Podstawowa reguła optometrii - Optimed

P O D S T A W O W A R E G U Ł A O P T O M E T R II IIPojęcie większej mocy optycznej.Określając moc optyczną soczewek dodatnich mówimy Ŝe moc +4,5 jest większa niŜ +4,0, ale przy soczewkach ujemnych juŜwiele osób ma duŜe trudności z określeniem czy –6,0 jest większe czy mniejsze niŜ –5,5. Przyjmując definicję mocy optycznejjako zdolność skupiającą światła widać Ŝe soczewka +4,5 bardziej skupia niŜ +4,0 i soczewka –5,5 daje wiązkę bardziej zbieŜnaniŜ –6,0. MoŜna to porównać z temperaturą: temperatura +4,5 jest wyŜsza niŜ +4,0 i analogicznie temperatura –5,5 jesttemperaturą wyŜszą niŜ –6,0. Gdy w układzie oko-okulary do mocy optycznej oka +58,0 dptr dodamy moc okularów -6,0otrzymamy układ o zbieŜności +52 dptr, zaś z okularami – 5,5 dptr zbieŜność wyniesie +52,5 i będzie większa niŜ poprzednioJeśli tak będziemy traktować zwiększanie mocy optycznej to wszystkie rozwaŜania o metodach „odmglenia” i Donders’a będązawsze identyczne dla soczewek ujemnych i dodatnich. Dlatego w dalszych rozwaŜaniach najczęściej nie będziemy określaćwartości mocy soczewki najlepiej korygującej wadę do dali D L poniewaŜ nie ma znaczenia czy badamy osobę krótkowzrocznączy nadwzroczną – zawsze rozpoczynamy badanie od wstawienia soczewki „zamglającej” większej około 2,5 dioptrii niŜsoczewka D L . Dla oka nadwzrocznego o D L =+4,0 będzie to soczewka +6,5, a dla krótkowidza o D L =–6,0 soczewka zamglającapowinna mieć moc –3,5 dioptrii.Podstawowa reguła optometrii. Krzywa Swein’aPrzy zasłoniętym lewym oku, badamy oko prawe w następujący sposób: Przymierzamy najpierw soczewkę sferycznąo wystarczająco duŜej mocy (w zasadzie soczewka o mocy 2,5 dioptrii powinna dawać 1/10 ostrego widzenia według krzywejSwaine'a) aby obraz punktu dalekiego tworzył się przed punktem dali (przy niemiarowości sferycznej) lub przed obydwomapunktami dali (w przypadku astygmatyzmu). wiązka światła w ciele szklistym ma więc swój wierzchołek lub swoje linieogniskowe przed siatkówką. Na siatkówce tworzy się raczej pokaźna plamka dyfuzyjna - mówimy, Ŝe obraz jest zamglony.Soczewka zamglająca jest soczewką sferyczną i umieszczona przed okiem badanym pozwala na odczytanie tylko większychoptotypów ( V˛ 1/10 ). Zatem moŜemy zobaczyć na krzywej Swaine’a Ŝe, jeśli potrzeba soczewki mglącej mocniejszej od +2,5dioptrii, jest wysoce prawdopodobne, Ŝe badane oko jest dalekowzroczne (lub występuje astygmatyzm i nadwzroczność).Według podstawowej reguły optometrii określonej przez Swaine’a: moc dodatkowej soczewki poprawiającej niemiarowośćsferyczną oka po zamgleniu, równa jest odwrotności czterokrotnej ostrości po zamgleniu.Reguła ta pozwala określić w przybliŜeniu moc soczewki sferycznej korekcyjnej do dali D L przy niemiarowości sferycznej lubdającej najlepszą ostrość przy astygmatyzmie. Zastosowanie tego sposobu określenia mocy soczewki do dali pozwalazaoszczędzić duŜo czasu w późniejszym "odmglaniu obrazu" przez dokładanie soczewek o ćwiartkowych mocach.JeŜeli oznaczymy ostrość wzroku po zamgleniu przez V 0 a przez ∆ - moc dodatkowej soczewki poprawiającej zamglony obrazdo maksymalnej ostrości to pomiędzy tymi wielkościami zachodzi zaleŜność1∆ = ⎯⎯⎯4 • V eD e - moc soczewki próbnejD L - moc soczewki korekcyjnej do dali w początku dobrego widzeniaD L = D e - ∆V e - ostrość wzroku po zamgleniu∆ - moc dodatkowej soczewki poprawiającej zamglony obraz do maksymalnej ostrościD’ L - moc soczewki korekcyjnej w końcu obszaru dobrego widzeniaPodstawowa reguła optometrii1 Moc dodatkowej soczewki poprawiającej niemiarowość∆ = ⎯⎯⎯ sferyczną oka po zamgleniu, równa jest odwrotności4 • V e czterokrotnej ostrości po zamgleniulub innymi słowamiWzrost sferycznej składowej refrakcji o 0,5 dioptriipowoduje spadek ostrości o połowęPrzykładD e sferyczna soczewka mgląca obraz do ostrości V=1/10 ma moc = +4,50 D1 1∆ = ⎯⎯⎯ = ⎯⎯⎯⎯ =2,50 dioptrii4 • V e 4 • 1/10D L = D e - ∆ = 4,50 - 2,50 = + 2,0 dioptriiStąd wiemy, Ŝe początek obszaru ostrego widzenia znajduje się około D L =+2,0 dioptrii.Moc soczewki umieszczonej przed okiem w przypadku metody zamglenia jest dowolna, ale wystarczająco duŜa, aby obniŜyćostrość wzroku do 1/10. Moc soczewki korekcyjnej do dali D L moŜemy odczytać wprost z powyŜszej krzywej lub tabeliPodstawowa reguła optometrii strona 1 z 4 Piotr Michałowski paź-2010

Moc soczewki potrzebnej do przywrócenia pełnej ostrości wzrokuOstrość wzroku V e 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1Moc soczewki D L 0,28 0,32 0,36 0,42 0,5 0,63 0,83 1,25 2,5551,0Koniecostrego widzeniaPoczątekostrego widzenia0,9560,80,7580,65500,1PunktdostatecznegozamgleniaRysunek 1Krzywa Swaine’aStopniowe uzyskiwanie ostrości.Zobaczyliśmy, Ŝe moŜna określić wstępnie D L przy znanej wartości ostrości wzroku w czasie zamglenia. MoŜemy więc touwzględnić w czasie „odmglania”. Biorąc wartości z poprzedniego przykładu i uwzględniając określone wcześniej D L moŜemyzmienić soczewkę próbną D e =+4,50 zmienić od razu na D e =+3,0 a następnie „odmglić” ostrość małymi krokami zmniejszającD e co ćwierć dioptrii, aŜ do początku obszaru ostrego widzenia.Początek obszaru ostrego widzenia.Obszar ostrego widzenia jest obszarem w którym występuje największa ostrość. Obszar ten rozpoczyna się od D L .Potwierdzeniem, Ŝe jesteśmy w punkcie D L jest zmniejszenie ostrości po dołoŜeniu soczewki +0,25 i powrót ostrego widzenia powymianie tej soczewki na -0,25. Dalsza kontynuacja wymiany soczewek na coraz słabsze prowadzi do momentu spadku ostrości.Oznacza to Ŝe, jesteśmy w punkcie D' L i Ŝe, opuściliśmy obszar ostrego widzenia. Według przedstawionej powyŜej krzywejsoczewka +0.25 powinna przywrócić ostrość.10 510 51,0Koniecostrego widzeniaPoczątekostrego widzenia0,9560,80,7Obszar ostrego widzenia585105165255150 100,60,50,40,30,20,1.Rysunek 2 Początek ostrego widzenia- optymalny punkt mocy do daliPodstawowa reguła optometrii strona 2 z 4 Piotr Michałowski paź-2010

jeśli po ZMNIEJSZENIU MOCY SOCZEWKI D e o -0,25ostrość to soczewka D e część krzywejwzrasta D e > D L prawa wznoszącanie zmienia się D' L ≤ D e ≤ D L obszar ostrego widzeniaspada D e < D' L lewa opadającajeśli po ZWIĘKSZENIU MOCY SOCZEWKI D e o +0,25ostrość to soczewka D e część krzywejspada D e > D L prawa wznoszącanie zmienia się D' L ≤ D e ≤ D L obszar ostrego widzeniawzrasta D e < D L lewa opadającaTrzeba zauwaŜyć jednak, Ŝe gdy D e =D L to dołoŜenie soczewki +0,25 powinno wyraźnie zmniejszyć ostrość. Świadczy too tym, Ŝe nie występuje utajona akomodacja.PowyŜsze reguły moŜemy stosować zarówno w przypadku nadwzroczności jak i krótkowzroczności, pod warunkiem, Ŝe niema astygmatyzmu lub występujący astygmatyzm nie jest zbyt mocny. Nie jest to jednak przeszkodą w „zamgleniu”1,31,21,155561,00,90,80,7585105165255500,60,50,40,30,20,1Rysunek 3Ostrość wzroku u osób z tą samą wadą refrakcji i róŜnej zdolności rozdzielczej wzroku.Rysunek 4Wpływ moŜliwości akomodacji na zakres obszaru ostrego widzeniaPodstawowa reguła optometrii strona 3 z 4 Piotr Michałowski paź-2010

AkomodacjaZmniejszając moc soczewki w lewo od punktu D L wymuszamy u osoby badanej akomodację oka, by wyrównać brakującą mocukładu oko-soczewka próbna. Zasięg akomodacji jest jednak ograniczony i po przekroczeniu punktu D’ L akomodacja staje się juŜniewystarczająca i ostrość wzroku spada. (Rysunek 4) Szerokość przedziału akomodacji jest róŜna u róŜnych osób i na ogółzmniejsza się wraz z wiekiem (nie istnieje ścisła zaleŜność akomodacji od wieku). Oczywiście akomodacja występująca w czasiebadania refrakcji jest największym źródłem błędów. Aby znaleźć połoŜenie punktu D L – czyli punktu najlepszej soczewki do dali– trzeba wprowadzić oko w stan „zamglenia” obniŜając zdecydowanie ostrość wzroku i stopniowo zmniejszając mocposzukujemy optymalnego punktu dali.Przypadek krótkowzroczności (poniŜej 2 dioptrii)W tym przypadku mierzymy ostrość pierwotną, jeśli jest ona wyŜsza lub równa niŜ 1/10 to moŜemy powiedzieć, Ŝe D e = 0i Ŝe D e jest większe niŜ D L (D L < 0). Ze wzoru na D L wynika, Ŝe D L = D e -∆ = 0-∆ = -∆i w ostateczności D L =-∆Ostrość pierwotna Ve pozwala na określenie ∆ i w konsekwencji D LPrzykład1 1Gdy V e = 1/10 to ∆= ⎯⎯ = ⎯⎯⎯ =2,50 zaś D L =-2,5 dioptrii4•V e 4•1/10Ocena refrakcji w wysokiej krótkowzrocznościGdyby ostrość pierwotna V e była niŜsza od 1/10, to moŜna powiedzieć, Ŝe D L > -2,50 i w takim przypadku mamy wielerozwiązań dla określenia przybliŜonej wartości D L .Szukanie punktu daliNajpierw umieszcza się test w odległości 0,40 m (odwrotność 2,50). Rzeczywisty punkt dali oka krótkowzrocznego znajdujesię przed rogówką. Wystarczy więc wykonać test na widzenie z bliska i poprosić pacjenta o przysunięcie testu do siebie, aŜ domomentu, kiedy będzie w stanie czytać test.Nie jest konieczne by czytał on najmniejsze litery, lecz przeciwnie największe (lub jedne z największych). Pacjent będzie mógłczytać tekst, gdy test znajdzie się w punkcie dali. Mierzymy więc w metrach odległość testu do rogówki L T . Odwrotność tejodległości da nam w przybliŜeniu wartość D L , którą moŜemy skontrolować znaną nam juŜ wcześniej metodą.Przykłady1a) jeśli L T = -0.25 m to D L = ⎯⎯ = - 4,0 dioptrii-0,251b) jeśli L T = -0.10 m to D L = ⎯⎯ = -10,0 dioptrii-0,101c) jeśli L T = -0.08 m to D L = ⎯⎯ = -12,5 dioptrii-0,08L T - odległość testu do rogówkiPodstawowa reguła optometrii strona 4 z 4 Piotr Michałowski paź-2010