6KaCgClnZ

Islam je uticao na formiranje evropskog duhovnogi kulturnog identiteta na sjeveroistoku Evropekroz 500 godina trajanja Zlatne Horde, odnosnoKrimskog, Kazanskog i Astrahanskog kanata,te na jugoistoku Evrope kroz vitalnu i moćnuOsmanlijsku imperiju.Islamska misao je inicirala humanistički preporodna Zapadu, uvela je historijske nauke, uvelaje naučni metod, pomogla je skolastičarimada usklade filozofiju s vjerom, stimulirala jezapadni misticizam, postavila temelje italijanskojreneseansi i usmjerila modernu evropsku misaodo Kanta. Muslimani su bili nosioci progresa togvremena, oni su bili most između filozofije i znanjaAntičke Grčke i nauke zapadnog svijeta.Napredak medicine, matematike, astronomije,hemije, geografije, građevinarstva i finansija, nakom počiva moderno društvo, je nezamisliv bezučešća islamskih naučnika.Mnogi naučni radovi, uključujući i one naovom Centru, govore o ovoj temi i potvrđujunedvosmislen zaključak – muslimani su sukreatori,a time i suvlasnici evropske kulture i civilizacije.Jedan od autohtonih evropskih naroda koji je većpola milenijuma u islamu su bosanski muslimani,Bošnjaci.To je narod koji je u svojoj borbi za opstanak,slobodu i dignitet, na vlastitom mikroplanu, prošaomnoga iskušenja kroz koja prolaze ili će proćimuslimani diljem svijeta. To je mali narod kojinosi veliko historijsko breme. Bošnjaci su prastarievropski narod, „stojnici od vajkada“, kako je to,na upit jednog istraživača etnogeneze, definisaojedan mudar seljak iz okoline Sarajeva. Ime zemljeBosne – Bosona, u X. vijeku spominje bizantijskicar i historičar Porfirogenit u svom djelu ”Deadministrando imperio”, i njene granice, u manjevišeistom obliku zadržat će se od tog vremena dodanašnjih dana.Kroz sve vrijeme svog trajanja Bosna je bila tačkadodira Istoka i Zapada, mjesto susreta ideja, religijai interesa, ali prije svega mjesto koegzistencijepripadnika abrahamskih tradicija.Specifikum srednjovjekovne Bosne je bilopostojanje autohtone Crkve bosanske, heretičke ibliske katarima i patarenima, čiji pripadnici su senazivali Krstjanima ili Dobrim Bošnjanima.Bosna je tokom nekoliko decenija svog postojanja,naročito u XX. vijeku, bila poprište sukoba. Aliti sukobi su svaki put bili uvezeni spolja, krozintervencije i invazije tuđinaca. Ono što Bosnau stvari jeste, a to je prirodna multikulturalna imultireligijska zajednica, izgrađeno je kroz vijekovemira, tolerancije i poštivanja drugih i drugačijih.Sarajevo je grad sa stotinu minareta, ali i gradbrojnih i golemih crkava i sinagoga. Uz katoličkekatedrale i markantnu Sabornu pravoslavnu crkvu,tu je i velika protestantska, kao i subotarska crkva.Sve najbitnije bogomolje se nalaze u historijskomdijelu Sarajeva, na jednom kvadratnom kilometrui skoro da se oslanjaju jedna na drugu.Ime naroda koji je nastanjivao Bosnu nalazimo veću titularu bizantijskog cara Manuela Komnena iz1166. godine gdje ih on naziva Bosenikos. U Poveljibosanskog kralja Stjepana II. Kotromanića iz 1332.godine koristi se naziv Bošnjani, što će Osmanlijskiosvajači prilagoditi vlastitom izgovoru u nazivBošnjaci.Drugog naziva za stanovnike Bosne nije bilo sve dodruge polovine XIX. vijeka kada se pod snažnimuticajem velikodržavnih projekata iz susjedne Srbijei Hrvatske bosanski pravoslavci i katolici počinjuimenovati Srbima i Hrvatima. Bosanski jezik ibosansko pismo bosančicu nalazimo već u PoveljiKulina Bana iz 1189. godine u kojoj ovaj bosanskivladar daje određene garancije Dubrovačkojrepublici. Najstariji rječnik bosanskog jezika zakoji znamo je štampan 1631. godine.Bošnjaci su islam počeli da prihvataju prije dolaskaOsmanlija na teritoriju Bosne, ali masovnoprihvatanje nove vjere se postupno odvijalo krozprvi vijek vladavine Osmanlija. Bošnjaci i Crkvabosanska su se duhovno, politički i vojno odupiralii Istoku i Zapadu, i Vatikanu i Bizantiji, i papamai kraljevima. Invazija Otomana pak nije shvaćenakatastrofično.BAKIR IZETBEGOVIĆ ~ 86 ~ MANDAT 2010. - 2014.