I 10 BIEG RZEŹNIKA 5 CZERWCA <strong>2015</strong>R., CISNA ŚWIADOMOŚĆ CIAŁA TO SIŁA! PO CO BIEGACZOWI GIMNASTYKA? Z POZORU SĄ TO PRZECIEŻ DWIE CAŁKIEM RÓŻNE DYSCYPLINY SPORTOWE. Bieganie jest jedną z najprostszych form ruchu, gimnastyka jest skomplikowana technicznie w swej strukturze. Wysiłek biegacza trwa zwykle długi czas, a z energetycznego punktu widzenia przebiega w przeważającej mierze na przemianach tlenowych podczas gdy w gimnastyce ruch trwa zwykle kilka minut lecz pod względem intensywności wysiłku zdecydowanie odbywa się na przemianach beztlenowych. Gimnastyka i lekkoatletyka mają jednak jedną cechę wspólną, rozwijając podstawowe zdolności motoryczne człowieka, tworzą bazę do uprawiania wszystkich innych dyscyplin sportu. SIŁOWNIA? Tak jak pierwszą aktywnością jaka przychodzi nam na myśl jeśli mówimy wytrzymałość czy szybkość jest bieganie, tak gimnastyka jest odpowiedzią jeśli chcemy zbudować siłę i gibkość. Rzeczą oczywistą wydaje się, że biegacz musi być silny, ale w praktyce biegacze amatorzy rzadko odwiedzają siłownie, aby popracować nad tzw. „ogólnorozwojówką”. Wygodniej jest jak się wydaje zrobić skipy i podbiegi niż wykonać trening na wszystkie partie mięśni. Jednak jeśli przyjrzymy się zawodowcom w każdej dyscyplinie sportu posiadają oni trenerów od tzw. przygotowania fizycznego czyli nic innego jak od treningu ogólnorozwojowego właśnie. UCZUCIE ZNIECHĘCENIA W bieganiu amatorskim trening wszechstronnie rozwijający wszystkie partie mięśni z naciskiem na mięśnie posturalne – utrzymujące postawę ciała jest również istotny. Poprawiając siłę i elastyczność mięśni nie tylko podnosimy swoją ogólną sprawność, ale przede wszystkim chronimy się przed kontuzjami. Bieganie poprzez swą prostotę niesie ze sobą pewną pułapkę. Ludzie ot tak wstają zza biurka i zaczynają biec nie zastanawiając się nawet nad tym jakie są możliwości ich organizmu jak funkcjonuje ich ciało. Znane wszystkim uczucie ciężkości podczas biegu, jakie towarzyszy początkującym, to nic innego jak zderzenie czołowe naszych wyobrażeń o sobie z faktycznym stanem fizycznym ciała. Poszczególne układy, gdy nie są przygotowane na wysiłek jaki im serwujemy, nie potrafią ze sobą skutecznie współpracować, a my zniechęcamy się, bo wydaje nam ss POSZCZEGÓLNE UKŁADY, GDY NIE SĄ PRZYGOTOWANE NA WYSIŁEK JAKI IM SERWUJEMY, NIE POTRAFIĄ ZE SOBĄ SKUTECZNIE WSPÓŁPRACOWAĆ, A MY ZNIECHĘCAMY SIĘ, BO WYDAJE NAM SIĘ, ŻE ZAWSZE MUSIMY W TRAKCIE BIEGU CZUĆ SIĘ ŹLE, ABY TEMPO JAKIM SIĘ PORUSZAMY MOŻNA BYŁO NAZWAĆ BIEGIEM. się, że zawsze musimy w trakcie biegu czuć się źle, aby tempo jakim się poruszamy można było nazwać biegiem. TRENING BEZ OBCIĄŻEŃ Trening ogólnorozwojowy daje ciału bardzo ważne wprowadzenie zarówno wtedy gdy w ogóle zaczynamy przygodę z bieganiem jak i wtedy gdy po roztrenowaniu zaczynamy kolejny etap przygotowawczy. To ważne aby rozwijać równolegle wszystkie zdolności motoryczne, aby ćwiczenia siłowe łączyć z treningiem gibkości, gdyż silny mięsień to nie sztywny lecz elastyczny mięsień pozwalający na wykonanie pełnego ruchu w stawie, z którym współpracuje. Tylko taka baza gwarantuje nam prawdziwą wszechstronną sprawność i ochronę przed kontuzjami. To co odstrasza wielu biegaczy od siłowni to konieczność dźwigania ogromnych ciężarów, a przecież trening gimnastyczny, to trening w przeważającej mierze bez użycia sprzętu. Tego po prostu nie można przedawkować, gdyż jedynym obciążeniem jest nasze własne ciało, które przecież codziennie dźwigamy biegając. PRZYJAZNA SIŁA WZGLĘDNA W gimnastyce inaczej niż w innych sportach siłowych rozwijamy siłę względną przyjazną biegaczowi. Siła względna jest tym większa najprościej rzecz ujmując im lżejsze dla nas samych jest nasze ciało. Dla porównania np. zawodnik sumo dysponujący ogromną siłą absolutną tym większą i większa jest całkowita masa jego ciała, miałby problem z wykonaniem prostych ćwiczeń gimnastycznych, takich jak np. podciąganie na drążku, czy wymyk, gdyż jego ciało z powodu dużej masy zarówno mięśni jak i tkanki tłuszczowej jest dla niego samego bardzo ciężkie. Gimnastyk będąc drobnej budowy ciała przy niewielkiej masie dysponuje proporcjonalnie dużo większą siłą, dzięki czemu może operować swoim ciałem w sposób niemal nieograniczony. Przełóżmy to teraz na bieganie. Każdy kto biegając próbował zrzucić zbędne kilogramy, wie jak ciężko jest biec z dodatkową masą. Wszystko dlatego, że przy każdym kroku biegacz musi walczyć z grawitacją, unosząc ciało ponad ziemię siłą swoich mięśni. Stąd też budzą się w nas obawy, że jak zaczniemy chodzić na siłownię i „przypakujemy” to będzie się nam biegało jeszcze ciężej. Otóż wcale nie musi tak być. TRENING TRENINGOWI NIE RÓWNY Trening siły różni od treningu na masę. Dla gimnastyka podobnie jak dla biegacza ciężar ciała jest tym lepszy im mniejszy (przy zachowaniu maksymalnie jak największego poziomu siły). Swoje doskonale zbudowane ciała gimnastycy osiągają nie pracą na typowej siłowni lecz wielogodzinnym treningiem na sali gimnastycznej, na której nie ma maszyn ani żelastwa, ale jest pełno drewnianych prosto skonstruowanych przyrządów. Trening gimnastyczny opierający się na ćwiczeniach z oporem własnego ciała rozwija siłę bez zbędnego nadbudowania masy mięśniowej. To jest siła w czystej pierwotnej postaci. Nie musimy zastanawiać się ile mamy wykonać powtórzeń, gdyż możemy ćwiczyć do ostatniego możliwego do wykonania powtórzenia. Nie musimy też obawiać się, że przesadzimy z obciążeniem, gdyż ciężar jest rozłożony w ciele w taki sposób, że nie możemy w sposób wyizolowany przeciążyć mięśnia. SIŁA TO NIE WSZYSTKO Wiele ćwiczeń gimnastycznych wymaga od nas nie tylko siły ale i gibkości, a właściwie równowagi pomiędzy tymi dwoma zdolnościami motorycznymi. Wykonując ćwiczenia w pełnym zakresie ruchu od rozciągnięcia mięśnia aż do napięcia, budujemy elastyczność mięśni i ścięgien, które stają się wytrzymałe i odporne na kontuzje. Jednak gimnastyka, to nie tylko siła i gibkość, ale też cała gama zdolności koordynacyjnych które przy okazji są tu rozwijane. Weźmy trzy podstawowe: orientacja przestrzenna, równowaga i rytmizacja bez wątpienia każdy biegacz zgodzi się, że te zdolności są ważne również w bieganiu zwłaszcza bieganiu naturalnym, terenowym gdzie przy każdym kroku ciało człowieka musi dostosować się do zmieniających się warunków otoczenia. ŚWIADOMOŚĆ NAPIĘCIA MIĘŚNI Trening gimnastyczny znacząco wpływa również na kinestetyczne czucie głębokie związane przede wszystkim ze świadomością położenia ciała i napięcia poszczególnych jego mięśni w danym momencie. Gimnastyk dąży do perfekcji w ułożeniu ciała podczas wykonywania ćwiczeń, aby to osiągnąć musi więc w każdej chwili wykonywania ćwiczenia zdawać sobie w pełni sprawę z tego jak wygląda jego ciało w ruchu bez kontroli wzrokowej. W bieganiu długodystansowym jest to również istotne. Tam, gdzie dochodzi zmęczenie i ruchy stają się niedokładne nie tylko spada tempo biegu, ale i zwiększa się nasza podatność na przeciążenia. Umiejętność dokonania korekty postawy ciała w trakcie biegu pomimo zmęczenia niewątpliwe przekłada się więc na naszą jakość biegania. Nie chodzi tu wcale, aby biegać ładnie lecz aby biegać efektywnie. Zdecydowanie więcej energii kosztuje nas bieg gdy wykonujemy w jego trakcie ruchy zbędne i napinamy więcej grup mięśniowych niż to jest potrzebne. Umiejętność płynnego przechodzenia od stanu rozluźnienia mięśnia do jego napięcia jest kluczowa w gimnastyce. Weźmy np. takie ćwiczenie jak ” poziomka”. Wykonanie tego ćwiczenia polegające na uniesieniu bioder i nóg z siadu do podporu na wyprostowanych ramionach nie jest możliwe bez siły mięśni brzucha i elastyczności tylnych mięśni ud. Tylko ich wzajemna antagonistyczna praca daje pożądane efekty. GIMNASTYKA TO ZABAWA RUCHEM Trzeba tu mieć zapas motoryki pozwalający nawet to, co jest trudne, wykonywać swobodnie i z uśmiechem, tak aby obserwującym wydawało się zupełnie proste. Biegacz, który oprócz siły może pochwalić się lekkością, elastycznością, doskonałym skoordynowaniem ruchów, orientacją przestrzenną i poczuciem równowagi, będzie miał więc przewagę nad przeciwnikiem dysponującym jedynie szybkością i wytrzymałością. Będzie po prostu od niego ogólnie sprawniejszy, choć może nie zawsze przełoży się to na minuty i sekundy, ale z pewnością przełoży się na długie lata biegania bez uszczerbku na zdrowiu. W treningu ogólnorozwojowym chodzi właśnie o gimnastykę, o przekraczanie granic mierzonych nie w czasie i przestrzeni, lecz w świadomości swojego ciała. Patrycja Dettlaff – absolwentka Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu na kierunku wychowanie fizyczne ze specjalnością trenerską z gimnastyki sportowej. Na co dzień nauczyciel wychowania fizycznego, instruktor gimnastyki korekcyjnej ćwiczeń siłowych i kulturystki. Pasjonatka biegania górskiego i ultramaratonka, 15 zawodniczka Montrail Ligii Biegów Górskich 2014, zawodniczka i trenerka JacekBiega Running Team.
ultra III Maraton Bieszczadzki Cisna, 11 października <strong>2015</strong>
Change language