>i nguoi 

eung hO to: "Hay gi!t t~i tru6'e!" Th! 

r~i m('lt nguoi dAm Ca Vån Li!ng eh!t 

tru6'e, xong nguoi tM hai dam ~ng 

ta, va eu th! eho Mn nguoieu6i 

eung tl,l dAm VaD cd mlnh. 

Khi n('li-vl;l t6'i tai ngum ngoai, 

trong s6 56 nguoi lam lt~ "ra di" ehi 

c6 3 nguoi s6ng-s6t trong t1nh-tr~ng 

hd'p-h6i. 

B~NH LI~T.KHANG (AIDS) 

T~INHA.TRANG 

HÅI.T~CTHÅI.LAN 

Bao Tut1i tre s6 ra ngay 4.11.93 

loan tin, trong thoi-gian gAn dAy 

nhi~u bang cu6'p bien då ho~t-dQng 

m~nh tra l~ t~i vung bien Ha-tien. 

Trong 10 thang dAu nAm 1993, 

då xåy ra 35 Vl;l cu6'p tren bien. BQn 

håi-t~c di tr!n 4 thuy~n l6'n, nup a 

phfa bile hon Tre Cua thu('lc xa Ti~nhåi 

huy~n Ha-ti!n, nhllm thuy'en nao 

c6 the "lam An" dUc;1c H!n ~p t6'i td'ne~ng. 

CMng dung sung tieu~lien AK 

va ph6ng-lt,tu B-40 uy-hi6p ngu dAn, 

l('lt s~ch cua eåi tren thuy~n. 

Ngay 2.6.93, sau khi An hang 

xong, bc;>n eu6'p bilt 8 ngu dAn dem 

len bo, tr6i g~ ben e~nh ti~e nh~u 

cua cMng. Sau khi no say, bQn eu6'p 

xå sung Mn VaD cae n~n-nhAn khi6n 

5 nguoi ch6t t~i chO, 3 bi trc;>ng 

thuang. Nho mQt thuyen ehai khae 

kham-pha kip, cac nguoi bi thuang 

da dUc;1c cUu eh\l'a. 

Ngay 1.7.93, bQn eu6'p ~p d6n 

kh6ng-ch6 thuyen danh ca elia mQt 

ngu-dan ten Le van Vui. Kh~ng tlm 

thiy v~t gl dang gia, bQn cu6'p xoay 

ra dICm-da n~n-nhAn eh6t di s6ng l~i 

de giåi khuay. 

Ngay 4.7.93, bQn cu6'p t1l:n-c~ng 

thuyen clIa ngu-dan Le Thanh Tinh, 

eu6'p h6t tai-sån tren thuyen, danh 2 

nguoi ng4t "iu, 1 nguoi ch6t va 1 

nguoi mi xu6ng bien. 

Thinh-thoång bc;>n eu6'p bien con 

x~ng len c~n, nou Vl;l td'n-c~ng vao 

1I:p C6ng Cå xå Vinh-dieu, dung sung 

tieu-li!n tan-sat dan Vi~t, d6t nha, 

cu6'p clla va Mt dan di bi~t tich m('lt 

s6 nguoi. 

nnh-tr~ng b4t-6n nay khi!n d,anchung 

trong vung phåieh~n gid'u 

elia eåi, ban d!m b~ng b6 nhau di 

lanh n~n, doi s6ng vO eung kh6-cl,le. 

COng-an dnh Kien-grang cho bi!t 

da ph6i-hc;1P v6'i cac ea-quan lienh~, 

va doi phåi e6 tau chi6n, trl,lethång 

m6'i chiu can-quet bc;>n eu6'p. 

Ct'r tr~ng vaD vil-kM clla håi-t~e 

Thai-lan, nguoi ta bi6t be;>n nay da 

mua l~u sung d~n elia e~ng an Vi~t 

eQng, va vl th!"hai ben" Om eaeh ne 

tranh de khOi dl;lng m~t nhau tren 

bien. Chi e6 dan lanh ehiu n~n, taihc;>a 

nay ehua qua, tai-hQa khac da 

t6'i. 

Vi~e nay khi6n nguoi ta khOng 

khoi lien-tuang d6n loi Ong Nguyen 

Dlnh Huy (Phong-trao th6ng-nh4t 

dAn-t('le va xAy-dl,lng dAn-cM) ding, 

khOng nen giåi-the dång C('Ing-sån, 

eling nhu phåi luu lllli gu~ng may 

eOng-an, bQ-d('li de nho he;> "båo-v~ 

dd't nu6'e." Phåi chång dAy la mOt 

trong nhung hlnh-thue "båo-v~" rna 

Ong

SAN cv MOC LtN NHUNAM 

M~e eho dAn th~t-nghi~p, thie'u 

an, kh6ng nha å, s6ng lang-thang 

raeh-ruai, nha nuae vAn d6e tui ra 

xåy-dl,11lg eae sAn ci'! (danh golf) 

sang-tr

TU'QNG DAl CHltN-THANG 

30 THANG 4, 1975 

Trong khi reu rao "hOa-hf!p hoagiåi", 

"x6a bå hq.n-thu, "doan klt 

dan-trie" , CSVN dii lam le khåi c~ng 

xAy-d\l'I1g tuqng dai ky-ni~m chienth~ng 

30 thang 4 cua doan Phåobinh 

Bien-hoa. 

C~ng-tr~ng cua don-vi nay la då 

"dfmh dq.p dl2u My Ng/!-y ae-6n" , 

nen nba nuac CSVN phåi "danh gia 

dung ti2m-voc ljch-su eua qudn-drii 

nhdn-dan anh-hung ch6ng My dj~t 

Ng/!-y" bhng cåch dlJng tuqng-dai de 

vinh-danh. Kinh-phf xay-d\l'I1g · 

tuqng-dai len tai l ty d~ng ti~n 

ff~, 

dlJ-tru hoan-t~t truac ngay 30 thång 

4 nAm 1994 slip tai. 

DAy la bhng-chung hien-nhien 

nh~t chll'ng-minh slJ d6i-tra cua CSVN 

khi reu-rao "x6a bo h~n-thU", 

"kh~ng nhttc tai quå-khu, chi nhin 

v'! tuong-lai!" 

DAo DU'OC CHUONG c6 

Cåc thq dao gieng å xii Thanhmai, 

huy~n Thanh-oai (Ha-tAy) trong 

khi lam vi~c da tlnh-ca dao dU

Nguoi mua da s6 la my min va 

cacduOng dåy an xin. Dua tre se b! 

be eho que "tay, que ehån, ehe eho 

mu mat d~ gqi long thucmg eua 

nguoi qua dUOng, r~i giao eho mlit 

nguoi an xin be le-let di hanh nghe. 

Tien kiem duqe se ehia tu-ll;le (nguoi 

an xin lå'y 40%, "chu" cua dua be lå'y 

60%). Neu lam an xuOi eheo mat 

mai, ehi khoång hai thang la ehU 

thau da lå'y' l~i du v6n va bat dau 

sinh lqi. 

Bao Sai gan giåi-ph6ng s6 ra 

ngay 8.12.93 loan tin, do SI! khieut6 

quyet-li~t eua gia-dinh sån-phl;l 

må't con Lam th! Bfeh Lieu, COng-an 

qu$n 5 da phåi rna culie di'eu-tra va 

bat giam 4 thU-ph~m, g~m: hli-ly 

Nguyen th! My VAn (42 tu6i) va 3 y 

tå VB th! Kim Ngc (35 tu6i), Ph~m 

Th! Lieu (27 tu6i) va Nguyen th! 

TM (39 tu6i). Theo lai khai eua eae 

thU-ph~m, dua tre ho~n-n~n da mayman 

duqc eau thoat k!p thoi truae 

khi b! bien tbanh phe-nMn. 

06 MUOI: CACH.MANG 

OÅ Ol OUNG HUONG 

T~i Ha-nlii hOrn 1.12.93, trong 

bai dien-van dai 2 gio 26 phut de 

truae Hlii-ngh! lan thu 6 ban chå'phanh 

Trung-uang dang CSVN kh6a 

7, T6ng bf-thu D8 Muoi xae-d!nh: 

"Cach-m(lng nutYc ta då di dung 

huting theo con dUClng dØc-l~p dantøe 

va ehu-nghTa xå-hØi." 

Danh gia dnh-hinh ehfnh-tr! 

trong nuae, DO Muoi n6i, sau 7 nam 

"d6i mai" va 2 nam ruai thl!e-hi~n 

Ngh!-quyet D~i-hlii 7, dång da d~t 

duqc nhieu thanh-tl;lU quan-trng nhu 

6n-djnh chfnh-trj, cung-c6 an-ninh 

va giii' vii'ng dU

CQng-San Vi~t-Nam ChuAn-Bi Thay 

Hlnh D6i D(;Ulg: 

Dang CQng-Sån Bien ThAnh 

M~t Tr~n T6-Qu6c; 

M~t Tr~n T6-Qu6c Bien Thanh 

M~t Tr~n Dån-TQc Th6ng-Nh~t 

Ngay 17.11.1993, bl) Chfnh-trj 

thul)e ban ehÆp-hanh trung-uong, 

eo-quan t6i-eao eua dång Cl)ng-sån 

Vi~t-nam da ra nghj-quy~t 3 di~m, 

nl)i-dung t6m-Uh nhu sau: 

l. D~ thu tMng trong tlnh-hlnh 

mai, vuqt qua eae kh6-kMn v'e kinht~, 

ehfnh-trj, Dång phåi ra sue "dl;\idoan-k~t", 

bl\ng eOng-tae truae ml1t 

la eung-e6 "M~t tr~n dan-tl)e th6ngnhÆt." 

2. Nhi~m-vl,l eua M~t tr~n dantl)e 

th6ng-nhÆt la doan-k~t nhung 

nguai Vi~t-nam tan-thanh eOng-eul)e 

"dOi mai" d~ båo-v~ quy'en-Ive eua 

Dång. 

De hoan-thanh nhi~m-vl,l, M~t 

tr~n dan-tl)e th6ng-nhÆt phåi quantri~t 

4 ehu-truong: 

- Dl;\i doan-k~t dan-tl)e, ehÆpnh~n 

nhiing diem "khåe nhau" mitn 

"khOng trai vai lqi-kh ehung eua 

dan-tl)e." 

- Uy dl;\i-doan-k~t lam dUOng 16i 

co-hån eho Nha nuae. 

- Cung-e6 qu6e-phOng, mo rl)ng 

d6i ngol;\i. 

- Mo rl)ng dl;\i doan-k~t bl\ng 

hlnh-thue da dl;\ng. TO-ehue va phattri~n 

eae phong-trao qu'an-ehUng tu 

Tin va nhØn-djnh eua 

Nguyen Hitu Nghia 

thÆp Mn eao, sang-tl;\o them nhi'eu 

hlnh-thUe hOl;\t-dl)ng phu-hqp vai 

tung thanh-phan trong xii-hQi. 

3. Rieng v'e M~t tr~n To-qu6e 

Vi~t-nam, de eung-e6 va mo rl)ng 

M~t tr~n nay, bån nghj-quy~t xaedjnh: 

- M~t tr~n TO-qu6e Yi~t-nam la 

lien-minh ehfnh-trj, ph6i-hqp vai 

ehfnh-quy~n de hoa-giåi nhung 

d6i-ehQi giil'a nhan-dan va nha 

nuae. 

- Nha nuae "the-eh~-h6a" traehnhi~m 

va quy'en-hl;\n eua M~t tr~n. 

- Dång Cl)ng-sån Vi~t-nam vi'ra l~ 

thanh-vien, vua la nguai lanh-dl;\o 

M~t tr~n TO-qu6e Vi~t-nam. 

Nhu v~y, bån Nghi-quy~t da bl) 

Chfnh-trj trung-uClng dång CSVN d'ee~p 

tai hai tO-ehUe: M~t tr~n dan-tl)e 

th6ng-nhÆt va M~t tr~n To-qu6e Vi~tnam. 

M~t tr~n To-qu6e Vi~t-nam v6n 

la h~u-than eua M~t tr~n th6ng-nhÆt 

Vi~t-nam (ra dai ngay 18.11 .1930) 

. C6 gl khåe nhau giUa "M~t tr~n 

th6ng-nhÆt Vi~t-nam" va "M~t tr~n 

dan-t()e th6ng-nhÆt"? Oan-t()e nao, 

n~u khOng phåi la dan-tQe Vi~t? 

 

Oanh xung "dan-t()e th6ng-nhå't" gan 

nhu dOng-nghia vai "th6ng-nhÆt 

Vi~t-nam." Nhu th~, dil c6 "M~t tr~n 

TO-qu6e Vi~t-nam" (tue M~t tr~n 

Th6ng-nhå't Vi~t-nam), tl;\i sao Dång 

con dl,lng eOng eh~-tae thtm ml)t 

M~t tr~n nua: M~t tr~n dan-t()c th6ngnhÆt? 

Ml;\ng luai tO-chue eua eQng-sån 

baD gia eling gOm b6n bQ-ph~n: 

Dång, Qu6c-hl)i, Nha nuae va M~t 

tr~n. 

Dång la thanh-ph'an e6t 10i. Dång 

lva-ehQn va dua ean-b() ra nl1m Qu6ehQi. 

Qu6e-hl)i bau ra thanh-ph'an 

lanh-dl;\o Nha nuae. V'e m~t eai-tri, 

Nha nuae la co-quan hanh-ehanh 

nhan-dån eua Dang, m()t IOl;\i "uy 

ban nhan-dan" cÆp qu6e-gia. 

M~t tr~n TO-qu6e Vi~t-nam la toehue 

quan-ehUng e6 tfnh-caeh ngol;\ivi 

eua Dång, do Dång lanh-dll-o. 

Khi Dang mll-nh, M~t Tr~n vin 

duqe duy-trl de nl1m cac thanh-phan 

xa-hl)i: tUOi-tae, phåi tfnh (Hio Ong 

låo ba, thanh-nien, thi~u-nien, ph\! 

nu), nganh ngh'e (eOng-nhan, nOngdan, 

ngu-dan, ..), tOn-giao (Ph~t giao, 

COng giao, Tin lanh, Cao-dai, Hoahåo,..), 

sl1e-tl)c (Tay, Nung, Thåi, Rade, 

LO-lO, Cham,..) 

Khi dång Cl)ng-sån y~u-th~, can 

lien-k~t 

giai-doll-n hay gin-va ehA'pnh~n 

cac th~-lvc ehfnh-tri khae, M~t 

tr~n TO-qu6e e6 nhi~m-v\! "doank~t" 

tå't ca eae dång nho, d~t duai 

quy'en th6ng-nhå't lånh-dll-o eua dång 

CQng-san. 

Tuy-nhitn, trong ljeh-slr dång 

Cl)ng-sån Vi~t-nam, hQ ehua baD gia 

tae-bl;\eh vai-tro lilnh-dll-o eua hQ 

trong M~t tr~n TO-qu6e nhu thaigian 

g'an dtty. Yl sq bi ehia-xe quy'enllJc, 

Dång nhÆn ml;\nh quy'en lånhdl;\o 

M~t tr~n TO-qu6c, va rna ra cho 

eae dång-phai tuong-lai (van do · 

Dång bf-m~t lilnh-dl;\o) m()t tO-ehUc 

mai: M~t tr~n Oan-tQe Th6ng-nhÆt. 

Nhi~m-vl;l va quy'en-hll-n da tOchue 

mai nay duqe qui-dinh ro trong 

Nghi-quy~t 17.11.93 cua b() Chfnhtri: 

- phat-huy lang ytu nuae va 

tinh-than tlJ-hao dan-tl)e. 

12ldngvdn

- cO-va tl!-h,re tI! euong. 

- g6p ph'an xåy-dl!ng hoa-blnh, 

di>e-I~p, dån-ehu va giau m~nh. 

- doan-ke't mQi gia-dlnh Vi~tnam. 

- khuye'n-khfch san-xuat. 

KhOng thay mi>t dieu-khoan nao 

eho phep thanh-vien M~t tr~n Dånti>e 

Th6ng-nhat dUe Th6ngnhåt, 

mi>t hlnh thue ngo~i vi, ehi e6 

quyen ehåp-hanh, khOng dUe, phai tuyen-b6 

giai-the. 

Mat trån TO-qu6e Vi~t-nam se 

"tie'p-quan;' toan bi> ca-sa, tai-san va 

gubng may dieu-hanh eua Dang. D6i 

vai eOng-Iu~n th€-giai, dang Cc:>ngsan 

Viet-nam e6 ve nhu lui vao b6ng 

t6i; nh~ng sI! thl!e khOng ph ai v~y! 

Dang ehi ehuyen quyen-h,re tlt tay 

nay sang tay kia rna thOi. • 

Thay vao vi-trf eua M~t tr~n Toqu6e 

Vi~t-nam trong vai-tro tO-ehue 

qu'ån-ehung, se la M~t tr~n Dån-tc:>e 

th6ng-nhåt. 

Dang dung tay ph ai qu6t mc:>t lap 

san hbng len tay trai, rbi dung tay 

trai tO I\le len tay phai. D'åu nay ehua 

ehåt da moe vOi d'åu khae de thaythi. 

Cc:>ng-~ an Lien-sO, DOng Au bi 

quet mc:>t me tan-tåe nhu la mua thu 

xong rbi mai våt-va ai ai gQi nhau 

n6i vong tay lan, I~p ra hang eh\le 

dang nho. Dang Cc:>ng-sån Vi ~t -nam 

nhln xa trOng ri>ng, dang eti con kia, 

da tru-li~u I~p them dam ba eai mai 

de phong ll~u-sl!. So vai ei>ng-san 

Lien-sO, DOng-Au, CSVN da "khOn" 

han mi>t bl!e; rna dQ vai ta Ph!,lm 

Nhan, ta H'

Dai-H6i The-Gim 

• • 

Van But Vi~t-Nam Håi-Ngo~i 

kyIV 

t~i San Jose, Hoa-ky 

Hai ngay hQp, 

7 trung-tåm ve dt,t 

Vån But Vi~t-nam håi-ngo~i då 

nh6m D~i-h

O 

Sau d6 D~i-h~i thåo-lu~n va o bi~u 

quy~t tu-chfnh-an sira-ddi m~t phAn 

bån Di'!u-l~; cu6i cung d'! ra chuongtdnh 

ho~t-d~ng hai nåm 1994~ 1995 

va bAu ban chÆp-hanh mai. 

Nha vån Vien Linh, tht.J uy lien 

danh duy nhÆt, da dl1c eir chu-tjch 

tan ban chÆp-Mnh, vai nM vån 

Nguytn Vån Sam lam ph6 chu-tjch 

va nh~c-si Nguyen Hi'!n tdng thukY· 

D~i h~i-dOng ciing da thåo-lu~n 

n~i 

va dua ra m~t bån nghj-quy~t, 

dung nhu sau: 

cung quan-khåch tit khl1p nai v'!. 

PhAn vån-ngM, c6 cac nh~c si Lu 

Lien, Nguytn Hi'!n, ban kjch KOn 

Nuac cung nhi'!u vltn-ngh~-si danhti~ng 

t~i håi-ngo~i. o 

V'! phfa vltn-nghe-si, ngoai cac 

d~i-bi~u va h~i-vien Vltn But, con c6 

con nhi'!u vltn-nghe-si tai dt;t cac 

bu6i h~i-thåo ho~e tie'p-tan, nhu eac 

nha van Hoang Lien, Duong Dien 

Nghj, Vi Khue, Giao Chi; cac thi-si 

Thuy San, Tu~ Nga, TrAn VÆn Le, 

Nguytn Ba ninh, Khanh Ha; nh~e-si 

Vii Duc Nghiem; hQa-si KO Dåc Vii; 

ky-giå Vltn Bia; ca~ nhan-si Ph~m 

NgQc Luy, L~i Th~ Hung, L~i Duc 

Hung, TrAn Huu Phuc .. 

Nhin chung, D~i-h~i Vltn But ky 

IV dao sau duqc nhi'eu v:fn-d~ quantrQng, 

va nhÆt la giu vung l~p-truemg 

qu6c-gia dan-t~c. 

"QurlT-NGH! 

"Sau hai ngay 26 va 27 tMng 11 

nam 1993 thåo-lui;2n rØng-riii cac 

de-tai liin-quan o 

dln sinh-hoq.t va 

trach-nhi~m da nglloi dim but Vi~tnam 

til-do Q håi-ngoq.i, Dq.i-hØi Van 

But Vift-nam håi-ngoq.i ky W h9P tq.i 

San Jose, California, Hoa-ky d15ng 

thanh quylt-nghi: 

"l. Van But Vift-nam håi-ngoq.i 

khdng-djnh I~p-trlltmg qu6c-gia ddntøc, 

t6n-tr9ng til-do ddn-chu, nMnquyen 

va ch6ng lq.i m9i hinh-thuc 

dØc-tai, thea dung tinh-thi:ln Hilnchlldng 

Van But qu6c-tl va bån 

Tuyin-ng6n qu6c-tl nMn-quyen. 

"2. Van But Vift-nam håi-ngoq.i 

lam vifc chijt-chevf1i trung-tam Van 

But da cac qu6

,. AI 

ng~alngo 

DAUTRANHCHOTUDovA 

NHAN QUytN T A-I Vi~T NAM 

NHAN KV HOP APEC 

OSEATLE ROA KV 

Nhån djp eae b() tntCmg kinh te' 

va ngu yen thu eae qu6e gia vung 

Thai blnh dU Huy~n tho~i 

fro Chf Minh (NO HO) duge thanh 

I~p thång 12.91 nhhm eae ml;!e dfch: 

- Xoa bO huy~n thol,li fro Chr 

Minh d6i vai dulu~n qu6e te' va dån 

ehung VN, 

- Tranh dB:u eho TI! do va Nhan 

quyen tl,li VN. 

De'n nay, Phong trao dA c6 cåc Vy 

ban tl,li Canada va ÅU ehAu. Theo bån 

tOng ke't hai nåm ho~t dc)ng, thm 

gian qua, Phong trao da thl!e hi~n 

duge mc)t s6 thanh quå dång k~ 

nhlim eae ml;!e tieu tren. Thanh quå 

quan trng nhB:t, thea Phong trao, la 

v~n de)ng va eung eB:p duge eho 

ehfnh giai Hoa ky va baD ehf ngol,li 

qu6e (bao g~m eåe baD Anh ngu, eåe 

dai phåt thanh, truy~n hlnh ...) nhang 

tai Ii~u va nh~n dinh dung diln v~ be) 

m~t th~t eua ~ chr Minh va eu()e 

tranh dB:u eua ngu~i Vi~t håi ngo~i 

va trong nuae eh6ng b~o quy~n cs. 

Phong trao eung hgp tae vai eåe 

doan the, tO ehue ngu~i Vi~t håi 

ngol,li de hO trg eae euc)e tranh dAu 

eua Ph~t giåo, tham gia eae eu()e dåu 

tranh eho nhån quy~n, eh6ng eae 

eu()e v~n d()ng eua VC tl,li Hoa kY .. . 

Phong trao hi~n do Ong D~ng 

Thien S

Ul m('>t trong nhung hQi do an Vi~t 

dOng h('>i vien nh{(t Gia na d!,!.i, ho!,!.t 

d('>ng d~u d~n vai nhCtng sinh ho!,!.t 

b6 feh va g6p ph'ån dÅC h,rc trong 

nhung sinh ho!,!.t c('>ng d~ng Vi~t 

Toronto. 

Trong thång 11. 93, c6 hai h('>i 

vien clia H()i nh~n duqc sI! tuyen 

duang clia ' chinh phil v·acac hQi 

thi~n nguy~n Gia na d!,!.L Bac ,s1 

Nguyen Duy San duqc chfnh phu 

Gia-na-d!,!.i t~ng huy chuang nMn ky 

ni~m 125 nam thanh l~p Lien , bang 

Gia na d!,!.i; va Ong D~ Trng d~ng 

nguai Vi~t, chfnh quy'en thu dO Ottawa 

da eh{(p thu~n danh cho nguai 

Vi~t m()t vi trI trong cOng vien g6c 

duang Preston va Somerset (Ottawa) 

de xAy dl!ng dai ky ni~m. MO hlnh 

xAy dl!ng la tac phåm "Nguoi ml! ti 

n{ln" cua dieu khåc gia Ph!,im TM 

Trung (Toronto). , 

Gia-na-d1:ii la qu6c-gia duy-nh{(t 

tren hoan-du hi ~n nay cho phep 

m()t cQng-d~ng ti-n~m dl!ng dai kyni~m 

ngay c!,inh trung-tAm thu-dO 

cua mlnh; va Vi~t-nam la eQng-d~ng 

såc-tQC d'åu-tien c6 tuqng-dai t!,ii 

qu6c-gia nay. 

Lang Van keu-gQi quf hQ.i-doan, 

cOng-chUng va qui dQc-gia cua lang 

eung g6p såc de xAy-dl!ng ky-ni~m 

chung nay. Mai sau c6 djp dua gia 

, dlnh du-Ijeh ngang qua thU-dO xinhd~p 

eua Gia-na-d!,ii, quf vi My dua 

, thAn-nhAn Mn thåm tuqng-dai, va se 

thfeh-thu Hm th{(y ten mlnh kMc 

tren bang luu-ni~m. 

Chi-phi~u d6ng g6p xin ghi ten 

va' gui trl!e-ti~p eho: 

Vietnamese Monument Fund 

249 Roehester St. 

Ottawa, Ontario KIR 7M9 

Canada 

TItc TAT NlltN 

CONGDbNGVNTORONTO 

Ti~c T{(t nien cQng d~ng Vi~t 

Nam Toronto nam nay se duqc t6 

chuc t1:ii nha hang International, s6 

421 Dundas St. West, Toronto, vao 

chi~u chU nh~t 30.1.1994. 

Ti~c do cac hQi doan va ca quan 

truy~n thOng t1:ii Toronto t6 chuc 

chung. Ve an 25 gia kim mOi nguai, 

ngoai bua an chi~u thjnh-so!,in con 

c6 ph'ån van ngh~ chQn IQc g6p vuL 

Lien l!,ic giu ve: 

- HQi Cao Nien: 588-8532 

- HQi Nguoi Vi~t: 536-3611 

NHÅ XUAT BÅN TAN V AN 

(NH~T BÅN) RA MAT SACH 

Nha xu{(t ban Hn VanlMekøng 

Center (DOng Kinh, Nh~t bån), do 

hQc-giå DO ThOng Minh chu truong, 

trong thång Il va 12 da t6 chuc ba 

bu6i ra måt cae saeh mm t!,!.i Hoa ky 

t!,ii Virginia va Nam, Båc California. 

Cae saeh duqc ra måt trong djp 

nay g~m c6: 

- N g/:l ng6n La F ontaine (I va Il) 

- Tl! diln Giåi N ghTa Di~n toan 

(Le Thi~u 

(Anh-PMp-Duc-Vi~t) 

Luang bien sO!,in, DO ThOng Minh 

hi~u dinh). _ 

- Hbi Kf MØt Doi Nguoi (tac giå 

Ph1:im NgQc Liiy) 

- Phien dich Sach Mo Anh Vi~t 

(tacgiåNguyen Van T1:io, LuTuAn va 

DO KMc Xiem hi~u dfnh, DO ThOng 

Minh b6 xung) 

- Super-Mini Dictionary ({(n bån 

ti~ng Anh, 1006 ehu Han, d6i chi~u 

5 tM ti~ng Han-Nh~t-Anh-Hoa-Vi~t 

do Do ThOng Minh ehu bien) . . 

BS NGUVtN DAN Qut Dt!OC 

TRAO GIÅI NHAN-QUV~N 

Nghj-h('>i NMn-quy~n da Hoaky 

Vlta lo an Mo quy~t-dinh trao giåi 

nhan-quy'~n Raou/ Wallenberg Human 

Rights Award nam 1994cho BS 

Nguyen Dan Qu~, nguoi bi CSVN k~t 

an 20 nåm tu v~ "t~i" v~n-d{)ng dAnchu 

cho Vi~t-nam. 

T6-chuc Nghi-h('>i NhAn-quy'en la 

mQt t6-chåe ngo!,ii-chfnh-quy~n 

(non-governmental organization) do 

eac dAn-bieu 'va nghi-sl Hoa-ky 

thanh-l~p nåm 1985, nham båo-v~ ' 

cac phong-trao nhan-quy~n va dAnchu 

tren th~-giai. 

Giåi NhAn-quy~n duqc l~p ra de 

trao cho cac ca-nhAn xu{(t-sÅc trong 

hlmh-dQng va c6 duc hi-sinh cao-dQ. 

Giåi nay duqc l~p ra tlt nam 1989, 

mOi nam trao cho m{)t nguai. Nhii'ng 

nguoi da duqc trao giai, g~m c6: 

- Thi-sl Vaclav Havel, hien Hl 

t6ng-th6ng Hung-gia-Iqi. . 

- Duc D1:it-Iai L!,it-ma elia TAyt1:ing. 

- Chai Ling va Li Lu, hai sinhvien 

Trung-hoa trong V\l Thien-anmOn. 

Thang 5.1994, Nghi-h('>i NhAnquy~n 

se chfnh-thuc lam le trao giåi 

cho BS Nguyen Dim Qu~ . 

BS Nguyln Dan Que' 

langvdn 17

Hl?i-Thåo Nhan-Quy~n 

t~i Montreal, Gia-Na-Dcp 

Nhan dip ky-ni~m ngay ban-hånh 

bån Tuyen-ng6n Qu6e-te' NMnquy!n, 

Cl)ng-dOng nguoi Vi~t qu6egia 

va eac t6-ehue tranh-då'u eho 

nhAn-quy!n t~i Gia-nå-d~i da t6 

ehUe cul)e hl)i-thåo v~ nhAn-quy!n 

vao lue 2 giQ' ehi~u ngay 12.12.1993 

t~i nha hang Jardin Tiki, duang 

Sherbrooke, thanh-ph6 Montreal. 

Bu6i hl)i-thåo qui-tl,l gnn 300 

nguai dl,l, Ilfy ehu-d! Nhån-quyen 

va thl!c-fn;mg kinh-fe' ({li Vi4f-nam. 

Hai dien-giå ehfnh la 6ng Ph~m 

Huy Ty, qru d~i-su Vi~t-nam Cl)nghoa 

t~i Thåi-lan va · Hoa-ky; eung 

ky-giå Mare Laurendo eua dai Radio 

Canada va nh~t-båo La Presse. 

Giao-su Le Vån Mao va ky-giå 

Nguyen Huu Nghia ngOi ghe' ehutQa. 

Tham-Iu~n doan, ngoai GS Le 

Vån Mao va ky-giå Nguyen Hfru 

Nghia kiem nhi~m, con e6 Tie'n si 

Tång Quy~n Vinh (Ottawa), Bae si 

fin va ånh eua 

Di;ing Tuan 

Nguy!n thi An Nhan (Hamilton), Ky 

suD6 Ky Hiin (Ottawa) va sinh-vien 

Doan Hung Long (con trai Giao su 

Doan Vie't Ho~t, tu Minnesota sang). 

Sau nghi-l! ehao co, el,lU d~i-ta Vii 

XuAn An, T6ng Thu-ky Lien hl)i 

Nguai Vi~t Canada trong bai di!nvån 

khai-m~e da nhå'n m~nh Mn 

ye'u-t6 nhan-quy~n 

trong sinh-ho~t 

ehfnh-tri t~i Vi~t-nam. 

CI,lU d~i-su Ph~m Huy Ty,dång 

dan dau-tien n6i v~ t1nh-tr~ng nhAnquy~n 

duoi ehe'-dl) cl)ng-sån va traehnhi~m 

eua nhung nguoi gi up phattrien 

kinh-te' t~i Vi~t-nam. Du tu6itae 

då eao, phong-eaeh eua el,l vAn 

rå't rlin-roi, trlnh-bay vå'n-d~ ml)t eaeh 

khoa-hQe va slic ben. 

Tie'p theo, ky-giå Nguyen Hii'u 

Nghia, Tie'n si Tång Quy~n Vinh va 

sinh-vien Doan Hung Long trlnhbay 

phM tham-lu~n eua mlnh. 

Ky-giå Nguyen Hfru Nghia xoay 

m~nh VaD tlnh-tr~ng tham-nhfing t~i 

Vi~t-na'm va eånh-eao rhog dong ti'en 

vi~n-tr~ eua the'-giai se ehui he't VaD 

tui eua can-bl) nha nuoe va eae the' 

h~ mai sau· se phåi keo eay trå n~ 

qu6e-te', khie'n qu6e-gia kMng con 

ti~m nång de tai-thie't. 

Tie'n-si Tång Quy'en Vinh tdnhbay 

thl,le-eh(t da ehinh-sach d6i 

mai giå va eua CSVN va vå'n-d~ danap 

nhii'ng tie'ng n6i luang-tam. 

Sinh-vien Doan Hung Long ki l~i 

truang-hgp eOng-an el)ng-san blit giu 

phl,l-than eua anh, Giao su Doan Vie't 

H'o~t Mi thang 8 nåm 1976, giam 12 

nåm rOi blit I~i nåm 1990. Anh n6i, 

sau khi ra khoi tu, thAn-phl,l eua anh 

huång-ung ehfnh-saeh "d6i mai" eua 

nha nuae, mu6n d6ng~g6p VaD vi~e 

eanh-tan di Vi~t-nam sOm tie'n-bl) va 

sung-tue, nen då dua ra ml)t s6 d~nghi 

xAy-d\lng då't nuae tren ta Di/ndan 

tl!-do. Tuy gQi la "bao", nhung 

thl,le-te' Diln-dan tll-do ehi ra e6 3 

s6, m6i s6 10 trang danh may, khOng 

h~ du~e in va ehi ph6-bie'n duqe rå't 

ft trong ml)t nh6m trf-thue. TMnphI,! 

anh dil bi ke't an 20 nåm kh6 sai 

vai bån an "am-muu l~t-d6 ehfnhquy~n 

xii-hOi ehu-nghia." 

Tie'p-theo, ky-giå Mare Laurendo, 

nguai vua tu Vi~t-nam trå v~, dillen 

dien-dlln thuye't-trlnh v~ mO-th6'e 

kinh-te' "kieu Tan-gia-ba" rna nha 

nuae Vi~t-nam dang theo-du6i. · 

6ng Laurendo qua nhån-quan eua 

mOt nguoi tay-phuang, då nhln vå'nd~ 

Vi~t-nam ml)t eaeh l~e-quan, phnn 

Tit trai sang phåi: Sinh-vien Doan Hltng Long (con trai GS Doan 

Viet Hoqt), ky-giå Nguyln Hilu NghTa va GS Le Vdn Måo 

Cl!u d{li-s« Ph{lm Huy Ty 

Ong Kabakov (Chu-tfch 

h9i Nhdn-quy~n Nga) 

18ldngvdn

- I 

lon cån-cu tren Uli-li~u do cl)ng-sån 

dua ra, va do phong-vlfn ml)t s6 

"cOng-dån" Vi~t-nam nhu ... Trinh 

COng S

Van-De Phåt-Trien 

Kinh-Te Theo 

CO'-CheThi-TnrOng 

tai Viet -Nam 

• • 

Nguyln Hi1u Nghia 

(d c t!,li HQi-thao Nhan-quy~n Montreal 12.12.1993) 

T nrac sl! sl,lp-d6 cua n~n kinhte 

xå-Mi chu-nghia tren toan eAu, 

C('Jng-san Vi(!t-nam bl1t-bu('Jc phai 

cl!a qu~y d~ Hm 16i-thoat hau båo 

V(! sl! tbn-t!.li cua che-dQ. 

Sau thoi-ky chi~n-tranh (1980), 

CQng-sån Vi ~ t-nam mAt dan va rbi 

mAt han cac ngubn vi~n-trg cua cac 

mrac cQng-san. D!n khi kh6i Liens~ 

tan-rå, D6ng Duc sat-nh~p va 

Ttly Duc, kh6i D6ng Au chuy~n 

sang kinh-t! thj-tnrong va Trung 

C('Jng xam-lang (chi!m Hoang-sa, 

Tnrong-sa), ghe ll;lnh,.. Ha-n('Ji 

hoan-toan måt huang v~ kinh-te. 

KMng th~ tiep-tl,lc thea dUOi 

duang 16i kinh-t! xå-h('Ji chu-nghia, 

Ha-n('Ji bl1t-bu('Jc phåi chuy~n sang 

co-ch! thj-tnrong. Theo djnh-nghia 

(con mo-hb) cua Ha-nQi, co-ch! 

thj-tnrong la m('Jt IO!.li kinh-t! th j 

tnrang c6 ki~m - soat. 

Ttr ben trong nhln ra, co-ch! thi- . 

tnrang c6 ve nhu rAt gan vai kinht~ 

tl!-do haykinh-t~ thi-truong. Ttr 

ngoai tr6ng vao, sinh-hol)t kinh-t! 

nhu dang trong thoi-ky 10l)n phat: 

ml)nh phuang phuang xoay, ml)nh 

qu~n qu~n ban, c~ng-an kinh-doanh, 

quan-d('Ji kinh-doanh, co-quan nQ 

dåm len ca-quan kia. Thl!c-sl!, 

tr6ng ky ll)i, kh~ng phåi. Trong cai 

chg h6n-dQn vAn c6 nhung ky 

wang cua n6. Nha nuac C('Jng-sån 

Vi~t-nam d6ng vai Ong chu chg, 

vAn la nguoi nam can tAt ca. Bhng 

phap-Iu~t xa-h('Ji chu-nghia, m('Jt 

thu pMp-lu~t tuy thanh van, nhung 

nha nuac to an quy~n giåi-thfch, c6 

gubng may c~ng-an-tri, nha giam, 

trl)i tu, ltim le va bang sung hO-trg. 

Ta't ca nhUng lai hoa my, nhung 

cau van mai-me trang lu~t Dau-tu 

1991, trang Hien-phåp 1992, d~u 

g6i tron trong m('Jt nguyen-tl1c canbån: 

nha nuac (tuc la co-quan caitri 

cua dang C('Jng-san Vi~t-nam) c6 

quy~n kiem-soat va chi-ph6itAt ca 

cac hOl)t-d('Jng kinh-t~. Quy~n nay 

bao gbm ca quy~n qu6c-hii'u-h6a tAt 

ca tai-san khOng thuQC ve nha nuac, 

quyen giai-tht cOng-ty, hay rut ll)i 

quyen "su-dl,lng dAt", thea lu~t DAt. 

dai 1993. 

Du nha nuac thea hlnh-thuc 

kinh-te nao, kinh-t~ xå-h('Ji chunghia 

hay co-che thHruong, thl 

cting chi c6 giai-cAp can-bQ va 

thieu-s6 con buOn huång lQi; dl)i da 

s6 dAn ngheo vAn cu ngheo, phan 

lan con ngheo-khO han xua va gia 

ca bi giai-ca'p mai lam tan'g cao. 

Ve phia nha nuac, nho co-che 

thi-tnrong, CQng-san Vi~t-nam tl)O 

duqc bQ m~t kinh-te tl!-do, cåi må 

(giå tl)O) de vtra quyen-rii dau-tu 

vtra thu-hut du-khach. 

Nhung dieu ma CQng-san Vi~tnam 

thl!c-Sl! tr~ng dqi va v~n-dl,lng 

inQi n6-1l!C de dl;lt tai cha bhng 

duqc, la yeu-cau Hoa-ky gi ai-toa 

hoan-toan lenh cAm-vAn Viet-nam. 

DAy la chla kh6a ch'fnh giup Han('Ji 

må cua nhieu kho tien vi~n-trg, 

quy dau-tu. Quan-trQng nMt, la 

giup hQ vay NgAn-hang qu6c-t~ 

nhii'ng m6n nq kh6ng-lb, chu kMng 

chi nho giQt nhu hi~n nay. 

MQt vai nguoi trong cMng ta ll)c 

quan cho rhng he CQng-san Vi~tnam 

vay duqc nhieu tien thl the nao 

dAn-chung cling bat khO, nen ho 

cam thAy kh6ng can ch6ng ll)i vi~~ 

gi ai-toa cAm v~n. 

Thl!c-sl! khOng phai v~y. 

C('Jng-san Vi~t-nam dng vay 

dugc nhieu tien chtrng nao, dAn ta 

trong nuac dng kh6 nhieu chlrng 

na'y. 

Han bAt cu ai h!t, dång va nha 

nuac C('Jng-sån Vi~t-nam hieu rhng 

ngay tan da che-dQ då het suc k~c~n 

. HQ kMng con b~n tAm vi~c 

sua-chua ll)i ng~i nha ml,lc nat, rna 

chfnh-y!u la san ph!t vQi-vang de 

ban cha dugc gia. hay dung n6 lam 

v~t the chan ma vay tien. 

. Dbng-ti~n vay dugc m('Jt ph'an 

nho de tiep-tl,lc quang-cao cho 

chieu-bai "phat-trien kinh-t!", con 

Il)i la de lo bbi-dlip buac duong v~ 

sau ctla giai can-b('J lånh-dl)o. Ti~n 

Ay se chl;ly trå qua ngAn-hang Thl,lysi, 

duai ten vq 1an vg be ctla hQ. 

Tien Ay dung de mua ba't dQng sån 

tl;li ngol)i-qu6c. duai ten con chau. 

dau re hl? Dbng bao ta ben Phap då 

20 ldngvdn

t~n mllt chung-kie'n canh nhii'ng 

gia-dlnh can-b~ caD cllp vcri luang 

thang 100 my-kim, da t~u duQ'c 

nhii'ng bi~t-thl! khang-trang tri gia 

hang tri~u my-kim å cac khu-vl!c 

sang-trQng t~i ngo~i-6 Paris. Ti'en 

d.y can-b~ nha nucrc chuyen-chfnh 

vO-san, ly-ljch caeh-m~ng vcri ba 

doi bAn-c6-nOng, hl? Hiy Cl dåu ra? 

Thua: Ngån-hang the'-gicri, ti'en dAutu, 

ti'en vi~n-trQ' nhån-d~o, ti'en 

tham-nhling, v.v. 

Nhii'ng m6n nQ' oan-khien ay, 

vcri låi mt( sinh lai con, li~u con 

chau chung ta mai nay khi Mt nucrc 

\ 

da gianh l~i duQ'c tl!-do, phåi e c6 

ra rna trå baD nhieu doi mcri he't? Va 

trong finh-trl;lng nQ'-nån tu giang 

nhu v~y, con ti'em nang nao khå 

d\mg d~ tai-thie't xu-så? 

D~ cd.t bat ganh n~ng cho mai 

sau, d~ giup dån-chung da phai keo 

cay trå nQ' qu6c-te' sau nay, chung 

ta phåi c6 thai-d~. 

Mu6n khoi trå nQ' thi dung vay 

nQ'. Thai-d~ cua chung ta la kMng 

d~ cho C~ng-san Vi?t-nam c6 di'euki?n 

d~ gåy them nQ'. ChUng ta phai 

tie'p-t1,lc tranh-dau d~ duy-tri l?nh 

c4m-v~n, nhu m~t trong nhfrng 

cach ngan ch~n kMng cho C~ngsån 

Vi?t-nam vay ti'en the'-gicri. 

Chung ta phåi vie't sach, vie't 

håo, dien-thuye't, n6i chuy?n va 

khuyen nhfrng c6ng-ty qu6c-te' 

khoan håy dåu-tu VaD Vi?t-nam, 

trong khi dat nucre ta chua e6 m~t 

th~-che' chinh-tri bie't t6n-trl?ng 

c6ng-phap qu6c-te', t6n-trl?ng taisån 

cua cac c6ng-ty ngo~i-qu6c va 

tai-sån clIa dån-chung. 

Båo vcri nhfrng nguai khåch quf 

bie't, la chung ta dang sua chfra nha 

etta, dl?n-dt(p rac-rucri, thanh-toan 

gian chu(H. d~ håo-v? SI! an-toan 

cho hl? 

. Chung ta se hån-hoan chao-d6n 

hl? khi da e6 nhii'ng di'eu-ki?n t6t 

han la m~t cai nhån "phåt-trien 

kinh-te'" khOng c6 thl!c-chat. 

• 

tin tj-n(ln 

. Kien Trung ph~-tråch 

NH1JNG Un Ktu ciJlJ Tir 

CAC TR~I Tl N~N MÅ LAI v Å 

NAMDU'ONG 

Cu6i thang 10. 93, eac ke't qua 

thanh ll?c va khie'u q~i cu6i elIng t~i 

cac trl;li Cl Må lai a va Nam duang 

dugc eOng b6. Cac qu6c gia ehfnh 

trong Chuang Trlnh Hanh D~ng 

Toan Di?n (CPA) hl?P sa b() t~i 

Geneva vcri Cao uy Ti N~n LHQ de 

tim giåi phap dat diem van d'e thuy'en 

nhån cho kjp thai di~m d6ng dta cac 

tr~i (duge uac djnh la thang 10. 94). 

Ke tU d6, thuy'en nhån VN då lien 

tie'p giri lai keu CUu Mn qu6c te' va 

e()ng d'Ong Vi?t hai ngo~i. 

Thuy'en nhån t~i Sungei Besi, Må 

lai a, qua C()ng d'Ong Nguai Vi?t Ti 

N~n CS va Phong Trao Dau Tranh 

Båo V? Nhån Quy'en t~i chO, då gui 

Thinh Nguy?n Thu va Lai Keu Gl?i 

de'n chfnh quy'en va nhån dån cae 

nucrc, cae t6 chuc nMn d~o va toan 

the nguai Vi?t håi ngo~i. 

Thinh nguy?n thu va Uti keu 

cUu bao d()ng t1nh hinh nguy ng~p 

cua gAn 8 ngan nguai dang bi nguy 

ca cuang buc h'Oi huang sau khi då 

trå i qua nhiing eu()e thanh IQc dAy 

bilt e6ng, vO ly, euOp di eua hQ 

khOng nhfrng quy~n ti nl;ln rna con cå 

nhån quy'en. Cae nl;ln nMn naykhång 

dinh khOng ehilp nh~n tra v'e nai hQ 

då ra di vi kh6ng ehtfp nh~n dugc bilt 

cOng, ngugc dåi, nai hl? chac chan se 

bi trå thu tan b~o vi ehfnh th~ C()ng 

san con t'On t~i, ' nai rna ngay eå 

nhfrng nguai t1nh nguy?n h'Oi huang 

cling då bi trung ph~t va trå thu då 

man. 

Thinh nguy?n thu va Lai keu 

cUu keu gQi c()ng d'Ong the' gicri My 

danh cho cae thuy'en nhan m()t nghia 

eu nhån d~o cu6i elIng d~ xay dl!Og 

l~i cu()c dai sau nhi'eu dau kh6 qua 

eae bi?n phap: 

l. Xin tåi xet tu each ti n~n dl!a 

tren ye'u t6 ehfnh tri: Vi?t Nam van 

con la m()t nucre d~e tai c()ng san, 

nguai h'Oi huang kh6ng duge båo 

dåm an toan. 

2. Xin eho dinh eu t~i Må lai a 

nhfrng nguoi kMng dugc cae nucrc 

eho dinh eu nh~n va eling khOng the 

tra v'e Vi?t Nam. 

Cung trcmg Thinh nguy?n thu va 

Lai keu euu, thuy'en nhan då khån 

nai e()ng d'Ong nguai Vi?t håi ngo~i 

CUu giup bllng eaeh d'e xu6ng bi?n 

phap "nguai Vi?t båo trg nguai Vi?t", 

dung ra xin v6'i chfnh phu eae nu6'c 

e6 nguai Vi?t dang dinh eu eho phep 

bao trg nhfrng thuy'en nhan trong eae 

tr~i ti nl;ln, m~t hinh thue ODP tl;li 

trl;li. 

Tin tu Sungei Besi eho bie't Ban 

hu6ng dan tai CUu xet (c ho nhii'ng 

nguai bi tu ch6i quy'en ti n~n) da bi 

giåi tan ngay 15.10.93. Hi?n con 

khoång 4 ngan nguai dang cha ke't 

quå thanh lQe dQ't hai. Trong tr~i, eae 

gi6'i ehue då loan truy'en tin tue ding 

ngay 30.6.94 se la ngay d6ng eua 

trl;li va thang 10.94 se la thoi di em 

thl!e hi?n eUO'ng bue h'Oi hucmg. 

Theo tin cua th6ng tin vien Limg 

Van gui tu Galang, eu6i thang 10. 

93, m~t phai doan eua VC do Thu 

truång N()i VI,! es Phan DOng cAm 

dAu då Mn tr~i va "phong vån" 

nhfrng nguai ghi ten tinh nguy?n 

h'Oi hucmg. S6 nguoi nay tru6'e dåy 

bi r6't thanh IQe. ehan nån ghi ten h'Oi 

huang nhung sau rut l~i quy~t dinh 

langvdn 21

khOng dam v~ nua. 

Theo tin eua thOng Ufn xa 

Reuteur, ehfnh phu Nam duong da 

ky ke't m~t thoa uoe voi C~ng san VN 

v~ vi~e h~i huong 8.500 thuyh 

nhAn VN trong nhung thang tai M 

"giai ph6ng" dao Galang Utm khu 

vl!e cM xuåt (ehung voi Singapore). 

Khoang hon 2000

t!,li Pudu tu thang 3. 93. 

3. Ong TrAn Minh Anh, vugt bien 

tu Cam b6t thang 4. 92. Tau eua 6ng 

bi hai t~e t~n c6ng, 6ng la nguai 

s6ng 86t duy nh~t tren tau duge ngu 

pM Må lai eau. T!,li Kuala Lumpur, 

6ng g~p ' Cao uy Ti n!,ln. Cao uy 

phOng v~n sa sai, giao 6ng cho eanh 

sat Må lai giam gift. 

Theo tha keu eau eua cac n!,ln 

nhån gui len ra ngoai, hQ då lien tt.lc 

keu cuu voi Cao uy Ti n!,ln nhung 

kMng dugc trå loi. D€n thang 5, 93, 

hQ g~p hai lu1).t su eua Cao uy va 

dugc nhung nguai nay tMng båo 

ding cac tr!,li t!,lm dung då d6ng eua 

va hQ chi con con duong tI! nguy~n 

h(}i huang. Cac n!,ln nMn kh6ng con 

each nao thoat khoi nha tu nen bu

Th€GiOi Nåm 1993 

Sl! ki~n duqe nhi~u nguai eoi la 

dien tie'n ehtnh tri quan tn;mg hang 

dAu trong nåm 1993 la vi~e Do Thai 

va T6 ehue Giåi Ph6ng Palestine ky 

thoå uoe hoa blnh. 

Hai tu thu rna the' gioi tuong 

chung nhu khOng bao gia ehiu ng~i 

ehung voi nhau da trao d6i mOt eai 

bitt tay lieh su truoe Toa B~eh 6e 

, ngay 13.9.93, (sau eu dåy nhy eiia 

TOng th6ng Hoa ky Bill Clinton). 

Nhung hoa blnh thl!e sl! ehua de'n 

å Trung DOng, hai phe chua d~ng y 

duqe voi nhau v~ nhCl'ng ehi tie't ky 

thu~t t~i euoe hoa hOi thang 12. 93 

va Do Thai da khOng rut quan khoi 

Jericho. 

eung mQt ehi~u huong d6, lich 

su Nam Phi da sang trang trong nam 

1993 voi sl! ki~n Qu6e hOi Nam Phi 

(23.9.93) ehåp nh~n eho nguai da 

den duqe quy~n tham dl! vao vi~e 

cai tri qu6c gia, thanh I~p mQt hQi 

d~ng chuyen tie'p g~m 20 thanh 

vi~n, trong d6 da den nhi~u han da 

trllng, de kiem soat chlnh phu hi~n 

hCl'u cho de'n euQe ph6 thOng dAu 

phie'u thang 4. 94. 

M~e du nhCl'ng nguai el!c doan da 

trllng va da den vån tie'p t1,le eh6ng 

d6i va pha ho~i, Nam Phi da buoe 

sang mOt thai d~i moi va ehue v1,l 

TOng th6ng Nam Phi ehlle ehlln se 

nhm trong tay lanh t1,l Nelson 

Mandela. 

Trong ca hai V1,l "lam hoa" nay, 

the o eae quan sat vien chfnh tri, eae 

phe phai lien h~ d~u å trong tu the' 

"he't thu6e ehua" truoe nhCl'ng hoan 

Kien Trung 

eanh ehu quan va khaeh quan va 

tmO'e thl!e t! eua lieh su. Th~t th!, 

"hoa blnh la giåi phap eu6i eung sau 

khi m9i bi~n pMp khae da hong" 

(Time, s6 ngay 3 thang 1,94). 

Cung trong kieu dien bi!n "anh 

sang eu6i duang hAm" nhu hai sl! 

ki~n tren la vi~c Anh qu6c va Ai nhi 

lan ky thOng cao chung voi nhau, 

eung keu g9i tO ehue Sin Fein va Il!e 

luqng Quan DOi Cong Hoa Ai nhi lan 

(IRA) chåm dilt dåu tranh bhng b~o 

Il!e de eung ng~i I~i nghe ti!ng n6i 

cua nguai dan Bllc Ai nhi lan. Va 

eung gi6ng nhu hai sl! ki~n å Trung 

DOng va Nam Phi, chuy~n ehua di 

toi dau, bom van nO tr~n hOn dao 

Anh qu6e, eå å Luan dOn lån Ulster. 

Nhi~u ehuyen vien thai Sl! khac, x!p 

bi!n c6 ehfnh tri "Thang l O Do" t~i 

Nga len hang dAu trong nhung dien 

bi!n ehtnh tri eua nåm 1993. Chiu 

dl!ng h!t n6i nhCl'ng con ong trong 

tay ao, T6ng th6ng Boris Yeltsin da 

giåi tan Qu6e hOi. Muai ba ngay sau 

khi phe eh6ng d6i chi!m d6ng toa 

nha Qu6c hOi, YeltSin då eho xe tång 

tån eOng, ru s~ch eae ehuong ng~i 

tren duang eåi eaeh nuoc Nga 

(4.10.93). Tuy nhien ke thu ehfnh 

eua Yeltsin hi~n nay la kinh t! suy 

S1,lp va ngheo d6i. CuQe b'au cu thang 

12 da vua eung cåp eho Ong ta mOt 

tan Qu6e hOi con t~ han eai qu6c hOi 

rna Ong ta då giai tan voi sl! xuat 

hi~n eua mOt kh6i kha lon nhung 

ph'an tir qu6e gia el!e do an va nhan 

v~t Vladimir Zhirinovsky c6 lu~n 

di~u kieu Hitler thai ti~n d~ nhi th€ 

ehi€n. Yeltsin ehi con tu gia den 

ngay bau cu T6ng th6ng (1996) de 

thl!e hi~n ehuang trlnh eai cach 

nuoc Nga. 

CuOc chi!n tranh giCl'a nhung 

nguai trong nåm 1991 vAn con la 

nhung hang x6m t6t voi nhau t~i 

Bosnia då khOng chåm dut. Hang 

tram ngrtn nguai, ph'an lon la dan 

thuctng, dan ba va tre con da bi 

thuang, thi~t m~ng. Hang tri~u nguai 

da måt h!t nha cua trå thanh dan ti 

n~n. M~e du ca ba phe eung hO hoan 

la ehiu thi~t h~i n~ng, cOng them 

h~u quå eua euQc phong toå kinh t!, 

h9 vAn tie'p t1,le danh nhau. Cae e6 

gllng eua qu6c te', trong d6 e6 eå Hoa 

ky, vAn khOng dua d!n mOt ke't quå 

nao. Cae thanh ph6 vAn tie'p t1,le bi 

phong toa, Il!e luqng Mu Xanh Lien 

Hi~p Qu6c bat Il!c ngay trong vi~c 

dua thl!c phåm va thu6e men eUu trq 

Mn eae n~n nhan ehi!n tranh. Khach 

quan rna n6i, Sl! can thi~p cua qu6e 

te' trong vi~e giai quye't euOe chie'n 

nay qua y!u. 

Chuy~n lon k! tie'p trong nåm 93 

la ho~t canh "chau ehau da xe" å 

Somalia. Nuoe My mOt l'an nCl'a l~i 

n6i can ac mong khi chUng ki!n 

hlnh ånh tu thi mOt quan nhan Hoa 

ky bi IQt tr'an keo le tren duang ph6 

å Mogadishu (thang 10.93). Lam an 

mlle oan, su m~ng "bao v~ hoa blnh" 

va euu d6i t~i Somalia cua lien quån 

Lien Hi~p Qu6c suyt nua da trå 

thanh euoe chi!n tranh giCl'a "de' 

qu6e Mf' va "nguai hung Aideed". 

Quån doi My då duqc I~nh rut khoi 

Somalia sau d6 va thu ph~m sat h~i 

lfnh My Mohamed Aideed duqe dua 

di ... ph6 hQi hoa blnh voi eac su 

quan khåc bhng may bay cua khOng 

Il!c Hoa ky! 

Sau Bosnia va Somalia, nhi~u 

nuoc da nghi Mn vi~e phai xet I~i 

vai tro eua LHQ va vi~c huy dong 

quån dOi eae nuoe vao Il!c luqng Mu 

Xanh gin giu hoa blnh. Ai cung tMy 

t6 chue qu6c t! nay då to ra 16i thai, 

thi!u ki!n hi~u, n6i nhi~u, n6i m~nh 

nhung lam thl y!u xlu. 

Ngoai nhCl'ng ehuy~n tr9ng d~i ke 

tren, tren tung khu vl!e, nåm 93 la 

24ldngvdn

m(lt nåm kha nhieu ehu y ~n . Ph'An hll-i hon 12 ti My kim. Sau 11,lt Mn m~t n(li tri, Nhung ehfnh saeh va ket 

lon la nhung ehuy~n kh6ng vui, e6 ehay. Con båo lua keo ca thang qua cae hOll-t d(lng d6i ngoll-i eua Hoa 

le do tlnh hlnh kinh t~ tu Au sang A (thang Muai) trai dai g'ån su6t ven ky eoi bO kha b~t, ket thue vai sI! ra 

eh6 nao eling kh6ng kha. ba Thai blnh duong, lam thi~t hl.li di eua Ph1,l ta ngoll-i tmang Les Aspin 

å ehau My, Hoa ky dang lån mo eling ca ti My kim. 

vao eu6i nåm. 

ra khoi con suy thoai kinh te nhung Chau My nåm 93 dll hlnh thanh å Gia nå dll-i, kinh te suy thoai la 

trong nåm 93 d'Ay dy nhung r6i l0ll-n m(lt thj truang lan nhåt the giai vai ngu yen nMn lam tri~t tieu dang Bao 

xå h(li va tai trai aeh Olrae. Du am vi~e ba nuae Hoa ky, Gia nå dll-i va thu Cåp Tien (PC), m(lt trong ba 

etla VI;I da den da trång Rodney King .M~ Tay Co ky k~t Thoa uae TI! Do , dang lan nhåt nuae dll e6 m~t tu 

ehua tan dll d~n v1,l 6ng dll-O khUng M~u Dieh Bik My (NAFTA). Vi T6ng ngay l~p qu6e, Cu(le b'åu eu eling 

David Koresh a Waeo, Texas (tu th6ng tre tu6i Bill Clinton Mp hen 

thang Hai Mn thang Tu, 93). L1,lt l(li trong nåm d'åu tien tll-i toa Bl.Ieh 6e. 

hoanh hanh hon ba thang (thang Tu Nha kinh te My guqng d~y dung lue, 

Mn thang Tam) trong vlIng' Trung 6ng thl!e hi ~n duqe kha nhi~u vi~e 

H\y Hoa ky, duqe,m~nh danh la thien trong nu6'e duqe dan ehung My eho 

tai lon hang thu nhl ljeh su, gay t6n diem khå eao, eoi nhu thanh e6ng v~ 

86'n khu6n mtJl ca c6ng vai nen hoa-blnh Ihe-giai, dUflc Iu Time chon lam "Men of 

the Year" (11'1 tl-ai sang ph(ii, 1/'1 tren xuong): Arafat va Rabin, bill ' tay nhau xaydlfng 

hoa-blnh giiia Do-tMi \'a kM'; Æ-n;ip; Mandela va De Klerk, ehtim dilt giaidO(ln 

phdn- bi ~1 ehling-IQe 1(li Nam Phi 

ehåm dur lu6n sI! nghi~p ehfnh tri 

eua ba Kim Campbell, vi nu thu 

tu6'ng dau tien eua Gia nll dll-L Xui 

eho dång PC, v6'i tlnh h'inh kinh te 

ba nåm vtra qua, dang nao cam ' 

quyh eling phai tra thanh ke thU 

eua qu'ån ehung, eu nhln eae ehfnh 

phu eae tinh bang thl thå'y ro di~u 

nay, 

Trong khu vl!e Nam My, m(lt lan 

nua nguai ta thåy eai yeu eua LHQ 

(va eua ca Hoa ky), T6ng th6ng hqp 

hien Aristide eua Haiti van luu vong 

aMy m~e du LHQ då ho het, rån de 

nhung phe quan st! trong nu6'e eu 

tinh nhu kh6ng, Ill-i con du6i ca lfnh 

Mil Xanh, 

Tlnh hlnh ehfnh tri va xå h(li tll-i 

Au ehau kh6ng tuoi sang gl hon, va 

adåy, ngu yen nhan kinh te eling la 

ehfnh, Ta Due sang Phåp, nhung 

kieu mau hoa hqp ehung t(le då dan 

thay d6i, eae phong trao bai di dan 

len eao eung vai nhung ehu tmong 

kh6 khån hon ve m~t di tru, TlI-i eae 

qu6e gia vua eai xong aeh c(lng san 

h6i dau th~p 

nien 90, nhiing nguai 

hung dan ehu sau khi hoan thanh 

nhi~m v1,l då bi dåy sang mOt ben via 

he lieh su. Ti~p Khae taeh lam d6i 

(thang 1.93), va ca hai nu6'e Ti~p 

(Czeeh) va Khåe (Slovak) d~u ngoånh 

m~t lam ngo v6'i Dien dan Dan ehu 

eua nha van T6ng th6ng Vaclav 

Havel. Trong eu(le bau eu thang 9.93 

tll-i Ba lan eling the. Nhung ly thuyet 

gia bi dao thai nhanh eh6ng va thay 

the bang eae ehfnh trj gia ehuyen 

nghi~p, ke ca cae thanh phan C(jng 

san duqe "tai hoa" qua eae cu(le bau 

eu dan ehu dang hoang. å cae nuae 

nay, eling nhu aNga m6'i day, dll 

xuåt hi~n 10ll-i ehfnh khåeh qu6e gia 

et!e doan. Vi dap Ung duqe dung nhu 

lang'van 25

eAu Hm I~i "ni~m tI! hilO dån tQe" elia 

nguai dån trong lue mai ngo ngae 

thoat ra khoi ehu nghia eQng sån rna 

b\mg dng lUe eang doi, khuynh 

huang ehfnh tri nay dang duge quan 

ehung cae nuae D6ng Au ung h". 

Con duang kinh t€ thi truOng quå 

th~t qua gian truAn vai nhfi'ng nguai 

hang nua th€ ky nay dii quen s6ng 

duai sI! "l1inh-d~o", bi€t eaeh ne 

tranh lao-d"ng, kh6ng cAn lam ehllmehi 

van co an, m~e du an d6i va phåi 

hoan h6 lanh t\l. 

Chåu Au da "th6ng nhåt" tren ly 

thuyet sau vi~e phe ehuån thoå hi~p 

Maastrieh eua Due (thang 10.93). 

Tuy nhien, trong ttnh hlnh kinh t€ 

hien t~i, ehåe eling con låu låm vi~e 

th6ng nhat nay mai thl!e sl! dem I~i 

Igi feh eho el!u I\le dia nhu hoai biio 

eua eae tåe giå m6 hinh CQng dOng 

Au ehåu. 

T~i Å Chåu, nam 93 la mQt nam 

dQng dat elt v~ ehfnh tri lan kinh t€ 

eua Nh ~ t Ban. Dang Dån ehu TI! do 

(LDP), lien t\le nåm ehfnh pM til' 

nåm 1955 de-n nay da bi mat quy~n, 

thay the bAng mQt ehfnh phu lien 

hi~p. C6ng nhån Nh~t bån båt dAu 

ehia se nCii kinh hoang VI thåt nghi~p, 

sa thåi nhån e6ng vai anh em lao 

dQng toan tM giai; mQt ehuy~n II;l 

d6i vai t~p quan lam eho mQt hang 

til' dai cha Mn dai con eua Nh~t. 

T~i ff6i qu6e (Pakistan), ba Benazhir 

Bhutto Il;li trå v~ · vai tro Thu tuoog, 

ba nam sau ngay bi eaeh ehuc VI 

"tham nhling va Il;lm quye,n". Gan 

ben ff6i qu6e, chfnh phu An d" van 

tiep t\le nhue dau vai nhfi'ng eue 

bl;lO dng do ky thi t6n giao. Sri 

Lanka (Tfeh lan eii) van chlm trong 

ni chien, kh6e li~t hon vqi cai chet 

cua TOng th6ng Premadasa. 

Trong viing D6ng duong, sU m~ng 

lan nhåt cua LHQ da chåm dm sau 

khi Cam b6t tO chue xong bau cu 

(thang 5.93). CuQe bau cu t6n kem 

nhåt lich su nay da ll;li dua 6ng 

Hoang "chong ch6ng" Sihanouk v~ 

ng6i vua, vai con 6ng lam dOng Thu 

tuang cung vai Hun Sen, nhAn v~t do 

CSVN dl!Og len. 

Cilng t~i chåu A, Trung Hoa Do 

båt dåu vuon mlnh trong chieu 

huoog tu bån va hi~n dang la thi 

tmang nhån II!C lan nhåt, ngon lanh 

nhåt the giai. Ben c~nh ngu~i anh 

khOng 10, Huong Cång dang Mm 

til'ng ngay cha dugc trå v~ cho Trung 

cng. Vi Toan quyen cu6i ciing nguai 

Anh, 6ng Patten, dang lam quan he 

Anh - Trung hoa trå nen cang thang 

vai vi~e khllng khång doi må r"ng 

dån cM t~i Cång thom truac 1997. 

~ m~t kinh te, cac con rOng chåu A 

Nam Han, Tan-gia-ba, Dai loan, 

Huong Cång va con C

Viet Nam, Mot Nåm 

• • 

Dåu-Tranh Cha 

Nhån-Quyen 

Dung m~t nAm truac dAy, trong 

bai phan tich thai cu~c nhAn dip d'åu 

nAm Am lich Quy D~u 1993, nu ky 

gia Kathleen Callo cua hang thOng 

tful Reuter dua ra nh~n dinh: Ni~m 

mo uac lOn nh~t cua nha cAm quy!n 

c~ng sån Ha N~i khOng gi kbac hon 

la Hoa ky se giai toa l~nh cAm v~n va 

blnh thuang hoa bang giao vai bQn 

cMng trong nAm Con Ga. Bai phAn 

tich thai cu~c d! c~p den La thu d~u 

xudn do ThU tuang Vi~t c~ng VO VAn 

Ki~t gui tuAn Mo Time vai n~i dung 

tha thiet keu gQi Hoa ky håy "xi xoa 

nhfi'ng h~n thU cli de tai l~p quan h~ 

than hihl va hqp tac giua nhan dAn 

hai nuac". Nhung m~t kbac, bån 

phAn tich thai cu~c cling d! c~p den 

bån tuyen b6 chfnh th~c do nha cAm 

quy!n Ha N~i phO bien den cac co 

quan truy!n thOng qu6c te nhan dip 

dAu nAm 1993, chåa dlJng dAy nhfi'ng 

lai le h~m hlJc cay cu truac vi~c Hoa 

ky tiep t\lc doi Mi giåi quyet thoa 

dang v~n d~ tu binh My m~t tfch 

(MIA) cling nhu d~t vå'n d~ cåi thi~n 

nhAn quy~n tl,\i Vi~tNam. Ban tuyen 

b6 cua nM cAm quy~n Ha N~i dua ra 

lai yeu eAu Hoa ky "Hay chå'm dm 

vi~c lien ket vå'n d~ b"inh thuang hoa 

bang giao vai vAn d~ MIA", va nhå'n 

ml,\nh: "Quan M giua hai nuac phåi 

duqc xAy dlJng tren cAn bån tOn 

trQng lå.n nhau va c6 lqi cho cå dOi 

DaD TruOng fhuc 

ben, blnh ding va kMng ai can 

thi~p vao chuy~n n~i b~ cua ai cå". 

Kieu ly lu~n quanh co l~p la tren 

dAy, vua nhAm m\lc dfch bung bit 

thlJc trl,\ng nMn quy~n tiep t\lC bi 

cha dl,\p tritng trqn tren då't nuac Vi~t 

Nam, vua nhlim m\lc dfch bip bqm 

d\l dO de mong tbao ga m~t nut thitt 

ng~t ngheo v~ cå hai m~t kinh te lAn 

chfnh tri, da n6i len ro r~t them lAn 

nua bån chå't tri tra cua t~p doan lanh 

dl,\o c~ng san Ha N~i va dOng thai 

phån anh nhung dien bien chfnh yeu 

trong tlnh hlnh chung tl,\i Vi~t Nam, 

m~t nAm qua. 

Truac het, dång v~ m~t d6i n~i, 

c6 tM n6i nAm Quy D~u 1993 la m~t 

nAm gAy nhf!u Mi r6i nhå't cho nha 

cAm quy~n Vi~t c~ng. Su6t trong 

nåm, bQn chung khOng ng~'rng phåi 

loay hoay da gl,\t nhung mfii tå'n 

cOng tu nhi~u phfa, - cac ll!c luqng 

ch6ng d6i a trong nuac, cac llJc 

luqng xAm nh~p tu hai ngo~i - duai 

cå hai hlnh thåc bl,\o d~ng va bå't bl,\o 

d~ng, cung chung m\lc dfch tranh 

då'u cho tI! do, dAn chu. Le ru nhien, 

phuong sach va phuong ti~n duy 

nhAt cua Vi~t c~ng nhlim d6i pM vai 

nhii'ng cu~c tå'n cOng Ay vAn la 

phuong sach va phuong ti~n c6 hihl, 

Mt bien: "Bl,\o ll!c chuyen chinh vO 

sån". 

Ban an tu dAu tien trong nAm 

1993 rna nM dIm quy~n Ha N~i 

tuyen xu - nhu m~t hlnh thåc khung 

b6 tinh thAn du lu~n quAn chUng - la 

ban an tu 20 nam danh cho Ly T6ng, 

nguai phi cOng VNCH da uy hiep 

chiec phi co Airbus cua Vi~t c~ng de 

thå 10.000 truy~n don ch6ng c~ng 

xu6ng thanh ph6 Sai gon hOi thang 

9.1992. Cung luc vai vi~c cOng b6 

ban an ngay 25.2.1993, Mo chi trong 

nuac duqc chi thi dOng lo~t viet bai 

cOng kfch, Mi nhQ Ly T6ng, va "dlin 

m~t" nhung thanh phAn ch6ng d6i 

bling du thå lai le uy hiep, de dQa. 

Nhung chi dung m~t tuAn sau d6, 

toan b~ mang luai cOng an th~mh HO 

da phåi tung ra de thlJC hi~n m~t 

chien dich b6 rap keo dai 10 ngay 

trai, nhlim d6i pho vai m~t ke hOl,\ch 

d~t ch4t nO tl,\i ·nhi~u noi trong Sai 

gon vao dAu thang 3, rna hang tMng 

tå'n Reuter gQi la "bien c6 nghiem 

trQng nhå't v~ m~t an ninh n~i chinh 

cua Vi~t Nam tu nhi~u nAm qua". 

Cu

thang 3.1993. Nhung mai Mn nhi!u 

thang sau, d6, nguoi ta mai biet duge 

ding, vt.l Mo dl)ng n6i tren kMng 

phåi ehi nham vao "nh6m TrAn M~nh 

Quynh", va ke ho~eh eua nh6m nay 

khOng phåi Ul ke ho~eh dåu tranh 

b~o dl)ng duy nhåt duge dl! tinh thl!e 

hi~n VaD d'åu nåm 1993 nhhm l~t dO 

ehe dl) el)ng sån. Bao ehi trong nuae 

eho Mn thang 8 mai duqe

'tlinh, Dai due Thieh Tri Lue, tra tån 

d~n eh~t D~i due Thich Thl~n An, 

Mt qiJan tM'e nghiem ng~tt va bUe 

eu~g Thugng tqa Thieh Nh~t Lien, 

m(H tu Sl da 70 tu6i, nhhm ep bu~e 

Thugng tqa phai ky ten trong m~t 

van ban duge sOl;\n san de vu eao bue 

di ehUe eua e6 Hoa thugng Thieh 

DOn H~u. 

Buae sang nam 1993, nha dm 

quy'en Vi~t el)ng l~i gia tang mue dl) 

khUng b6 va ap eh~ them nua qua 

vi~e bilO vay ehua Hl)i Phuae, neli 

Hoa thugng Thich Huy'en Quang bi 

quan tMe va d~t van phong hru 

vong eua Vi~n Hoa Dl;\o, kiem soat 

va båt giu tåt ca cae tang Sl lui tai 

thlim vi~ng Hoa thugng. D6 la buae 

thU hai eua Chi~n dieh Nuae Lli rna 

bl;\O quy'en da ehi thi phat d~ng tren 

blnh di~n ca nuae, nhhm tieu di~t 

Mn g6e re mqi sinh hOl;\t eua GiaQ 

hl)i Ph~t giao Vi~t nam Th6ng nhåt; 

ml)t ehi~n dieh quy m6, tan nhAn Mn 

dl) n~u kh6ng duge bao dl)ng båi 

Hoa thugng Thieh Huy'~n Quang 

qua eae tin tue va thOng bl;\eh len 

ehuyen ra ngol;\i qu6e thi ehåe kh6 ai 

e6 the tuång tugng n6i la e6 th~t! 

Nhung di'eu rna nhung ke lanh 

d~o t~p doan el)ng san Ha N~i khOng 

nga tai la, bqn eMng eang ra tay ap , 

dl;mg nhung bi~n phap gay gåt va ti 

ti~n bao nhieu thl sue b~t eua quAn 

ehung - tang ni, Ph~t tir va dOng bao 

- eang trå nen manh li~t båy nhieu, 

khie'n eho ml)t s6 nhii'ng bie'n e6 da 

xay ra vai mue dl) ngoai tien li~u va 

kh6ng the nao bung bit, eh6i eai 

duge. 

' 

Chi trong thang 4.1993 va thang 

5.1993, b6n vI:' tI! thieu da lien ti~p 

xåy ra å trong nuae: Ml)t ni cO 16 

tu6i tI! thieu tl;\i Quang Ngai trong 

dip le ky. giap nam eua e6 Hoa 

thugng Thich DOn H~u; mOt Ph~t tir 

lao thanh 80 tu6i tI! ~hieu ciing tl;\i 

dnh Quang Ngai, va ml)t Ph~t tir 

kh~etl! thieu ngay truae m~t rl;\p , 

ehi~u b6ng Rex giua thanh ph6 Sai 

gon. Nha dm quy'enVi~t el)ng da sir 

dl:!ng mqi phuelng ti~n de em nhym 

tintue ve 3 VI:! tI! thieu n6i tren, 

nhttng bqn ehung då. thå:t bl;\i va 

ho an to an khOng luang duge h~u 

qua eua nhii'ng bi~n phap do bqn 

eMng ap dl:'ng nhhm d6i ph6 vai 

eul)e vi phap thieu than thu tu, xåy 

ra lue 9 gia sang ngay 21.5.1993, 

tmae ng6i bao thap tha e6 Hoa 

thugng Thich DOn H~u trong khuOn 

vien ehUa Linh MI:!, Hu~. Nguai tI! 

thieu la ml)t nam Ph~t tir ten 0110 Gia 

Hl). Khi vua duge tin Mo, e6ng an 

Vi~t el)ng da l~p tue ~p d~n ehua, 

bao vay eh~t ehe va dung blW ll!e de 

euOp xae eung tåt ca tai li~u (gOm 

ml)t la tam thu, giåy ta) va eå ml)t 

tårn anh do m~t du khaeh ehl:'P duge 

ngay lue dien ra eul)e tI! thieu. Nguai 

du khaeh nay eling bi Mt giii' de di'eu 

tra eung vai ml)t s6 tang eMng. 

VI e6 nhi'eu nguai ehUng kie'n va 

hein nua eae ban tin th(}ng tån ngol;\i 

qu6e da dOng 10l;\t loan tåi di ngay 

trong ngay hOrn d6, nha e'llm quy'en 

Vi~t el)ng bi~t khOng the em nhym 

nl)i VI:!, da l~p tue xoay sang ml)t thu 

dOl;\n de ti~n e6 hii'u la ehi thi eho dai 

phat thanh va bao ehi trong nuae 

dung nhung ngOn tu hl;\ eåp de Mi Iq 

va xuyen tl;\e VI:! vi phap thieu tRan 

nay. (Dai phat thanh Hu~ loan bao: 

,"MØt thanh nien nghifn ngt;2p, mac 

bfnh Sida ,da quo' thfit V9ng vifc dai 

nen da chet bong vi tI! thieu"). COng 

an Vi~t el)ng xOng vao ehua, dyp ban 

vong do ehu tang thi~t tri de eung 

eho nguai qua vang, va Mn sang 

ngay 14.5.1993 thl båt giu Dl;\i due 

Thich Tri Tt,ru, Giam tI! ehua Linh 

MI:!, khi D~i due Tri Tt,tu xin lanh 

xae nguai Ph~t tir de lo tang le va 

yeu du trå ll;\i ehi~e xaeh tay bi tieh 

fhu. 

Nhung hanh dl)ng ngang nguqC 

nay da cham ngo i eho m~t bi~n e6 

lan tl;\i thanh ph6 Hue' trong ngay 

n6i tren: 20 tang ni Mn ngOi tuy~t 

thl!e tmae trI:! så Vy ban Nhan dAn 

dnh Thua Thien, va dOng bao Ph~t 

tu 1ii lugt keo nhau Mn bieu tlnh 

su6t tu 9 gia sang eho Mn 2 gia 30 

ehi'eu, eh~t kin eae khu ph6 d6i di~n 

e'llu Tmang Ti'en, dOng IOl;\tdoi trå tI! 

do eho Dai due Tri Tuu. Con s6 

nguai bieu' tlnh duge ua~ lugng len 

tai khoang 40.000 nguai. Nha nuae 

Vi~t el)ng huy dl)ng lt,re lugng eO~g 

an, bl) d~i de'n d6i pM, dung bl;\o ll!e 

båt Dl;\i due Tri Tl!u len xe bH bUng, 

nem lt,tu dl;\n eay va eho xe voi rOng 

phun nu& de giåi tan dam 'bieu Hnh. 

DOng bao phån uåt, li'en pha eira 

kinh xe bl) dl)i, l~t nguge ml)t ehi€e 

xe eOng an va ph6ng hoa d6t tl;\i eh6. 

Trong bie-n c6 nay, han 50 nguo-i 

da bi bl;\o quy'en danh d~p va båt 

giam, phAn lan la eae sinh vien va 

thanh ph'lln qu'lln eMng lao dl)ng 

nhu xich 10, xe thO.v.v ... Muai ngay 

sau d6, de'n lugt ba vi tu Sl ehUa Linh 

MI:! .la eae Dl;\i due Thich Tri Tt,tu, 

Thieh HM Tl;\ng va Thieh Håi Thinh 

bi båt giam va eao bul)e t~i "xui gil:!e 

qu'lln ehung n6i lo~n". 

Cu~e bieu tlnh VI dl;\i ngay 

24.5.1993 tl;\i Hu~ duge eoi nhu ml)t 

eao diem trong eu~e Mu tranh doi tI! 

do tin nguang eua dOng bao va Giao 

hOi Ph~t giao tl;\i que nha, nhung 

khOng phåi la bi€n e6 eu6i eung eua 

nam 1993 n6i len phan ung båt blnh 

thuang eua dAn ,ehung truae ehinh 

saeh dim ap t6n giao va cha dl;\p 

nhAn quy'en eua nha nuae Vi~t eOng. 

Trong nhung thang sau d6, hang 10l;\t 

nhung euOe bieu tlnh khae dien ra a 

nhi'eu tinh mi'en Trung va mi'en Nam, 

khien eho tlnh hlnh an ninh trå nen 

et,re ky eang th~ng, va bl) nl)i VI:! Vi~t 

el)ng phåi ehi thj toan bl) ll!e lugng 

eOng an d~t trong' tlnh trl;\og ' ung 

ehi~n, san sang dung bl;\o ll!e de d6i 

ph6 vai dAn eMng. Tmae sI! khung 

b6 va de dqa åy, eul)e dåu tranh doi 

tI! do tin nguang vAn tiep Wc lan 

rOng, va ngay ca den eae tu Sl thul)e 

"giao hl)i qu6e doanh" do nha nuae 

dl!ng len eling l'lln lugt tham gia V~lO 

eul)e dåu tranh ehung nay. 

Hi~n tugng nghjeh thuang d6 da 

. dua tai ml)t bi~n e6 khae xay ra vao 

ngay 9.7.1993, khi bl;\o quy'en ra 

l~nh tån eOng ehUa Sein Linh tl;\i Ba 

Ria, Viing Tau de båt Dl;\i due Thich 

Hl;\nh Due eung ehu tang tl;\i ehUa . 

nay. GAn 2000 dOng Mo Ph~t tu khi 

nghe tin da keo den de lam thånh 

"vong dai båo ve" eho ehua; nhung 

kh6ng the eh6ng ehqi n6i vai bl;\o 

lt,re VI eOng an va bl) dl)i da duqe ehi 

Langvdn 29

thi huy dl)ng cå xe tang Mn t~n 

cOng, dan ap tan nhån dam bi!u tlnh 

va xOng thång VaD chUa. Ngoai D~i 

dU-c Thfch H~nh I>u-c eling 25 tang si 

khac bi bilt, con c6 khoång l 00 d~ng 

baD Ph~t tu cung bi hanh h~ va giam 

gili nhån bien c6 n6i tren. 

Vi dllu 6c cu~ng tfn, vl bån ch~t 

trf tra va dQc ac c6 hliu, vl nhu c'åu 

bam vfu mQt cach tuy~t vQng VaD 

quy~n ll!c, nhling ke lånh d~o t~p 

do~m cQng sån Ha NQi da khOng ll!a 

chQn b~t cu- ml)t duang 16i nao khac 

han la tiep tt,lC dung b~o ll!c d~ d6i 

pM vai nMng doi hoi tI! do dån chu 

cua nguai dlln Vi~t Nam, b~t ch~p 

ml)t sI! th~t hi!n hien la cang ngay 

bQn cMng dmg du6i sU-c truac caD 

trao TI! do Dlln chu dang tran dllng 

tren toan the giai, va Mt ch!'p nhling 

h~u quå ro r~t nh~t cho th~y bQn 

cMog dang gl)p het th!'t b~i nay den 

; th!'t b~i khac trong lånh vl!c d6i 

ngo~i, do phån u-ng båt ·lqi da du 

lu~n quO'c te. 

Khi nhung hAnh dQng vi ph~m 

nhån quy~n triing trgn cua bQn chung 

bi ran luqt phanh phui truac d~i hQi 

Nhlln quy~n The giai (Vienna, 

10.6.1993) va khoa hQp quan trQng 

ngay 6.8.1993 cua Trung tllm Nhån 

quy~n Lien Hi~pQuO'c, nh~n th~y ro 

khOng th~ låp liem che gi!'u duqc sI! 

th~t nO'a, phai doan cl)ng sån Ha Nl)i 

då tra tren dua ra ml)t lu~n cu- quai gå 

de ch~y tQi: "Quy~n eua m9i ea thl 

phdi lien h~ vai quy~n eua ed dan 

tøe va eøng d"ng, eae quyen tI! do 

ph di di ehung vai bOn ph~n, etle 

quy~n eong ddn va ehfnh tri ph di di 

doi vai quy~n kinh tlva xå hØi. Quo 

nhien, m9i ca nhtin trong møt dan 

tøe khong d~qe h~ang nhan quy~n 

khi dan tøe dy eon bi ehlm ng~p 

trong ednh kem phOt triln va ngheo 

d6i" (1) 

Lu~n CU- ngang nguqc cua cQng 

sån Ha NQi khOng thuyet ph\lc duqc 

b~t cuai. D~i Mi d~ng Lien Hi~p 

Qu6c da d~ng thanh bi~u quyet ch!'p 

thu~n ban hanh bån Quyet nghi 

CMng Dan Ap TOn Giao do Trung 

tllm Nhån quy~n d~ trlnh, va da 

thOng d~t lai cånh cao chfnh thu-c 

Mn nhung ke c'åm quy'en t~i Ha Nl)i. 

Dlly la mQt thling Iqi ro r~t cho 

. phong trao tranh dåu doi tI! do tfn 

nguimg n6irieng va cac quy'en tI! do 

dlln chU khac n6i chung cua toan 

dlln Vi~t Nam, mQt dåu hi~u C\l th~ 

cho thåy cul)c tranh dåu nay då d~t 

duqc thanh quå d'åu tien va se dn 

phåi tiep t\lC ddy m~nh cho Mn khi 

d~t tai thanh quå sau cung. 

. Nam Quy D~u 1993 c6 tM duqc 

nhln l~i nhu mQt nåm chu-a dl!Og 

. nhi'eu thåm cånh cua nguai dlln Vi~t. 

å Cam 86t, hang ch\lC cuQc sat h~i 

t~p the då xåy ra lien tiep do ban tay 

dAm mau cua du kfch Khmer Do 

nMm vao cac gia dlnh ngu phu Vi~t 

Nam, khien cho cå ch\lc ngan nguai 

phåi lu luqt dung thuy'en bO trO'n 

khOi Cam &6t VaD d'åu thang 3, t~o 

nen ml)t dqt s6ng ti n~n mai va glly 

ra mQt vån d~ chung tQC cho tai blly 

gia vAn chua duqc giåi quyet. 

å cac tr~i ti n~n DOng Nam A, 

thuy'en nhlln Vi~t Nam vAn tiep tl,lC 

~ nguqc dai tan nhAn va cuang bach 

h~i huang. Nhi'eu cuQc li! sat da xåy 

ra trong tr~i de phån dO'i chfnh sach 

thanh IQc d'åy båt cOng va vO nhan 

d~o, dl)t ra mQt vån d~ luang tllm 

khOng the chO'i bo d6i vai tåt cå mQi 

nguai. 

å trong nuac, nhån quy~n dang 

tiep t\lC bi cha d~p bhng nhling h?mh 

dQng da man va thO b~o nhåt, I'I1Qi 

doi hoi tI! do dlln chu d'eu vAn bi dap 

I~i bing sung d~n va nha tu. "Vi~t 

Nam ngdy nay e6 thl d~qe xlp VQO 

møt trong s6nhung qu6e gia vi ph{lm 

nhtin quyen vai mue dØ t~ h{li nh()'t 

tren toan thl giai" (Vietnam ranks 

among the worst abusers of human 

rights in the world today): D6 la 

nh~n dinh cua tO chuc Nhlln quy'en 

COng giao Hoa ky The Puebla Insti~ 

tute, khi tO chu-c nay cOng bO' bån 

tuang trlnh dl)c bi~t vao thang 

8.1993, vai danh sachd'åy du clla 

133 tu si va tfn d~ cac tOn giao hi~n 

dang bi nha c'åm quy'en Vi~t cQng 

giam gili va quån che, trong d6 c6 72 

tang ni va PMt tu, 37 m\lc su va tln 

hliu Tin Umh, 24 tu si va giao dlln 

COng giao. 

Nhling tai li~u va bllng chU'ng c\l 

the nhu tren, cung vai sI! len tieng va 

can thi~p chfnh thuc cua cac tO chuc 

nhån quy'en quO'c te, da trå thanh 

nhling lai bao dQng khcin thiet truac 

du lu~n the giai va do d6 da t~o nen 

nhilng chuOog ng~i ma b~o quy'en 

Vi~t cOng khOng tM nao vuqt qua 

nOi de h~>ng d~t duqc cac buac tien 

chfnh tri va ngo~i giao d6i vai cQng 

d~ng qu6c te. Til cac vi ngu yen thU 

clla Vc, Anh, Phap, Gia nå d~i, cho 

tai qu6c hOi va hanh phap Hoa ky, 

tåt cå d~u l'ån luP,1 len tieng clHnh 

thuc cånh cao nha dm quy'en Ha NQi 

v'e tlnh tr~ng nMn quy~n t~i Vi~t 

Nam, va khång dinh rllng chilng nao 

vån d~ nay con chua duqc cåi thi~n 

th} d6 se vAn la mQt ap II!C nghiem 

trQng d6i vai bQn chung tren lånh 

vt!c ngo~i giao. Vi~t cOng da cO' 

gl1ng mOt cach tuy~t vQng d! mong 

dung thll do~n trI tra d~t tai nhilng 

m\lc tieu giai do~n, nhung bång ket 

toan cu6i nam dil cho tMy bQn 

cMng tMt b~i vAn hoan toan th!'t 

b~i. 

Nam Quy D~u 1993 duqc må d'åu 

vai bån an 20 nam tu ngay 25.2 danh 

cho nguai phi cOng VNCH anh dung 

Ly TO'ng, va ket thuc voi nMng bån 

an tu til 3 nam Mn 4 nam danh cho 

4 vi tu si Ph~t giao, til 6 thang den 

4 nam danh cho nhling Ph~t tu c6 

lien quan Mn VI,I bieu tlnh vi d~i å 

Hue, trong phien XU clla toa an Vi~t 

cQng ngay 15.11.1993. V\I xu an 

cuO'i nam nay I~i mOt l'ån nlia n6i len 

bån ch!'t ngoan cO', 'chfnh sach dQc 

tai, va chU truang cha d~p nhlln 

quy'en clla t~p do an lånh d~o Vi~t 

cQng. Nhung ml)t khac, VI,I xu an nay, 

qua thai dO kien cuang Mt khuåt 

truac toa cua nhling tu si Ph~t giao 

cung nhu qua nhling phån ung chO'ng 

dO'i manh li~t cua gioi chfnh tri, 

truy'en thOng va cac tO chuc qu6c te 

nMn quy~n hgay sau d6, cung n6i 

len them l'ån nlia ni'em tin båt di~t 

cua nhling nguai dang tranh dåu cho 

tI! do dlln chu, va ghi them mQt dåu 

hi~u d'åy y nghia, baD truac ngay tan 

slip tai cua che dQ vO th'ån dang 

thO'ng tri d!'t nuac Vi~t Nam. • 

30IQngvdn

sd Tay V an- Ngh~ 

Håi-Ngor;zi 

365 Ngay Qua 

Vi~t-Nqm 

Nguyen Hfru Nghia 

Sinh-ho~t van-ngh~ nam 1993 

tuang-d6i 6n-d!nh, ft s6ng-gi6 giua 

cac khuynh-hu&1g chfnh-tr! trong 

van-chuong, khOng c6 khuynhhu&1g 

n6i b~t, cling nhu khOng c6 

nhan-v~t n~o moi dQt khai tren vandan. 

Sau khi can "bao v an-ngh~" chåm 

dat nam 1992, me;>i nguoi da blnhtam, 

nh~t-nh~nh nip-n6i I~i nhiing 

månh va, di tlm nhung di~Q1 d~ng 

thu~n lam can-bån hqp-tac. 

KhOng-khf van-ngh~ sau m~t thoi 

gian vån d\1c, nhiing c~n-cao trltre;>ng 

lång xu6ng. MQi nguoi dlln 

dlln nhln ro m~t nhau. Me;>i chuy~n 

khuåt-Iap d~u ro o.e\. Cai "Ihn ranh 

Qu6c CQng" hai ben danh nhau chf . 

chtt - ke doi bOi nguoi mu6n giil - då 

hi~n-hi~n y nguyen. L~p-truOng ai 

nåy ro-rang, ho~c dU'ng ben nay ho~c 

a ben kia, khOng con nh~p-nhhng 

che giau nhu truoc. 

, Du sao thoi-gian xao-trQn keo 

daimay nam ~ruoc d6 cling d~ I~i 

nhi~u dau-vet. Nhip dQ sang-tik cua 

nhi~u nguoi trong cuQc da 'khl!ng 

l~i, mQt s6 bi dåy b~t hån ra ngoai 

dong sinh-ho~t, te-li~t, khOng 'con 

vitt-Iach gl nua. 

Bu I~i, c6 them nhi~1,l cayMt moi 

gifta dong ngum. ra di trong Chitndich 

Nhdn-d{lo (HO). Trong khi 

nhiing ten tu6i cli ngu yen trong 

hao-quang då tåt, hllu nhu khOng 

dQng den but ml!c nila, lap nguoi 

mm da m~nh-d~n len dUOng, va 

ngay tu buoc dllu, c6 nguoi da tien 

råt nhanh va råt xa. 

. Cu6i nam, ben chung tra n6ng, 

cMt mat cay, chung ta cung nhau 

tfnh s6 van-ngM ... 

BAo-cHI 

Trong sinh-ho~t van-ngh~ Vi~tnam 

t~i håi-ngo~i, Mo-chf d6ng vai 

chfnh. 

Phlln 1&1 cac tac-phåm vanchuang 

truoc khi in thanh sach, d~u 

da dang Mo. Cho toi nay trong s6 

cac tac-giå thanh cOng 1&1, nguoi 

nao ciing da tUng qua du bao-chf. 

Bao-chf la phuang-ti~!1 truy~nthOng 

va v~n-dQng hiiu hi~u, c6 tllm 

xa. 

Bao-chf con la nganh m~nh nhåt 

trong sinh-ho~t chil-nghia t~i håingo~i. 

Ky-giå - khOng phåi nha van 

- la nguoi viet nhi~u nhat, va viet du 

me;>i th~-Io~i: tin-tue, ph6ng-sl!, blnh ~ 

lu~n, biem van, suu-tllm, luc;nn-l~t, 

chuy~n cuoi, linh-tinh; c6 nguoi 

con vi~tcå bien khåo, bUt ky, truy~n 

dai, truy~n ngån, truy~n dich,.. 

Nhu-cllu cua bao-chf lon qua. 

Lam Mo ba thang, bao hai tMng hay 

bao thang nhi~u khi da "m~t"; lam 

bao hai tulln, bao tu'lln, Mo cach 

ngay hay Mo hang ngay, cang "ngåtngu" 

v~ bai va. Lay chil nghia dau 

rna tram cho d'lly trang bao, neu 

khOng viet! 

Sån-phåm cua nha Mo c6 th~ 

khOng hay v~ phåm, nhung råt d~i 

, dao v~ lugng. Tram hay khOng bhng 

tay quen, he;> vitt rat nhanh, råt de va 

båt-buQc phåi titn. Titn nhanh hay 

tien ch~m, tien glln hay tien xa tily 

khå nang tUng nguai, nhung phåi 

tien. He;> tien hang ngay, hang tu'lln, 

hang tMng nen du glln hay xa, 

nhanh hay ch~m, van han nhung cay 

bUt chuyen-nghi~p da trum chan 

ngu ky tu bao nhieu nåm. 

Bao-chf då t~o sinh-khf cho sinhho~t 

vån-ngh~, nuOi s6ng vån-ngh~ 

va dåy vån-ngh~ di len. 

liZngvdn 31

S6 hrQ'ng Mo-ehf sau thoi-ky 

lo~n-phåt giua th~p-nien 80, da dån 

dAn tv dåi-IQe. Thanh-phAn kMng 

ehuyen, "ghe vao" bi lo~i tru dAn 

khoi lang bao. Hang nåm s6 baD 

d6ng eua nhi~u han s6 baD moi ra. 

Sv ki~n nay n6i len mQt di~u, lam 

baD khOng phåi la mQt sinh-k~ dedang. 

Cu6i eung, ehl e6 nhung nguoi 

thve tårn yeu ngh~, vung tay ngh~ 

mai di duQ'c duong daL 

Trong nåm qua e6 han 90 to bo 

euQe, va e6 31 to mai ra. 

T~i Hoa-ky, trong s6 cae baD mai, 

t~i California e6 to Viln-d6ng kinhtl 

tMi Mo etla Bae si Ph~m D~ng 

Long Ca, do Nguyen Due Quang 

thlJe-hi~n. BS Ca bi eQng-dt"Jng ehltrfch 

gay-gih sau vI,! tO-ehue ti~pd6nd~i-suVC 

Le Vån Bang. ToVilnd6ng 

bi . v~ låy, khOng thu dUQ'e 

nhi~u quång-eao trong eQng-dt"Jng 

nhu cac Mo khåe. 

C~p NM Ca, TrAn D~ Tu bi~n 

Vi4t-bOo kinh-te' tu tuAn baD thanh 

eaeh-nh~t-bao, rt"Ji ra nåm ky mOi 

tu'An (nghl thu bay, ehtl-nh~t). Bao 

Nglloi Vi4t etla DO NgQe Y~n li!n ra 

luOn båy s6 m(>t tuån, khOng nghl 

ngay nao de giCi' ngOi vi "hang dAu" 

trong lang baD Vi~t t~i Nam Cali. 

To Diln-dem, h~u-thån etla Dilndan 

chu-nh~t do Ph~m Qu6e Båo, 

Ph~m Qu6e Nam thlJe-hi~n ra dUQ'e 

12 s6, lO 100.000 my-kim va dinhien 

d6ng eua. 

Ha Mai Phuang va Giao su 

Nguyen Dlnh Hoa xu~t-bån t~p-san 

Dang Vi4t, s6 dAu ky-ni~m Giao su, 

Linh-mt.le Le Vån Ly. 

Le Kim PhuQ'ng ra nguy~t-san 

Nguf5n vui t~i tieu-bang Washington. 

M~t tr~n Vi~t-nam TlJ-do xu~tbån 

qu(-san (ba thang ra mQt ky) 

NMn-quyen t~i Houston, Hoa-ky, 

ehtl-y~u gui v! qu6e nQi. 

Hai thi-si Du Tu Le va Cao Dt"Jng 

Khanh ra to V iin-ngh4 t~i Houston, 

Hoa-kY· 

T~i Gia-na-d~i, thi-si Le San Ha ra 

Tlf-Do, tln-bån Vancouver. 

T~i Phåp, Due Ong TrAn Vån Hoai 

xutlt-bån quf-san COng-giao Dinh 

hIlang. 

D6 la nhung ea-quan truy~ntMng 

dUQ'e ehU-y nhi!u nhtlt. Ngoiii 

ra con e6 nhi~u m~t baD khae ehl 

luu-hanh trong mQt vung, mQt hQi 

hay mQt giai, khOng the li~t-ke dåydtl.. 

. 

XUAT-BAN 

Nåm 1993 dUQ'e mua xu~t-bån. 

GAn 120 tva saeh mai, dtl lo~i thelo~i 

då ra mlit dQe-giå trong nåm. Xin 

IUQ'e ke mQt phAn (theo thu-tV må-utV) 

: 

~ vån, e6: 

- ÅO-v9ng mua (hu. truy~n ky etla 

Hoang Thi, Nguoi Dån xuåt-ban. 

- Bt;m tram etla Hoang Du Tht.ly, 

Mi~t Vuon xutlt-bån. 

. - Bie'n doi mu6n thua, t~p truy~n 

etla Vinh Håo, Chån Nguyeri xu~tbån. 

- B6 chdn mu slIO'ng. t~p truy~n 

etla Song Tltao, Kinh DO xuåt-bån. 

- B6ng mdy. truy~n nglin Le Thao 

Chuyen, xuan Thu xuåt-bån. 

- B6ng mO hiu-quqnh, truy~n diii 

Le Thao Chuyen, Xuån Thu xUtltbån. 

- Cu6'i dem dai. t~p lruy~n ngan 

etla Nguyen thi Thanh Blnh, An 

Tiem xutlt-bån. 

. . - D6i M, t~p truy~n etla Le Ihi 

Th~m van, tae-giå xu~t-bån. 

- Dbi la kM. truy~n dai etla 

Nguyen Tu, Ung Vån xutll-ban. 

- Dllong xlla mdy trang truy~n ke 

etla Nh~t H~nh, La B6i xutlt-bån. 

- Dua con trong thoi chie'n. truy~n 

dai etla Nguyen Ba, Ung Vån xuåt 

bån. 

- Gia-dinh Cun, t~p truy~n thi~unhi 

etla NgO Nguyen Dung, Lang 

Vån xuåt-bån. 

- Gid'c mO' 3. lruy~n dai etla 

Nguyen Sa, Doi xutlt-bån. 

- HØi rdy vllOn s6ng r\lch, t ~p 

truy~n etla Ifo Trubng An, Mi~t Vubn 

xutlt-bån. 

- Unh danh thue. truy~n dai etla 

Nguyen Dung Ti~n, Hoa Btnh xutltbåi!. 

- Ldi cu eheing sao quen. ky etla 

Bfeh Huyh, Le's Media xuAt-bån. 

- Mien ddt hua etla Tra Lu, Lang 

Vån xuåt-bån. 

- N gay xlla que m~ truy~n nglin 

Ph~m Vi~t Quy, Nam Phuang xutltbån. 

- N glloi bqn gai. truy~n dai etla 

Xuån Tuae, Vån-ngh~ ti!n-phong 

xutlt-bån. 

- Ngh4-si Vi4t-nam a hdi-ngoqi. 

eua Nguyen Sa, Dbi xuåt-bån. 

- Nguyln Ang Ca. tuyen-t~p eae 

bai vi~t da Nguyen Ang Ca, Vien 

Giae xuåt-bån. 

- Que. tuy bUt etla VB Phi~n, van 

Ngh~ xutlt-bån. 

- PhllO'ng trOi eaa rt?ng, truy~n 

dai etla Vinh Håo, tae-giå xuåt-bån. 

- Tieng hat tren eanh dbng xanh. 

t~p truy~n eua Phl;lm Thanh Quang, 

Th~-Giai xuåt-ban. 

- Thien-thCzn quet la, truy~n dai 

etla Vinh Håo, tae-giå xuåt-bån tl;li 

Hoa-kY· 

- Trang hoang cung etla Phung 

Quan, Thanh van xuåt-bån. 

- Tren lung tinh bubn truy~n ngan 

etla PhuQ'ng Khånh, DOng-phuang 

xUtlt-bån tl;li Hoa-kY. 

- Tru&' ben Van Ldu truy~n ngån 

etla Vi~t Phuang (Le Xuån Phuang), 

Ung van xutlt-bån. 

- Tuye'n-tøp truY4n ngan etla Th~ 

Vyen (Nguyen Kim Dung). Xuån Thu 

xuåt-bån. 

- Vdn choxe thd-mt? elIa Vi Khue, 

Sao xuåt-bån. 

- Vang trang trong mila, t~p truy~n 

DO Tien Due, Thbi Lu~n xutlt-bån. 

- Vet llluO'ng, t~p truy~ n etla San 

Tung, Alpha xuåt-bån. 

- VTnh-bi4t tlnh em elIa Bui TInh, 

Ung van xuåt-ban. 

Ve truy~n dieh, e6: 

- Cay dan Miln-di4n Ctla 

Takeyama Miehio, DO Khånh Hoan 

djeh, Nång Mai xu{ft-bån. 

- Khunl( etla h~p, nguyen-tae 

Andre Gide, Vån MOng dieh, An 

Tiem xu{ft-bån. 

- Moi tinh dau, Hoang NgQe Bien 

dieh Samuel Beekett, Trlnh Bay xuåt 

321Q;ngvdn

ån. 

ve tha, e6: 

- Chåm dUr luån-hi5i em butle ra 

elia Du Til Le, Nhån-ehung xuåt-bån. 

- Biln nhtl eua Thanh Hi'en, taegiå 

xuå't-bån. 

- DtJi cd thien-thu tilng m~ cuoi, 

tha Tr'an Trung D!J.o, tae-giå xuåtbån. 

- Di5ng xanh eua Huy Tram, taegiå 

xutlt bån. 

- Duong nao e6 hoa dao tha 

Duang Hu~ Anh, Phuang DOng xuå'tbån. 

- Gil}t nutle mat cho que-huong 

elia Nguyen The' Giae, tae-giå xuå'tbån. 

- Hoa t"mg trdm tueua Tinh Lien 

Nghiem Xuån ffi)ng, Thanh Vån x~å'tbån. 

- Hi5n tan trong tho eua Tr'an Vå'n 

L~, Khånh Ha xutlt-bån. 

- Huyen ca, dilm dnh eua DUC1l1g 

Hu~ Anh, tae giå xutlt-bån. 

- Mllm xanh trong da, tha TO 

Giang, Thai nay xutlt-bån. 

- Måy trang thong-dong elia 

Huy'~n KhOng, Thanh Vån xutlt-bån. 

- Måy trm ai nhuØm tfm eua U 

Quang PhUe, tae-giå xuåt-bån. 

- N gay qua råt vØi elia Luu 

Nguyen, Nl1ng MOi xutlt-bån. 

- Quan thu phong eua Hoang 

Tuang, Kim Lo xutlt-bån. 

- Que ngo{li Il, tilng hat thien nga 

elia lfO Dze'nh, Thanh Vån xutlt-bån. 

- Tåm-sl! møt dang s6ng, tha 

Nguyen The' Giåe, tae-giå xutlt-bån. 

-Tha-huong muoi tam nam sdu e6 

ai elia DUC1l1g Hu~ Anh, Phuang 

DOng xutlt-bån. 

- Thobang eua Bång Dinh, tae giå 

xutlt bån. 

-Tren dinh mua d6ng, tha Nguyen 

The' Giae, tae-giå xUtlt-bån t~i HoakY· 

- Viet eho nguoi tinh, tha ThUy 

True, Hoang Long xutlt-bån. 

Tha . dieh, e6: 

- The Stone that Generates Fire, 

tha Tr'an D!J. Tu, Cuong Nguyen dieh 

ra anh-vån. 

- ThoDuong, Tr'an Trqng San dieh 

tu tae-pham eua 96 tåe-giå dai 

Duang, Bl1e Dåu xutlt-bån. 

- Tho Jacques Privert, Nguytn 

Dång Thuang va Diem Chåu dieh, 

Trlnh Bay xuå't bån. 

-.Tho thång dung eua Diem Chåu, 

dieh Roberto Juarroz, Trlnh Bay xutltbån. 

Ve saeh t!J.p-Io~i, e6: 

- Chuy~n møt nguoi di-eu nhuc 

dau vua phdi gOm tuy-but, truy~n 

ngan, tha, t~p ky, phie'm-Iu~n,.. elia 

Nguyen Bå Tr~e, Vån Ngh~ xutltbån. 

- Di-edo Nguyln Ngge Huy, t~p 

IV, Mekong ti-n~n xutlt-bån. 

- Hi-ho", Hrm, gOm tranh vui va 

truy~n euai elia Him, Thai Båo xutltbån. 

- Ly Tang trong lang dån-tØe 

nhi'eu tae-giå, Truang Sy Luang ehutruang, 

in t~i Houston, Hoa-kY. 

- Quan hai lang tåy /fnh thuy 

danh bØ, Mt ky elia TOn Kan, T~psan 

Y-si xutlt-bån. 

- Soi lang elia Tr'!ln Tung Nguyen, 

Hl1Ilg D~o xutlt-bån. 

- Tieng s6ng Huong, tha, vån, 

nh~e, bien-khåo, Phuang Anh Trang 

ehu-trtrang bien-t~p, xUtlt-bån t~i 

Dallas, Hoa-kY. 

- Tinh-yeu trong danh-ng6n va 

thi-ea, gOm ea-dao va tha tlnh, 

Nguyen Hoai Thuang suu-t~p. 

- Trai tim h{lnh-phUc , t~p-Mt eua 

Huy Phong va Ye'n Anh, Mekong tin~n 

xuå't-bån. 

- Tuyln t~p tho van eua Hoang 

M(mg Thu, ThOi Vån xuå't-bån. 

- Tuyln t{ip tho van PhtJt-giao, 

Thåi Tu H~p thl!e-hi~n, SOng Thu 

xutlt-bån. 

ltlngvan 33

- V~ Vi~t-nam, 6 bAi giång eua 

thf!n-su Nh4t H~nh, U B6i xu4tbån. 

- Vi~t-nam mat, Mi t(li ai? eua 

Nguy!n Due Chieu, tåe giå xuå't-bån. 

V! h~i-ky, e6: ' 

- Hi5 Dzenh, quyln truy~n kMng 

fin, Thanh Vltn xu4t-bån. 

- Hi5i-ky møt dm ngum eua Ph~m 

NgQe Lily, TAn VAn xu4t-bån. 

- MØt khoånh VNCH ndi dai eua 

T~ Chf D~i Truang, Thanh Vltn xuå'tbån. 

- Nulle Mi dån t~i, IfOng Ha djeh 

ttr h~i-ky eua due D~t-Iai L4t-ma. 

- Tilm mau den, h~i-ky eua Vo D~i 

TOn, Vi~t Lu~n xu4t-bån. 

-Til kham lem tm C~n-dåo eua An 

KM (Nguy!n Bfnh Thinh), Ung VAn 

xu4t-bån. 

- Tl/-do trong luu-day eua Tenzin 

Gyatso, Chan Van va ChAn Huy~n 

djeh. 

V! bien-khåo va nghj-Iu~n e6: 

- Bl-On ve tien-kiep va h(fu-kiip 

eua Doan Van ThOng, Ngu~n S6ng 

xu4t-bån. 

- But-khåo ve An eua Le Vltn Un, 

Ung VAn xu4t-bån. 

- Cach dung Lotus 1-2-3 såeh 

hu~ng dan dung thåo-trlnh måy vitfnh 

eua Tr'an Trung Nbi, tåe giå 

xuit-bån. 

- Dinh-dUiJng tri-li~u eua Nguyen 

Th~ Thu, NgO Xuån Phuang xuå'tbån. 

- Duung Thu Huung, con hum 

ngu eua Nguy~n Vi~t Nu, D~i dåntl)e 

xu4t-bån. 

- DlIi ngh~-sr eua Nguy~n Hi~n 

Le, Viin NgM xuit-bån. 

- Hi5 CM Minh, con ngulli va 

huyen-tho(li Il eua Chfnh DII-0, Viin 

H6a xu&:t-bån. 

- Hi5 CMMinh, Ng~ Dinh Di~m va 

Mi)tTr(fn Giåi-Ph6ng eua Ifo Si Khue, 

Van-Ngh~ xuit-bån. 

- Hi5-su vua Duy Tån, eua Hoang 

Tn;mg Thuqe, Mo Ung xu4t-bån. 

- Hue trong m6i chung ta eua 

Kiem TMm, DII-i Nam xu&:t-bån. 

- Huung hoa dån Vift eua U 

MQng Thuang, XuAn Thu xu&:t-bån. 

- Huung sile qul minh eua Ung 

NhAn; Ung van xuit bån. 

- Kien-thiet Vi~t-nam tuung-lai 

eua Ph~m Vi~t Chuang va Nguy!n 

Vi~t mng, Thien Nga xuit-bån. 

- Ljch-så vtln-minh Trung-qu6c 

Chft, TrQng Minh xua:t-bån. 

- Vift-nam binh så vo d(Jo eua 

Cao Th~ Dung, Ti~ng MI( xu4t-bån. 

- Vi~t-nam va silu cach-m4nh eua 

Mil-C NgQe Pha, Hoa Th~ Nguyen 

xu&:t-bån. 

V! såeh nh~e, e6: 

- NhtJ-nhung, g~m 30 ea-khue 

eua ThÅm Oånh. 

- Phu(Jng con xanh, 10 ea-khUe 

Doan Xuån Kien, Ph6Tinh xu&:t-bån. 

- Tinh khUc hoai huung eua Ph~m 

Anh DUng, Le's Media xuft bån. 

-Tutfi thu ngåy eua nhieu tåe-giå 

phO tha Le Vltn Håi, Phll-m van Håi 

xuÆt-bån. 

V! mue dl) ti~p-nh~n da dQe-giå 

trong nAm qua, diem dång n6i la hau 

he-t eae t~p tha d~u khOng ban duqe; 

truy~n ngÅn, truy~n dAi d~u ban 

eh~m, trong khi eae IOll-i saeh thi~n 

va ehfnh-tri trå nen nhfing m~t hang 

"iin khaeh". 

KlCH-NGHt 

Trong nam qua, ba nh6m kieh 

mai da thanh hlnh til-i California. 

Nh6m thu nhÆt m~nh-danh la 

eua Nguyen Hi~n Le (djeh Will 

Durant), van Ngh~ xuit-bån. 

- Lut;2n ve nen vtln-h6a ttSng-h(Jp 

cua dån-tØc Vi~t-nam eua Khi~u Due 

Long, Dån Vi~t xuit bån. 

- Minh-triet trong dlli sdng, 

Nguyen Phong djeh Darshani Deane, 

Vltn Ngh~ xuft-bån. 

- Nguyln Chf Thifn, Echo aus 

dem Abgrund, såeh song ngu Vi~t 

Due eua Bui HII-nh Nghi, xuit-bån t~i 

Due. 

- Nguyln C~ngTru, Sl/-nghifp va 

thi-vtln eua True Um, Thbi Vltn 

xu4t-bån. 

- Nho y Nguyln Dinh Chilu eua 

Tr'ln Viin Tfeh, An Tiem xuit-bån. 

- Nhilng g(Ji Ycho tuung-lai, tai 

Ii~u hQi-thåo, HQi Vltn~h6a khoa-hQe 

Vi~t-nam xuå't-bån. 

- Nhilng ngay mu6n quen, ghi 

ehep eua Doan Them, TO hqp Mi~n 

DOng xuå't-bån. 

- Nhilng ngulli nghifn rU(Ju Ondanh, 

Huy Ll!e djeh, Bui Ti~n KhOi 

xu&:t-bån. 

- Ph(Jm Quynh, tuyln-tt;2p va dicåo, 

An Tiem xuå't-bån. 

- Phllung-ti~n thifn xåo eua Phll-m 

COng Thi~n (djeh Tarthang Tulku), 

Viin Ngh~ xuit-bån. 

- Shakespeare, cuØc dm va tocphOm 

eua DO Khånh Hoan, N4ng 

M~i xuft-bån. 

- Tinh th(jn LyT6ng, Vy ban phåthuy 

tinh-th'an Ly T6ng xu&:t-bån til-i 

San Jose, Hoa-kY. 

- Thi-ca nu tllemg-mfnh, eua Thai 

Lam, tåe-giå xu&:t-bån. 

- Thu Dilling eua TrAn TrQng San, 

BÅe Ddu xu&:t-bån. 

- ThlIi-d(Ji mm, nh$n-djnh eua 

TrAn VAn Kha, tåe-giå xu&:t-bån. 

- Tim neo dUllng ve, tham lu~n 

ehfnh-trj eua Vii NgQe Long, tåe-giå 

xu&:t-bån. 

- Vevang dån Vift Il eua Le TrQng 

34 ldngvtJn

Cåu-l(}c-bØ Mi sqi (Club O'Noodles), 

do nh6m sinh-vien va chuyen-gia tre 

nhu Cao. Hung, ,Phi Long, NgQc 

Trllm,.. Nh6m nay dien kjch n6i 

tie'ng Anh va dic man vii. 

Nh6m thu hai do Kieu Loan (con 

gåi cua thi-sl Hoang Qm) tQ.p-hqp, 

da tai dl!ng vå Kieu-loan. Kieu 

Loan, Sao Bien, Ngåu KO, Qu6c 

Chfnh va HfiU Hulln da dien t1,li 

Houston, Nam va Bik Cali, kha thanh 

cOng. 

Nh6m thu ba la ban kjeh !-fOn 

Nuae do b

Tån vAn ve d!u. 

ve eae nganh khae, eae hoa-si 

Phl,lm The' Trung, Nguyen D~ng, 

Nguyen Thi Hgp, Hoang Ke' Vi~m, 

Nghi~u D!, Vii H6i, .. da My tranh va 

gåy duqe tie'ng vang trong nåm. 

TtNH-HINH NHÅN-SU' 

TRONGNÅM: . 

Mai sang: 

Nhl,lc-si Thåm Oanh doan-tl! giad'inh 

tl,li vimg thu-d() Hoa-thinh-d6n, 

Hoa-ky, duqe bllng-huu trong gioi 

vån-ngh~ t6-ehue h(li-dien ehao 

mitng, e6 sl! g6p giQng eua Thåi 

Thanh, YLan, Tit C()ng Phl!ng, .. 

Hai thi-si Cung TrAm Tu

Bao cQng-sån t~i håi-ngo~i: 

Cae håo giao-luu nua vai nhu 

H9P-ll,cu, Tram con sau khi ho~mthanh 

nhi~m-v\l dQn duapg, då 

ehuÅn-b! nhuang ehb eho eae bao 

e~ng-san ehuyen-d~. Giai-do~n "thunghi~m", 

nup duai gllu ao qu6e-gia 

då ehllm-dut. Bao dang se xullt-hi~n 

e6ng-khai. Ngu6n ti~n nu6i "con 

gbe" se bi eat, d6n l~i d~ nu6i "con 

ru~t." Nhung eai vo ehanh såp bi vut 

b~t xu6ng dÅt!.. . 

Trao-Iuu nha vAn nfr: . 

Hi~n-tuqng cae nha van nu keo 

dai duqe vai nam vao eu6i th~p nien 

80 va d'åu th~p-nie n 90, nay då bi~n 

mÅt. Tru Nguyen thi Hoang Bae, 

Tr'ån M~ng Tu va Vi Khue vAn vi~t 

d~u, nhung ten tu6i eii dang di d'ån 

vao st! lång quen elia qu'ån-ehling. 

Trong khi d6 nhung nguai mai 

nhu Hoang Du ThI;lY, Le Thao 

Chuyen, Hoang th! Dao Ti~p, Nguyen 

th! Thanh Binh ti~p-tI;Ie ra saeh, 

nhung hQ kMng phåi la du-huång 

elia trao-luu eae eåy but nu truae 

d6... 

T6m uh, Qui D~u 1993 la m~t 

nam blnh-thuang trong sinh-ho~t 

van-ngh~. Kh6ng e6 bi~n-e6 nao 

lan. KMng e6 nhung thay-d6i trong 

d~i. KMng e6 nhi~u nhån-tai xullthi~n. 

KMng e6 bao lon ra dai, hay 

qua dai. 

Nhin v~ ehån trai 1994: khuynhhuang 

d!eh-thu~t ti~p-tl;le i>hat-tri~n, 

må eua tr6ng vao vuan van th ~-g iai. 

D6ng-thai, nam mai Giap Tullt eiing 

må d'åu giai-do~n huang v~ qu6e 

nl')i, nha dC)'t s6ng lon v~ nMn-su 

trong nuae mai ra, mang thea tåm~ 

t'inh con n6ng h6i, khae hån tåmthue 

luu-vong elia lap nguai ra di tu 

eae th~p nien truae. D6ng-bao trong 

va ngoai nuae hieu nhau han, nhln 

nhau bang di nhin ehån-thue elia 

mbi nguai, kMng qua 11l.ng-kf~h elia 

håo Dang. 

Nam mai, nam con eh6, nam eua 

Sl! trung-thanh. Chling ta e6 quy~n 

ky-vQng vao tllm long sat son, truae 

sau nhu ml')t elia nhung nguai e'åm 

bUt trong giai-dolJ,n mai, giai-dolJ,n 

elia ni~m tin va St! th~t. ' . 

xuan Cam 

Xuan cCim til dieu thu 

Til dilm pMt, haa y 

Thuyen hØi giang thanh dt5 

Sllong lung /itu bfch ti . 

Cåm quan ca chuc tuu 

TMi ngii tuy de thi 

Tuy dllong xuan nhq,p møng 

Thuy anh nguy~n lltU ly. 

caD tieu 

ltlngvan 37

Cau chuy~n 

xu ngrrOi: 

Chu6ng Trit-Tich 

Vi An 

Xu m~t trai mQe dang rOn rang 

d6n Te't nåm con eh6 IOng xu. Du 

n~n kinh te' ehua må'y phl,le hOi eOng 

nl;ln må't mua khie'n gia gl;lo tång len 

60-70 dO my 10 kg, ehinh phu Nh~t 

van khuyen dån ehung eu an tam vui 

T~t, dung tfeh e6e phong eCl. Va Il;li 

ti'en bl;le danh dl,lm tfeh tru trong nhl\. 

Mng con nhi!u, dån Nh~t e6 lo eling 

ehi ti ti thOi vl n~u e'An gl;l0 ne'p de 

lam banh d'Ay eling Thai DUClng th'An 

nu thl da e6 Thai Lan, Dl;li Han giCl 

tay xin gilip. On thit ca rau qua, bia 

ehai bia lon nh~u suong suong? C6 

ehu Sam eung ene el,l å xu Tuye't 

Canada lo gium eho rOL CAn uyt-ki 

nhAm nhi? Cne nha quf phai Ang-le 

se sai ta-IQt bung Mn. On... gai h'Au 

ruqu, gni "hO W'? Kla doan nu binh 

mua thu, mOt t~p hQ'P nguai dyp b6n 

phuClng dOng dao hang ehl,le v~n tu 

eae nuae, nhÅt la tu Phi, tu Thai, boi 

dn ti!n nuam nuQ'P keo Mn tlnh 

nguy~n gilip vui van ngh~. MQi thU 

d!u sAn ca, ehi con thi~u eni... sao 

tren trai, phåi dqi toi the' ky 21, the' 

ky eua nguoi Nht)t nhu eae nha quan 

sat dl! doan, dan NMt se hai v! ngam 

giÅm ehung voi eu ki~u nua la xOm 

tro. 

Nh~t Ban ån T~t theo dUClng lieh. 

Tuy la nuoe A DOng, hQ da bo hån 

ngay Te't dan tOe ån theo lieh Tau ca 

th~ ky tmoe, dan Nh~t nay khOng 

con mOt Yni~m nao v'e dip Te't åm 

lieh nua. Tuy ti~n Iqi eho sl! giao 

dieh buOn ban lam an eung Tay 

phuClng nhung T~t nhu v~y rCli VaD 

mua dOng Il;lnh, mua eua Sl! ehe't ehu 

khOng phåi vao 

d'Au xuån, mua 

phl,le hOi, mua 

nå ra v~n hOi 

moi, mua vl;ln 

v~t tai sinh. 

Su6t thnng12, 

å eae sieu thi, 

eua hang, eOng 

så eling nhu nCli 

ene nM kha giå, da thlly dl!ng d'Ay 

eae eay M6n Tung Kado Matsu tmoe 

eua. Trong ba ngay T~t, khåp mQi 

eua nM eling nhu tren nhi'eu xe hoi, 

nguai ta gån nhung eni ehU Shime 

Kazari dan b~n bang mm eung giå'y 

trång xe'p gÅP n!p eoi nhu nhung la 

bua trU ta va ehao d6n vi phUe th'ån 

nåm mai. CAy MOn Tung gOm ba 

khlie tre xanh ngån vl;lt xeo mOt d'Au, 

khue tre giua nhO len eao, kem mOt 

it eanh thOng tung la xanh tuoi. 

Xung quanh b6 tre va thOng nay e6 

b~n nhiIng eQng rClm eåt xen rå't xinh 

kMo voi dl,lng y e'Au mong phUe IOc 

thQ du d'Ay. Ne'u di Utm hang xucrng, 

dip nay bl;ln se duqe lanh ti'en thuång 

va dl! ti~e tå't nien Bonenkai. Sau 

nhung thang vÅt vå, ti~e Uft nien vai 

ruqu thit d1l.y mam, voi nhung giQng 

ca nua vai tren bl,le hat karaoke eua 

eae Ong eae ba, ene cO eae e~u bl;ln 

d'Ong nghi~p, di båt tay thAn thi~n 

eung nl,l euai hie'm e6 nå tren khuOn 

m~t kh6 dåm dAm thuang ngay eua... 

lao ehu ehåe eh4n se gilip bl;ln t~m 

quen nOi nhQe nhan eua ki~p eu li 

lao dOng. 

Dem giao thua, d'åu ngua tay Mn 

dAu bl;ln eling khOng nen d6t phao, 

keo nghe tie'ng n6 tl;leh dung, phU Ht 

se bu Mn båt bl;ln bo b6t thl Te't mllt 

vuL C6 le do nM elta lam bang gt>, 

giå'y de båt lua nen nguai Nh~t 

khOng e6 tl,le d6t phao d'Au nåm. 

Giao thua khOng tie'ng phao, nam 

nha euOn mlnh trong ehån nhu con 

sAu Ulm t6 ehi tång them nOi s'Au xa 

que hUClng nM my hi'en. Mai bl;ln ra 

duang, nh~p eung dong nguai lii 

Iuc;n tuOn v'e phia d!n ehua di le nua 

dem, tmae la Il;ly thanh mo båi xin 

IOc, sau la ngåm eae nang ki'eu nu 

Phu tang thuOl tha xinh dn voi 

nhung ta ao kimono hoa hoe mau såe 

eho man nhan. Hang nåm, thea th6ng 

ke c6 khoang tren duoi 80 tri~u 

nguai Mn ehUa,

Boong .... Namu Amida Butsu Nam 

m6 a di da Ph~t. Boong .... An mani 

bat me h(}ng.... Hoa lan ti~ng chu6ng 

chua ngAn nga u trAm la tie'ng 

chu6ng giao duemg thanh th6t. Beng, 

beng, Amen .. . Dem trtr tich, dem trai 

Mt giao hoa, dem Ph~t, Chua, Thanh 

Clinton nMn dip pM h"i APEC Lien 

minh Kinh t~ eac nuac A chåu Thåi 

Blnh Duang: Ti~n th~, lUc g~p 6ng 

Giang Tr~ch DAn, Thu tuang Nh~t da 

bay to n6i lo ng~i truac hi~m h

dO... it han mOt tf. ca 800 thuac kh6i 

thOi. dang dU

xung kfch e~a tuyen thu Kazu (luang 

eao thu hai sau du thu Ba Tåy 

Ramos: 100 tri~u yen mQt nam). 

Thira thang x6nglen, lån da ke voi 

Nam Han, mQt dQi banh låy lirng da 

xe ve di dl! giai qu6e te toi hai lån 

nam 86 va 90, luoi eua Nam mm bi 

ehQe thung voi ti s6 1-0. Dang dung 

eh6t bang, dQi Nh~t 1v'Qt len xep 

he.mg; dåu, tin tuång lily mQt ve di 

My ke nhu eåm ehAe trong tay. 

Vao dem Mp dQi Iraq, eho tai 

phut thu 89, m~t may dam du thu 

Nh~ t vån v6 eung r~n g ra, ehAe m1lm 

phen nay ga an b~e V:I da ehi€m ti s6 

thuqng phong 2-1. Chi eon 30 giåy 

nii'a la ehilm dut tr~n dltu. Dån Nh~t 

dan mat len man anh nho trl!e tiep 

truyen hlnh, cha tieng eoi dut diem, 

ehu1ln bi an mirng thl b8ng dung tir 

g6e phai, mQt ga eåu thu Iraq de ria 

mep tr6ng h~t nhu lao Saddam dung 

gio dua mQt trai du may bay b6ng 

nhe nhy luot qua dåu to an h~u v~ 

Nh ~ t; r(}i mQt ga Iraq khae dung va 

v1ln truoe g6n Nh~t nghen cd ra, 

dung dåu dua trai b6ng "ca ehOn" d6 

van khung th ~m h giUa lue eåu thu 

Nh~t dung ngh~t m~t ra ng6. Bang 

di~n ghi s6 sang rl!e len ti s6 2-2. 

Hue. Hue tue la thua, thua diem lam 

ban eua Nam Han (Nam Han bf:mg 

diem Nh~t nhung han 2 trai van 

g6n). 

·Oi, 30 giåy phu du rna .ehet ca 

euQe dai eåu thu! lØe vQng di My 

tan tanh, ca du truang VI d~i nam 

2002 sl,lp dd truae mat dam e'åu thU 

Nh1).t. MAt hQ nhoe di, qUI Sl,lp xu6ng 

sån co 6m m~t kh6e. Thuqng de hai 

e6 thilu: danh vQng, giao keo, mil y 

ehl,le tri~u tien thuång do HQi Tue 

eåu Nh~t hua hyn eling thea hu 

kMng rna di .... 

ThQC, lhl,It 

Nhu da ke trong s6,truoe, phong 

trao bAn, bUng eua t1).p doan manh 

mung tir m()t thieu s6 nguai Vi ~t t~i 

NMt dang ngon tran thl vilp phåi trå 

ng~ i: Nhii'ng lo~i may bAn bi 

Paehinko ehuyen h'åu het sang hlnh 

thue may x6 s6 di ~n tu, lo~i dang 

duqe dån ehai ua ehu()ng. D~e tfnh 

eua lo~i nay la eho s6 bi van 18 nhie u 

nhu mua bå'e de vang quay eh~y x6 

nen phu phep Mi nuoe ehi td må't . 

e6ng. 

D6i an, dån bAn mQt s6 bo nghe, 

ho an luang di lam hang eham ehi trå 

l~i; mQt s6 nhay- qua ngh~ "ehuyen 

rae ve que huang" ehuyen th'åu eae 

thu may m6e phe thåi dua ve Vi~t 

Nam ban; m()t s6 xoay ra må "sieu 

thi lUll d()ng" tue gia nh1).p giao phai 

eua 6ng ... D~o Chfch (e6 dip se viet 

r6 han v~ thu "sieu thi luu d()ng" 

nay). MQt s6 khae hQe them ng6n 

nghe gian 11).n tir eae tay anh chi 

Nh~t, tiep tl,lc barn trl,l, kMng rai 

khoi lanh vl!e Paehinko. HQ su dl,lng 

nhii'ng d(} nghe rieng de dåm thQt 

van lang may lå'y bi ra ehai kMng 

t6n tien mua, cu v~y rna ban cho toi 

lue may xd ~a s6 trung la xong. Cach 

nay b~o va ngu y hiem VI hanh vi 

gian qua IQ lieu, tang v1).t kyt eUAg 

trong tay, trong may de bi ph at giae 

nen dån thQt, thl,lt phai di thanh 

nh6m d6ng ngN che eho nhau. 

Trong ti~m ca b~c Pachinko con 

e6 m()t day may Slot Machine rna 

nguai Vi~t gQi la "may g~t d6". 

Cling dung d(} thQt, thl,lt, dån manh 

lå'y de ra chai khoi t6n tj'~n mua, he 

thQt eho de ra nhieu thl xach did6i 

lå'y ti'~n. Tra nay de "be" v6 eung båi 

nhieu may ca b~e slot c6 gan h~ 

Ith6ng an toan, he may nh~n thå'y sl! 

ky I ~ lien nMy de~ båo dQng eho 

nhån vien gae biet. L~i nii'a, an thua 

da duqc thaoehuang sång bang 

computer, dån manh kh6ng eho may 

an rna eu c6 de bung di ddi deu d~u 

thl de khå nghi lam. Truoe het, ti~m 

eho d6ng cua tl! dOng I~i r(}i mai ra 

tay t6m bat, dån manh våy vung 

tung eua ch~y ra nhung eua da bi 

khoa eung r(}i, e6 eh~y dang trai! 

The la bi t6m voi du tang v~t, chung 

xum l~i t1ln cho mOt tr~n nhirxuang, 

canh sat duqc mai Mn dån ve b6t 

nh6t dqi ngay ra håu toa lanh an. 

Nhii'ng phån tu ngo~i qu6c da c6 

an, theo lu1).t dinh, khi giå'y thOng 

hanh het h~n, så nh1).p qu6c Nh~t Bån 

se kMng ehiu d6ng tMm con då'u 

gia h~n eho nii'a: HQ rå't c6 the bi 

t6ng xuå't ve Vi~t Nam bå't ca luc nao 

nen Sl! V\l chai ca gian b~c l~n ph~m 

phap r6 rang la mOt nuoc Ij'~u cua 

dån manh mung bån tung sinh d~o 

langviin 41

t~c! 

Ti nl,ln eu6i mila 

Sang Il thång 12, tau tuln duyen 

Nh$t da giåi Cll'u eho mQt ehi6c ghe 

tren e6 26 thuyen nhan Vi~t Nam bi 

mile hrai gln ba dåo Goto, thuOe 

tinh Nagasaki, giita lue bien mua 

dOng dQng ml;\nh vl thoi ti6t du. 

Dåy la chi!c ghe thU' 19 d!n ba 

Nh$t trong nåm 1993, nång tOng s6 

nguai nh$p trl;\i ti!p eu O Mura å 

Nagasaki len d!n gln 600. Toan bO 

s6 d'Ong bao nay deu ra di tu mi~~ 

Bilc. Trong trl;\i chi c6 duy nhåt l ghe 

ra di tu nåm 92 la tu mi~n Nam. Trai 

O Mura la mOt trl;\i cåm, c6 sU'c ch~a 

khoång 200 nguai nay då trå nen 

qua ch$t ehQi vl s6 nguai dOng dåo. 

Chfnh quyen NhAt ti6n hanh thU tuc 

thanh lQc cung råt ch$m. Theo nhit~g 

tin tU'c e6 dugc, thai gian sau khi 

dugc thanh lQe e6 k!t quå la mQt 

nåm trå len. Dien hlnh nhu nh6m 

nguai Vi~t Mn nåm 92 dUQc thanh 

lQc vai ti s6 d$u 23 tren 28 nguai. 

Khi d$u thanh lQc, nguai ti n~n si! 

dugc ehuyen Mn Trung tårn 

Shinagawa å DOng-kinh. Tl;\i dåy hQ 

dugc hQc Nh$t ngit va dugc lo giup 

tlmc{)ng ån vi~c lam, chO å khi rCYi 

Trung tårn. 

S6 d~ng baD dang hQc Nh$t ngu 

tl;\i Shinagawa g~m 250 nguai ke cå 

nhilng nguai tai NMt do than nhån 

båo lanh. 

Cl;\ph trl;\i ti!p eu O Mura con c6 

mQt trl;\i tu mang ten Trl;\i Thu Dl,lng. 

Tl;\i dAy hi~n c6 340 nguai di tu 

nhilng nåm truac 93 då bi rat thanh 

lQc. Trl;\i Thu Dl,lng ap dl,lng nhieu 

bi~n phåp khilt khe nhu khOng cho 

phep thåm nu{)i. Truac T!t åm li'ch 

nåm ngoai ft ngay, då c6 han 200 

ngum rat thanh lQc bi dua ve ll;\i Vi~t 

Nam. 

S6ng trong tlnh trl;\ng bi c{) 

l~p,tuang lai mo mit, cac d'{)ng tJao 

trong trl;\i cåm råt hoang mang, lo 

lilng, cln dugc an ui, nång d~ ve tinh 

thln. Tu truac d!n gia, hQ chi nh~n 

dugc moi mOt ta bao dia phuang va ' 

mOt ta bao C{)ng giao. Phfa Lang 

V dn, khi bi!t tin, toa so~n då bilt dlu 

gm båo t~ng cho ba con trong tr~i.• 

Ndm Tua! Van-Hoc 

• 

NhAm Tu4't 2879 trUGe e~ng 

nguy~n (tr. CN). Sucu chephQ Hong 

Bang Mt dau tu nAm nay, vai vi~c 

Kinh Duang Vuang thl,l phong cung 

tMi vai D! Nghi, 'truyen d!n Hung 

Vuang dai cu6i cung nåm Quf Måo 

258 tru6'c cOng nguyen, tåt cå la hai 

ngan sau tram nAm muai hai nAm. 

NhAm tu4't 179 tro CN. Trieu Da 

danh chi!m nu6"c ÅU L~c, chå.:n dm 

m6i tlnh Mx ChAu-TrQng ThUy rna 

dien bi!n va chung euOc då di VaD 

kho tang truy~n cO dAn gian. 

NhAm Tu4't 2. Nha Tty Han cu 

Tfch Quang lam thai tM qu~n Giao 

Chi. Nen Han hQc dUQc vi en thåi tM 

nay quång ba råt ml;\nh mi!. 

Canh Tu4't 190. Khu Lien linh 

dl;\o qu'!n chung huy~n Tuqng LAm 

khåi nghia thi6m huy~n IX va qu~n 

~Mt Nam, l~p nen vtlang qu6c LAm 

Ap, Mn khoång th6 ky VII, dOi ten 

thanh Hoan Vuang, måy th6 ky sau 

l1;\i dOi thanh Chiem Thllnh. M6i 

giao luu v6"i dåt nu6"c nay, du6"i 

nhieu hinh tMc, si! la mOt dong 

m~ch ngAm vinh cua thi vån Vi~t 

Nam. 

M$u Tu4't 878. Tång COn thay 

Cao Tam lam ti6t dQ sU' dåt Giao 

ChAu, nhAn d6 so~m sach Giao chdu 

ky, mOt ngu~n sir li~u quf gia ve dåt 

nu6"c chung ta thCYi thuQng, trung cO. 

M$u Tu4't 938. Ng{) Quy~n danh 

tan quån Nam Han tren BOng Bl;\ch 

Dltng, må dlu thm ky dc)c l$p: 

ThuTrung hllng nhi tMnh c(Jm 6 

MO Nhi ehi ehitn dia, 

Di1 r(eh thtJi NgtJ Ihi pM LIJU 

Hodng Thao chi cd ehdu da (...) 

Tran Van Tfch 

Ch( kim giang llJU, chUng bdt 

tuy~t sl, 

Tai tq.o chi etJng, thiln cd xlIng 

my(... ) 

(Truang Han Sieu, 

B{leh ddng giang phU) 

(DAy la chi6n dia thuå hai thånh 

Trung hung bilt s6ng OMi Nhi, 

COng la vung dåt xua thuå ho 

Ng{) pha quAn Luu Holtng Thao... . 

D6n nay nu6"c s{)ng vAn ehåy rna 

nhl,lc quAn tM kMng rua nOi, 

COng laD tai tl;\O d6 muOn dai con 

ca ngQL.) 

GiRP Tu4't 974. Ngay 12 thang 

hai (8.3.974) Ly COng Uån sinh å 

chau Co Phap, IQ Bilc Giang, sau si! 

la vua Ly Thai TO. 

Canh Tu4't 1010. Ly COng Uån 

dai dO tu Hoa Lu d6n Dl;\i La va dOi 

ten la Thång Long, ban hanh ThUn 

dtJ chitu, m{) tå kinh d{) mm. la trach 

thiln dia khu vl!e chi trung, dde l~ng 

Mn hO Cl( ehi Iht (å VaD nai trung 

tAm trai dåt, dugc cai th6 r~ng cuQn 

hO ng~i). NhA vua phat 1680 luqng 

b~c 14y trong kho de duc chuOng lan 

treo å chua D~i Giao. 

mRp Tu«t 1034. NhA T6ng t~ng 

sU' bQ Vi~t Nam kinh Dq.i t{lng. 

Canh Tu4't 1070. L$p Vån mi6u, 

t~c tuqng Chu COng, KhOng Tu, 

Nhan Tu. Ung Tir, Ml;\nh Tir va vi! 

hlnh båy muai hai dl;\i ~ d~ bay tha, 

b6n mua tO chU'c t6 le. Hoang tir 

cOng phåi d6n Vån mi6u hQc t~p. 

GiRp Tu4't 1094. Han lAm vi~n 

hQc si M~c Hien Tfch di sU' Chiem 

Thanh. 

M$u Tu4't 1118. Ngay 19 thång 

42ldngv4n

10 (3.12.1118) dl!ng bia ehlia Sling 

Nghiem Dien Thanh o qu~n Cau 

Chån, trA'n Thanh Hoa, eao 202 cm, 

r('lng 112 cm, tae gia bi vån la thi'en 

su Phap Bao; bia nay nay van con. 

Nhåm Tu~t 1142. Thi~n suKhanh 

Hy mA't ngay 27 thang gieng 

(24.2.1142), tae phåm e6 eu6n Ngt) 

d{lo ca thi t{2p nay dli mA't, ehi con l~i 

m('lt bai k~ v~ sile, kMng, philm, 

thtinh. 

Nhåm Tu~t 1202. Vua Ly Cao 

TOng sai nh~e eOng so~n nh~e Chiem 

Thanh am nghe ai oan, s'åu tham; 

Nguyen Thuong can ngån nhung 

vua khOng nghe .. 

Giap Tu~t 1274. Vua Tr'ån Thanh 

TOng thån viet tha de d~y hoang ta 

va so~ t~p Di h{2u IlfC, hai quyen. 

Canh Tu~t 1310. Lam le t6ng 

tang vua Tr'ån Nhån TOng, dån gian 

tl,l hp xem qua dOng, quan tai khOng 

di ehuyen du,c, may c6 Tr~nh Trng 

Ta dl;lt ra khue hat Long ngam eho 

quån si dbng ca, moi dån du,e vi~c 

dua tang. 

Nhåm Tullt 1322. Le Vån Huu 

mA't ngay 23 thang ba (9.4.1322), 

th 93 tudi. 6ng la tae giå b

nhån trong nuoe Iå'y dO nåm muai 

'b6n nguai. 

Nhåm TUÅt 1502. TO chuc thi 

h(>i cho nam ngan Clt nhan, I~y dO 

sau muoi m6t nguoi. 

Giåp TUÅt 1514. Thång ba, nam 

ngan bay tram nguai d1,l thi h(>i, I~y 

dO b6n muoi ba nguai; thang sau thi 

dlnh l~y ba nguoi do d~ nh~t giap 

ti!n si c~p d~, hai muoi nguoi dO d~ 

nhi giap tien si xuå't than va hai 

muoi nguai dO d~ tam giap d~ng tien 

si xu~t than. 

Binh TUÅt 1526. Thi h(>i l~y dO 

hai muai nguai. 

M$u TUÅt 1538. Mua xuan, nha 

M\lc må khoa thi h(>i l~y dO ba muoi 

sau nguoi. . 

Canh TUÅt 1550. Nha Mil-c cho 

thi h(>i, llfy hai muai lam nguoi dO. 

Linh m\lc Gaspar de Santa Cruz thu(>c 

dong Da Minh theo tau buOn B~ Dao 

Nha VaD Ha Tien truy!n giao. 

Nhåm TUÅt 1562. Nha Mil-c eho 

thi h(>i, llfy muoi tam nguoi trung 

tuyen. Le Anh TOng tO ch6'c thi 

huong å Tay dO. 

Giåp TuÅt 1574. Nha Mil-c tO 

chuc thi h(>i, tuyen dugc muoi bay 

ti!n si. 

Bfnh TUÅt 1586. Mua xuan thi 

Mi, nM Mil-c tuyen dugc hai muoi 

m6t nguai. Hai linh m\lc Georges de 

Lamotte, nguoi Phåp va Luis de 

Foseca, nguoi B~ Dao Nha, Mn 

truy!n giåo å Quång Nam. 

M$u TUÅt 1598. Thi h(>i llfy dO 

nam nguai. 

Canh TUÅt 1610. Mua xuan thi 

h(>i IG:y dO bay nguoi. 

Giap TUÅt 1634. Thi h(>i lG:y dO 

nam nguai. Chua Nguyen Phuc 

Nguyen ra l~nh cG:m dll-0 Thien ChUa. 

Thang muoi D~o 'Duy Tlr bi b~nh 

n~ng r~i ":1G:t sau tam nam lam quan 

voi chUa Nguyen å Dang Trong va 

dii g6p ph'An xay d1,lng m(>t co så xii 

h(>i vung ehl1c, m(>t l1,lc lugng vil 

trang hUng mll-nh. Ben cII-nh Til dung 

van, Ng9a long ellang van n6i len 

tam s1,l, Ychf clla mlnh"Ong con la 

tåc giå H6 trllong khu ca, b(> binh 

thu duge s0ll-n ra de dll-Y cåc tuang si 

clla xu Dang Trong, tai li~u quan s1,l 

duy nh~t elia Vi~t Nam con truy!n 

l\li duge ngu yen v~n. 

Bfnh TUÅt 1646. Dang Ngoai thi 

Mi, lG:y dO muai bay nguoi. Dang 

Trong,. ehua Nguy!n ~inh phep thi 

h(>i mua thu. ' 

Canh TUÅt 1670. Dang Ngoai thi 

h(>i Iå'y dO ba muai m6t nguoi. 

Giap TUÅt 1694. Dang Ngoai thi 

h(>i IG:y dO nam nguoi. 

Bfnh TUÅt 1706. Dang Ngoai thi 

h(>i, nam nguoi trung tuyen. Ml,lc 

Thien Tfch sinh til-i Ream (Cao Mien), 

se ke nghi~p cha la M\lC Cau IalT) dO 

d6c trG:n Ha Tien, . khai thåc mi!n 

duyen hai tay nam nay thanh m(>t 

vung dG:t tru phu; v! van hQc thanh 

I~p thi xii Chiiu Anh Cae ma cåc bai 

tho xuang hQa t~p hQp tMnh Ha 

Ti~n th~p vfnh. 

M~u TUÅt 1718. Dang Ngoai thi 

h(>i I~y dO ti!n si båy nguoi trong s6 

c6 Tr'An Canh, tåc gia Minh n6ng phå 

vai n(>i dung ban v! mua mang thOi 

tiet va anh huång, kinh nghi~m lien 

quan den khf h~u d6i vai ngh! nOng. 

Trinh Cuong cG:m dan gian ch6'a cåc 

van in sach va sach in bhng chu nOm, 

thea Le Cao Lang trong Lieh tri~u 

t{lP ky: T hang tam nam thu mlloi bdn 

,ni~n hi~u VTnh Thfnh doi Le DI! 

TtJng, phu liiu vang 1m truyen eho 

dan trong nutJc bitt rang: hlsach vå 

nao e6 quan h~ dtn tht giao mai 

dUlle lztu hOnh; giO day nhung b{m 

hieu Sl! nhiJt bOy eae t~p truy~n va bl 

ngu bang qude am kh6ng phdn bi~t 

hay då, khi1c g6 in bOn, vi~c dy phåi 

nen ngan elim. Tit ray nha nao c6 in 

nhiing sach nhu tht, cho tl'inh quan 

den bOt va tlch thu van in pha het... 

Nguytn COng Hiing di su, nhan d6 

viet Tinh tra thi t~p. 

Nhåm TUÅt 1742. Nguyen Ki!u 

lam chånh su trong chuy!n di su vai 

Nguyen TOng Khue. Sau nay, ph'An 

tho sang tåc trong luc di su clla ca 

hai nguai dugc g6p thanh t~p Su hoa 

tung vinh, do lfo Si D6ng d! t1,la. 

Chuy!n di su keo dai ba nam, dung 

nhu ba ke thÆt Nguytn Ki!u, Doan 

Thi Diem, ghi nh~n: 

Thu tinh Iqi diln khai ngdy dy, 

Ti~n sen nay da nåy /tl ba. 

(Chinh phI!- ngdm) 

Giåp TUÅt 1754. ChUa Trjnh 

Doanh ca'm d~o Thien ChUa. To ch6'c 

bien so~n Qudc sU tl!-e biin, 12 

quyen, chep tu Le Hy TOng Mn Canh 

Hung nam d'Au. Than måu Lån Ong 

Le Huu Trac la Bui Thi Thuång mG:t, 

Lån 6ng bitt d'Au hanh ngh! y å 

Huong Son, Ha TInh. 

Binh TUÅt 1766. NgO Thl Trf, 

. con th~ sau clla NgO Thl Si, em cung 

cha khåc m~ vai, NgO Thl Nh~m, 

sinh, cho nen NgO Thl Si gQi la TuG:t 

nhi: 

Tua! nhi thl hge, Dan nhi tu4. 

(Thhng tudi Tuå't ham hc, thhng 

tUOi D~n thOng minh). 

Tåc ph4m clla NgO Thl Trf c6 S6c 

Nam hOnh kfnh. Ngoai ra, Ong con la 

nguoi khåi xuang bien sO\ln b(> N g6 

gia van pMi. 

M~u TUÅt 1778. Sinh måu 

Nguyen Du mG:t ngay 6 thang bay 

(27.8.1778) luc nha tho mai muoi 

hai tuOi, de Ill-i b6n anh em m~ cOi ct\ 

cha lån m~ ma nguai lan nh(t, 

Nguyen D!, mai 17 tuOi va nguoi be 

nhG:t, Nguy~n De, mai Il tuOi. 

Nguyen COng Tru sinh ngay l thang 

11 (19.12.1778), se trå thanh mOt 

cay but rG:t phong pM va da d~ng, 

nhung thanh cOng nhG:t la trong the 

tai håt n6i. Ky thi h(>i nam nay, con 

trai Le Quf DOn la Le Quf Ki~t nho 

HuG:n dll-0 Dinh Thl Trung ga van. S1,l 

vi~c bi phåt giåc, Quf Ki~t phåi trå 

v! lam dan, Thl Trung bi phåt ph6i, 

cho nen duong thoi c6 cAu: 

Thi Trung t6ng pM'i. chtin Yen 

Quång ehi van phong; 

QUI Ki~t hoan dan, tang Duyen 

Haehi dinh sua't. 

(Thl Trung bi phat ph6i lam cha'n 

d(>ng van phong vung Yen Quang, 

Quf Ki~t trå v! lam dan tang them 

suG:t dinh cho dG:t Duyen Ha). 

Tuy nhien vi~c nay I~i dugc 

ellang m'!c chfnh biin chep vao nam 

1775 trong khi Le quf dØt su clla Bui 

Duong Lich ghi nam 1778. 

Canh Tu't 1790. Tri!u d~i Tay 

Son, sau chi!n thl1ng nam Ky D~u 

1789, dang å dinh cao: 

Tai M~u TMn (1788) tit ra ve 

44IQngvdn

tlltYng vdn, s6ng nui khi1p nht'l c6ng 

dång dich; 

Qua Canh Tudt (1790) Iq.i tll6'i 

CfJn thui vii, co cdy d~u gØi duc triem 

nhu. 

(Nguyen Huy Lugng, 

Tf!.ng Tdy H~ pM). 

Phan Huy feh, Vil Huy TÆn, Doan 

Nguyen TuÆn dua Ph~m COng Tri 

giå lam vua Quang Trung sang su 

Thanh; nMn d6 Ph an Huy feh vi!t 

Tinh sa ky hanh: 

Huy~n trq,ch sd doanh, hieu Il 

hoan, 

Hoang hoa daa phf!.ng chieu 

thll ban ... 

(Vi'ra sira sang phAn mO,ehu 

hi!u trQn vl(n, 

Nh$n ehi!u thu ti'r xa ban xu6ng 

sai di su) 

mua xuan da l{l 

Co con mua xudn kh6ng em? 

Co con mua hoa ben nhi1ng cuØc dt'li tan tq. 

T6 qudc ta nhll khu rang trf!.i ta 

Nhilng canh kM tdi tå dllai Cdn d6ngl 

Dii tan het mua d6ng, 

Sao chung quanh em nhi1ng thdn ngllt'li budt Iq.nh 

Nhilng khu6n m{it v6 Mn tren m6i bll6c chan di 

Di~u gl gqi lq.i sI! chia ly 

Tr(>,i ddt, hay nhi1ng cdu chuy~n long tan mlt? 

Co phåi em vdn mang ni~m khao khat 

Du Mm nay qudn quq.i sdng tang ngay 

Ve ngay mai tMi hetnhi1ng dang cay 

DI nu lq.i n~ cllt'li ngay Xlla, 

Mn nhien trt;m V~!n. 

Anh se tMi vilt ve nhilng niem ud! ngh,!n 

VI m~t cuØc d6i dt'li 

day nll6c mat cua que ta. 

Va em di, khi nghi Mi nhi1ng mua hoa 

Chi1c em [q.i ngh,!n ngao bt,2t khOcl 

Cl ndi ddy m~t trt'li vdn. m9c 

La vdn xanh, mdy trang vdn v6 tinh 

Anh vdn di v~, nam thang møt minh 

Va ciing nhll em 

Khi nghT tai mua xudn, anh tUdng chang "ft Iq.. 

kha huy~n 

Vii Huy Tå'n e6 Hoa trinh tuy bØ 

t~p, Doan Nguyen Tuå'n e6 tho di -su 

trong Håi 6ng thi t~p . Chua Nguyen 

Ånh eho l~p Tbai Y vi~n, eho tuyen 

muai d

å Serampore, An dl), ghi khoang nåm 

ngan tu ti~ng Vi~t. 

Canh Tu~t 1850. Su thAn nuac 

Ma-li-cltn (Hoa ky) d~n cua bi~n Da 

N!ng xin thOng thuang, vua TI! Duc 

tu ch6i titp qu6c thu. Biii Duc Ki~m, 

NOi cac Thua chi, titn dang hai bl) 

sa~h N gh~ an kj va Bui gia hu(l'n hai 

do tMn phl;l la Biii Duang Lich, titn 

si tri~u L~, sot;tn. Nguyen Dlnh Chi~u 

blit dAu må truang dt;ty hQc å Gia 

Dinh, qui tl;l hQc tro ca cac viing xa 

nhu My Tho, Go COng. C6 le trong 

thm gian nay Ong vitt Ll:lc V dn Ti~n: 

Nhåm Tu~t 1862. Cao Ba Nht;t b~ 

Mt vi chu ruQt la Cao Ba Quat truac 

d6 tam nåm da tham gia VI;I ndi lo~n 

å My Luang. Tlf tlnh khUc k~ lt;ti 

chuy~n gia dlnh tan nat, cha phai tI! 

sat, mlnh phåi !in tr6n å My Duc, lD:y 

ngh~ dt;ty hQc lam kt sinh nhai: 

Un Mi trong tam ehfn nien, 

Gd; nhan t(lm eh(lp,m6i phj~n t(lm khudy. 

nAo nga c6 ke t6 giac n~n: 

Ga eD 6e vUa tan gitle møng. 

Nh{lng vo ve sl!e dØng Mn kinh. 

Tilu dCJng thdn thfte ehung quanh. 

TM nhi 14n 16c bln mlnh kh6c thon ... 

Nguyen ThOng duqc bO lam d6c 

hoc dnh Vinh Long, blit dlu nhen 

nhum phong trao ti dia, chu truang 

cua giai si phu Nam ky rai bO nhOng 

viing dD:t dich ehitm d~ dtn eac nai 

con thuQe quy~n cai tri elia tri~u 

dlnh. Tham gia phong trao nay, 

Nguyen Dlnh Chi~u rm qu~ vg lA 

On GiuOc d~ v~ Ba Tri ta tllc, truae 

khi ra di~ vitt bAi Til b;~t cd nhdn: 

Chin rrl(1U do IOng xin c(ln chin, 

Nhb nhau ngdy khac biEt sao mil. 

Chu Manh Trinh sinh å lAng Phu 

Thi, huy~~ DOng Y~n, dnh Hung 

Y~n se d~ lai cho vAn hQc su 20 bai 

tha 'vinh Ki~u, di khitn Ong do~lt 

giåi ~hD:t trong m~t cu~c thi tha. 

Nguyen Sinh Huy sinh å xi Kim 

Li~n, huy~n Nam Dan, dnh Ngh~ An, 

nåm Giap N gQ 1894 se dO cu nhan va 

nåm Tan SiJu 1901 se do pM bing, 

sau d6 lanh chll'c tri huy~n Blnh KM 

å Blnh Dinh nhung khOng lau thl bi 

"tri~t h~i", thea Qudc trilu ddng 

khoa ll:lc, vl l~m quy~n danh chtt 

nguai. 6ng se c6 mQt ngum. eon t~n 

Nguyen Sinh Cung, sau dOi ra Nguyen 

Tit ThAnh, ke ruac d~i hQa c~ng sån 

v~ ap dilt l~n dit nuae Vi~t Nam. 

Gia'; Tu«t 1874. Nguyen Khuytn 

dang lam an sat Thanh Hoa thl mlf 

mit tai tinh du?mg, nha tha xin nghi 

cu ta~g ba nam. Yl tlnh tr~ng gian 

do~n nAy nen ho~n IQ cua vi Tam 

ngu yen e6 hai dqt 1871-1874 va 

1877-i884: 

Th4n 100 nh; th~ th~p nUn gian. 

(Trong mum nåm di hai dqt I.n IQi vm 

quan trulmg). 

Nguyen ThOng dtn Hut nh*m 

chuc å bQ Le nhung lt;ti bi b~nh n~n 

CaD 6m trå v~ Nam. 

Bfnh Tu«t 1886. Vua ~ng Khånh 

l~n ngOi, ehi thi må an khoa, t~o CO' 

h~i cho Tu Xuang vac l~u eMng dl! 

thi huang lAn tM nhit luc mai 17 

tuOi va tit nhi~n thi truqt. Cu6n L~c 

V an Ti~n do Truang Vinh Ky cM 

th{ch duac xuit bin ~ng thai vm 

bån djeh ' truy~n tha nay sang titng 

Phåp eua Bajot, cå hai bån d~u in 

hanh å Sai gon. Ba L~ Thi Di~n, vg 

Nguyen Dlnh Chi~u, mD:t. 

Måu Tu«t 1898. Truang Vinh Ky 

m«t t~i Chg Quan, SAi gon ngay 

1.9.1898, sau khi truac tåc ø:n hanh 

duqc 118 quyen sach du lo~i va eon 

ng6t 20 tac ph4m bi~n so~n då dang. 

I.F.M. G6nibrel hoAn tit bi~n so~n 

va cho in hanh cu6n Dictionnaire 

Annamite-Fran~aise (tlf diln V;~t 

Phap) vai UD di6m la c6 tMm nhOng 

tM d\l trich tu cac tae phAm vAn hQc 

nhu Truy~n Kilu. L~c Vån Ti~n d~ 

lam dAn chll'ng. Trubng Qu6c hQc 

Hue' bu(1c vaD giai do~n 6n djnh, 

nh*n hQc sinh dly du, sau hai nlm 

thAnh l*p thea dl;l ngay 17.9 nlm 

Thanh Thåi tM tåm (23.10.1896), 

cOng tru?mg mang bien Phap tlf 

qudc h{)c tr/Jbng m"n. Ou Tru?mg 

Ti~n dugc dy c~t: 

Ci!Ju TrI'OngTi~n sau vai ml/bi ha; nh;p ... 

Canh Tu«t 1910. NM in 

Schneider, Sli gon, in 2000 cu6n 

Phan Yln ngo{li så tilt ph~ gian 

trudn eua Truang Duy Toån, eo hlnh 

v~ cua Nguyen TrQng Quån. Bån in 

b~ng cM qu6c ngil' hi~n d~i. • 

46ldngvon

Mitng Xuan Giap Tuat, 

Bien-Khåo ve Ch6 

Zeng Sen 

Nam Quy D~u da qua, nam Giap 

Tuåt dang Mn. Theo th6i quen, dån 

Utm bao ll;li c6 dip viet tha van mirng 

xuån. De g6p vui voi d('>c giå, Wi 

cling xin hien cho bl;ln dQc m(>t bai 

bien khao v~ ch6, mong rång khOng 

den n6i lam måt thl gia quy bau cua 

cac bl;ln m(>t cach v6 feh. 

Ngu~n g6c 

Theo eac ngu~n tu li~u khåo cO 

th} thu tI! gia suc duge loai nguai 

thuAn duang la: eh6, de, tråu, bo, 

ngl!a, lua ... Nhu v~y, ch6 la loai suc 

v~t dAu tien dugc loai nguai nu6i 

duong. TO tien xa x6i eua chung 

sinh s6ng eaeh dåy 40 tri~u nam. 

Ch6 nha xuåt hi~n som nMt vao thai 

dl;li d~ da gilia, cach dåy 15.000 

nam, ehu yeu do lang (Canis Lupus) 

va s6i (Cuon Javanicus) dien bien 

thanh. Nhung eh6 nha va eh6 s6i c6 

sI! kMe bi~t ro rang. Mi1t ch6 nha 

tron vo, con mi1t eh6 s6i nhQn va 

xeeh. CM rung nuOi thanh eh6 nha, 

aIran cach dåy han 1000 nam; aAnh 

caeh dåy d(> 7500 nam; aDan Ml;lCh 

6800 nam; a ehåu My khoång 

14000-9000 nam, aTrung Hoa 7000 

nam. 

D$c tinh 

Ch6 c6 nhung d~e tfnh: dling 

cam, hay cån xe, thi giae, thfnh giae 

va khliu giae råt nhl;ly ben. Tuy hay 

ngu nhung cling de thue, do d6 ch6 

gioi v~ eanh gae ban dem, ll;li c6 tai 

thea dUOi dåu tfeh eae loai da thU va 

tr(>m eu6p, giup feh cho vi~e sAn båt. 

Nho nhung d~e tfnh nay rna ch6 

duge loai nguai nu6i duang, thuAn . 

hoa thanh gia sue tu thai tien su. 

Tac dl;lng 

Thai ti~n su, cM chi lam nhung 

cOng vi~c phf:! giup cho vi~e san 

bån, sau dAn dAn pMt trien thanh 

m(>t loai d(>ng v~t da d1,lng: eung eåp 

thit cho con nguai, lam v~t te thAn, 

lam d(>ng ll!e keo xe, cha hang, ph1,l 

trach vi~c canh gac nha cua, phong 

gian, truy tAm tung tfeh, båt tr(>m, 

duOi cu6p, trg ehien cho quån nMn, 

canh sat... va ngay nay, trå thanh 

loai d(>ng v~t nu6i de tieu khien. Dia · 

vi eua loai ch6 han håp. eae loai 

d(>ng v~t khac trong xa h(>i loåi 

nguai va tu låu da duge con nguai 

coi trQng. Ngay tit dai nha Chu, tri~u 

dlnh da c6 ehuc quan "cau giam" 

ehuyen traeh quan ly mQi sI! c6 lien 

quan den eh6. T\le ngu Vi~t Nam e6 

hang tram cåu n6i ve eh6, ehång h~n 

nhu Meo dtn nha Ihi kM, ch6 dtn 

nM thi giau; LflC duimg nam dut5i 

cM, IflC ngo nam dut5i trau; sang 

dUf/c mitng di5i ch6, chet dUf/c b6 

vang tam ... phån anh gia tri loai ch6 

trong con måt nguai \1i~t chUng ta. 

Phån lo~i 

Theo th6ng ke cho biet, hi~n nay 

tren the' gioi e6 de'nhan 400 gi6ng 

eho. Ne'u can eu theo d~e tfnh, hlnh 

thu va så truang eua eht1ng rna phån 

IOl;li thl dl;li the e6 tM ehia thanh 

nhiing gi6ng sau: 

- CM giu nha 

- Ch6 trinh sat 

- Ch6 de an thit 

- CM san bi1t 

- Ch6 lao dieh 

- CM nu6i ehai. 

Trong d6, nOi tie'ng nhåt la eae 

gi6ng: 

Ch6 Bac Kinh: con e6 ten la eh6 

Iangvdn 47

Haba, måt 6c nMi, mui d~p, b6n 

chan ngån nho, hlnh dang trOng r!ft 

bu?m cuai dang yeu. Chung v6n sinh 

ra a Trung qu6e, la 10~i eh6 sang 

trQng nu6i ehai a ch6n cung dlnh 

hay wang phu. D~o nhiing nlim 

1900, lien quAn tam nu6'c Anh, Phap, 

My, Due, Nga, Nh~t, Y, Åodanh 

ehiem Båe Kinh, quAn dQi Anh båt 

lo~i eh6 nay dem ve nu6'e gAy gi6ng, 

sau pM bien kMp the gi6'i. 

Ch6 su tu: dAu va duOi 16ng bu 

xu, mlnh nhu su tir nen c6 ten nhu 

the. Khoang the ky 17, 18 dai Thanh, 

gi6ng eh6 Båe Kinh lai gi6ng cM 

Lasha truyen ra nu6'e ngo ai, sau d6 

l~i duge dua tro ve Trung qu6c. Yl 

v6c dang d~p de nen eung duge gQi 

la gi6ng eh6 ny Thi. 

Quan khuyln: v6n la gi6ng ch6 

Due, tinh khOn nh!ft, tfnh tlrih trAm 

l~ng, viing ehk Qua hu!fn luy~n, e6 

th~ trg giup quAn canh eanh gae, 

truy kleh, thOng tin lien l~e va phI,! 

traeh phong v~, giu nha, dån duang 

eho nguai mu, keo xe cha hang, euu 

giup nhiing nhi~m vI,! nguy e!fp, 

duge eOng nhan la ehUa eua lo~i eh6 

laD dieh. 

CM hufJng d&n: DAy la lo~i ch6 

slin n6i tieng cam giae nh~y Mn, c6 

th~ lim ra eh6 Ån nilp elia thU rung bi 

slin hay chim eMe bi blin rai. Gi6ng 

ch6 nay dAu to, tran eao, måt bl!, 

mom bAng, c6 dai, IOng thO va eung, 

mlnh dai, lung ngån, du6i thAng, 

dnh tlnh ho~t bat, ehiu kh6 nhQe 

gioi. 

Ch6 cuu ret: Gi6ng eh6 nay tai to 

va Cl,!p xu6ng, khoe m~nh, 16ng mau 

do ho~e trling tnJn muqt, mlnh thon 

dai, ca du6i dQ 1m7, caD 91em, 

thuang CUu giup nhung nguai bi ret 

c6ng a vung nui tuyet. 

Ch6 chån eilu: gAy, mom nho va 

dai, c6 to, mlit tinh anh, tai nho rna 

nhQn, hoi cong xu6ng, 16ng min nhu 

16ng dtu, chAn khoe, duOi dai va 

cong, hai chAn sau c6 vu6t nhQn, 

biet nghe hi~u I~nh clla nguai, gioi 

cMn Clru. 

Ch6 san: Hlnh dang gi6ng eh6 

s6i, m~t nhQn, tai nho dl!Og dung 

ho~c el,!p xu6ng, mlit hoi xech, minh 

khå to, chAn khoe, du6i 16ng xu. tfnh 

dung cam, hay clin xe, thuang dung 

d~ canh gåc, giup chu slin ban. 

Ch6 da nhOm: to an than 16ng 

khit, nglin va eung, da ngoai mem 

nhun va nblin nheo xep thanh nhi~u 

lap, hlnh dang du xf d~c bi~t. 

Ch6 kMng ItJng: da nhieu mau 

sac, v6n Cl Trung qu6c tru yen sang 

Me ny Co, m6i con n~ng d~ 12 

pound. 

CM bup be: rilt nho, c6 the cho 

VaD tui ao hay tui xach, c6 lo~i l6ng 

dai, lo~i l6ng ngan. 

Ky thu~t nuoi 

Nguai Å D6ng chling ta tu lnu 

cung men ch6, nu6i ch6, choi ch6 

chång kem dAn phuong ny, hon 

nua, con tich lUy khå nhieu tri thuc 

va kinh nghi~m ve vi~c nu6i ch6. 

NuOi ch6 slin, nguai ta kh6ng de 

n6 quå beo VI se kh6ng du6i bat' kip 

con mOi. Bai v~y cho nen hlnh ch6 

slin trong buc tranh Nguyen TheTtf 

xu{{t lf/p d6 gAy den da bQe xuang, 

minh eh6 c6 mily khlic xuang suan 

tr6ng ro mOn mQt. Mu6n cho ch6 slin 

kh6ng Mo, each t6t nh11t la cho eh6 

lin vung (me). Saeh Van Tien ff/p ky 

eua Phung Bao dai Duang c6 do~n 

n6i: "L11y vung v6'i ml nuOi eh6 thl 

ch6 d~p, l6ng den mugt. Khi di slin, 

c6 th~ båt duge nhieu tho va cao. 

Ban than ch6 c6 th~ s6ng den 30 

tudi". 

NuOi eh6 giu nha thl caeh t6t 

nMt la khien ch6 ban dem de tMc, 

kh6ng me ngu. MOi ch6 r11t sg ret. 

Truoe khi ngu, eh6 loay hoay mily 

vong moi nhm xu6ng, d6 la th6i 

quen elia t6 tien chUng truy'en I~i. 

Tl,!c ngu Vi~t Nam e6 nhung cAu 

"CM ba quanh mai m'im, nguai ba 

lam mai n6i", "Kheo an thl no, kheo 

eo thi tim" cung ehung minh di'eu 

d6. "Ba quanh m6'i nAm" la ehi tru6'e 

khi nhm xu6ng 6, eh6 hay dung hai 

chAn truoc va mui xep d~t ch6 nllm 

thanh mN 6 tron M khi nAm xu6ng, 

dAu du6i e6 th~ khoanh lien nhau, 

du6i ehe mui, nhu v~y toan tMn m6'i 

ilm, yen giilc Mn sang. Bi~n phap t6t 

nhilt cho ch6 ban dem kh6ng me ngu 

la ch~t bo du6i eh6 di. Ban dem mOi 

ch6 ret l~nh nen de thuc. Chu M~t, 

48/angvdn

oguai dai T6ng da vi~t trong Quy 

T dn t{lP thuc rllng: "Miii ch6 sC/ ret. 

Khi ngu, ch6 tåt låy duOi che miii, 

m6i c6 the yen giåc. Yl v~y, mu6n 

cho ch6 ban dem dnh tao thi nen 

ch~t bO duOi ch6 di. Nhu v~y ca dem 

miii bi ll;lnh, ch6 se canh gac cho ta". 

Theo sil xua, vi~c nuOi ch6 de 

chai tru6c tien xuåt hi~n trong dam 

cung tAn cua nM vua, VI 'ch6 trung 

tMnh, dang yeu, la bl;ln thAn va v~t 

tieu khien . t6t nhåt cua cung phi. 

Vuang NhAn Dii, nguai dai Ngii Dl;li, 

da vi~t bai "Ch6 con pM roi van 

ct/' trong quyen Khai nguyen Thien 

. Båo di SIf, ke rllng: "Duang Quy Phi 

nuOi mc')t con ch6 con. Con ch6 åy do 

vua nu6c Khang ami~n TAy Vl!C, tuc 

vung TAn Cuang va Trulig A ngay 

nay, ti~n c6ng. Me:)t hOq1, DUO'ng 

Minh Hoang cung hoang thån danh 

ca. Duang Quy Phi ngOi ben-cl;lnh, 

thåy th~ ca cua vua s~p thua, ben ve:)i 

nem con ch6 con trong long mlnh 

xu6ng ban ca cau nguy cho vua. 

Thåy con ch6 con pha r6i van ca, 

DUO'ng Minh Hoang thfch chf ca 

cuai". Ngoai ra, t1,lc truy~n rllng, Chu 

Phong, hQa si n6i ti~ng dai DUO'ng, 

khi ve be:) tranh Trdm hoa SI nu, ciing 

c6 ve me:)t vi phu nhAn dang dua chai 

v6i me:)t con ch6 con. 

Ti~u chuÅn chQn cM 

~ tieu chuån de chQn ch6, 

khoang dai Dl;lO Quang nM Thanh, 

tuc tu nåm 1821 Mn 1850, c6 xuåt 

bån quyen Ll!-c suc tUfYng pMp, trong 

d6 c6 dOl;ln: "Ch6 sinh vao mua xuAn 

c6 mui ruOi xanh, d~n mua he hOi 

th6i kh6 chiu; ch6 sinh vao mua thu 

hay sua b~y. Chi c6 ch6 sinh vao 

mua dOng m6i la gi6ng t6t". Ll;li n6i: . 

"ChQn ch6 nen chQn gi6ng miii um, 

ngl!c n6i, chån sau dai, chAn tru6c 

tron rna nhQn". Ngoai ra, sach åy con 

n6i: "Ch6 sån mlnh ng~n mom dai la 

10l;li ch6 thuC/ng hl;lng; mlnh dai 

mom ngan la IOl;li ch6 gitt nM hay 

sua. Am he:) hay duang v~t bi IOng la 

, che kfn la 10l;li ch6 tlnh dnh hung 

hång, n6ng nay. Nhitng ch6 hai mat 

tron, sang, gi6 th6i khOng chay nu6c 

m~t, tinh thll.n phlfn cMn dIng la 

10l;li ch6 t6.t". C6 me:)t bai tha vinh 

ch6 slin thu

do~n: 

* Hua'n luy~n ttnh phl;1c tung: 

d~y ch6 bie't nghe lai. Day la hua'n 

luy~n ca bån nha't. CM biet vang lai, 

lam theo hi~u l~nh mai c6 the hQC 

t~p nhung trf thuc va bån )jnh kMc. 

Trong giai do~n nay, hua'n luy~n 

vien pMt hi~u l~nh nglin, gQn, ra 

da'u tay ro rang de hieu. Khi cAn thie't 

phåi ra oai hay triing ph~t. Ne'u ch6 

lam dung nen khen thuang, la'y tay 

xoa dAu n6 ho~c cho n6 m~t it thuc 

ån ngon. D6i vai con nao luai, luc 

cAn ciIng phåi cho n6 ån don de rån 

de, tru-ng ph~t nhung kMng nen 

danh Mn tOn thuang xuang c6t hay 

n~i t~ng cua ch6. D6i vai nhCi'ng con 

tfnh tlnh hung hång, cAn phåi dung 

cach quan tam chåm s6c de Ia'y long 

n6. 

Qua giai do~n hua'n luy~n nay c6 

the nh~n xet du

nguy~n, thuQe nh,!-c khuye'n ( ) v6n 

nghia la thjt eh6. Dai xua n6i 11\y 

. eh6 Ki~t te trai, tae dem cM di thui, 

do~n mang di eung trai dÅt. Qua d6 

ehung ta thÅY nguai xua eung t€ 

bhng thjt eh6 eiing nhu ngay nay ta 

dung thjt 19n v~y. Va di nhien sau 

khi eung xong, nguai ta dem ra ehen 

vai nhau. 

Trong bai N guy?t ljnh va N ghi te 

Y~n li eling e6 ghi cbep vi~e nÅu va 

lin thjt eh6. Saeh Qudc ngu n6i eang 

ro: dai xuan Thu, Vi~t VU

Tuy rÆt quan tårn de'n loai eh6 

nhung nguai TAy phuang chua he 

quan tårn dung muc de'n con nguai. 

Chång h~n nhu vÆn de thuyen nhån 

eling nhu eac dAn t"e dang s6ng 

duai cac 'che' d" dQc tai ehuyen ehe' 

o eae nuae eh~m tie'n tren the' giai; 

du ai nÆy deu bi~t: con nguai quan 

, 

I 

g 

~ 

xuan ndi dat khac h 

J trqng gÆp mÆy Iln eh6. 

Um thu6c 

CM ngoai vi~e eung eÆp thjt 

ehonguai, . theo eåe saeh Bdn thdo 

cuong ml!c. Bi~t Il!c t~p gidi. TMt tu 

IO{li edo va Luu thanh nh~t trat elia 

Ly Thai Trån dai Minh thi con c6 

Xuån ve noi xu Ig. 

R(mg ra anh hoa euifi. 

Mu6n loa i vui xuån sang. 

Chi rieng ttJi ng~m ngui. 

N ghe ehim ca rlU rff. 

Thuong v~n nUtJc ndi troi. 

Ti(ng gi6gao ren xie't. khach dia xuan 

Nhtl que buan. than Oi! 

Ch&ng biet Dling giang dy. Xuån quang khach dia man hoa khai 

S6ng con v6 hay fMi? V{In v~t nghinh xuån dan nga ai. 

Nhulinh han fen Th(. Bae dilu minh ca vong qu6e h~n 

Sao ehua tMy luån hai? Nam phong ky dØ c.6 huong hoai. 

MØt ngay xa que cii. Vang giang ky dØ dm ba tai? 

T6c b{lc mai rl!ng roi. fen The ha phuong ehlnh khf lai? 

Bao nam trO'i ly bi~t. NM!t nMt tha huong silu b{lch pMt. 

Chr nhtlp eMn men eay. Da nien 'viln xu chutle tån Mi. 

thuy San 

thuy san 

nhltng tåc d\lng sau: 

cåu bien (duang v~t clla ch6): 

bOtinh, trj dUc;1c b~nh Ii~t dirang, ye'u 

sinh ly clla nam giai va b~nh huye't 

trl1ng dllm de elia nil giaL 

Thjt ch6 c6 khå nlng an ngll 

t~ng, bO tuy~t duang, tång nhi~t dO 

trong nguOi v~ cåi thi~n tM chåt hu 

nhuc;1c. 

Da ch6: trj b~nh dau lung va moi 

lung . . Cåch dung: låy da cM vang 

n6ng cha xlit khOng ngUng nai cM 

dau. Cilng c6 th~ dung d~ che' thu6c 

cao dan trj dau lung. Da ch6 d6t 

thanh tro dung d~ trj kinh phong. 

Mo eh6: trj chl1'l1g chan tay nhlln 

nheo, t6t nhåt la rna cM trl1ng. 

Slla ch6: chlla b~nh ml1t thanh 

quang (b~nh giåm thj h,rc, th~m chr 

bj mu do såc ep trong milt ting len 

gAy nen), b~nh r\lng t6c va b~nh trQe 

dlu. 

Nuac dåi ch6: chlla b~nh h6c 

xuang hay nu6t nhlm loa i dia, trj tri. 

6c ch6: trj kinh phong, thjt thira 

trong 16 mOi, ung nhQt o åm hl), hay 

bj ch6 d~i cl1n. 

Tim ch6: trj b~nh tam thln, lo 

bu~n, nhqt dOc o Am hQ va bj ch6 d~i 

cl1n. 

Th~n ch6: chlla b~nh sån h~u clla 

ph\l nil, dau th~n. 

Gan ch6: cOng dl:lng nhu tim. 

M~t ch6: t6t nhåt la m~t ch6 

v~ng, lam sang ml1t, giåm khåt, tan å 

måu, nhQt dl)c va chåt mll trong rul)t. 

Soi ch6: cilng gQi la s~n ch6, v~t 

sinh ra trong bl:lng cM. gi6ng nhu 

hOn ' soi trl1ng ho~c xanh, dung chl'ta 

eåc ehung ung nhQt, mile ngh~n. 

Måu ch6: ehl'ta b~nh ki6t l~. sinh 

de trl1c tro. Trl)n vai cam n6ng lin e6 

th~ chl'ta dUc;1e chung th~ chåt hu 

nhuc;1c. 

Nhllng cåch trj Ii~u tren dAy chi 

c6 gia trj tham khåo, nguai vi6t chua 

tUng ki~m ehl1'l1g. 

~ nhltng chuy~n lien quan d~n 

ch6. ne'u mu6n k!. con rø:t nhieu... 

nhung bai vi~t då quå dai, xin t~m 

ngUng t~i dåy. H~n khi khac I~i dugc 

tie'p tl:lc hlu ehuy~n vai b~n dQc.• 

52ldngvdn

Ttly Oan Cha 

Mieng Mt)cTon 

Le Van Lån 

å mrac ta, trong nen v!ln chuong 

hi~n dl;\i, nguoi tan h,mg di ngon 

cua thjt ch6, xung dang dOl;\t giai . 

nhilt, kMng co ai khac hO'n Hi Vii 

Bang, tac gia Milng ngon Ha NØi rna 

chuong vi€t ve "thjt dy" cua Ong, 

theo tOi, la mt bai pM "Tl,mg cÅu 

nhl,lc", tru danh khOng thua gi bai 

Tucmg tien tuu ca tl,mg ruqu cua Ly 

Bl;\ch doi Duong, hOng hbn benh vt!c 

thjt ch6 chång kem· nao giQng bi~n 

lu~n cua Nguyen Huy Lugng trong 

Tf1,ng Tay Ho pM: 

"Ro rang la minh du(mg buon 

mua'n chlt, nguCti uru ra, ma lam møt 

bila vao, cM giay lat la n6 su(mg 

tlnh cd nguCt~, khOng chju dUf/c" 

(tr.51 ). 

Tan tl,lng nhu th€ chua du, Vii 

Bang con quang caD: "V{ln duong 

xui 'qutfy, an møt bila thit ch6 vao, 

nguCti ta rat c6 hy v9ng giåi den. 

Danh bCfC thua lien ba dem? Nay, an 

møt bila thit cM, c6 nguCti giJ lCfi het 

cd tien thua, ma lCfi con dUf/c them la 

khtic!" (tr. 153). 

Chua h€t, Ong con so sanh cai 

ngon cua mi€ng dbi cM vai cai 

khoai ... dl,lc tinh, vai mui da thjt gåi 

tO': "Nhilng dia doi tuoi hon han, 

mieng thi trang, mieng thi hOng, 

mieng tEm lf/t, dai cM lCfi ditm nhilng 

nhat hanh xanh mau ng9c thCfCh ... 

Tat cd tiet ra møt mui thom lan ICft 

nhu mui hoa dong thåo ICfi ngon 

ngøn nhumui thfr gai to... " (tr. 154); 

"Muan cho thlfc ngon, phåi la cai 

thu cM khOng gia ma ciing khOng 

non, cai thu ch6 chanh ca'm trung 

binh tu hai nam den hai nam rUiJi, ' 

cai thu cM ma nlu cac ba cho phep, 

ta c6 tht vE vai cac thilu nil dq.y thi 

'xanh len ng9n t6c, nglfa cang vu 

dao". 

Con ve thO', cåi ngon cua thjt ch6 

c6 kha n!lng lam tieu tan n6i vl;\n cO 

sAu. Nguoi Vi~t h~u th€ nho chang 

bai Hanh ICfC tu bl!.ng chu Han cua 

Nguyen Du, dugc Phl;\m Khac Khoan 

va Le Thuac dien nOm, co dOl;\n ly 

thu nhu sau: 

N guCti khOng sang tram tudi 

GiJp thi nen vui choi 

CM giil nep ngheo kM 

Lo ldng sua't dCti nguCti... 

TØi gi ngan nam lo 

C6 ch6 cu tam thit 

C6 ru(IU cu nghieng bau 

DUf/c mat tren dCti chua dl biet 

Can gi lo tilng håo ve sau ... 

Th€ nhung ... tuy tan tl,mg va vi 

von h€t loi ve cai ngon cua thjt ch6, 

m~c cam "ihi€u v!ln minh" cua st! 

vi~c vAn deo dång Vii Bang: "O ma 

nlu ca tf1,ng thit cay ma mang tieng 

la thilu van minh thi minh cung 

danh chiu tieng thilu van minh vq.y, 

chu n6i dln mieng ngon Ha NØi ma 

khOng n6i den thit cay, nguCti ta quå 

la thay thilu thon rat nhieu" .(tr. 15) 

TOi ngbi cai m~c cam "thi€u v!ln 

minh" d6 khOng chi danh rieng cho 

Vii Bang, rna tilt ca chung ta, du co la 

Hn db tht!c cÅu nhl,lc hay kMng, 

ciing it nhieu mang n~ng trong tam 

tu, truac con mat soi m6i, v~n hoi 

cua nguOi ngol;\i qu6c. Chfnh vi tqe', 

chu diem cua bai nay, n€u kMng du 

suc bi~n h(>, ciing xin M tay oan cho 

m~c' cam tren. 

Con nho cach day vai n!lm, khi 

Th€ v~n h(>i tO chuc t~i Han Thanh 

(Dl;\i Han), baD chf loan tin cac ti~m 

thjt ch6 cua thanh ph6 nay da phai' 

t~m thoi d6ng elra ho~c rut lui VaD 

cac ngo hem, tranh st! quan chiem de 

biu cua du khach b6n phuO'ng. N6i 

ve van minh ti€n b(> th. D~i Han 

dang la m(>t trong nhung con rbng 

kinh t€ å Å DOng, ch€ xe hO'i, cac 10l;\i 

may moc di~n tu, c6 tu ban d'llu tu q 

ngol;\i qu6c, c6 tien sein cho thien h~ 

vay. Va Bac Han, chat ciing xO'i thjt 

ch6 nhu Nam Han, dang hung hang 

b xft ch€ bom ngu yen tu. 

Tra cuu sach bao, ta th9:y dan s6 

an thjt ch6 tren th€ giai dau co ft! N6 

bao gbm dan Tau, dan Melanesie, 

dan Hawaii, dån da do å My, dan Phi 

chau ... 

Vai Båc My va ÅU chau, an -thjt 

cho la dieu c9:m ky, dang ghe tårn 

nhu mt st! ki~n da man, nhu !In thjt 

dbng lo~i vi ch6 la b~n than, chung 

's6ng vai nguoi duai cung mai nha. 

Nhung bao van minh la tOn trng 

m~ng s6ng con nguoi va nhung con 

vl).t than thu(>c thi phong tr~o doi 

lilngvdn 53

"pha thai hgp phap", tU'c la gi~t 

nguai trong giai do~n phOi thai, du 

la bi~n minh tM nao di nlta, phåi da 

man h

ga ba tien th6c", nhung a My thl 

ngugc l!;li, ml)t ti~n th6c bo ra lliy l!;li 

dugc ba ti'en ga hay nhi'eu høn, do 

v~y ml)t nguai aBtic My VaD lua tu6f 

18-20 1\n khoang 2 ounces protein 

m6i ngay, tuøng duøng 3 mie'ng 

hamburger, chua ke nhung h!;lm An 

c6 the An glip nAm sau ran de m~p 

phl. 

M6i nguai dån Btic My trung 

blnh An 125 pounds th!t bO m6i nAm, 

va khoang phån nua s61ugng tren v'e 

th!t heo. Truac dåy hang the' ky, 

flu6i heo la ml)t sI! thanh c6ng lan 

nMt vi~c ho an dOi thuc 1\n thao m()c 

c6c lo~i ra thit: 20 kf thit heo tu m6i 

100 kr thl!C 10l;li. Gifp ba lån cho bO 

va hai lån cho ga. Heo ll;li de nhi~u 

c()ng them sI! san xuift th~ng du v~ 

btip thanh ra dån Btic My no ne v~ 

thit høn cac dån t6c khac. 

: Vai sI! dåy du d~n dl) du thua nhu 

the', chuy~n "1\n th!t ch6" trong tai 

hQ la m()t sI! kMng the hieu. Tre con 

Btic My kMng c6 nl;ln them An, trea 

me trea sifu, btin chim, cåu ca, vm tep 

nhu tre con Vi~t Nam. Con ch6 aBtic 

My la con v~t cung, chuc nAng cung 

clip thit cho d~ dåy con nguai bi heo, 

bo gHlnh mllt r~i, v~y chi con chuc 

nAng "lam canh". Ngay ca vi~c giU 

nha cua ch6 cling bi may di~n 

tu 

gianh lu6n. Ne'u thfnh tai thfnh miii 

thl dugc trQng d\lng lam ch6 sAn hay 

ch6 danh høi dm rna ttiy. Ne'u tinh 

kh6n høn, ch6 cQn dugc hulln luy~n 

dua dåt ke khie'm thi khie'n chuc 

nAng loai ch6 tra nen caD quf hån 

len, tra thanh nhung chuyen vien 

trong dai s6ng My. 

Trong dia vi "lam cånh", cM tra 

thanh ban thån thie't vai nhung con 

nguai do døn sau khi Mn nhån gåy 

dO, chiu dnh goa b\la hay con cai bo 

be... T6m l!;li, khi nguai kMng the 

chøi vai nguai thl lam bl.ln vai... ch6 

v~y! Do d6 ch6 dugc d~t cho nhung 

cai ten de thuøng (ten ke ra thanh 

sach hån hoi), cO dugc tMt no, 16ng 

dugc nh,u(}m mau, dugc di ti~m cåt 

xen, cMi chu6t, dugc tM y sAn s6c 

khi b~nh t~t, dugc 1\n u6ng dung 

phep v~ sinh, bo duang, rAng 19i 

dugc sAn s6c ... 

C6 lån t6i lai xe di qua m()t tru xa 

cho ch6 con (puppies' kennel) thl 

thify m()t cai bang d~n do bång Anh 

ngu rna t6i dich nhu sau: 

CM b6p coi 'inh oi 

Dl danh thuc chUng tbi 

Nhilng cM con vua de 

Dang can ngu thånh thai. 

L!;li c6 vai nghia dia cho cM ho~c 

nhung tru xa cho ch6 gi,a kh6ng ai 

sAri s6c khie'n t6i d6i luc ph ai cam 

canh: 

Ki€p sau xin chrY lam nguai 

Lam tMn con ch6 thånh fhai Hoa 

ky 

Båy gia tra v~ vai gi6ng cM a 

cac xu rna con nguai bi nl.ln thie'u 

th!t An n6i chung va aTau, ata n6i 

rieng. 

Trong chu nho, th!t la nh!f.c, ve 

thea cO tri~n la me:)t b6 thit phøi kM 

nllm stip lap b6 Il.li. 

~- ~ ~~ 

Chu nh!f.c tra thanh me:)t be:) de 

ghep trong sI! cifu tl;lo nhi~u chu 

khac lien quan Mn thjt va cø the. 

Nguai mlnh thuang n6i chu nhl!c la 

nh\lc nha, y n6i con nguai phåi cl!c 

khO nh\lc nMn mai kie'm dugc thit 

An. Dån que Vi~t Nam thuang An cam 

vai ca hay vai thu cua cong, ca måm; 

chi ngay gi6 ngay te't, Mi he dlnh 

dam mai dugc An mie'ng th!t, lon nh

dung gia vi. 

Theo Ly Thoi TrAn ghi trong Bån 

thåo cl.tdng m~c th} eh6 a Tau e6 

nhi!u lo~i, nhung tJ!U trung dung 

ehi e6 ba: 

- Lo~i Di!n khuyen mom dai, gioi 

v! sån Mn, ta ge;>i la eh6 sån hay li~p 

eau. 

- Lo~i Ph~ khuyen mom nglln 

dung de giu nha (ph~ khuyen la eh6 

sua). 

- Lo~i Th\1'e khuyen mlnh m~p" de 

lam m6n ån ngon. 

Nhu v~y ro rang nguoi Tau da 

ken ehe;>n cM de ån tuy theo ehUe 

nång eua n6. Ngoai ra, t\1' dien Tau 

con nhung ehu rieng ehi ti:mg lo~i 

eh6 d~e bi~t nhu eh6 10ng xu (bang), 

eh6 mom dai (hiem), eh6 mom e\!t 

(ytt), eh6 bi thitn (di), eh6 ngao eao 

4 feets, eh6 d~i (cM). 

DAn Tau eOng d~t eho eh6 nhi!u 

xuoe danh nhu de d4t (dia duang) a 

San DOng (tue nuoe TI), r~ng (tuy 

slle 10ng rna ge;>i, o long la eh6 m\1'e, 

b~eh long la eh6 co... ) Tht moi bitt 

Tau ta g~p nhau adiem nay! DAn ta 

th} ge;>i eh6 bl1ng nai d'Ong que, dy, 

su tit d4t ... 

Theo saeh Bån thåo, thit eh6 

vang t6t nh4t, con lo~i 10ng den va 

trllng kem han. Thit eh6 vi kM m~n, 

ehua, tfnh &:m, khOng d(le. Thit eh6 

e6 d~e dnh eh6ng (phån) vi thuang 

I\!e, sg (uy) h~nh nhAn, ån ehung voi 

toi th} h~i nguai, an kem voi eu ·4u · 

th} dien eu~ng... Nguoi ån thit eh6 

phåi hieu nhung di!u phån, uy, 6 

tren keo e6 hli'i. Nhilng d~o si khOng 

duge ån thit eh6. An thit eh6 thui 

khitn nguoi ta tieu khat. Dan ba e6 

thai ån thit eh6 de con bi cAm (nhAm 

ph\! th\1'e ehi, )'jnh tit vO thanh!). Sau 

khi bi nhi~t b~nh, ån thit eh6 de n6i 

xung gitt nguai! Thang ehfn eu ån 

thit eh6 v} lam tinh thAn t6n thuang. 

Thit eh6 gAy 6m, eh6 d~i hay eh6 t\1' 

nhien ehtt kh6ng nen ån. 

Bån thåo ke ro thit eh6 e6 e6ng 

hi~u sau: an ngO t~ng, b6 tuy~t khf, 

khinh thAn feh khf, nghia la ån vO 

th4y t~ng ph\! yen 6n, b~i b6 eho 

nguoi htl khf l\1'e, eåm th4y phai 

phoi khoe khoån. Theo TOn Tit M~o, 

thit eh6 b6 vi kM, trang duang d~o 

(bd v! tlnh d\!e), noan yeu t4t (eåm 

tMy &:m a c:fau g6i va tMt lung). 

Ngoai ra vai saeh thu6e khae eOng 

n6i tuang t\1' v! eai b6 eua thit eh6 

nhu: b6 ngO lao, th&:t thuang feh 

duang sl;f, b6 huytt mli'eh, h3.u truang 

vi, thl;fe hli' tieu, eh&:n tinh tuy. 

Thit eh6 nen hAm voi ngu vi va 

ån lue b\!ng d6i moi t6t. An eh6 rna 

elt titt bo di th} eOng hi~u giåm 

thieu khOng ft. 

Tuy nhien thit eh6 van la mQt 

m6n "I~", khOng phåi t4t cå me;>i 

nguai, me;>i vung d!u ån a m(>t mue 

d(> gi6ng nhau du aTau hay Vi~t. 

Trong tu~ng cd bån eua kieh 

ngh~ doi Minh, m(lt Ong tUOng vling 

thåo nguyen N(>i MOng hat ding: 

"Hl1ng ngay, ta thuang ån thit eh6 

du ba bua" lam khan giå trung 

ngu yen euoi Am. DAn Han van 

thuang gQi gi6ng dAn aBåe Trung 

Hoa la Khuyen Nhung, Khuyen Dieh. 

Trong ehu Dieh e6 ehu hoå va 

khuyin. Ly do VI gi6ng dAn nay a 

mi!n gia lli'nh thuong d6t luaeho 4m 

va e6 eh6 eanh quanh doanh tr~i. 

Trong Ddt l~ que thoi, tae giå 

Nh&:t Thanh VO Vån Khitu e6 nh3.n 

xet v! s\1' ån thit eh6 eua dAn Vi~t 

nhu sau: 

"Thjt cM ciing dUllc nhieu nguai 

th{ch an, thfch dtn n6i cho rang 

kMng thit gidng v(2t nao co thithom 

hdn. Noi nhi~u nguai nhung tinh 

the o ti sd thi cu muai ngl.tai V i~t 

Nam chua chi1c då co den møt nguai 

ua an thit cM; va ciing c€in noi ngay 

rang bdt cu ti dåu thit cM chl.ta bao 

gia IQ mon an thl.tang trong nhilng 

bila cdm hang tu€in cM dimg noi 

hang ngay". 

Thit eh6 duge nhi!u nguOi thfeh 

ån rna he;> n6i la "ghi!n", kMng ån 

th} nho cOng nhu nguoi ghi!n sAu 

rieng v3.y! nn slu rieng theo Latinh 

nghia la "trai ch~n Mi" (Durio 

zibethinus). 

DAn Tau ghi!n thit ch6 ca t\!ng 

n6 la huang nh\!e, dAn Vi~t n6i thit 

ch6 ån giåt ke rang, ba ngay sau xia 

van con ... tham (sic!). DAn Tau Quång 

D6ng cOng .gQi thit ch6 la xam l\!c (3 

+ 6 =9 tue la cÅu (dro). 

Con v! ly do t~i sao dAn Ble ån 

thit ch6 nhi!u han dAn Nam, phåi 

. ehång do ånh huang kinh te' khac 

nhau eua hai mi!n? Vung d~ng bl1ng 

Båe Vi~t bi n~n nhAn man nen nguoi 

kMn eua kh6. Con ehAu th6 mi!n 

Nam la vung d4t moi mAu mo, ehim 

troi ca nuoe nen s\1' s6ng thoåi mai 

han. Tuy nhien sau nam 1954, tlt 

nhilng khu dinh eu eua dAn Båe di eu 

nhu H6 Nai, Gia Ki~m, Cai Sån,v.v .. 

phong trao h~ eo tAy eung lan ra. 

Nguoi Nam båt dAu th4y thit eh6 e6 

.khau vi Mp dan nen tlt tlt huang 

ung, gQi n6 la "nai d~ng que". 

Tuynhien m6n eh6 mi!n Nam e6 

nhi!u net moi, khae han m6n eh6 

ngoai Bk Cae ph\! gia ph am quan 

trt di!u dang 

cM y. L4y nuoe Tau lam vi d\!. DAn 

Tau Hoa Blle r4t xa 1~ voi nhung eu 

ri!ng eu ngh~. HQ thfch dung gi:mg 

de khu han tuy gi:mg, ri!ng, ngh~ 

eling thu(>e gia dlnh gltng (khuang) 

Zingiberaeeae. Trai l~i, nhUng lo~i 

eu ba con voi ri'eng, ngh~ nhu san 

khuang, lien khuang duge dAn Hoa 

Nam ae\1'e nam dung lam gia vi thay 

the' eho gltng. 

Ca dac Vi~t Nam e6 eau: 

Con cho kMc dung khoc ng6i, 

Mf! di di chll mua ttJi d6ng ri~ng. 

TOi ehua nghe hay ntm m6n thit 

eh6 eua dAn Hoa Nam nen kMng 

bitt hQ e6 dung ri!ng nhu ta kMng, 

duy ehi duge ån m6n huang nhl;le 

cua m(>t ti~m eae cM å duong Tieu 

La (gAn duong TrAn Qu6e Toån di 

xu6ng vung ehg Thite) th} th4y m6n 

eh6 n4u tay cAm voi thu6e båe va 

ngO vi huang, ån kem voi eåi tAn O 

tuai. Mui ri!ng tham håe, vi eay, 

tfnh 4m, c6 tae d\!ng 19i tieu hoa nen . 

v! eOng hi~u I~i tang cuang khi ån 

ph6i hgp voi thit cAy. 

Sau khi ehu du chop nho ang 

ehi!u dai sau, båy ngan nåm lieh su 

va titn trlnh elia mitng thit ch6 d6i 

voi bao tu con nguai, xin moi ene 

561angvan

~n trå ve chu diem cua bai: an thit 

ch6 c6 phai nt hanh d('>ng thi~u van 

minh kh6ng? 

Van minh, dl!a theo dinh nghIa 

cua Vi~t Nam fl!diln (U Van Duc & 

Le NgQc Tr\l), la anh sang cua van 

hoa, tue an å, xu SI! cua loai nguai 

nho hQc thuc sAu r('>ng rna ti~n tai 

chO cao dyp. Ne'u dem dinh ngh'ia ay 

ap d\lng vao h~\nh dQng an thit ch6 

thl c6 ve vu khoat qua! C6 le ta nen 

n6i Mn "d1;\o lf' cua hanh d('>ng gi~t 

Sile v~t n6i chung va gi~t ch6 n6i 

rieng de Iay thit an cua con nguai 

cMng? 

Con ch6 chung qui chi III m('>t con 

v~t. N~u the o nhu cAu sinh f/}n tlfi an 

thjt ch6 cling nhu an thjt cac con v~t 

khac, nao c6 t('>i gl! Nhln l~i xuyen 

su6t qua trlnh sau, bay nglln nam, 

con ch6 da tu m('>t con v~t hoang 

duqc thulIn hoa de s6ng thAn c~n vai 

nguai. DAy lien h~ giua ch6 va 

nguai da tuy theo vai tro chuc nang 

cua ch6 rna thay dOi: dung de san, de 

giu nha, de lam thjt ... å xa h('>i ÅU 

My hi~n d1;\i, chuc nling tren I~i duqc 

thay dOi tuy thea vai tro cua ch6: 

lam b1;\n vai nguai c6 d('>c, dåt ngubi 

mu, ch6 canh sat, ch6 cau thuang, 

quAn khuyen, ch6 sa-I6ng, ch6 trang 

suc ... 

Gi~t hay kh6ng gi~t ch6 chung 

qui tuy theo chuc nang va tfnh cach 

!qi feh cho nhu diu cua con nguai 

trong m6i nen van hoa. å m(H xa h('>i 

ngheo d6i bj n1;\n nMn man, chinh 

kiep con nguai cling kh6n n1;\n, 

hu6ng h~ gl s6 ph~n con ch6, duang 

nhien la se phai chui vao bao tu danh. Da the, khi thanh m6n an, 

ngubi ta! Con å xa h('>i gUtu c6, du nhieu lue con bi k~t t('>i la chua 

thua thit an, s6 ph~n con cho trå nt~n nhi'eu cholesterol! 

huy hoang vai nhung chuc nang 

duqc trQng vQng han. Hqp ly hay 

kh6ng hqp ly la tuy the o sI! nh~n 

djnh da m6i dnh. 

Nhung con heo, con ga, con bo å 

nhung xli h~i nOng nghi~p cO dien 

Diem elin nl:u ra Cl dAy la long 

nMn cua con ngubi d6i vai cac sinh 

v~t. Trong khi tranh gianh de sinh 

t6n, tranh sao khOi c6 nhung sinh 

v~t nay bi hy sinh lam m6i an cho 

nhiing sinh v~t khiic. The' nhung an 

co ki~p s6ng tuang d6i IAu han, thjt kh6ng d6ng nghIa vai da man. 

thoai mai han VI duqc tha rong Hanh h1;\ con v~t de tim vui hay vO 

ngoai sAn, ngoai d~ng, bll.y con duqc 

quAy qull.n ben my de bu m6'm, dån di 

mO thoc thanh thai. Luc chet duqc 

trQng vQng nam tren ban tha de con 

nguai xl X\lP eung l1;\y giua huang 

hoa den nen sang trrrng. Mi~ng thjt 

duqc trAn trQng sua so~n, uap giavi 

tham tho. Chuc nang cung cilp thjt 

tlnh bom~c no d6i kMt, b~nh ho~n, 

dau dan mai la dieu dang trach. 

Nguyen Du, nhu nhieu nguai Vi~t 

Nam khac, tuy an thjt ch6 nhung 

kh6ng he thi~u long nMn. Qua bai 

L{lp, tha chu Han trong Thanh Hien 

thi t~p, Ong nbac d~n mQt ngu yen 

tac s6ng: "Tieu trU loai khac kh6ng 

cho con nguai rilt dac dt,mg, xang h~i gl Mn due nhAn" (Blnh tru dj 

dang. å Vi~t Nam, con ga khi bj eat lo~i Mt phuang nhAn). Thi Sl da t6 

cO con duqc cac ba n('>i trq nbU long 

nMn dQc k~ cllu sil:u hoa kie'p cho. 

Cling ki€p ,ga, ki~p heo, kie'p bo 

rna s6ng å cac xa Mi sil:u ky ngh~ 

thl ngan ngui, tu tung, o ep du thu 

nhu phai s6ng trong khoang ch~t 

hyp cua chu6ng nu6i, ga tr6ng nå ra 

bi gi~t bat d~n ehfn phll.n mubi, mo 

bi eat C\lt de khOi mO dit nhau khi bi 

giam chung; con be, Iqn vita lt long 

my da bi tach rbi kh6ng cho bu,v.v ... 

De eung ung cå:p thai thit cho thi 

trrrbng trong mQt thbi gian cang 

ngan ding t6t, gia suc duqc nu6i 

long thuang ti~c cai ch~t cua con 

. ch6 san qua bai Di4u khuyln: 

Nghf may la giOng suc 

)(l((Jng thit in h~t nglloi 

Ham tien, ditng chdng biet 

Nu; hoang bo tMy ph(Ji 

Bo thån chdng than thei 

Thu suc mili c6ng toi 

(DaoDuy Anh djch) 

De k€t, tOi xin ke m('>t cAu chuy~n 

ve hai con chim rna sI! s6ng, ch~t da 

n6 tuy thu('>c vao hanh d('>ng h6t hay 

khOng h6t. 

Hai con chim eung d~u tren m('>t 

thUc de mau d~t trQng luqng. Luc nhanh cåy. M('>t con ngua cO etlt 

chet, thjt duqc xe cat va g6i trong 

nhung g6i giay bong nam trong 

giQng veo von. Nguai thq san di 

duai dilt phat giac ben nham bl1n. N6 

nghIa dia tu I~nh nhu m6 ke vO rai xu6ng dilt, con con chim giu im 

I~ng kia duqc s6ng va bay di. 

M('>t hoan Ganh khac cling vai hai 

con chim, nhung llln nay dang cung 

s6ng trong 16ng. MQt con chim h6t 

!fu lo duqc chu cung quf giu l~i de 

nghe ti~ng h6t, con con chim khOng 

h6t kia bi gi€t lam thjt vL. nuOi hoai 

t6n g~o. 

Theo t6i, cAu chuy~n tren da 

chung minh duqc ph'tm nao di le bj 

an hay khOng bj an cua loai ch6 d6i 

, vai nhu cll.u con nguai. Va nhu th~, 

m(H dAn tQc van minh hay khOng 

ran minh kh6ng the bj danh gia qua 

vi~c an thjt ch6! • 

langvdn 57

Tu truac de!n nay, chung ta 

thumtg ehu trQng Mn sit hge rna It 

khi quan tam Mn dia ly h9c, nMt la 

a nuac Vi~t Nam ta. D6 la mOt 

khuye!t diem lon dm phåi bO tue vi 

xet ra sit h9C va dia hge phåi di d6i 

vai nhau nhu hlnh vai b6ng. 

Ne!u sit h9C chu tr

trong kinh Thu, eho nen e6 bån ebep 

tay lå'y nhan d~ laAn Nam Vit Cong. 

Quyen nay luge khåo dia du ehinh 

tri eae tri~u tru6'e db'i vua Le Thåi T6, 

cI~ep dia du bu6i Le so, ke ro ene d~o 

trong nu6'c, rbi ca m6i dl;lO xet v~ nui 

sting, san v~t va li~t ke eae phil, 

huy~n, ehau, xa. 

Vua Le Thåi TOng sai khl1e in vao 

b~ Quoc thu båo hutln dr;zi toan. 

Du dia cM eua Nguyen Trai la 

quyen dia ly hQe xua nhå't con l~i 

eho ehUng ta Mn ngay nay. 

~åm 1400 tae nlim KOng Dac tha 

21, Le Thånh Ttlng sai lam sach 

Thien hq bån d(}. De'n the' ky 17, 

ngub'i ta da cån ca vao sach Thien he; 

bån d(} rna sOl;ln ra Hong Duc bån d(}, 

trong d6 co ph~1 chep cå bån d(} nåm 

Trinh Såm dem quån danh Thu~n 

Quång (1774). 

Dåu the' ky 18 vao nåm Båo Thåi 

tha tu db'i vua Le Dl;! TOng, Trinh 

Cuong sai dinh l~i bien gi6'i eae 

chåu huy~n r(}i Hlm ra sach Ttm dinh 

bån d(}. Cu6i dai vua Le Hien Ttlng, 

Duong Nhu Ng9c nguai L~c D~o, 

huy~n Gia Låm, vi€t m~t quyen dia 

D{li-nam nhtft th5ng toan dl} (1834), xac-djnh cac qulln-dåo Hoiing-sa v~ TfU®g-sa 

thuQc v~ Viet-nam tir tau. 

ly hQe Vi~t Nam gQi la Thien Nam LØ 

d(} thu. 

Du6'i thb'i nha Le trung hung, c6 

NgO Thb'i Si (1726~ 1784) t1,lThe'L~c, 

hi~u Ng9 Phong, nguai xa Thanh 

Oai, huy~n Thanh Oai (Ha Dtlng) 

tie'n si nam 1766 dO-i Le Canh 

d~u 

Hung tha 27, lam quan de'n D6c trtfn 

L~ng Son. Ong la tnc giå Håi DU(1ng 

chf Lu{/c (ho~c Håi D6ng chf LUl/c) 

chuyen khåo v~ ljeh su, dia du va 

nhån v~t dnh Håi Duong. 

Cilng vao cu6i the' ky 18, Ngtl 

Thl Si, Nguyen Nghiem, Nguyen 

TOn Quai da d1,la vao Du dia chr eua 

Nguyen Trai rna so~n sach Nam quoc 

vit cong. 

D(}ng thai c6 Le Quy Dtln (1726 

1784) t1,l Doan H~u, hi~u Que'Duang, 

ngub'i Duyen Ha (Thai Blnh), d~u 

bang nhon nåm 27 tu6i. Ong la 

ngub'i tMng kim Mc c6, ngoai eae 

saeh ban giang v~ kinh truy~n, khao 

eau ve c6 thu, suu t~p tho van, ting 

con bien so~n nhi~u saeh khao v~ su 

ky va dia ly nhu De;i Vi4t tMng sU-, 

c6 do~n n6i v~ ta di (cae nu6'c Mn 

khai chung quanh nu6'c ta) nhu Phu 

bien tr;zp Lf!,-c (ehep lån l~n v~ ehinh 

tri eoi bien thuy), g(}m 6 quyen, t1,la 

vie't nåm 1776. Sach nay Le Quy DOn 

so~n ra trong khi lam Hi~p d(}ng 

kinh ly quån S1,l a hai d~o Thu~n 

Hoa, Quång Nam nam 1776. Sach 

g(}m cae ml.lc sau: 

- Lich su vi~e khai thåe va khOi 

phl.lC hai d~o Thu~n, Quang, cung 

li~t ke ten eae phil, huy~n, xa. 

- Nui sting, thanh tri, duang sa. 

- Ru~ng då't, thue' khoa, quan cM, 

binh ehe', trå'n dinh. 

- Vi~c eai tri då't thugng du: thue' 

do, thue' ehg, kim khoang, v~n tåi. 

- Danh nhån, thi vån. 

- TM san, phong tl.lc. 

Khi di sa Trung Hoa v~, ting vie't 

b~ Bac su tMng lf!,-c (eh6p vi~c di sa 

sang Tau) g(}m 4 quyen tua lam nåm 

1763, ghi eh6p eac ctlng ~an, thu tu, 

nui sting, dub'ng sa, ang d6i trong 

khi di sa (1760-1762). 

Ngoai "ra, Le Quy DOn con sang 

tac b~ Kie'n van titu Lf!,-c (chep v~t 

nhiing dr~u nghe thtfy) g(}m 12 

lO.ngvdn 59

quyen, tl,la lam nam 1777, ghi chep 

nhitng di!u hieu bi!t va suy lu$n 

trong khi dQc sc1ch ve lich sir ho~c 

vlin minh nuac ta ttr cu6i d~i Trln 

Mn d~i tsc giå. Trong b" sc1ch nay, 

c6 m"t phln n6i ve phong vl,lc (b~ 

coi). 

Th~i ky Trinh Nguytn pMn tranh, 

dja ly hQC ' de qua m"t ~n, nhhm 

chuyen lo vi~c chinh chi!n, duQ'C 

the hi~n båi sOng Gianh va IOy 

Thly, rna tlm muc quan trQng dUQ'c 

ghi ro trong nhitng cAu ca daa lich sir 

sau dAy: 

TM nhot thi sf! LUy ThOy, 

Thu nhi Sf! lay ViJ xa. 

va 

C6 tai Vlif!l n6i s6ng Gianh, 

DtIu tMm hai dmh, Trliimg thilnh 

kM qua! 

ThM L~ m",t, Nguy~n sa 

Duai trieu TAy San, m"t s6 sc1ch 

ve dia ly hQc Vi~t Nam ra d~i. D6 la 

cc1c sc1ch Cdnh Thjnh tdn d6, Cao 

Bdng phil toan d6, M~e ma trein 

doanh d6 (cc1c sach nay bi ngu~i d~i 

sau in lån VaD sc1ch H6ng Due bdn 

d6). 

Cu6i th! ky 18 dlu 19 c6 Ph~m 

Dlnh HO (1768-1839) tl,lTiing Nien, 

hi~u DOng Då Tieu, tl,lC gQi la Chieu 

HO, ngu~i xli Dan Loan, huy~n 

Duoog An (Håi Duclng). ~ng då so~n 

rft nhieu sach thu"c lo~i dia ly nhu: 

An Nam chr, 6 ehdu l~e. Ki~n kMn 

nhot lam (Ng6 qua tr~i dft) trfch sao 

cac b" N hdt thtfng chr d~i Thanh va 

nhitng bån dl-> cac duoog di å nuac 

Nam, Ai Lao sutrinh (duoog di su Ai 

Lao). 

Nhung b" sach chfnh cua Ong la 

va trung t/ly bUt gl->m hai quyen, n6i 

ve: 

-Tieu truy~n cac danh nhan 

- Du lam th4ng cånh 

- Khåo CUu ve duyen cach, dia ly 

- Khåo CUu ve phong tI,lC,v.v... 

DI->ng tMi vai Ph~m Dlnh H6 c6 

Nguytn An (1770-1815) tl,lKinh PhU, 

hi~u Ngu m, ngu~i lang Du LAm, 

huy~n DOng Ng~n, B4c Ninh, dO cu 

nhAn nam 1807. 6ng va Ph~m Dlnh 

HO cung sang tac quyen Tang thliung 

ngdu l~e. Sach in nlim 1896 gl->m hai 

quyen chmtg 90 bai c6 ky ten ttrng 

tåc glå. Sach gl->m cc1c ml,lc: Danh 

nhAn tieu truy~n, tMng cånh, di 

tfch.v.v .. 

Hai b" va trung tuy bUt va Tang 

thliung ngdu l~e då cho ta tai li~u 

quy båu ve lich sir, dia ly va phong 

tl,lC d~i Le. 

ThM nha Nguyen 

Sau khi th6ng nMt san ha, vua 

Gia Long khuy!n khfch vi~c vi~t 

sl1ch ve lich sir va dia du nuac ta. 

D~i Gia Long: 

Vua Gia Long tru yen quan Binh 

b" thuQ'ng thu Le Quang Dinh (1760 

1813) so~n b" Nhdt thtfng dia dit 

ehf, gl->m 10 quyen va 1 quyen thu. 

Ttr quyen l d~n quyen 4, tac giå 

tå duoog b" ttr Quång Duc (kinh dO 

Hu!) VaD Trå'n Bien (Bien Hoa) va ttr 

Quång Duc ra Mn L~ng San; tå 

du~ng thuy tir Gia Dinh (Sai gon) 

d!n Vinh Trfn (Vinh Long). Ttrquyen 

5 d~n quyen ID, teic giå chep ro ve 

cac trå'n, doanh, dinh, cuang giai, 

phong tl,lC, thO sån, dich l" (du~ng 

tr~m), ph!n h~t (phu, huy~n, chau). 

Ngoai ra con c6 Trinh Hoai Duc 

(1765-1825) hi~u Cfn Trai, t6 tien 

ngu yen la ngu~i PhUc Ki~n ben Tau, 

di cu sang Trå'n Bien, gi up vua Gia 

Long l$p nhieu cOng tr~ng. ~ng di 

su Tau nam 1802, so~n quyen Gia 

Dinh tMng chr, chep lich su va dia 

ly Gia Dinh ve d~i cac chua Nguytn. 

Quyen nay da dUQ'c Gabriel Aubaret, 

60 IQngvtln

trung ta Mi quån Phap, dieh 5 thien 

sang tie'ng Phåp duai tl!a d'e Histoire 

et description de la Basse 

Cochinehine - PaY$ de Gia Dinh t~i 

Ba le nam 1863; thien 6 v'e thtmh tri 

ehi ehua dugc dieh. 

Dai Minh M~nh: 

Duai tri~u Minh M~nh, Ph an Huy 

CM so~n Dia du chf, mQt ph'an quan 

trQng eua Lich trilu hiln chuClng 

1017i chf. 

Lich trieu hiln chuClng [ot"i chf la 

mOt bO bach khoa toan thu v'e nuac 

N~m thai cO, tae gia la Phan :Ruy 

Chu (1782-1840), tI! Lam Khanh, 

hi~u Mai Phong, quan o xa Thu 

HOl;\eh, huy~n Thien LQc, xu Ngh~ 

An nay la Can LQc, Ngh~ TInh. D~u 

tu tai hai khoa (1807 va 1810), Ong 

duqc bO lam Bien tu Han låm. Thang 

tu nam ~y, Ong dång Lich trilu hiln 

chuClng. Nam 1824, Ong duqc cu la 

At ph6 su sang Tau. Nam 1830 l~i 

dugc eu di mQt lAn nua, nhung lue 

v'e, hai Ong Chånh, Ph6 su d'eu bi 

eaeh ehue vl ll;\m quy'en d6i vai dia 

phucmg. Cu6i nam ~y, Ong duge eu 

tham dl! phåi doan ngol;\i giao di 

Giang Luu ,Ba (Batavia). Khi tro v'e 

vao eu6i nam 1833, Ong caD b~nh v'e 

. Thanh Mai (San Tay) dl;\y hQc. 

BQ Lich trieu hiln chuClng 1017i 

chf gOm 49 quyen rna 5 quyen d'au 

n6i v'e dia du chi, chep ba coi cac 

tri~u va phong th6 cac dl;\o. Ngoai ra 

Phan Huy CM con sang tae Hoang 

Vi~t dia du chf (2 quyen), DUClng 

trinh ky kien, ghi eh6p nh,ung di'eu 

nghe th~y khi Ong sang Batavia. 

Trong Hoang Vi~t dia du chf, 

Ph an Huy Chu c6 phac hOl;\ ban dO . 

Dl7i Nam nhtit thtfng toan db nam 

1834 (Mihh M~nh thu 14). Ban dO 

nay mai nhln hai gi6ng ban dO trong 

'quyen tI! vi cua duc giam m\le Jean 

Louis Tabert mang ten Dictionarium 

Latino-Anamiticum, ~n hanh nam 

1838 o Serempore, Pondichery, An 

DQ, nai ~n quan J.c. Marshman eua 

giåo hQi Tin Lanh. Ban dO nay mang 

ten An Nam dl7i qutfc h9a db- Tabula 

Geographica lmperii Anamitici, vai 

. hlnh the sOng nui, duyen hai, cu lao 

ro dmg, trong d6 c6 Hoang Sa va 

Truang Sa nhu trong ban dO cua 

Phan Huy Chu da phåc hQa b6n nam 

v'e truae. 

ve mi'en Bl1c thl e6 b() Bile thanh 

dia du chl do ~Qt s6 va~·th'an giup 

vi~e quan TOng trån Bl1e thanh Le 

ChlJ:t sOl;\n ra v'e dai Minh M~nh, gOm 

12 quyen, eh6p v'e thanh Thång 

Long va 11 trån å Bl1c thanh, c6 eac 

m\lc n6i v'e cuang giai, dien cach, 

phån h~t, hlnh the', khf h~u, thO 

san,v.v.. 

Ngoai ra con c6 quyen p,huClng 

dinh dia chf [Ol7i cua Nguyen Van 

Sieu (1799-1872) tI! T6n Ban, hi~u 

Phuang Dlnh, ngum thOn Diing ThQ, 

huy~n ThQ Xuang, Ha NQi. Ong d~u 

ph6 bang nam 1838, di su Tau nam 

1839. BQ nay gOm 5 quyen. Quyen 1 

trfch cae sach Tau n6i v'e nuac Nam; 

quyen 2 chep d~ ly ntlaC Nam v'e dai 

H~u Le; quyen 3,4 va 5 chep thai dl;\i 

c~n kim. 

Dai Thi~u Tri 

N am 1841, vua Thi~u Tri sai sOl;\n 

sach Dl7i Nam thtfng chi, mQt quyen 

dia ly hQc saluø,c v'e nuac Dl;\i Nam. 

Dai TI! Duc 

De'n dai TI! Duc, nha vua truy'en 

cho Qu6c su quan sOl;\n bQ Dl7i Nam 

nhat thtfng chf, Mt dAu so~n ti'r nam 

1865 eho Mn nam 1882 mai xong. 

BQ nay dAy du nhåt, chep theo ti'rng 

dnh, m6i dnh gOm cae m\le: euang 

giai, dien cach (sI! thay d6i ten dåt 

va ba eoi), phån hl;\t (eac phu, huy~n, 

ehau) , hlnh the', khi h~u, thanh tri, 

hQc hi~u, s6 dån sinh, ruQng dåt, nui 

sOng, su6i dAm, cO tfch, lang mQ, d'en 

mie'u, chUa chi!n, quan tån (eua di 

VaD ba bien), nha tr~m, duang eai, 

be'n do, eau c6ng, de di'eu, ph6 chq, 

nhan v~t hl;\nh nghia, li~t nu, tM san. 

Dai DOng Khånh 

Nam 1886 tuc nam DOng Khånh 

thu hai, thea l~nh tri'eu dlnh Hue', 

Hoang Hfru X\'rng so~n xong bQ D{li 

Nam qutfc cUClng giui vlfng bien gOm 

7 quyen. Sau d6 tri'eu . dlnh ll;\i sai 

Qu6c su quan bien sOl;\n bQ Dbng 

Khfmh dia du chf rna nguai ta con 

gQi la D(jng Khanh ng/f [am du dia 

chf [Uf/c ho~e Dbng Khcmh dia du 

chf [Uf/c gOm 27 quyen va nhi'eu ban 

dO. Nam ky lue nay da la thuQe dia 

eua Phåp nen D(jng Khanh dia du 

chf khOng n6i de'n eac dnh thu(le dAt 

Gia Dinh eii rna ehi n6i de'n cac Jinh 

thuQc Trung ky va Bl1.s ~y' rna thOi. 

Dai Duy Tap . 

De'n nam 1909 (Duy Tan thu 3), 

quan HQc bQ thuqng thu kiem TOng 

tai Qu6c su quan la Cao Xuån D\lc 

(1842-1923) tI! Tå Phåt, hi~u Long 

Cuang, nguai xaThinh Khanh, huy~n 

DOng Thanh dnh Ngh~ An, c6 dQn 

l~i bQ nay nhung vån giu ten eii la 

Dl7i Nam nhat thtfng chf gOm 17 

quyen, mOi quyen ehep v'e mQt dnh 

å Trung Vi~t. Nguai Phåp thuang 

gQi la Geographie de Duy Tdn. De 

phån bi~t, 

bQ nay duge gQi la D{li 

Nam nhtit thtfng chf mui, khåe vai 

bQ Dl7i Nam nhtit thtfng chf cil sOl;\n 

dai TI! Due. BQ mai nay ehi n6i v'e 

eac dnh thuQc Trung ky rna thOi, con 

dAt Nam ky bi coi la thuQe dia Phåp, 

dAt Bl1c ky la dAt bao hQ eua Phåp 

khOng h'e duqc n6i Mn. 

Tie'p xuc vai Tåy phuang, nuac 

ta bl1t dAu cai t6, trang bi ki'eu IQ 

xuyen ba mi'en Bl1c Trung Nam, hanh 

khåch di ll;\i t~p n~p vai 

Xe tau di~n tau nu& tau bay! 

(Dang dan eung) 

va eiing ti'r d6: 

Ong Tdy giiing ddy thep, 

h9a dia db nuuc Nam. 

(ca daa) 

Trong tåt ca eae sach v'e dia ly 

hQc ke tren thl Dl7i Nam nhdt thtfng 

chi dai TI! Duc la bQ sach dia ly hQc 

Vi~t Nam dAy du nhåt eua nuae ta ti'r 

xua tai nay. B(l nay phong thea bQ 

D{li Thanh nhtit tM'ng chf da Trung 

qu6c, chia ra cae m\lc nhu: phuang 

vi, phån da, kie'n tri, duyen eaeh, phu 

huy~n, hinh the', khi h~u, phong tl,lc, 

thanh tri, hQc hi~u, hQ khåu, di'en 

pM, san xuyen, quan Ufn, dich tr~m, 

thi l~p, ti'r mie'u, tI! quan, phan vi~t, 

thO san, v. v .. N goai ra, D{li N am nhdt 

thtfng chf con c6 nhung quyen cMp 

rieng v'e Cao Mien, Xiem La, Mie'n 

Di~n, Nam Chubng, V~n Tuqng._ 

å t~t ca cae m\lc, Dl7i Nam nhdt 

tMng cM c6 rlJ:t nhi'eu tai li~u, khOng 

nhung v'e dia ly rna ca v'e lich su, 

liingvdn 61

kinh te', ehfnh tri, vån hQe ngh~ 

thu~t. v! U(t eå eae dnh eua Vi~t 

Nam, tu L~ng Sem de'n Ha Ti!n, D{li 

Nam nhåt thtfng chi eung elp eho 

nguai dQe r~t nhi~u tai li~u quy bau. 

Sau khi eOng vi~e bien so~n D{li 

Nam nhtft tht/ng chf d! hoan t~t, vua 

TI! DU-c sai sua I~i va so~n th!m m~t 

quyen Bt! bien nua, ghi ehep esc sI! 

ki~n eho Mn he't nåm 1881. Quyen 

Bt! bien vua lam xong thi dem hOrn 

4 r~ng ngay 5 thang 7 nåm 1885 xåy 

ra tr~n TOn Th~t Thuye't danh up 

quAn Phåp å Hue' va ngay 5 xåy ra 

tr~n quAn Phap phån eOng. Bån thåo 

Bt! bien bi thlt I~e. D{li Nam nhtft 

thong chidai TI! DU-c VI v~y rna thie'u 

xuan trong hon 

Quanh di qua'n lfili nam tan 

N gay qua I(mh nhf,lt, dem hoang vang ve 

Gallh sau sfl bllaC It the 

XU nglloi Illu l{lc mo que mit mO 

ThGng nam IIdng hung mila ho 

Day mua h{l, chu ai cha mua xuan? 

Da't kia troi n9. xoay van 

Btfn mua tilp diln, dau xuan que nha? 

Mua ve trf tIlang thiet tha 

Vang mai khoe sdc qwh hoa Mng dao 

Bay chim ,.fu rft ng9n cau 

PhG't pha hai gi6 x6n xao la canh 

Ben dllong co mIlfl! ma xanh 

6 hay! chflt nho mua xuan thua nao 

Nho em long b6ng nao nao ' 

D~y thi thilu nu gui trao nI! tinlt 

Quanh day dat l{l vdn minh 

Ma chi mai nhung b6ng hinh xlla xa 

Nang he r/fC ra ngoai kia 

Chao ngay chim h6t v6 til trong vllon 

Xu nglloi møt kl tha hIlang 

Dem qua u6'ng rIlflu ma thllang I{fy minh! 

dU(Jng hoiti ninh 

m~t m~t ph'An. 

Nhli'ng sach dia ly beS tuc 

Ngoai eae saeh ke tren, eae saeh 

sau dAy ciing c6 nhieu tai li~u ve dia 

ly hQc r~t cln cho nhii'ng ai mu6n 

nghi!n eau lieh su ho~e dia ly Vi~t 

Nam thai truoe: An Nam chf IIIflc clIa 

Le Tile; quyen hai trong s6 tam 

quytn ebn I~i elIa bQ Thien Nam dll 

h{l t(2p bien so~n dai Le Thånh TOng; 

quyen HØ thuØc, mQt trong ba quyen 

ebn I~i elia b~ U tri~u hØi diln so~n 

h~i the' ky 18; Toån t(2p Thien Nam 

tu chf lØ di5 thll so~n VaD khoång 

eu6i the ky 17 dAu 18; Thoi th/fc ky 

van (quyen ehep ve phong vl!e) elIa 

Truang Qu6e Dt,mg so~n d?1i Minh 

M~nh; Su h9C bi khåo elIa D~ng 

XuAn Bång,v.v ... 

ve dia ly dia phuemg, hi~n ehUng 

ta e6: 6 chau c(2n If!.C eua Duang Vån 

An dai M~e ehep v! nui sOng, thanh 

tri, phong tl,le xU- Thu~n Quång; 

Hllng Hoa phong tht! chi eua Hoang 

Blnh Chfnh; Bdc thanh dia dll chi 12 

quyen; Nghf An chi eua Bui Duemg 

Lieh; Hllng Hoa ky IIIflc da Ph~m 

Th~n Du~t; Cao Bting ky IIIflc eua 

Ph~mAnPhu", 

Ngoai ra ebn e6 the ke: Vift dll 

th~ng chi toan bien elIa Ly Tr'An TG:n 

dai Gia Long; H oang Vi~t dia dll chf 

g~m hai quyen D{li Nam dia dll toan 

bien rna ehUng ta vAn thuang gQi la 

PhIlang mnh dia chf eua Nguyen 

van Sieu; Vi~1 su dia dll etla Phån 

Dlnh Phung; D{li Vift ct! kim duyen 

cach dia chf elIa Nguyen Thl,ly TrAn; 

N am qu6C dia dll chf, Tan dinh N am 

qutfc dia dll giao khoa Ihlletla Luemg 

True Dam; Hifn kim Bdc ky dia dll su 

ky Cll~ NgO Gisp l)~u,v,v.. , 

Sau khi då duy~t qua hAu het 

nhung dia chf xua, lien tuång den 

tlnh tr~ng Vi~t Nam hi~n t~i, mQt 

qu6c gia tå tai, rach nåt, Ibng chUng 

ta ching khoi dau x6t nhu Tån Da: 

Bilt bao luc mai c6ng vOn ve, 

Sao den My gio rach tå tui? 

nMm ngui nhu A Nam TrAIJ Tu~n 

Khåi: 

Coi lich su glIang kia con to, 

Ma dll d;' dat n9 chlla tan. 

Giang san nay vdn giang san, 

Ma nay såy nght tan dan vi ai? 

(Hai chu nuoc nha) 

DU'ng truoc tlnh cånh dau thuang 

~y, Tån Da då c6 m~y lai nhån nhu: 

Non s6ng the vai hai vai 

Quylt dem but sdt ma mai long son 

DII d;' rach nll& non t6 l{li, 

D;'ng bila ta trai gai dUng /en. 

Ngay nay, han lue nao het, lai 

khuye'n dl,l eua Tån Da vang dQi 

trong tAm tri nhAn dAn ta, nhu Dån 

han, nhu eM traeh, nhu, thue gil,lc 

toan dAn quang phl,lc que huemg, tO 

b~i l~i bån ~ xua duqc muOn phln 

t6t d~p. 

• 

62langvdn

Mua Xudn 

,/\/ 

NamAy 

.' . 

Vi~t Phuong 

C6 nhung ti~ng rft nhu xe kMng 

gian ra tang manh, di theo d6 la 

nhung ti~ng n6 lan, ghe nguai. Bao 

nhieu nguai trong chi~c ham ch~\t 

ch"i, tOi cling khOng con nha nua 

hai sg - nep sat VaD nhau. Ti~ng dl 

dung viin vang v(;mg lam rung chuyen 

m~t då't. KhOng gian t6i thåm, mui 

Am m6c cua då't quy~n vai mui mO 

hOi nguai t!;lo cho tOi m~t cam giac 

ng~t ng!;lt, kh6 tha. TOi ngOi im thin 

thft, b6 hai dau g6i th~t ch~t bang 

hai vong tay run rAy. Hlnh nhu tOi 

dng be l!;li trong b6ng dem khOng 

nhln ro m~t nguai. M~t nguai nao d6 

thl thao, rå't nho, nhung tOi cling 

nghe dugc. Am thanh vang sat ben 

tai tOi, tha Am thanh ggi dl,lc: 

- Dang. Dang lam raa. 

TOi doan ai d6 dang tay may chj 

Nguy~n. Ro rang la ti~ng cua chi. 

Nhung nguai kia la ai. Trong m~t 

tfch tåc, tOi khOng ngh! ra dugc. 

Nhung thu Am thanh nua ta ch6i, nua 

mai m"c kia ca thinh thoang l!;li th6i 

ran rat tai tOi. TOi cam thå'y th~. Bai 

tOi chgt nghe vanh tai tOi n6ng ran, 

chåc la do låm n~u c6 chut m~t trai 

soi tMy. Ti~ng sung viin dl dung 

ngoai kia, g'an låm. H" dang "dl,lng" 

nhau ngoai chg. M~t nguai len ti~ng. 

TOi nghe c6 m~t ban tay nao d6 dang 

tman tren dui non cua tOi. Dau 6c tOi 

te d!;li. Ban tay cang ra dan len cao, 

tOi dng nghe tai mlnh n6ng len. 

Khoai cam lam toi måt h~t ly trf. Toi 

nam nh~ ban tay, dong loa d~t len 

v~t dang na cang tren 

thån the tOi. TOi quen 

h~t, quen tie"ng sung 

dang gam ga de d"a 

ben ngoai. TOi si€t 

ch~t ban tay ai d6. Ban 

tay mem m!;li, tinhnghich 

va day rna l!!c 

nhu mu6n hut h€t nhiJng 

dUOng mau trong nguai 

tOi chay dOn ve huang 

d6. Toi nin tha. KhOng 

låu. C6 the quan toi bi 

keo ra chång? TOi 

khOng bi€t. TOi mahO 

quen h€t nhung 

ti€ng tha chung quanh. 

Nhung ti€ng tha v~ivang 

nhu mu6n gianh 

gi!!t nhau chut kMnggian 

dhy than kbf trong 

ham. Hlnh nhu ai d6 

dang ngOi len nguC1i tOi. 

Toi khOng cMc låm. Cam giac dl,lng 

ch!;lm xac thjt dau tien trong dai da 

Him cho tOi quen di rang, tOi chi la 

m~t dua con trai muai bay, rau ria 

loe ngoe må'y sgi mem rna tOi rå't 

chåm cMt. TOi hanh di~n VI ti~ng 

n6i cua mlnh vaa mai va, du la tieng 

va da m~t chu ga cC> Mn thai t~p 

gay. Thai gian di:rng l!;li rå't lau. T6i 

nh~n bi€t ra dieu d6 khi thå'y m~t 

cam giac suang khoai b~t ra cling 

ti€ng n6i th6i sat vao vanh tai t6i. Ti 

c6 thfch kMng? C6. Nhung rna trai 

ai! Dåy Hl ti€ng ctla chj nguoi lam 

cho gia dlnh chUng tOi rna: chj Binh. 

'" 

* * 

KhOng n6i nång gl h€t, chj Bfnh 

Am thAm bo di. Sau nay, khi nMn 

dugc la thu xin 16i cua chj gID cho ba 

me tOi , tOi mai bi€t cl}j dang aCam 

Ranh. Nhung ngay dåu chi bO di lam 

me tOi Ifnh quYnh. COng vi~c nM 

phai m~t mlnh me tOi ganh vac. Dieu 

d6, khOng lam me tOi gi~n du bAng 

xAu chu6i ngQc th!;lch da len nuac 

bOng loang rna me tOi cang quy, 

cilng theo chj Bfnh bi€n må't. C6 lan. 


me tOi da ndi can thjnh nO, kMng 

tite lai th6a ml.l ehj Bfnh: 

- Dung la nuOi ong tay åo, nuOi 

khi d

den thåm gia dlnh ehung tOi vai mQt 

ehUt tl! man anh len trong ml1t. T()i 

bO rung ve thanh ph6. Nhm ehui 

trong nha nhu con ehuQt e6ng. Caeh 

ml;lng dem anh sang ve khie'n tOi 

kh6ng dam 16 m~t ra ngoai. TOi sq 

thu anh sang d6. Thu anh sang nhu 

mu6n thieu d6t ca thanh ph6 Saigon 

trong rqp trai ca do. eung nhung ' 

khåu hi~u khuOn sao. 

Nhilng lue nhm sau trong gian 

phong thie'u anh sang, tOi ll;li nghi 

den eh~ Bfnh va eån ham mua-xuaneon-khi. 

Da lau 111m r()i tOi kh6ng 

Mp ehi· Kh6ng bie't ehi e6 nghiv~ 

tOi nhu tOi vån thuang nghi Mn eh~. 

TOi da tung nhm tren than th~ eua 

bie't bao la gai, nhung lan nghi phep 

.vQi va, nhung quan bar, nhung måt 

lie'c trao d6i vQi vang. R()i dån nhau 

di. R()i ding nhung vQi vang ehl}p 

gil!t. C6 nhieu cO vua nhm vua ca 

vng e6 eo eo trong khi tOi thi hanh 

ph~n sl! hanh quan ehap nhoang tren 

than the cO. Nhung eåm giae d6, 

nghi tai ehi lam tOi Iqrp gi(;>ng. 

KhOng nhu ehi Bfnh, m!)t nguai dan 

ba nM que tam thuang. Trong mQt 

phut, tOi ehqt tran quy hlnh ånh eh~ 

ng()i vao long tOi. Ti e6 thfch khOng? 

Ne'u la bay gia, ,li nhien tOi se han 

hoan, khOng ng~p 

ngung, n6i lOn 

len rhng:' C6, Ti thfch. Thfeh låm eh~ 

Bfnh ~. 

* 

* * 

Buae . dau tren Mt My la nhung 

buae eh~p eho~ng. TOi mÅt thång 

bhng tO' nhung ngay å trong tr~i ti 

n~n. Chung kie'n canh gianh gil!t eua 

. nhung nguai eung eånh ng!). Chung 

kie'n thai d/? xua du6i eua nguai bån 

xU. Th~t la nhung dieti kh6 tieu h6a 

trong ·Iong. TOi cha dqi, eling nhu 

mi nguai. Sl! cha dqi khOng lam 

nguai ta xfch I~i gan nhau han. TOi 

khOng the hieu h tranh gianh nhau 

lam gl khi dai s6ng eua nhung ngay 

å t~m th~t bÅp benh. Nhung nåm 

thång s6ng duai ehe' dQ mai å Vi~t 

Nam khie'neho con nguai ta c6 eåm 

tuång nhu b~ co rut I~i, nay e6 dip 

truang nå len ehång? C6 th~ låm, båi 

nhung t~t xliu da bat dau ehuån b~ 

eho buae duang vao eae dÅt nuae tu 

bån. Nguai ta d6i tlnh, khåt ti~n. Chi 

can m!)t ly ca pM eling xong mQt 

ehuye'n giao dieh the xae. TOi e6 n6i 

qua khOng? TOi mong la kMng, båi 

tOi eling la nguai Vi~t Nam, la dan ti 

n~n khOng mQt diem tl!a de cam eho 

vung long tin. 

TOi s6ng vai tu tM nhu v~y m/?t 

thai gian kha lau, eho de'n khi tOi 

g~p N. Nguai con gai t6e den dau 

tien tOi g~p trong truang. Tho~t dåu, 

nang gi t6i bhng ehu, m~e du tOi 

vai nang eung he ehung m!)t lap. 

TOi thuang lung tung khi thåy nang 

båt g~p tOi nhln trQm nang. Kh6ng le 

tOi l~i di yeu cO be nbO nhu h~t · de 

kia. CO be e6 doi må't nau lem Hnh. 

TOi båt g~p å N. hlnh ånh he tro eua 

tOi ngay nao ehång bie't lo bu()n. TOi 

dp saeh Mn truang vai s6 tu6i le ra 

da kh6ng con thfch hqp . . Nhung tOi 

vån phåi buae I~i nhilng buae ban 

dau. Cling e6 th~ VI the' rna con tim 

tOi da s6ng Il;li nhung giay phUt eua 

tu6i bie't yeu thuang. TOi hay tUe 

gi~n vO ca khi thÅY N. nhf nhånh, Jf 

låe ben nhung nguai b~n trai t6e 

vang. Nang vO tu qua. TOi yeu luOn 

mua dOng v~ lam dOi rna nang do len 

nhu gi()i phÅn. TOi thåm tfnh rÅt lau 

de dm eaeh ehinh phl}e nang. Vai 

tOi, nang be nho va mong manh nhu 

sqi ta trai. ,TOi lu(}n guqng khe vai 

nang. Båi, tOi bie't ehi can mQt sa 

xUÅt nho tOi se måt nang. Ngay l~p 

tUe. TOi ehi mu6n g~p nang, n6i 

ehuy~n va yeu nang trong I~ng le. 

TOi th~t sl! quen di s6 tu6i hi~n 

tOi mang mOi ngay m!)t n~ng tren 

dau, s6 tu6i eua nhung sqi t6e b~e 

båt dau lu nhu. TOi thuang bu()n hiu 

hlit mOi sang tl! soi mlnh trong guang, 

nhuang nguai nh6 m/?t sqi t6e b~e 

me vO tr~t tl!. Sqi t6e eong vong 

nhu nhung suy tu triu xu6ng trong 

tOi. CMnh l~eh tu6i tae giua tOi va 

nang nhu m!)t khoång caeh eåt Ila 

t()i vai s6 tu6i thanh xuan hi~n nang 

dang khoae tren nguai nhu m!)t ehie'e 

ao diem I~. TOi b()i h()i nh~n ra rhng 

bl}ng tOi da e6 thua mQt s6 mo. TOi 

e6 gling t~p th~ dl}e Mlam than hlnh 

t()i gn I~i. Chae nang khOng hieu 

sao tOi tran quy nang qua the, båi 

chfnh t()i eling khOng e6 duqe lai 

giåi thfch thoa dang. TOi vai nang 

nhu e6 duyen nq da lau. T~i sao tOi 

l~i e6 th~ yeu m!)t nguaieon gai be 

bOng nhu the'? Nang be nho qua, ca 

h() tOi e6 the cam nang niu tren tay. 

Nang kh6ng d~p den dQ lam me long 

nguai. Nhung sao nai nang tOi thåy 

e6 mQt sue thu hut I~ lung. Hlnh nhu 

tOi da g~p nang dau d6 trong ti~n 

kie'p. C6 le the'. TOi khOng tIm ra lai 

giåi dap. Nhung th~t sl!, long tOi nhu 

d6a: hoa man khai, toa ra m!)t thu 

huang tlnh yeu huy~n di~u. 

TOi e6 

lang ml;ln kh6ng vai s6 tu6i tOi dang 

mang? 

* 

* * 

Chi Bfnh trong dang di eua m!)t 

ehieu dai vien ranh nghe .. Nguai ehi 

luqn mem nhu rlin, ' tren tay chi ly 

ruqu s6ng sanh mau hO phaeh. Ging 

eh~ nhå nhm tran truqt, t~o eho tOi 

mQt eåm giae ran rqn nhu con rlin 

dang bO ngang cO tOi m!)t lan nfn thå 

sau lum eay cha quan d~eh buae qua. 

C6 nhm rna tOi eling khOngtM nao 

tuång tuqng ra duqe khuOn m~t ehi 

Bfnh day phÅn son duai anh den mau 

tu mu eua mQt quan bar qu~n ly. TOi 

nghi la ehi dang deo m!)t eai m~t n~ 

xÅu xl. Ch~ ha.i khl!ng I~i m!)t ehut 

khi g~p tOi. Nhung r()i, ehie'e m~t n~ 

khi khOng I~i phlnh ra mQt nl,l euai 

e6 t~o. Ch~ Bfnh uan ~o di tai, canh 

tay vong ngang cO tOi, ti~n the chi 

ngh~eh vai ehie'e mai den nai cO aa 

tOi: . 

- Thie'u uy can em ut ehi kh6ng? 

TOi ng()i im lam n. Ging ch~ 

Bfnh l~i nhå nhm: 

- T.e't nhÅt rna khOng duqc nghi 

phep ve thåm gia dlnh sao? Ba xa e6 

bie't la thie'u uy dang å trong quan 

. bar nay khOng? 

TOi gi~n du håt eanh tay chi Bfnh 

ra: 

- TOi ehi duqe nghI phep 24 tie'ng" 

th6i, khOngdu thl gia ve t!låm gia 

dlnh. 

- V~y ba xa thie'u uy kMng mong 

sao? 

TOi cam ly ruqu tu m/?t hai. Xong, 

langvdn 65

tOi dlln m~nh chie'c ly xu6ng ban. 

Chie'c ban TUng len theo sI! gi$n dil 

vO cC! clla tOi. 

- Dung gC?i tOi la thi!u uy. TOi 

dang thie'u tlnh, khOng c6 ba xå nao 

dqi ca. 

Chj Bfnh khep ngay nl,l cubi. Chj 

keo ghe' ngOi sat Mn c~nh tOi. Chj 

trlm ngAm m~t chUt, u6ng h!t phln 

ruqu con I~i trong ly rOi dOi giQng: 

- Ti c6 khinh chj khOng? 

TOi im I$ng. GiC?ng chj Bfnh sung 

nuC!c: 

-Ti.... 

TOi ngan: 

- DUng gC?i tOi la Ti nhu hOi be 

nila, - tOi vO vao bång ten tren ngl,lc 

ao mlnh - tOi la Hoanh. 

Chj Bfnh r6t them ruqu cho tOi, 

. ti~n tay chj r6t vao ly chj. DOng tac 

clla chj tuy nhanh, nhung ro net. TOi 

nhln ky nhilng m6ng tay duqc cham 

s6c va san mau do ch6i chang. Cung 

nhilng ng6n tay nay då tUng gi$t ao 

quln cho tOi, nhilng chi!c sa-mi 

trtlng tOi thubng m$c di hQc duqc chj 

lIi thång n!p vC!i tÆt ca Au y!m. Då c6 

Iln tOi thtty chj len hOn cO ao sa-mi 

clla tOi. Bj tOi btlt g$p, chi do m$t b6i 

r6i. Chi ngui coi thu ao clla Ti da 

chua de chi di gi$t. TOi cubi: Khi nao 

ao quln Ti da, Ti se dem xu6ng cho 

chj. Chj len thu x!p phong cho Ti, 

ti~n the dem ao quln da clla Ti di 

gi$t tMi mao Cam an chj då dQn 

phong cho Ti nghe, Ti be b6i Itlm. Ti 

hQc gioi Itlm phai kMng? ThÆy sach 

vå clla Ti nhi~u quå, chj phåt C!n. MO 

c6, Ti hC?e loang xoang thOi, chj 

khOng biet d6 cM Ti lubi bie'ng litm. 

HOm nao ranh Ti d~y cho ehi hC?e vC!i 

nghe. TOi bOng thuang chj I~ lung. 

Chj Bfnh eOi cut duqe ba me tOi eho 

å trong nha, d6i xu vC!i chi nhu ruQt 

thit. TOi cung xem ehi nhu mQt 

ngubi chj han la mQt ngubi lam 

cOng. TOi thuang ehi, e6 le, vl tOi 

kMng c6 ehi hO$c em gai. 

Chi Bfnh elm ly ruqu dua t$n tay 

tOi: 

- Sao Ti ... a, Hoanh khOng n6i ehi 

h€t v$Y? 

TOi tie'p ly ruqu, thå dai: 

- Bi!t n6i ehi? Chi thay dOi nhi~u 

I 

qua. 

Chi Bfnh eum guqng, phun ra 

mQt eAu thOi thuqng: 

- Dbi mao 

TOi khOng hieu ehi mu6n åm chi 

di~u gl. Dbi mal C'est la vie! CAu n6i 

elia bi!t baD tAm hOn b~e nhuqe 

buOng thå trong euQe chie'n. CuQe 

s6ng khOng bie't ngay mai. S6ng 

quen hi~n t~i. CuQc s6ng ch~y dua 

theo nhilng di~u khOng th$t. TOi 

ehAm die'u thu6e, chj Bfnh ehla tay 

rut mOt die'u d$t len mOi, ehb tOi 

eham lua. Ånh lua soi rCl net son 

b6ng luang nai mOi ehj. Chj Bfnh 

eÆt eao cO, ehun mOi thå kh6i di~u 

ngh~. TOi buOn bå nhln ehj. D~u ve't 

que mua khOng con mQt ehut nao 

nai chi. Chj eh6ng ellm tren ban nhln 

tOi cham chU. Die'u thu6e nllm gc;m 

giQa ng6n tay tro va ng6n giila elia 

ehj. Kh6i dm u6n luqn tren ne'p t6e 

då duqe xjt keo ky luang. Rttt IAu. 

TOi nMc: 

- Coi ehUng thu6e ehåy tay d6. 

Chj Blnh blnh thån ngå lung len 

thanh ghe', xoåi tay gCl nhC( die'u 

thu6c xu6ng g~t tan. Chi d$t die'u 

thu6c len mOi, hft mc')t hai dai, hÆt 

m$t, n6i trong khi phun kh6i VaD 

m$t tOi: 

- Hoanh vAn con quan tAm de'n 

ehi hå? 

TOi trånh ånh milt elia ehj, eui 

m$t xu6ng vanh ly: 

- Hoanh e6 tlm chi nhung khOng 

g$p, khOng ngb... 

TOi buOng lung cAu . n6i, u6ng 

them chut ruqu nila. GiQng chi Bfnh 

trå nen m~t moi: 

- Thl IAu nay ehj vin å CAy S6 

Chfn. Chj dAu e6 rbi, c6 di dAu ra 

. khoi Cam Ranh nay. 

- T~i sao .ehj ehQn Cam Ranh? 

Chj Bfnh ehua ehåt: 

- T~i e6 nhi~u \fnh My. Hoanh 

eung thA'y d6, ehj la chieu diii vien 

rna, n6i trling ra ehj la gai di!m å CAy 

S6 Chfn - ehj dOi giQng - Hoanh hu 

qua. T~i sao I~i Hoanh I~i vO dAy? 

- Lfnh rna! 

Chj Bfnh eubi thanh ti!ng: 

- lJhi! Chi vAn tuång Hoanh ciing 

nhu ngay nao. Hoanh khOng c6 chi 

thay d6i he't. 

TOi eubi theo ehj: 

- C6 cha! T~i chi khOng tMy d6 

thOi. 

- Ngay mai Hoanh c6 rånh khOng? 

- Chi v$Y? 

- D!n nha ehj chai. Chi e6 m6n dO 

nay mu6n giao eho Hoanh. A! 6ng 

ba va mtty anh å nha vAn thubng 

cha? 

- Cam an chi, vAn thubng. 

. Chi Bfnh buOng tie'ng thå dai: 

- Chi c6 IOi vai gia dlnh Hoanh. 

- T~i sao hOm tty chi I~i bO di? 

Chi Bfnh b6i r6i: 

- DUng hoi. 

- T~i sao? 

- KhOng t~i sao Mt. Ma ngay mai 

Hoanh c6 rånh khOng? 

- Ngay mai Hoanh trå I~i dan vi. 

Chi Bfnh cui xu6ng rlu rlu. Chi 

ehOm ngubi vC!i ehai ruqu. TOi n6i, 

nhung khOng can: 

- Chj u6ng ruqu nhi~u qua. 

- Nhi~u lue mlnh cln phåi say 

Hoanh a. Chj ng~p ngung mOt ehut. 

Hay la t6i nay Hoanh v~ vC!i ehi? 

TOi Ille dlu, tan nhån: 

- De coi sao dA. 

Chj Bfnh rung rung nuC!e milt: 

- Th~t ra Hoanh c6 nM chj 

khOng? 

TOi khOng dap. TOi nhC!. Nhung 

ma n6i ra de lam gl. TI! nhien tOi 

nghe tie'c nu6i. Ne'u nhu dung g$p 

chj dem nay. N!u nhu cO ehieu dåi 

vien bC(o hlnh bC(o d~ng, u6n eo nhu 

rlin kia khOng .Ia chj Bfnh thl hay 

bi!t mtty. KhOng dung tOi nghe dau 

nh6i nhu ai d6 dang dåm m~nh VaD 

ngl!e mlnh. TOi nAng ly ruqu ehi 

Bfnh vua r6t cho tOi len nhttp, ehe 

gittu SI! b6i r6i trong long . 

TOi d$t ly xu6ng ehie'c ban truoc 

m$t, tl!a ngubi ra dang sau. MOt 

ngubi nao d6 d~t tay len vai tOi eung 

vC!i tie'ng reD: 

- Ti dAy phåi khOng. Trbi ai! 

Dung la Ti rOi. 

TOi quay I~i. Chj Bfnh. Phåil Ti 

dAy. Nhln tttm hlnh ban than treo 

tren våch la tOi då doån ra chi. Qua 

661angvdn

khu nhu nhiing thuac phiin quay 

ch~m trong dau tOi. Ch! Bfnh cua lan 

cu6i clIng gillp millt. Låu låm rl"Ji. ne 

chung muai sau nåm. Muai sau nåm 

trOiqua, thinh thoång hlnh anh ch! 

l~i hi~n v~ trong tOi, th~p thoang. 

Ch! Bfnh Mn ngoai nhin dAy da hCln. 

TrOng ch! kMng con diem dua nhu 

lll.n cu6i clIng tOi g~p ch! C:J CAy S6 

Chfn. Ch! ngl"Ji d6i di~n vai tOi. Ch! 

n6i lao xao tung chu6i dai nhu sC! ai 

cuOp m~t lai. Dau 6c tOi te d~i. TOi 

b6i r6i. St! b6i r6i nhu mu6n keo tOi 

chui tu~t xu6ng thåm va bie'n m~t 

truac m~t ch!. Ch! trach, gi9ng hCli 

lan: 

- Dem d6 ch! tuång Hoanh clIng 

ve v(1i ch! M ch! giao trå l~i .xåu 

chu6i cÅm th~ch cho ba, nhung quay 

di m~t cMt la Hoanh då bie'n m~t. 

Hoanh sC! ch! de'n nhu v~y sao? Bay 

gia, m6i lan nghi tai ch! vAn con 

tMy tung tUc. 

TOi ngl"Ji im, vO giac. Ch! Bfnh c~t 

gi9ng d~u deu: 

- Hoanh qua dåy tu Mi nao? 

TOi nMt gung: 

- Hai nåm. 

- 6ng ba va m~y anh d~o sau nay 

ra sao? 

TOi cuai meo x~ch: 

- Ba måt rl"Ji. Anh ThOng ding m~t 

trong tr~i cåi t~o, con anh The' då ra 

tu, hi~n dang d~p xfch 10 nuOi vC! 

con. Me dl!-o nay ye'u låm. Gia dlnh 

khOng con nhu xua nua. 

- Con Hoanh? Hoanh då c6 vC! 

con chi chua? 

TOi nghe bu6t tim: 

- Hoanh nuOi thån mlnh con chua 

nOi. NuOi ai? 

Ch! Bfnh cuai tharih tie'ng: 

- Ben nay lam chi c6 chuy~n ai 

nuOi ai! 

TOi hOi: 

- Ch! qua dAy chåc låu? 

- PMi! Tu nåm 1972. Luc ~y ch! 

chan dai låm. Gillp Joe, Joe dem hai 

my con ch! ve My. 

- Ch! vAn s6ng vai Joe? 

Ch! Bfnh g~t dau: 

- Joe t6t vai my con ch! låm. Luc 

dau ch! b! ben gia dlnh chl"Jng khinh 

re. LUc ~y,tie'ng Anh tie'ng u ch! n6i 

khOng ranh, h9 cang khinh them. 

Ch! th~t tre! tr9i, may rna sau nay 

nguai Vi~t mlnh qua nhieu, ch! mai 

bat nbO nha. 

- Ch! c6 m~y chau rl"Ji? 

- Tfnh luOn Nancy nua la ba. 

Nancy. TOi nghe nh6i tim m~t 

lan nua. Nang dAn tOi ve nha lam 

quen vai my cO. Mom r~t thfch gillp 

nguai Vi~t Nam, I}ghe anh cting la 

nguai Hue' chåc mom vui låm d6: CO 

be nhf nhånh cam tay tOi keo di. De 

xe anh å truC1ng di, ch6c nua em chå 

anh ve l~i. TOi M millc tlnh cO be 

lie'ng thoång ån tOi VaD xe. Nha cling 

gan dåy thOi. CO be vua cho nO may 

xe, vua n6i. TOi ng~p ngang. C6 

phien gia dlnh em khOng? KllOng, 

Dad di lam gia nay chua v~ dAu. 

M~y dua kia di camping rl"Ji. TOi im 

lillng. Nancy VaD ngl"Ji xa xu6ng 

ben cl!-nh tOi: 

- Anh n6i chuy~n gl vai mom rna 

vui qua v~y? ' 

Ch! Bfnh quåc måt: . 

- H6n! Phåi keu la cM. 

N. le luOi: 

- T~i anh... y chu Hoanh khOng 

ch!u tMi. 

Ch! Bfnh quay sang tOi cuai: 

. - Con be kh6 dl!-y låm. Sinh vien 

rl"Ji rna nhu con nft. 

TOi ngl"Ji suC!ng trån nguoi. Ch! 

Bfnh dling d~y: 

- Hoanh cha ch! m~t cMt nghe. 

Ch! buac ra khoi phong kMch. N. 

xl xam VaD tai tOi lai gl d6 rl"Ji cuai 

pha len. Ch! Bfnh quay ll!-i cau may. 

TOi khOng de y nhung lai N. n6i. TOi 

nhln dang ch! Bfnh khu~t sau vach 

tuang, khOng dung nghe ' long b~t 

an. 

Ch! Bfnh trå vaD vai chi& h~p nu 

trang tren tay. Ch! ngl"Ji xu6ng, ch~m 

råi må nåp h~p ra. B6ng dung chJ 

d~y nåp ll!-i th~t m~nh. Ch! quay qua 

N., len tie'ng: 

- Lam phi~n con ra ngo ai m~t 

cMt. M om can n6i chuy~n vai cM 

Hoanh. 

Nancy phl,lOg ph!u dling len. He' s 

my friend. Chi Bfnh trang mk N. 

nheo måt vai Hoanh truac khi bo di. 

Bie't mom quy cM nhu the' thl Nancy 

chå cM ve nM gillp mom låu rl"Ji. Ch! 

Bfnh cui xu6ng chie'c h~p nu trang 

IAn nua. Ch! xuc dOng må nåp Mp 

ra, run tay cAm xåu chuOi ng9c 

·th~ch, giQng ch! 'oa va nhiing nuac: 

- Ch! mu6n trå ll!-i cho ba cach dåy 

gAn hai mUCli nåm rl"Ji, nhung khOng 

c6 CCl h~i. V~t va 111m ch! mai chu(lc 

l~i duC!c xllu chu6i nay d6. Nåm xua 

chi d~i d~t, hClO nua chi ra di kMng 

c6 dl"Jng xu cåc b~c nao trong tui, 

nen mai danh lieu l~y xåu chu6i clia 

ba. Chfnh vl xåu chu6i nay rna baD 

nhieu n~m nay, ch! khOng baD gia 

langvdn 67

duqc ngll yen gilic he't. Chj th~t c6 

16i vai gia dlnh Hoanh. 

TOi trlin an: 

- Cå nha då quen mlit chuy~n xua, 

chj nha lam chi cho b~n long. 

Chj Bfnh lau nuac mtb: 

- Lam san rna khOng nha. Chj 

dung la khi dom nha rna. 

- Chj dung tI! trach mlnh nhu the', 

Hoanh khOng yen tårn dau. 

- Hoanh dem gium chj xåu chu6i 

nay v~. Khi nao c6 vi!!t thu v~ nhå 

cho chj gai lai xin 16i ba. Th~t tlnh 

nåm Xlra chj khOng mu6n th~. C6 rån 

chj v~\O Saigon, rån mo ra nhå Hoanh, 

nhung chj khOng dam buac vO. Chj 

khOng con m~t mUi nao de nhln Il;li 

ba. Hon nua, ran liy cling glip låm, 

chj phåi ra phi truang de v~ My cung 

Joe. 

TOi I~p l'.li eau hoi nåm xua: 

- Tl.li san hOi d6 chj Il;li bo di? 

Chj Bfnh lam bQ ngo ngac: 

- ffOi nao? 

TOi nhln xoay van mat chj. duOi 

måt då c6 vet chan chim: 

- Chj dtrng lam bQ. ffOi Te't M~u 

TMn d6... . 

Chi Btnh cui dau: 

- Hoanh th~t sI! mu6n nghe cau 

trå lai? 

TOi nghiem giQng: 

- Phåi! 

Chj Bfnh ran d6n: 

- Hoanh khOng h6i h~n? 

- T(;li san Hoanh phåi h6i h~n? 

Chj Btnh euai nhl;lt: 

- Tl;li Hoanh d6. 

TOi ngo ngac: 

- Hoanh khOng hieu. 

- Luc d6 chi dang e6 thai elia 

Hoanh. 

T()i gi~t nåy nguai: 

- Chj c6 n6i qua khOng? 

- Chj n6i th~t. 

TOi run rtly dua ly nuac len 

mi~ng. Nuae ngQt nhung c6 hQng tOi 

dång chat. Chj Bfnh tie'ptl,le: 

- Hoanh c6 nha ehuy~n trong 

ham khOng? Luc xua, chj th~t sI! 

thuong Hoanh. Chj dau kh6 låm 

Hoanh bie't khOng. Chj bie't giua 

Hoanh vai chj khOng the nao ti~n 

hon buae nua. Lue liy, ehj chi mu6n 

e6 mQt dua con vai Hoanh ... 

TOi d~t m~nh ly nuae xu6ng ban, 

lan ti!!ng: 

- Chj dUng n6i nua. Chj dung n6i 

Nancy la con elia Hoanh? 

Chj Bi'nh tan nhAn: 

- Phåi! N61a con clia Hoanh. Le ra 

Hoanh då · biet neu nhu nåm xua 

Hoanh chju thea chj v~ nhå. BAy gia, 

th~t ra dng khOng nen cho Hoanh 

biet ehuy~n nay. Nhung ngay tu luc 

Hoanh buac van nhå, chj då tMy e6 

di~u gl d6 khOng 6n. Trong måt 

Hoanh, chj dQc duqc tlnh cåm Hoanh 

danh cho be Nancy, chj mong c6 the 

la tlnh mau mu lam Hoanh lam tubng 

ra mQt thu tlnh yeu kMc. Nancy con 

ngåy tho qua, con be hay v~ nhå ke 

chuy~n Hoanh. Linh dnh cho chj 

biet Hoanh c6 the la TL Nhln Hoanh 

tu ngoai xe chj då biet Iinh tfnh clia 

ehj khOng saL Chj mung låm. Nhung 

chi sq. Cu6i eung rOi chj cling phåi 

g~p Hoanh. Chj biet, con be eoi 

Hoanh nhu b~n, nhu ehU nen chi 

eling yen tårn phan nao. Phan Hoanh, 

chj mong Hoanh Mn choi thuang 

hon vai gia dlnh chj, nhung ehuy~n 

nay dUng baD gia cho Nancy biet 

het. Ke cå Joe. Chj va Joe d~u thuong 

be Naney låm. 

TOi b~t nguai d~y: 

- Xin 16i chj, Hoanh phåi v~. 

TOi tung nguai ra cua, buac di 

nhu nguai mQng du. MQt lue sau d6 

tOi nghe thliy tie'ng eoi xe tin tin. N. 

tho dau ra cua het lan: 

- CM djnh di bQ v~ tmang sao? 

TOi lam Il khOng dap, van buac 

d'eu. N. cho xe ch~n I~i truac m~t tOi: 

- Chu va mom cåi nhau gl the? 

TOi imo N. nhåy ph6c xu6ng xe 

nfu tay tOi: 

- Chu khOng n6i thl cling phåi len 

xe de Nancy dua ehu v'e cha. 

TOi ngo an ngoån thea N. len xe. 

TMy hoi hoai tOi khOng them trå lai, 

N. v~n nhl;lc th~t lan. Tie'ng nh~c x~p 

xlnh am i nhu tUng nhat bUa go van 

hOn tOL 

N6i dau lam tOi 6m li~t giuang. 

TOi khOng e6 bao hiem de di båc si 

COng vi~c bån thai gi an khOng eho 

tOi duqc quy!n lqi d6. TOi tu ch6i 

nghe di~n thol;li. Ttr cMi t4t cå, danh 

rieng khoång thai gian tr6ng trai de 

tI! oan tnkh. DOi khi tOi cling tham 

cam on mlnh. L~y trai! Con ehua di 

qua xa vai N. L~i trai! con chua c6 

djp n6i lai yeu N. Mua dOng baD 

hi~u cho tOi biet bhng nhfrng sgi 

tuyet roi ben ngoai. KhOng gian t6i 

xam I~i eling nhfrng vet dau dOng 

cung trong long tOL Då hon mQt lan 

tOi c6 y djnh hUy di~t di dai s6ng 

mlnh, dai sOng rna tOi cho la khOng 

c6 gl dang d~ luye'n tie'c. Giita tOi va 

ehj Bfnh nhu c6 ng nan vai nhau tu 

kie'p truac. Chung tOi buQc rang 

nhau tu nhung di~u khOng baD gia 

dl! uac trong cuQc sOng. T~i san djnh 

m~nh I~i dua dåy ehj van s6ng vai 

gia dlnh chung tOi l~i con dun rlii 

cho tOi g~p N., h~t gi6ng tOi chua 

tung nghi tai trong dai? Neu nhu 

khOng Mp chj Bfnh lan nita thl trai 

oi, h~u quå se ra sao? 

TOi lay låt trong phong nho vai 

n6i chan'chuang eung t~n. Con b~nh 

khOng v~t ngå n6i tOi nhu tOi mong 

dqL TOi I~i båt d'Au nhfrng buac di 

mai cua mQt nguai vtra qua con b~nh 

du. TOi bo lap, bO truang. Di. Nhu 

trung ph~t chinh bån thån mlnh. TOi 

trå I~i phong, len lut chuyen cfo ra 

xe. Rai ti~u bang tOi avan bu6i t6i, 

tOi lai xe trong tan nat. Hlnh nhu que 

nha dang te't, tOi nhåm tfnh trong 

dau. Kh6a hQC chi mai van mlfy tuan. 

TOi bo het. Mua dOng xu nguai tai te 

long tOi. Tuyet bay gi!u cqt tren 

tung nhjp g~t noi m~t kinh xe. Chung 

quanh tOi, ~ånh v~t trum phu mQt 

mau tang t6c. TOi di vQi vå nhu hOrn 

nao tu nha chj Bfnh xOng ra. Chj 

Bfnh c6 cho N. tlm tOi nhung tOi 

khOng chju'g~p m~t. TOi chi dan dau 

dung sau rem cua nhln dang N. 

phl;lng phju buac ra xe. TOi I~i de 

quen xåu chuOi ngQc thl;lch nai nha 

chj Bfnh. KhOng bie't, lan nay du 

chuOi d6 c6 lam chj mlft ngu nita 

khOng? Nhung tOi thoang thlfy dOi 

måt chj Bfnh nua kinh håi, nua tuy~t 

vQng khi tOi gi~n dit bo dL Them 

mQt cai te't Mn trong daL Tet nåm 

nay. long tOi l~i mang n~ng dlfu vet 

kM phai mo. 

• 

68langvdn

Cha 

Den NhO; 

Thi Giau 

Tr'ån Ngån Tieu 

V ua th«"y con ch6 dang ch6ng 

mOng dao cai 16 t6 chang o giua 

san co sau nha, tOi khOng nglin 

dugc con gi~n u len tai c6. TOi 

ch!,ly b6 ra san quat: 

- Goofy! ()ng gi~t may! Ch6 vai 

rna. May båo Ong nhu the nay a? 

Con Goofy nhÅY vt ra khoi 16 

r~i ut6 ch~y Mn Mn g6c cam g6c 

san. N6 vdy mlnh th~t m!,lnh nlim 

ba cåi de rU s!,lch dåt barn d'ay than 

r~i the luai tho kM kha. N6 nhln 

tOi nhu tråch m6c rhng sao khi 

khOng l!,li pM dåm nhu v~y. 

Nhln 

cåi dang khieu khfch cua n6 tOi 

lOn ca ruOt. TOi xia x6i vao mlit n6: 

. - O Vi~t Nam thl cuQc dai· may 

hai nlim muoi lau r~i con !,l. Nhung 

truac sau gl thl may cUng ... 

Chiri tai day tOi chgt thåy bi VI 

toi cUng chång bi~t tOi se lam Mch 

gl duqc n6 o cåi xu quy ch6 han 

nguai nay. 

Cåi con ch6 th6 ta khf gi6 nay 

khOng bi~t tu dau l!,lc long Mn 

day. Thåy n6 dung run rÅY sau nha 

coi moi d6i kMt nen Y~n, nguai vq 

nhan h~u da tOi, cho n6 måy 

mi~ng xuong ga va ti com da long. 

C6 le cam kfch truac sI! nMn tu d6 

nen n6 khOng mu6n ti~p tl.!C con 

duang luu l!,lc va quy~t dinh nh~n 

nM tOi lam nM elia n6. TOi tinh 

gi so kiem thU (Humane Society) 

cua qu~n Mnh6t n6 di cho r5i 

nhung Ye'n l!,li bao: 

- KhOng nen dau anh. Em nghe 

n6i khi khOng rna ch6 de'n o nha 

mlnh thl hen låm d6. Anh kh6ng 

nbO cau "ch6 Mn nha thi giau" a? 

Mlnh se nuOi con ch6 nay bi~t dau 

dåy ... 

TOi khOng ghet ch6 nhung t6i 

hieu d!,li khåi rhng nu6i ch6 o My 

phien phuc låm chu khOng gian di 

nhu o xu mlnh. Ma c6 n6i ra Ye'n 

cUng khOng tin VI "bl.!t nha kh6ng 

thieng". TOi ben g!,lt phåt di: 

- Ch6 Mn nM thl gi~lU la khi 

con ch6 n6 de r5i tha con d~n nha 

mlnh co. Con con nay d6i bl.!ng n6 

tåp vao day nam ba bua r5i l~i bo 

di chu chåc gl n6 o ... Va l!,li d5 lin 

cho n6 cUng la mQt di "bill" chu 

kh6ng re .dau. 

Ye'n ph~t long clii l~i: 

- Nguai ta n6i "ch6 Mn nha thi 

giau" chu co ai n6i ch6 tha con 

d~n dau rna! Anh chi phia, anh lam 

.nhu em ngu låm khOng bhng! T6n 

kem gl, em dang lam nha hang Tau, 

mOi ngay em chiu kh6 låy it xuong 

ga va d5 thua ve cho n6 thl cUng 

dau Mn n6i gl... MOi khi em de 

nghj dieu gl la anh tlm cach ban ra 

khOng ha. 

T6i kh6ng mu6n cai nua VI bie't 

se ch!ng di Mn dau VI khi Ye'n da 

thkh thl nang c6 du ly le de bao v~ 

cai ly cua nang. Neu can thl nang 

se phl.!ng phju, thut thit . TOi c6 ly 

do chfnh dang de chiu thua chu 

khOng phåi VI "ne" nang rna buOng 

xuOi de dang dau . Chång la Yen c6 

tanh n6i dai nhu dia d6i. Ne'u 

khOng nu6i con ch6 nay va n~u 

mai m6t lam lin kh6ng kM thl the' 

nao t6i ciing bi d6 thua. Lau lau 

yen se day di: "Nghe t6i nuOi con 

ch6 åy thl bie't dau da khOng kha 

r5i. Ch6 Mn nM thl giau, dc cl.! da 

bao the," van van va van van ... CU 

nghi Mn di di~p khuc d6 tu nlim 

n qua nam kia thi c6 luc se pMt 

dien nen tOi danh tM nh~n con ch6 

ltlngvan 69

nay "lam b~.m". Bie't dåu dåm bua 

nua thang con khOn nay se bO di la 

yen ehuy~n. Thang con lon muai 

tuOi doi dl;lt ten eho con eh6 la 

Goofy. T6i bao mu6n dl;lt ten gl thl 

dl;lt mien la dung trung ten t6i la 

duqe. 

Goofy lai "German Shepherd" 

nen eao rao s!;leh se, IOng den, c6 

hai d6m tren dau tr6ng nhu b6n 

mlit. Dang dåp cling kh6ng den nOi 

t~. Di~u an ui chot la Goofy kh6ng 

phai ch6 cai thl t6i khoi lo ml)t 

ngay nao do n6 se san xuåt them 

nåm bay con nua. Nhung ngay dau 

Goofy to ra hi~n lanh, ehua c6 gl 

dang phi~n ha ca. Ban ngay thl n6 

lang thang di choi khap x6m, khi 

nao d6i thl v~ ung uing doi an. 

Nhung dilm ba bua sau c6 le n6 

nghi chlie chan dåy lå nhå no r~i 

nen di tanh "ch6 c~y gan nha" nOi 

d~y cu b!;l dau sua d6. N6 sua ra rå 

ca dem, khi nh~\t khi khoan, khi 

d~n d~p lue khan twong. He nghe 

thlfy tie'ng nguai di I!;l i hay tie'ng 

dl)ng xl)t XO!;lt nilO do la n6 eh!;ly bO 

ra sua inh oi. No eh!;ly d6n eh!;ly 

daa tu g6e san nay de'n g6e kia r~i ' 

hl)c len nhu slip iln woi nu6t s6ng 

ai v~y. Thinh thoång no eh!;ly de'n 

cao eua sO phong ngu cua t6i, keu 

u u nhu de wang trlnh cho t6i biet 

tlnh hlnh. Co lue s6t ru('>t qua Ye'n 

gi1:le t6i: "Anh ehiu kh6 ra mang no 

viii ran de t~p cho n6 quen di". T6i 

ra quat mang thl n6 ngung sua 

nhung våy du6i nhay ding' len 

mung ra nhu ten day ta hr hung khi 

duqe chu biet Mn c6ng tr!;lng. T6i 

vua VaD toi giuang la då nghe 

tieng n6 tru len nhu ml)t trang 

sung lien thanh. The' nao cling c6 

ke phåt dien len cho ma xem. T6i 

tha dai: ehae n6 sua chan moi 

mi~ng thl phiii ngu ehu ehing le 

sua hoai. 

Sau vai ba dem nghe Goofy tåu 

nh!;lc eh6, con my Helen hang x6m 

chl;\y qua go cua keu t6i ra bao: 

- Your dog drive me nut, I 

couldn'tsleep. You get to do something 

about it. (Con ch6 eua 6ng 

lam t6i phat dien. T6i kh6ng ngu 

duqe. Ong phåi lam gl di chu!) 

C6 nuac thit m~ n6 di chu tOi 

"du" cai cu ki~u gl duqc My gia! 

Nghi v~y nhung t6i vIn h~ ha trå 

lai: 

- I am sorry! We will take care of 

it. (T6i xin IOi. ChUng t6i se giåi 

quye't!) 

Con my Helen cMc nghi rhng 

t6i chi trå lai cho qua I~ nen m1:l ta 

kien nhån cho t6i biet them rhng: 

lu~t cua thlmh ph6 neu gay ~n ao 

phi~n ha hang x6m rna nguai ta 

khieu n!;li thl se bi phl;\t tu $100 

den $500 va tOi thieu 15 ngay tu. 

Ml,I ta n6i "/ don' t mind" nhung 

con nhung nguai hang x6m khac. 

T6i thu~t l!;li cho Yen nghe lai m1:l 

hang x6m ml)t cach nghiem chinh 

VI khOng muOn Ye'n cho rhng tOi 

dl,!a VaD d6 de c6 ca duO i cai con 

"den nha thl giau" cua nang. Nhung 

Yen l!;li hieu ml)t cach khac: 

- Anh thl "ai n6i sao thl b~ ngao 

lam v~y"! Ba ta kh6 chiu VI ch6 

mlnh sua nen n6i v~y chu ch6 sua 

ma chu phåi di tu la lam sao? Chi 

moi nghe hu ml)t .tie'ng ma då x6n 

dai Il;\i. Anh chiu kh6 d~y thl n6 se 

quen di chu, anh coi ch6 cua ba ta 

c6 sua dåu. 

Nån het suc! T6i kMng mu6n 

bi hieu lam hon nua. CU de chuy~n 

gl Mn se Mn thl tOt hon. Cai tu 

l!;lnh My gia chua ml)t g6c de dl,!ng 

d~ an cua con Goofy g~m xuang 

ga va d~ thua Yen låy a nha hang 

Tau v'e. D~ iln du då nhung con 

Goofy vån cu gay tong gay teo, 

xuang s6ng xuang xuan loi ra. Khi 

n6 ng~i gl;lm xuang vai n6 u len 

tr6ng u ru nhu thhng gu. 

Ml)t bUOi chi'eu, c6 ba My go 

cua mai vq ch~ng t6i ra n6i chuy~n. 

Ba chi con Goofy r~i hoi: 

- C6 phåi ch6 cua nha anh 

kh6ng? 

T6i rigan ngu ml)t chut r~i dap 

mOt dch ye'u at: 

- DI;\ ...phåi. . 

Ba tl,! gioi thi~u la nhån vien sa 

kiem thu cua qu~n hl;\t. Ba hoi ten 

tuOi dia chi cua t6i, ghi ghi chep 

ml)t h~i r~i båo t6i ky ten VllO. Ba 

xe dua t6i ml)t nua rbi mai giång 

giåi: 

- Dåy la Warning notice. Ch6 

cua anh kh6ng e6 the bai, trong 

vong ml)t tuan anh phåi mang ch6 

Mn thu y de chfch ngira va mua the 

bai cho ch6 deo. Neu kh6ng lam 

thl Se bi phl;\t $50. 

C6 le ba nghi rhng t\li ngol;\i 

qu6c nhu t6i chua biet nu6i ch6, 

can duqc chi dån nen ba ta khOng 

to ra gat gao. Con Yen thl c6 ve 

nhl)t nen nang n6i huyen thuyen: 

nao la n6 kh6ng phåi "my dog" 

nhung VI n6 lang thang d6i ret nen 

nang thuong tlnh cho ån r~i n6 ca 

n6 ca a Il l!;li dåy va nang cung 

dinh... T6i vOi nglh lai Yen: 

- Em a! Ba ta kh6ng can biet ba 

cai chuy~n d6, ch6 a nha mlnh la 

mlnh chiu trach nhi~m. Vå Il;\i anh 

då ky ten nh~n bån canh CaD r~i. 

Sau khi ba "kiem thU" di r~i 

yen quay ra trach tOi: 

- Anh chi duqc cai nhanh nhÅu 

doång. KhOn ngoan adåu khOng 

åy. Con my åy n6i gl thl anh cu giå 

ngu giå ngOc Illc d'Au n6i: "No 

English", "No Enghish" la my åy 

bO di chu gl. Ngu dl;\i gl rna ky vai 

kiec. 

Ngu hay khOn gl khOng cAn 

biet nhung tOi vIn phåi dl1t Goofy 

den ml)t bac si thU y de chfch ngira 

va mua di the bai deo cO. Khåm 

tOng quat IAn dau nen bi chem 

$100, the bai va vong deo cO het 

$90. Ong thu y con d~n mOi nåm 

phåi tra I~i de Ong tai shot va gia 

h!;ln cai license. Yen xft xoa: "The 

la toi mtt n6 nua tuan ti!n luang!". 

R~i nang Il;\i tl,! an ui: mai mOt trai 

thuong thl c6 phåi bo ra gåp ba lan 

nhu v~y cling khOng tiec. 

Nua thang sau thl cilng ba "cam" 

asa "kiem thu" tra Il;\i va trao tOi 

ml)t cai giåy cånh cao khåc. Ba båo 

kh6ng duqc de ch6 chl;\y nhOng 

nhOng ngoai duang. MuOn cho 

ch6 di dl;\o mat thl phai c6 leading. 

Nghia la phåi c6 dåy cl)t ~O n6 r~i 

mlnh dl1t n6 di hay n6 dl1t mlnh di 

di d6 khOng can biet, mien la lam 

dung nguyen tac: phåi c6 nguai 

70 lang van

d~t ne'u cho mu6n di ra duang... 

d!.lo mat. Ba båo ding tu nay s~p t6i 

ba se khOng warning nua rna se 

ph!.lt. 

Chuy~n phi~n toai v~ con Goofy 

chång phåi chi co the'. No chång 

chi tåu nh!.lc b!lll dem Htm phr~n 

hang xom rna no con di tha ca Mo 

chf cua nguai ta mang v~ d~ d'lly 

dra nM. HOrn thl no mang v~ nåm 

sau bich Mo, bua thl vai ba chie'c 

dep. Co mu6n mang trå I!.li eting 

kMng bie't cua ai. Con my Helen 

hang xom tru6c con thå con Dixie 

cua my ta ra san chai ngay vai b~n. 

Nhung thåy Goofy 10 mang qua my 

ta chi cho con Dixie ra lam cOng 

tac v~ sinh xong r(}i l!.li dåt vao 

nha. Ma Goofy 10 mang th~t. Con 

Dixie co be) IOng trång toat da 

duge chu eho di ti~m chåi ehu6t 

e~t xen dyp de. Tuy la cho di 

nhung chåc da bi thie'n nen thåy 

Goofy no dung dung nhu khOng. 

MOi ran thåy con Dixie la Goofy 

eh!.lY b6 l!.li tfnh leo len Iung. Con 

Dixie cu ch!.lY vong vong kh~p san 

trong khi Goofy du6i theo den khi 

m~t nhoai chiing nu6c my gl thl 

nam ngua tenh henh giiIa san co 

the luai ra thå d6e. Luc do con 

Dixie co mon men I!.li gan thl chang 

Goofy cling chång con hai suc dau 

rna chOi d~y. Co tan con Dixie Mn 

ben di ch~u dl!ng d(} ån cua con 

Goofy ghe mlii ngui ngui. The' la 

Goofy ch!.lY b6 l !.li d6p con Dixie 

me)t phat r(}i dung chån låy ch~u 

d(} ån. Con Dixie keu oång oång 

nhu bi dt tie't r(}i eh!.lY v~ san nha 

no. M\l Helen la trai la dåt ch!.lY ra 

Om Dixie vao long xft xoa, x01 xa 

. nhu la ai da danh con da m\l ta. 

M\l luam Goofy rua "mean dog" 

r(}i be' con Dixie vao nha. 

TOi båo Ye'n chuy~n con Goofy 

khCmg con la chuy~n dlia nua dau. 

Bay gia phåi nght cach giåi quye't 

cho 6n thoa va tOi khOng th~ thuc 

ca dem duge de ra van l~y no cam 

hQng l !.li. Yen dua y kien la di mua 

me)t sgi xfch chung hai ch\lc thu6e 

r(}i ce)t no vao g6c cay cam la yen 

chuy~n. Nang con båo tOi di mua 

gO ve dong mQt di chu(}ng cho de 

gan do eho Goofy tru mua tru 

ming. 

The' nhung con Goofy khOng 

chiu chui vao di "tu dinh" da n9 

rna chi nam ngoai cua. Om dåy no 

vao no eling cu cay dau chui ·ra. 

TOi nght ra me)t sang kie'n la de 

ch~u d(} ån trong di dog house thl 

ch~c t6i bua no phåi vao, rie't r~i se 

K 

quen. Ay v~y rna tha nhin doi ehu 

no nhilt dinh no khOng vao. Sgi 

giay xfch dau tien nho nhån xinh 

x~n chi duge me)t ngay VI Goofy da 

dn dut me)t måt xfch r(}i keo luOn 

nua sgi xlch l~t b~t di ehai. D~n 

khi sgi xfch quiln vao me)t b\li cay 

no la trai la dilt ong ong. Me)t ba 

hang xom khac ra ga gium va keo 

no v~ nha cho tOi. TOi di mua m()t 

sgi xfch to gan bang ngon tay d~ 

thay the'. C~n khOng duge sgi xfch 

thl Goofy xoay qua chai tro khae 

cho da bu(}n. No .quiln nåm muai 

vong sgi giay xfch quanh g6c cam 

r(}i nam nhai xfch. DOi khi v6 tlnh 

no ch!.lY ngugc chi~u l!.li v6i hu6ng 

no vua quan thl t6i khOng phåi ra 

ga. Tuy v~y t6i cling phåi ki~m 

soat hang ngay. Tro ke' tie'p la dao 

nhung 10 t6 chang xung quanh cai 

ehu(}ng. Ngay nao di lam ve t()i 

cling phåi lap 10 no dao. CU lilp 10 

nay thl no khoet 10 khae. Me)t lan 

bl!c qua t()i lily me)t thanh cay quat 

vao dng tru6c no me)t cai th~t ll!c, 

kh~n them me)t phat nua vao mOng. 

Goofy dau d6n tru len r~n ri tuång 

chung ca lang ca nu6c nghe thay. 

Con my Helen ch!.lY b6 sang Om no 

vao long xoa n~n, 

måt nhln t6i to 

y ghe tårn me)t ke hung du chua 

tung thay: 

- T!.li sao Ong lam nhu the? Ong 

tan nhån qua! 

Con Goofy tMy eonguai nl!ng 

nju dugc the eu u u ång ång nhu 

con dau d6n låm. TOi båo con my 

Helen: 

- Ba da båo tOi phai lam gl di thl 

tOi lam the' My! 

- ff, tOi co noi the' th~t, nhung 

tOi dau Mo 6ng hanh h!.l no! Hanh 

h!.l tM v~t la te)i hlnh day, 6ng biet 

kh6ng? Sau khi rua xa me)t 

h(}i ha gi~n, m\l Helen giåi thfch 

cho t6i hieu rang: ee)t con eho l!.li 

ca ngay nhu v~y la "against his 

wiU". TOi da kMng mua "dog 

food" cho no ån de no gay trO" 

xuang nhu the' nay (ch~c m\l ta am 

chi ån cam thua canh ei,in kieu VN 

thl khOng co protein) l!.li con danh 

dam no nua la v6 nMn d!.lo. Neu 

he)i bao v~ suc v~t biet thl t6i se bi 

phi~n toai v~ te)i nguge dai suc v~t 

v. v.. TOi bl!c mlnh ehui tham: KhOng 

cho 6ng dånh vg thl con co ly, chu 

danh cho rna cling båt tQi thl th~t 

la kheo bay chuy~n. Ngay con di 

6ng con kh~n thay my chu cM la 

di tha dech gl! 

Luc do Ye'n cling vua v~ t6i, 

eh!.lY ra hoi t6i con my hang xom 

l!.li ca khja chuy~n gl v~y. TOi 

thu~t 

l!.li lai con my Helen nhung 

giau nhym V\l t6i kh~n con Goofy. 

TOi hoi m\l H~len: 

- Tha cho ra no di nMng nhOng 

ngoai duang thl bi ph!.lt. CQt l!.li thl 

mang te)i nguge dai no. Ba båo t6i 

phai lam gl bay gia? 

M\l Helen båo phåi giu no a 

trong nha, d~y cho no co thoi quen 

"house broken" tuc la khi mu6n di 

i, di te thl no trlnh thua cho mlnh 

bie't. Con mu6n thå a san thl phai 

lam hang rao de no khoi ch!.lY ra 

/angvdn 71

duang. TOi nghi b\mg: "M~! Cho 

VaD trong nha hOi nhu CU, lam sao 

rna chju nOi". Nhung Ye'n I~i Mm 

hå v~i '9 kie'n cua con m~ Helen: 

- Phåi d~y anh ~. Lam bang raD 

la ti~n nh~t chå ai nhom ng6 gl. 

- ChAng le chi vl cai con kh6n 

nay rna phåi bo ra hai ngan dOng 

de lam hang raD a? 

- Thl mlnh då nuOi n6 thl phåi 

lam chu. HOrn nQ anh dOng '9 nuOi 

thl em m~i nuOi chu c6 phåi em tlJ 

'9 dau? Mu6n dUOi n6 di thl duOi ttr 

d~u chu gia m~i du6i thl xui xeo 

t~n m~ng chu chai. sao. Vå I~i 

khOng c6 n6 tru~c sau mlnh cling 

phåi lam hang raD chu khOng a? 

LOi t~i tOi? The' m~i ua gan. U 

mu6n hang raD thl c6 hang rao. 

Hang raD thl phåi m(H tu~n le m~i 

thlJC hi~n dU

.. A 

Hanh-Trflng etla Ong Vi 

H6ng Huy 

. C 6 the n6i rna khtlng sg nh'åm 

lån la eho toi ngay Mm d6, Vi ehua 

lin thit eh6. N6i eaeh khae, Mm d6 

la l'ån d'åu tien Vi lin thit cM. qu 

kMng phåi la nguoi ken lin. Thu gl 

ngon, hgp khAu thl e~u lin nhi~u, lin 

m~t eaeh tM vi. M6n gl khtlng ngon 

hol)e kMng hgp khAu vi thl e~u lin 

ft, kMng ehe va eling khtlng to ra 

kieng ky. D6i voi thit eh6 thl tuy 

ehua lin, nhung e~u da nghe nhi~u 

nguoi ca t1,1ng. Nao, s6ng å dai lin 

mieng d'tli eh6, ehet xu6ng Am phU 

biet e6 hay kMng, nao lin thit cM 

kMng danh rling, de ba ngay xia ra 

con tham ... Nghe v~y e~u etlng mu6n 

thu eho biet, nhung ehua g~p ~ip. 

Truoe ehien tranh aeai thi tr4'n nbO 

que e~u, khtlnge6 ml)t quan thit eh6 

nao. Uu lAu, m9:y nguai Båe lam 

etlng eho hang d~t ehieu phfa truoe 

nha e~u tI! lam thit cM låy rna lin, 

e~u e6 ehl;ly qua xem hl? lam, nhung 

Mn khi hl? lin thl ehÅng le e~u vAn 

dung xem, thanh ra ehua duge moi 

lin rån nao. DI;lO 9:y e~u eling da muoi 

llim, dAu con nho nhH gl rna kMng 

biet ngugng! 

Nen mai Mn Mm 9:y, nhAn ml)t 

dip r9:t t!nh co, Vi moi duge linm6n 

thit da tu lAu nghe tieng. My sai Vi 

ve que, dem trå eho dl Ba m~t m6n 

d'tl da mugn tu lAu. Dl Ba la ehi rul)t 

my Vi. Vg eh'tlng dl da gia, m9:y 

nguai con deu da l~p gia dlnh va å 

rieng, nhung eling quanh quAn lang 

tren x.6m duaL Vi SÅP sua ehao dl 

\ 

dugng trå v~, thl thåy thllng eu An 

con ehi Hai (con d'åu eua dl) nha å 

x6m tren dem toi ml)t ttl thit xao con 

b6e hai nghi ngut. Thång be vua n6i 

dm eAu: "Ba rna bieu dem ve eho 

ngol;li lin" la bO ehl;ly li~n. C6 le n6 

eling ntln v~ nha de lin ph'ån n6. Dl 

dugng låy dua ehen va båo Vi elIng 

ng'tli lin. Dl ngo y tiee la khtlng e6 

banh trang nu

Nhung qua thai gian dai thl eai gl 

eling nguOi ngoai di duqe. 

Sau nAm sau, dung VaD ngay mung 

b6n T!t Canh DAn, Vi I~i ån thit eh6. 

Khoång nay Vi då ngoai hai muai, 

thu(le thanh phAn quAn d(li Phap e6 

the båt dan di, va eling de bi Vi~t 

Minh nghi, ncn khOng dam å I~i mOi 

khi e6 tr~n dill. HOrn !fy bl?n Phåp ttr 

nui Hi~m keo ra ph6i hqp eung eanh 

quan d6 b" phfa thi xå, ehi moi 

khoang 10 gia sang då d!n ven lang 

gia dlnh Vi dang å trong thai gian 

tan eu. Cling may, Vi va dåa em trai 

14 tu6i då rai lang ngay ttr hOi mo 

baD d"ng d'au tien, nen khi ti!ng 

sung båt d'au n6 va th!fy kh6i b6e len 

avling tån eu, thl anh em Vi då å 

lung ehtrng ml)t dåy nui th!fp eaeh 

ehO danh nhau eling d!n muai eay 

s6. OehO !fy thl an toan, rna con e6 

the quan sat duqe ml)t vung rIft rl)ng, 

tMy duqe nhung nai nM bi ehay de 

nh~n dinh gii~\e dang ti!n toi dau ... 

Tren duang di tån, anh em Vi g~p 

rIft nhi~u nguai, nhung len d!n ehO 

nay, ngoai hai e~u ra, ehi con m(lt 

e~p thi!u nien nua, tu6i eting suft 

soat voi Vi va dåa em. Anh em Tam 

eting nguai thi xii, dang tån eu a 

lang ben e~nh lang Vi. 

D!n trua, nghe tieng sung im d'an, 

nhung b6n nguai van ehua dam 

xu6ng nui, tfnh aqua dem, dqi ngay 

mai biet ehåe gi~e då rut thl moi tra 

v~ lang. 

Ch~y vl)i ttr sang som, l~i e6 eå 

tieng d'Ong h'O leo nui nua, b6n anh 

em eåm thåy d6i bl:mg ghe gom. 

Nhung khi eoi I~i nhung thå mang 

theo thl khe>ng e6 gl ån duqe ngay. 

Chi e6 g~o, m"t ft mu6i va måm 

ru6e. Thllng em Tam e6 b6e theo ml)t 

ft måt gtrng, nhung bl:mg dang tr6ng 

thl ån thå!fy sao duqe! Ph'an gia dlnh 

Vi thl nåm !fy m~ Vi ehi lam mam 

cam eung Ong ba sang ngay mung 

ml)t TEt r'Oi tra l~i ån u6ng blnh 

thuang. Phåi ehi e6 m(lt don banh tet 

thl eting qua duqe m"t bua. The>i 

danh nåu cam ån voi måm ru6e v~y . 

Vi va Tam dang ehia nhau di 

kiem nuoe kiem eui, thl nghe hai 

dåa em gl?i a me rtrng ben kia. 

- Anh Tam, anh Vi ai! Dl?n qua 

ben nay di. C6 eai tr~i day. 

Hai ngum xaeh d'O d~e eh~y qua 

thl thAy d6 la m(lt eån I~u eua thq 

rtrng dl!J1g de t~m tru trong thai gian 

d6n eay. CAn I~u Iqp la g'Oi, khe>ng 

vaeh, trOng sa sai ti~u [\lY nhung e6 

eai be-p th$t lon. M(lt eai ehåo gang 

me mi~ng d$y bhng m(lt eai vung 

thi!e dang båe tren b!p Ia:m bhng ba 

e\le da. Tam eh~y v"i I~i giå vung ra, 

nhung thAy ehåo tr6ng khe>ng, Ii~n 

nem eai vung di. C6 le dam thq rtrng 

nghe sung n6 ami~t duoi, bO tr~i di 

sau vao eanh rtrng r~m ben kia. 

Mtrng duqe ehO t~m tru e6 mAy 

eai s~p tre d~ ngu qua dem, nhung e6 

m(lt di~u phi~n la con cM bu(le å 

g6e I~u eå eh6e eh6e I~i sua, nghe 

råt kM ehiu. Con cM gAy 1(1 ro 

xucmg suan, 10ng r\lng xa de, e6 ve 

gia låm. N6 eå nhm im m"t lue I~i 

ng6e d$y sua. Vi vtra båo em I~i thao 

day du6i n6 vao rtrng thl Tam n6i: 

- Anh ca de n6 d6 eho tOi. 

Tuång anh ta gianh IAy vi~e thå 

cM, Vi khOng d~ yMn n(ta, quay trå 

I~i voi n'Oi cam såp sOi. BOng eMng 

nghe con eh6 gAm gtr, r'Oi hQe len 

m!fy ti!ng th~t to. Nhln I~i, ehang 

tMy n6 nhm giay gi\la tren m~t dåt, 

eai dAu nhu bi I~eh di. Tam tay con 

cAm m"t khUe eay, dång nhln xae 

con eh6. Vi n6i: 

- Sao anh danh n6 eh~t? HI? hoi 

thl bi!t n6i sao? 

Tam quång khUe eAy di, phui tay: 

- CM mlnh dau e6 gl ån. Ch~e hQ 

tån elt måy ngay nua mai trå v~ . 

Mlnh khe>ng gi!t thl n6 eting eh!t 

d6i. 

Ly lu~n tMt giån di. ThOi k~ anh 

ta. Mlnh lo vi~e eua mlnh. N'Oi cam 

eua Vi Mt dau sOi. CMng bOt hia, 

74langvdn

quay dAu h,li Hm em, d~nh båo n6 di 

Hm vai trai at ri:tng de An vai mam 

ru6c thl khOng thå'y n6 dau nfra. Thl 

ra ca ba da .IOi con ch6 xu6ng su6i. 

HI? lam sao khOng bitt, nhung n~i 

com cua Vi chua chin hån thl hl? da 

dem thjt len. Con ch6 tuy gAy nhung 

cling kM to, v~y 

rna s6 thjt dl!ng 

trong tå'm la chu6i chi duqc chi'rng 

han m~t kY. Thao nao hl? lam nhanh 

qua! Buac VaD reu, Tam 100 titng 

tuyen b6: 

- Bay gia tå't ca phai thea l~nh tOi, 

. VI tOi la dAu btp kiem d~ te. ChUng 

ta se An tre m~t chUt, nhung duqc An 

ngon. 

V~ n6i: 

- TOi khOng An duqc th~t ch6 dau. 

Tam cuai ha ha: 

- Bie't r~i. Thhng em cua anh vua 

n6i cho tOi bitt·la lAn å'y anh b~ 6i 

sau khi An. Nhung d6 la anh 6i Mt 

chuac. Un nay thl anh cu yen chr di. 

Thit ch6 do dAu btp Tam lam thl 

khOng the 6i duqc. TOi duqc chan 

tru yen tu m~t tay t6 Båc ky da an 

hang ngan con cåu då'y! 

Vi thå'y vui lay vai cai h~n nhien 

cua b~n, nhung van ngh! la mlnh se 

chi An com vai måm ru6c thOi. Con 

thang em mu6n An gl thl tuy y n6. 

Tam tl! y buac l~i rna vung n~i 

com Vi dang nå'u, xem ky r~i n6i: 

- N'Oi nay ngon hon, v~y de An vai 

thjt kho. N'Oi kia hai nhåo, d6 ra lam 

cMo. 

Sau d6 Tam lå'y cai chao gang d~i 

len dAu di xu6ng su6i rua lam d~ nå'u 

cMo. Anh ta bac chao len be'p lon, 

d6 mo thit vao, trut ca ve mu6i cua 

mlnh va IQ måm ru6c cua anh em Vi 

VaD luOn, them m~t ft at va la cai 

trai, cho lua chay to, tay cAm m(>t 

canh tre tuoi dao lia lia. Thit chfn, 

anh ta g~t ra m~t nua dl,lng VaD tå'm 

la chu6i, xong d6 ca n~i cam kia VaD 

chao, bao thang em ch~y xu6ng su6i 

muc them må"y n~i nuac nfra d6 vao, 

khuå"y deu len, bat lua, f~i lau cai 

vung thie'c cho s~ch b\li d~y len. 

. Quay l~i phfa Vi, Tam xoa tay 

hoi: 

- Anh c6 chiu dAu be'p nay cu 

khOng? Muai lAm phut nfra chao 

nhu la mlnh rna ti~c då"y dc b~n. 

Ch~y gi~c rna an the' nay la chUa te 

r~i. Bay gia dAu be'p di tam. Mlnh 

måy do qua. 

Khi anh ta tra len, Vi thå"y anh ta . 

vua di vua dung luqc chåi t6c, dang 

di~u th~t ung dung. BOng anh. ta 

khl,lng l~i, Iling nghe. C6 tie'ng rriay 

bay. Anh ta la to: 

- May bay tai! D~p lua di, anh Vi. 

Nhu cai may, Vi lam theo l~nh 

Tam. Chang vua buac ra khoi l~u thl 

di b6ng to khung khiep cua m~t 

chie'c B.29 vut qua ngay tren dAu. Vi 

vua ch~y vua gl?i hai dUa nbO: 

- Hai dua ch~y xu6ng su6i di, 

mau len. N6 se tra I~i då'y! 

Tie'ng em chang vl?ng fa,nghe råt 

blnh t'inh: 

- Duqc r~i, tl,1i em nup ben nay, n6 

kh6ng thå"y dau! 

Tam keo tay Vi ch~y xu6ng su6i. 

Qua nhien hai chie'c may bay quay 

tra l~i. Hai tie'ng nO lien tie'p. Rung 

nui rung rinh nhu sl,1p dO. V~ va Tam 

ng~i 

nup a lung chung ba su6i, bi 

hå't vang xu6ng nuac. Cling may 

nuac chl tai dAu g6i. M~t tång da to 

lan thea lam Vi gi~p ban chan mi).t. 

Hai chiec may bay vong tra l~i, ban 

må'y lo~t sung may r~i mai bo di. Vi 

va Tam bo len ba su6i, gQi hai dua 

em. Kh6ng nghe tie'ng tra lai. CMn 

Vi dau qua, nhung chang cling phåi 

c6 nhay lo co thea Tam qua ca.nh 

rung ben kia nm kiem. 

Hai trai bom ca lon khoet hai cai 

h6 th~t sau cach .cAn leu chung 30 

thuac. Co le may bay nhln tMy khoi 

tu xa, nhåm tha bom can leu nhung 

bom di l~ch. cay c6i quanh mi~ng 

h6 bi vyt nga het ca. Nhfrng cåy hoi 

xa con dUng, nhung chång cåy nao 

con ngu yen vyn. 

Hai dua be c6 le cach ch6 bom nO 

khOng xa, cho nen than the tan mit, 

hai nguai anh khOng tim l~i duqc gl 

nhieu. Chl mOt canh tay trai gAn nhu 

con nguyen, va Tam cu qua quyet d6 

la tay em anh ta VI mau da trang han 

da cua Vi . 

Trong khi Tam dien cu~ng S\IC 

s~o khåp khu rung de tim xuong thit 

cua em, thl Vi le di chan sung vil ra 

mep rung ng~i xu6ng m~t tang da, 

mat nhln sfrng phfa truac. Guong 

mi.it cua dua em ngay tha hi~n ro 

truac mat chang. Khi di thl du hai 

anh em, bay gia chi con mlnh mlnh. 

Mai luc trua b6n thang, bay gia chi 

con hai thang anh. Gi6ng nhu hai 

thang anh lon han, khOn han, nen 

con s6ng; hai dua em nbO, dl,li han 

nen phai chet. Vi chqt ngh!: dang le 

dua phai chet la thang Tam k'ia. Vi 

nho den con cho. Nhung chang 

kh6ng ngh! them nfra. 

Chieu hOrn å'y, tieng sung van 

con nghe n6 le te phia lang xa. Vi va 

Tårn khOng dam tra ve; ban nhau t~m 

atren nui qua dem. Sl! dan dau lång 

xu6ng, hai nguai mai thå'y b\lng d6i 

c~n cao. Vi chan dau khOng lam gl 

duqc, Tam m~t mlnh chui VaD can 

leu s~p, m~t lat sau kh~ n~ bung ra 

cai chåo, dem di).t ben c~nh Vi. 

- N'6i cam con an duqc, nhung 

khOng co gl m~ de an. Thit kho l~n 

dAy då't cat, danh phai bo di. Nhung 

chao nay nha co d~y vung nen van 

s~ch, chac an duqc. 

Tam rna vung, cui xu6ng ngui 

r~i noi: 

- Nhung ngui, tanh Jam! De ham 

l~i da. 

Vi n6i: 

- TOi khOng an dåu. Anh coi an 

duqc th} an di, håm lam gl! L~i c6 

kh6i nfra då'y. 

Tårn nhln quanh: 

- Mi).t tfai li).n r~i, kh6ng c6 may 

bay nfra dau! 

Anh ta ke ba CI,1C da lam bep, 

nhom lua ham chåo c~nh ch6 Vi 

ng6i. Chao sOi duqc mt luc, Tam tat • 

lua. Mili chåo thit ch6 b6c len, Vi tI! 

nhien nu6t nuac mie'ng . lien t\lc. 

Chang tI! mang mlnh kh6ng kem che 

duqc phån ung cua ca the, chi con 

mong b~n khOng biet. Nhung chang 

ngh! mlnh se khOng an chao, chi an 

cam l~t thOi. 

Tam dung la mft fung lam mu6ng, 

muc cho Vi mt chen chåo. Vi tfnh 

khOng cAm nhung l~i bung cMn len 

ngui r~i de xu6ng, trong y ngh! van 

chua quye't la se c6 an hay khOng. 

Tårn n6i: 

lilngvdn 75

- Anh d6i Him r~i, rna I~i m~t nua. 

Cam thl khOng e6 eMt måm mu6i gl 

eå, lam sao ån! Chao n6ng ån dU

16. Cha di tu, ehUng s6ng nho Ong 

båe e6 ti~m buOn å Chg Lon. D~n 

khoang 1979, Ong bae thu x~p eho 

hai dua eung voi m1(y dua con eua 

Ong gia Utm Hoa ki~u de di the o kieu 

ban ehfnh thue. 

. Trong nhung nam tu å ngoai Båe, . 

Vi eling e6 duge ba ehi dau va cO em 

h ti~p t~ dOi ran, nhung qua cap eua 

h eling ehang th1(m gl voi st! thi~u 

an trAm kha eua tr~i tu e~ng san. C6 

nhi~u dem bl,mg d6i e

it vAy kla? Thl'>i dUc;1c baD nhieu hay 

bA'y nhieu. Con baD nhieu ngu~i 

mu6n ån rna dAu c6 dUc;1c ån. 

C6 thit trong tay r~i, Vi mai nghT ' 

Mn vi~c ån th!t ch6 vai gl. Cam 

kMng c6, chi c6 s4n. ThOi, ån thit 

ch6 vai s4n cling dut;>'c. 

Trong khi ch~ dt;>'i nha b!p pMt 

s4n lu~c, Vi treo len chO nhm, kfn 

dao må g6i la ra. 

Trong anh sang I~ m~, chang d!m 

dut;>'c dung mu~i mi!ng thit, to vu-a 

bhng dAu ng6n tay cai. Chang dnh 

ch~ c6 s4n de ån cung, Cu c4n m~t 

mi!ng sl1n thl nhA'm m~t ti thit cho 

IAu h!t. Nhung themqua, khOng 

nhin dut;>'c. Vi hai tay nAng tA'm la 

dua len miii ngui, r~i nMn m~t 

mi!ng nhO nhA't bO VaD mi~ng tu- tunhai. 

Då tlnh nhai cho th~t IAu, cho 

th~t thA"m, cho th~t då, nhttng khOng 

hieu sao cai chllt vu-a m~n, vu-a ngQt, 

vu-a beo kia mai thÆm xu6ng cd, thl 

nhu c6 m~t suc m~nh huy~n bi nao 

d6 keo tu~t mi!ng th!t nhai chua kip 

nat kia di dAu mÆt. R~i m~t mi!ng 

nua, m~t mi!ng nua. Nhip d~ ciing 

nhanh nhu th!. 

Chi trong m~t loang, mu~i mi!ng 

thit bi!n milt. Chi con l~i tA'm la 

chu6i vai m~t it nuac mau nAu nh~n 

nh~n. 

Vi dung m~t mdu dn vet h~t chO 

nuac A'y cho vao mi~ng nhai chAm 

ch~m, r~i u6ng m~t ca nuac dAy. 

Chang cA't phAn stin di de t6i ån, r~i 

nhm xu6ng, c6 nho I~i mui vi clta 

mA'y mi!ng thit ch6 vu-a ån. 

Sau khi mån tu, Vi ciIng phai vao 

Cht;>' Lon Cl nhb ngubi anh, VI nha 

chang bi tich thu, kMng doi I~i 

duc;1c. Vt;>' ch~ng rtgubi anh dang chb 

con bao lånh di My, va Vi ciIng bl1t 

• dAu ngay vi~c lo h~ sa xin di. Dua 

con lon clta ehang då t6t nghi~p ky 

su va da e6 vi~e lam. 

Trong khi chb dt;>'i, Vi giup Iilnh 

chi ban thu6e la le va ve s6. Khi nao 

ba chi b~n nA'u Itn, rna Ong anh l~i 

ehUi miii VaD ban eb tuang Cl hien 

nha ben e~nh, thl thung thu6e la va 

ban ve s6 do Vi trl'>ng eoi. COng vi~c 

nay tuy kiem nhttng cung nhl'1n 111m. 

Ma dQc såch mAi cOng ehån. Va I~i 

mtlt ehang d~ nl'1y cung Mt dAu suy. 

Nåm muai mA'y tudi r~i ehu tre trung 

gl nua. Chang chqt nghT ra m~t eåch 

giai trf mai. 

'ThA'y Ong gia ngubi Tau ben c~nh 

nhA vi!t cAu d6i giup bl'1 con trong 

phubng, Vi cOng Mt chuae vi!t eAu 

d6i. lfOi nho chang c6 dut;>'c hQc m~t 

nåm chu nho våi nguCti c~u la m~t vi 

tu tai Hån hQe. Chang dung bao cO, 

but IOng va m\lc x~, t~p vi!t chu to. 

6ng gia ngubi Tau sang xem, khen 

chu d~p. T!t nåm Ily, Vi mua giÆy 

h~ng dan v~ vi!t cAu d6i bån. Vi!t 

dut;>'c de'n mlly chl,lc cAu, treo len dAy 

cång truac nha, trl'>ng do r\lc ca m~t 

ti~n. Nhttng chang chi ban dut;>'c m~t 

dl'>i giå hai ngan i con... qu li~u d6i dut;>'c 

th} xl'>ng tai di. 

Vi n6i: 

- CAu Ily minh då nghe tu- lAu, dAu 

phai clta cl'> ta. 

- KhOng bi!t. Nhttng e~u c6 mu6n 

th} cu nghT sAn di, r~i Mm nao mlnh 

rlt di cho c6 b~n. Mlnh vt;>' bO lAu r~i, 

nhu~g chång c6 chut vån chuang 

chil nghTa gl trong bl,lng, nen khOng 

dåm. Då tai eh6 A'y ån mlly l'hn. Thit 

dy bay m6n, ca bay m6n d~u ngon. 

Nhttng mlnh chi ån va nhln m~t cl'> ta 

thOi, khOng dam dOng tai ehuy~n 

d6i dap. 

- Chuy~n c6 th~t a? 

- Th~t chu. Då c6 nhi~u ngubi hoi 

thing cl'> ta, va cO ta xac nh~n. 

Vi 111c d'hu cubi: 

- TOi cho d6 chi la m~t cach 

quang caD cho eai quån. 

Nhung mA'y thång sau, Vi dQn d!n 

å lul'>n trong quån thit cAy bay m6n 

kia. Khl'>ng ai, ke ca ngubi d~ng sl! 

cil, bi!t ro la chang d6i dugc eAu d6i 

kia khOng. 

Vi Cl d6 måi, c6 vai ba ehu quan 

sfnh vån chuang m~t m~t con, nhung 

khoi lam gl ca. Hhng ngl'1y, n!u c6 ra 

quån, thl l'>ng Vi (chUng ta nen ddi 

cåch xung hO VI trong mA'y nåm g'hn 

dAy trOng Ong gia hin di) ng~i Cl m~t 

ban nhO trong g6c, truac m~t IUOn 

luOn c6 vai m6n va mOt chai bia. 

6ng vu-a Itn vu-a dQc bao: Ai mai tai 

quån IAn dAu eilng d~u tuoog l'>ng 11'1 

m~t ngubi khåch nhu mlnh. 

Cho Mn nay, l'>ng Vi vån ehua di 

My. KhOng hieu VI h~ sa trl,lc tr~c 

hay vl l'>ng kMng mu6n di nua. C6 

the Ong tfnh ch6ng cOng ngay trong 

nuac ehång? KhOng ai bi!t ro ca. 

Chuy~n nl'1y ciing bi m~t nhu chuy~n 

eAu d6i kia v~y. 

• 

78ldngvdn

Xuan Mu6n 

• 

Hoang Chinh 

Co gai dung tren sån thugng 

ngåy nguai nhln trai. NhiIng ngay 

cu6i nåm trai mau t6i. Måy gil\ng 

thåp tren nhiIng ngQn cåy vang la. 

Ti~ng dQng cua thanh ph6 lao xao å 

phla dOng, nai c6 nhiIng con duang 

d~p dlu xe cQ. 

Ti~ng coi xe loang tan trong gi6. 

Sang mai ,thu båy, cO dugc nght ngai 

chut it. Cfing chång nhi~u nho i gl, 

nhung nhung ngay nghi cu6i tulln 

cua mQt nguai di lam cOng, giup 

vi~c v~t trong nha baD gia cfing quy. 

Ll;li thu sau nua rOi, bih dllu nhiIng 

ngay cu6i tulln nhan hl;l, thong dong 

cua mQt cO gai chua c6 gia dlnh, 

s6ng xa cha my, anh em, va tåt cå 

nhung nguai thån thuQc. CO chång 

bi~t lam gl cho qua nhung ngay cu6i 

tu'an. Tr6n bi~t trong phong, vui d'au 

VaD nhung cu6n ti~u thuyet dit~m 

Hnh, rna tuång Mn mQt hyn ho 

khOng tuång, hay lang thang VaD 

nhung khu chg dOng duc noi c6 

nhung dra kinh trang hoiing rl!c ra. 

Di dåu thl cfing vcln phåi trå v~ can 

phOng nho be trong ngOi dinh thl! · 

khang trang, loay hoay voi hai dua 

con cua chu nha, khOn ngoan va tinh 

ranh dOi khi Mn dQ qua quat. . 

CO thuang d6n nhung ngay cu6i 

tulln voi mQt tårn trl;lng nhu the; 

diIng dung va Il;lnh leo. Cho den khi 

nguai con trai åy xuåt hi~n; cach 

dåy khoång ba thang trai. 

- CO Ngån lam gl the'? 

Tieng mQt dua be vang len, cat 

ngang dong suy tu6-ng cua cO. CO 

quay Il;li, tuoi cuai: 

- O kla, Truc. Be Dao dåu rOi? 

- N6 dang chai bup be. 

CO diu dang: 

- Chau thuQc bai chua? 

Dua be chl;ly Il;li, dll'ng sat VaD 

nguai Ngån. 

- Ngay mai nght hQC rna cO. 

- Nhung cfing phåi hQc cho thuQc 

bai da chu. 

- Mai nghi... 

Con be Cl;l vai VaD nguai Ngån 

nhu con meo cQ nguai vao mlnh cM, 

nfing niu. 

- HOrn nay thu sau rna... 

Ngån xoay dllu, cui xu6ng nhin 

vao mat con be. DOi mat tron xoe, 

låp lanh tia nhln trong trang nhu cai 

nhin cua nhung ' thien thlln trong 

tranh ve, in trong nhung sach dl;lO, 

nguoc nhln cO, triu men. Ngån ngo 

ngac: 

- Lam sao chåu bitt Mm nay thu 

sau? 

- Biet chU, - Con be g~t gu nhu 

nguoi IOn. - Cha u con biet Mm nay 

cM Toan se Mn. 

Ngån gi~t ban nguoi. DOi mat 

nang må lon, tron xoe nhu hai chu O 

ngo ngac. 

- CM Toan? Lam sao chau bi~t ? 

- Chåu biet chu. 

Con be go go m6ng tay vao thanh 

lan can sat Il;lnh ngat, noi mQt cach tI! 

tin. 

- Thu sau nao cM Toan cfing Il;li. 

Nhung nhip d~p cua trai tim Ngån 

bOng trå nen nh6n nhao . . Chao ai, 

con be nho nhu con chuQt nMt nay 

kMng ngo Il;li lanh Mn nhu v~y. N6 

biet Toan Il;li dåy mOi t6i thu sau. 

KhOng biet no c6 biet luOn cå nhung 

liingvdn 79

chuyen nhu... 

- CO Ng1l.n ai! 

- Ho? 

- Co odAy vai tt.li chau hoi'li hoai 

nghe. 

- Dau c6 duqc. 

- Sao v~y? 

Con be hoi, giQng bu~n thiu. 

- B6 m~ chåu muCtn cO oday gi up 

vi~c nha va kem chåu vai be Dao hQc 

them ... 

- V~y chau mai mu6n cO o d1l.y 

hoai. 

- Nhung neu b6 m~ khOng muan 

c6 nua, cO se phåi dQn di chu. 

- Chau kMng mu6n cO dQn di. 

Con be bat dl\u pht.lng phiu. 

- T~i sao? 

Ng1l.n hoi, ban tay xoa nhe nh~ 

tren vai dua be. 

- Chi c6 cO la thuong tt.li chåu. B6 

m~ bo di t6i ngay; b6 my d1l.u c6 

thuong ... 

- N6i b~y, Ngan ngat lai con be 

B6 m~ thuong Truc vai Dao lam d6. 

- Dau da bang cO. 

Con be ngang buang ngat lai. 

NgAn cuai, vui ve vb nh~ len vai con 

be. Ba vai n6 gRy go mem m~i, lam 

nang nhO tai nhung dua em ru(>t o . 

m(>t phuong tro i 'xa tit mli khoi. Em 

ut cua nang cling dau lan han con be 

Truc nay bao nhieu. Nang bå't chqt 

thå dai. 

- Co Ngan c6 thuong tt.li chau 

khOng? 

Con be hoi, b6p nh~ ng6n tay 

nang. 

- Sao kh6ng? 

- Chac khOng? 

Con be vita hoi vita lac lac ban 

tay Ngan. 

- Bua nay chau nga ngån qua. 

- CO phåi hua chau mai tin. 

Ngan vui ve, mim cuai. 

- ff hUa. Ma hua gl chu ? 

- Hua ditng di låy chOng. 

"Ha." Nang b~t cuai thanh tieng. 

Con be nay lan han cai tu6i len tam 

nhieu qua lam. 

- ff thl hua. Ma cling \rhOng c6 ai 

chiu låy cO dau. Ditng lo. 

- Con chu Toan? 

Cau hoi bat ngo cua con be b~t ra 

kh6i cai mi~ng tre tho hOng nhu 

thoa son, lam NgAn nga ngang nhu 

buac ht.lt vao khoang khOng I(>ng 

gi6. C6 cai gl d6 nh6i len trong thåm 

sau IOng ngt!c. Nang nMm ngui b6p 

nh~ vai con be. 

- B~y! 

- Th~t då'y. Cha u thå'y chu Toan 

I~i day hoai. 

Ngan ncm ra v(>i vang m(>t eau 

n6i d6i: 

- CM Toan l~i lam cOng chuy~n. 

- COng chuyen vai ai ? 

M~t True venh len eling vai eAu 

hoi dan tren kh6e mi~ng. 

- COng chuyen vai b6... Ngan n6i 

d~i. 

- Dau c6. Lue ehli Toan den b6 

dau c6 nha. 

- Thl...thL .. 

- C6 IRn True nghe b6 m~ eai 

nhau, m~ n6i b6 di danh bai. 

8 O lang van

o thi ra con be nay bi~t het mQi 

chuy~n trong nha. Nhung xung khac, 

nhiing c~ii CQ, nhiing mo am nay nQ 

n6 d~u biet het. Nang nghe duqc 

. nhiJng tieng d~p cua trai tim mlnh 

tan hoang 10ng ngl!c. Nang quan tårn 

Mn gia dlnh nay nhu quan tårn Mn 

chinh gia dlnh nang. Nang coi Ong 

ba chu - ang ba cM chu con gl nua; 

. Nimg la ke di Hlm cOng rna - nhu anh 

chi. Hai nguoi lly cling thuO'ng nang 

nhu thucmg dua em gai ngheo nan, 

rach ru6i Nang quy men hai dua con 

cua hQ nhu thuO'ng quy nhung dua 

em cua nang aphuO'ng xa. Chao O'i, 

nhiJng dUa em t()i nghi~p. Mat chqt 

cay cay trong gi6 chi~u, nhu the bi 

kich thich bOi kh6i thu6c cay nOng. 

Nang chOp mat v()i vang, c6 gang 

che gillu nhung cåm xuc truac m~t 

dua con gai nho. 

- D6 Ul chuy~n nguoi lan, chau 

de y lam gi. - GiQng nang em ai - 

CMu chi can ngoan ngoan va hQC 

hanh cho th~t gioi, phåi khOng nao? 

Nang b6p nhy bo vai dua be them 

lån nua nhu hb trq cho eåu hoi ngQt 

ngao cua minh. 

- CMu hoi th~t cO nM? 

khai but 

Chdng dl/i ehdng eho 

xutin eu sang! 

VU(JII khoe hoa tfm 

voi hoå vang 

Troi kl/ang mua nua 

thoi thi nang 

Drlt dq. y mrl ho 

møt eJ1l1t sUClng 

Buom nho 

ehan ai vOn trubL' ngo 

Hon nUClng eallh gi6 [(fe 

tram phufJng 

Nghe trong hat ngat thfJm 

mui Tlt 

Tim mai 

ma dau 

'hufJng eohufJng! 

tran wJn l~ 

Gl nua dåy, con be nay. Nang 

thåm nghi. 

- CO co thuO'ng chu Toan kMng? 

Chao O'i la con be qua quat! D~t 

cåu hoi nhu the lam sao nang trå lai 

cho duqc. Toan, nguai thanh ni en 

lly, o dåu d6 trong tham såu tri tuong 

nang. Mai t6c bOng len phia tren 

vung tn'in hInh chu nMt. S6ng mlii 

caD v1,l.ch xu6ng tren kh6e mi~ng 

tuO'i tan nhiJng n\l cuai. Chi~c dim 

vuOng van. Cai nhln 10' dang nem 

VaD thinh kMng. Cåu chao xa giao 

thOng thuOng, "Chao cO", "Cam O'n 

cO." 'Chao cO, cam O'n cO. Chi c6 the 

tMi tu ba thang nay rOi. Chao cO, 

cam cm cO. V~y rna con be Truc nay 

cu nhllt dinh cho rhng hai nguoi da 

thuO'ng nhau. N~u nhu n6 biet duqc 

ding ... 

- Sao cO khOng trå lai ? 

- Tl.\i cO kMng c6 cåu trå lai. 

Nang mlm cuai, Ma Truc hoi lam gl 

chu? 

- Neu c6 thuO'ng cM Toan. ROi 

hai nguai llly nhau. Cha u phåi biet 

de xin phep b6 my cho c6 vai ch6 

Toan o l 1,1. i dåy. 

Con be cao trung nhung vet tråy 

xuac trong lbng nang. NhiJng vet 

dau d6 cang ngay cang sung tay len, 

va mung mu ph~p ph~u. Xin dung co 

ai ch1,l.m den. Dau nhu dau rang, nhuc 

nhu vet thucmg lam d(>c. Con be ve 

ra m()t tuO'ng lai rl!c ra qua, nhung 

tuO'ng lai lly kMng baD gio c6 th~t. 

Ba thang trai nay, t6i thu sau nao 

Toan cling 11,l.i, r\lt re, co ro nhu ten 

trOm say thu6c. Chao cO. Oim O'n cO. 

Chang chua baD gia hoi ten nang 

nua. Nhung Ngån nM qua cai dang 

di dm cui cua chang. Nhung buac 

chån nhy nhang nhu dang buoc cua 

m()t con beo son tre. Chang khac han 

6ng chu cua nang. ang chU gia qua 

rOi. ang thu(>c v~ the-h~ nao khac. 

Cai b\lng dua ra phfa truoc, nhiJng 

buac chån xieu xieu nhu kMng 

mang n6i cai hlnh hai tron quay 

n ~ngtnu .Toanthlkhac.Thapthoang 

nhu m()t chi~c b6ng, chang den tu 

huyen nao cua ph6 phuang, lach qua 

khung c6ng khep ha, lån VaD khoång 

t6i cua nM de xe. Cuai vai nang rOi 

bien di. ROi 11,l.i hi~n ra, cha nang rna 

canh c6ng, lach ra ngoai, cam O'n C6, 

va bien di VllO dem t6i. V~y rna 

chang da tro thanh m()t ph'an cua dai 

s6ng Ngån kh6ng biet tI! lue nao. 

Chang da la m()t .am ånh eua nang 

m6i khi tllm lich tren tUOng x6n xao 

nhac nho nang rhng ngay mai la thu 

sau. 

- Ho cO? Con be d(>t ng()t nhac. 

- Gl? Nang gi~t mlnh. 

- CO thuO'ng cM Toan khOng? 

- C6 kh6ng biet. 

- CO phåi biet. 

- Kh6ng biet th~t rna. 

- Neu cO khOng thuO'ng, cM Toan 

dåu c6 W dåy lam gl. 

V~y la con be mai ehi biet m(>t 

phån. Ngån hit m()t hO'i dai de nen 

n6i hoang mang xu6ng t~n day lang. 

Cam O'n trai. Con be moi chi biet m()t 

phån. Cåu n6i d6i cua nang vu()t ra 

khoi d6i mOi kM ll.\nh, xanh xao 

thieu mau, nghe nhu m(>t lai tl! thu 

v6 vQng: 

- lr thi cO thuO'ng ehu Toan dlly, 

bang long chua? 

- Thlly kMng? Chau n6i dung 

lam rna. 

Nang nhln nhiing e\lm måy trang 

rut anh nang ehi~u phO'n ph6't hOng 

tren khung trai eong cong, 10' dång: 

- ThOi xu6ng sua s0l.\n an eO'm t6i. 

My sap ve rOi d6. 

Ba chu cua Ngån con tre. C6 le 

eling ehi hcm nang chung muai tudi. 

Nguoi dan ba lly ngay XUa ehac ham 

llly chOng giau, nang th'am nghi, de 

rOi keo let le nhiing thang ngay khO 

nhl.\t cua dai s6ng vq ehOilg tM 

nham. M6i nguai m()t eoi s6ng rieng. 

Nhung thu vui rieng le, nhiJng ruqt 

bat t()i Hnh. Chi t()i hai dua nbO. True 

moi tam tu6i, Dao chua d'ay sau tudi. 

Nhung dua be hOn nhien vO tu Il!. 

Ngån dat tay con be, buoe xu6ng 

nhung b~e thang set ri. Chiec c'au 

thang.dån xu6ng m()t hanh lang hyp. 

Nhung phong ngu O hai ben. Phbng· 

6ng ba chu 16'0 nhllt. Trong d6 c6 

chiec giuong r()ng thenh thang voi 

n~m drap trling mu6t. Dåu giuang 

khåm tam gucmg hlnh chu nMt. Hai 

ben c6 hai ngQn den ngu mau hOng 

langvdn 81

åm ap. M6i buOi sang, sau khi dua 

hai dua be Mn truang, Ngån thuang 

hay di VaD can phong åy d9n dyp 

qua loa. Hai phong con Il.li la phong 

cua Truc va Dao vai nhung ban ghe 

tu giuang sang tr9ng. Phongcon ll.li 

bo tr6ng, thuang dung lam phong 

h9C cho hai dua be hay phong lam 

vi~c cua Ong chu, m~c du Ong råt It 

khi c6 m~t O nha. 

Con be Truc buOng tay nang ra, 

chl.lY VaD phong rieng, con l I.li mQt 

mtnh, nang lui thui Mm nhung buac 

nhy hång xu6ng nhung b~c c"Au thang 

g6 b6ng lQn. TAng duai c6 phong 

khach, phong an, nha bep, va phong 

ngu cua Ngån. å d6, Ngån nhu nguai 

quan gia quan tr9ng cho ca m~t dinh 

ca sang quY. 

Ch~p t6i r~i rna nguai giao cam 

thang chua tai. Bao tu nang c~n cao. 

Nhung ngay cu6i tu"an, khach dOng, 

ti~m nåu cam thang b~n rQn t6i tam 

m~t mui. Måy dua tre nha nay luOn 

luOn nhan nho cltn nhltn VI d6i. 

Chieu qua l~ng le. KhOng dåu vet 

nao cua mQt ngay tan rai rat lI.l i 

ngoai nOi rQn rang gom g6p trong 

long nguai con gai. Ngån thu ven 

nhung cMn bat sau bua an, vet 

nhung d~ an thaa VaD chiec thung 

rac bo sau vuan. Nang gom tåt ca 

nhung bat dua da thanh d6ng, xep 

gn trong mQt chiec sO nho. Lat nua, 

ngl1ai cua nha hang se l~i låy. 

Den duang da thap sang. B"Au trai 

xam ngoet nhu mau mOi cua mOt cO 

gai giang h~ c6 tudi. Tieng xe cO rQn 

rang, lån trong tieng nguai laD xao 

cu6i ph6. Toan gia nay o dAu? Chang 

dang lam gr nhi? Chang gi6ng mOt 

thay giao tre truang lang hay mQt 

sinh vien gl d6, va hån nhien cung 

ngheo nhu nang. Ma e6 chlic chang 

ngheo nhu nang khOng?' 

C6 tieng chuOng cua. Tieng 

ehuOng rOn rang nhu n6i reo vui 

trong long nguai con gai. Nang ch~y 

vOi ra ngoai. Nguai dan ba giup vi~c 

cua ti~m nåu cam thang. Nguai dan 

ba dung ngoai khung edng såt. V~y 

rna eu tuong Toan Mn. "Thfm cha 

chUt." Nang n6i vQi truae khi quay 

buac trO vao. Nguai dan ba an m~e 

lech thech dung ben ngoai canh cua. 

N\I cuai nhan nheo trong bOng t6i 

nha nhem. Ngån trao cai sO dt,mg bat 

dua cho nguai dan ba. 

- Cam an cO. 

Nguai dlln ba n6i vai mOt n\l 

eubi. 

- KhOng c6 chi, thfm . . 

Nguai d~m ba quay lung buac di. 

Ngån ng~p ngang tmac canh cOng. 

Nang nem tia nhrn ra ph6 xa truae 

m~t. Ånh den di~n le 16i khOng du 

thåp sang nhung long dl1ang u t6i. 

Dem lån khuåt tren nhung ng9n cåy 

r~m la. Nhung cåy sao, cAy me laD 

xao trong gi6. Tan phuqng VI da 

thay di ta lAu mau ao h9C tro n!c r~ 

. cua nhung ngay mua hl.l. MOt ehiee 

xe Chl.lY vut qua, chem nhung nhat 

åm thanh cun mltn vao thinh khOng 

l~ng ll)ng. Dem thU sau då Mn. Gib 

nay TOlln dang lam gl nhi? Ngån tv 

hoi. 

Nang quay buae tro VaD nha. 

Tieng nhl.lC ta tren l"Au du duang 

v9ng xu6ng. Am huong mQt ban 

tango quen thuQc dåy len trong 

kMng gian. NgAn thr th"Am hat theo. 

Long nang nao nao mQt ttnh cam 

khOng ten gqi. Chao ai, nhung ban 

nhl.lC tlnh ... 

"Ngån ai." Tieng ba chu gqi 

nang. 

Nang vQi va chl.lY hai b~c thang mQt 

len l'åu. Ba ehu nang dang atrong 

phong ngu, loay loay vai nhung cåy 

son nhieu mau såc. Ngl1bi dan ba rvc 

ra nhu mOt hlnh nhAn trong dc ti~m 

y ph\lc thOi trang. 

Ngan dang ll.li ngo ai khung cua. 

- DI,\, ba gqi em? 

Ranh giai chu ta nhu mQt hang 

raD vO hlnh, båt chqt hi~n 

ra, eh~n 

ctIng nhung buac chAn nang. 

- U, Ngån a. Xu6ng bep låy cho 

chj cha i Champagne, bO sån VaD tu 

ll.lnh. 

- DI.l, em lam rOi. 

Nguai dIm ba nguac len nhln 

nang. DOi måt vi"en nhung duang ke 

den sAu tham tham, ve ra hai vong 

tron ~ua sV hai long. 

- 6, v~y t6t qua! 

- ThtI bay, ehu nh~t nay em Hnh 

d~ dAu khOng? 

- DI.l, thua ba, em cung chua biet 

nua. Nhung chåc cung ching di dAu. 

- Chj se dua cac ehau di bien. Neu 

em khOng di dAu ehai thl cho chj gui 

nha... 

- VAng, cu de em... 

Nguai dan ba thoa them mOt lat 

son len dOi mOi mong, rOi l~t chiec 

b6p da d~t o m~t ban, lå'y ra mOt ta 

giå'y bl.lc hai ch\lc d~ng, xoay ll.li dua 

cho NgAn. 

- Em giu lå'y rna tieu v~t . 

NgAn ng~p ngll'ng buac qua khung 

cua can phong ngu phång pMt mui 

d"Au tham va son phån. Nang rl,It re 

tien ll.li g'ån chiec ban trang diem cua 

nguai dan ba. N6i tui hO ta dAu chqt 

ua len ng~p måt nang. Bao gia cung 

v~y, mOi l"An dua tay nh~n tien ta vq 

chOng nguai chu tu te nay, nang d!u 

tMy ngl.li ngung, x6t xa. Nang chap 

mat, nhy nhang c"Am låy ta giå'y b~c 

trong tay nguai dan ba. 

- TMi nghi ngai di, t6i rOi. 

- DI.l, cam an ba. 

Nang nam ban tay ll.li, ep ta giåy 

bl.lC mem nhun trong nhang ke tay. 

Ta giå'y eu mem, am åm, lanh Il.lnh, 

tl,\o eho nllng cam giac gM ghe, an 

an. Ngån r6n ren buac ra khoi phong, 

di v! phfa phong hai dua be. Nang 

go tung cua phong. Phong Dao tr6ng 

tran. Phong Truc ~n 300 tieng may 

truy!n hlnh rna lan. Nang 16 d'åu vao 

chao hai dua be. Hai con be cuai vai 

nang rOi ll.li dan måt vao man anh. 

Chi c6 Ngån la nguai san' s6e, hoi 

han hai chj em con be; ngoai ra .. . 

- Nha danh rllng truac khi di ngu 

nghe hai dua. 

- DI.l. 

Hai treng dl.l eung ran len mOt luc. 

NgAn khe khep cua l!,li, l'åm liii di 

xu6ng thang tau. Dem lån khuåt 

quanh nang. Dem låp 16 trong nhung 

x6 t6i cua clln bi~t thv thenh thang. 

NgAn tro v! phong, mo ha dnh cua 

thea th6i quen, nhu ng6ng cha 

nhung nguai khåch l!,l, kh6ng hyn 

tmac. Nang ng~i xu6ng ghe, truac 

ban h9C, l~t d!,li cu6n sach da mOt 

tae giå quen ten. MOt truy~n tlnh 

82ldngvdn

ngang trai;. ml>t truy ~n tlnh DuOn 

thåm buOn the. Nang dQc vu va 

nhung dong chu vO hOn. Nguoi dan 

Ong trong tieu thuye't, nguoi dan ba 

trong tieu thuye't, nhflng nguoi dan 

Ong, nhung nguoi dan ba, nhung 

cul>c tlnh, nhung h~n hO li~u Iinh, 

nhung ch\lp gil!t, du6i båt. Tilt cå chi 

la åo tuang. The' gioi W~u thuye't va 

the' gioi thl!c cua xli-hl>i con nguai. 

Nhung dam me, nhflng uoc mu6n 

khOng bao gio thanh sl! thl!c ... 

C6 tie'ng go l/.lch c/.lch vao canh 

c6ng truoc nha. Tim Ngan nh6i vl>i 

len nhung nhip hoang mang. Toan 

dåy roL KMng the la ai khac. Chi CG 

Toan mai kMng them dung chuOng 

cua nhu the'. Toan, cai nguoi thanh 

nien l/.l lung ay! N~mg nhom nguai 

d~y , xo chån vao dOi dep mong, 

buoc vl>i ra ngo ai. Dem day a ben 

ngoaL Dem lanh l/.lnh tr6 gai tren 

nhung vung th,t da tr6ng tråi. Nang 

c6 nhin xuyen qua b6ng dem. B6ng 

ml>t nguai dan Ong ben ngoai canh 

c6ng. Dung Toan rOi. Toan de'n, troi 

ai, sap gia nay chang moi Mn? Nang 

th'am nghi. HOrn nay chang de'n tre. 

Chac chang måc cOng chuy~n gl d6. 

Gio giilc cua chang bat thttong. 

Nhung thu sau nao chang cling Mn. 

nr ba thang trai nay, nhung ngay 

thu sau dem l/.li cho dai s6ng nang 

chUt ngQt ngao thoång qua va vO 

cung nhung l.1ång chat u uAn. Toan 

Mn kia rOi. 

Chie'c sa mi trang cua nguoi con 

trai lo rna ngoai khung c6ng såt. 

Ngan nen nh,p d~p xOn xao cua trai 

tim, c6 Mm nhung buoc khoan thai 

tren con dubng tråi soi. Tie'ng rao r/.l0 

cua nhung buac chan nang nhu rep 

vui cu6ng cuOng. Nang buoc Mn 

ben dnh c6ng, chie'c chla kh6a trong 

, long ban tay n6ng Mi h6i. 

- Chao cO. 

Nguoi con trai nguqng ngung n6i 

qua khe dta såt. Ngan b6i r6i kMng 

n6i len lai, danh mim cuoi, xa vång. 

Anh den duong la rna v/.lch nhung 

duong cong, net gåy m/.lnh b/.lo tren 

khuOn m~t nguoi con trai xa l/.l 

nhung gAn glii. Ngan loay hoay rna 

kh6a va dAy canh c6ng n~ng n~ qua 

lim [{li mua xuan 

Nang trdi thong dong giila cuØc dai 

Mut!t ma tång non La phong coi 

Trai trong song bite may thanh tfnh 

Huang pha'n thanh nhan gi6 thanh thai. 

- 

Mtty n~ hong nhung no truOc san 

Va tren tham co mUt!t xanh ngdn 

MØt canh te dilm vai hoa trang 

Chim w;mg doi ben buom [ut!n gan. 

La v6n mua xuan cua the gian 

Lan lam, cuc tim, huong duang vang 

Ma sao cdnh sac vuang mau nho 

Muon thilm nghin tuai ciing be bang. 

Chut dn tang kia kh6 d~p vui 

Dl hoa di~u sang t{lO niem vui 

Thi chdn lil khtlch con phieu b{lc 

Tim [{li tien than tI! cu(fi trai. 

cao hoimg nhan 

mQt ben. COng vi~c quen thuQc Mn 

thuQc lau tang giai dO/.ln, tirng buac 

di, tung cu cht, tung cåu n6i. 

- Cam an cO. 

Cåu n6i vang vang trong tri tuong 

Ngån. Chang kMng n6i duqc nhung 

cau gl khac hcm sao. Nang tlf hoi. 

Cam an co, cam on co. N!mg cAn gl 

nhung l'ai cam cm vl) nghia ay cha! 

- Moi anh vao. 

Ngån cui dAu, li nhf. 

Chang m/.lnh b/.lo buoc di phfa 

truae Ngån. Cai b6ng cap lenh khenh 

cua ehang bo lohng ngohng tren 16i 

di tråi soL HOrn nay Ngån kMng n6i 

them eai eau nang van thuong n6i 

vai Toan nhung ngay thu sau khåc. 

Thanh ra chang hai lung khung ml>t 

ehUt khi buoc len nhflng b~c 

tam 

cÅp. Chång dung xa ra mQt ehut 

truoc canh cua g6. Nang cling ng~p 

ngang drrng I/.lL Chang 16ng 

ng6ng mQt luc, rOi bUQt mi~ng hoi 

nang: 

- NgQc .c6 nhå kMng cl)? 

\ 

Ngl!c nang nMi dau. 

- D/.l c6; ba chu tOi dang a tren 

nru. 

- Cam cm cO. 

Chang n6i 'ta quay lung thong 

thå buoc vao nha, huang v~ phia 

thang !'au, Mm nhung buac chflng 

ch/.le len e'au thang. NgQC a tren d6; 

ba chu nang a tren d6. Toan dli qua 

ranh dubng di nuoc buac. Toan dau 

c6 cAn nang chi 16i di. T!1 ba thång 

trai nay, chang dli di len di xu6ng 

nhflng b~c du thang ay khOng bie't 

bao nhieu lAn roL Chuy~n rieng cua 

nguoi ta thac måe lam chi cho kh6. 

Nang tI! nhu nhting trong long kMng 

khoi thay dan dau, kh6n k'h6. Nang 

hlnh dung clin phong ngu trång 

mu6t n~m drap eua nguoi nu chu 

nhan mai ngoai ba muai tu6L Toan 

lam gl tren d6, khi rna Ong chU nang 

dang me måi trång dem vai canh b/.lc 

cu6i tu'an va nhung cUQc vui thau 

dem su6t sang? 

Nlmg lAm llii trO v~ phOng rieng, 

litngvdn 83

uOng mlnh xu6ng chi~c giu~g 

n~m eu kY. can phong t6i thui. NgAn 

nghe 

ti~ng mlnh thå dai. N6i bUOn phi~n 

g~m nh~m trai tim, lam nh6i len 

nhihlg nhjp u tram, the thi~t. Hlnh 

anh ehi!e giuang trång mu6t n~m 

drap vai hai ehi!e g6i the u ehi b~e 

I~p lanh nhUng con rOng con phuqng 

hi~n len trong trf. Mui dau tham quy 

phåi thoang thoang vung tri tuång 

eua khlhJ giae. Ti!ng nh~e d~t dlu. 

NgQn den tren ban ngu håt ra eai anh 

sang lung linh diu mat. Khoang 

vul'>ng h~nh phue ~y å phia tren dau 

nang. H~nh phue d!n vao mOi t6i thu 

sau; h~nh phUe di thing len thang 

lau. H~nh phUe caeh xa nang hai 

ehl,le b~e thang g6 tran b6ng. H~nh 

phUe se ra v~ vao luc nlta khuya. Dl'>i 

khi h~nh phue nan l~i tai gan sang. 

Nhung thu h~nh phue ~y eua ai kia, 

e6 d!nh dang gl tai nang dAu rna rna 

tuång. NgAn nhm im trong b6ng t6i, 

14ng nghe ti!ng thi tMo eua dl'>i tinh 

nhån sai trai trong trf tuång. Toan 

thuang n6i gl vai NgQe nhi. Va 

NgQC, eai nguai dan ba kMng thi!u 

m~t thu gl v~ v~t ehdt dy thuang thl 

tham nhihlg gl vao tai nguai con trai 

tha 

nguyen van ng9c 

n~ tdn xudn 

anh dr;m /ong nguyen dan 

h6n em n~ fan xuan 

ch(lt nghe mua då fiJn 

fU bat ngaf m6i fråm 

sang xudn 

hoa na fU dem frutJc 

vang rl!c duo-ng sang nay 

fa aD cam xu6i n'gu(lc 

xuan ve dau co hay! 

til mua xudn ay 

tan d6ng ehim ve /{li 

vuitn xUa hot x6n xao 

caeh ehia mua xuan ay . 

ta /{le måi diti nhau. 

dang tu6i em ut eua mlnh nhi? NgAn 

nhm xuOi hai tay nhu ml)t hlnh hai 

qua e6 trong nha de thanh ph6. 

Nhihlg do~n phim ngån hi~n ra trong 

trf nang. Cu6n phim nang di eoi ml)t 

mlnh. Ml)t mlnh ehu vai ai bAy gia. 

Cu6n phim Phap, P/ein So/ei! 

duqe djeh th~t van ve ra ti~ng Vi~t la 

"Nång nMp mua he". KhuOn m~t 

ngAy ngl'> eua nhån v~t nam trong 

phim eu lang vang trong trf nang. 

Cul)e tlnh tay ba. Khul'>n m~t ngAy 

ngO eua Alain Delon eung gi6ng 

khul'>n m~t ngAy ngl'> eua Toan. 

Nhung Alain Delon la ke yeu tham 

trong phim, ciing nhu nang la ke yeu 

m~t mlnh ngoai dai s6ng. Nguai con 

trai ngAy ngl'> trong phim lam nhån 

ehUng cho tlnh yeu nOng nan eua 

b~n mlnh va nguai Hnh. Chuy!n di 

chai xa tay ba bhng du thuy~n. D~i 

duang menh mOng. Nång vang 6ng 

a. Bien xanh ngut ngan. Nguai con 

trai yeu tham gi!t tlnh djeh quang 

xae xu6ng bien. Chi!e du thuy~n 

trong phim. NgOi bi~t thl! e6 b6n 

phOng ngu trong dai s6ng. Nhån 

ehung cAm eua eua tlnh v\lng trl)m. 

Må eOng. Cam an cl'>. NgQe e6 nha 

kMng cO? GQi nguai dan ba ~y bl1ng 

ten, ngQt ngao, 

trlu m~n. GQi nang bl1ng cO, xa l~, 

I~nh leo. D6ng elta. Chao cl'>. Toan ai 

la Toan ! NgAn thdy nhl)t nh~t ngua 

. ngåy hai ben må. Nang dua tay len 

m~t. Hai ben m~t dam dia nuae måt. 

Nang nl1m nghieng qua ben trai, m~t 

g6i uat l~nh nhu ban tay vl'> tinh eua 

ai d6 vO v~, xa I~. 

Tieng chuOng elta. !-fl'>i ehul'>ng 

dai. Ngilng. M~t hoi chul'>ng nua. 

Ti!ng ehul'>ng keo dai trong thinh 

khl'>ng da dem, luOn vao het mQi 

ng6e ngaeh eua can nha thenh thang. 

Ai I~i den qud'y ray vao cai gia 

khuya khoåt nay? Nang tham nghT 

va ue oai ngOi nhOm d~y. Tieng chån 

ch~y tren lau. Ti!ng ehån dOn d~p 

xu6ng eau thang. NgAn hoang h6t. 

Chuy~n gl the nay. CuOp b6e ehk 

Dem Mm khuya khoåt. Ti!ng ehan 

dOn d~p dO v~ phfa phong nang. 

Canh elta b~t må lue nang dung d~y. 

Them m~t hOi ehuOng nua xOn xao, 

h6i thue. Ba ehu nang hi~n ra trong 

khung elta chu nh~t. T6e xoa xu6ng 

hai vai, b~ dO ngu mong trång la rna 

trong b6ng t6i. Toan lu6ng eu6ng 

phfa sau. Cai b6ng eao lenh khenh 

eua ehang lån vao eai b6ng tron 

eling day d~n eua nguai dan ba. 

- Ngan ai. 6ng ehu v~. 

Nguai dan ba n6i khl'>ng ra hai. 

Ngl!e NgAn thåt l~i. Tia sang milng 

vui nao d6 16e len trong ml)t x6 t6i 

tim nlmg, eung m~t lue vai n6i lo 

lång I~ lung b~t len nhu m~t thån 

eåy tr6e g6e trong can Mo. Cam giae 

I~ lung ~y lam nang kh6 ehju. Ba ehu 

nang nfn thå, ti!p: 

- Em eho Toan tru å dåy gium ehj. 

Roi ra må edng eho l'>ng ehu mau di. 

Nguai dan ba quay I~i nfu l~y tay 

Toan, dåy eMng IQt vao trong khung 

elta nho. Ngån nep qua ml)t ben eho 

chang buae vao. Mui nuae hoa vuang 

tren nguai Toan lång lang quy~n Idy 

khl'>ng gian. 

- Cam an em nghe NgAn. 

Ba chu dqm buae v~ phfa thang 

lau, mi~ng n6i vai nang nhung måt 

vAn dan vao Toan Au yem. can 

phOng t6i am, nhung nang thd'y het; 

thd'y ro rang. Ba ehu nang n6i vQng 

v~ phla Toan: 

- Ran ehut du nghe eung. 

Quay I~i nhln Toan dang dUng xa 

ra trong x6 t6i, Ngån thå'y ro eai anh 

sang long lanh trong måt ehang, 

eung Iå'p lanh nhu anh måt ba ehu 

nang. Tia sang Id'p)anh eua nhung vI 

sao thi tham n6i ehuy~n vai nhau 

trong dem t6i. Chao ai ngl'>n ngu eua 

nhUng ke yeu nhau. Nang ehui vl)i 

nuae måt, xo ehan vao dl'>i dep mon 

va buae v()i ra ngoai. 

B6ng l'>ng ehu eua nang in d~m 

net ben ngoai khung elta såt. Cai 

bl,lng dua ra phfa truae nhu m()t 

duang eong m~t moi. Hai tay buOng 

xul'>i ru Ii~t hai ben thån minh. Ngan 

Mn gan ben eanh eOng. M~t ngltai 

! 

dan l'>ng nua dUng xa ra ben e~nh. 

Ben I~ du~g, ehi!e taxi d~u dua~ 

anh den dltang rna rna t6i. Ti!ng Ong 

chu khan khan: 

- Ngan, vao Idy eho tao ml)t tram 

b~e, tra ti~n taxi. 

84lDngvdn 

.i

NgAn lung tung kMng bi€t må 

e6ng tnrae hay eh1.lY vao 11ly ti~n. 

Loay hoay vai giAy, nang quy€t d~nh 

må e6ng tnrac. ROi eh1.lY v

ke"t an ngu xUÅn cua s6 m~ng da v~ch 

l~n mQt buc tuang chia cach giil'a 

nang vai cai nguai tlnh kh()ng tuemg 

ngbi truac m~t nang kia. Toan ai, 

anh ngu ng6c nhu mQt thhng kha 

trong truy~n cO. Cai ngum dan ba 

t~n NgQC kia cho anh dUc;1c gl ngoai 

chut vang son nhung ll,la? 

- NgAn tfnh di hQc l~i khOng ? 

- Chång biet. 

- Di hQc l~i di. 

- ChO cua NgAn khOng phai å 

dAy. 

Ne"u khOng phai å dAy th} å dAu? 

Nang cay dång nghi thAm. 

- ChO cua anh cling dAu phai å 

dAy. 

NgAn chc;1t n6i, h}nh dung de"n 

cån phong ngu c6 giuang n~m tråi 

drap trång mu6t, phång pMt mui 

nuac hoa dåt ti~n. 

- T()i bie"t. 

- H()m nay hai muai tam te"t rbi 

NgAn nhi? 

- VAng. 

- Te"t NgAn lam gl? 

- KhOng lam gl he"t. 

- ~ thåm nha kh()ng? 

- KhOng. 

- CMc nha NgAn å xa? 

- Ban m~ thuQt. 

- Xa qua! 

- NgAn mu6n v~ thåm khOng? 

CAu hoi cua chang thi"ta thai qua 

muc. Nang kMng them trå 1m. Chang 

tie"p: 

- Ne"u NgQc kh()ng cho v~, t()i se 

n6i vai NgQc cho NgAn nghi Ct nhtlt 

m(lt tuln. 

CAu chang n6i lam nang hlnh 

dung ra m6i quan h~ chang dang c6, 

va nhOng quy~n l~c chung quanh 

m6i quan h~ tfy. 

- Khoi. Nang trå lai e(lc 16c. 

.. Ngay mai v~ cMc con k~p." Nang 

nghe tie"ng chang låm bÅm. Ngay 

mai hai muai chCn te"t. Hlnh ånh con 

M NgAn xach va li tu Sai gon v~ 

thåm m~, thåm em. Chie"c b6ng le loi 

nang thtfp thoang dlu con ngo khul(t 

neo sau nhil'ng vuan tra xanh ngån 

ngåt. NhOng dua em ch~y tua ra, reD 

vui tå må ... 

Ti!ng phåo chuOt le loi nO vang 

ngoai ph6 keo NgAn v~ th~c t~i. 

Nhil'ng ngay gln Tt, nang sc;1 nhl(t 

nhung trai phåo le loi eua Iii tre con 

ngh~eh nggm. CMng lam nang gi~t 

mlnh, die"ng nguai hoai. 

Toan chc;tt dUng d~y. 

- T()i phåi v~. NgAn d6ng cOng 

gium nghe. 

- VAng. 

NgAn tAn ngAn dung d~y. 

Luc ra Mn clta, Toan quay I~i, 

ng~p ngUng: 

- Sang mai t()i l~i. 

NgAn ngo ngang: 

- Mai ba ehu di bien chai rOi. 

- T()i bie"t. 

Chang n6i va buac ra ngoai. N~mg 

thong thå di bM c~nh chang. Duai 

anh den duang la mo, chie"c b6ng 

nho be nep ben c~nh cai b6ng caD 

lan lotmg ngohng nhu nfu keo mQt 

cha che tQi nghi~p. Tie"ng soi raD r~o 

duOi chAn. 

Nang må kh6a, dåy canh cdng he 

qua mQt ben cho Toan buac qua. 

- Khuya qua rOi, khOng Sc;1 canh 

sat båt sao? · 

- KhOng, t()i di khuya hoai. - 

Chang c6 nhln VaD måt nang - Mai 

nghe. 

KhOng hieu y Toan nhung chång 

bie"t hoi the" nao cho ra le, nang tAn 

ngAn dd'ng nhln thea b6ng chang 

luOt di VaD d~m t6i duai nhOng tang 

cAy r~m la. 

BuOi sang, luc ()ng ba ehu da dua 

bly con di ån diem tAm, Toan den. 

Nghe tie"ng ehuOng, long nang rc)n ra 

nhOng lai ca cua mQt nh~c khuc 

xuAn. Toan, våt VeD tr~n chie"c xe 

d~p the thao den b6ng, d6n nang 

bltng mQt nl,l cum. Chang ra dtlu cho 

nang khoi rna cOng. Hai nguai trao 

nhau nhil'ng nl,l cuai dllm thåm qua 

khung cOng såt. Nang gi6ng tu nhAn 

trong khung såt. Chang gi6ng nguai 

di thåm nuOi. Ke thåm nuOi trao cho 

t~ nhAn mQt g6i nho bQc gitfy b6ng 

kfnh. Nang ng~i ngAn. Chang trtfn 

an: 

- Cua NgAn d6. 

- Cai gl the"? 

GiQng nang x()n xao. 

- Cua NgAn d6. 

Chang lubn g6i gitfy qua khung 

clta phong giam xuAn thl eua nguai 

con gai hai muai chin tuOi. Nang run 

run d6n ItfY g6i gitfy nh~ t~nh. 

- TMi anh v~ nghe. 

Chång biet phai lam sao. Nang 

l~ng le g~t dlu. 

Truac khi d~p xe khutlt sau khuc 

quanh, ehang con ngoai l~i nhln 

nang. HQ trao nhau mc)t nl,l cuai tfm 

ap trong cai nång d~u m~m cua mOt 

ngay mua xuAn ehfn tai. 

D~t g6i gitfy I~n ban. Nang ngOi 

xu6ng gM', e6 nen nMng nhip x()n 

xao cua trai tim. Nhil'ng ng6n tay 

nang run råy. Mie"ng gitfy b6ng kfnh 

mau do thåm. G6i gitfy hlnh chu 

nh~t. LØp ngoai la nhung trang gitfy 

vå hQc tro. di nhung trang gitfy va 

hQc tro thAn thie"t. Nang må tUng lap 

gitfy mQt. Lap cu6i cung eling la mQt 

ta gitfy hQc tro vai nhOng duang ke 

xanh mo ao. Nang rna rQng trang 

gitfy. Dong ehil' ai d6 vie"t ch~y loanh 

quanh nhu nhOng con da trang lång 

quång tr~n bai cat. Net ehu bay 

buam, eung eoi. Chil' da chang, phåi 

v~y khOng. Nang dQc thAm th}, nhu 

dQc kinh: 

Tay ta vtJi dUf!c dinh troi 

Ci2u xin nhilng kilp ludn Mi b~n 

em*, 

B~n e~nh trang thu, la mQt ttfm ve 

xe tuy!n duang Sai gon-Ban M~ 

ThuQt. Nang run råy nhln tUng chit 

mQt tr~n ttfm ve xe. Ve khu hbi, c6 

gia tri trong vong ba thång. Lo~i ve 

måe ti~n. Nang l~t m~t sau ttfm ve. 

Lai d~n do, nhåc nhå: "Ngttn, ra 

gi~ng, oM trå l~i thaoh ph6. Anh 

cha." Chu ky eua chang bay buOm 

kieu CQ. Nhung giQt nuac måt ua ra 

hai ben mi. Nhiing giQt nuac måt eua 

mQt mua xuAn laD xao ngoai ngo 

long. Tie"ng phåo chuQt le loi nO 

ngoai ph6. Mua xuAn dang v~. Nang 

biet, mua xuAn v~ rAn thu nMt trong 

dai nguai con gai hai muai ehfn, a 

kMng, te"t nay nang ba muai tudi. 

MuQn mang, nhung la mQt mua xuAn 

e6 tMt. 

• 

... Tha Nguy~o Minh Duang. 

86ldngvdn

Cha 

Kh6ng Che 

Chll Ngheo 

Minh D~o 

Nåm 197 ... tOi lam vi~c trong ca 

quan tu phåp tinh S. HOrn d6 la budi 

ehi~u 27 te't. Thai tie't eu6i nåm se se 

l~nn, nång vang. Sau måy ngay b~n 

rl7>n, chi'eu nay mi vi~e då t~m yen. 

Nhiing h~ sa quan trng ehua giai 

quye't då eåt vao tu khoa kY. Tu såt 

dl!ng tang v~t då niem phong, nhiing 

vi~e khOng th~t eRn thie't eling t~m 

hoån, cha ra gieng giai quye't. Trua 

mai, 28 te't, sau biia ti~e tåt nien, tOi 

se len phi ca ve Sai gon ån te't voi gia 

d'inh. Ng~i trong vån phong, tOi 

chång con vi~e gl lam, la dång ngåm 

canh mai mli khång khiu elia ml7>t 

nguai b~n t~ng vua no vai bOng dRu 

tien. 

Theo thOng l~, mOi tuRn hai ngay 

thu tu va thu sau, ty eanh sat tinh va 

eae ehi eanh sat qu~n giai giao eae 

h~ sa elIng can ph~m nhiing v\J qua 

tang ph~m phap de eae thAm phan 

quye't djnh. TOi dang cha phien giåi 

giao can ph~m eu6i eung trong nåm. 

Tie'ng xe r~ may ~n ao ngoai sAn. 

Tie'ng nguai lao xaø ngoai hanh 

lang. Xe giåi giao vua Mn. C6 tie'ng 

go elta. Nguai l\Je sl! gia, cao, gRy 

khåe kM, lue nao eling c6 ve trjnh 

trng, buoe vao: "Thua Ong, hb 'sa 

gi ai giao vua Mn", d~t tren ban giåy 

ml7>t xåp h~ sa r~i l~ng le di ra. 

Theo th6i quen, tOi lie'c måt qua 

.. hang ehii tren trang dRu eae bien ban 

xem e6 V\J nao th~t quan trng thl 

giai quye't truoc. Cu6i nåm thuang 

xay ra nhi'eu v\J ph~m phap l~t v~t: 

vai v\J m6e tui, say cugu danh nhau 

e6 thuang tfeh, tai n~n hru thOng 

lam cMt nguai, trao bai ba la, t'inh 

nghi mtf min bat e6e tre con... Cu6i 

eting la ml7>t hb sa trl7>m qua tang, e6 

tang v~t nhung phRn ly lich can 

ph~m l~i chi ghi hai ehii "vO danh", 

phRn tl7>i danh ghi la "Tr(>m qua tang. 

Trong tcuang hgp nay la trl7>m ml7>t 

eai gio heo n~ng khoang 2 ky eua.. . 

ehie'u di'eu ... hlnh lu~t". TOi låy lam 

l~. ThOng thuang eae Yl} qua tang 

d'eu thul7>e lo~i "båt t~n tay day t~n 

m~t" voi tang v~t va ly lieh can 

ph~m ro rang dRy du, khOng the e6 

tcuang hgp vO danh, tue la ehua ro 

can ph~m lå ai. Vien truong phong 

Cånh sat Tu phåp tlnh la ml7>t si quan 

thAm nien v6n tu nganh Hie'n binh 

ehuyen qua, råt ranh vi~e lam bien 

bån, ft khi sai s6t. TOi de ph'An t6m 

tåt nl7>i V\J. Thl ra can ph~m la mQt 

con eh6! 

Theo dan thua eua eae ba ban 

thjt, ca o khu ehg IQ thien thl han 

tu'An nay, ngay nao eling e6 nguai 

måt trQm, khi thl mie'ng thit, khi thl 

con ca. Canh sat phai thea doi, hOrn 

qua moi Om ra thu ph~m. Lgi d\Jng 

lue chg dOng, n6 len loi giua nhiing 

nguai di ehg, r'inh ca hQi nguai Mn 

hang sa y, ngo~rri mie'ng thjt ho~e 

con ca r~ilui måt. Trua hOrn qua, n6 

ngo~m mQt eai ehAn gio, eong duOi 

eh~y v'e nha ehli. Canh sat dudi thea 

xem chu n61a ai. Th'i ra la låo ån may 

mu vAn t~m tru o ml7>t ehoi la d1,lng 

trong mQt lo g~eh bo hoang ngoai 

eanh d~ng. Lao ån may khai ding 

con Cun, ten con eh6, hang ngay dån 

låo di xin o cac quan ån, nha tha, 

ehua... Hai tuRn nay låo 6m n~ng, 

khOng di xin duge, thRy tro deu d6i. 

Lao eling khai ding, hllng ngay låo 

thåy con ch6 tha v'e khi thl d Mnh 

mi, khi g6i ml ån lien, e6 khi banh 

tet. Måy hOrn nay n6 tha ve mie'ng 

thit ho~e con ca tuai. Låo nåu, hai 

th'Ay tro eung ån. 

langvdn 87

Trong phAn nMn chthtg ghi lai 

khai cua m~t chu hang ån, xac nh~n 

'c6 bi!t con ch6 va cM n6 vAn 

thuemg di ngang, luc d(}ng kMch, 

dl1'ng ngoai clra xin tien kMch ra 

vao. MA'y ngum Hnh Mn quan nh~u 

vAn cho tien lao. M~y Mm lien 

kMng th~y Hio, nhung con cM vAn 

Mn. Bi!t lao 6m, hq cho con ch6 khi 

thl d banh mi, khi banh tet, n6 lien 

tha ve nu(}i cM. M~y Mm nay, 

nhung nguai lInh quen di hanh quAn, 

kMng ai cM n6 nua, con ch6 ra chq 

ån tr~m. 

MA'y ba ban hang cling khai luc 

dau tuång ngum ån tr~ni nen lam 

d

van Mn xin an, den eae ehila, nha 

tha, eh~y ra eå ngoai ehQ'. Nhung n6 

khOng an cAp gl. Nguai ta tucmg n6 

di Om ehu bi I~e. Uio mil di dau eling 

phåi e6 con eh6 dån duang. 

MlI:y dem, nghe tieng eh6 tru 

ngoai ehoi la, nguai ta tuång con 

eh6 bi b~nh d~i, vae g~y ra xem moi 

biet Hio mil dachet eung ti'r mll:y 

ngay r~i. Thl ra con eh6 eh~y di keu 

eUu! Nao ai biet n6 mu6n gl, thua 

6ng! Ca quan ti'r thi~n dnh phåi ehOn 

ell:t lao an may. 

The la con eh6 trå thanh vO ehu. 

Hang ngay n6 Mn eae hang an, 

nguai ta eho n6 thue an thi'ra, t6i n6 

l~i v~ ehoi la. Dem nao n6 eling tru 

len. N6 nM ehu, gQi ehu. Ch6 thl 

lam sao biet dUQ'e sl! s6ng etlet eua 

nguai! 

M('>t Ong ehu quan van eho n6 an, 

thå'y n6

truoe nba, treo nhi~u tih nhung th$t 

cao de dOi lan bieu dien, ch~ng 

nguai len lå'y cho ba va eå nha xem. 

Nhung nåm å'y khi tie"p tr6ng mua 

lan r$p dnh vQng l~i tu d~u x6m thl 

bl,mg rna tOi blt ~u dau ngam ngåm, 

ba h6i ba tOi di ruoc m"" båi tOi la 

eon r~, sanh rå't nhanh, ba sq tOi cbao 

dm truoc khi cO m", vuan Mn nai. 

Må't ca hOi treo ti~n cho lan mua 

nhung rna khOng bu~n phi~n, ba con 

vui la dang khac båi dua con d~u 

long cua ba la gai, tOi la dua con trai 

ba cha dqi de lam vui gia dlnh ben 

ch~ng. Ca nha tOi, tu Ong ba nOi toi 

ba tOi va cac cO, cac håc, ai cung 

mong rna tOi sinh con trai de n6i doi 

tOng duang.. 

Khi chao dai tOi khOng kh6c 

nhung la rå't lan, la nam, sau tie-ng a, 

a ... rna ph~ xu6ng, milt må to, ng6 

lao Iieng, ngang dQc, ching cMt sq 

hai. Thå'y tOi m~nh khOe va b~o d~n 

nhu V$y, rna tOi va cO m", tien doan 

lan len tOi se lam quan, lam tuang, 

nghia la tOi se di Hnh, r~i c~m quan 

xuan tha huung 

Sang nay 

må cåa thdy xuån 

Nh~p VaD 

nhimg Sfli nan8 Mng 

ngoai sån. 

Nhimg con chim se 

tr~n canh 

Lfulo 

cå! tie'ng Mt 

mUng xuån 111m. 

Xuån ntlY 

dil mdy xudn Ir6i, 

Sao ta 

ctt mili qu~ ngllm 

t{lm dung? 

Giu tay httng 

gi{Jt nilng h~ng 

DI nghe cMt nilng 

dm long tha hIlung. 

minh tuan 

ra tr$n va lam quan vo nhu quan hai 

quan ba, quan tau thuy, quan tau 

bay ... gl d6. 

Thuå ~y, nai dia phuang tOi sinh 

truång nguai ta c6 cau "Con nha 

tuang an cam voi tuang", Sl! tin 

tuång nai rna tOi rllng tOi se lam 

quan ngay mOt lan m~nh them, båi 

luc nho tOi thleh ån cam voi tuang, 

dung ra la tOi rå't chu(mg m6n ca 

chung tuang. Tuang la tuang hOt 

lam bllng d$u nanh u lau ngay cho 

len meo, ca la cac lo~i ca trång lon 

nhu ca he, ca ngl!a, ca chep, ca chem, 

ca su ... hO$C ca b6ng .den, ca b6ng 

tuqng ... Ca UOp tuang hOt, hanh la, 

tieu, gUng, toi, nå'm meo ..: rl"Ji chung 

each thUy trong må'y gia Ii~n cho ca 

m~m ra, cho ch4"t tuang thå'm vao 

thit vao xuang. Lan len, tuy khOng 

con qua thfch m6n ea chung nhu 

truoc nhung tOi I~i ua dung cam voi 

nuoc tuang (tau vi yeu) hi~u bOng 

sen, nMt la cMm voi dQt khoai lang 

hO$c rau gi'!n xanh luOc chfn. Ngay 

ca nhu bay gia, da ngoai b6n muai, 

tOi vAn hay dung nuoc tuang lam thu 

nuoe chå'm trong cac bita an, nuoe 

tuang Maggi. 

Nhung sl! tien doan cua rna toi va 

cO m", vuan (sau nAy duqc gQi mOt 

cach hoa my han la cO do huang 

thOn) hoan to an sai l~c, tOi da khOng 

cAm quan ra tr$n, cung chang la 

quan mOt, quan hai gl ca. TOi c6 hQc 

t$p can bån "quan sl! hQc duang" 

thai sinh vien va thl,! hu4n quari sl! 

chfn tuAn le cho giao chuc, nhung 

nhitng chuy~n d6 chi la quan sl! nua 

vai, la hån quan sl!. KhOng lam 

"quan", nhung tOi då di "hoang", 

hoang dang chi dia å'y rna. Nam muai 

båy tudi tOi rai gia dlnh sang can 

Tha hQc nåm ch6t cua chuang trlnh 

trung hQc d~ nhi c4p, ke tu d6 cho 

d!n ngay 30. 4. 1975 tOi di hQc, di 

lam xa nha, lue Sai Gon, khi Cnn 

Tha... moi nåm chl v~ thåm rna vai 

ba lAn, rna nhitng IAn 4y thuang r4t 

ngån ngui, chie-u I~, Mn nOi rna tOi 

than phi~n la tOi di "tham bAy", la 

thllng con luu Iinh, lang tu. Tu sau 

30.4. 1975 Mn cu6i tMng 12. 1978, 

b$n ron voi sinh k!, s6 ran ve que 

tham rna hllng nåm cua tOi dng thua 

thOr han truoc. Va tu cu6i 1978 d!n 

nay, tOi vuQt bien, tOi s6ng nai xu 

nguai, tOi bi~n biet khOng trå v~. 

C6 di~u rna tOi va cO m", khOng 

ngo d!n la guang m$t hung dit ngay 

chao dai cua tOi da la då'u hieu cua 

chi~n tranh. TOi sinh ngay mung ba 

Te-t, mung b6n Tay b6, Tay khOng de 

yen cho dan chUng ån Te"t toi he"t 

ngay mung båy h~ neu. Llnh Tay 

d6ng mOt cai d~n r4t lon å gAn chq 

Cåi Tau H~ - sau nAy la qu$n ly. Duc 

TOn - cach Nha Man, nai tOi sinh 

truång, khoang ba eay s6. Rl;lch Nha 

Man lue 4y c6 mOt cay cAu silt san 

den båt ngang, mOt ben mang ca eAu 

c6 mOt cOt day thep r4t cao. Dan 

chung cu nguai thay phien nhau treo 

len cOt dåy thep 4y de quan sat, canh 

chung duang lien tinh s6 9 n6i li~n 

Vinh Long ~ Sa Dec, M tMy lfnh Tay 

xu4t hien th} la len bao dOng de mQi 

nguai tån cu di nai kMc. 

Mung b6n T~t nåm ~y, anh V~ 

qu6e quttn toi phien gae da khOng 

lam tron ph$n sl!, c6 le VI dem mung 

ba Te"t anh måi vui chai, ån nh$u, ca 

b~c... nen sang ngay anh ngu quen, 

chUng må måt ra thl dam Hnh Tay da 

qua cAu Cai Xep kha xa, chi con cach 

Nha Man khoang b6n, nåm tram 

thuoc. Anh chi kip la to m4y ti~ng 

"Tay b6, Tay b6... " rl"Ji thl anh tuOt 

thiet nhanh xu6ng cOt day thep de 

thoat tMn. VOi va qua, anh sut tay 

khoi cay thang, te xu6ng va bi gay 

chan, may rna e6 nguai tMy khieng 

anh xu6ng xu~ng cha di. 

Khi gia dlnh tOi nghe duqc tie-ng 

mo bao dOng day chuy~n xu4t phåt 

tu chq Nha Man thl ti!ng cM sua da 

vang len aOn d$p ngoai dAu x6m, 

xu~ng ghe nuam nuqp di ehuyen 

duoi sOng, tren ba thl nhieu toan 

nguai lu luqt, h6i ha dåt dlu nhau 

ch/,\y tr6n. Biet khOng the thu x~p 

kip, Ong nOi tOi ra l~nh cho ba nOi, 

ba tOi cung ca nha bO cua ch/,\y l~y 

than, xu6ng ghe cheo nhanh ra cu 

lao lanh n~n. PhAn Ong nOi tOi ng~i 

truoc san nha ben dång, rna tOi va tOi 

nllm trong bu~ng, me ngu nen khOng 

hay biet gl ca. 6ng nOi mi~ng cAu 

90ltlngvdn

Ph~t Troi phu h" eho tai qua nl,ln 

khoi, 6ng eling tfnh slin trong dau, 

ne'u b

th~m "phong nh}" cho tuang xUng 

vai mf(y Ong xa tTUemg, tTUemg f(p, 

huemg chuc ban tE tI! trong lang. 

M~t dem thang tårn nuac nOi linh 

binh, da khuya 111m, mQi nguai ngu 

hEt rieng tOi con trhn trQc. C6 tiEng 

xuOng c~p hOng nha va duai ånh den 

trung vit lu mu, tOi th9:y ba dl1t m~t 

nguai di~1n ba Mn trlnh di~n må tOi. 

Nguai dan ba fly, sau n'Ay tOi gQi la 

"dl Muai", qul kh6c truac m~t må 

tOi, n6i rhng da lC'1 c6 b'Au vai ba va 

xin rna tOi tha thu, ch9:p nh~n. Nhu 

då biEt truac mQi Sil, rna rf(t blnh thån 

dua tay da dl Muai d~y, rna n6i cung 

la dan ba vai nhau rna r9:t hh~u va 

thOng cåm. Chuy~n xåy. ra nhu trong 

tieu thuye-t. Sau n'Ay khi 100 len, dQc 

va xem phim DOCJn TuY4t clia Nh9:t 

Linh, dEn do~n chang Than dån vq 

be v~ trlnh di~n Loan, tOi lien tuemg 

ngay tai cånh cli ngay nao c6 rna, ba 

va dl Muai dang dien tuOng, cånh 9:y 

con s6ng dl)ng, gay nhi~u cåm xuc 

cho tOi hem phim DOCJn Tuy~t c6 ba 

Nam Sa Dec chanh chua, khl1c nghi~t 

trong vai ba pMn LQ'i. 

Nhung SI! blnh thån cua rna khOng 

giu dUQ'c lau. Khi ba tOi dua dl Muai 

ve, tie'ng d'Am khu9:y nuac da th~t xa 

trong dem khuya yen l~ng, tOi tMy 

må ng6 ra ngoai song elra sO, dua tay 

len qu~t nuac ml1t, qua anhden rna 

tOi tMy vai rna run len ban b~t. 

Cånh 9:y con tai dien mOt lan nua 

khi ba dua dl Sau, "phong ba", v~ 

trlnh di~n rna, nhung tOi khOng t~n 

mlit chung kie'n nhu lan dau. Diem 

dang n6i la cå dl Muai lån dl Sau d~u 

thua xa rna tOi ve nhan sl1c cling nhu 

tai nang, duc h~nh, v~y nen chuy~n 

ba tOi c6 them hai ba VQ' nua chi la 

VI "cua I~", rna cua l~ chua chlic da 

la cua ngon, cua quL 

D6i vai vi~c ba c6 VQ' nho, mOt 

lan tOi då lam rna lo Il1ng va phien 

mu~n, du vO tlnh, nhung mOi khi 

nM tai thllong tOi cu ray rUt mai. S6 

la hOrn f(y må khOng c6 å nha, rna di 

tham ba ngo~i å b~nh vi~n. Bu6i 

chi~u ba dån tOi di nha dl Muai. D6 

la lan dau tien tOi Mn nhå dl 9:y, dl 

cung va lo Iling ,cho tOi dUQ'c an 

u6ng day du, tOi con nM ro dl n9:u 

chåo ga vai d~u xanh ca rOi xe phay 

trOn goi blip chu6i xiem. HOrn sau 

må tit b~nh vi~n ve, rna mling tOi 

"may di cum VQ' cho ba mAy". Må 

gay vai ba, chua bao gia tOi th9:y må 

gi~n dit nhu lan d6. Ma n6i chiing 

ngan c9:m ba c6 vq nhO, nhung 

khOng dOng y ba dån tOi di nhu v~y, 

må SQ' tOi bi d'Au dl)c hay bO thu6c 

cho dien khung, rna trach ba dau c6 

mang n~ng de dau nen nao hieu 

duqc SI! au lo cua nguai m~.. . Må n6i 

nhieu Il1m, ba bie't IOi n~n im I~ng 

Il1ng nghe. Qua nhii'ng lai cua rna tOi 

thfly tOi th~t quan trQng d6i vai ba, 

quan trQng hem VI cho tai luc d6 tOi 

la con trai dOc nMt trong gia dlnh, 

ngoai ba chi, tOi c6 them ba dua em 

gai thu tu, nam va sau. ffOi d6 tOi 

nghi ma hai qua dang, båi dl Muai 

r9:t tir te' vai tOi, dau c6 gl ma phåi lo 

au, bAy gia c6 con, dem con di gåi 

nhA tre m6i ngay, tOi mai hieu duqc 

long cua nguai m~. 

TOi cling khOng quen nhii'ng l'An 

ba rna c6 chuy~n cling dl1ng nhau, 

rna thUOog n6i låy: "ThOi Ong di å 

vai nguai yeu clia Ong di, de tui theo 

thhng ba, giu con cho n6 ma an nha 

Mt cam". Nhl1c tai dAy thl long tOi 

bui ngu i 111m, båi tOi la thhng con 

b~c phuac, chiing dUQ'c nuOi m~ 

ngay nao, cling chiing hau m~ duQ'C 

chen cam, ly nuac. 

Chiing nhung lo cho chOng, cho 

con, rna con dåm dang cå giang san 

nha chOng, nuOi duang Ong ba nQi 

va cO ut tai ngay man phan. Ba tOi la 

con trai nho nMt trong d~i gia dlnh, 

nha la tit duang., m~t nam muai hai 

le giO, tMng nao cling c6 gi6, dam 

giOOng ba n~i rf(t larl vai cå tram 

thl!~ khach, dam gi6 Ong ba c6, sa, 

sa, såm, cåm, kY... nho nhf(t cling de'n 

nam, sau ch\lC mi~ng an, chiing c6 

If(y m~t t9:c d9:t huemg ho a, giO la tI! 

lo, the' nen nhi~u phen chi hai tOi 

than phi~n: "Quanh nam $u6t thang 

chi lo dam giO kh6ng la da Mt ngay 

gia, ciing du tan m~t". 

C6 d~c giå, b~n vån hoi tOi la 

nam giai t~i sao I~i biEt it nhieu m6n 

ån, bie't cach n9:u nuOOg, nh9:t la cåc 

m6n nMu? Tlnh th~t xin thua, tOi 

hQc m~t ph'an qua nha tOi va mOt 

phAn cua ma tOi, hai ph\l nu gan giii 

vai tOi nh9:t. Ba tOi la dan nh~u, l~i 

r9:t hie'u khåch, quång giao, nha 

thuang xuyen c6 khach, c6 b~n, ba 

ngay ti~c nho, båy ngay ti~c lan, ma 

phåi n9:u nuang lien mien, di dau 

g~p m6n l~, m6n ngon la ba hoi thåm 

dau be'p cOng thuc, cach che' bie'n de 

ve nha keu rna lam cho Ong xai. 

Ca daa dia phuang c6 cau: "Ga 

nao ngon hang ga Cao . Liinh, Ga; 

nao bdnh bCJng ga; Nha Man" , ehu 

bånh trong cAu c6 nghia la gioi ve 

cOng dung ngOn h~nh. Må tOi la gai 

Nha Man, theu thua, vå may ba chi 

å muc trung blnh, rieng vi~c n9:u 

nuOOg, m6n m~n, m6n chay, banh 

xua, banh mai... ba deu nhu'An 

nhuyen, m9:y lan do~t giåi Mu xåo 

c9:p dnh. Bie't y ma, di Ha Tien tOi 

mua ve cMn kieu h~t dua c6 hlnh 

rOng, dia h~t xoai hlnh ph\lng va 

mu6ng, tO.. . to an dO su Giang Tay; 

di Nha Trang tOi mang ve dlia mun 

b6ng ng~i. C6 le d6 la m~t trong vai 

vi~c nhO rna tOi da lam cho ma hai 

long trong su6t cu~c dai ba. Må gioi 

vi~c n9:u nuang, ti~c tung nen tMn 

ma cl!c. Ma la "thQ' n9:u" khOng nh ~n 

thu lao, dam ti~c xa gan nguai ta 

tMn hanh Mn nha nha c~y, khOng tit 

ch6i duqc, ma thuc su6t sang tMu 

dem, n9:u xong mOt dam ba chao vao, 

m~t moi, c6 khi nga binh luOn. 

Chung tOi c6 them ba thhng em 

trai: thu båy, tam va thhng ut thu 

chln. Khi thhng ut duQ'c ba tuOi thl 

ba nhu6m trQng b~nh trong b6n nåm 

lien truac khi nhl1m ml1t Ila dai, Ong 

li~t nira than mlnh nen chiing lam 

dUQ'c vi~c gl lan nho cho VQ' con; 

trong ngoai, mQi sI! rna dng dang 

Mt. 

Luc ba blit dAu ngQa b~nh tOi con 

mOt nåm nua mai xong chuang trlnh 

d~i hQc, c6 luc tOi dinh bo truang ve 

que ph\l giup gia dlnh nhung må 

khOng cho. Må båo ma xoay så 

duqc, phan .chfnh la tOi, tOi khOng 

duqc dao d~ng, phAn tAm, phåi c6 

gl1ng hQc, truac la hoan thanh y 

nguy~n clla ba ma, sau la thay ba 

huang dån, dlu dl1t cac em trong 

921iZngvdn

tuang lai. Tu cu6i nåm thu nh~t dl;li 

h9C te,i da di kem tre tl;li tu gia, dl;lY 

b cac truang trung hQc c6ng lån tu 

de ki~m ti~n ti~u v~H, luc ~Y te,i nh~n 

them gio, tuy nhien phai n6i phlln 

tie'p te tu rna, tu gia dlnh vån la 

ngu~n tai trg cAn bån båi v~t gia 

ngay dng gia tång, gl;l0 nhu chAu 

bau, ciii nhu qut tren fung. 

Tlt khi ba m~t, sang mung m~t 

,Tet rna kh6ng con m~c qu6c ph1,lc, 

ng~i ngt,ta gifta, cho chung t6i Il;lY 

mung tu6i dau nåm. CMng t6i dua 

nån ni, dua ui sAn quan ao, dua kh6c., 

nhung rna vån ch6i tlt, ba kh6ng cam 

th~y hUng tM khi ng~i m~t mlnh 

cho cac con Il;lY. 

Dau nåm 1973, sau Tet m~t thOi 

gian nglin, chi cach nhau m~y ngay 

gia dlnh te,i chiu hai cai tang, tru

c6 gån may duOi tOm nhu h~i trucS'c, 

rna va em nåm thay phien nhau bai, 

eheo, hfrng dOng sang tai eh~ng 

v~ng t6i mai den noi. V~y rna må vAn 

vui, vån khOng m~t tieng tha than, 

phien mu~n. TOi thl båt nhån quå 

nhung ehl biet im I~ng, bai mlnh e6 

stie m~nh eua ban tay, hieu biet eua 

kh6i 6c rna nhu m~t ke båt It!e, vO 

tai. 

Ngay ehUng tOi vugt bien, må 

sang an Tha dua tien, rna khOng 

ehiu ra di, cling khOng ve ngay I~i Sa 

Dec, rna båo a I~i gifr nha eho eae 

con, neu di khOng IQt thl lue tra ve 

con c6 nai t~m tru. Va rna då luu I~i 

an Tha eho Mn khi duge tin ehung 

tOi tu tr~i ti n~n. Må tu eh6i st! båo 

lånh bai biet se Uim b~n long cåe 

con, dang e'an thai gia va stie It!e de 

xay dt!ng I~i st! nghi~p tu hai ban tay 

trång. M~t khåc rna yeu men que 

huang Vi~t Nam nhu yeu m~ng s6ng 

cua chinh mlnh nen khOng the rai di, 

eling khOng dimh long de ban tha 

Ong ba, mO må t6 tien huang lim, 

kh6i I~nh. 

Muai ba nam ehung tOi a håi 

ngo~i la muai ba nam nai qut nha 

sue khoe eua rna bi hu hao, com eoi. 

MOi b~n nh~n duge thu Vi~t Nam la 

m6i bl,ln long ehUng tOi dan dau nhu 

hoa xuan 

Giila khu VU{!n nang dm 

Kh6m cuc dii khai hoa 

Mau hoa hoimg sac gåm 

Canh long tråo ki~u sa 

Toi ngåy nguai dung ngam 

Noi hna qui minh thuong 

Noi ngan tI·ung tham th&m 

TriJi di viing bay huong 

van nU(1ng 

dao eAt vai nhiing tin du v! må. Ma 

bi phong thåp n~ng do dai dAu 

suong I~nh, nång tren dAu nhu lua, 

nuac duai chan nhu h,lt I~i, ngoai 

vuan ru~ng ngay mua thang nång, 

trong nhung phien chg hitng d(lng, 

de kiem tien nu(li con. Tu6i gia 

chOng eMt, phong thåp lam mlnh 

måy rna dau rAn, lam giåe ngu rna 

eh~p chan, hu ao. Måt rna mo d'an, 

tay yeu, chan run, th'an kinh båt 6n, 

dAu 6c thi!u minh mAn, rna lo sg vin 

va, l1U tu tråm chuy~n. Thu6c Mc, 

thu6c nam, au dugc ... dOng y, tay y ... 

nao e6 ehua dugc tam b~nh duy nMt 

eua rna, b~nh nho con, thuang con, 

lo cho con ... cån b~nh tr'am kha hanh 

h~, dlln vl).t rna mOi ngay. Thu6c 

khOng chua dugc b~nh rna con tan 

h~i than the rna. 

Trong bOn thllng con trai eua rna 

thi thllng ap ut h~nh phUc nhåt dai,. 

h~nh phue d6 th~t v(l gia, kMng e6 

gl sanh bllng. N6 dugc thåy m~t, 

duge ehuy~n tro voi rna truoc ngay 

nhåm mth, dugc bOng Am rna tren 

tay, dugc cong rna di ra di vO. ChUng 

tOi n6i dua rna ua nuac måt, thllng d6 

la VAn Titn, "van tien eong m~ di 

v(l, dl,lOg phåi cai b(", cong m~ di ra, 

van Tien cong m~ tro ra, dl,lOg phåi 

e

x6mmdng 

Ba Con Ga Mai 

Ngo Nguyen Dfing 

Nhu moi nam, sau man mi'tng 

tudi va Il xl:Clin l, Kiki va Clin 2 nO 

nuc ng'Oi cha b6 my mang ban bAu 

cua cå cqp ra. Nhung khOng, b6 my 

vin ng'Oi i ra d~y. B6 con trjnh trqng 

cbam di~u thu6c dAu nåm, pha kh6i 

nhon nho. Ba dua nho dua ml1t nhln 

nhau, thAm hoi. Cun 2 mu6n len 

ti~ng 111m, nhllJlg cam th~y ai ng~i 

lam sao ~y. Låt sau b6 mai nho nhy 

c~t lai: 

- T~t tai, cåc con mOi dua them 

mOt tudi, b6 my thtfy cAn phai hoi 

cåc con di'~u nay. 

B6 ngi'tng I~i, khÅY tan thu6c vao 

dia. My vin im I~ng ng'Oi qnh b6, 

net mat tuoi tån. 

- B6 me mu6n bi~t, tron nam qua 

cac con c6 chuy~n gl d~ phan nan 

khOng? N~u c6, cac con cu tl,l nhien 

cho b6 my hay de b6 my li~u. 

My suyt phi cuai khi nghi tai 

chuy~n b6 se hoi: "Cåc con s6ng vai 

b6 my c6 h~nh pMc khOng?", nhllJlg 

ngan l~i kjp. Ba dua nho I~i dua ml1t 

nhln nhau, Cun 2 mu6n gio tay phat 

bieu, ding Cun chång c6 gl de phan 

nan, trach cu, doi hoi, ngo~i trU... 

Nhung Clin l då rna lai: 

- Con thtfy nM mlnh ... buOn quå. 

B6 my chung hung ng6 Cun 1. Ca 

Kiki va Clin 2 ciing si'rng s6t. Cun l 

ti~p t\!c: 

- Mlic du nha mlnh då c6 hai em 

be vit,' mot m\l meo chua hoang, 

nhung con thtfy vin thi~u b6 my ~! 

Thi~u mOt em ch6 trai. 

Nghe 'tai d6, Kiki va Cun 2 sang 

ml1t len. Clin 2 hang hai ph\! ho~: 

- C6 ly, c6 ly, thi~u mOt em ch6 

trai. . 

Kiki nhiin nh~n sua Iung: 

- Nguai ta gQi ch6 dl,lc, chu khOng 

ai keu ch6 trai cå. Ciing khOng nen 

gQi Meo Meo la m\! nay, m\! kia, 

Meo Meo nghe duqc, cMc khOng 

vui... D~, con ciing tUy bu'On VI nha 

khOng nuOi ch6. Dang le b6 my phåi 

nuOi them m~t con ga mai de ItfY 

trang. 

Cun 2 nhi nhO g6p y: 

- Them mOt con ket Nam My de 

n6i chuy~n vai con cho vui! 

Clin 1 s6t sl1ng d~ nghi ti~p: 

- Them mOt d.i bOn ca de ngl1m 

choi! 

Kiki manh dan: 

. - Them' mOt ~~p chim y~n de h6t 

cho nha da buOn! 

Bay gia Mn luqt b6 my dua ml1t 

nhln nhau. B6 cuai: 

- NuOi nhi~u qua, khOng kheo 

nM mlnh thanh cai sa tM mtft. 

Cun 2 nhåy can len, Ha lia: 

- A, thfch quå! Con tlnh nguy~n 

lam nguai nuOi tM, khOng luong, 

tM an gl con an ntfy. B6 my nha mua 

them mOt dOi CQP trl1ng, mOt c~p voi 

An dO, mOt con huou caocd va m~t 

bAy nai d6m, nha! 

Chu "nhå" duqc Cun 2 keo dai ra 

nhao nhoyt;c~p ml1t rna lan cha dqi, 

cai dAu H).t g~t mong lai hu('mg ung. 

Kiki dua ng6n tro len mi~ng ngan 

ni~m vui: 

- Con se d~y thu håt x:i~c. 

Cun l ciing khOng khoi... xuc 

dOng: 

- Dung quen xay mOt h'O nuac 

r~ng oi la r('mg de con d~y ca heo 

nhao lOn va håi cÅu .choi banh, b6 

me nher 

. Luc nay my mai len ti~ng: 

- R'Oi sau d6 nha mlnh l~p ganh 

'xiec di luu dien, phai khOng? ' 

. Ca ba cai dAu tre con g~t lia lia 

cung luqt. Ca ba cai mi~ng d'Ong 

thanh "d~" lan. Cdn 2, d~i van hao 

tuong lai dia... th~ giai, run run c~t 

giqng: 

- Mlnh se ... 15... d~t ten cho ganh 

xiec la Animals Circus. Con se cho 

ca' heo nhao lOn va håi cÅu då banh 

vai nhau. Anh Clin l se di~u khien 

cQP nhåy qua vong lua. Chi Kiki se 

de cho voi ngOi len b\!ng rna khOng 

bi loi pheo. Con b6 my se thu vai 

chånh trong man du bay. Cam doan 

nguai ta vO coi nghyt r~p! 

langvdn 95

Kiki phån d6i: 

- Ch1 khOng thfch de voi ngOi I~n 

bl;mg dAu, sg be bl;mg quå ha! Chi ehi 

thkh lam xi~e vai g8:u Panda thOi! 

B6 ehua kip n6i thl Con 2 da bi 

bO tiep: 

- Con con thfch lam h~ nua. JR 

gioi phåi biet chQe cho tre con euoi, 

con nguoi lon thl truac cuoi sau 

kh6c, y nhu lai m~ n6i "cuoi la gi4'u 

I~ trong long" d6 rna! 

Con l hAm hu: 

- Thhng nay nhi~u chuy~n quå. 

N6i nhi'eu la y ehång baD nhi~u! 

B6 tMy cAn phåi ham bOt bAu 

khOng khf sOi dQng quå dQ: 

- B6 m~ bieu dien man du bay, 

eMc ehi "ml)t IAn rOi thOi" qua, eae 

con a! Han nua, d~ nghi eua Con 2 

khOng duge thl!c te VI nuOi tM l~p 

gånh xi~c Cl xu nay t6n ti~n 111m,.;. con 

phåi d6ng du lo~i båo hiem. Ay la 

ehua n6i tai chuy~n mlnh e6 khå 

nång d~y tho hay khOng. T~i eae con 

khOng biet, chu nha mlnh e6 nhi'eu 

gi6ng tho 111m rOi. 

Con I ngo ngåc: 

- Chi mai e6 mQt chi meo gia va 

hai con vjt cr da nhu qui! 

Con 2 xl xO: 

- Hu, Meo meo bo nha di phå lang 

pha x6m su6t ngay. coi nhu khOng 

e6. 

Kiki eong mOi len: 

- Nha b~n con c6 nuOi mQt con 

heo Vi~t nam, nho con du xf rna 

thOng minh nhu ch6 v~y d6! 

B6 v6 "det" len dili: 

- Nha mlnh cung c6 mQt con heo 

Vi~t nam, eåe con khOng biet sao? ' 

Ba dua tre xoe måt nhln b6. Cå ml( 

eung quay m~t ng6 b6 bhng ånh milt 

khOng dugc blnh thuang. B6 euoi 

mlm chi: 

- Con heo nay khOng nhung tron 

trja de thuang rna con thOng minh 

nhu nguoi. N6 con c6 dnh ba hoa 

chkh ehoe, tucrng tugng vil~n vOng. 

N6 chi c6 cåi t~t c6 huu eua gi6ng 

heo la hai lam bi~ng. Con heo d6 

dang ngOi truae m~t b6 ml( dAy nay. 

M~ chgt hieu ra, dua milt nhln 

Cun 2 dåm dåm. Cun 1 va Kiki ehua 

hieu, nhung thG:y m~ ng6 Cl1n 2 

ehåm barn. mieng Il;li turn tim eum, 

ciing xoay qua tron måt nhln em. 

Con 2 giAy n4y: 

- B6 n6i chuy~n kM hieu quå a! 

B6 giåi thkh: 

- Con heo d6 ehfnh la Cl1n 2 ehu 

khOng ai kMe, vl m~ sinh Con 2 

nhhm nåm Hgi. Dong han, Con 2 c6 

dAu heo duOi ehuQt, VI ml( sinh Cl1n 

vao eu6i nåm Hqi. TM n~n Con 2 

con e6 th~m tfnh lf Ille eua loai 

ehuQt. 

Con 1 euai nåe ne. Kiki eum re re. 

Ml( cuoi y nhi. B6 euoi oO. Chi e6 

Con 2 do m~t nghi~m nghi. Un dAu 

ti~n trong doi Cun 2 nghe duge sl! 

th~t phil phang nay. Tu6i con gl con 

th8:y vui ve, cM tuOi con heo thl eoi 

bQ khOng kM n6i. Cl1n 2 ehua hoan 

hOn thl Con 1 da bOi th~m: 

- Blta nQ tren truy'en hlnh chieu 

cånh nguoi ta nuOi heo lam thit. 

Tr~n duang tai lo sat sinh, e6 nhi'eu 

con sg quå, dUng tim ehet luOn! Sau 

nay Con 2 nen qua m8:y xu Trung 

DOng lam ån sinh s6ng, VI hQ theo 

d~o HOi, cM thjt heo. 

N6i xong, Cun 1 ngoåc mi~ng 

cum thfeh tM. Kiki eilng euai phy 

hOI;l. Cun 2 sUng s,,: 

- T~i sao hk eoi phim d6, ehi 

kMe hu hu, hOrn nay l~i cuoi? 

Rbi Cl1n 2 bilt ehuae b6, eMp 

mi~ng than thå: 

- Thi~t tlnh, khOng hieu n6i long 

d~ dan ba! 

N1,I eum tllt ngh~n v"i vang tr~n 

mOi Kiki, nhttng ehua kip ph An bua 

thl b6 da I~n tieng: 

- Con Con 1 tu6i ThAn, con khi; 

Kiki tu6i D~u. con ga. 

BAy gia tai lugt Cun 2 tro tay, ehi 

m~t anh ehj, eum hång Mc: 

- Ha. ha... nha mlnh con c6 mQt 

anh khi då dit va m~t ehi ga mai dlu. 

Chua du, Cun 2 con dUng l~n, ra 

bO nheu nhao: 

. - C6 ctJ gai xl-ke IOc Mu cua. IOc 

møt cai ra ba con ga mai. Thua hlt 

ti~n. thua het tiin... 

N~u la ngay thuang Kiki da nhån 

m~t, gi~m chAn xi va em, nhung hOrn 

nay la mbng mQt, ngay quan trQng 

nh4't trong nlm. M~ da båo, trong 

m4'y ngay Tet, neu eau c6, buOn rlu, 

se xui qu4y trQn nåm. Thlinh thU 

Kiki ehi håy Con 2 mQt eåi ben ng6t, 

rOi nMn vai im I~ng, m~e du b1,lng 

hai tttng tue vl ehua chi rna da bi tru 

eo "thua Mt ti'en". Ma biet dau 

chUng, d6 Ul di'em håo truae, khi tai 

man bAu eua eå CQP, b6 se Mc ra li~n 

mi~n ba con ga. Kiki nghi nggi lan 

man, rbi nh4't dinh mQt låt se d~t ga 

hoaihuy, se "In" b6 Sl;lch tui luOn. 

Nghi tai d6, Kiki eåm tMy sAng 

khoåi I~ ky, quen beng chuy~n Cun 

2 xoc ph~m den danh dl! dan ba khi 

nay. 

Trong khi Cun 2 vin con bi bO 

chuy~n ga, chuy~n khi; Kiki rna 

mang tuång ra ban tay pM thiiy eua 

b6 khi Ille hQt bAu eua. B6 ehi duqe 

pMp Ille ba eåi thOi. B6 khOng duqe 

pbep "em xl bUa", eAu ra con nay 

con nQ lam "nguai ta" r6i trf. B6 

cilng khOng dugc phep chQc que 

"tay con" khi vua ti!n. LU$t I~ choi 

blu cua cå cQP do cåc con d~t ra khllt 

khe, ac nghi~t nhu v~y, 8:y rna b6 cO' 

tMng hoai, nåm nao eilng th'ng. 

MOi Iln tUng, b6 t~ nhi gio tay che 

mi~ng cuai O ~, trong lucm~t may 

bly con e thiu e chay ... Nhttng T~t 

nåm nay nh4't dinh phii kMc. Kiki 

da cåm th4'y cåi ben sa sa truac m~t 

khi nghe Con 2 xi xQn Mt bai "c6 ctJ 

gai..." Kiki tucrng tugng ra ban tay 

b6 nh~ nhang rna ra ... 6i troi, ba con 

ga måi nhm ngon lanh tren dia. 

"Chung hIt ti~n. chung het ti~n" Oi, 

giQng håt eua Cun 2 sao rna de 

thuang quå chUng! 

• 

Gia-t)m.1I 

Con 

t4P truytn eDa 

NGO NGuYIN DeNG 

(dl ph4t;.bmh) 

I 

96langvdn

nglJc 

~ 

sang 

trong 

hoa 

sen 

Nguyen Phong 

(tiep theo va hl!) 

Sang Mm sau t6i ban khoan di qua 

di l ~i tru6'e am thflteua.}~tma Tangku, 

hy vQng se duge ngai gQi vao nhung 

ben trong van yen l~ng nhu ta. T6i 

bie't vi~e eAu xin nghi thue lam le 

Quan Danh rflt phue t~p kh6ng de, 

hien nhien eae danh su kMng bao gia 

ban phåt m(\t eaeh bua bai. T6i bie't 

ngai eling hieu n6i kho khan hi~n nay 

eua t6i nhung hlnh nhu ngai van mu6n 

co them thai gia de quan sat xem t6i 

co xung dang hay kMng. 

Ti.li Trung Hoa, ehua ehi~n thuang 

co phong danp. eho kMeh hanh huO'ng 

nhung t~i Tåy T~ng , da s6 ehua ehi~n 

d~u nbO be eh~t hyp, ngay de tang SI 

con kMng co eh6 å cM dung noi de'n 

phong rieng eho khaeh, VI the' t6i phai 

xin ta tue t!;li nM m(\t nguai Tåy T!;lng 

trong khi cha dgi. Ben Trung Hoa, eae 

ehua thuang co luO'ng thl!e dl! trfr, lue 

nad eOng san sang må r(\ng dra don 

tie'p khåeh th~p phuO'ng ghe qua dung 

bfrfl, cam ehay t!nh. Tl;li Tåy Tl;lng, eae 

ehua d~u ngheo, thl!e phåm rflt hi~m 

hoi, tang Sl an u6ng con kh6ng dAy du 

nen la'y dåu de dai khaeh th~p phuO'ng, 

VI tM khaeh Mnh huang phai lu6n 

lu6n mang theo thl!e phåm. Bie't the', 

t6i da mang theo kM nhi~u gl;lo, mu6i, 

gia vi va mOt s6 thl!c phåm kM, t6i 

giao he't cho gia dlnh nguOi Tåy T!;lng 

nay de h tuy nghi su dl:mg. D6i v6'i 

nhung nguai s6ng trong vimg nui 

non heo lanh nay thl do la ca m(\t gia 

tai ra't 16'n nen hQ da vui mung eoi t6i 

nhu m(\t ttiugng khach. Qua eåu 

ehuy~n v6'i h, t6i duge bie't ll;lt rna 

Tangku thuang d~y ra't s6'm, tru6'e khi 

m~t trai me de ng~i thi~n. Ong 

thuong må eua ehfnh trOng ra ben 

ngoai de eho anh sang m~t trai co the 

rQi vao can phong eua 6ng. Nghe th~, 

t6i tI! nhu sang Mm sau se d~y th~t 

s6'm, de'n ng()i tru6'e am thflt eua ngai 

nhu de ehung to eho ngai tha'y ta'm 

long eau dl;lO tha thie't eua t6i. 

Vång th~i duO'ng tu tu nMlen khoi 

dinh Tashiding. Nhfrng tia nAng rl!e 

ra toa lan tren suan nui phu dAy tuye't 

trAng. T6i ng~i tru6'e eua am tha't eua 

ll;lt rna Tangku, yen l~ng the o doi 

nhfrng tia sang lflp lanh phan chie'u 

tren m~t tuye't. M~t trai tu tu len eao, 

nhung tia sang toa r(\ng ra khap nO'i, 

tu dinh xu6ng suan nui r~i dAn dAn 

Hm ra khap thung lUng phfa du6'i. 

Hlnh nhu m6i khi anh sang di de'n 

dåu, vl;ln v~t d~u trå nen s6ng d(\ng 

de'n do. Lue dAu t6i con ng()i d6 vua 

quan sat vua suy nghl vån va nhung 

dAn dAn ve dyp tuy~t voi cua bu6i 

blnh minh da khie'n tårn h()n t6i trå 

. nen ngåy ngflt. T6i tha'y long mlnh 

tr'llm hån xu6ng. Nhfrng lo lang, uu 

phi~n eling nhu nhfrng mong eau 

duang nhu bie'n mflt. Tåm t6i trå nen 

yen tinh. Nhfrng tia nang mu6n mau 

nhay mua, nhfrng dai -måy h()ng nhl;lt 

lfrng la, dnh rung th6ng xanh ngat. 

T6i nghe ro tie'ng nu6'e su6i ehay qua 

khe da ri rao, tie'ng ehim keu riu rit 

tren eanh. T6i con ngui tha'y ca huang 

thO'm eua nhfrng b6ng hoa .tu day 

thung lUng thoang len. TI! nhien t6i 

cam thfly co m(\t di gl ky Il!- xay ra 

trong tåm h()n. Khi xua m6i khi quan 

sat mt v~t gl, tN thuang hay phån 

bi~t giua t6i va d6i tugng. Thi dl;l nhu 

khi t6i noi thung Iling do mau xanh 

thl trong tåm t6i nay sinh ra y nghl 

mau xanh nhu the' nao, ho~e kMng 

phai la mau xanh rna la m(\t mau sae 

nao khae; nhung hi~n nay vI ly do gl 

eae khai ni~m nay duang nhu bie'n 

ma't. T6i cam nh~n ro rang m(\t.thl!e t!;li . 

s6ng d(\ng, m(\t eai gl thån m~t gAn 

glii v6'i ta't ca mi' v~t va tI! nhien 

kMng thfly mlnh va thien nhien la hai 

thl!e the kMe bi~t nua. Duang nhu 

r~ng nui tru6'e m~t b6ng trå nen trong 

su6t nhu ph ~ le rna t6i co the nhln . 

xuyen qua no. T6i thfly ro nhfrng 

thung Iling, nhung rung eåy, nhfrng 

canh d()ng å phia Mn kia r~ng nui. 

Duang nhu nhan quan eua t6i duge 

må r()ng ra, nång tårn h~n tOi len m()t 

trl;lng tMi phong pM thoai mai kMng 

the di en ta. Trong giåy phut do thoi 

gian nhu ngung ll;li va ta't d sI! s6ng 

tu6n trao mOt caeh manh Iiet. Trai tim 

eua t6i tI! nhien må r(\ng ~ung d()ng 

eung nhip v6'i nhip di~u eua thien 

nhien va t6i tha'y mlnh nhu tan bi~n, 

hoa nh~p vao m(\t bien anh sang ky 

di~u . Kinh nghi ~m nay keo dai ra't låi1 

eho d~n khi m ~t trai len eao, t6i trå v~ 

nM trQ rna thån the eu nhy b6ng nhu 

bay. 

Tu Mm do, m6i bu6i blnh minh 

khi tia sang dAu tien eua m(\t ngay bat 

dAu nhen nhum, t6i da td)j d~y khoae 

v()i ehi~e ao flm, Hin bu6'e theo con 

duang mon di ra phia sau nui. Tu dåy 

nguai ta co the nhln thfly nhUng dinh 

nui eao phu dAy tuye't trang eling nhu 

thung lUng mu suO'ng å phia du6'i. T6i 

ehQn m(\t phi~n da bang phång de 

ng()i va bat dAu thea doi nhfrng tia 

sang nhåy mua tren suan nui tru6'e 

m~t. Ang sang ehuyen tu mau tim qua 

mau do, mau cam, mau vang va r()i ta't 

ca hoa nh~p thanh m(\t bien anh sang 

rl!e ra, pM tan man dem u t6i. Thuong 

thuang eling vao lue do, m()t tie'ng 

ehu6ng nhy nhang vang len Mo hi~u 

bud! le dAu tien trong ngay bAt dAu. 

Tie'ng ehu6ng mo, tie'ng tu va, ti~ng 

nhfrng eåu thAn cM tu trong eMnh 

di~n bAt dAu vang len.... Boong ... 

Boong ... Oomm ... Oomm NamoSarwa 

Tathagatha... Boong... Boong... 

Oomm ... Oomm ... Toan the eanh vat 

duang nhu bi~n d6i trong mt the' 

gi6'i ky l!;l eua mau sae, eua nhfrng eåu 

thAn cM, cua tle'ng ehu6ng, tie'ng 

tr6ng. Tu khi con nbO t6i van thuang 

bi am anh v~ the' gi6'i gifra m()ng va 

thl!e, gia dåy ng()i tren dinh nui tru6'e 

anh sang rl!e ra eua m()t ngay vita bAt 

dAu, t6i tI! hoi phåi ehang bao nam 

qua ehi la m(\t gifle m(\ng dai? 

Dl vang thai thO' a'u tl;li Regent's 

Park hi~n ra ro r~t trong tåm kham 

langvdn 97

tOi... Nhfrng ngay di h9C Cl Haileybury, 

Cl Cambridge... Nhung ky thi tuyen 

nh$p hQc, nhfrng b~ sach nhu 

Upadnishads, Rig Veda ... Thoi gian 

s6ng em d~m t~i Huang Cång, nhfrng 

ngay s6ng thoai mai Cl B~c Kinh ... 

Chuye'n du hanh len Ngu Dai San,luc 

thea lan s6ng nguoi ch~y lo~n tu Bilc 

Kinh xu6ng van Nam, thoi gian s6ng 

trong ph~p ph~n g lo sCf t~i Thuqng 

Håi, Truemg Sa va Nam Kinh ... TUng 

chi tie't va tung ehi tie't hi~n ra ro r~t 

trong tam thue t(li. T(li nghi de'n nhung 

b~e thi~n tri thue rna tOi da g ~p nhuT~ 

Hai, T~ Ngu TMc, Kim Cuong truOng 

Hio, Ly tien sinh, Nglln Ha d~o si, D~i 

Luong hoa thuqng, Hu van thi~n su, 

Ninh Håi truang lao va bie't baD nguo-i 

da e6 eOng dlu dåt, huang dån eho tOi. 

KhOng hieu sao tOi e6 cam tUOng tÆt 

ca duang nhu ehi la m~t gia'e m~ng 

dlli ch$p chem. Khi nguo-i ta s6ng 

khOng y thue thl Htt ca chi Ut m~t giÆe 

m~ng, kh(lng han kMng kem. Gia 

day ngO i tren dinh Tashiding truåe 

am thåt cua Il;It rna Tangku, giua muOn 

ngan tia sang phån ehi~u ch6i IQi 

truae mat, khOng uu tu lo nghi, khOng 

mong eau m~t thU gl i:J wang lai, bie't 

xå bo nhung rang bu~e cua qua khU, 

tOi mai y thuc ro r~ t ding ehi c6 thl!c 

ti vQi vå khoac len 

nguo-i chi!c ao choang cua m~tvi I~t 

rna rna tOi då muqn tu tru6c d~ dung 

VaD ca hQi nay. TOi vc)i Mn n6i kMng 

kip rlta m~t, xuc mi~ng hay eMi dau 

gQn ghe, rna chi bitt ch~y thång len 

ehanh di~n. Hai vi I~t rna truOng låo 

då te tl!U ben e

Chuy~n ma dang que mien Na'm 

(tiep theo) 

ChumtgNåm 

Buu trå ll;li kie'p tOi doi nhu cii. 

Trong måy ngay dAu , ba Bang bi~n 

Huan con nai tay vai c~u trai d,ang 

thuong kia, tuc la chi xay lua, gia gl;l0 

rna tMi. Sau d6 ba tråv~ t~tcii, batc~u 

hOi Hp, m6c mllong, tat nuac vao 

rul)ng. He g~p chuy~n bt!c bl)i, ba trut 

gi~n vao c~u, roi vi;>t, tat va thuang di 

song song vai lai mang chui. 

Phap su Chon Hu~ sua sOl;ln di nui 

CO TO. Truac khi di, su cho chu tieu 

Nhu PMp Hm Mn Buu tra'n an: 

- Thay dl;ly tui khuyen em nen lin 

nhån ml)t ho~c hai thang. Cai ac qua 

ctla em cAn phåi tra cho Sl;lch. Chung 

d6, su di~t ctla thAy la cO Thi~t Nguy~n 

se giup em di thea thAy. 

Truac khi di v~ mmn nåm non bay 

nui, phap su Chon Hu~ c6 Mn thåm 

Ong ba Chfn Thero va l~p dan trang cAu 

dao duc Duqc Su Luu Ly Quang Nhu 

Lai phu hl) cho cO Ut NgQc An khoi 

binh. Su khuyen Ong ba Chin thQ tri 

bat quan trai giai, cung duang cac tykheo, 

ngay dem sau bu6i cling duang 

bai 

. '" 

,glO 

'A 

con 

trdng 

Ho TfUangAn 

duc Nhu Lai. K€ d6, su tl;lng b6n chfn 

bi€n kinh B6n N guy~n COng Duc, d6t 

b6n muoi chin ngQn den truac bay 

buc hlnh tuqng duc Nhu Lai va 

khuyen gia chu mua chim, ca v~ ph6ng 

sanh. 

N6i v~ cO Ut NgQc An, tu hOrn la 

b~n quAn trang di dl;lO dQc me sOng 

vai cO Hai Tuy NgQc thl dau chung 

ml)t gia sau cO cam tha'y ch6ng m~t va 

bon da. Chi~u hOrn d6, cO bo com 

n~ac, ~ao pMng nhm thiem thi€p. CO 

c6 cam tuång c6 cMt gl nhm nhm bao 

quanh mlnh cO va ml)t mui tanh tuåi 

phang pha't trong pMng. Trong con 

choang vang ngAy ng~t, 

cO thoang 

nghe c6 ti€ng xl xao: 

- Con d6 de danh cho tao. 

- tr, xap dl;li vO di. 

CO Ut b6ng tha'y ngQn den dAu 

chong tren ban gAn cua s6 tåt phl;lt r'Oi 

c6 ti€ng chan khua thlnh thich å ngoai 

he. CO la lon: 

- An trl)m! C6 ån trl)m bO ba con! 

Ba Chin Thyo cAm th€p den hue ky 

buac vO, hoi g~ng: 

- Ut con, ca nha con thuc, ån tr()m 

nao dam vOl Con c6 d6i bl;lng khOng? 

Ma nåu chåo ca, ngon låm! 

Nghe tai ti€ng "ca", cO Ut NgQc An 

bOng bqn dl;l mu6n mua. Bay,gia kM 

lan cha phl;lng hay nem båt tran ciing 

khOng lam sao giup cO quen mui tanh 

tuåi khi nay, cho nen cO lac dAu tu 

ch6i. 

Ba Chfn Theo buac ra khoi bu'Ong 

thi chung nua ti'€ng d'Ong h'O sau cO Ut 

b6ng nghe c6 tie'ng thå phi pM nhu 

ti€ng thå ctla trAu bO. Må måt ra, cO 

tMy m()t b6ng den to lon dang an ngu 

ngQn den dAu dua. CO toan måmi~ng 

la thl b6ng den th6i ml)t lu'Ong hoi 

lI,mh ngåt va tanh tuåi vao m~t cO lam 

cho mi~ng luai cO te li~t. D6 r'Oi b6ng 

den xap ll;li cO, mlnh mliy han r!ly ll;la 

nhung nhm tron um. CO cam tha'y c6 

khuc cAy cung xoay vao hl;l b(),lam cO 

dau dan che't gia'c li~n. 

Tud6 thAn thuc cO Utthuang chlm 

trong tlnh trl;lng nua me nua dnh. DOi 

luc cO dnh d~y, cam tha'y bl;lng mlnh 

dau dan nhu bi ai banh xe. Va khi con 

dau diu di nho nhung 

chen thu6c do Ong Nåm dtcho, cO ll;li 

cam thåy mlnh mliy, t6c tai mlnh nhu 

bi hOi keo, va cMt keo d6 tuy kM van 

tanh mui nhm ca, nhm luon. KhOng 

chiu n6i cåm giac nham gam, cO vao 

bu'Ong tårn x6i nu6:c. Mm x6i m()t 

gao, lap keo g~p nuac bien thanh 

nhm rm nhe nhl;li tung viing tr&ng nhu 

nuac com loang. Do d6 cO phåi g()i 

dAu thi~t ky bhng nuac b'O ktt va nuac 

c6t trai chanh, phåi tam bhng xa bOng 

sa, luqt tM nhl bhng xa hOng cO Ba 

ngat mui hOng su. CO phåi cha rang 

suc mi~ng, ng~ kc;o bl;lC ha, xuc dau 

hOng lai de bang mui tanh luc nao 

ding phuång pMt quanh cO, ch~p 

chan trong åo giac cO. 

CO Ut NgQc An sqnhUt khi m~t trm 

vua l~n. D6 la luc b6ng den trå v~ Om 

IIp cuang bUc cO. Cho nen cO ngo yvai 

mer, mai hai cO em bl;ln dl tai ke·giuang 

ngtl chung trong bu'Ong cO. MJ:y dem 

dAu, khOng vi~c gl xay ra. CO Ut mirng 

khåp khåi. Nhung tai t6i tM bAy, 

trong luc Kim Hu~ va Kim Lien - hai cO 

em bl;ln dl ctla cO - dang chuy~n tro tao 

lao va vÅn thl cO Ut nhm im tren 

giuang, thAn tri lo mo d~t da d~t 

duang. BOng cO thlly ngQnden chong 

tren ban bi an ngu. Hoi thå ll;lnh ngat 

langvdn 99

va tanh tuåi cua ke vO hlnh pha tai 

lam mi~ng luåi cO te li~t. Hiln x6c l~i 

Om cO. CO dung h!t suc blnh sanh v~t 

lQn vai n6. M~t tieng rlm vang len. 

CO t6 rat: xu6ng giuang. Kim Hu~ va 

Kim Lien v~i lay gQi: 

- Chj Ut! Mau dnh d~y chj! 

CO Ut NgQc An må milt tMy mlnh 

nhm s6ng suqt tren nen nM 16t g~ch 

tau. co bang hoang n6i: 

- C6 b6ng den vO day. N6 xap l~i 

cu~ng buc tao. Ll;li n6 nila! ... 

Kim Lien cuai: 

- C6 ai dau! T\;Ii em tuy n6i chuy~n 

khao v61 nhau nhung milt khOng rai 

khoi giuang chi. BOng khi khOng khi 

khOng chi dåy danh d~ch nhu ca milc 

qn r'Oi rat: xu6ng chcm giuang. 

- Ro rang n6 vua vO day. N6 hOi 

tanh nhu dfnh nhat: ca. Mui tanh gia 

day con lång vång khilp bu'Ong n'ay. 

Kim Hu~ lilc d'au: 

- KhOng c6 ai vO het. MA em ciing 

chång ngui th~y mui tanh nao. A, mui 

hucmg nguy~t quai o ngoAi cua s6 

thoång VaD thl c6. 

Luc d6 cO Ut NgQc An mai biet 

rhng chi c6 mlnh cO cåm Ung duqc 

"nguai dang duai" ch6n tMy cung. 

Hiln len day c6t cu~ng dAm cO nen cO 

mai th~y duqc hiln, mai ngui duqc 

mui tanh tuoi tren thAn thi hiln. Chi c6 

cO do cai nghi~p thuc chieu cåm n~ng 

n~ tu thuå tien kiep xa dm nao d~i l~i 

nen mai bi hiln deo du6i khu~y pM. 

Nguai nha thu~t l~i trong ccm me 

sång, khi thl cO n6i cO thea ch'Ong v~ 

nha O duai day sOng n'ay, khi thl å 

thuy cung nQ. Truac nha c6 cay san hO 

huang, cAy san hO trilng. Trong ccm 

hOn me, cO con tå nhi~u gi6ng ca du 

mau d~p de nhu chim dQ,u tren cac 

nMnh san hO, nhung thuang thl chi 

tiet n'ay tuang phån chi tiet nQ. Khi 

tinh tri, cO khOng nM chi tiet nao het. 

MQi hlnh ånh trong nhilng gi~c hOn 

me nhu gi6 chu'Oi qua vung ky UC 

nhåo nhu m~t moi cua cO di r'Oi m~t 

hUt trong coi hu vO den d~c. 

6ng bA Chfn Th~o chl;ly tai ch~y 

lui lo mm thly pMp. th'ay bua Om 

cach tr\;lc con qui dang duai cho cO. 

B\;Ing cO Ut N gQc An cang luc cang nå 

lan nhu nguai bi chung chai gan, nhu 

dan bA mang b'au. Nhung Ong Nam 

Tåo khOng cho d6 lA tri~u chung 15m 

ngMn. CO chqt nM tai dl Muai Hai 

cua cO, tuc la nguai em ap ut cua ba 

Chfn Th~o va ba Muai Thi~p, rna hai 

cO Kim Hu~ va Kim Lien. Ba bi m~t ke 

di IOl;li khu4y pha. Chång biet n61a Am 

binh hay cO h'On nhung n6 da lam cho 

ba Muai Hai dien cu'Ong. Dem dem tilt 

d~n la ba th4y n6 vAo cu~ng dam. Ba 

iln d~n sap, u6ng nuac c6ng, nuac 

duang mucmg. B\;Ing bA cling chucmg 

lan len, va sau chfn tMng muai ngay 

ba de ra mOt cuc mau. Theo lai ba 

Mum Hai ki, ke' d6 dAu khOng ro m~t 

mui nhung IOng la kMt ngh~t, hai thå 

hOi Mm. N guai cho d6 la xa nien, khi 

d~t dOi 16t; ke båo la cQP mun, beD 

g~m thanh tinh. Nhung lai cilt nghia 

nghe khOng xuOi chut nao. Oday la 

vung chAu thO, xa cach nui ri:tng thl 

lam sao c6 nhilng loai da thU thAnh 

tinh ~y. Bu'Ong ba Muai Hai du c6 gai 

ch~t cua neo, thilp nhang dan du thu 

bua em qui tro ta, nhung cu cach dem 

la 10Ai di tQc ll;li thea b6ng t6i VaD 

bu'Ong. Ba Mum Hai cu het chua de 

he't c\;lc mau n'ay sang c\;lc mau kMc, 

hlnh v6c cang luc cang hao g'ay, m~t 

may thOn mon, da de xanh chanh. Cå 

nha ruac th'ay tr~n em ri!t nen hcm m~t 

nåm nay, ke di 10l;li lAu lau mai Mn 

vieng ba mQt l'an, nhung khOng biet 

tai chi:tng nAo hiln mai chiu ph6p rut 

lui hån. 

CO Hai Tuy NgQC va cO Ba ruy 

Nguy~t thuang lui tai tham nom cO Ut 

NgQc An va an ui ba Chfn Th~o. D6i 

vai cO Hai, cO Ut vin la bl;ln 16i x6m 

than thiet nMt du ci hai trai tånh 

nhau. CO Ut hm hqt, b6c d'Ong, hay 

th~o lea; con cO Hai thl tham tr'am, kfn 

dåo, nhu ml. CO Ba thl tuy khilc kh!u 

vai cO Ut nhung khOng vlle d6 rna cO 

di b\;lng thu hhn, gMt bo cO Ut. Duai 

milt cO Ba, cO Ut duqc cha m~ nuOng 

chi~u quen th6i nen ua nhOng nbeo, 

on en nhung khOng c6 tam dia lam hl;li 

ai. CO nghi th'am: "Chi Ut khOng ro 

kiep truac c6 t~i gl rna s6 ml;lng d!y 

dua chi tai buac duang cung nhu v'ay. 

Nhu ba Mum Hai v6n bOn hao dll tQll, 

bien lil chåu å nha cua mlnh thanh tOi 

mQi khOng cOng, hun hl;lP mådQng di, 

d\;l dO gåi sa ca buac VaD ch6n hån 

pMn buOn hucmg thl mai dang bi 

tri:tng ph~t, cha nhu chi Ut dAy, cånh 

e mu~n I~ tMi cung du lAm chi dau 

khO r'Oi. Bi V\;l n'ay, chilc chi chet mon 

che't moi!" 

LQ,t b$t rna da t61 tMng sau Am lich, 

mua mua dang d~ VaD sAu. CAy di~p 

tAy dlu x6m dam bOng do r\1'c nhucAy 

du6c lua khOng lb. HOrn d6 Ong Nlm 

Tåo bai xu'Ong vaD Long Thl;lnh di coi 

ml;lch h6t thu6c cho con trai nguai 

bl;ln thAn, ba Nåm Tåo dang chao mht 

va gai dua milm å nha sau, con hai cO 

Tuy n~u cam kho cå trong bep. BOng 

c6 tieng con ch6 V~n sua ngoai ngo. 

Nhln qua milt cao, hai cO tMy th4p 

thoång duai khung cAy bOng gi4y 

u6n vom cung ngoai cua ngo mQt 

nguai dan ba m~c ao mau xanh da 

trm. CO Ba vQi rua tay r'Oi bucmg bå ra 

cdng. M~t nguai dan ba tudi clt ba 

muai, dung nghi d~ dl;lm, m~t may 

sang r~, v6c mlnh thanh dnh, tay che 

du d'am, tay xach chie'c va-li da lang. 

Chi ta hoi: 

- Thua cO, dAy c6 phåi lA nhA thly 

Nåm Tåo hay khOng? 

CO Ba Tuy Nguy~t g$t dlu: 

- DI;l dung v$Y. DAy la nha da cua 

em. 

Nguai dan bA t\1' giai thi~u: 

- Tui day Itt d'O d~ cua hu! thuqng 

Chan Tånh, su huynh thly Chcm Hu~. 

Tui tu thea giai Ull bA di, tuc la c~ sU 

nu, cha khOng thQ gi61 sa di nil, phåp 

danh la Thi~t Nguy~n. Su tMc Chcm 

Hu~ tui c6 goi thalen Tri TOn nMn tui 

v~ day tri binh cho con gai mQt kMch 

dan vi~t. Ng~t vl chua Long Duc toan 

su sai nen su tMc tui gui tui Il;li dAy å 

m~t thm gian. 

CO Ba Tuy Nguy~t Mi buOi: 

- Thua cO, ba må em da chu!n bi 

phong 6c cho cO r'Oi. Cach dAy vai 

bua, th'ay Chcm Hu~ c6 tai dAy gåi 

g~m cO cho ba rna em. 

COBamoclramaicOThi~tNguy~n 

vao nha. Nghe c6 khach, ba Nåm Tåo 

buang bå gai hu milm ch6t. Con cO 

Hai Tuy NgQc nhilc nbi cam xu6ng, 

d~t ~m nuac len be'p r'Oi buac ra trung 

duang chAo khåch. CO Thi~t Nguy~n 

ngo y xin ra nhA sau de chao ba NAm. 

Vua th~y cO, ba Nåm ni~m nå: 

- Mai cO Hai rua m~t, nghi ngai r'Oi 

100 ltlng vdn

dung CCfm trua v6'i my con tui. Tui 

cling ån chay nua thang v6'i c6 cho co 

bl,\n. 

C6 Thi~t Nguy~n må va-ly Itly ra 

keo mm 6i va g6i kyo sAu rieng bl! t6 

chång gQi la lam qua bieu gia chu. C6 

cung t~ng cho m6i cC! Tuy mQt xtfp Il;!a 

cÅm chåu trång, mQt thu ta Il;!a n6i 

tieng å Chåu D6c. C6 båo my con ba 

Nåm Tåo: 

- Då kh6ng biet thi th6i, ch6' bie't 

nhau thi d6i dang neil coi nhau nhu 

hQ hang. Chau xin keu 6ng ba gia cM 

bang chu Nåm thfm Nam, con gQi hai 

c6 Tuy bang em cho thån m~t. 

Ba Nam cåm dQng: 

- Chau co ttlm thl,\nh tinh tly, båc rtlt 

. bang bl;!ng. Th6i, chau di rua m~t cho 

mat. Thfm phåi di tam bang xa b6ng 

så cho bang het mui mam d~ng r~i se 

han huyen. ThAy Chan Hu~ då Utm le 

quy y cho hai con em chau dåy. Con 

16'n co phap danh la Thi~t H~nh, con 

nho la Thi~t Ni~m. Tl;!i n6 la su muQi 

da chau do. 

T6 dong tu M~t T6ng cua hue 

thugng Chan Tanh va phap su Chan 

Hu~ la Nguy~n Huang truång Hio. 

Dong tu se truyh theo cac h~ Itly 

phap danh ttr cåu k~ "Nguy~n Giåi 

Nhu Lai Chan Thi~t Nghia". Nhung 

danh tang va bOn dl,\o co phap danh 

khåi dAu bang chu Chan tUC la thuQC 

v~\O dai thu nåm. C6 Thi~t Nguy~n 

tuy kh6ng phåi la su nu nhung thAy . 

cua c6 la 6ng Chan nen c6 dugc phap 

danh khåi dau bang Thi~t. Hai c6 Tuy 

chi la Ph~t tu thuAn thanh nhung vi 

gi6c long lam c6pg quå cho chua, dåu 

cam go gian kh6 cling kMng he quån 

ng~i nen su thuang men, ban cho hai 

c6 phap danh khåi dAu bang chu Thi~t. 

Khi ba my con ba Nam Tåo dung 

CCfm v6'i cO Thi~t Nguy~n xong thl 

C!ng Nam Tåo vtra ve t6'i. De lam vui 

long khach, hai cC! Tuy eling an chay. 

Ngoai mon tao hu, d~u dua, d~u ve, 

kh6 qua, bf daa kho v6'i tuang hQt, ba 

Nam con lam them mon d~c bi~t la xac 

d~u hu xao v6'i gia, rau cang cua, g6i 

banh trang nhung nu6'c, niu s6ng chtlm 

nu6'c tuang gili toi 6't. Nhung måm 

CCfm danh cho 6ng Nåm Tåo thi c6 mQt 

t6 ca me vinh ntlu ng6t v6'i ca chua va 

rau c'ån, mQtdia ca chim mu6i chien 

gion. 

C6 Thi~t Nguy~n noi v6'i 6ng chu 

nha: 

- Suthuc chau mai m6tdåy se di Tri 

TOn tim duang l~n nui C6 T6 tu hanh. 

Chau å dåy tl;!ng kinh Dugc Su cho c6 

Ut NgQc An t6'i khi nao c6 tai quan~n 

khoi m6'i tMi. Vå Il,\i chau cung co vai 

c6ng chuy~n rieng dn giåi quye't cho 

xong. 

Dng Nåm Tåo noi: 

- Vi~c do cM cung dugc th'åy Chan 

Hu~ cho biet r~i. Thfm Nam chau 

dang may hai bQ ca sa, .hai bQ nht!t 

binh cho thÅY, con chu thi dang sOl,\n 

hai gio thu6c de t~ÅY dem thea phong 

thån. 

Ba Nåm Tåo mai c6 Thi~t Nguy~n 

di nghi trua. Ba nhut d!nh ntlu n~i 

bAnh tr6i nu6'c tru6'c de dai khach, sau 

nua dai hai c6 Kim Lien, Kim Hu~ vi 

trua trua hai c6 qua dåy phl;! gi up may 

qu'ån ao cho phap su Chan Hu~. Vao 

th~p nien 30, may may kh6ng dugc 

thl,\nh hanh nen dån vung que ho~c 

vung nua chg nua que deu may bang 

tay. Ba Nåm va hai c6 Kim c6 mui chi 

khft khao deu d~n cling nhu hai c6 

Tuy, nhung hai c6 Tuy phåi lo lam 

tuang chao cho chua. Haic6 con xay 

lua gia gl,\o, che cui chuÅn b! cho ky 

ram t6'i. 

An CCfm xong, 6ng Nåm Tåo xÅn 

ban ben vg å trong Mp. Dng thi th'åm: 

- Bua di An Huang chÅn bjnh, tui 

c6 gh6 qua Hoa My de thåm c6 Muai 

Hai. c6 tuy b6't b!nhnhung tårn tbAn 

hoång h6t Him. c6 cu than kh6ng hieu 

sap he nghe ch6 sua ch6 tru la c6 rung 

minh mQc 6c... Ch~ng cO ru tui nh~u 

rugu de' ca khoai v6'i mtly 6ng bl,\n 16i 

x6m. Cling djp n'åy, t6i nghe d~n 

nhieu gia dinh ven s6ng c6 con gai 

mac bjnh dang du6'i. .. 

Ba Nåm Tåo mo mang hinh dung 

Il,\i con s6ng c6 Chien, tir nhanh Tien 

giang che ra, chåy qua tinh Vinh Long. 

S6ng rQng minh m6ng, s6ng bua laG 

xao. He g~p ngay gi6 lQng, s6ng g6i 

dAu lugn caD ca lu6ng khoai lu6ng 

d~u, 'åm Am nhuthetnhu gao. B~n hfi'u 

ngl,\n s6ng la ph6 th! Vinh Long, 'r~i 

C'åu Dai, Cai San Be, Cai San-L6'n, An 

Huang, Hoa My, My An. Ben tå ngl,\n 

lacu lao AnThanh,cu LaoHinh... Ven 

cu lao chi co r~t cåy b'ån, mQt 10l,\i cåy 

trAm thuy rna c6 nguai gQi la cåy tMy 

lieu mQc tren cac bai lai. Ven bai 

kh6ng c6 nha clta chi het. Phåi di såu , 

hai chl;!c thu6'c m6'i g~p vung Mt cao, 

c6 lang ml,\c, th6n' x6m, vuan ru()ng, 

råy båi. Con ven s6ng thl vuan cåy n6i 

v6'i d~ng ru()ng, th6n x6m dng luc 

dng d6ng. Nguai ta xåy lo g~ch, ctlt 

lo ren, xuång mQc, trl,\i d6ng horn, trl,\i 

d6ng xu~ng, vl!a måm, vl!a cui. .. Dån 

ben hfi'u ngl,\n tru m~t nhin qua vung 

tå ngl,\n qUl,\nh hiu bang sl!them thu~ng 

lån kinh sg. 

Nai cac bai IAy cuacu lao c6 nhieu 

6c g~o va hen m~p tron, tl1,t ngQt su6t 

tu thang ba cho t6'i thang chfn. Hen 

cim, 6c g~o c~n n6i tieng knåp vung 

Tien giang, nhm la åTån Phong, å cac 

bai ray Phu Da va Phu Phl;!ng. Nhung 

å d61au låu xutlt hi~n mQt vai con stlu. 

Dem dem chi c6 cac ghe thuang h~ 

lo~i l6'n ca ghe chai di bien m6'i dam 

dm SaG gAn cac bai hÅm va hQ thuang 

nghe tieng stlu r6ng thåu dem nhu 

ti€ng tråu bo. Sllu kh6ng thfch ra bien, 

rna l()i len ngu~n thl qua xa, cac bai/ 

hÅm å cac cu Jao nam giua s6ng l~ nai 

thfch hqp cua chung. Tråu tam trong 

nu6'c bun å cac bai hÅm de trå thanh 

m(')i ngon cho chung. Nguai ta d~n 

nai d6 c6 con stlu mfii do thanh tinh 

bien thanh c6 gai m~c ao do dung . 

chang rang g'ån ch6 b'åy tråu thå ån co 

tren go gAn bai ham. Lli tråu th4y mau 

do, hang mau chl,\y b6 t6'i. C6 gai lien 

lui ve phfa me nu6'c, lli tråu nhao theo 

lam m~i ngon cho bAy con chau cua 

con stlu thanh tinh kia. Vai nguai di 

mot cui bAn, di mo 6c hen bi stlu ån thit 

trå thånh oan h~n u6ng t& kh6ng di 

dAu thai dugc, phåi quanh qUÅn ch'åu 

chl!c sÅU de stlu sai khie'n. Mu6n di 

dau thai, hQ phåi tim ke the cM, tuc 

la dl;! d6 nguai khac cho stlu ån thjt. 

Ve sau, 6ng Chanh tham bi~n Phap 

cho \fnh tuAn giang ciJi tau xa lan, tau 

xa lup mang sung di sån stlu rao ri€t, 

truac la trir hl,\i cho dån, sau la I()t da ' 

sÅu ban cho cac xuång lam bop phai, 

bop d'åm. Sau khi lu stlu rai bo cu laG 

An Thanh va cu lao Hinh., dån cu lao 

m6'i dam mo '6c å cac bai lai, trong 

long cac con rl,\ch chåy len loi chang 

ch,t khap cu lao. V~y nhungdåu da 


hetl Såu di rna vong hbn dau c6 ch!u 

di theol Nhihlg oan hbn d6 c6' quanh 

qUÅn å chO tir n~n kiem nguai chet the 

hlu di dlu thai. Tit rna såu hQ bien 

thanh rna da, d\! nguai mo ~c ra sOng 

cai, xui khien cho bi VQP be, chet 

chlm trong s6ng nu6c. Vao nhihlg 

ngay I()ng gi6, nhihlg nguai tit hihl 

ng~n bai xubng ba lå qua tå ng~n 

thuang bi s6ng luen bUa nh$n chlm. 

S6ng nly khOng gi~ng nhu s6ng g~i 

dlu, khOng di chuyin titng lUQJ1 n~i 

tiep nhau, rna chi tIbi I!n h\!p xu~ng 

å m()t chO. VO phu6c ghe xubng nao 

l~c vao chO c6s6ng luen bUa la bj 

nh$n chlm ngay. Lfi rna da thuang 

dt)ng lo~i s6ng nly di tlm nguai tM 

chun cho mlnh. 

Con sOng cd Chi!n la con sOng am 

hbn tit bao dai. Vao tri~u vua Tåy San, 

vong hOn dng th!m dOng. D6 la cac 

vong hOn cua lfi gi~c cu6p Xi!m La tit 

cira biin dt)ng chien thuy~n vao sOng 

cu6p pM dan cMng s~ng nai vt)ng ci'! 

lao, bi quån tri~u dlnh danh b~i. Tir thi 

cua gi~c va cua quan Tay San trOi d$.t 

da tren s6ng nu6c, rå dlo va nilm 

xuang vO djnh chlm sau nai day sOng. 

Vong hOn cua nhilng ngum nay vl u 

ua:t hay vl u minh vQng dQng, khOng 

bilt mlnh då chlt n!n dem dem, vao 

nhihlg luc trai quang måy t~nh, cu()c 

thuy chien l~i tai di!n tren sOng, tieng 

chi!ng tr~ng tMc quån vang len vång 

vång hoa v6i tieng ho Mt mo hO trong 

gi6. M()t vai vong hOn nghia quan 

d~p dOng I!n doi dan dia phuang cåt 

mi!u tha cung; ddi I~i, hQ thuang pho ' 

h() dån cMng trong vi~c trOng lia, 

chai lu6i. Vong hOn lfi cu6p thl khOng 

biet n6i tieng Vi~t n!n khOng thi d~p 

dOng. CMng tranh ån v6i vong hOn 

nghia quan. Cho n!n vao nhilng dem 

dOng gi6 båo Mng, hai ben l~i danh 

nhau ... Vong hOn In cu6p cOng nuang 

thea bQn "dang du6i" cuOng dam cåc 

cO xir nil, lam cho cac cO di!n d~i, ~m 

o gly mon cho t6i chet. Vong hOn cåc 

cO gai dang thuang nay bi d\l dO, båt 

bu()c thea pho ta nhilng ke "dang 

du6i ", xui gi\!c cac cO gåi khac dO 

nuåc gi~t quln ao 16t xu~ng sOng 

ngoi, ao r~ch ho~c di m6ng tay, t6c 

råt xu~ng nu6c khien bQn rna qui kia 

c6 ca hQi lån la de'n gin. 

Nam ngoai, c6 Ong D~o Chu6i til 

vt)ng Tan Chau van du qua ct) lao An 

Thanh. Så di Ong mang danh a:y vl Ong 

khOng ån cam nhu mQi nguai rna chi 

ån chu~i va u~ng nu6c lå de s~ng. 

6ng ta tr~c tudi h,lc tuln, m~t may tuai 

nhu$n hOng hao, milt sang nhu sao, 

t6c r$.m va dai b6i m()t caii b! bo bl! 

chem b~p sau 6t. Tuy di t6c nhung 

Ong m~c ao nhl,ft blnh mau da ho~c 

mau kh6i nhang. 6ng tI! xung la giao 

dan cua giao phåi Biru San Ky Huang, 

khi di ngang tha:y yeu kh! b~c len 

ngt)n ng\lt dai thea me ct) lao An 

Thanh n!n Ong mu~n l$p dan giåi oan 

giåi tMc cho cac cO hOn phuång pha:t , 

tren sOng nu6c. Hi~n gia Ong cu ng\! 

t~i am Tjnh Li!n cua Ong Huang cå 

Hanh, gln ngOi dlnh, Mn kia chie'c 

clu c()t go cåm xe 16t van. 

Ba Nåm Tåo thuang bai tam bån 

qua ci'! lao An Thanh di Mn nha Ong 

Huang cå Hanh mua dinh huang. Tit 

khi ca:t am tu hanh, Ong ta dQn b~n 

cOng da:t di trOng dinh huang bån cho 

cac ti~m thu~c 

bilc. Ba Nam ngoai 

chuy~n mua dinh huang con th(ch ' 

m6n milm ca cam va ca linh do ba 

Huang cå ct)ng 10 con dau lam de bo 

m~i cho cac tay ban le ben ch

tung dqt trang nhu long trang trung 

ga. Chlit nMt tuOn baD rihieu thl cai 

b\mg b!,l the le cua cO xlfP xu6ng b1l:y 

nhieli, cho tai luc b\mg cO thon nho 

nhu chau xua mai tMi. 

Dem d6 cO Ut NgQc An nhm chiem 

baD th1l:y mlnh dung giua m"t hang 

d"ng duqc thap sang boi nhung dia 

dAu mii u, anh den vang vQt va am 

dl,\m. B6ng c6 m"t ke m~t may b~m 

trqn va hung ac xOng tai Om cO thl c6 

tie'ng da nUt va n6c hang va tung ra. 

Ånh nang tu phuong dOng tran tai lam 

va tan hang d"ng. Nuae eting ua vao, 

nAng cO len caD tu day len tai m~t dlit. 

Ke hung ac kia toan dUOi theo cO 

nhung nhung tia sang m~t trai bie'n 

thanh nhung luai kie'm dAm tai khie'n 

ke d6 phåi nhay xu6ng nuac I~n m1l:t. 

Tu d6 cO Ut NgQc An he't binh, 

nhung cO Iqm giQng khi ngui mui ca 

thit va cO xin mlf cho tmang trai. CO 

sanh long m" dl,\o, cu quanh quan 

theo cO Thi~t Nguy~n. Nguai c~n su 

nu kia chua ve vung nam non bay mli. 

CO båo Ong ba Nam Tåo: 

- Chåu phåi o dAy m"t thai gian de 

chua binh cho cac cO gai mac dang 

duai. Chau se qua g~p Ong Dl,\o Chu6i 

o am Tinh Lien ben cu laD An Thanh, 

hi~p suc vai Ong de trl;!c bQn ta rna yeu 

quai, duOi cMng ve ch6n thtly cung. 

Ong Nam Tåo båo: 

- Khi nao ve x6m n'åy, chau cu tai 

onha cM thfm. Nhachu thfm r"ng rai, 

chau mu6n abaD lAu cting duqc. 

Ba Nam Tåo niem na: \ 

- Chåu dem cOng suc ra cUu nhon 

d" tM, cM thfm r1l:t quy me'n chau. CU 

coi nha n"åy nhu nha ctla chåu, dUng 

ngl,\i gl he't. 

CO Thi~t Nguy~n di di ve ve cii lao 

An Thanh va x6m Chu~ng Ga. PMp su 

Chon Hu~ sua sOl,\n di nui CO TO. 

TruGc khi di, su c6 ghe nha 6ng ba 

Nam de can d~n cO vai dieu can thie't. 

M6i khi tu An Thanh v~ x6m 

Chu~ng Ga, cO Thi~t Nguy~n d~u 

duqc gia dlnh 6ng ba Nam Tåo va 6ng 

ba Chfn Thyo tie'p dai thAn dnh,lim 

ap. CO Ut NgQC AT) va hai cO Tuy 

thuang xÅn ban the o cO de tAm tlnh. 

Trong nhiing dip nhu v~y, cO thuong 

båo hai cO Tuy dem t~p thocua hQ cho 

cO thuang thuc. Tho ctla hai chi em 

thuQc lo~i th1l:t ngOn båt cu, khOng cO 

lam, dQc nghe xuOi tai v~y tMi. Lai le 

hQ tuy do an trang m!,lc thuac, ngOn tu 

b6ng My nhung khOng c6 ve ngh~ si, 

. khac han vai tho bil. Tran NgQc Uu 

hi~n cu ngl;! acan ph6 trong day nM 

gan nha vi~c Long ChAu, m~t quay ra 

be'n sOng Long lfo. C6 Thi~t Nguy~n 

nghien cUu tUng cAu tho ctla hai cO 

Tuy r~i båo: 

- Chi khOng ranh ve ngh~ thu~t tho 

pM. CU thea lai le can tac, n~ n€p 

trong tho em NgQc, chi doan sau nay 

em se llfy ch~ng giau sang nhung lon 

tuOi hcm em kha nhi~u. Con lai tho 

ctla em Nguy~t bieu to tanh y, tinh 

nghich nglfm ngåm. Em se Ilfy ch~ng 

khå, d~ng 

trang lua vai em nhung 

khOng quf hien bång ch~ng em NgQc. 

CO Ba Tuy Nguy~t nhong nheo: 

- Tui em tAm su vai chi kha nhi~u, 

nhung'blfy IAu nay chich'ang cho tl;!i 

em bi€t chut gl v~ do~n dai ctlachi 

truGc khi chi len nui' hQc phep tu M~t 

TOng. 

M~t cO Thi~t Nguy~n dOi ra bu~n 

ba. CO Hai Tuy NgQc v6i tay dr,nh nhy 

VaD vai em, mang: 

- Con qui nay kheo chai moi tQc 

m~ch di. Em mu6n bi€t g6c gac, tie u 

su chi Thi~t Nguy~n de lam gi6ng gl? 

CO Thi~t Nguy~n cuai bu~n: 

- Thl em Ba y l~i cM tl;!i mlnh la su 

ti su muQi cung chung m"t su tO nen 

mai ky keo nhu v~y cha c6 gll~ dAu! 

Chi v6n la con gai ut ctla Ong HQi 

d~ng VO TrQng Quy~n lang An Huong 

dAy. Ten thi~t ctla chi la VO Thi T6 

Mai. lfoi chi 12 tUOi duoc cha me cho 

len Sai gan hQc truang Ao Tfm. Nguoi 

b~n gai thAn thi€t nhUt ctla chi la con 

Ba Cam Tu, con gai Ong ba BangBi~n 

Huan. Chi coi n6 nhu em ruQt. Ba rna 

chi giao du thån m~t VG~ Ong ba Cai 

tOng Le Phuac Hai o lang TAn Ngai 

nen hua ga chi cho truang nam da hQ 

la c~u Le Th~nh M~u. cau ra ngoai Ha 

N"i hQc tmang thu6c, khi tro v~ Sai 

gan thl bi con Ba Cam Tu ru que'n, h~i 

Mn vai chi. Chi dau khO tuy~t vQng, 

mua a phi~n tr"n gilim thanh to an tI! 

v~n nhung bi mlfy ml;! chi kip thai 

pMt giac. Tud6 hQ canh giu chi tUng , 

cMt nhung y dinh tr6n lanh nq dO-i 

luc nao cting am anh chi. MQt sang nQ, 

sau khi an diem tAm, chi bat g~p chai 

thu6c xuc vet thuong teinture d'iode. 

Chi nghi, he u6ng vO chac bao tu se 

chay xem nen chi hoa thu6c vO tO tra 

IfC ml)t hoi. May phuac cho chi la nho 

chi mai an com chien, chlit iode g~p 

tinh bQt bi hoa giai ngay. Tuy nhietJ. 

sau khi uc tO tra kia, chi lai... so che't 

nen la -h~ang len.

quay 

trong 

Nguyen 

NgQc 

Ng~n 

(tilp theo) 

Chuang 13 

Tren b~ln con cå xllp van thu c'a.n 

phåi dQc, nhung Hoang nn xep het 

VaD ngan keo, khoa tu h,ti va buac ra 

sAn. Ohanh lang dån ra ch6 d~u xe ben 

Mng nha, gå. d~n m('lt nhan vien thu('lc 

cD:p: 

- C6 ai hoi thl båo la tao di ki~m tra 

ben qu~n ba. C6 dan tu giåy rna gl thl 

cu de cå tren ban, mai tao giåi quyet! 

KMng cha dan em trå lai, Holmg 

nn thQc tay vao tui qu'a.n, moi ra 

chum chla khoa, di nhu ch~y Il).i dau 

nha, lD:y xe ph6ng ra cdn,g. Moi han ba 

gia ehi'eu. M~t trai chenh ch!ch chieu 

nhOng tia nang gay gat xu6ng con 

ducrng Tr'a.n Hung Dl).o ntram nuqp xe 

c('l. Ph6 xli hai ben dang ttl'p n~p buac 

vao nhung ngay c~n Tet. Bånh mut, 

dua hD:u, hoa mai, hoa dao, bay la 1i~t 

tran cå ra l6i di danh cho khach b('l 

hanh. Ngflng qua m('lt rl).p håt, Hoang 

nn cho xe giåm t6c d('l, dua mat nhln 

VaD r~i re sang con hem nhO, theo l6i 

tat v'e nha. Gå ch~y thAng xu6ng b!p, 

d1,lllg chiee Dream sat vach, khoa ll).i 

can th~n ben c~nh hai chiec xe d~p 

con kha mai. Lån trong ti!ng ~n ao tu 

nha tren vQng xu6ng, Hoang nn nghe 

ro giQng cuai trong tre o ctla Dao vua 

cD:t len, c61e sau m('lt van bai nang vua 

dac thang. Gå gi~t cai khan våi tren 

dåy phai, buac ra khoång sån ximang 

tmac cua nha b!p, khom nguai 

v~n voi nuac rua m~t, lau bat lap bl;li 

duang va m~ hOi loang loang tu tran 

xu6ng den cd, r~i khoan thai di len 

nha. Vtra rna cua, gå. vua vui ve hoi: 

- Kfnh tu c6hay sao rna 'a.m i cå len 

the? 

Tren ehiec chieu hoa r('lng khd tråi 

giua phong khach, ngay duai cai qUl).t 

tr'a.n dang nhe nhif quay, b6n nguai 

ng~i xep bling, cMi d'a.u VaD canh bai 

chan gom ti'en kha lan, B6n khuOn 

m~t 1fy, hai nguai dan Ong va hai 

nguai dan ba, h'a.u nhu ngay nao cling 

Mp nhau t~i dAy, ttr khoång muai gia 

sang den g'a.n nua dem, tru t6i thU' båy 

thl c6 tM keo dai luOn qua ngay hOrn 

sau. Danh chan lien tl;lc nhu the, neu 

cu11fy h~ nhu å nhung song bai chuyen 

nghi~p khåc, thl rut CI;lC t1ft cå mQi 

nguai d'eu thua het, chi c6 nha chua va 

nguai chia bai la dåm båo ph'a.n thang 

rna thOi. Nhung, råt may la Hoang nn 

cho muqn ch6 mien phi, khOng thu 

d~ng nao, bai ly do giån di la trong s6 

hai nguai dan ba thucrng trl,tc va chu 

d('lng nh1ft, c6 nguai yeu cua gå., d6 la 

Dao, tuHa N('li VaD s6ng chung vai gå. 

då. g'a.n nua nam nay! 

LUi l~i khoång sau thang v! truac, 

sau khi thOng d~ng vai Hoang nn, 

i'lm duqc m('lt m6n ti!n khå lan cua 

Hoang Tien, nho hån can nha aqu~n 

ba va nu trang Hoang Tien mua t~ng, 

Dao b6ng thåy chång con tha thiet gl 

vai cOng vi~c thuang nh~t cua mlnh 

å Ha N('li nua. Ng~i cong lung viet 

kich bån, viet truy~n phim, thu laD 

khOng baD nhieu rna Him khi con bi 

phi'en toa i båi nhilng d~ng chi å b('l 

ph~n dQc duy~t lUc nao cling vl;\ch la 

Hm sAu, nh~t ra tung cAu van, tung lai 

d6i thOl).i de bat be. Sang tac thea chi 

thi thl n('li dung kM nhu cam ngu('li, 

kh()ngc6 d1ft s6ng tren thi tmang. Ma 

ph6ng bUt cho hqp vai thi hieu thl khi 

g~p ke bOi moc, chång c6 d~ng chi 

nao dam len tieng benh vl,tc, mQi t('li 

trut len d'a.u m('lt mlnh tåc giå! Dao 

chan ngD:y con duang van ngh~, bO 

VaD thllnh ph6lfO Chi Minh, cam no 

bo cuOi ben cl).nh Hoang nn, nfu Il).i 

tudi thanh xuån då phi phl).m trong 

thai chien. 

Di nhien hai nguai chua th~ cOng 

khai 11fy nhau, båi ba vq giii cua Hoiing 

nnvan con d6, låu låu VaD g~p ch~ng, 

Om It ti~n v'e nuOi dan con a ngol).i 

thanh Ha N('li. Dao cling chång con 

tre, neu so tudi tåe vai vq Hoang nn. 

Nhung nhal6i s6ng khåc ' bi~t, ra cOng 

chung nhi~u, barn sat thai trang, Il).i an 

trang m~c tran ttr vai nam nay, nhåt la 

ttr lUc g~p Hoang Tien, cho nen då. tl;\o 

duqc cai ve ngoai tuai mat, rut Il).i cho 

nang khå nhi!u tudi. Ngay xua Dao 

I04langvdn

nang khå nhieu tu6i. Ngay xua Dao 

me dQC va vie't. BAy gio, cai thU duy 

nhåt rna nang c6 cåm tuang se keo dai 

cå doi, la danh cMn! Va de chi'eu 

nang, Hoang nn kie'm nguoi v'e cho 

Dao vui chai. Di nhien khach duqc 

moi thuOc thanh ph'!ln tuyen chQn cå, 

va ai nåy deu råt thkh duqc Mn chai 

ti;li nha Hoang nn, bOi trong canh 

bi;lC, Dao luc nao ding vui tfnh du lin 

hay thua, va nhåt la VI danh bi;lC t~i 

nha Hoang nn hoan toan an tam, 

khOng lo bi båt! Hoang nn khOng 

låy tien hO, nhung bu l~i, khach cling 

chång baD gio tra tren Mn tay khOng. 

HOp banh, cAn gio, chl;lC trang ga, g6i 

ca phe. v .v.. toan nhung thathie't dl;lng 

rna hang ngay hQ mang Mn bie'u gia 

chu nhu mOt cach trå an song phAng 

de c6 chO rna sat ph~t va giåi tri IAu 

dai. Cai tu che da Hoang nn ke a 

cu6i phOng, vl the' da d'!ly åp qua t~ng, 

phåi de len cå tren n6c. 

Hoang nn cling thich danh chån 

låm, nhung vi~c cOng va tuchie'm måt 

cua ga qua nhieu thl gio, ft khi gli 

duqc ngOi xu6ng chi€u trQn mOt bu6i. 

Chi nhiIng luc cha khach, thi€u chAn, 

ho~c c~m t/;lm mOt hai van cho Dao de 

nang di dai, Hoang nn mai mi~n 

cuong nMp song va baD gio cling 

ph!n bua bling mOt cAu quen thuOc: 

- Da danh thl phåi danh cå ngay, 

cM ngOi mOt hai van, mOt hai hOi, chi 

t6 thua oan! 

HOrn nay cling nhu thuong I~, Dao 

dang lin sang thl khåch Mn. Ba nguoi 

cung tai mOt luqt. Hyn nhau danh bai, 

it khi nguoi ta Mn tre! 0110 ngOi aban 

ån duai be'p, truac tO hU tie'u con dang 

b6c hai ngao ngi;lt, quat nguoi lam 

pha nuac moi khach, dOng thoi vui ve 

n6i lan: 

- Xong rOi day! Cac bac ca ngOi 

van cå di! TOi len ngay bay gio! 

MOt nguoi dan Ong buac I~i ben 

c/;lnh Dao, d~t hOp mat sen len ban va 

tI! dOng keo ghe' ngOi. Dao khach san 

n6i: ' 

- 6ng l/;li con cho qua! Ca bay ve 

mai! 

- C6 gl dau cO! Te't nhåt de'n nai, 

cha bi€t mua gl bi€t cO VI thU gl cO 

cling c6 cå fOi. ThOi thl bie'u cO hOp 

mat de cO u6ng tra. 

Thåy D110 c6 ve vOi va, Ong moi 

thu6e hUt va båo: 

- CO ca ån thong thå! Di dau rna 

vOi! 

ROi nhan ti~n Ong phan tr'!ln: 

- Mai Mn bay gio mai thåy quen 

quen! Måy chl;lC nllm nay cu quen 

danh chån nåm . nguai, tI! dung d6i 

sang danh b6n nguai, lam tOi lQng 

cQng eå thang troi! 

Dao euoi: 

- C6 gl khae dAu Ong? Chi bo b6't 

yeu ra thOi! 

N guoi kia trqn mat: 

- Ay the' ma tOi van ca quen b(lch 

(hu chi chi My! Nhi'eu van dang le 

phåi de cha thll~i quen tay danh di! 

Dao buOng dlia dang d~y, bung 

c6e nuae tra u6ng mOt hap th~t lan, 

rOi e'!lm eai tlim buac len nha. Nguoi 

dan Ong eling vOi dang len theo. 

Nhung Dao l~i quay ra, ch/;ly xu6ng 

nha tl1m. Nang c6 th6i quen truac khi 

di ngu ho~c danh bai, bao gio eling di 

tieu de an long, du thl!e sI! lUe d6 

khOng bubn dai chut nao! 

Tlr phong tl1m buae ra, Dao vua 

keo qu'!ln len vua n6ng ruOt n6i lan: 

- Bl1t eai di! De (mg Thuån blh, cå 

lang u lan mai vui! 

Cå bQn nhao nhao mOi nguoi mOt 

cau, rbi tåt cå cung im I~ng, ehlim cM 

theo d6i ban tay nguoi dan ong thO 

van dia nQe, I~t ngua xifp bai len. 

Canh b~e nao thl eai giay pMt khai sI! 

eling la lue ma mQi nguoi fi;lng ra nhåt, 

yeu doi nhåt, bai chua ai lin, chua ai 

thua, chua c6 nhung khuOn m~t loang 

loang mO hoi va måt mo hån di VI såp 

chåy tui. Dao xoe bai, thoån thol1t rut 

tung dOi cl1m van nhau va båo con be 

chia bai: 

- Ll!u! Xu6ng bung e6c nuae che 

len day cho tao! 

N~lng danh ra m(H cay khai m/;lc, 

våt mi;lnh xu6ng chie'u va hO len: 

- Ta v~n! 

Ba ngOi Mn ci;lnh Mt gu nhu mOt 

cai may, bai ba tI! cåm thåy luc nao 

cling c6 b6n ph~n phåi Hm ca hOi de 

ninh D11O: 

- Dem van, ngay v/;ln! Danh kbeo 

th~t! 

Nguoi khåc nhl1e nho: 

- Gom tien drdli! Ai chua gom thl 

bo ra. 

Canh b~c ngay nao eling bl1t d~u 

bling nhung cAu thu tl;le bn ao nhu 

v~y, rOi qua cai pMt nao nhi~t åy, 

nguoi ta mai chui d'!lu van cuOc dåu, 

quen he't thl gio va ngoi;li eånh. 

Luc Hoang nn dAy eua sau buac 

vao, cå bQn gi~t mlnh nhåt 10/;lt ngAng 

len va Dao nga ngae hoi: 

- Sau gio rOi ca a? Nhanh nhi! 

Hoang nn tie'n I~i, ngbi xu6ng 

ben ci;lnh Dao va dap: 

- KhOng! HOm nay anh ve sam! 

Mai c6 han ba gio! 

Ba nguoi khach g~t d'!lu chlio chU 

nha, la dang thåm hoi mOt dOi cAu rOi 

I~i chlim cM van nhiIng quAn bai tren 

tay mlnh. Hoang nn nhln d6ng tien 

quång ng6n ngang tren chie'u, nghiem 

trang båo Dao: 

- Mai d'!lu hOi phåi khOng? He't hOi 

nay thl giai tan nhe. C6 ti vi~e dn 

phåi giai quy€t ngay, khOng dqi duqc. 

Cac Ong cac ba cam phi~n v~y! 

Dao ng/;lc nhien nguac måt nhln 

Hoang nn do hoi. Ga g~t d~u nhln 

I~i, de xac quye't mOt I~n nua cai m~nh 

I~nh vua ban ra. Ba nguoi kMeh tuy 

tie'c re nhung eling va vit dap: 

- vang, nghiluc nao cha duqe. Cha 

chai hOm nay thi ngay mai! Lo gl! 

- Danh cho vui åy mal An thua c6 

bao nhieu dau! 

Hoang no dang d~y buac l/;li g6e 

phong, nghieng d'!lu ngl1m canh mai 

trong cai cMu sanh 16'0, d~t Cl;lOh cua 

s6. MOt ga dan em o saCOng an Thanh 

ph6, mo xu6ng t~n Thu Dac, van 

thAng vuan nha nguoi ta, trå gia rOi 

ch~t ve bie'u Hoang nn eaeh dAy hai 

hOmo Nhanh mai can vut, chl;lm tai 

tr'!ln nha, da låm tåm nhiIng bOng hoa 

nåm canh no s6'm, Mn e~nh tUng chum 

nl;l ehi chft tu tren xu6ng duai. Hoang 

Tan ra he muc nuae d6 them vao blnh 

rOi quay li;li d~n con be ngum lam 

dang ehia bai: 

- Nay LI!U! NM dUng c6 b~t qu~t 

m~nh qua, rl;lng he't nl;l! 

cau nay, ga da nhl1c måy Iln tu 

hOrn c6 cay mai trong nhiL Ga l~i tai 

ngOi ben cl;lnh Dao, s6t ruOt chi mong 

langvdn 105

M't ti~n iling r~i giåi tan de gå vA DAo 

bAn ehuy~n rieng. Nhung thai gia 

. duang nhu trOi qua r4t eh~m. HoAng 

nn du-ng d~y bo xu6ng Mp, mo tu 

ll).nh du-ng nhln mA'y giAy, toay l4y lon 

bia nhung ll).i d6ng tu ll).i va buoc ra 

sAn tnroc, du-ng nhln dong xe c!) qua 

ll).i tren con duoog bl}i b~m truoc m~t. 

Phfa ben kia, gian hAng bånh mm moi 

bay ra ban m4y hOrn nay rnA xem 

ehung khå dOng khåch. Nhilng khay 

mm du 10l).i, du mAu, d~t san sat nhau 

tren ehi!e divan h}nh ehu nh~t, phU 

m!)t lap ni-lOng tr~ng de tranh bl}i va 

ru~i. Chu ti~m dang lon ti!ng rao 

hang, nhln thA'y HoAng nn v!)i gia 

tay eui dau ehAo. Hoang nn khe mim 

cuai dap lI).i r~i quay ngay di ehO 

khåe. 

M!)t lue sau, nghe ti~ng 'on ao tu 

trong nhA v9ng ,ra, Hoang nn bi~t 

eanh bl).e då eh4m dm. Gå quay v~w, 

v!)i vAng tien khåch r~i g9i DAo vao 

hån bu~ng ngu, kMp cua ll).i. DAo 

ng'oi amep giuang, mo to m~t hoi: 

- C6 vi~e gl rnA b~t nguai ta nghi 

sOm th~? Ma sao khOng di~n ve? Di~n 

thOl).i de lAm gl rna phåi ph6ng ve eho 

khO? 

Hoang nn dap g9n: 

- Då båo lA anh khOng mu6n dung 

di~n thol).i eua sa n6i ehuy~n rieng, 

nguai ta de 9. Chlnh anh e4m nMn 

vien khOng duge dung, ehång le anh 

ll).i vi ph!).m! 

R~i gli tram gi9ng ti~p ngay: 

- Låo Tie'n vua bao tin llio se ve An 

T!t! 

mw gi~t mlnh Slrng s6t, lam nhu 

ehua nghe ro: 

- Ti!n nao? Hoang Ti~n A'y a? 

Hoang nn t~e luoi: 

- CM con ai nual 

DAo l~ng nguai ng'oi imo M!)t lue 

sau moi ngång len båo HoAng TIn: 

- Bi m!)t v6 nhu th! rnA van ehua 

chua! Em eu-tuang låo 4y phåi tan Mn 

gia, hoa ra van eu- vae m~t ve! LI). tMt! 

Hoang nn g~t dau: 

- LI). th~t d4y chu-! Anh ding et; yen 

ehf la lao ehan ben nay l~m r'oi. Sang 

nay lao di~n ve, anh gi~t mlnh tuång 

låo n6i dua! Chå hieu tien dAu rna ct; 

di di ve ve nhu th~l T6n l~m! 

DAo gl).t di: 

- Chuy~n tien nong th} n6i lam gl! 

Ben My thi~u gl tien! Mlnh 14y elia 

llio e6 bao nhieu dAu! ... (lio e6 båo 

hOrn nao llio ve khOng? 

Hoang nn bu~n rau ng~i xu6ng 

ben cl).nh Dao, Mt dau dap: 

- C6. Cho nen anh moi phåi bo då 

eOng vi~e, chl).y ve ban voi em dAy. 

Vai hOrn nua thOi l ... BAy gia em tfnh 

lam sao? ve ngoai A'y hay all).i trong 

nay? T4t nhien la em phåi tranh m~t 

llio r~i! 

Dao thu nguai khOng dap. Cå thång 

nay nang då thuye't phl}e Hoang nn 

de ga Om cach ngAn eån ba vg gia 

dang vao An T!t trong nay vai gli, va 

Hoang nn da thanh eOng, ehi t6n s6 

tien khå n~ng gui ra cho vg va eac con. 

Dao mu6n eai T!tGiap TuA't nay se la 

m!)t mua xuAn cl,1e ky hl).nh pMe cua 

Dao va HoAng nn, chi e6 An, danh 

bl).e va len giuoog nhm Om nhau. KhOng 

nga k~ hOl).eh eua nAng dang trOi chåy 

em d~p thl pMt eh6t Il).i khOrig thanh 

ehi VI cai tin Hoang Ti~n ve nuae. Dao 

ngång len hOi: 

- Lao e6 n6i låo å de'n bao gia 

khOng? 

HoAng nn I~e dau: 

- KhOng. Anh eling quen, chå hoi! 

Nhung du llio c6 n6i thl eling nhu 

khOng. Thie'u gl dua lue v~ chi dinh å 

e6 hai ba tuan, r~i ham ehai, xin gia 

hl).n, å UiOn cå nAm giail 

Dao ngå nguai nhm xu6ng, du6i 

thång hai chAn va giang r!)ng hai eanh 

tay. Ngl,1e nang eAng len nhu s~p b~t 

tung mA'y cai nut b4m nhO. Nang 

nghi~m ra m!)t dieu la lue danh bai, 

nang e6 the ng~i bao lAu eling dugc. 

Nhung et; sau khi giåi tan la båt dau 

th4y mOi lung l C61an nang danh eh~n 

å ben qu~n ba, g~p bA Cl} khoång hon 

60, m~ ~ua m!)t d~ng chl can b!) eao 

c4p, di danh bai lu06. luOn mang theo 

m(H con å va sieu thu6c b~e. Ba el;llue 

nao eling ng~m sAm va ct; danh nua 

ngay tht Il;li tll-m ngung de u6ng båt 

thu6c b~c eho do dau lung. Dao nghi 

mai kia khi ve giA, ch~e nang eling se 

theo con duoog d6. Nang v~n nguai 

qua ll).i mA'y lan eho gian gAn e6t r~i 

Il).i ng~i len, n6i vai Hoang Ti~n nhung 

e6t de tI! an ui mlnh: 

- Ch~e Uio cha å låu dAu! ve An T!t 

rna! Gioi I~m muai hOrn nua thang la 

eung ehu- gl! Ma llio eling ehi tl).t qua 

tMm anh thOi, ehu dai nao lao anha 

anh! Vi~t kieu ve dåy, ti~ng la tMm 

nha, nhung e6 ai ehiu nhm nha dåu! 

ThOi, em ban the' nay anh xem e6 dUQe 

khOng nM. Em Co' loanh quanh å 

trong nay ti~n hon. Ve lam gl t~n 

ngo ai Ha N!)i! Em ehån T~t Ha N!)i 

111m r~i! å trong nay vui hon! 

Hoang nn tram ngåm khOng n6i 

gl. Gå dung d~y, dåy eua ra ngoai, 

xu6ng b~p 14y e6e nuae bung len va 

ll).i ng~i xu6ng ehO eli ben el).nh Dao. 

D6i vai Hoang nn, du sao Hoang 

Ti~n eling la anh ru!)t, tuy trong long 

nne6 luc då cåm thA'y bl,1e mlnh VI åo 

tuång ehfnh tri r4t ngåy ngO eua Ong 

anh trf thuc, nhung xet eho eung th! 

nn vAn eho anh mlnh la nguai khOng 

e6 gl dang gMt. Hu6ng ehi, Hoang 

Ti~n ve dip nay th! du mu6n du khOng 

eling se trang trai eho nn duge khå 

nhieu ehi tieu trong ba ngay Te't. Cho 

nen trong thåm sAu, Hoang nn mu6n 

Dao tl).m ra B~e, khi nao Hoang Ti~n 

trå ve My, gå se danh di~n ra bao tin 

va nang Il).i vao vai gå. Mu6n nhu th~, 

nhung gå ngll-i må mi~ng de nghi, sg 

Dao hieu lam gå mu6n t6ng cO nang 

di. Gli de d~t hoi: 

- Em khOng ve Ha N!)i th! dinh Cl 

dAu? 

Dao då ehuån bi sån, dap ngay: 

- Em å tl).m dhng nha con H~u. De 

latnuaem sangn6i ehuy~n vai n6. N6 

thi'ch em 111m, th~ nao n6 eling bling 

long. 

- Ngay thuoog thl cha n6i lam gl, 

nhung Te't nh4t, ai Il).i Cl nha bao gia! 

Sg nguai ta kieng! 

Dao eling da nghi den di!u 4y, 

nhung van lam b!) n6i cung: 

- Xa Il). gl rna kieng vai eu! N6 vai 

em tMn nhau tu ngay con aThanh 

nien Xung phong co rna! 

Hoimg nn euai: 

- Van bie't the'! Nhung My gia 

nguai ta e6 eh~ng e6 con r~i, mu6n 

thAn nhu xua eling de gl thAn duge! 

Vai ll).i, e6 bie't Ong Ti~n se Cl ben nay 

IAu hay mau rna lanh m~t? NhOOng 4y 

106ldngvdn

låu hay mau rna lanh m~t? Nho 6ng ay 

nam l anha anh eå may thang giai thi 

lam sao? Chå nhe em euanha ben nha 

nguai ta hay sao? 

Dao tha dai thuan thuqt rCli ngCli 

yen. Nang thay nhung ly le Hoang 

nn dua ra d'eu dung eå. Nhung nang 

kh6ng mu6n v'e Ha N~i, nhå't la dip 

dau nam. ol~i dåy thi ehae la kh6ng 

aduqe, bai rui dl,mg dåu Hoang Tien 

thl kh6ng biet se phåi lin n6i the nao 

v'e vl.lluemg g~t ngay tmae. B{{t giae 

nang nao nut>t than: 

- Phi'en qua! 

mlO dung d~y buae ra ngoaL Ll!u 

da thu dqn xong bai ehien tmemg. Hai 

cO bai xep ngay ngan d~t tren ehiee 

khay gO san do, co eai dia nho up len. 

Am ehen va g~t tan thu6e vtra duqe 

ehuyen het xu6ng bep va ehiee ehieu 

hoa da eu6n l~i, dl!ng å goe phong. 

Con be tat qu~t trån de ehuån bi lily 

ehdi quet n'en g~eh b6ng. Vua thlly . 

Dao, Li!U hoi: 

- Thua e6, t6i nay co danh nua 

kh6ng ~? 

Dang bl!e minh, Dao quay I~i gat 

mt>t deh v6 ly: 

- He danh thi tao khae båo! Kh6ng 

phåi hOi! 

Nang buae ra sau nha, ngCli å ban 

an duai bep, tråm tu suy nghi Mt>t lue 

sau, nang thlly Hoang nn keo ghe 

ngCli ben e~nh, nhung ding kh6ng 

n6i gi. Dao ngdng len hoi: 

- H6m nao thi 6ng lly v'e? 

- Ba h6m nua. 6ng lly d~n anh ra 

don, ehuyen bay Mn lue 10 gia dem. 

Dao xoay xoay e6e nuae trong 

tay, buCln rau båo: 

- Anh da noi the thl em danh v'e 

ngoai lly v~y! Ro ehan! Mu6n al~i lin 

Tet vai anh rna ehå duqe! 

Hoang nn guqng euai an ui: 

- Ra gieng ngay rt>ng thang dai, em 

l~i vao dåy vai anh ehu måt di dåu rna 

sq! 

RCli mlO nlln na a I~i, danh them 

måy eanh ehan nua, mai eho den dung 

eai h6m rna Hoang Tien th6ng bao se 

xu6ng phi truang, nang mai ng~m 

ngu i len xe v'e Ha Nt>i. 

Hoang nn ra donanh bang ehiec . 

xe hai eu muqn eua nguai b~n. Thu 

tl.le giåy ta tuy kh6ng låu, nhung may 

bay den tre, eho nen lue ra khoi phi 

truang thi da gan nua dem. Ga d'e nghi 

vao Chq Lan kiem di gi lin, nhung 

Hoang Tien than m~t, mu6n v'e thång 

nha eåt dCl d~e va nam nght Hoang 

nn ng~e nhien lam, nhung kh6ng 

ti~n hoi. Må'y l~n tnr6e, e6 doi nao 

Hoang Tien l~i ehiu nam nha vai' 

. thang em! 6ng ehi nha ga ra d6n eho 

an toan, tranh tr~m euap, anh em lin 

vai nhau bua cam, thlim hoi dåm ba 

eAu ehuy~n can thiet, rCli dm khoat 

khi man dem buong xu6ng la 6ng 

phåi vao khaeh s~n de thånh thai 

s6ng l~i thai trai tre Mn e~nh nhung 

e6gai dang tudi con ehau. V'e Vi~t 

Nam rna nam nha vai Hoang Tån thi 

v'e lam gi eho phi ti'en! Nhung lan nay 

thl thai dt> 6ng khae Him! Duang nhu 

6ng kh6ng con di hao hue, eai tinh 

anh eua nhung ehuyen du ljeh nlim 

ngoai nlim kia. 6ng gay di nhi'eu va 

tuy b'e ngoai vån noi euai ra ve thån 

nhien, nhung trong anh mat kh6ng 

giau ndi net m~t moi. 6ng nhin ra hai 

ben duang, n6n nao s6ng I~i nhung 

ky ni~m eu, bu6t nhoi thå dai. 6ng . 

hoi thang em eho co ehuy~n: 

- Thim ay vai eae ehau co vao lin 

Tet trong nay kh6ng? 

- Kh6ng anh. My con no eu doi 

V~lO, nhung em båo M ra gieng thong 

thå han. 

- CM vån lam vi~e å eh8 eu? 

- Vång. Em våne6ng taeåsåC6ng 

an Thanh ph6. 

1m I~ng mQt lue, Hoang nn hoi 

I~i: 

- Anh dinh thue khaeh s~n hay ve 

å vai em? 

- CU eho t6i v'e nha cM di da, rCli 

tlnh sau. 

- Vang, ve tl;\m nha em da. Em co 

d~n n6 nåu sÅn nCli ehao ga M anh xai. 

NM em thl anh biet rCli, co ai dau! 

Vang ve lam. Anh nghi t~m mQt dem 

rCli sang mai co mu6n thue khaeh s~m 

thi em dua anh di. Nhung rna å khaeh 

s~n lam gi eho t6n ti'en! Mlly b~n tmae 

anh v'e, tieng Ja å låu, nhung em eung 

b~n nhi'eu e6ng tae, rna anh eling it thi 

gia, thanh ra eung ehå noi ehuy~n 

duqe bao nhieu. Em djnh lan nay the 

, 

ta va em 

Thifi gian ve vet nhan 

Difi song in dau Mn 

Soi guang euifi nhu khoe 

Ta thily ta bØi phl2n. 

Em dung nhan thieu phI! 

Huang sae eh6m pMi phai 

Tinh xUa lifi d'n dl! 

Tren bia da u hoai. 

Lang ta mua biln dØng 

Tram eon song an nan 

Leo doe difi v6 v9ng 

Them møt eh6 tru than. 

Muon hoi eung eay eo 

Lifi eua suang am tham 

MØt ngan nam qua do 

Ta la ai; tien than? 

d6ng ,vil 

nao eung phåi giu anh å nha lin Tet. 

Cåu n6i khaeh sao eua thang em, 

kh6ng ngo I~i lam Hoang Tien eåm 

dQng, trong lang thoang dång len 

mN ehut ån h~n. 6ng h6i h~n la VI 

nhung lan tmae v'e dåy, 6ng da ehi 

loay hoay lao vao nhung åm muu 

ehfnh tri thai ca, va dung thi gia con 

I~i eho vi~e phl.le V1,l thån xac, la la 

hån tinh nghi'a anh em. 6ng thoang 

nM den Dao va tI! dung tMy gai 

nguoi vi nguqng. 

Ve phan Hoang nn, h6m nay nhin 

net m~t moi eua Hoang Tien, eling båt 

ehqt ån h~n vi da th6ng dClng voi Dao 

de lua ehinh anh minh mt>t v6 kha lan. 

Thanh ra cå hai eting mang m~e eåm 

vi da xu t~ vai nhau. Hoang Tien dåp 

nh?>: 

- U. Thfm åy vai eae ehau kh6ng 

vao thi t6i å vai ehu ehu muan khiieh 

s~n lam gi eho t6n ti'en! T6i sq nha 

d6ng, kh6ng co ehO nen mai dinh 

ehui vao borel. 

Hoang nn nhan m~nh: 

- Nha em co vao di nua thi em eling 

vån b6 tri duqe buClng rieng eho anh 

ca rna! 

lang v.an 107

- Chu moi mua cai xe nay d~y a? 

Cung con t6t d~y chu! 

Hoang nn cuai giåi thich: 

- Muqn cua nguai ta d4'y. Em mua 

6 t6 lam gl! Ti'!n dAu rna mua! D6n 

Vi~t kfeu rna I~i d6n ban dem thi phåi 

lai 6 t6 moi dåm båo. CuOp b6c My 

gia chUng n6 tinh vi llim. Vi'ra kMn 

rna I~i vi'ra b~o! 

Hai nguai v'! dtn nha luc gln 1 gia 

sang. LI;fU då bly sån thuc An va ngbi 

dqi. N'6i chao ga d~t tren ban då nguQi 

nglit, ben c~nh dia goi blip eåi trQn rau 

rAm. SAn nha kMng c6 chO d~u xe, 

Hoang nn bo d~i ngoai duang, xaeh 

hanh ly vao cho anh. Hoang Ti!n thea 

sau, chi deo e6 eai tui nho tren vai. 

Ll!u dang ngbi ngu ga ngu g~t trong 

nM, gi~t mlnh dU'ng b~t d~y ch~y ra 

dCl cai va-li va kfnh cAn cui dlu chao 

Hoang Ti!n. C6 v6n ni va quf Hoang 

Ti!n VI rAn truoc Ong då rQng luqng 

giui vao tay cO ta gi~y nAm my kim 

dieu . VO'i . 

Em que nhtl ben do 

Anh que nguo; ben ddy 

Do; em ngan kht/n kho 

Nlta do; anh luu day 

Tren pho ehieu xa l{l 

L{le loa; gUla ph;'n hoa 

Coi long nghe bang gid 

H;'n thea may bay xa 

Que anh tram ngan dljm 

Lang thang doi luu vong 

N gay ve con Idu lam 

Am tham anh nhu IOng 

Chat ehiu d'lJng tien nho 

Glti em no; que huong 

Thfmg ngay em vo vo 

Tr6ng anh tY cu6'i duong 

Anh m6i sdu viln x« 

Dim tung ngay tr6i qua 

Em ben nha lam ta 

Co nghe IOng xot xa 

tran phung linh duyen 

ciing mQt b6 ti'!n Vi~t Nam. Thanh ra 

c6 r~t mong 6ng v~ di may ra I~i duqc 

ehut IQc b~t ngo. 

Holmg nnquat LI;fU Ia:y thau nuoc 

cho Hoang Ti!n rua m~t rOi båo: 

- Ra khoa c6ng Il).i rOi di ngu di! 

Hai anh em ngOi vao bao An. Hoang 

nn khui hai chai bia uOp I~nh, trao 

cho anh mQt chai mi~ng n6i "Mai 

anh" rOi tI! dQng nAng chai cua mlnh 

len tu i'rng I!c, e~n hån mQt phln ba. Gå 

d~t chai xu6ng, thom~nh khoan khoai 

va mo nlip nOi chåo. Phfa sau nha, LI;fU 

då vao buOng t4m, dang chuAn bi cåi 

ao quln de x6i nuoc thl Hoang nn I~i 

gQi gi~t ra: 

- B4c b!p hAm nOi chao l~i di då! 

De nguQi nglit nhu th! rna dam mai 

khåch a! 

Hoang Ti!n då clm dua rOi, l~i 

bu6ng xu6ng va dU'ng d~y, di loanh 

quanh quan sat cAn phong khåch cua 

thling em. VAn cAn nha nay, nhtmg 

6ng th~y c6 cai gl d6i khåc so voi rAn 

truoc rna Ong nghi chua ra. 6ng dung 

mQt luc, nglim canh mai, nhin bQ sa 

16ng cu va cai tu che ke sat tuang, c6 

nhung g6i qua bQc gia:y ki!ng rl!c rCl 

d~t tren n6c, ben c~nh ma:y cai banh 

chung va hai quå dua Mu th~t 100. 

6ng nhfu may suy nghi nhtmg danh 

chju. Måi Mn khi trå I~i ban An, keo 

ghe' ngbi d6i di~n Hoang nn, clm cai 

mu6ng len, Hoang Tie'n moi sl!c nh~n 

ra sI! khåc bi~t trong cån nha thling em 

hOrn nay la, duang nhu t4t cå dO d~c 

d~u cu hån di, so voi IAn truoc 6ng v'! 

thAm! 

Hoang nn muc chao vao båt, dAy 

de'n truoc m~t Hoang Ti!n va mim 

cuai hOi: 

- Chlic anh cGng th4y ght ban 

giuang tu nM em kMc truoc nhi~u 

phåi kMng? 

Hoang Tie'n mue mu6ng chao dua 

len mi~ng, nhtmg n6ng qua l~i bO 

xu6ng va g~t dAu vui ve: 

- T6i cGng dang dinh hoi ehu dAy. 

Luc nåy moi buoc vao, tOi då tha:y 

ngay c6 cai gl thay d6i rna nhln måi 

kMng ra! iJ, hlnh nhu chU moi thay cå 

mQt 10l).t dO dl).c thl phåi? Chlic la gui 

v~ ngoai kia cho thfm a:y? 

Hoang nn ch~m rai giåi thfch: 

- Em hån bo da:y, chu gui v~ ngoai 

4y lam gl! Chå n6i chlic anh cung bi!t 

rOi, ti'rnAm ngoai ca, NM Nuoc VI cAn 

6n dinh kinh t!de keu gQi cac nuoc tu 

bån dAu tu, cho nen da d'! xu4t chfnh 

sach bai tri'r tham nhang tren ph~m vi 

cå nuoc, d~c bi~t la å eac dnh phfa 

nam. Dång vien can bQ bi blit kMng 

bi!t bao nhieu rna ke. Tro dai vAn the', 

he Nha Nuoc rna pMt dQng mQt phong 

trao, mQt chfnh sach thl tM nao ciing 

c6 hang lo~t can bQ dång vien bi hi 

sinh! Kh6ng may dua nao bi nlim 

trung thl danh chiu cM bitt keu vao 

dAu! Hoi anh, ca n!u thång ml!c tau 

rna xet thi c6 dua nao kh6ng tham 

nhang? Dang ti'r kinh te' xa h"i cM 

nghia, mQt som mQt chi~u d6i sang ca 

che' thi truang, tMy cua ai chå t6i mlit 

l~i! HQa c6 tMnh moi kMng tham 6 

hu hoa! B~n be em kh6i dua vao tu rOi, 

rna em ang chi'rng nay mai se con bi 

t6m nhi~u, chua xong dAu! TMnh ra, 

mlnh cånh giac van han. 

Anh c6 nhO cai thling dång vien å 

ngoai Blic tham 6 giau nUt d6d6 vach, 

thi'ra ti'!n thi'ra b~c, lam dam rna cho 

con ch610n han cå dam rna cua b6 n6 

khOng? Thue hai ban nhl).c, nao ken 

tAy, nao phuang bat Am, thue cå nguai 

kh6c! CU y nhu la vua chua ngay 

xua!... Bi blit rOi! Tich thu tai sån rbi! 

Dung la ll).y6ngt6i åbl,li nay! Då tham 

6 tai sån cua NM N uoc rna ll).i con dem 

khoe ra cho thien hl). xem! Chå hiiu 

sao ll).i c6 dua ngu Mn the'! Nguai ta 

kh6ng mu6n b4t rna tha:y ngua m4t 

qua cung phåi blit! Em con ngOi duqe 

Oso C6ng an TMnh ph6 ma:y nAm nay 

la nho luc nao cung cånh giac. Sa xAY 

m"t ti la vao tu ngay! Dl).o moi VaD dAy 

c6ng tae, ra chg trai nglim, thu gl eung 

tha:y thfch, khuAn he't v~, eh4t dly 

nha. BAy gia nghi ll).i tha:y th! la dl).i, 

ehi t6 eho ehUng n6 dom ng6! Cho 

nen em t6ng' di he't! 

Anh nhO kMng, Mm truoe anh v'!, 

em con nu6i Mn hai nguai lam, chua 

ki em xin ben vi~n Kiim sat cho Ia:y 

them m"t thling tu an nh~, mang v~ 

cho n6 lam vi~e v~t vånh. Nhtmg rna 

My gia thl thOi. Tu thl em trå v'! nM 

giam. Nguai lam th} em cho nghi bOt, 

chi giu eai Ll!u Il).i VI n6 eung nhu 

I08ldngvdn

nguai nha. Cdn tik vO ay nay! Nghe 

d()n D~i Mi Dång ky nay con nhieu 

ehuy~n 10i thOi llim, ehua biet rN se 

ra sao. Chi e6 di!u ehåe la Ong nao len 

thl ciing phåi ddy m~nh ehfnh saeh 

eh6ng tham nhling. Ngh~ quye't eua 

b(> Chfnh tr~ hOrn 27 thang 11 vua r()i ' 

vån t~p trung vao vi~c dua dat nuae ra 

khoi eu(>e khung hoang hi~n nay, 6n 

dlnh kinh te' va xå h(>i. Ma mu6n 6n 

dlnh kinh te' va xå h(>i thi the' nao cling 

phai lo~i tham nhling. D~ r()i anh xem, 

hang lo~t can b(> dang vien se vao tu 

nay mai! Thanh ra ... 

Hoang Tan e'åm eai mu6ng trong 

tay, tu nåy Mn gia eu nång len r()i I~i 

dl!-t xu6ng, ehi lo n6i, quen ca ån. 

Hoang Tie'n ngåt lai, gil;le: 

- CM ån di då! ... Nhung rna, tOi hOi 

cM, ne'u cM ehi lånh luang eua så thl 

lam the' nao rna du tieu? 

Hoang Tan euai nh~t: 

- Du the' nao dUCJc! Tieu m(>t ngay 

då he't nhån rN ehu n6i gl ca m(>t' 

thång gi ai ! Em eling e6 lam ån rieng 

day ehu, nhung tham nhling, nh~n h6i 

1(> eua dån thl dut khoat la em khOng 

dung vao! Thie'u gl dua bl gai, båt qua 

tang, he't duang eai! 

- Nhung ehu la dang vien kia rna. 

TOi nghe n6i dang vien ph~m t(>i gl 

eling duCJc xt':r ly n(>i b(>, may khi då 

phåi ra toa! 

HOlmg Tan tl!-e luåi: 

- Vång, eling c6 di\y, nhung eifp 

lan ca. Vai l~i d~o truae thi nhu v~y 

th~t. BAy gia thl khåe r()i. Vi e'ån 

ch6ng tham nhling de keu gQi d'åu tu 

nen dang vien eling g'ån nhu nguai 

thuang thOi! C6 khi con 'bi xt':r nl!-ng 

han de Htm guang nua! 

Hoang Tie'n g~t gu im l~ng. 6ng 

khOng tin nhung dieu thllng em vua 

nh~n xet nhung Ong ehang mu6n tranh 

eåi vai n6 trong lue d'åu Ong con 

nhieu thu vuang b~n. 6ng bie't lue 

nay Dang va Nha Nuac eling e6 lam 

()n ao m(>t vai Vl;l an d~ ehe måt nMn 

dån va du lu~n the' gi6"i, nhung tht,te 

chat ben trong vån la toa r~p vai nhau 

rna thOi. Bift dåe di phai båt m(>t dang 

vien thl cho båo ehf th6i ph()ng th~t 

lan. Nhung khi dem xt':r thl an toa ban 

ra th~t nhy, hOl!-e e6 khi båt r()i thl dim 

di, ehang xt':r gl eå, chi åm th'åm b6 tr~ 

eOng tae khae de xoa diu qu'ån ehUng. 

Mai hOrn qua tren may bay, Hoang 

Tie'n tlnh Co' nh~t duCJC ta T hanh nien 

s6 42, tuang thu~t m(>t bån tin lam 

Ong gi~t mlnh nga ngae. Nguyen 

Thanh Long, giam d6c COng ty Lien 

. doanh kiem giam d6c COng ty Ye'n sao 

Nha Trang, thu ph~m nhung Vl;l tham 

nhling khOng I(), I~i lien quan Mn eai 

ehe't rna am cua m(>t nhån vien thu(>c 

cap, bao nhieu nguai lam dan t6 eao, 

eu6i eung mai bl båt. Ra toa, Long bl 

tuyen an c6 nåm nåm tu giam. Nhung 

tuyen an xong, ga than nhien thc tay 

vao tui qu'ån, euai euai di ra, than 

nhien len xe ve nha! Du lu*n xOn xao 

ban , tan mai, ngay 8.9.93, eOng an 

Khanh Hoa bat dik di phåi Mn mai 

ph~m nhån thi hanh bån an. Nhung 

khi Mn nai thi nguai nha eho bie't 

Nguyen Thanh Long da xuift ngo~i tu 

lAu, khOng the vao tu duCJc! 

Hoang Tie'n bung eMn ehao Mp 

r()i to mo hoi: 

- CM dn th~n nhu the' eling phai. 

Nhung cM bao ehu lam ån them la 

lam ecii gi? 

Hoang Tan mim euai: 

- D~ hOrn nao em ke cho anh nghe. 

Cling cha e6 gl phuc t~p låm dåu rna 

l~i e6 d()ng ra d()ng vao, gt':ri v~ eho 

nha em nuOi cae ehau! 

Hoang Tien mu6n di såu vao ehi 

tie't cOng vi~c lam ån eua Hoang Tan, 

nhung thllng em da n6i the' thl Ong 

danh thOi, du trong d'åu rift thlie mk 

6ng u6ng c~n ehai bia thu ba, net ml!-t 

mai lue nay con do lu, bAy gia ehuy~n 

sang tai nhqt. 1m I~ng m(>t lue, Ong 

bu(>t mi~ng hOi: 

- COng vi~e ehu lam them c6 vat va 

låm khOng?' 

Hoang Tån låc d'åu: 

- C6 gl dAu rna vift vål Nguai ta lam 

eå, em ehi eh~y di eh~y l~i thOi! 

Dieu nay thl Hoang Tan n6i th~t. 

Ga chua mu6n tie't 1(> ehi tie't nhii'ng 

vi~e minh lam båi n6 deu la nhii'ng 

ngu()n tien t(>i IOi ehang nen khoe ra, 

ngay eå vai Hoang Tie'n la anh ru(>t. 

Ga tranh tham O, m6e ngol!-e, nMn 

tien h6i 1(>, nghia la dm khoat khOng 

bon rut tai sån eua nha nuac båi dang 

g~p thai ky eao di~m eua phong trao 

ch6ng tham nhung, de bi eong tay. 

Nhung ga l~i da d'åu eho vai song b~e, 

d(>ng mai dåm va t\l di~m chi€u phim 

con heo de thång thång thu tren va 

thån nhien eoi d6 la nhung nghe 

nghi~p khOng h~i 

gl de'n qu6c gia. 

Nhat nu6i ca, nhf ga bt;zc! Hai nåm 

nay Hoang Tan khOng phai tham 

nhling rna thu nh~p hang thang å muc 

khå eao, giup ga trå thanh m(>t can b(> 

rat d~o duc t~i så COng an Thanh ph6. 

Ga giåi thfch vai Dao: "T~ doan xa 

h(>i thl thai nao cha e6! Nhat la lue nay 

Nha Nuac dOi mai, Vi~t ki~u va du 

khileh nuae ngoai d6 vao nuam nuCJp, 

cam the' nao dUQ'e! Giå nhu song b~e 

va nha thO c6 bi d6ng et':ra thl minh 

ding cha sao! CU xem V\l Duang San 

Quan thi thay ngay. Di die'm båt nh6t 

r()i l~i thå. Can b dång vien e6 dfnh 

vao ciing ehi bi eanh cao la eung!" 

An xong båt ehilo, Hoang Tien eåi 

nut ao ng1!e eho da n6ng. Hoang Tan 

v(>i vang dung d~y eh~y di b~t qu~t, 

nhung ga dn th~n vl!-n t6c d(> th~t 

ch~m VI SQ' sue gi6 lam rl;lng n\l hoa 

mai. Ga trå l~i, r6t eho Hoang Tie'n ly 

nuae va hoi: 

- Anh e6 e'ån di ngu ehua? 

Hoang Tie'n Hk d'åu: 

- TOi ngu nhi~u tren may bay r()i. 

Vai I~i 

gia nay ben My la gifta ban 

ngay thaFlh ra khOng thay bu()n ngu ... 

Nhung rna ehu e6 e'ån ngu de mai di 

lam khOng? 

Hoang Tan d6t thu6c la, må them 

bia rN dap: 

- Em Mn så lUe nao eling dUCJe. Ma 

å nha luOn ca ngay eling ehå sao! Nua 

nåm nay, Så b6trfem di kiem tra nhi!u 

han la ng()i vån phong. Anh u6ng 

tMm vai ehai nua, ngu eho khoe r()i 

ehieu mai em dua anh di xem ehQ'hoa. 

Hoang Tie'n ngN uan nguai ra 

thanh ghe', e'åm ehai bia len r()i l~i dl!-t 

xu6ng, anh mlit dåm ehieu nhln xien 

ra khoang sAn xi-mång nho n6i lien 

nha be'p, e6 ngQn den tron vang ua 

treo lung lang å d'åu sCJi dåy phai. 

TMy Hoang Tien e6 ve bu()n, Hoang 

Tan to mo hOi: 

- Ben ay anh e6 gll~ khOng? COng 

vi~e lam ån vån tan tai day ehu? 

langvdn 109

Gli hoi, nhung kMng cha Hoång 

Titn tra lai, vQi them ngay bling ging 

tha thitt: 

- M!y b~n tmoc anh v~, c6 khi nao 

ngOi duqe voi nhau mQt hai titng 

dOng ho rna ban cau chuy~n nhu Mm 

nay dAu... 

Hoang Titn vQi khoa tay nglh lai. 

Gng khOng mu6n thllng em khO'i I~i 

nM dau sau kin trong long rna Ong da 

ray rUt chiu dl,lng tu lue phi cO' hl.l 

canh. Nhung gi!y ta, van thu gia m!.l0 

eua ehfnh phu Hoa kY. Nhung Mo 

quang gia rna Ong dli tl,l t!.l0 de lua gl;\t 

ngay ca thang em trong ehuytn du 

Iich dAu ti~n khi ti~n bl.le con day tui. 

Roi ehlJy~n tlnh d'.li dQt voi Dao lam 

eho 6ng cha y tui, M tu d6 khien 6ng 

måt luOn ca KOng khi quay v~ My. 

Bao nhi~u dau x6t van con nguy~n 

vyn trong tim 6ng, chua the mQt sam 

m!)t chi'eu qu~n duqc! 6ng båo Hoang 

nn: 

- Dinh hoi ehu la gAn dAy e6 vai 

phong trao d6i I~p å trong MOC nOi 

I~n. Chuy~n !y th~t Sl,l ra sao, chu c6 

nåm vling kMng? 

Hoang Titn ehi c6t lai eAu chuy~n 

sang huong khac, chu th~t dnh Ong 

con b~n tårn gl dtn chfnh tri nua dåu! 

KMng nga cau hoi fly Il:\i gni dung 

ch6 ngua da Hoang Tan khitn gli 

nhfu may, gay gåt dap: 

- Phåi n6i th~t nhu tht nay. T!t ca 

nhling tro d6i I~p, ph an khång, ch6ng 

d6i, gl gi d6, d~u phåt xu!t tu canh 

mi~n Nam cå, do Tdln Bl:\ch Dllng va 

Ml1-t tr~n Giai ph6ng xui gi~c ca! 

CMng n6 eling la dang vi~n, cling la 

can bQ c!p cao, nhltng Il:\i cu c6 ml1-c 

cam la bi mi!n Båc VaD dåy cai tri, 

thanh ra cu dAm bi th6c chQc bi gl:\o! 

Em con I!.I gl chung n6 nua! Em cOng 

tae å thånh ph6 Ko Chi Minh nay, 

thitu gi dua då n6i qnh n6i khoe, doi 

duOi Båc ky v~ b~n kia vi tuytn 17. 

Th~m cM My gia trong nQi bQ Dang 

då nay sinh m!)t mAu thuAn mai råt 

ph an d!)ng, d6 la: chång cAn bitt dang 

hay kMng dang, h~ nguai Båc thl ve 

ngoai kia; mi~n Nam phai do nguai 

mi~n Nam lånh dl;\o! Cho nen theo em 

thl nhung tro d6i I~p gAn day d'eu la 

do eanh mi!n Nam dung dltng sau ca! 

Le tåt nhien lå My thi tri~t de khai 

thac mau thuAn nay de c6 Iqi cho hQ. 

N6i xin 16i, m!y thllng mi~n Nam rna 

lam duqe cai tro tr6ng gl! KhOng c6 bQ 

dOi mih Båc thi m!y chl;lC nåm nay 

I!y dau ra h.rc luqng bao v~ tO qu6c! 

Sau nh~n xet cua Hoang Tan. 

Hoang Titn kMng n6i gl. Gng cling 

dOng y voi thang em nhung vi chan 

chfnh tri. Ong kMng mu6n dac sAu 

hO'n nua. Gng ngOi I~ng le u6ng bia, 

d6i måt nhiu Il:\i, vua buOn ngu Il:\i vua 

sAu dai. Gng dua tay I~n, lua VaD mai 

t6e thua that va ba-t chqt thå dai. 

Hoang Tan cling dang nga nga say. 

nhln anh thåc måc: 

- Chuytn nay anh v!, xem chung 

c6 ve kh6ng duqc pMn khåi låm! B~n 

fly c6 chuy~n gl khOng? 

CAu hoi lam Hoang Titn ua mtoc 

milt. Gng th6t nho Mn K6ng, Mn 

Khang va tu d6 li~n tuång Mn COn. 

thllng dan em b!)i bl;\e cung v~ chung 

chuytn may bay voi 6ng d~m nay. 

Bao nhi~u dång cay ch!t chua, phut 

ch6c theo hO'i men trao ra, 6ng nghyn 

ngilo k~ htt cho Hoiing Tan nghe 

buoc duang ding eua 6ng hi~n tl:\i. 

Gng ve chuytn nny chi de tr6n tranh 

cai thl,le tl;\i dau long tl;\i My. ehu c6 

dOng b!.lc nao dinh tui dau rna vui 

chO'i! Hai ba IAn 6ng thu nh~n voi 

Hoang Tan rling, di nguy~n nhan 

dfch thl,lc då gAy ra tlnh trl;\ng tham 

thuO'ng cho 6ng hOrn nay, chi la 

chuy~n tlnh voi Dao, tin Dao qua nen 

mai bi luang gl:\t! Gng khOng trach 

Dao, rna chi tl,l trach mlnh då ngAn nny 

tUOi van con ngu dl;\i! 

Hoang Tan hå mOro ngOi nghe, 

nao nao cam xuc VI cMt dnh huynh 

d~ con s6t Il:\i trong long, nhu mUi kim 

dAm nhe nhc; VaD da thit. Gå kMng 

nga 6ng anh mlnh n~ng tlnh voi Dao 

nhu v~y. Tmoc sau, gå van cu tuång 

Hoang Titn chi eoi Dao la thu giai trf 

qua duang, båi ngay ca d6i voi Hoang 

Tan. Dao cling chi la 10!.li nhan ngåi 

t!.lm bq, gl1-P nhau de gi ai quytt xac 

thit theo chfnh sach dOi b~n cung c6 

Iqi rna thOi. cha nang c6 con tre trung 

gl nua rna tfnh chuy~n y~u dUO'ng låu 

dai! M!)t nguai nhu Hoiing Titn, s6ng 

å My då ca ehl;lc nåm, l!.Ii c6 bltng ph6 

titn si kinh te, v! nuOc I!y ai cha duqc 

rna phåi y~u Daogli c6 m!)t dai chOng 

voi hai dua con! Ay thtma qua nhling 

lai than thå vua rOi, Hoang Titn l!.Ii di 

IQ cho thang em biet Ong si m~ Dao 

låm, y~u Dao bang thu nnh cam chan 

tMt clIa tUOi hoi xuAn, khien Hoang 

Tan tr6 måt nhln anh va bOng dltng 

cam th!y nao nao tOi nghi~p. Ga hOi: 

- Thecai Dao n6 lua clIa anh nhi!u 

hay it? 

Hoang Titn van tha thitt benh v1!c 

ke phan b!)i: 

- N 6i la lua thl that ra n6 chi lua tOi 

co cai nM tMi! Ma ·cling chång phai 

n6 lua. Chfnh t6i mua tl1-ng n6, cho n6 

dung ten. Nu trang, may m6c, qua 

tl1-ng, thu nao cling tolm la do t6i cho 

n6, chu n6 c6 må mOm xin xo gl dAu! 

Tbanh ra t6i cling chång trach n6! Chi 

e6 di~u n6 kbeo qua, thanh ra tOi cu 

tuång n6 yeu tOi eling nhu tOi yeu n6! 

Hoang TAn nem mau tan thu6e ra 

sAn, nhO Mn m!y eh~c eay vang Dao 

chia cho ga sau khi ban cån nha elIa 

Hoiing Titn. Gli hoi m!)teåu thua thai: 

- Nghia la bay gia anh trling tay? 

Em cu tuång vai eh~e l!.lng vang d6i 

voi anh thl e6 nghia ly gl! Vai eh~e 

eAy, tinh ra ti!n My thl e6 baD nhieu! 

Di!u nay thl Holmg Tan n6i th~t 

" '" xuan ve 

M6i dØ xuån ve to; nhO quo 

Tra; røng thenh thang nhuom nang vang 

Tet den na; dåy xuån clulng [(li 

Nhln hoa tuylt trang dq mang mang. 

M6i dØ xuån ve t6i nhO quo 

Cach cå que nlui møt dtJ; duang 

Toi nho vIlan xIla hoa mai nu 

XOc phGo hOng tIla; nhuØm då dIlhng 

M6i dØ xuan ve toi nhO quo 

On!? å rang hOng mat em trong 

Ch(lt nghe dao d(lt hIlang tram ca 

MØt co; xuån xIla nU trong IOng. 

truang ai minh 

I 

IlO langvdn

long mlnh. Ga khOng ngCi v6n li€ng 

c*a 6ng anh sau muCii nåm a My 

machi c6 må"y chl:lC l~ng vang, tfnh ra 

con thua cå ga! V~y rna lån v~ tham 

dåu tien, Hoang Ti€n cu phet lae dem 

chuy~n ti~n rung b~c be ra khoe de ga 

, yen tri la Hoang Ti€n giau lam. Va VI 

tin Hoang Ti€n giau, ga thå"y vi~e moi 

cua anh vai chl:lC l~ng vang chå thå"m 

vaD dAu. Hoang Ti€n xoa dim giåi 

thfch: 

- Kinh t€ tu bån n6 l~ lam, kh6ng 

nhu ben nay. Cai luc rna kinh t€ ph~n 

thinh, thl må"y chl:lC l~ng vang chå c6 

nghia gl th~t! Nhung lUc kinh t€ suy 

thoai, c6ng an vi~e lam khOng c6, thl 

lam luc chi vai d~ng b~e eling ki€m 

khOng ra! ChU aben nay, khOng hlnh 

dung ntSi dAu! Ben My c6 nhitng nguCii 

hOrn nay con ra tri~u phu, ngay mai da 

x€p hang lanh trq cåp xli hOi, du 

chång ai b6c lOt ai, du chång c6 nha 

nuac nao tieh thu! 

. Hoang nn nhiu may suy nghi. 

Dung nhu Hoang Ti€n vua n6i, thling 

em chua the hlnh dung n6i dbi s6ng 

aMy. Nhung ga thå"y di~u d6 khOng 

quan trQng lam. Di~u quan trQng han 

rna gli mu6n bi€tro ngay la vi~c Hoang 

Ti€n måy thang nay phåi s6ng vå"t 

wang nuang nhCi ngubi khac, nhu 

Ong vi'ra ke. Hoang nn gay gat hoi: 

- Anh båo la chj åy du6i anh ra khoi 

nha, r~i cOng khai ruac trai vaD a 

chung? Ma eai thling måt d~y åy I~i la 

hQc tro cua anh? . 

Hoang Ti€n im l~ng g~t dåu. Hoang 

nn nam tay dåm m~nh xu6ng ban 

lam må"y chai bia Ilk lu suyt d6. Gli 

gao len bling giQng nha ngh~: 

- Sao I~i nhu th€ duqc? Oanh bo m~ 

chUng n6 di chu li! Dan ba rna I~i c6 

thu dan ba th6i thåy Mn th€ a? 

R~i ga nhln thång vao m~t Hoang 

Ti€n, gån c6 hoi, nhu cMi VaD m~t 

·6ng anh: 

-Th€rna anh de yen? Anh cu6n g6i 

ra di, de m~e chUng n6 du dan vai 

nhau? 

Hoang Ti€n I~i y€u at Mt dåu. 

Hoang nn bl!c mlnh dung b~t d~y, x6 

di gh€lui I~i phia sau. M~t gli v6n da 

do VI men ruqu, bAy gib them can gi~n 

b6c len, I~i cang do rl!c nhu x6i gk 

Gli gia hai canh tay len trCii, lac dåu 

chua chat keu: 

\ \ 

- Phåi tay em, n6i xin IOi, deo m~, 

em dån cho thl chi c6 nhu xuang! 

Hoang Ti€n eh&p mat phån trån: 

- ChU khOng hieu! Ben My khOng 

phåi nhu ben nay! Chi'ri n6,p6 dli keu 

cånh sat r~i, ehu di'rng n6i Mn chuy~n 

danh n6! 

Sau can gi~n, Hoang nn ntSi mau 

cOn d~ n6i luOn: 

- Thu å"y cu cho.m~ n6 mOt thau atxft 

vaD m~t, r~i mu6n ra sao thl ra! 

Hoang Ti€n khOng n6i gl. Hoang 

nn bl!c qua, tha hat ra, chan chuCing 

ng~i xu6ng gM. Gli gan di€u thu6e 

len mOi, run run rna nap chi€c hOp 

qu~t Zippo. Kha IAu gli mai hoi: 

- Th€ la måy thang nay anh an nhCi 

ad~u? D€n ti~n ve may bay v~ dAy 

cling phåi ngi'ra tay di vay eua nguCii . 

ta? 

Hoang Ti€n kh6ng trå lCii. 6ng 

ngå dåu ra thanh gh€, m~t moi nham 

måt l~i. 6ng thåy trong long vai di 

duqc phån nao phi~n muOn, sau khi 

men ruq'U da giup 6ng trut h€t mQi tårn 

sI! cho thling em nghe. Hoang nn 

nhln anh vua thuang vi'ra gi~n. Gli 

dt'rng d~y, buac ra sAn sau, ti€n I~i sat 

buc tuCing ngan dOi nha hang x6m, 

v~ch quån dung dai. Suang dem phan 

phat th~t mong va gi6 cu6i nam dem 

hai I~nh d€n dOt ngOt lam ga rung . 

mlnh hat hai lien ti€p måy cai. 

Luc gli quay VaD thl Hoang Tie-n da 

ngu say, m~m ha ra, hai tha kM khe 

m~t moi. Hoang Tån dung nhln ml)t 

luc r~i sl!c nha ra, ch~y vaD bu~ng 

ngu, b~t den Il:lc IQi xem c6 con s6t thu 

gl cua Dao de l~i hay kh6ng. Yl eu 

dinh ninh Hoang Ti€n se akhach s~n, 

sang nay Hoang nn khOng dQn d~p 

ky lu5'ng lam. Th~m chf cling quen 

khOng d~n Ll!u v~ sI! hi~n di~n cua 

Dao trong can nha nay. Gli cui xu6ng 

gåm giuCing, IN ra dOi gu6c cua Dao, 

mang quång xu6ng b€p rN mai len 

nha, buac l~i gån Hoang Tien, vO nh~ 

len vai, bao Ong VaD bu~ng nlim ngu. 

Hoang Ti€n gi~t mlnh thuc giå"e, nga 

ngac nhln quanh. 6ng ng~i yen må"y 

giAy r~i mai dinh thån nha ra mlnh 

dang adåu. 6ng dung d~y ra sau nha 

di tieu r~i cu the, de nguyen quån ao 

VaD pheng, nlim lan ra giuCing. Hoang 

nn khep ei'ra cho anh, tat h€t den r~i 

cling men thea bue tuCing ra phOng 

khach, nlim ngi'ra tren sofa. Trong 

b6ng t6i day d~e, ga th6t nha Mn Dao 

va djnh bl:lng mai kia khi g~p I~i, gli 

se ke h€t ~ho Dao v'e truang hqp etla 

Hoang Ti€n, de danh tan eai y nghi 

cua Dao tu truac den nay, vån eho 

rling Hoang Ti€n råt giau aben My! 

Nhitng ngay ketiep, Ho~ng Tien a 

l~i luOn nha Hoang nn, khOng vaD 

khaeh s~n nila. Dli 15' than ngheo vai 

thling em, cha nhe Ong l~i ngay ngay 

nOp ti~n eho hotel, trong khi n6 tha 

thi€t mCii Ong a l~i! Nhung a nha 

thling em eling e6 cai hay. Yl bi€t Ong 

khOng e6 ti~n, Hoang nn dåm nh~n 

mQi ehi tieu, dua 6ng di an di ehai, 

th~m cM con dinh giui cho Ong mOt 

m6n ti~n de tieu v~t. Nhung 6ng nhåt 

dinh khOng bling long. 6ng h6i h~n 

dem dåu tien VI qua say, Ong dli kh6ng 

dlin duqc, ke het cho thling em nghe 

la 6ng khOng con d~ng b~e dfnh tui. 

HOrn sau dnh d~y, luc ng~i u6ng ca 

phe, Ong suy nghi mOt lue rN n6i chila 

I~i: 

- Cling may la con duqc can nha. 

Mai kia ly di xong, toa se ra l~nh ban 

nha ehia hai. it lam thl mOi nguCii 

eling con duqc ba chl:lC ngan! 

Hoang nn nghe n6i mi'rng lam. 

Mi'rng cho anh va mi'rng cho chfnh 

mlnh. Ga båo anh: 

- Anh mu6n euai vq ben nay thl de 

em tfnh eho! Thieu gl! 

Nhån' luc anh em vui ve, Hoang 

Ti€n båo Hoang nn cho 6ng muqn 

dm vai eAy vang, khi v'e My Ong se . 

hoan I~i. Hoang nn lam bO dua dåy 

mOt luc r~i mai mien cU5'ng ehi~u y 

anh, giao eho 6ng nam luqng de Ong 

ban dån, lå"y ti~n tie u v~t. Gli con d~n: 

- Het thl anh eu båo em mOt tieng. 

6ng euCii bu~n, nghi thåm trong 

bl:lng: C61e ehång c6 ga Vi~t ki~u nao 

nhu 6ng. Ve nuae rna I~i bat nguCii 

thån phai nu6i! Nhung biet lam sao 

duqc khi 6ng Mp h~i m~t v~n! Bao 

nhieu ti~n nguCii ta nhO' Ong ehuyen, 

Ong dem giao du, khOng thieu etla ai 

d~ng b~c nao. 6ng tMy leng mlnh 

ltlng van 111

nh~ nhOm VI mai kia con e6 the quay 

trå l~i Cali rna kMng sCf thien h~ turn 

låy lam nh1,lc nhueon m~ NMn. Nghi 

toi ba chu nCf hung b~o åy, Hoang 

Ti!n rong mlnh nM l~i Mm ra ph

li 

dåy! Nghe båo viet cå sikh de d6ng 

, phim nua ca! 

Hoang Tien l~ng nguoi ng6i yen. 

Lau lam Ong mai lap bap nhac ll;li: 

- CO Dao viet kich, la nguoi yeu 

cua thang Tan, em tOi? C6 dung nhu 

v~y th~t khOng? Toi cling c6 biet m('>t 

c6 'Dao aHa N('>i. Hay la trung ten? 

Ll.JU quang r6 rau xu6ng, dung d~y 

va n6i nhanh: 

- De con chl;ly VaG låy ånh chl,lp 

cho Ong xem. CO åy chl,lp chung vai 

con ttr Ha NOi ca! 

Ll.Ju vao ~ha chi m('>t phUt r6i quay 

, tra ra, dua tå'm hlnh trang den cho 

Hoang Tien coi. ang nhln thoang qua 

r6i thtr nguoi nhu pho tugng. Kha lfiu 

Ong mai trå Il;Ii cho Ll.Ju va hoi: 

- CO c6 g~p cO Dao anM nay baG 

gio khOng? CO Dao c6 Mn day baG 

gio khOng? 

Ll.Ju chep mi~ng nMn ml;lnh: 

- ang ll;li con h6i! Thl c6 con vån 

adfiy chu adau rna 6ng båo con g~p 

vai ll;li chång g~p! Mai den h6m tien 

6ng Tao v~ troi, c6 con mai v~ Ha N('>i 

an Tet. .. vang, phai r6i. Hlnh nhu cO 

con di dung cai hOrn Ong aMy v~ day. 

KhOng tin ch6c nua 6ng con v~, Ong 

cu h6i thl biet ngay! 

Hoang Tien rtr ttr dung d~y, låo 

dio buac VaG nha, m~t moi nga nguoi 

tren chiec sofa cli ky ke a phong 

khach. ang kh6ng mu6n Ll.JU nh~n ra 

net b6i r6i bå't ngo tren khuon m~t v6n 

da h6c båc cua 6ng. ang nham mat ltcan b('> 

van hoa dp'cao tl;li Ha N('>i, la nhip c'a.u 

de dua Ong g~p ga' nhung lånh d vest 

trea trong d6. Ll.JU bung r6 rau dung a 

cua nhln vao va hoi: 

- ang c6 c'a.n di dau thi de con la 

qu'a.n ao cho Ong? 

Hoang Ti€n kh6ng n6i gl, lång 

I~ng guang b('> vest vao va-ly. Ll.Ju tr6 

mat nhln r()j ngl;lc nhien h6i: 

c ang di dau båy gio då'y? 

Hoang Tien m~t moi dap: 

- Ve My! 

Luu keu len: 

-6 hay! ang mai båo la con hai 

tu'a.n nua 6ng mai v~ ca rna? 

Hoang Tien n6i nhu han d6i: 

- Dinh v~y, nhung rna t6i chan a 

day lam r6i! 

Li,ru kh6ng ,bi€t n6i gl, cu dUng a 

cua nhin vao. Hoang Tien sl.Jc nho ra, 

tho tay VaG tui, moi ra m('>t nam tien 

dua cho Ll.Ju: 

- T~ng c6! 

Ll.JU da lå'y nhung kMng thå'y xuc 

d('>ng VI trong tri cO vån dang lo Iling 

tl.J hoi tl;li sao Hoang Tie'n lt 

doi ve. Co hoi li va qua, cO ll;li 

th6i. Ma Hoang Tan vOi th~t. Ga b6c 

nam X6i, ng6m ngoam nhair6i ch

tha eai t!)i el;tn tau rao mang eua n6. 

Dng se h!t loi si va ri hAng 

v~. 

Hoang Ti!n kh6ng n6i gl. Lvu 

dung m!)t luc ri nhå, xem truy~n hlnh ho~c 

thue video v~ coi. Ho~e ehi ng(;ji tan 

ehuy~n voi I1hau, quay di quay ll;li då 

gan nua item ri ll,li ng(;ji d~y, buoe ra ngoai. 

Luu thu don nha b!p xong, gi~t thau 

q~an ao r~i di nlim tu lUe han 9 giø, 

thanh ra eAn nha chi con mlnh Ong tha 

thån. Gan nua dem, Ong xu6ng Mp, 

må tu ll;lnh lå'y nuoe u6ng. Lt,ru nghe 

ti~ng ll,le dl,le, ve)i ehoang d~y ehl;ly ra 

hoi: 

- Thua Ong, Ong c6 d6i thl de eon 

n4'u ehao 6ng xai? Hay la eon ehl;ly di 

mua hu ti!u v~ cho Ong? 

Hoang Ti~n ve)i Mc dau lia lia: 

- KhOng. CO eu di ngu di! M~e tOi! 

Lt,ru dung nan Il;li m(lt lUe r(;ji bo 

vao buOng. GQi la buOng, nhung th~t 

ra d6 ehi la mOt nita cAn nha kho eua 

Hoang Tan, ehung vaeh voi nha Mp, 

duqe Hoang Tan eAng me)t t4'm man 

våi lam eira, trong d6 ke vua ehi~e 

giuoog nbO danh eho Lt,ru. ni sån eua 

Luu thi ehi e6 mOt eai va-li bling tlln, 

nhet duoi gam gi~ong. Giang san eua 

Lvu qua nho be, ll;li them mai tlln th4'p 

le te, eho nen cAn phOng lue nao cung 

ham h~p n6ng. eå ngay lån dem. Gan 

hai nam å dåy, tuy eh6 nlim eh~t h~p, 

tuy Hnh tlnh Hoang Tan eQe elin, hay 

quat mang, nhung Lt,ru vån hai lang VI 

cuOe s6ng v~t eMt thoai mai han 

nhi~u, so voi nhii'ng ngay con å que 

nha. 

Lvu ngu duge m~t luc kha IAu, gi~t 

mlnh dnh gi4'e vån con nghe ti~ng 

ehAn buoe ngoai phong khaeh. Lt,ru 

ngOi len, mO h6i xAm dp uO! sau lung 

ao. CO quaehån tlm gu6e r(;ji ven man 

chui ra, vuan vai dung giii'a bau khOng 

kM khoang khoat eua dem khuya. ClI 

nhln dOng h(;j trong nha b~p. tMy då 

gan mOt giø sang. ClI dung yen lang 

nghe nhii'ng ti~ng dOng khe khe trong 

phOng Hoang Ti!n. CO buoe len nhå 

tren. Anh sang tu phong Hoang Ti~n 

hat ra, soi ro mOt vl;lch dåi tren n~n 

gl;lch bOng b6ng loang. Tt,r dung Lt,ru 

th4'y ay nay VI ehång hieu tl;li san 

chi~u nay sau khi n6i chuy~n voi 

Hoang Ti!n, Ong Il:\i dung dung doi 

bO v~ My. ClI e6 nho ll:\i t4't ca nhii'ng 

gl mlnh då n6i, nhung nghi mai vån 

khOng hieu ndi ly do, eung khOng 

hlnh pung ndi nhii'ng di~u cO då ke v~ 

Dao, e6 gl lien h~ d!n quy!t dinh bo 

v~ cua Hoang Ti~n hay khllng! ClI ehi 

rna hO cåm th4'y mlnh e6 16i, nhung 

khOng bi~t la 16i gl. Va di'eu nay lam 

cO r4't lo ngl:\i, båi n~u Hoang Tan 

khåm pha ra ehi VI cO rna Hoang Ti!n 

giAn bo v~, thl th~ nao cO eung bi 

du'di, gi6ng nhu Hoang Ti!n då du6i 

mOt nguoi eung vao låm voi Lt,ru cach 

dAy hai nAm. 

Lt,ru buoc gan ll:\i, dung å cua phong 

nhln vao. Hoang Ti!n m~c pyjama 

ng(;ji tren giuøng, tva lung vao vaeh. 

eham ehu dQc bao duoi ngQn den tron 

rvc ra. Nghe ti!ng dOng, Ong buOng to 

Cdng an Thdnh pho, ngång len nhln 

ra. eng nghieng dau, nhuong mat th~t 

lOn VI Ong tU vung anh sang trllng ra 

hanh lang mo t6i. Lt,ru len ti~ng: 

- eng vAn ehua ngu hå Ong? 

eng mlm cubi hi~n ho a: 

- Trøi n6ng qua. Nlim mai chå ngu 

duge!. .. ClI cung chua ngu a? Khuya 

r(;ji! 

- Thua, con ngu rOi d4'y cha. Tl:\i 

, con nlim me, con moi gi~t mlnh d~y. 

Th4'y lIng con thuc nen con ehl:\y len 

hoi xem lIng c6e'ån gl kh6ng! 

Hoang Ti!n duOi thAng hai chAn, 

keo t4'm chan len dap ngang bl,lng, 

khoanh tay nhln Lt,ru. M4'y phut trOi 

qua, mat lIng då quen voi khoång t6i 

mo mo ngoai hanh lang va Lvu hi~n 

ra ro net han. CO m~e b(l di, båi Holmg Ti!n th4'y n6 b6 sat 

van nguai Lt,ru nhu mu6n nUt ra å hai 

. ben dui. Mai t6c ban ngay luc nao 

eilng ce)t gQn Il,li phEa sau bling sqi dAy 

thun, bAy gia thå xoa xu6ng lam Lt,ru 

trOng khåe hån, nh4't la ell dung å ehO 

thi!u anh sang. Hoang Ti!n ngAy 

nguoi nhln mOt lue, thoang nbO d!n 

Dao rng nhi~t d6, 

chång ai c6 duge me)t tAm hi n6i chuy~n voi 

tOi me)t lat thi chac tOi se ngu duge ... 

VaodAy! 

Luu tr6 mat nhln ngangac. Hoang 

Tie'n g~t dhu vå dua tay våy cll m!)t lan 

nua. Luu tu tu buoc toi, ngOi å mep 

giuang: cui dau nhln xu6ng chAn. 

Trong khoånh khac. cO cåm tMy hai 

ban tay Hoang Ti!n d~t tren vai cll, 

båu ml:\nh, rOi nhy nhang keo cO nlim 

ngua xu6ng. CO nham nghi~n dOi mat 

ll:\i, cung vua lue Hoang Ti!n v6i tay 

tat den ... 

(con tie'p) 

114ldngvdn

(titp thea) 

Doan xe 6 chie'c n6i duOi nhau chl!-Y 

mOt cach binh thån giii'a tbanh ph6 

Chicago. es Chiacago ~i d6, ft c6 ai 

thå'y duqc m()t rAn 6 chie'c Cadillac 

moi toanh chl!-Y n6i duOi nhau nhu 

v~y. Oc duemg, thien hl,i de mlh nhin 

va ai ding v()i vang quay m~t di khi 

nhln tMy tren xe· toan m()t bQn dAu 

trAu m~t ngl,la, m~t miii hung ac kh6 

. thuong. Quay m~t di va ai cling hi~u 

cai bQn ngoi tren xe d61a ai. C6 nguai, 

nho thea d6i bao chi nen bie't nhii'ng gl 

da xåy ra måy hOrn nay, Ii~n v()i vang 

chun tu6t vao nha. Chi c6 con nit la 

khoai chf di1ng nhin . .Th~m chf c6 "ai 

thllng cu con dua tay ra våy våy ... 

Khi do an xe chl,iy vao khu vl,lc ki~m 

soat cua O'Bannon thi dOng 10l,it måy 

chl.lC cAy Tommy gun trong xe duqc 

len dl,in råc råc. Capone chl,iy chi€c xe 

dAu tien rna mO hOi tran rin ra. SLrng so 

nhuthång Frank Nitti rna cling toat mO 

hOi lu()n. N6 d6t thu6c: 

la he't die'u nay Mn die'u kMc d~ trån 

tinh. N6 c6

m\>t "di'm" b6n nåm chi!c Cadillac 

khac dang n6i du6i eh~y theo phla sau 

chi!c dAu tien kia. Trong ehi!e xe nao 

ciing dåy ap m\>t bt pMt thi dtl bie't ehung no 

nhanh Mn ca nao. 

Nhung nhanh tai dau thl månh ho 

ciing nan dich qu'an ht">. Khi haihQng 

sung den quai ac tfnh lam 10l,\t thu ba 

ttr trai sang phai thl tir trong xe bOng 

phQt ra may ngQn lua da cam... "Pling 

Pling Pling ... " Kh6i va chl bay theo 

nhung ngQn lua ... Tuy co hai ch~m 

m\>t cMt nhung dan em Frank Nitti tir 

trong 2 chie'e xe då d()ng 10l,\t dap le... 

Gi cha bån tieu lien thl dan em clla 

Frank Nitti chi han hay hue vai nguai 

ta thOi cha dAu e6 thua duge . Nho e6 

diem tl!a eh{nh dc å trong xe, chtlng 

no nO trang nao la nhu de bi vao lO 

trang d6. Mil. dAu co dn bån chi cho 

nhi~u? MA'y hQng sung vtra khl,\c lua ra 

chua he't m\>t trang la hai thling dan em 

elia O'Bannon bi mA'y chl,lc vien chl 

dåy gil!! ngugc, hai cAy Tommygun 

tu/?t ra khoi tay rat xu6ng dA't. Dl,\n 

overboots etla Tommy-gun rna nO gAn 

nhu v~y, Il,\i eu nhe hai ehO d\>c la ngl!c 

va m~t rna chui vao thl con gl la thAn 

xac con nguai nua? 

Hai eai bi thit bi rat cai r'am ra sau, 

nlim chang hang, he't cl!a qu~y lien tuc 

thl. 

Frankie Rio våy cay lien thanh b6c 

kh6i trong tay, vtra chui the vtra buac 

xu6ng khoi chie'c xe: 

- Du mychua lam ån gl duge då bi 

mA'y con r()i. Utm an nhucon c... Xu6ng 

xe, xu6ng gA'p. BOn ph~n thling nao 

thling d6 lam ... 

Vtra xu6ng khoi xe m\>t cai la dua 

nao dua nA'y ph6ng ehl,\y mau nhu ten 

bån. D6 b\> la nghe etla dan anh Frank 

Nitti rna, dan anh dl,\y cho chting no 

chl,\y kMng thua TQLC ehtit nao het. 

M\>t toan chl,\y thang vao ti~m hoa, 

toan kia xOng vao can nha d6i di~n, 

nai hai thling d~ tu clla O'Bannon vtra 

bi bån gl,lC. Thling nao cling vtra chl,\y 

vtra cha dgi nhihtg trang dl,\n ttr trong 

nha blin ra nhung quai 11,\ thay, vao ta i 

them nha vAn chång nghe thA'y gl ca. 

Truae ti~m hoa, ciing y nhu TQLC, 

m/?t thling dung vai lIi canh cua de 

thling phfa sau ttr phla xa IA'y da xOng 

tu6t vao phla trong mau nhu m\>t can 

16c. 

Quai 11,\, chllng thA'y ai ca, chang 

nghe gl ca. Tu b~ im I~ng nhu to. Them 

m/?t thling nua ehui vao ti~m hoa. R()i 

, them m\>t thling nua. 

Khi ca ba dua dll'ng dugc ngon lanh 

truae m~t quAy ban hang, lite nhln 

nhau lam dA'u de chuÅn bi tie'p t1,lC 

xOng vao nua dung nhu Sl! ehi dl;ly clla 

dan anh Frank Nitti ttr phfa trong, 

bOng ... loi ra hai eai hQng shotgun 

ngån nglln va den thui luL Vtra riåy ra 

thl hai cai dAu sting ciing toat lua khl,\c 

d~n ra lien. Chfnh xac va Il( lang. 

LI( lang Mn nOi 3 thling dan em elia 

Frank Nitti ehång e6 dua nao nhln • 

thlfy de rna trå tay kip. De'n ehtrng 

chung n6 nhln thlfy mA'y d6m lua da 

cam ttr phla trong bån ra thl chung no 

116 lang van

cling bAt dAu cåm th4y suc ep vO ciing 

kinh khie'p cua m~y trl1m vien bi sAt 

dang bay h~t t6c Il!c vao bl;lng, vao 

ngl!c, vao m~t mlnh ... CuOc dai mlnh 

Mn dåy la he't, tl;li n6 phåi bie't v~y . 

Oanhoanh oanh ... må'y phat sung n6 

len lien tie'p th~t mau, tMt Mt ngo du 

dOi. Hai thAng

di;ln lam gl cho mitcOng. Ca m~t mlnh 

thU mc)t cay Ba 00 Ka nhu tM nAy thl 

ån ch~c. Ba ch\lc thAng daa phu cling 

khOng bhng dU

pMt thOi, taD da bltm chuOng gQi canh 

sat "nha" cua mlnh r5i. Lat nfra canh 

sat toi Ul chung n6 se rut h~t. Nen nho 

bQn eanh sat nay la nguai nha eua tl;li 

mlnh, n~u chung c6 båt len xe thi ca 

len, dtrng eh6ng cl!, r5i chuy~ n 

v i~e 

dAu se VaD d6, kh6ng e6 gi phai lo sq 

he't..." 

O 'Bannon vtra n6i va vtra dua måt 

lam dAu eho thang v~n v ~ ruOt ehulin 

b! hanh trang di theo mlnh bang 16i 

etra sau. 

"Tran tr6i" xong mAy eAu, dan anh 

O'Bannon I~n tu6t VaD trong van 

phOng khoa etra Il;li. Chång c6 thang 

nao dam hOi d~m anh lam rna c6 dam 

ciing ching them. N guai nao vi ~e nAy, 

hai sue dAu rna de y U1m chi eho m~ t ? 

Th~ la bQn dan em eua O'Bannon 

. chia nhau ra lam y lai chu d~n . Qua 

. th~t, voi ehi~n thu~t d6, ehung n6 hån 

ch~t tum b6n thang dan em strng so 

cua Frankie Rio de dang nhu trå ban 

tay. Ma n6i gi b6n thang, ca di kieu 

nay thl chl;le thang eiing ehe't nua, n6i 

gi b6n. MOt thang dan em cua 

O'Bamion bån xong khoai chr qua, 

con dua nong sung len caD euai h~nh 

h~eh: "m he, VaD nfra di eae anh em. 

Vao nua di de rna ch~t..." 

Ttr mOt dnh eua bl m~t trong van 

phong, O'Bannon vtra ra toi cua sau 

nha thl nghe duqc mAy ti~ng shotgun 

chat chua n6 len å phla truoc. Uio 

di'rng l~i lång tai nghe ng6ng. Sau mOt 

trang Tommy-gull ngan ngui, ngoai ra 

ching con nghe duqe ti~ng sung lien 

thanh nua. T6t låm. Uio bi~t bQn 

Capone vtra moi xOng VaD va då bi dan 

em Hio d6n ti~p ,"long trQng." Låo gia 

nhun vaL RAt tie'c, Ong b~n Capone. 

TOi dAu c6 mu6n gAy cuOc can qua lam 

gl. Chi~n tranh la phai c6 mau dO r5i, 

mong 6ng b~n th6ng cam. Vai h6m nua 

dAy, khi he't cO'n dien, 6ng b~n dnh Il,Ii, 

6ng bl,ln se th6ng cam eho thang gia 

nay ... 

"ThOng cam cho thang gia nay ..." 

O'Bannon nght M n d6 va li~e nhln 

VaD bQn lam eOng toan 6ng gia va dan 

ba con gai dang ng5i thanh mOt d6ng 

nO'i nO'i gan eua ra VaD phla sau va thAy 

hO'i dOng long mOt chut. Luc nay dAy, 

danh hdi duqe ehu y~n l~ n xOn tl;li n6 

da xin di v~ nhung O'Bannon nghiem 

m ~t håo voi thang quan ly cua chung 

n6: "ang bao daa nao ve thl eoi nhu 

mllt lUO'ng nguyen ngay. DAy la ch6 

lam ån cha kh6ng phåi eh6 .. . mu6n 

lam thi lam, mu6n v~ thl ve bAt tU." 

ThAng quan ly di mOt ch~p r5i trå ll,li 

cho bi~t chång daa nao mu6n ve ca. 

BAy gia, nhln thAy ehUng n6 va 

O'Bannon chqt nght .ra mOt chuy~n. 

N~u e6 dUa nao bi 11;\c d~n ch ~t thl tOi 

eua mlnh ehae ciing kh6ng nho. 

Nhung tu tuang vtra xuAt hi~n thl l ~i bi 

mOt tu tuang kMc lAn åt lien: "Ua, 

mlnh c6 båt chung n6 å l ~ i dAu kia? 

Mlnh chung n6 v~ nhung chUng n6 

tlnh ngu y~ n å l~ i de duqc an luO'ng rna. 

Da v ~y thl ne'u c6 gl xay ra dAu phai 16i 

cua minh?" 

Nght v ~y la lao giacui dau nhun vai, 

phAt tay lam dAu cho thang c~n v~ ruOt 

ehulin bi må cua... 

Nhung canh cua vtra b~t må, hai 

thay tro chua kip buoc ra thl m(>t tie'ng 

nO kinh thien d(>ng dia da vang len 

trong nha, kem theo m('>t sac n6ng kinh 

khung. Hai thay tro O 'Bannon bi sUc 

ep eua tie'ng n6 thOi bay ra ngoai sAn, 

nga xAp m ~t xu6ng. 

Thang c ~ n v~ dAn tre tu6i, bi th6i 

vang ra ngoai thl n6 thea da cu ('>n mlnh 

l~i lån lu6n vai vong va dang vung 

tren hai chAn lien. N6 kh6ng hieu 

ch uy~n gl vtra xay ra nhung vtra dung 

vfrng la n6 dåD måt tim 6ng chU... a ng 

chu nam up m~t tren mi,lt dåt gan d6 .. . 

. Suc ml;lnh cua cai gi vtra n6 qua th ~t la 

kinh khung. Coi, bO quan ao cua 6ng 

chu la thu "cut in England" c hi~n nhAt 

th~ gioi rna chap miit da b i~n thllnh 

mOt mo gie raeh blin thiu tren cai tMn 

the 6m y~u trång nhqt cua 6ng ehU. 

ThAy chu nhu v ~y thl thang e~n v~ bAt 

chqt dua måt nhln l~i mlnh thl thlly 

ciing ching han gl chu. C6 con tå tai 

the tham han la khac. 

o ngoai da v~y, trong nhå con tM 

thåm hO'n. Lua va kh6i båt d'åu b6c len 

ngun ngl;lt trong cai ti~m hoa n6i ti~ng 

nhAt va lon nhAt Chicago. Thang c~n 

v~ cua O'Bannon dt.'rng ha h6c mi~ ng 

ra nhln. Kinh ng~c va khie'p dåm. B6ng 

c6 tie'ng chui the om toi cua lao gia 

O'Bannon, giQng hO'i ngQng vi dAt 

trong m i~ng nhung Am thanh cu5ng 

nO chång khac gi tie'ng sAm n6: "Du m~ 

lam con c ... gl rna dt.'rng d6 ng6 ! Mau 

ch ~y ra lAy xe di..." 

Thang e~n v~ tinh h5n. May qua, 

6ng ehU con ehui th~ duqc rna chui 

m~nh nhu v~y thl chik kh6ng h~ hAn 

gl. 

Kh6ng bo phi m(>t giAy, n6 nhliO toi 

dua tay Hnh keo 6ng chu len n\:lung 

ban tay vtra dua ra thl bi hAt di, kem 

theo mOt trang chui rua nfra: "Du my, 

ai khi ~n may? Lam ån nhu c ... chl duqc 

cai di~u d6m la giOi. Tao dt.'rng len mOt 

minh duqc, cut cha may ra ngoai kia 

rna lo n6 may chie'c xe truoe khi chung 

n6 quang VaD trai lJ!U d ~n tha hai ... 

Tha gl ngu nhu bO... " 

Mai cho d~n luc d6, O'Bannon viin 

tuång ti~m hoa mlnh vtra bi mt trai 

lJ!U dl;lll, hOi;lc c6 the, hai trai cung m(>t 

l'ån. Nhin thang c~n v~ dQt di, 

O'Bannon ciing ch6ng tay dUng d~y , 

phui phui qu'ån ao, O'Bannon thAy c6 

cai gl kh6ng 6n voi. .. trai lJ!U d~n vtra 

nO. Kh6ng the duqc. Chinh mlnh cling 

nem lJ!U d~n n h i~ u l'ån nhung chua baD 

gia nghe thAy m(>t quå lJ!U dl;ln nao ll;li 

nhu the' nay. C6 the la min. 

O'Bannon da toan co gio chl;ly thea 

thang c~n v~ nhung ti~c cua, dt'rng l~i 

quay nhln sI! tan pha eua trai min va 

uoe luqng sI! thi~t hl,li. 

. Canh tuqng dien ra tn.roc måt khOng 

lam O'Bannon vui long ehut nao h~t. 

Nhu the' nay thl con gl la SI! nghi~p eua 

mAy ehl;lc nåm nfra hå trai? TAt ca d~u 

trå thanh mOt d6ng gl,lch vl:ln. Dieu 

tan. Kh6ng hieu ehUng n6 li~ng tnii 

mIn n~ ng ca baD nhieu cAn VaD nhå rna 

dnh tan pM ghe gOm qua. Lua trong 

nha b6e len ngun ngl;lt... 

Ngay lue Ay, lao gia nhln thAy mlly 

thang dan em mlnh måy d'åy lua vtra la 

het vtra tranh nhau kie'm duang ehl,ly ra 

ngoai bang eua sau. Them VaD d6, eai 

dam nguai lam e6ng v6 ti dang tr6n 

phia sau cling bi lua va kh6i li~m d'åy 

qu'ån ao, dang e6 tim duang ehl,ly 

thoat. The' la mt dnh tranh gianh bOn 

10l;ln dien ra li~n ngay trong ti~m cte 

thoat khoi eanh eua nho be. MOt ben 

dung bang sung rna gi(>ng wi bai, ben 

kia du e6 d dan ba con gai ciing khOng 

lang van 119

.. 

J 

vua, li~n dåp h~ bling dao va m~y cai 

keo ria hoa thi~t nhqn, thi~t dai. .. 

Ti€ng la het, tie-ng bang sung dQng 

vao xuang b~ nghe r~o r~o, tieng dao 

dAm vao thit nguai vang ra ro khOng 

thua nhfrng tic'ng gao va tieng lira 

chay, vang ra tai phfa ngoai. 

O'Bannon Hk d'au nhln vao, canh 

tuqng th~t la the luang. Nhung nhln 

chång duqc bao leu thl kh6i l}P tai, che 

khudt tdt ca. Dng chU ti~m bAy gia chl 

nghe duqc nhfrng ti€ng nO tf tach cua 

lira, tieng gao, tieng kh6c, tieng ru the 

tham tu trong vang ra. 

Tir nho tai lan, O'Bannon chua bao 

gia ph ai ehtIng kien mQt canh tuqng 

ky I~ nhu v~y nen Hio dtIng yen nhu bi 

trai tr~ng mQt luc. Luc l1io to an xoay 

nguai bo eh~y thl tir trong ph6ng ra 

mQt ml} dan ba, qu'an ao rach toi tå, dAu 

t6e m~t mUi bi lira Iiem chay coi chång 

con hlnh nguai nfra. Vua ra khoi cira 

duqc vai buac thl ml} nhln th~y Ong 

chu va ngå quy' xu6ng, vua ngå vua 

dua ban tay tuy~t vqng len cao, cai 

mi~ng do mau phat ra nhfrng tieng keu 

reD the tham dm ruQt. 

O'Bannon nhln thdy thl dQng long, 

li~n xoay nguoi blrae lui I~i va dua tay 

toan keo ml} len ... Nhung chAn vua 

buae duqe mQt buac, ban tay vua dua 

ra thl låo khtplg I~i li~n. Ua, t~i sao 

mlnh I~i di lam mQt vi ~ c ngu xulln nhu 

v~y kla? BAy gia khOng lo rna eh~y Iå'y 

thAn dlffig dAy di rna ehet a? Con ml} 

dan ba nay tuy la nguai lam cOng då 

IAu nåm nhung cai m~ng ctla ml} dAu c6 

bhng di m~ng mlnh? 

O'Bannon dirng l~i, bo tay xu6ng. 

Ml} dan ba I~i reD len, rAn nay nghe ro 

rang han kem thea tieng kh6c: "L~y 

(mg, Ong dirng bo con, hu hu ..." 

O'Bannon nghe tieng reo thl i1;li buac 

tai mQt buac. R~i I~i dirng I~i va th6i 

luL Ml} dan ba I~i reD len l'an nfra, ntIc 

na: "Xin Ong dung bo con Ong Cli. .." 

O'Bannon m~t nhån I~i . Kh6 nghT 

qua! Du sao thl n6 cling Him vi~c vai 

mlnh rnå'y chl}c nåm r~i, nhung neu 

khOng bo dAy rna dqt Ii~n thl ch€t 

chl1e. Lao ben nghi ra mQt ke. Låo gia 

ben tien tai vai buac va eui nguai 

xu6ng, mlm cuai diu dang, dua tay vO 

vO VaD vai ml} gia va n6i vai ml}: "Con 

ran cha dAy, låt nila ta tra I~i.. . " 

O'Bannon n6i xong toan dlffig len 

bo di nhung chång nga m\1 gia, trong 

can tuy~t vqng då dung Mt StIC tan 

ph6ng nguai len Om clffig l~y låo ... 

O'Bannon xem chut nila thi te xu6ng 

då't... 

Du m~ tM nay thl h~i mlnh r~i! 

O'Bannon vung våy c6 thoat khoi cai 

bj thjt dAy mau me ghe tbm nhung 

khOng duqc. Luc tuy~t vqng, trai cho 

con nguai rnQt såc m~nh I~ lung. Lao 

suy nghT th$t mau tlm mQt cai ke dQc 

khac de giåi phap giåi quyet vå'n de 

nay. C6 ngay, gl chå ke dQc thl 

O'Bannon dAu luc nao thieu. The la 

O'Bannon chang them vung våy nila 

rna tho tay VaD nach I~ lang m6c ra cAy 

sung. Lao I~t nguqc hqng sung ke VaD 

giila ngl!c m\1 gia b6p co oanh mQt 

phat. M\1 gia trqn ml1t nhu khOng tin 

duqc Ong chu bl1n mlnh va gil!t nguai 

len mQt cai. Gil!t rri~nh v~y nhung hai 

ban tay chuyeri tia hoa va hai c~p dui 

chuyen xach nuac vin nhå't djnh 

khOng chju buOng låo ra rna con Om 

clffig han nila mai la I~. TM nay thi 

danh phai nO them mQt phat nila vl,\y. 

O'Bannon bå'm co lAn thå hai, l'an nay 

vao giila tim. Un nay thl tay chAn ml} 

gia x\1i ICI, rat xu6ng m~t ddt nghe Mn 

bjch mQt tieng. 

O'Bannon chi cha e6 v~y, cl1m dAu 

dm cO bo ch ~y ve huang chiec xe hCli 

aphfa sau nha luc nay da mamay sån ... 

Lao nghe ti€ng may xe nO don då va 

thå'y ro rang lu~ng kh6i xanh phl}t ra 

phfa sau 6ng kh6i de cha mlnh. 

O'Bannon co dng eh/,\y het t6c Il!c. 

Låo rna cira xe ph6ng len, vua tho 

tay d6ng eira vua h6i nhu gi~c vai 

thhng tai xe: "Xong r~i, d9t, d9t, d9t 

le..." 

. Quai I~, tlnh tr~ n g kh lln cdp nhu v~y 

rna thhng tai xe" kh6n n~n vin ng~i im 

khOng nhuc nhfch, chång ehju sang s6 

cUng chång chju d9t. O'Bannon het to 

len: "Du m~ con cha con c ... gi nila cai 

thAng chet ti ~ t nay, du m~ d9t..." 

Vin khOng e6 phån lffig va khOng c6 

I~y mQt ti€ng tra lai. O'Bannon nhln 

ky va kinh hoang nh~n ra la thAng cl,\n 

v~ ctla mlnh då chet khOng biet tu luc 

nao. Ngay lO thai duong ben trai la mQt 

cai lO d/,\n do ch6t va sAu hol1m coi r~t 

nham nha, mau tu d6 dang ri xu6ng uat 

het ca ao, ca n~m xe ... 

O'Bannon chua kip suy nghT thi 

ngay luc d6, tu phfa sau dlly tai mQt. .. 

giqng n6i khO, sl1c va ran rqn nhu /lm 

thanh phat ra tu cira nha m~: "HCli tre 

r~i då'y låo gia..." 

O'Bannon biet dai minh Mn dAy la 

het. Lam gi rna låo khOng nh~n ra 

giqng n6i d6. Giqng cua thAng trum 

Alphonse Capone cha ai? Capone la 

trum cho nen xe"p suy nghT cling gi6ng 

nhu cac ... Ong trum khac, nghia la chO 

ån chO aphai luOn IUOn lam siln mQt 

con duang bf m~t de neu cAn thi dqt. 

Thi Capone I~i ehang c6 tai hai con 

duang atOng hanh dinh Lexington de 

chulin bi d6 sao. Con duang thU nMt, 

tu dinh etla sAn thuqng khach s/,\n 

Lexington, luOn luOn c6 sån mQt cai 

thang bf m~t. Ne"u cAn thi chi m6c cåi 

thang ra, cho n6 tUQt xu6ng cån nha 

ben c/,\nh la Capone c6 the d i~m tTnh 

buac qua bc!n. Buac xong cho rut thang 

v~dt luOn thl khoi e6 ai bie"t xe"p adAu 

rna tim. Con duang thtI hai la mQt 

duang h'am, chui qua 6ng c6ng va dån 

ra tu6t tai ben kia khu ph6. Duang 6ng 

c6ng tuy dai hCln nhung duqc giil br 

m~t den dQ trong gia dlnh chi e6 vai 

nguai Hn clln biet tai. 

Tfnh ehCli O'Bannon då IAu cho nen 

Capone cho nguai theo doi va biet eai 

16i thoat h~u nay elia O' Bannon. Luc 

nåy, khi lai xe tro I/,\i rltn thU hai, 

Capone ra I~nh cho thang Frank Nitti: 

"May di ngå truac. Neu tMy tlnh hlnh 

e6 ve kh6 kMn thi nO cha n6 må'y trai 

Ba DO Ka vao d6 cho tao. Tao se e h~n 

bl1t n6 am~t sau. Ncu thhng O'Bannon 

e6 ad/ly va neu con s6ng sau trai Ba DO 

Ka etla may thi nhdt djnh n6 phai ch/,\y 

thea ngå nay. Chfnh tay tao se lam thjt 

n6." 

Capone tfnh toan ky nen måi lo Ka 

nhu v~y nhung xep khOng baD g i~ 

nghT rang thhng O'Bannon I/,\i c6 m ~t 

atrong ti~m. Theo sI! ly lu~n eua x€p, 

n6 då dam ehai mlnh mQt eu t~n m/,\ng 

nhu v~y thl stIe må'y rna n6 con dam 

ng~i khCli khCli trong ti~m? Lam gl e6 

chuy~n d6, mlnh di giay trong b\1ng n6 

rna... Nhung ngay ca Capone eling 

120hlngvan

kMng ngo rlnh the ll,li bien chuyen 

mau nhu v~y. Thå thång Frank Nitti 

xu6ng xong, Capone vira lai xe chua 

het khu ph6 thl da nghe tMy tieng n6 

chatchuaciJacAy sungbån xe tang. Du 

mt;: sung gl 'n6 nghe rna da qua. Mlnh 

a xa nhu the' nay rna con mu6n tMy 

gi~t mlnh ... 

Khi Capone quyo ra tai con duong 

phia sau thl gi~t nAy mlnh khi nhln 

tMy thång c~n v~ cua O'Bannon dang 

r'6 may chi€e xe Cadillac ra ve h6t 

hoång låm ... 

Capone chua bi€t chuy ~n gl nhung 

rna h'6 danh hai duqc mui thång 

O 'Bannon dåu dåy. Ma quai ll,l th~t, n6 

con dam adAy de cha mlnh tai a? Hay 

n6 kMng ngo mlnh dam tai va tai mOt 

cach bilt ngO nhu v~y? 

Capone ph6ng xe tai gAn han. Dung la 

xe cua n6, va bO tich hat håi c('mg them 

m~t may lem lu6t cua thång tai x€ thl 

nMt dinh n6 phåi la nguoi tir trong 

ti~m hoa chui ra. V~y con thång 

O'Bannon dåu nhi? Hay n6 ch€t r'6i? 

Tuy ngl,lc nhien låm nhung Capone 

kMng c6 thl gio de suy nghi nhi~u. 

X€p ra d1lu cho thång d~ tu ng'6i phia 

sau rOi ph6ng xe ao tai nhu mOt can 

16c, thång kft ngay ben hOng chi€c xe. 

Thång tai x€ chua kip lam gl h€t thl 

mOt h

Sau b6p co duqc haL.. ti!ng "cIk" 

kM khan d6 lhi O'Bannon cling het 

suc,buOng tay ra. Cåy Smith & Wesson 

rat xu6ng n~m xe. D~ng thai, m~t mui 

xu u! n~ng n~e båt dAu xOng len miii 

Capone. Capone mim euai, hit hit mAy 

di rOi ti!p tl,le nghi!n sqi dåy eho n6 

v~o såu trong cAn eOlåo gia han nua ... 

Måi mt lue iåu sau, khi ehåe ehån 

thllng O'Bannon khOng con s6ng nua 

Capone moi ehju buOng tay ra, tho tay 

luqm eåy sung eua O'Bannon len r~i 

moi ehju tung eua nhay ra ngoiH d~ 

tr6n eai mui xu u! My gia då Mn muc 

d~ khOng tM ehiu dugc. 

Hu h~n! Capone dUng dl!a ehi!c xe 

tha hOng Mc va I~t o kh!eua city sung 

ra, dO ngugc cho må'y vien d

xu6ng gAm ban d~ tranh d~n, n6 da 

ngui tMy cai mui gll~ llim trong vl;I dQt 

kich nay. Luc nay dAy, khi con O ti~m 

banh ml, khi Guzick g9i di~n tho~i tm 

thl cai 10 mfii n6 l~i dng ngui tMy cai 

mui nay ro hein nua. Ro nhu con meo 

ngm dU

BUT CH) phl,J-trach 

Toa-so{ln mu m~c "[JØc gid thdcmdc" 

dl gidi-dap nghi-vtfn clia b{ln 

d9c v~ m9i liinh-v/!c .. vdn-h{Jc, ngh~thu~t, 

khoa-h{Jc, xii-hØi, chfnh-tr!, v.v. 

Trong m!!c-dfch h9C-hoi, But Chl 

hoan-Ilgh~nh mr.>i y-kiln c1ong-gop v~ 

cdu trd lai. 

Vi khuon-khd h{ln h~p eua møt tilu 

m!!e, xin \'/li lang h{ln chl m6i llin håi 

to'i-da ba cdu. Da t{l. 

TtNTHl,JY 

Hoi: l) Ngay xua nguai ta ngoai 

nhil-danh (ten do ba vu d(U), con c6 

bi~t hi~u va ten thl;lY, Ten thl;lY nay 

do vua ban cho cOng thln khi hQ 

chet. Th{-dl;l nhu C\l Hi~p-bi~n d~ihQc-si 

Trinh Hoai Duc khi chet duQ'c 

vua ban cho ten thl;lY la Vl1n Khåc. 

TOi c6 chO khOng hieu ro ding ten 

nay do vua xet thea cOng-tr~ng, 

nhAn-cach luc con s6ng rna d~t, hay 

thea mOt re-16i nao? Så-di hoi nhu 

v~y VI t~ong li~t t6 cua tOi c6 hai vi 

cung mang ten thl;lY la Doan Than, 

va ba nguai cung c6 ten thl;lY la 

Dung L~. 

2) Trong cac s6 tru6c, bac BC c6 

nhl1c d~n "ru~ng tich di'en", va 

chuy~n "vua di cay ru~ng tjch di'en". 

Ru~ng nay la ru~ng gl, baD 16n, å 

dAu va tr~ng gl? Le vua di dy ru~ng 

chl1c c6 y-nghia tuang-t\l nhule d~t 

vien da d"lu-tien (nu6c mlnh) hay le 

d6ng cAy CQC d"lu-tien tren duang 

ray (nu6c Mg, thai-ky khai-pha)? 

Ru~ng nay cay c«y xong thl giao 

cho ai trOng coi (chå le ru~ng vua 

cay c«y rna de cho ~o-uQt?) Xin bac 

tå sa qua le dy ruQng tich di'en nay. 

3) Vao tri'eu Nguyen, nu6c ta g~m 

c6 m«y dnh, va la nhilng dnh nao? 

Trjnh Hoai Phudng 

Houston, Hoa-ky 

Dåp: l) Vao tri'eu Nguyen gln 

nh«t, ten th\lY nay duQ'c d~t thea 

phim-ham va quan gi ai (vl1n, vo). 

Th{-dl;l, v'e vAn giai (quan vAn): 

- Chånh nh«t phim khi ch~t, n~u 

duQ'c ban ten th\ly, se la:Vl1n Nghi 

- Tong nMt phim:VAn Y 

- Chånh nhi-phim:Trang Luqng 

- Tong nhi phim: Trang Khåi 

- Chånh tam phim: Hi!n MI;lC 

- Tong tam phim: Hien TInh 

- Chånh til' pbdm: Doan Cin 

- Tong til' phim: Doan Luqng 

- Chånh ngil phim: Doan Tr\lc 

- Tong ngu phim: Doan ThAn 

- Chånh Jl;lc phim: DOn NM 

- Tong l\lc phim: DOn Tuc 

- Chanh th«t phÅm: DOn Giån 

- Tong th«t phÅm: DOn K{nh 

- Chanh båt phÅm: Cung Doiin 

- Tong bat phim: Cung Y 

- Chånh dru pbdm: Cung M~u 

- Tong Cltu phim: Cung Phåc. 

~ vo giai (quan vo): 

- Chånh nMt phim khi chet, n~u 

duQ'c ban ten thl;lY, se la: Vo Nghi 

- Tong nh«t phim: VO Khåc 

- Chånh nhi-pbdm: Trung Cin 

- Tong nhi phim: Trung Ph4'n 

- Chånh tam phim: Anh Tuc 

- Tong tam phim: Anh Mai 

- Chånh til' phim: Trång D\lc 

- Tong til' phim: Trang Nghia 

- Chanh ngil phÅm: Trang Nhu~ 

- Tong ngu pbdm: Trang Hien 

- Chanh h,lc phim: Hung Kfnh 

- Tong lyc phåm: Hung Ti!t 

- Ch'nh th't phÅm: Hung Quå 

- Tong th«t phim: Hung Cåm 

- Chånh bat phÅm: Dung Kien 

- Tong båt phÅm: Dung M~u 

- Chanh Cltu phim: DOng ~ 

- Tong Cltu phim: DUng Mån. 

D6i vm nhilng vj c6 cOng-tr,ng 

d~c-bi~t, duQ'c vua gia An d~t ten 

th\lY khåc v6i bån li~t-ke tren dAy. 

Th{-d\l nhu Trinh Hoai Duc, khi m«t 

duQ'c vua truy t~ng ham chanh nh«t 

phim, ban cho ten th\lY la VAn Khåc 

(thay vl Vl1n Nghj). 

D6i v6i mQt vien quan c6 cOng 

to, dOi khi vua con ban ten th\lY cho 

cha m~ nguai 4'y, du hQ da qua dm til 

lAu. Ten thyy nay cl1n-cu vao phimham 

cua nguai con rna rut xu6ng hai 

c«p (thf-dl;l than-phl;l Trjnh Hoai Duc 

dUQ'c ban ten thyy la Trung Cin). 

Rieng bån than vien quan dUQ'c truy 

t~ng, se ti~n len m~t c'p ke cå ten 

thyy, phim ham va ti!n tu«t. 

CU thea d6 rna xet, li~t qu{ tO cua 

Ong c6 ten thl;ly la Doan Than, luc 

sinh ti'en c6 le cac vi c6 quan ham 

chånh lyc phim (vAn giai); li~t quf 

tO c6 ten th\lY Dung L~, khi sinh ti'en 

c6 le c6 quan ham tong Cltu phim 

(vo giai). 

2) Tjch di~n la ruøng xudng d~ng. 

Vao mua c«y, vua hay quan diaphuang 

lam le tich di'en, sau khi t~, 

thAn bum: xu6ng ru~ng c«y b6 m(l 

dlu-tien (c6 khi cay duang dy d"lutien) 

de to y khuy~n nOng. ()ng doan 

dung, le nay c6 y-nghia gln gln nhu 

le d~t vien da d"lu-tien ben ta hay le 

d6ng CQC duang ray dlu-tien ben 

My. 

Vao tri'eu Nguyen, vua Minh 

M(lng cho d~t tich di'en t~i hai phuang 

An-tr~ch va H~u-sinh (phfa hihJ phfa 

sau kinh-thanh), thuQc phu Thilathien 

(Hue), rc)ng 4 mlu, 4 sao, 4 

thu6c, 4 tlc 9 phAn; 2/3 di~n-tfch 

tr~ng nep, 1/3 con l~i tr~ng th6c 

canh. Vua cho 14'y th6c gi6ng tham 

å An-c\lU (Thila-thien), n~p tham å 

An-thu~n (Thila-thien), th6c MinhxuAn 

(Quång-trj), n~p tham va th6c 

canh (Quång-nam), n~p va th6c Bl1cthanh 

tr~ng vao tjch-di'en lam thfdiem 

nOng-nghi~p de quy~t-dinh 

chQn gi6ng cho nAm sau. 

Xii PhU-xuån (phu Thila-thien) 

chju tråch-nhi~m cl1t 30 nOng-phu 

chllm-s6c tich-di'en, bo c6 2 con, trAu 

30 con. . 

Le cay ruc)ng tjch (vl1n tllt) nhu 

124langvdn

sau: 

De chuAn-bi le, b(} Le cho dtplg 

trong tich-di~n dai quan canh, di~n 

C1,l ph1,lc, dl'm tien n6ng, thAn thuong, 

than kh6 v,a ~lnh thu th6c. 

, Ngay le, vua diing tråu vang 

(dung ra la tråu co) keody vang, ky 

Hio n6ng-phu da dy, dåt tråu. Le båt 

dåu tu luc canh nam (hung sang), cac 

quan van v6 d'eu m~c tri'eu-ph1,lc, c6 

ca sinh Mt cac bai tu v'e lua. 

Dåu gia mao, vua d(}i mao cuulong, 

m~c hoang bao, thåt dai ngQc 

di xe ra cua cung, ba quan qu'i d6n 

hai ben duang. Xa gia tie'n v'e tich 

dren, vua rUa tay rN len dan dång ba 

tuan ruqu, tan xuong ,nhu nghi le. 

Dån moc vua den di~n c1,l ph1,lc, thay 

mu Trung-qu6c, long bao r6i ra 

ru(}ng, huong v'e nam cam roi, dm 

dy dAy cay di ba d~ang, . v'e ba 

duang, hai vien quan di thea gieo 

th6c, ca sinh nha nh!;lc håt cac bai ca 

v'e lua, xong vua len dai quan canh 

ngN. 

Ky-lao n6ng-phJl, phu thu(}c, 

huy~n l!;li båt tråu den, dy do cho 

cac hoang-tu dy di nam duang, v'e 

nam duang o hai ben d6ng va tåy. 

Cac quan van v6 dy di chfn duang 

v'e chfn duang r6i ciing de'n chåu 

vua. Phu doan Thua-thien dua cac 

phu thua, huy~n l!;li, ky-lao va n6ngphu 

dung ben hua tmoc dai quay 

m~t v'e huong båc, lam le 5 I!;lY. Le 

xong. Vua den di~n C1,l ph1,lc dOi long 

bao rOng tay, len xe ve cung. 

3) Nuoc ta luc d6 c6 31 dnh, 

g6m: Quång-yen, H1!I'ng-hoå, Båcninh, 

L!;lng-son, Thai-nguyen, Caobang, 

Tuyen-quang, Son-tåy, Ha-nOi, 

Hung-yen, Håi-duong, Ninh-b'inh, 

Nam-dinh, Thanh-h6a, Ngh~-an, Hatinh, 

Quång-b'inh, Quång-trj, Thuathien, 

Quång-nam, Quång-ngai, 

Blnh-dinh, Phu-yen, Khånh-hoa, 

Blnh-thu~n, Bien-hoa, Gia-dinh, 

Dinh-tuang, Vinh-long, An-giang va 

Ha-tien. 

HO DAC TRUNG 

Hoi: 1) Xin bac cho biet mOt chUt 

tieu-su cua c1,l lfo Dac Trung. 

2) T6i nghe nhi'eu nguai n6j den 

"lien-bang D6ng-duong", lien-bang 

nay c6 phåi la m('>t thl,lc-the (nghla la 

da duqc thanh-l~p, do mOt cOng-uoc 

nao d6, vao nam nao?) pay chi la 

mOt danh-tu dia-ly, c6 I}.ghla nhu 

"viing", nhu nguai ta hay,. n6i "cac 

nuoc viing bien Baltic", "eae nuoe 

viing Dia-trung håi", V.v. 

3) Can-bO VC thuang thay hQ dOi 

ten de danh lua quan-chung. Bac BC 

c6 the cho bie't ten th~t cua cåc tay 

Nguyc!n Van Linh, T6 Hii'u, Mai Chf 

ThQ, Le Duc ThQ, V6 Nguyen Giap, 

D6 Muai, Le DuAn, Ph!;lm Van D6ng, 

Truang Chinh, V6 Van Ki~t, Le Due 

Anh, Le Quang D!;lo? 

L.N. 

California, Hoa-ky 

Dap: l) Ong kMng cho bie't them 

chi-tie't v'e lai-lich nhån-v~t nay (thf 

d1,l sinh hO!;lt trong thai-d!;li nao, 

nganh ~i) nen kh6 trå lai cho chfnhxac. 

C6 hai Ong fro Dåc Trung nOi 

tie'ng. MOt nguai (khOng ro nam 

, sinh, nam mllt) trong quån-dOi Lienminh 

Cao-dai, sau mang elfp d!;li-tå 

quån-h!c VNCH,c6 thai lam tinh 

truemg Tåy-ninh, sau dåc-cu dånbieu 

Qu6c-h'Oi d~ nhi COng-hoa. 

Nguai thu hai, kMng r6 'nam 

sinh, mlft nam 1941, tung lam ta-ly 

bO HO, TOng-d6c Nam Ngai (1908), 

thuqng-thu b('> HQc (1913), C1,l frO 

nay c6 cac con la fro Dåc Khåi 

(thuqng-thu b('> H(}), frO Dåe: Di'em 

\ (TOng-d6c Ha-d6ng), fr6 Dåe An va 

fr6 Dåc Di (Y-Sl). 

2) Lien-bang DOng-duong (Union 

indochinoise) da tung Hl m('>t thl,lCthe, 

do thu tmong b(} ThuOc-dia 

Phåp thai d6 la Eugene Etienne ky 

såc-l~nh thanh-l~p nam 1887. 

. Lien-bang nay g6m ba ky Nam, 

Trung, Båc eua Vi~t-nam cOng them 

Cao-mi~n (tho!;lt dåu ehua e6 Uto), 

dung dau la mOt vien toan quyh 

(Gouverneur general) do bO ThuOedia 

bO-nhi~m, d~t bån-doanh t!;li Han6i. 

. . 

Toan-quy'en D6ng-duong dAu: 

tien la dån-bieu Jean-Antoine Ernest 

Con~tans (1887-1888), e6 tOng thuky 

ph1,l-ta ciing H(}i-d6ng NM nuoe 

båo-hO va eac nha so trung-uong 

, ehuyen v'e eae nganh. 

Sau 1888, them Uto va Quangehåu-Ioan 

thu('>e dnh Hoa-Nam bi 

sat-nh~p vao Lien-bang D6ng-duong. 

De'n nam 1940, Nh~t danh chie'm 

Bl1e-ky va Hin dån vao Trung va 

Nam-kY. Lien-bang D6ng-duClng 

giåi-tan sau khi PMp dau hang Nh~t 

thang 3 nam 1945 va Nh~t tuyen-b6 

trå dOc-l~p eho Vi~t-nam. Chfnh-phu 

Vi~t-nam "d('>e-l~p" nay s1,lp-dO vao 

thang 8 nam 1945, khi Nh~t dau . 

hang quån-dOi D6ng-minh. 

Chien-tranh Vi~t Phåp biing nO. 

Phap cho tai-l~p Lien-bang D6ngduong, 

r6i eåi danh thanh D6ng 

Phap (lndochine Fran~aise) nam ' 

trong Lien-hi~p PMp. Cao-mien taeh 

ra khoi D6ng PMp nam 1953. Uto 

tach ra nåm 1954. Vi~t~nam ciing 

taeh ra nam 1954 (hi~p-dinh Geneve 

nam 1954 ehia d6i nuoe Vi~t, Blk 

Vi~t tMnh nuoe eOng-sån, Nam Vi~t 

thanh nuoe e(}ng-hOa). "Lien-bang 

D6ng-duong" tu d6 mllt ten. 

3) Ten th~t eua D6 Muai: Nguyen 

C6ng. 

- Le DUAn: Le Van Nhu~n. 

- Le Due ThQ: Phan Dlnh Khåi. 

- Mai Chf ThQ: Phan Dlnh (00') 

- Dinh Due Thi~n: Phan Dlnh 

Dinh (Le Duc ThQ, Mai Chf Th, 

Dinh Due Thi~n la ba anh em ruQt). 

- Ph!;lm Van D6ng: Låm Ba Ki~t. 

- Trubng Chinh: D~ng Xuån Khu. 

- Tran DO: T!;l NgQe Phach. 

- Tran B!;leh Dang: Truong Gia 

Thi'eu (em ruOtdån-bieu TruCIng Gla 

Ky Sanh), bf danh: Tu Meo, Tu Anh. 

- V6 Nguyen Giap: Duong Hoai 

Nam. 

- Vo Chf C6ng: VO Toan. 

- V6 Van Ki~t (ten th~t), bf danh: 

Sau Dån. 

- va Mao: D~ng va Mao (ehau 

Truang Chinh D~ng Xuån Khu). 

- Hoang Van Hoan: Ly Quang 

Hoa . . 

- Le Due Anh (ten th~t), bf danh: 

Sau Nam. 

- Le Quang D!;lo: Nguyen Due 

langvdn 125

Nguytn. 

- T6 Hii'u: Nguyen Kim Thanh. 

- Nguyen Vån Linh: Nguyen Vån 

Cuc. 

- Ph~m Hung: Ph~m Vån Thi~n. 

KYHUY 

Hoi: Ngay xua hQc tro lam bai 

thi phåi biet tr~nh nhihlg chi't "My", 

. neu khOng se b~ d~nh truc;1t va con b~ 

ph~t. Nhi'tng chi't d6 la nhihlg chi't 

nao? Va tr~nh c~ch nao? 

Pht;lm LongAn 

Toronto 

D~p: C~c cM My tri'eu Nguyen 

rø:t kh6 nha va ngay cang tbem 

nhi'eu, xin t6m IU(Jc nhu sau: 

Dai Gia-Iong, nåm thu 6, ban 

hanh nhihlg chi't "huy" phåi tr~nh 

nhu sau: 

- Nhihlg chi't khi dQc phåi tr~nh 

am, khi lam vån phåi viet thay bhng 

chi't khåc (cå nhilng chil' cfOng am, 

kh~c c~ch viet, ciing phåi dQc tr~i 

di): 

hoån phåi thay bhng cMi uc 

anh phåi thay bhng chieu 

chung phåi thay bhng thlfc 

ludn phåi thay bhng di~u 

hoan phåi thay bhng viin 

lan phåi thay bhng huong 

- Nhil'ng cM khi dQc phåi tr~nh 

am, khi viet phåi thtm b~ xuyen btn 

c~nh: khang. khoat. thu~n. 

Cau dlfi Tet 

Thanh Hii'u Huy~n 

J) Tieng phao don Giao TM/a. 

nghe chOt chUa ben tai: tieng ddt. 

tieng ngheo. tieng ngu cung tieng 

nh~c. 

edu thachao Nguyen Dan. thdy 

r6 rang trutlc mat: cdu bu;'n. cdu 

tui, cdu fuc Mn cdu thu(mg. 

2) Bdn nghin ndm. ddt chå. trtti 

che. biln bau, rång nga. saG cu 

måi ngheo nan Xudn bitt chu? 

Nåm Gia-long thu 18, thtm hai 

chil': 

hi~u phåi thay bhng ht;lo 

dåm phåi thay bhng phu. 

Minh-m~ng nguytn nitn, d6i vai 

c~c chft My tr~n dAy, ngo ai vi~c dQc 

tr~nh Am, lam vltn phåi viet thay 

bhng chft kh~c, con cø:m d~t ten 

trung. Ngoai ra, vua con cø:n d~t ttn 

trung vai c~c chft My k~ sau: kim. 

hoang. nguyen, lan. t~n. tMi, chu, 

th~. 

Minh-m~ng nåm thu 6, vua cø:m 

tbem chft ludn, hoan, lan. dang. 

Minh-m~ng nåm tM 14, vua cho 

mien tMm n~t vao hai chi't holln. 

lan, nhung vAn phåi dQc tr~nh Am va 

kMng dU(JC d~t t~n trung. 

Minh-m,ng nåm thu 15, vua ra 

l~nh, khi g~p chft tai-chung phåi dOi 

thanh tai-thlfc; g~p t~c-chung dOi 

tbanh t~c-Iot;li. 

Minh-m,ng nltm thu 17, cø:m vit:t, 

dQC va d~t ttn tri)ng 7 chi't: hi~u. 3 

chi't cao. dilu. hifu. dåm. 

Ht;lo dQc la hi~u. Diln cOng dQc 

la hifu. edo cilng dQc la hi~u hay 

Mc. 

edo (b~ Ma) dQc la giao. 

eao (b~ mich) dQC la cao. 

Dal Thi~u-tri nguy~n nitn, cø:m 

th~m 3 chft (k~ cå c~c chi't d~ng Am 

di nghia): 

hoan dOi thanh minh 

dung dOi thanh ch{nh 

t6ng tuy-nghi dOi th8nh chi't khåc. 

Bdy muoi trifu. no; H;'ng. gMng 

Lt;lc. trai tai. gai h{lnh. Mi vi ddu 

hen yeu Tlt hay chdng? 

3) Tlt din. NM que "ha! Trtti 

bl mit mung. tr6ng l{li. dau /ong 

ngutti viln xu! 

Xudn ve. Bu;'n ddt khOch! Ao 

cOm cay da"g. nghi cang xot d{l kl 

tha phuong! 

4) Vilt cdu ddi chao Xudn. d& 

hlt chdn thanh. chuyln ca tlnh 

thuong ve nutlc t6. 

eMp v~n tho don Tlt. tr9n 

niem tha thitt. gom bao n6i nhtl . 

gui que nha. 

c6 khi thanh Mn. 

Thi~u-tri nåm thu 7, cø:m thtm 3 

chi't: . 

thl phåi thay bhng tlf, dQc tr~i la 

thtti. 

Mng phåi thay bhng d{li. 

nh~m phåi thay bhng d~ng. 

Dai TI!-duc nltm tM 3 ghi ro l~nh 

phl;lm v'e t~i phl;lm My: 

- lam vån ph~m huy. khOng viet 

thay bhng chil' kh~c: phl;lt lOO tru(Jng, 

tuac danh-tjch (l~t bhng). 

- kMng tMril b~ xuyen. kMng 

vi.et Mt n~t, kMng dOi nhilng chil' 

cfOng Am vai chi't My: phl;lt 90 tru(Jng, 

mien l~t bhng. 

TI!-duc nltm thu 4, cø:m th~m c~c 

chft: dang, thlfc. hoa. ludn. 

May cho dø:t nuac, tri'eu Nguyen 

chi lam vua c6 4 dai chfnh! Gi~ rna 

"thånh hoang v,n dl;li" thl den nay 

dAn cMng khOng con chi't rna dung! 

DINHLÅNG, TAMTHAT, 

DÅNG SAM, CAT SAM 

Hoi: Thua båc, thea tOi biet, 

kMng rieng gl Cao-ly c6 sAm rna 

Vi~t-nam cilng c6 nhi'eu gi6ng tuy 

khOng gQi la sAm rna th~t ra la sAm 

(nhu dinh Iltng, tam thD:t) phåi khOng 

b~c? Con c6 khi gQi la sam (nhu 

dång sam, c~t sam) nhung khOng 

phåi la sAm. 

Le Van Tuttng 

Paris 

D~p: 6ng n6i dung achO. neu Iø:y 

cAy nMn-sam Cao-Iy (Panax Ginseng 

C.A. Meyer) lam chuAn d~ dinhngh'ia, 

thl "sam" phåi c6 hai yeu-t6 

sau: 

- thu~c hQ ngO gia bl. 

- thanh-ph'an ho~t-chø:t g~m c6 

c~c h(Jp-cMt Saponin. nhu: diol 

(Rbl, Rb2, Rb3), triol (GRgl), 

ocoiIlol (RGo). C~C h(Jp-chø:t nay 

giup con ngum xuan-h6a, tru d~c, 

tång suc. Ngoai ra. sam con c6 h(Jpchå:t 

polyacetylen giup ch6ng vi~m 

cling m~t s6 acide b~o nhu pamitic, 

stearic. Iinoleic va acide amin 

B6n lo~i "sam" Vi~t-nam (h~i du 

nhihlg tfnh-chø:t tren) g~m c6: 

126langvdn

- SAm Nam (Pamax Vietnamensis 

& Grushv) mQe ij eao-nguyenTrungph'an. 

- Tam that (Panax Pseudoginsdeng 

Wall) mQe ij eao-nguyen 

Båe-phAn. 

- Dinh-Iang (Polyseias Fruticosa 

Harrns) mQe khåp ba mi'en Vi~t-nam. 

- ChAn ehim (Sehefflera Oetophylla 

Harrns) mQe vilng Vinh-pM, 

Lao-eai, Hoa-blnh. 

Rieng nhilng eAy thuOe eiing g?i 

la "sAm" nhung duge-tfnh khae hån 

nhAn-sAm, gOm 12 10l;l.i: . 

~ Dang sAm (hQ Campanulaeeaet 

tri thieu mau, vang da, bl;leh huyet, . 

b6 dl;l day, tri ho, tie u dam. " 

- Cat sAm (hQ Papillionaeeae): bO 

. mau, lai ti~u, tri ho, sOt, nhue dAu. 

- D~n sAm (hQ Labiatae) tri dau 

bl;mg, viem khap, giup di'eu-hoa 

kinh-nguy~t phl:1-ni'i'. 

- Th6 Cao-Iy sAm (hQ Portulaeeae): 

tri ho. 

- Ban long sAm (hQ Orehidaeeae) 

ehi'i'a benh thAn. 

- Sa 'sAm (hQ Compositae): tri ho, 

tieu dam, ehOng s6t. . 

- Kh6 sAm (hQ Simarubaeeae): tri 

benh da day . 

. - HuY'en sAm (hQ Serophulaliaeeae): 

eh6ng viem, eh6ng sOt, trg 

tim. 

- BO-ehfnh sAm (hQ Malvaeeae): 

thOng ti~u, di~u kinh, eh6ng sOt, 

ehi'i'a b~nh ph6i. 

- Dl;li hanh sAm (hQ Iridaeeae): 

eh6ng d()e. 

- SAm rung (hQ Nyctagineeae): 

thOng ti~u, nhu~n truang. 

- SAm eau (hQ Amarillidaeeae): 

trong uOng ngoai thoa, tri suyen, tri, 

ghe eh6e, loet, tieu ehay, dau bl:1ng. 

A 

gom: 

Lang Vdn s6 112, bai Hinh-dang 

con ngu&i qua nhilng ner chil nho 

eua Le Van Lån, trang 27, e('>t 2 , 

dong 12 (ti:tduai): "Pascalconn6i ... ", 

xin sua li;li la "Descartes n6i ... " 

TInh-KhUc Ifoi-Huc:mg 

Tuy~n-t~p 12 bai tlnh-ea eua 

Pham Anh Diing, Duy Cuang sOl;ln 

hO~-Am eho tay-ban-c'am, Phl;lm Duy 

d'e tua Mtii Quy BOng ve bla va phl:1 

hån: Le's Media tai-bån IAn thu nhat. 

Tåe-giå sinh nam 1949 tl;li Thaib'inh, 

ngu yen trung-uy QuAn-y trong 

quAn-ll!e VNCH, hi~n hanh-ngh~ baesi 

tai California, Hoa-kY. 

Nhac Pham Anh Diing gAy duge 

xue-eå~, ngi'i'-di~u phong-phu tl! 

nhien. 

Tinh-khuc hOi-huong gia 6 mykim; 

Iien-Il;lc: Le's Media, 13602 

Ibbetson Ave., Bellflower, CA 90706, 

USA 

Tu6i Tho Ngåy 

Tuy~n-t~p 17 bai t'inh-ea ph6 t~ 

tha Ph am Vån Håi, eua eae nhl;le-sl 

An Th~yen, Hoang Van, Nguyen Ånh 

Chi Phu An va Y-VAn TrAn Ta:n H~u. 

Ph am Van Håi då xuat-bån kieh 

tha H~ang-h~u Ly Co (1974) eting 

cae t~p tha Tilng sao Truong Chi 

(1973) va NM rna (1993). . 

T~p tha ph6 nhl;le Tu6i tho rigay 

gia 8 my-kim; lien-Il;le: Phl;lm van 

Håi,1840W.17thSt.,SantaAna,CA 

92706, USA. 

Kien-Thiet Vi~t-Narrl Tuc:mg-Lai: 

Kinh-Te, Chfnh-Trj & Giao-Dl;lc 

Nghi-Iu~n eua Phl;lm Viet Chuang 

va Nguyen Viet lfOng, Thien-Nga 

(Houston, Hoa-ky) xua:t-bån. 

Cae bai viet trong t~p 

c6 tfnheaeh 

nhAn-dinh han la I~p-thuyet, 

giQng va~ chi:tng mt,tc, nhi'eu tu-Ii~u. 

Gi'ai-T·hieu 

• 

Sach' Mm 

Saeh day 280 trang khOng d~ gia; 

lien-Iae: Thien Nga 2929A Milam 

'St., H~lIston, TX 77006, USA. 

\ 

.Bong Mo Hiu-Qu~nh 

Truy~n dai eua Le Thao Chuyen, 

XuAn Thu xua:t-bån. 

B6ng rn& hiu-qw;mh muQ'n b6ieånh 

xå-h('>i Vi~t-nam thu nho tren 

mOt hon dåo .ti-nl;ln. 

. Saeh day 456 trang gia 15 mykim.; 

Iien-Il;\e: XuAn Thu. · 

Nguylin Cong Tru, 

S.,-Nghi~p va Thi-VAn 

Bien-khåo eua True LAm Nguyen 

Xuyen, Thai Van xua:t-bån. 

Saeh viet v~ than-the, sl!-nghi~p 

eua Nguyen COng Tru kem 70 bai 

tha van suu-t~p. Ngoai ra, con e6 

phAn phl:1-ll:1e viet v'e hat n6i; huy~nsu 

v'e eAy dan day. va e~p phaeh; 

eaeh cAm ehAu. 

Saeh day 248 trang gia 12 mykim; 

lien-Il;lc: Thai Van, 842 S. First 

St., Suite 9, San Jose, CA 95110, USA. 

ÅO V.;mg Mua Thu 

Truy~n ky lieh-su eua Hoang Thj, 

Nguai DAn xuåt-bån, b6i-eanh xahOi 

Viet-nam 1945 . 

. Saeh day 160 trang gia --, mykim; 

lien-Iae: Nguai Dan, P.O. Box 

2674, Cost~ Mesa, CA 92628, USA. 

Tha Huc:mg Muoi Tam Nam, 

S~u Co Ai 

T~p tha thu sau eua nha tha kiem 

DOng-y-si Duang Hu~ Anh, Phuang 

DOng xuat-ban. 

langvdn 127

DUC1ng Hu~ Anh lA nguai yeu thC1, 

e6 xu-huong lam moi thi-ea. ThC1 eua 

~ng kh~ng e6 tu6i, ehi dOi-dao eåmxue. 

T~p thC1 day 132 trang gia 10 mykim; 

lien-ll;le: Duoog Hu~ Anh, 1923 

Mt. Pleasant Rd., San Jose, CA 95148, 

USA 

Måy Troi Ai Nhu(tm Tfm 

T~p thC1 eua Le Quang Phue, taegiå 

xullt-bån. 

Toan b('> tQ.p thC1 la nhung lai 

khik-khoåi ve m('>t eu('>e tlnh tan va: 

boi em quen nen anh nho gdp hai 

[an, nho cho anh va nho cå cho em: 

T~p thC1 day 88 trang, khOng in 

gia ban va dia-ehi nha xullt-bån. 

Tuy~n-T~p Tho VAn 

Hoang M The Pride of the Vietnamese, 

viet bhng anh va vi~t-van, 

ghi-nh~n sl,l' thanh-tl,i'U eua nguai 

Vi~thåi-ngol;li trong eae lanh-vl,l'e 

khoa-hqe ky-thu~t, thuC1ng-ml;li, vanhqe 

ngh~-thu~t, xa-h('>i va hqcduang, 

Trqng Minh thl,l'e-hi~n. 

Saeh day 700 trang, gia 32 mykim; 

Iien-ll;le: Le Trqng Chllt, 5101 

Cambridge A venue, Westminster, CA 

92683, USA. 

Huang sae que mlnh 

But-khåo eua nM vi\n lao thanh 

Lang Nhan Phung Tllt Dåe, g()m cae 

bai viet ve eae danh tai, Ii~t-nii' Vi~tnam 

tu hai ba Trung eho Mn Song 

Thu nli'-si. 

Dåy la e~ng-tr'inh vi\n-hqe dAutien 

viet ve phl:!-nu Vi~t. M('>t phAn 

nho trong lo~t bai nay da di\ng råirae 

tren t~p-ehf Lang Van trong hai 

ni\m qua va duqe d('>e-giå ua chu('>ng. 

NM vån Lang Nhån ni\m nay 87 

tu6i, hi~n s6ng va ti€p-tI,lC viet tl;li 

Luån-d~n, Anh-qu6e. 

Khbi nghi~p cAm bUt tu ni\m 1926, 

cl:! da .e6 g'an 70 ni\m kinh-nghi~m 

trong ngh'e. N6i tieng tu thai e6 båo 

Dfmg tay (1928), Cl:! tiep-tl:!e viet eho 

eae båo t~i mien Nam, va båy gia, t~i 

håi-ngo~i. 

ve saeh, Lang Nhån c6 13 taephÅm 

in truocni\m 1975 va 4 eu6n 

in sau 1975. H/.tang siie que mlnh la 

tae-phÅm moi nhlit. 

.Quf d('>e-giå Lang Van mu6n c6 

m(H eu6n saeh d~p, gia-tri, m('>t taili~u 

quf viet ve danh tai li~t-nu Vi~tnam, 

xin giri ehi-phieu ve Lang Vi\n. 

Gia saeh: 18 my-kim (26 gia-kim eå 

thue). 

Gia-dinh Con 

T~p truy~n tu6i thC1, Lang Vån 

xullt-bån. 

Ph'an lon, eac truy~n nay da di\ng 

tren Lang Vdn, va duqc eae d('>c-giå 

tf-hon, ciing nhu phl:!-huynh m€n 

ehu('>ng, yeu-dtu in thanh sach. 

Tåe-giå da gom cae truy~nlll-i, 

slip xep theo thu-tl,l', nhu~n-såe, sira 

ehua cÅn-th~n. Bia mau cua hqa-si 

Nguyen Nh~t Tan eung 28 bue minhhqa 

in kem theo truy~n. 

Gia-dlnh Cun la m('>t tuy~t phÅm 

danh eho tu6i tre va Ult eå nhli'ng 

nguai lån con gili' duqe h()n tre. 

Dåy la m6n qua quf rna eae b~c 

phl,l-huynh yeu tre, yeu vi\n-h6a Vi~t 

nen mua lam qua T€t cho eae em 

ebau. 

Giå såeh: 10 my-kim (14 gia-kim 

cå thue). Xin gui ehi-phieu ve Lang 

Van. 

D~e-phÅm 

MUOINAM LANG VAN 

TRONGroNG THOI.CUQC 

128 langvdn

diin 

dan 

THlJNGO GtJl 

BS PHAM VANG LONG co 

, . . 

Triin Van Tich 

(Due qutfc) 

Thua anh, 

C6 nhflng bUe thu rna n"i dung 

khie'n thai diim gui di tro thanh 

khOng mA'y quan tr

thol;li" thi chi c6 eac chfnh pM tren 

the' gioi mai la nhung ca cD:u du the' 

ml;lnh va c6 khå nang. The' ml;lnh d6, 

khå nang d6, nh6m thuong gia Vi~t 

Nam cr Orange County kh6ng the c6 

dU

vao toa d~i su Anh dua t!}.p bån thåo 

d6 d~ phåi di tu, eho Mn khi (mg 

duge eMnh quyen CS du6'i ap ll!e 

qu6e t~ phåi trå tI! do, Ong eling nhu 

Phan Nh!}.t Nam, Doan Qu6e Sy, Tu~ 

Si, Nguyen Dan Qu~,.. luOn luOn 

duge eoi nhu nhung "tu nhan elIa 

luang tam th~ giai". 

Ngay nay, Nguyen Chr Thi~n da 

duge trå tI! do, v!}.y rna tOi vån khOng 

duge nghe (hay ehua duge nghe) 

nhung nha xuåt bån Vi~t Nam nao 

eling nhu nhung dieh giå då d!)ng gl 

de'n tae quyen Bån ehUe thlL 

Ai eling bi~t, Nguyen Chf Thi~n 

trong sI! bUa vay kinh t~ elIa CSVN, 

råt ngheo. Thai gian Ong trong tu, å 

ngoai nAy ta e6 th~ vi~n ly la mu6n 

giup d~ (thl!e SI! ehi la spng phång) 

eling khOng dam vl sg eMnh quyen 

CS vin vao

van-d'e, hoan-toan kMng e6 ae y d(fi 

wJi ngllai ma chfnh (Jng ta dang tim 

eaeh giup-diJ. 

Cang nen n6i them, ta bai bao 

cua ti! V{In Thang da bi phdn-kfch 

du-dØi tren eu(fn UKlt-tMe Vl! an 

thieu van-Ma eu(fi the:ky 20" eua 

tJng Tran Nhu. 

NHÅNDOC 

"TRlfOC TH~M NÅM MOI" 

CUANHN 

Trdn V dn Thanh 

(Tai A Chau, Hllang-cdng) 

TInh ca mllqn dllqe ta Lang Van 

XuAn Quf D~u 1993, raeh bIIom. DQe 

Trll6'e th~m nam m6'i eua Nguytn 

Hli'u Nghia. Da eii rIk DQe van th~y 

"da", d~y sae thuye't phl,le. Nhllng 

e6-gång elia anh e6 d~t dllqe khOng, 

khi e~ng-sån dang tung hOa-mu va 

thay hlnh d6i d~ng? 

Lam gl eho tllong-lai la di'!u e~nthi~t. 

TOi dAy la m~t ngllai trong tr~i 

eåm, buOn-bå VI thai-eu~e, va khOng 

bitt phåi lam gl eå. DUng giua Ira; 

ma reG Il, hOi anh thi-si Cung Vii? 

Thlla th~t v6'i anh la, ehung tOi å 

dAy, vi~e di dinh-ell hay trå v'! Vi~tnam, 

khOng con quan-trQng. Quan 

·trQng la di dinh-ell rOi e6 con tinhth~n 

d~u-tranh eho dAn-ehu tl.l-do 

khOng? Va trå v~, e6 titp-tl,le la h~t 

nhAn ehie'n-d~u trong tllong-Iai 

khOng? 

Ngay mai, trll6'e ml,\t con nhi'!u 

vi~e phåi lam va dang lam, khOng 

tham-vQng, khOng cnn ai tOn-vinh. 

Cu~e ehie'n-d~u såp t6'i thu~e v! 

th~-h~ m6'i, nhung ngllai ehlla ti'rng 

s6ng dll6i "che'-d~ tham-nhCing Thi~u 

Ky" va ca mau sao vang. Nhllng ai se 

dlu-dAt va n6i len nhitng thl!e-tr~ng 

elia xii-Mi? 

NhOi SQ, tuyen-truy~n, gAy ehiare, 

phao tin trOn nhåm, am-b~o,.. la 

ngh! ru~t elia eae dång-vien C~ngsån. 

Tu6i tre e6 phåi la d6i-thll elia 

hQ ehlla? Tu6i tre håi-ngo~i 16'n len 

trong SI! phOn-vinh elia xa ngllai, då 

bi~t gl v~ e~ng-sån, ngo~i-tri'r m6' 

saeh vå vO-hOn? Tu6i tre trong nll6'e, 

eh~p-ehli'ng t6'i l6'p mau-giao då dllqe 

d~y tung-hO lanh-tl,l, ph~n-dø:u thanh 

ehåu ngoan båe HO... SI! th~t elia d~t 

nll6'e van v~y, du ehåp-nh~n n6 hay 

khOng! 

Lam gl eho ngay mai khOng phåi 

la tran-trå elia rieng tOi, ma elia m~t 

th~-h~ dang l6'n. Xin ehia se eung 

anh. Cung eae anh, eae ehi trong 

lang. 

fin c9ng dong håi ngo{li 

Cl hdi ngo{li lam cøng d;'ng 

Au, My, Ve thqt kh6 {ong pMn minh . 

Ct)ng d;'ng nay nhi4t tlnh ai qu(fe, 

Cøng d;'ng kia mllu ehllfle eau rai. 

Hod mu giua ch(fn tran ai, 

Cung giong gitfng Vi~t, mt)t bai {IIU vong. 

Mac Cøng Hoa lam thOng hanh t{lm, 

Dllfle ellu mang khap tam phIlang ngllCli. 

N o cam am e(it vfli dCli 

Them kiln thue, dl bQt mui {fli danh. 

Quan vfli tIlfIng d6n anh Bui Tfn. 

Van va thllang hØi kiln Li Bdng. 

Forum, Y giflinh(1p nhdng, 

HflP {IIU hoa gidi cang hang han ngllCli! 

Hay nhfl lue tå wi vllflt biln, 

Hay nho dai the thåm trong tu. 

Ai goy phdn h(1n nghin thu 

Cho ddn nllfJc? Phåi b{ln thu phon minh. 

nam chi thu(/ng nhdn 

DAUTRANH NHÅN QUY~N 

vA DU·LICH 

C

MUA BÅO DÅI HAN 

nhanh • re . nhi~u quy~n.lqi båe 

DQe-giå mua båo dai h\ln nh~n baD glri v~ t~n nha, duqe bOt 10% 

khi mua saeh do Lang Van phat-hanh. 

Xin di~n phie'u mua bao, glri k~m ngan, ehi ho~e buu-phie'u v~ toasoan. 

. DQe-giå t!,li Gia-nå-d!,li, Hoa-ky va Anh-qu6'e e6 the trå bhng ehi 

phie'u (eheque/eheek). 

DQe-giå t\li eae nu6'e khåe xin tra bllng buu-phie'u (postal moneyorder/mandat) 

m.ua tl)i buu-di~n, hOl!-e ngan-phie'u (money-order) mua 

tl)i ngan-hang. Cling e6 the tra bhng ehi-phie'u, thea gia ti~ n diaphU, ttn d~m, ten: .................................................................. J 

J Dia ehi:........................................ .. ................... ..................... I 

J ............................................ .......................................... i· 

J ..... .. .......................................... ...... ..... .. ........ I 

J mua:.........;.....nllm; til' 86: ................; k~m chi-phie'u:...................$ J Ngan, ehi-phie'u xin d~ va glri v~ : I 

LÅNGVAN 

I 

J P.O. Box 218, Station "U", Toronto, Ontario M8Z 5P1, Canada .1 

• --' -.l _ -1 _ I -.--J _ ......... --' --1 _ 1 _ 1 __. J . J _ ...J __ ...J _ ...J. 

• ----.J ---1 _---1 ---1 --...I _ 1 ---1 --' --' _ J --.J --.-.J --..J ---1 --.....J ___ J • 

PHltU T ",NG BAo 

TOi mu6n mua..:..........................nllm bao, ke ttr s6:...................... 

de' I\lng eho: .......:.................... " .......... ................. ... .... ....... .. ... 

Dia-ehi: ................. ........................................................ ............ . 

Xin d~: 

k~m 

.. Do .. ........ .. ........... .... ..... ....... .... ...................... ....t\lng 

theo ngan, ehi-phie'u: .. .......................... ...... ..................$ 

Luuy: Khi dlfi dia-cM, xin quid9c-gid vui long Mo tru6"c cho toa-so{ln 

biet. Dung philu dlfi dia-cM in ngoai phong bi gui Mo; hoijc ghi ro: 

len nguOi mua Mo, rna-st/va dia-cM ca kem thea dia-cM mm. ToasO{ln 

kh6ng gm bu CtlC soMo bi lrd l{li. 

GIÅBæuQuANG-cAo, 

CRIA BUbN, CRUC MU'NG, B6-cAo VltC RltNG,.. 

@ CM ddng tren dlt-bån Toronto ho{ic Montreal: 

bla sau: moi O2"x3": 50 gia-kim/thang; nguyen trang 400 OK 

bla trong (tru6'e hOl!-e sau): O2"x3": 40 GK; nguyen trang 300GK 

@ Dang tr~n dlt-bån Canada (tn!n 2 Mo Liing Van vii Tlf-Do) 

trang trong: ...................................................... 160 gia-kim 

nlra trang: ...... ....................................... .............. 90 gia-kim 

1/4 trang.... ............................ ..............................50 gia-kim 

1/8 trang: ............................................................30 gia-kim 

DANG DÅ! IWITU3 KYTRCH.ilN DtfQCHlJONGGIA DAC-B$ 

@ A~I-bål! quoc-te: 

Bla sau: I mau: 400 my-kim; 5 mau: 600 my-kim. 

Bla trong (tru6'e h o~e sau): nguyen trang 300 my-kim 

@ An-bån toan qudc Gia -nå-d~i va quoc-tl' 

Nguytn trang trong:............ 200 my-kim (270 gi a-kim) 

Nua trang: ......................... 110 my-kim (150 gia-kim) 

1/4 trang: ...............................60 my-ki m (80 gia-kim) 

1/8 trang: .................... ..........40 my-kim (55 gia-kim) 

Dge-lf;Q d.c L1~-L'.C v{)I cAc D,>j-DIi)N QUÅNG-CAO T,>j D!A-PHV

THlf-Mue BO-Tue 

A "" HQC ANH-VAN BÅNG 

THÅNH-NGO' 

Tr'an VAn Di!n 

• 

7.50MK - 1O.5OGK 

(DUNG KEM THlf-MUC LÅNG VÅN 1993 

DÅ DÅNG TR~N s6 lOS) 

Hf-HQAHTM 

14MK - 20GK 

30 NGAY THI~-QUÅN 

14 my-kim - 20 gia-kim 

800 cAu DAM-THOAl 

HOA VI~T . 

15MK- 21GK 

1500 Tir-NGO' TOÅN 

DI~-GIAI 

VO'COng Hi~n 

llMK - 15.50GK 

2000 cAu THVC-HÅNH Dg 

GlAO-DlCH VdI NGVOI Mf 

7MK- lOGK 

AL CAPONE IV 

Ti~u-thuy6't elia Le XuAn Nhi 

18MK - 25.50GK 

ANH NGO' BÅO CHt 

12MK - 17GK 

Bt-AN TI~ KI€P H~U KI€P 

SAeh th'an-hQe 

15MK- 2IGK 

Bf-MAT DÅN t>NG 

TRONG TINH-D1,JC 

Såeh giAo-d\1c sinh-19 elia 

Tr'an Å Duyen Chau 

12MK- 17GK 

B6 CH6N MV SVONG 

Truy~n ngiln, Song Thao 

12MK- 17GK 

BUTKRAo~AN 

But-khåo, Le VAn Un 

10MK- 14GK 

CÅC M6N AN D~ sAN 

MI~NAM 

12MK- 17GK 

CÅCH LÅM M6N AN 

D~-BI~T BA MI~ 

CO ~ Hoa 

12MK - 17GK 

CAN-BÅN THVC-HÅNH 

PHIM VIDEO 

S4eh d,y lAm phim video theo 

phuang-phap mm. nh4't. 

14MK- 20GK 

CAM-KR~ DI-H~ (4 eu6n) 

Truy~n di sit, Yen Tit eu-si 

52MK-73GK 

cAu CHUY~ TRI€T-HQC 

Saeh tri6't clia William Durant, 

Tr! HAi vA Bitu D!ch djeh 

14MK- 20GK 

CAY c6 MI~ NAM (T~ 4) 

Bien-khAo Ph,m HoAng HQ 

35MK - 49GK 

CAY DÅN MI€N DI$N 

D6 Kh4nh Hoan djeh 

10MK- 14GK 

CHÅN TROI LAM NGQC 

fR> Trubng An 

llGK - 15,5OGK 

CHUY~ cUA MOT NGVOI 

DI-CVNHU'C DAU . 

vtfAPHAI 

T,p-bllt Nguy~n B4 Tr,e 

lOMK - 14GK 

CHUY~ Dal TOI 

Truy~n dAi elia Qu~nh Dao 

llMK - 15.5OGK 

CHUY~METRO 

DI Tir BELLEVILLE 

T~p truy~n ngiln, Mai Thio 

10MK- 14GK 

CON QU~ vA cAY KH€ 

Truyen song-ngil' Anh Viet 

lOMK- 14GK 

cuOc CÅCH-M~G Bl 

PHÅN-BOI 

S8eh chfnh-tt;, L. Trost-ski 

12MK- 17GK 

ClTA DJA-NG1,JC 

Truy~n dAi, Tr'an Long fR> 

22MK - 31GK 

DANH-Tir KY-THUAT 

ANH VI~T . 

Bien-khåo, Nguy~n Dåe Lttu 

lOMK -14GK 

DI-cAo 

NGUY~ NGQC HlN(4) 

lOMK- 14GK 

DAT~ 

HoAng Thj Dåo Ti~p 

12MK- 17GK 

DÅNG CAN-LAO 

18MK - 25.50GK 

DAU NAM B6I QuE 

Linh Ca Tit 

8MK - 11.5OGK 

DoAN VI€T HOAT vA 

NH6M "DI~ DÅN TV-DO" 

lOMK- 14GK 

DOI BO 

Truyen nglln Le T. TMm VAn 

8MK - 11.5OGK 

D~)1 LÅ KRO 

Truy~n dM clia Nguy~n Tit 

10MK- 14GK 

Dal NGHS-sI 

Nguy~n Hi6'n Le, danh-nhan 

9MK - 13GK 

DU'A CON TRONG 

THOI CHI€N 

Truy~n dAi, Nguyen Bå 

15MK- 21GK 

GIA-DlNH cUN 

Såeh thi6'u-nhi NgO Nguyen 

DOng 

lOMK- 14GK 

HQC ANH-vAN CHO NGVOl 

LAM AN BUON BÅN 

14MK - 19,50GK 

Hb-50 VUA DIN-TÅN 

HoAng TrQng ThuQ'c 

20MK- 28GK 

Hbl-KY M(')T Dal NGVOI 

Ph,m NgQc Lay (nguyen ChUtich 

PT qu6e-gia y~m-trQ' 

kh4ng-chi6'n HoAng Ca Minh) 

25MK- 35GK 

HUAN-LUYfu.l CAP-T6c 

vt "ELEcrRONICS" 

T.p I: 9MK - 13GK 

T.p Il: 12MK - 17GK 

HU€ TRONG Men 

CHUNGTA 

Bien-khåo clia Kiem Them 

l1MK - 15.5OGK 

HVONG RUNG CÅ-MAU 

Truy~n ngiln, San Nam 

8MK - 11.50GK 

HVONG sAc Qæ MlNH 

Ung Nhan, but-khåo v! e4e 

b.e li~t-nit Viet-nam tir thUQ'ng 

cO Mn e.n-d,i. 

18MK- 25GK 

JOHN IæNNEm' vA 

CHI~-TRANH VI~T-NAM 

Trln NgQc Dung 

18MK - 25.50GK 

KEDAo MO 

Truy~n nglln Trln Long fR> 

llMK - 15,50GK 

KROA-HQC H~-B( 

Bien-khio elia Kiem D,t 

llMK - 15.5OGK 

KRUNG ClTA HJ;:P 

Nguyen-tlic Adr~ Gide 

llMK - 15,50GK 

CAM-NANG DÅM-THOAl 

ANH HOA VIST . 

7,50MK - 1O.50GK 

Cu6l DaM DAl 

Nguy~n thi Thanh Blnh 

10MK- 14GK 

HA-NOI BÅo-DONG D6 

fR>i-k9, Duang Vlln Lqi 

20MK- 28GK 

LÅM MAI LÅNH NO 

Truyen ngiln, Nguy~n VAn Ba 

10MK - 14GK 

. 

134 lang vdn .

M6ITINH 

NGUU LANG CH{)C NU 

Saeh Anh Vi~t, T. Vlin Di~n 

8MK - 11.50GK 

M6T KHOÅNH VNCH 

N6I. DAl 

T~ CM D~i Truang 

16MK - 22.50GK 

Mu6N LUÅN-DOAN DONG 

s6 TIr-VI . 

Huy~n Vi 

9MK- 13GK 

NAM-KY UlC TiNH I, Il 

Bien-khåo elia Hua Holtnh 

MOi eu6n 13MK - 18.5OGK 

NG~-Si \N å HÅl NGO~ 

Nguyen Sa, but ky 

15MK- 2IGK 

NG~-THUÅT 

NAUÅNNGON 

8MK - I1GK 

NGl)'-NG6N LA FONTAINE 

20MK - 28GK 

NHÅN-TUONG HOC 

Kie'n-thue phO-thOng 

16MK - 22,5OGK 

NHÅN-WONG ToAN TRAN 

8MK - llGK 

NHUNG Bf-AN 

SAU COI æ€T 

Doltn Vlin ThOng 

16MK - 22.5OGK 

NHUNG ccn GlOI V6-HlNH 

vA HUUHlNH 

Doån Vlin ThOng 

14MK - 19.50GK 

NHUNG KY-LA 

~THE-(Hdl 

Doltn Vlin ThOng 

14MK - 19.50GK 

NHUNG NÅM MAT TRANG 

TrAn Tri Vil 

25MK - 35GK 

NOSTRADAMUS 

14MK - 19GK 

N6NG ~ SVC VAT 

D6 Khanh Hoan djch 

8MK - l1GK 

NU'A CHQ NUA Q~ 

Truy~n dlti, HO Truang An 

12MK - 17GK 

NU'A Dal TIJNG cANH 

Truy~n ngån elia Herky 012 

lOMK- 14GK 

NUOC T61 DÅN rol 

(HOi-ky due DI!.t-lai L~t-ma) 

14MK- 20GK 

PHUONG-PHÅP NGHE vA 

N61 DONG TI€NG ANH 

8MK - 12GK 

PHUONG-PHÅP NU61 CON 

Bå E. Somrnes 

7MK - 10GK 

PHUONG TI~ THI~ XÅO 

Ph~m COng Thi~n dich 

12MK- 17GK 

PHUONG TROI CAD RONG 

Truy~n dlti, Vinh Håo 

15MK - 22GK 

QUY~N TRUY~ KH6NG 

TI:N 

I-fOi-ky, HO Dze'nh 

7MK - 10GK 

sAN XUAT vA C~H 

TRANH 

Bien-khåo, Ph~m COn Sem 

7MK - IOGK 

TÅM MÅUDEN' 

I-fOi-ky, 'lo D~i TOn 

20MK- 28GK 

THUAT rtU-DUONG 

Saeh giao-d\lc sinh-ly 

10MK - 14GK 

TI€NG ANH THlfC-Dl)NG 

Nguyen Te' The' 

8MK -ll.50GK 

TI€NG HÅ T TREN 

CÅNH DONG XANH 

Truy~n ngån Ph. Thanh Quang 

12MK - 17GK 

TIEN-G MY D~ N61 

12MK - 17GK 

TlNHrtU 

Tårn-ly giao-d\lc, Nguyen Thi 

lOMK- 14GK 

TI~U-THUY€T I 

Vo Phie'n 

15MK- 2IGK 

TRÅl TIM H~-PHVC 

Truy~n dåi elia Huy Phong 

9MK- 13GK 

TRAM NGHi cRAN 

Truy~n ngl[n Tr. Anh Thl,lY 

IOMK - 14GK 

TRAN CUONG PHONG 

Truy~n dåi Quynh Dao 

12MK - 17GK 

TRANG HOANG CUNG 

Truy~n dlti, Philng Quan 

8MK - 11.50GK 

TR~ CO VI~T-NAM 

Truy~n song ngu 

IOMK - 14GK 

TRUOC B€N VÅN LAu 

T~p truy~n ngån, Vi~t Phuemg 

IOMK- 14GK 

" A 

TUYEN'-TAP 

NGUYEN i

thu di tin l(li 

• NguyenHuO'ng phl,l-tråeh 

CHUC MirNG GIÅNG·SINH 

Tfnh den ngay 23.12.1993, toaso~n 

nh~n dUf/c thiep Gitmg-sinh 

cua quf tMn-hilu va d~c-giå kl sau; 

xin trang-tr9ng cåm dn va kfnh chuc 

quf vi m~t dip Il an-blnh, ndm mtJi 

thinh-vu{1ng va h~nh-phUc: 

B~n Khånh Phuoog (Tht.Jy-si); co 

Nguyen Thj Hoa (Paris, Phåp); Thisi 

Nguyen Viin NgQc (Connecticut, 

Hoa-ky); 6ng HA Vån D~ng (Sydney, 

Vc); Lu~t-su vA bA Trjnh Qu6c Toån 

(Toronto, Gia-nå-d~i); 6ng BA Le 

Viin Th~nh (Montr6al, Gia-nå·d~i); 

Thi-si D~ng thj Qut Phuqng vA giadlnh 

(Bi); co Le thj DOng Trieu 

(Toronto, Gia-nå-d~i); Gia-dlnh Tran 

Anh Tuø:n, Tran Anh Tuytt (Toronto, 

Gia·nå-d~i); 6ng Nguyen Ba DAn 

(California, Hoa-ky); HQa-si Ph~m 

The" Trung va gia-dlnh (Toronto, 

Gia-nå-d~i); Lu~t-su Michael Faber, 

Mai vA eac con (California, Hoa-ky); 

6ng Tran viin D~g (California, Hoaky); 

NhA viin Anh VAn vA gia-dlnh 

(California, Hoa-ky); Thi-si Trinh 

Gia My, Nguy!n fch ChIlc vA cae con 

(California, Hoa-ky); CO Le thi Giang 

(Montr6al, Gia-nå-d~i); B/1-n HoAi 

Hucmg (Montreal, Gia-nå-d/1-i); CO 

Tran thi Ngan (Texas, Hoa-ky); BS 

Lucmg Duyen Nam vA gia-dlnh (California, 

Hoa-ky); BA Tran thi Nh~t 

HOng (Sydney, Vc); Soeur Christine 

Truang My H/1-nh (Georgia, Hoa-ky); 

6ng BA Le Viin Thu~n (Bonn, Dli'e); 

Nha vQn Nguy!n M/1-nh An Dan (Arizona, 

Hoa-ky); CO D~ng HOng HA 

(Virginia, Hoa-ky); Nhh viin Truerngsan 

Le xuan Nhi vA gia-dlnh (Louisiana, 

Hoa-ky); 6ng Ba Hoang Nhan 

(Hawaii, Hoa-ky); Master Web Inc. 

(Mississauga, Gia-nå-d~i); 6ng BA 

; . , 

Le Kim Khånh (Edmonton, Gia-nåd~i); 

Celloglas (Scarborough, Gianå-d/1-i); 

CO Nguy!n Thi NgQc (M/1-ctU-khoa, 

Nga); Thi-si Hoang Chfnh 

vA gia-dlnh (Kitchener, Gia-nii-d~i); 

6ng Le Tø:n Minh (California, Hoaky); 

Weller Publishing Co. 

(Etobieoke, Gia-nii-d/1-i); 6ng Nguy!n 

Thanh Hi~p (Vancouver, Gia-na-d/1-i); 

Bl,ln Kim Anh va gia-dlnh (Na-uy); 

CO Thåi Thi NgQc HA (Kiev, 6-khåclan); 

Thi-si xuan Tu6c (Colorado, 

Hoa-ky); Anh Tran Viin Thång (Målai); 

Huau Cao CO (California, Hoaky); 

Ba Ly Thi Hi~p (DOng-kinh, 

Nh~t-bån); Thi-si Vl,ln Giå (Montr6al, 

Gia-nå-dl,li); 6ng HA Thanh Hien 

(Luan-dOn, Anh-qu6c); 6ng Hoang 

Lucmg (Sikiew, Thai-Ian); BA Tran 

MQng Lan (Paris, Phåp); Ba Phl,lm 

Thi Lan vA gia-dlnh e6 thi-si Kinh 

Tan (Kingston, Gia-nii-d/1-i); CO Agnes 

Nguy!n (Paris 13, Phap); Thi-si 

Thanh Hi'en vA gia-dlnh (Florida, 

Hoa-ky); 6ng Tran DoAn vA gia-dlnh 

(Gabriel, Phap); 6ng Michael Trinh 

fch Phong (Toronto, Gia-nii-dl,li), Ba 

Nguy!n Le Thanh (DC, Hoa-ky); 

Linh-mt.Jc Pierre Le Viin Thång 

(Hucmg-cång); 6ng Le Thanh Dai, 

(California, Hoa-ky); NhA van An 

KM Nguy!n Bfnh Thinh va gia-dlnh 

(Marignane, Phåp); Anh Minh Thl,lnh 

(California, Hoa-ky); Nhl1-c-si 

Nguy!n 'Quye"t Thång vA gia-dlnh 

(Hoa-lan); 6ng Ba Ha Viin Cli' (DC, 

Hoa-ky); Thi-si Tran Ngan Tieu va 

gia-dlnh (Florida, Hoa-ky); 6ng Le 

COn (Paris, Phåp); Thi-si Nguy!n 

Huy Phu6c (New Jersey, Hoa-ky); 

6ng Le Viin Niim (Berlin, Duc); Thisi 

Nguyen Due Tung vA gia-dlnh 

(Alberta, Gia-nå-dl,li); CO Ha Thi Td 

(Vancouver, Gia-nå-d/1-i); Thi-si 

Nguy!n HoAi Nam vA gia-dlnh 

(Virgina, Hoa-ky); CO Tu Lan 

(Vancouver, Gia-nii-dl,li); NhA vQn 

HO PhO Ll,li (Ottawa, Gia-nil-d,i); 

6ng Dinh van D~m (Tht.Jy-si); Vi~t 

Kulli (Estonia); 6ng BA Tran Thuerng 

(Paris, Phåp); Giao-su VG NgQc Dinh 

vA gia~dlnh (California, Hoa-ky); 6ng 

Le Van Tu (Melbourne, Ve); 6ng , 

Phan Nguyen vA gia-dlnh (Minnesota, 

Hoa-ky); 6ng BA D~ng Tran 

Thli' (Manitoba, Gia-nii-d~i); Linhmt.Jc 

Joseph Nguy!n Duc H~u (Thåilan); 

CO Ly Thu HA (Tht.Jy'-dien); 

6ng Ba Vo Thhnh Long va Edel 

(Huang-cång); BA Nguy!n Thi Tuø:n 

(Seattle, Hoa-ky); 6ng BA LAm Viin 

Trung va cac chåu DiI~m HOng, Qu6c 

Hqp (Tennessy, Hoa-ky); Thi-si Dåc 

Trung (Philadelphia, Hoa-ky); 

T/1-p-chf DUn-dan (Ti~p); Gia-dlnh 

b/1-n Nguy!n Van Lieu (Toronto, Giana-d/1-i); 

Gia-dlnh b/1-n Ph/1-m GiaHung 

(Minnesota, Hoa-ky); Thi-si Duoog 

HoAi Ninh (Sydney, Vc-d/1-i-Iqi); Bl,ln 

Nguy!n Huu Phu6c vA gia-dlnh 

(Vancouver, Gia-nii-dl,li); Nguy!n Thi 

ThIly vA cåc con (Sikiew, Thåi-lan); 

Nha van Vi~t Phuang (Dallas, Hoaky); 

6ng ba Le van Thi~n (Troyes, 

Phap); 6ng bA Le Thi Tam va DO van 

Lu~t (Trung-tam DOng Soo, Bi); Ba 

Tran thi CAm Ha (Paris, Phåp); HQasi 

VG Thåi Hoa va gia-dlnh (Troyes, 

Phåp); Nguyen Khanh vA gia-dlnh 

(Na-uy); Thi-si DOng Vii (San Jose, 

Hoa-ky); CO Le thi Ki'eu Thu 

(Melbourne, Ve-dl,li-Iqi); 6ng Tran 

Van Mui (Nou velle CaIedonie); Ba 

Tran thi Ha (Ba-linh, Due); Anh Tran 

Van Nha (Sherbrooke, Gia-nå-dl,li); 

6ng ba Tang Fuae (Ba-linh, Due); 

6ng ba Tran van Ninh (Amsterdam, 

Hoa-Ian); Nha in Silver Printing 

(Toronto, Gia-na-d/1-i); Thi-si HoAng 

Båo Vi~t va gia-dlnh Nguy!n Le 

Nhan Quy~n (Thl,ly-si); 6ng Nguy!n 

Duc Cuoog (Texas, Hoa-ky); 

Nguyen Thu Khlmg, CA: Trong 

thu em doan sai hai di'eu. MQt, v~ 

"Ong CI,I"; hai, v'e vi~c "keu gQi". 

136 UlngvtJn

Sao kh6ng gui bai thCl Que' nila: Da gui thu m\lc va phan b6 tuc em de bie't. ChUc em va cac chau may 

Phugng ... tAy du cho chi xem? TMn. sang cho 6ng, trong d6 c6 chi dån man hCln. Thån. 

cach mua sach do Lang Van phåt , 

Le Th~ Hong SIloog, Munchen: 

Da nh~n du ti~n , kMng kip c~p-nh~t 

cai duN cua rna s6. Xin' bi! 

De NH gui bu cho bi, LP tie'p t\lC giri cac ban 

' hoa Am nh

kMp nai tren the-gi@ C6 the VI 

gi up nha giau thl duqc gån m! day. 

duqc phong lam cOng dAn danh dl!. 

con giup nguai mlnh thl chi m4t ti'en 

toi! Va cllng e6 the nhil'ng nguai 

duqc "gi up" 4y khOng dQc båo Vi~t 

nen khOng bi~t la len, doi cåi chlnh! 

NH d~ng yvai anh v'e mQi khoån, 

tru chuy~n "xin d6i ten" de khoi 

, "mat long nhung bl!-n be cu~ng tfn". 

Thay chuy~n ' gl phåi thl ml!-nh d1;\n 

rna n6i, tl!-i sao 11;\i r\lt re? Chfnh VI 

thien hl!- ai cling sq m~ch long, sq 

d\lng chl!-m nen cului Gan vao b6ng 

t6i. gia-u ten rna than tha, nhuang 

chO sang cho nhung quai nMn cua 

thai d1;\i hoanh ha!1h. ' 

Quå th~t, nen tranh d\lng chl!-m 

tai tOn giåo, nhung trtrac h!t phåi la 

ttJn giao cai dii. TOn giao va ta giao 

la hai thu khåc nhau. 

()ng Hoang Hoa, Luån D6n: Toa 

sOl!-,n da lam ph6ng ånh M sa v'e V\l 

cu6n sach Ky ni~m vE! møt bai hat 

cua Ong, chuyen sang lang frOng 

m"t bån de nhung nguai trong eu"c 

giåi quy!t truae. 

Theo chO NH duqc bi~t, cO NBT 

(con gai cua dAn bieu hai chfnh the 

NCH) da tach khoi lang frOng, va VI 

th~ "hai ben" khOng the båo gl nhau 

duqc. Dit sao, lang frOng cilng nen 

len ti~ng n6i ro v'e vi~c nay. Kfnh. 

()ng Minh D~o, Vltry sur Seine: 

NH trOng y" truy~n nh~t, nhung la 

chuy~n th~t. Yl tfnh each "th~t" d6, 

rna hoan hO! Kfnh. 

Anh eh! Låm Van Trung, Knoxville: 

Dang lay hoay Om cach giup 

anh chi V\l trl!-i he. D~ng y la r4t e'hn 

thi€t, v'e m~t tinh than va tu tuang. 

Kfnh. 

Anh Luu Håi San, Due: L1;\i c6 

bUt hi~u mai! Vi€t vån ehu c6 lam 

h"i kfn dAu rna nhi'eu "bf danh" tM! 

Nen xAy dl!ng cho mlnh m"t cai ten. 

M"t thOi. NH chan rna-y Ong c6 m"t 

ch\lc bUt hi~u nhu ... B~p M~p låm 

r~i. 

Vi~c vi~t vån dOi khi phåi lam 

"li~n tay" nhu cuai vq, dimg de lAu 

ngay, y tuang "chai" h!t. MOi thOi, 

mOi giai d01;\n cua cu"c dai c6 m"t 

nOi buc xue rieng. Phåi nåm båt va 

vi!t ngay. D6i vai nha vå~, cu"c 

s6ng 6n dinh dOi khi ~ng nghia vai 

eai ch!t day. TMn. 

Anh Bui Duy Thuy~t, CA: Cåm 

an anh v~ tha va anh. Tat ca d'eu d~p. 

Xin ti~p t\le nhu v~y. K{nh. 

Thi si Trl~ln Ngån Ti~u, Florida: 

Di nh~n duqc d'hy du: truy~n, tha, 

anh, bai phOng v4n, .. cho ca hai båo. 

Da tl;l. 

Nguy~n VAn, St. Paul: Chåm s6c 

m"t lue ba thltng nh6c rna con vi~t 

duqc ,ra chu la hay r~i. Sån tran de 

luOn cho du ch\lc, thu tai "lua tåt 

cam sOi" cua nang ra sao? Da nh~n 

du hai truy~n nglin. TMn. 

()ng Th~ Hung, Phi Lu$t TAn: 

Då nh~n duqe tha. Chao mimg Ong 

sang Toronto dinh cu? Baq gia thl 

len duoog? K{nh. 

Vi~t TI~n, Luån D6n: T!t nay c6 

v'e Gia Nå Dl!-i khOng? NhO mang cai 

truy~n "dån do chua gai" v'e, cho 

xem. Cåi ten "Ty Y€n" nghe nhu con 

gai,ll!-i nhåc nhO "Toan Anh". ThAn. 

()ng Truang Duy Cuang, San 

Jose: L~ lang khOng dång bai trung, 

khi nao c6 bai "rieng" , xin Ong gui 

cho. Kinh. 

Tr'An B(ch Vån, Thal Lan: Milng 

em såp tbåo eili x6 rOng sau 4 nåm tu 

ti n1;\n. DQc thu em, cåm d"ng: "Em 

trtJng ngay trtJng d~m mau ttli ngay 

sang Vc dl mua cho ri~ng minh mØl 

(ti Lang Von ng;'i dQc cho thifl da, 

chu khtJng phåi non ni mll{ln dJi dQc 

vØi dQc vang dl kip Irå cho nglltli 

ta." 

, ChIlc em may mån tren vung dat 

mai. 

Thl si Duang Hu~ Anh, San Jose: 

Cam an thi si v'e cac t~p tha, ånh va 

tlnh lAn ai. HOm rai San Jose, v"i quå 

khOng kip di ån trua vai nhau nhu då 

h~n, NH r4t ay nay. Kfnh. 

()ng Hoang Luang, Sikiew: Se 

theo lai chi dån clIa Ong v'e vi~ gui 

thu6c. Chilc Ong may mltn han. Kfnh. 

Nha vAn Di~u Tån, San Jose: 

Anh em aOntario v'e r4t "chiu" anh 

em Bilc Cali: vung va dåm. Cha dQe 

Ky y!u Vån bUt cua cac Ong. Kfnh. 

Tr'An IRmg Duy, Phi Lu.t Tån: 

V~y la "cu diem ti n1;\n" cu6i cung la 

Phi Lu~t Tan cilng då lung lay. C6 gl 

thay dOi ve sinh hOl!-t trong trl!-i, xin 

anh thOng bao cho bie't. Kinh. 

Vi~t Kulli, Estonia: Då gui bao 

tra Il!-i. C6 chuy~n giån do~n VI cac 

em .. .luai vi~t thu v'e' TInh hlnh xå 

h"i ben d6 thay dOi hoai. MOi thång 

m

nhlit thiet phåi mua dung m

vai s6 rbi d6ng elta bo v'e Phåp. Hi~n 

6ng kh6ng e(mg tae vai baD nAo, vA 

kh6ng ra sach. Mu6n li~n ll;le, 6ng 

vi!t thu cho Vån phOng Lang Van tl;li 

Paris (xem dia ehi trang Mua baD dAi 

hl;ln), nha chuyen. 

Hoang Bfch Thu, CA: NH eling 

ehe phim eua anh dl;lO dien b~nh 

hOl;ln Ol iver Stone y nhu bl;ln. Duang 

nhu eae el;l lå.m phim o H6 Ly V

ding phåi bu~n cuai. Cac cl:l nM lån 

cån, chQn cho con m()t cai ten thai 

sI!, khie'n thhng be nh

Thi Lang (3), Thu Ngan (5), Cao 

xuan Tu- (2), Bfch Hoa (2), Minh 

Tu4'n (2), SOng Xanh, Cao Ti~u, H~ 

Thi Nhan (3), xuan Huy (2), Holi 

Nam (5), Phuc;mg Khl'inh (2), Trung 

NMn (9), 

Nguyen Kie'n Thie't, Phan Tu4'n Son 

(2). 

Tranh: Mft, Hie'u D~, Babui. 

BAIStOÅNG 

VAn: Tråi du du nU(rng (PT), Te't 

chQ Go (NMAD), XuAn muc)n (HC), 

Mua xuAn nlm 4'y (VP), Tåy oan cho 

mie'ng mc)c fOn (LVL), Ch6 de'n nhl 

th} gilu (TNT), M6n qul cu6i, Hlnh 

tr,ng cua Ong Vj, He;>c Ki~u trong tu 

(HH), Chuy~n PM Tang (VA), V~t ly 

thi~n the V (TVN), N6i chuy~n vaL 

(DHD), Chie'c xe d,p dlu ti~n, Yl sao 

qu, den (NTK), Cåi ring, Ba lång 

(HH), DU-a con (NV), De;>c Ph~m 

Quynh, Giå I'i..., nr chua Cay Mai 

(TL), L6i thoåt (LTC), CAy dlu dOi 

(DK), Stn dong sOng tlnh sit (DV), Ca 

daa t~c ngll' trong Ki~u (DT), NgOi 

nhl cua m~, muQn mang (ND), Gill' 

Ibi hO'a (DVN), Tån m,n ba x,o (TN), 

Ba con gl måi, Gib vui dbi c6 v~y 

(NND), UOc ma båy cfOng (NVT), Dja 

ly (TA), Mua xuAn cua m~ (NVB). 

Tha: Tha ma (HNL), Holi huong 

(DMK), T, an (EP), Nua (THH), SQi 

ta nh~n (L T), XUM v~ (T AM), Di~u 

vQi (TPLD), XuAn nh~t (Holng VOl, 

TAm S\l vai qu! huong (TV), Chilc 

~n nhL. (HLN), Trung thu (LVT), 

Hai mua thu (NTL), XUM mu~n (VG), 

VO thanh (TN), Ngum Kinh Kha ... 

(NTKH), Ngay cO (BOT), TInh say 

(DTQP), Mua xuAn di I, (KH), Tha 

Te't.., Cht1c... (NHP), XUM nh6, Nh~c 

xuAn, D6n xuAn, Ta I,i mÆt them 

th~ng b," nll'a (TNT), UOc ve;>ng, 

Ngln thu åo tfm, Net nhoa gi4'y cO 

(LT), Rong chai (NTD), TInh (AN), 

Bu6c ng\1a, Tha tlnh (OTH), Hoi 

xuAn (CT), XuAn tha huong (MT), 

Trin tr6i (ITD), N~ tan xuån (NVN), 

Thilp nen huong long (CHN), Tha 

thai 8\1 (NCTN). 

Tranh: Hie'u D~, Mft, Babui. 

nhan lin 

li nan 

• • 

Gid bilu: J5 my-kim (20 gia-kim) m6i 

m4u nhOn tin kMng qud 50 chil; c6 ånh 

gid gdp d~i. 

Miln-phf cha d~ng-bQo t{li cdc tr{li tjn{ln. 

TIm b,n Nguy~n Van OOng å 

Canada, truac å Vung TAu, li~n-lI,lc 

Ly Lan trlt6"c iJ Long-xuy~n, diachi: 

73 Strathnaver St., Darra, Qld 

4076, Australia, di~n-thol,li: 011-6] 7 

375-13]4. 

TIm Mc Huynh NgQc Hoa, truae 

å Galang, sau sang MS' ngly 16.6.93, 

xin li~n-lI,lc: Tr"fln Quang O,i, KG: 

8846, P.O. Box 7, Tanjung Pinang 

Riau 291 ]2, C.O Puskopal Armarbar, 

Indonesia. 

TIm cåc anh: L~ Di~u, tru6e å 

668 Ceremonial Dr., Mississauga, 

Ontario L5R 3H9, Canada; U Thu$n, 

truac å 31700 Southdale Cr., 

Nh~n duqc tin xa: 

Clearbrook, BC V2T lEI, Canada; 

em la U Dung dang låm b~nh ng~tngbeo 

tl,li Nam-duong. Li~n-l,e diaehi: 

Boat KG: 2125 TSBl, P.O. Box 

7, Galang 2, Tanjung Pinang Riau 

29112, Indonesia. 

LItang th, Bkh Thuy, hi~n s6ng 

trong trl,li ti-nl,ln Thåi-Ian, mu6n li~n 

I,e vai Nguy~n VAn Nghl~m, tru6c 

å236 S5,#9,Salina, KS 67401, USA. 

Xin gui thu cho: NgO Vi~t Dung, 

Postfach 104122, 44041 Dortmund, 

Germany (nhb chuy!n). 

Ph,in VAn Sir, PST: 10920, House 

24, Thai Red Cross Society, P.O. Box 

18, Phanat Nikhom, Chonbury 

20140, Thailand (truac 75 å dubng 

TOn-dån, Khånh-hI)i, qU$n 4 SAj-gon), 

t1m b,n T, Trung Hifu, truac 75 å 

s6 20 Cao D,t (quån th!t nguc)i), 

qu~n 5 Sai-gon; trong quan-dQi thuQc 

trung-d~i Tie'p-te', dl,li-d~i Ky-thu4t, 

ti!u-doln Y!m-trQ, su-doln Nhåy Du, 

KBC 4759. Nh4n dUQc thu nay li!n 

ll,lc v6i Su g4'p. 

TIm bl,ln H~ Thuc Nguy~n, con 

Ong Ha Thuc Clt, truac å dubng Phan 

Chu Trinh, Nha-trang, Khl'inh-hoa, 

VllQl bi~n nåm 1979, nay å dAu, xin 

li~n II,le v~: Nguyen HihJ Vil, Vietnamese 

Seout Ra Khm League, PFAC, 

5300 Palawan, PhiIippines. 

CHIABUON 

Quå-phl,l NGUVtN V AN LI~U 

kbu~·danb VO TH, NO 

nhl,lc-m!u anh Trln DU-c DUng (Trln Nguy!n Hlln), da tlt-trln t,i 

Minh-håi (Camau, Vi~t-nam) ngly 21 thång 11 nåm 1993, huång 

the;> 62 tnOi; 

Xin ehia bu'On eung bl,ln Trln DO'c DOng, Thu Nguy~t, Nguyen 

Phuac Quang vl tang-quye'n. Ou cMc huong linh ngubi quå-c6 : 

huång on phuae dm dbi ben nuac CMa. 

Nguyln Huy PhutJc (New Jersey) 

I 

I I 

142ldngvdn

Tim b~n Phan Thi Chi I)ao, Phan 

Thi Chi U, Phan Thi Chi True, 

Phan Thi Chi I>i~p, truac acu-xa 

Ki€n-thi€t Sai-gon, b6la qu~n-truang 

Canh-sat truac 1975, da di trong 

chi€n dich nhån -d~o (HO), nay a 

dau, xin lien-l~c v~ NguyEn HihI Vii, 

dia chi tren. 

TP/HCM, con cua båc Ph~m Sång, 

em cua Ph~m DOng Trieu vA Tuy€n, 

vuqt bien tu 1987, duqc Um 

Singapore vat, djnh-cu t~i TAy Duc, 

nay a dAu xin lien-l~c vai em la 

Ph~m Thi€t Giap, PST: 4389, B6 

Sikiew Camp, Thai Red Society, P.O. 

Box 1302, Bangkok . 10501, 

Thailand. 

CO Cong-ton-nu Kim Chi, vuqt 

bien 1978, qua My aCalifornia, 'x in 

lien-l~c vai chau la Cong-ton-nu 

Xuån-Ic)e, Boat KG: 8846, C/o 

Puskopal-Amarban, P.O. Box 7, 

Tanjung Pinang, Riau 29112, Indonesia. 

Tim b~n NguyEn Thanh Thuy, 

c6 chi ten ROng, truac adUO'ng XOvi€t 

NgM-TInh, Thj-nghe, sang Giana-d~i 

a dub'ng Dufferin, Toronto, 

nay adau, xin lien-l~c Vi) Kim Y~n, 

88 Marlborough St., Smithfiled, NSW 

2164, Australia, DT: (02) 728-6060. 

Cl!u h9c-sinh trub'ng Lasan 

Taberd, råt mong tin cac b~n: I)~ng 

Sy B1nh, truac acu-xa nga.n-Mng 

dub'ng Tran XuAn So~n, NM be, rai 

Vi~t-nam ngay 26.10.1983, sang Giana-d~i; 

Quaeh Vinh ChAu, con cua 

Trung-ta Quach Vinh Chung, truac a 

cu-xa ngan-Mng, Nha be, vuqt bien 

nåm 1977, Mn Hoa-ky; Di~p Kim 

Sang, truac acu-xa ngan-hAng, NM 

be, djnh-cu aPMp; Anh U Quang 

Hung, ky-su PM-th9, truac aTAndjnh, 

qu~n I; xin thu ve: Vii Cong 

Minh, ASNo: 389042, Boat No: CL 

4168, Galang Il, C/o Indoneslan Red 

Cross, P.O. Box 19 Tanjung Pinang, 

29112, Indonesia. 

Mai VAn Kham axii Tam-hung, 

huy~n l'huy nguyen, Håi-phong, d€n 

Huong-cang tu nåm 1983, hi~n djnhcu 

a Canada tu 1986, xin lien-l~c: 

L~i Van H~nh, No 989Y4-VRD:412/ 

Ol, Hut 9A, Section 7, Whitehead 

Detention Centre, Shatin, Hongkong. , 

Tim hai tri-ky Truang Quang 

I)ue, Truong Quang Liem, djnh-cu 

aCanada nåm 1979, nay adau xin 

lien-l~c gllp vai: Bui VAn Danh, PA: 

1018 Galang Il, P.O. Box 19 Tanjung 

Pinang Riau, Indonesia. 

Tim. anh Ph~m I)ong Quang 

(Hoang) truac a 14 dub'ng TMiblnh, 

phub'ng l3, qu~n TAn-blnh, 

Quy Bjnh Moi v'e Mue Luon& 

T6i Thi@u 

, 

oOntario 

Muc luong toi thi~u moi sau day se duqc ap dl;lng trong 

dnh bang Ontario k~ tu tuan l~ &m tien ctla thang 01 

nam 1994: 

Luong moi Luong co 

Lao dQng t6ng quat $6.70* ($6.35) 

(k~ ca nguoi giup vi~c nha 

va thu ho~ch mua mang) 

Hc sinh duoi 18 tu6i 6.25* (5.90) 

N guoi hau ruqu 5.80* (5.50) 

Huong dån San bån, Cau ca 67.00** (63.50) 

Huong dån San bån, Cau ca 33.50# (31.75) 

*Tfnh thea gio; **Tu 5 gio mQt ngay tro. len; #Duoi 5 gio. 

Chi phi an va o., d~ tfnh luong toi thi~u cho lao dQng t6ng 

quat, ap dl;lng k~ tu dau thang 01 nam 1994 nhu sau: 

Gia bi@u mm Gia bi~u co 

Phong - rieng (m6i tu'an) 3LOO $29.40 

- chung (m6i tu'an) 15.50 14.70 

An uong - (m6i bua) 2.50 2.35 

An uong - (m6i tuan) 52.50 49.35 

An va & (m6i tu'an) 

- voi phong rieng 83.50 78.75 

- voi phong chung 68.00 64.05 

Nha & (m6i tuan) 

cho nguoi thu ho~ch mua mang 

-C6phl,lc vl;l 97.15 92.10 

- Khong' phl;lC Vl;l 71.70 67.95 

Muo'n biet them chi (jet, xin lien lflC v6i 

Van phong Lao d9ng noi cu ng/}o 

® Ontario 

' 

langvan 143

. 

DuQ'c tin buOn 

CHIABUON 

- "..!' 

Cu . ba PRAM . VAN TO 

khu~-danh Vl10NG THl NGHI~M 

thån-mÅu v~n-hUu p~ QUÅN KHANH da qua.dai ngay 29 thang 11 n~m 1993 t~i 

Virginia, Hoa-ky, huång thQ 85 tu6i. 

Xin chia buOn ciIng anh chj Ph~m Quån Khanh; nguy~n-c'au cho 'linh-hOn cl,l sam v~ 

nuøc Chua. 

Trung-tdm Vån bUt Vi~t-nam / Ontario 

Gia-dinh Tra La Tr{Jn Trung Luang 

Gia-dinh Le Ph~c Hung 

Gia-dinh N guyln Ng{JC Ng(ln 

Nguy~n Huang & Nguyen Hiiu NghTa 

Gia-dinh Dao Trucmg Phuc 

Nguy~t Anh & Kim Phut;1ng 

I 

I i 

, 

: DuQ'C tin buOn, 

PHÅN-UlJ 

Cl;I Phero VU VAN MAI 

nh~c-phl,l cua nh~c-si hung-ca VI~T DZUNO, thån-phl.l ctla hung ca VO HOANG 

ANH (doan Nam California, Hoa-ky), da qua dai ngay 10 thang 12 n~m 1993 t

NGO NGUYEN DUNG 

(qua net ve cua Nguyln Hua Ct!m Phuong ) 

GIA-DiNH CUN. truy~n thieu-nhi 

eua Ng6 Nguyen Dfing, t~p truy~n in dyp, trlnhbay 

my-thu~t voi bla 5 mau va 28 bue minh-ha 

eua ha-sl Nguy~n Nh~t Tån. 

M(>t tae-phåm vui-tuai, co gia-tri vanchuang 

va giao-dl;lc; ging van h'6n-nhien, 

trang sang va di-dom. 

M(>t cuon sach qui, dang mua, dang dc 

danggiu,danggioi-thi~u, vaDANG 

LAMouA CHO cAc EM nhån dip 

I~Giang-sinh, tet Nguyen-dan, Trungthu, sinhnh~t, 

t1!U truang, lam phån thuang, v. v . 

Gia 10 my-kim (14 gia-kim). 

Xin giri chi-phieu ve: 

Lang Van 

P.o. Box 210 Station "U" 

Toronto, Ontario M8Z SPl Canada 

D(>c-giå dai h(;ln Lang Van duqe bOt 10% 

Tae-giå Ng6 Nguyen Dfing 

(Ng6 Vi~t Dfing), ml)t trong cac cåy 

bUt chfnh elIa Lang Van, duQ'c dl)c- :J: 

giå thul)e m9i lua tudi håm-m 

lo~i sach "viet cho eac em" clIa Ng~ 

Nguyen Dfing, sau ml)t lo~t truy~n 

"viet cho mlnh", nhu: 

- MUOi hai hoa cuc 

- Dong chii tam tinh 

-Dem 

-Tieng nui 

- C hu6ng dem. 

Tuy la truy~n "viet eho eac 

em", nhung kh6ng "dm" phl;l-huy 

d9C... ke. Hi~n nay, nhieu gia-dlnh 

d

Lang Van 113

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?