ETAG 003 GUIDELINE FOR EUROPEAN TECHNICAL APPROVAL ...

WYTYCZNE DO EUROPEJSKICH APROBAT TECHNICZNYCHEUROPEAN TECHNICAL APPROVALS GUIDELINESETAG nr 003Grudzień 1998 r.ZESTAWY WYROBÓWDO WYKONYWANIA ŚCIAN DZIAŁOWYCH

® INSTYTUT TECHNIKI BUDOWLANEJPL 00-611 WARSZAWA, ul. FILTROWA 1tel.: (48 22) 825 04 71; (48 22) 825 76 55 — fax: (48 22) 825 52 86Członek Europejskiej Unii Akceptacji Technicznej w Budownictwie — UEAtcCzłonek Europejskiej Organizacji ds. Aprobat Technicznych — EOTASeria: DOKUMENTY EOTAWYTYCZNE DO EUROPEJSKICH APROBAT TECHNICZNYCHEUROPEAN TECHNICAL APPROVALS GUIDELINESETAG nr 003Grudzień 1998 r.ZESTAWY WYROBÓWDO WYKONYWANIA ŚCIAN DZIAŁOWYCHEUROPEAN ORGANISATION FOR TECHNICAL APPROVALSKunstlaan 40, Avenue des ArtsB-1040 Brussels

ETAG nr 003 3/65SPIS TREŚCIPRZEDMOWA..................................................................................................................................................5WYKAZ DOKUMENTÓW ZWIĄZANYCH..........................................................................................................7Rozdział 1 WSTĘP..........................................................................................................................................91. INFORMACJE WSTĘPNE.............................................................................................................................91.1. Podstawa prawna...................................................................................................................................91.2. Status Wytycznych do europejskich aprobat technicznych......................................................................92. ZAKRES......................................................................................................................................................102.1. Zakres..................................................................................................................................................102.2. Kategorie użytkowe, asortymenty wyrobów, zestawy.............................................................................112.3. Założenia.............................................................................................................................................123. TERMINOLOGIA.........................................................................................................................................143.1. Terminologia ogólna (patrz Załącznik A)...............................................................................................143.2. Terminologia specjalistyczna stosowana w niniejszych wytycznych.......................................................143.2.1. Ściana nienośna.........................................................................................................................143.2.2. Złącze.........................................................................................................................................143.2.3. Stała ściana działowa..................................................................................................................143.2.4. Przestawna ściana działowa........................................................................................................15Rozdział 2 WYTYCZNE OCENY PRZYDATNOŚCI DO ZASTOSOWANIA.....................................................164. WYMAGANIA..............................................................................................................................................164.1. Wytrzymałość mechaniczna i stateczność ............................................................................................184.2. Bezpieczeństwo pożarowe....................................................................................................................184.2.1. Reakcja na ogień ........................................................................................................................184.2.2. Odporność ogniowa....................................................................................................................194.3. Higiena, zdrowie i środowisko...............................................................................................................194.3.1. Wydzielanie formaldehydu, azbestu (zawartość), pięciochlorofenolu i innychsubstancji niebezpiecznych........................................................................................................194.3.2. Przepuszczalność pary wodnej....................................................................................................194.3.3. Wodoszczelność.........................................................................................................................204.4. Bezpieczeństwo użytkowania................................................................................................................204.4.1. Wytrzymałość na obciążenia poziome i mimośrodowe................................................................204.4.2. Zabezpieczenie przed obrażeniami ciała w wyniku kontaktu.........................................................204.5. Ochrona przed hałasem .......................................................................................................................214.5.1. Izolacyjność od dźwięków powietrznych......................................................................................214.5.2. Pochłanianie dźwięku..................................................................................................................214.6. Oszczędność energii i zachowanie ciepła..............................................................................................214.6.1. Opór cieplny...............................................................................................................................214.6.2. Bezwładność cieplna...................................................................................................................224.7. Aspekty trwałości i przydatności użytkowej...........................................................................................224.7.1. Sztywność ..................................................................................................................................224.7.2. Zabezpieczenie przed zniszczeniem............................................................................................225. METODY SPRAWDZANIA..........................................................................................................................245.1. Wytrzymałość mechaniczna i stateczność ............................................................................................265.2. Bezpieczeństwo pożarowe....................................................................................................................265.2.1. Reakcja na ogień ........................................................................................................................265.2.2. Odporność ogniowa....................................................................................................................265.3. Higiena, zdrowie i środowisko...............................................................................................................265.3.1. Wydzielanie formaldehydu, azbestu (zawartość), pięciochlorofenolu i innychniebezpiecznych substancji........................................................................................................265.3.2. Przepuszczalność pary wodnej....................................................................................................275.3.3. Wodoszczelność.........................................................................................................................275.4. Bezpieczeństwo użytkowania................................................................................................................275.4.1. Wytrzymałość na obciążenia poziome i mimośrodowe................................................................275.4.2. Zabezpieczenie przed uszkodzeniami ciała w wyniku kontaktu.....................................................28

ETAG nr 003 5/65PRZEDMOWAInformacje ogólne na temat Wytycznych do europejskich aprobat technicznychNiniejsze wytyczne zostały opracowane przez Grupę Roboczą EOTA 05.05/01 — Zestawy wyrobówdo wykonywania ścian działowych.W skład Grupy Roboczej wchodziło dziewięciu członków z krajów Unii Europejskiej (Danii (organizator),Belgii, Finlandii, Francji, Niemiec, Holandii, Włoch, Portugalii i Wielkiej Brytanii) i jednej europejskiejorganizacji branżowej (EuroGypsum reprezentującej Europejskie Zrzeszenie ProducentówWyrobów Budowlanych). Na ostatnim posiedzeniu Grupy Roboczej reprezentowana była równieżEuropejska Federacja Producentów Włóknocementu.Zakres niniejszych wytycznych jest wynikiem podziału zadań pomiędzy EOTA i CEN w dziedzinieścian działowych. Uzgodniono, że EOTA będzie zajmować się systemami opisanymi w zakresieniniejszych wytycznych, natomiast CEN będzie zajmowała się ścianami działowymi montowanymi namiejscu budowy z komponentów ogólnie dostępnych lub wytwarzanych na budowie.W niniejszych wytycznych przedstawiono wymagania dotyczące właściwości użytkowych zestawówwewnętrznych ścian działowych stosowanych jako ściany nienośne, metody sprawdzenia stosowanedo zbadania różnych parametrów właściwości użytkowych, kryteria oceny właściwości użytkowychpod kątem zamierzonego zastosowania wyrobu oraz założone warunki projektowania i wykonywaniazestawów wewnętrznych ścian działowych w obiektach budowlanych.Ogólna metoda oceny przyjęta w niniejszych wytycznych wykorzystuje istniejącą wiedzę i doświadczeniabadawcze. Kryteria oceny zostały wybrane na podstawie analizy aspektów technicznych związanychz właściwościami użytkowymi systemów ścian działowych wykonywanych z materiałówtradycyjnych.Podstawę niniejszych wytycznych stanowią między innymi „Wspólne Wytyczne UEAtc dot. aprobattechnicznych dla lekkich ścian działowych”. W powyższych wytycznych dokonano poważnych zmian,ponieważ nie były one zmieniane od momentu publikacji, tj. od 1973 r. W stosownych przypadkach,zostały również przedyskutowane i uwzględnione krajowe ustalenia techniczne.Nie opracowano nowych metod badań, gdyż zdecydowano się na wykorzystanie lub poprawienieistniejących metod badawczych i obliczeniowych, a zwłaszcza metod EN i ISO. Jeśli chodzi o sprawdzeniewytrzymałości mechanicznej i stateczności oraz sztywności, dokonywane w badaniach przezuderzenie ciałem miękkim (punkt 5.4.1.1 i 5.7.1.1), to Grupa Robocza przedyskutowała możliwośćwprowadzenia alternatywnej metody obliczeniowej, lecz zrezygnowała z niej po stwierdzeniu brakuodpowiednich metod.W niniejszych wytycznych przedstawiono procedury, których należy przestrzegać przy dokonywaniuoceny różnych właściwości użytkowych zestawów wewnętrznych ścian działowych. Jednakże, należypodkreślić, że wybór poddawanych ocenie właściwości użytkowych oraz wybór klas i kategorii dlakażdej właściwości użytkowej zależy całkowicie od producenta.

6/64 ETAG nr 003®Ze względu na to, że w większości krajów członkowskich i w dokumencie interpretacyjnym dot. bezpieczeństwapożarowego do zdefiniowania odporności ogniowej i reakcji na ogień stosowane są klasy,w niniejszych wytycznych postąpiono tak samo. W pozostałych przypadkach nie wprowadza się klas atylko kategorie użytkowania przy omawianiu wytrzymałości mechanicznej i stateczności oraz sztywności.Wszystkie pozostałe właściwości użytkowe wyrobów wyrażane są wartościami liczbowymi.Takie podejście jest zgodne z filozofią Dyrektywy 89/106/EWG dotyczącej wyrobów budowlanych,zgodnie z którą wymagania podstawowe dotyczą obiektów budowlanych, a europejska aprobatatechniczna (ETA) stanowi pozytywną ocenę techniczną przydatności wyrobu budowlanego do jegozamierzonego zastosowania, tj. wbudowania go w obiekt. ETA dotyczy tylko wyrobu i podaje klasy lubtylko właściwości użytkowe wyrobu wykorzystywane później przez projektanta obiektu.

ETAG nr 003 7/65WYKAZ DOKUMENTÓW ZWIĄZANYCHENV 1991-2-1:1995(PrPN-ENV)96/603/WEPrEN 1363-1(PrPN-EN)PrEN 1363-2(PrPN-EN)Eurokod 1: Podstawy projektowania i oddziaływania na konstrukcje —Część 2-1: Obciążenia konstrukcji — gęstość materiałów, ciężar własny iobciążenia użytkoweDecyzja KomisjiBadanie odporności ogniowej — Wymagania podstawoweBadanie odporności ogniowej — Część 2: Procedury alternatywne i dodatkowePrEN 1364-1 Badanie odporności ogniowej elementów nienośnych w budynkach —Część 1: ŚcianyEN xxxx:yyyyEN xxxx:yyyyEN 120:1993(PN-EN 120:1994)EN 717-2:1995(PN-EN 717-2:1999)EN 717-3:1997(PN-EN 717-3:1999)ISO/DIS 13788:1997ISO 7892:1998(IDT PN-93/B-10027)ISO/DIS 7893:1990ISO/DIS 8413:1990EN/ISO 140-3:1995(PN-EN 20140-3:1999)EN 20354:1993(PN-EN 20354:2000)EN/ISO 354/A1:1997(PN-EN 20354/A1:2000)EN/ISO 6946:1996(PN-EN ISO 6946:1999)EN/ISO 8990:1995(PN-EN ISO 8990:1998)PrEN 12667:1996(PrPN-EN)PrEN 12939:1997(PrPN-EN)Reakcja na ogień — klasyfikacjaOdporność ogniowa — Elementy budowlane — klasyfikacjaTworzywa drzewne — Oznaczanie zawartości formaldehydu — Metodaekstrakcji zwana metodą perforatoraPłyty drewnopochodne — Oznaczanie emisji formaldehydu — Część 2:Emisja formaldehydu metodą analizy gazowejPłyty drewnopochodne — Oznaczanie emisji formaldehydu — Część 3:Emisja formaldehydu metodą butelkowąWłaściwości cieplno-wilgotnościowe komponentów i elementów budowlanych— Określanie temperatury powierzchni wewnętrznej w celu uniknięciakrytycznej wilgotności powierzchni i obliczenia kondensacji wewnętrznejPionowe elementy budowlane — Badanie odporności na uderzenia — Ciałauderzające i ogólna procedura badawczaNormy dotyczące właściwości użytkowych w budownictwie — Ścianydziałowe z komponentów — Badanie odporności na uderzeniaNormy dotyczące właściwości użytkowych w budownictwie — Ścianydziałowe z komponentów — Badanie wytrzymałości na podwieszone obciążeniastatyczneAkustyka — Pomiary izolacyjności akustycznej w budynkach i izolacyjnościakustycznej elementów budowlanych — Część 3: Pomiary laboratoryjneizolacyjności od dźwięków powietrznych elementów budowlanychAkustyka — Pomiar pochłaniania dźwięku w komorze pogłosowej.Zmiana 1: Sposoby montażu próbek do pomiaru pochłaniania dźwiękuKomponenty budowlane i elementy budynku — Opór cieplny i współczynnikprzenikania ciepła — Metoda obliczaniaIzolacja cieplna — Określanie właściwości związanych z przenikaniemciepła w stanie ustalonym — Metoda kalibrowanej i osłoniętej skrzynkigrzejnejMateriały budowlane — Określanie oporu cieplnego metodami aparatupłytowego z osłoniętą płytą grzejną z czujnikami gęstości strumienia cieplnego— Wyroby o wysokim i średnim oporze cieplnymMateriały budowlane — Określanie oporu cieplnego metodami aparatupłytowego z osłoniętą płytą grzejną z czujnikami gęstości strumienia cieplnego— Grube wyroby o wysokim i średnim oporze cieplnym

8/64 ETAG nr 003®EN/ISO 10211-1:1995(PN-EN ISO 10211-1:1998)EN/ISO 10211-2:1995EN 423:1993(PN-EN 423:1999)EN 300:1997(PN-EN 300: 2000)EN 312-1:1997(PN-EN 312-1: 2000)EN 622-5:1997(PrPN-EN)EN 636-1:1996(PrPN-EN)EN 636-2:1996(PrPN-EN)EN 636-3:1996(PrPN-EN)PrEN 12086:1997ISO 717-1:1996(PN-EN ISO 717-1:1999)ISO/DIS 11654:1996(EN ISO 11654:1997)(PN-EN ISO 11654:1999)EN 10147/A1:1995(PN-EN 10147+A1:1997)PrEN 335-1:1992(PN-EN 335-1:1996)Mostki cieplne w budynkach — Strumień cieplny i temperatura powierzchni— Część 1: Ogólne metody obliczaniaMostki cieplne w budynkach — Strumień cieplny i temperatura powierzchni— Część 2: Obliczanie liniowych mostków cieplnychElastyczne pokrycia podłogowe — Wyznaczanie skutku zabrudzeńPłyty o wiórach orientowanych (OSB) — Definicje, klasyfikacja i wymaganiatechnicznePłyty wiórowe — Wymagania techniczne — Część 1: Wymagania ogólnedla wszystkich rodzajów płytPłyty pilśniowe — Wymagania techniczne — Część 5: Wymagania dla płytsucho formowanych (MDF)Sklejka — Wymagania techniczne — Część 1: Wymagania dla sklejkiprzeznaczonej do stosowania w warunkach suchychSklejka — Wymagania techniczne — Część 2: Wymagania dla sklejkiprzeznaczonej do stosowania w warunkach wilgotnychSklejka — Wymagania techniczne — Część 3: Wymagania dla sklejkiprzeznaczonej do zastosowań zewnętrznychWłaściwości cieplne budynków i elementów budynków — Określanie przepuszczalnościpary wodnejAkustyka — Ocena izolacyjności akustycznej w budynkach i izolacyjnościakustycznej elementów budowlanych — Część 1: Izolacyjność od dźwiękówpowietrznychAkustyka — Wyroby dźwiękochłonne używane w budownictwie — Wskaźnikpochłaniania dźwiękuStal konstrukcyjna - Taśma i blacha ocynkowana ogniowo w sposób ciągły— Techniczne warunki dostawyTrwałość drewna i materiałów drewnopochodnych — Definicja klas atakubiologicznego — Część 1: Postanowienia ogólnePowyższe dokumenty są powoływane w odpowiednich miejscach w niniejszych wytycznych i majązastosowanie w konkretnych podanych warunkach.Warunki aktualizacjiRok wydania dokumentu związanego, który został przyjęty przez EOTA do określonych zastosowań,podany jest w wykazie dokumentów związanych. Po opublikowaniu nowego wydania dokumentuzwiązanego zastępuje ono wydanie dokumentu umieszczone w wykazie tylko w przypadku zweryfikowanialub ponownego ustalenia przez EOTA zgodności nowego wydania z niniejszymi wytycznymi.

ETAG nr 003 9/65Rozdział 1WSTĘP1. INFORMACJE WSTĘPNE1.1. Podstawa prawnaNiniejsze Wytyczne do europejskich aprobat technicznych zostały opracowane z zachowaniem pełnejzgodności z postanowieniami Dyrektywy Rady 89/106/EWG dotyczącej wyrobów budowlanych iuwzględnieniem następujących działań:– wydania ostatecznego mandatu przez Komisję Europejską: 30.10.1997 r.– wydania ostatecznego mandatu przez EFTA: 30.10.1997 r.– przyjęcia niniejszych wytycznych przez Komisję Wykonawczą EOTA: 03.09.1998 r.– zatwierdzenia przez Komisję Europejską: opinia Stałego Komitetu Budownictwa (SCC) z dn. 9-10grudnia 1998 r., pismo Komisji Europejskiej (EC) z dn. 5 lutego 1999 r.Niniejszy dokument jest publikowany przez kraje członkowskie w ich urzędowych językach zgodnie zart. 11 ust. 3 dyrektywy.Niniejszy dokument nie zastępuje żadnych istniejących Wytycznych do europejskich aprobat technicznych.1.2. Status Wytycznych do europejskich aprobat technicznych1.2.1. Europejska aprobata techniczna (ETA) jest jednym z dwóch rodzajów ustaleń technicznych wrozumieniu dyrektywy 89/106/EWG dotyczącej wyrobów budowlanych. Oznacza to, że kraje członkowskiemają przyjąć, że zaaprobowane wyroby są przydatne do zamierzonego zastosowania,tzn. umożliwiają spełnienie wymagań podstawowych przez obiekty, w których są zamontowane, wekonomicznie uzasadnionym okresie użytkowania, pod warunkiem że:– obiekty są prawidłowo zaprojektowane i wykonane,– zastosowano właściwą atestację zgodności wyrobów z ETA.1.2.2. Niniejsze wytyczne stanowią podstawę europejskich aprobat technicznych, tj. podstawę ocenyprzydatności wyrobu do zamierzonego zastosowania. Same wytyczne nie są ustaleniem technicznymw rozumieniu dyrektywy 89/106/EWG dotyczącej wyrobów budowlanych.Wytyczne wyrażają wspólną wykładnię przyjętą przez jednostki aprobujące w stosunku do postanowieńdyrektywy 89/106/EWG i dokumentów interpretacyjnych, dotyczącą wyrobów i ich zastosowań

10/64 ETAG nr 003®ustalonych w ramach mandatu przyznanego przez Komisję Wspólnot Europejskich po konsultacji zeStałym Komitetem Budownictwa.1.2.3. Wytyczne po zaakceptowaniu ich przez Komisję Wspólnot Europejskich po konsultacji zeStałym Komitetem Budownictwa i opublikowaniu przez kraje członkowskie w swoich językach urzędowychobowiązują przy wydawaniu europejskich aprobat technicznych na ujęte w nich wyroby owskazanym przeznaczeniu.Adekwatność wytycznych i spełnienie ich wymagań przez wyrób o zamierzonym zastosowaniu muszązostać ocenione w trakcie indywidualnej oceny każdego przypadku, dokonywanej przez upoważnionąjednostkę aprobującą. Spełnienie postanowień wytycznych (sprawdzenia, badania i oceny) prowadzido założenia przydatności do stosowania jedynie w drodze każdorazowej oceny.Wyroby wykraczające poza zakres Wytycznych mogą być rozpatrywane w procedurze udzielaniaaprobaty bez wytycznych, zgodnie z art. 9 ust. 2 dyrektywy 89/106/EWG.Wymagania w wytycznych są przedstawione jako cele i stosowne działania, które należy wziąć poduwagę. Zgodność z wartościami i cechami podanymi w wytycznych prowadzi do założenia, że spełnionesą postawione wymagania, jeśli tylko aktualny stan wiedzy na to pozwoli. Wytyczne mogąwskazywać na alternatywne możliwości wykazania, że wymagania zostały spełnione.2. ZAKRES2.1. ZakresNiniejsze wytyczne dotyczą następujących zestawów wyrobów do wewnętrznych nienośnych ściandziałowych:– stanowiących przegrody ogniowe i/lub izolację akustyczną i/lub izolację cieplną lub nie mającewymienionych właściwości,– wykonanych z płyt lub arkuszy na szkielecie; wykonanych z płyt kompozytowych z ramą nośną lubbez; całkowicie lub częściowo przeszklonych; wykonanych z elementów jednorodnych; wraz z wyposażeniemdodatkowym,– zaprojektowanych i wzniesionych zgodnie z zasadami projektowania i instrukcją montażu posiadaczaETA zestawionych z fabrycznie wyprodukowanych komponentów zestawu albo przez samegoposiadacza ETA, albo przez innych producentów dostarczających komponenty według wymagańustalonych przez posiadacza ETA, który jest odpowiedzialny za zestaw.

ETAG nr 003 11/652.2. Kategorie użytkowe, asortymenty wyrobów, zestawyPodstawową funkcją ściany działowej jest:– rozdzielanie pomieszczeń wewnątrz budynku (a)Powyższe obejmuje specjalne przypadki, kiedy ściana działowa:– rozdziela pomieszczenia o różnym poziomie podłogi (b) lub– jest stosowana jako niezależna okładzina ściany zewnętrznej (c).(Oznaczenia a, b i c odnoszą się do rys. 1 poniżej).konstrukcja sufitu podwieszonegocakonstrukcja podłogi podniesionejbRys. 1. Przekrój pionowyŚcianie działowej można nadać dodatkowe właściwości umożliwiające jej pełnienie innych — opróczjej podstawowej funkcji tzn. podziału pomieszczeń. Mogą to być:– oddzielenia ogniowe i/lub– oddzielenia pomiędzy pomieszczeniami, którym stawiane są wymagania dotyczące przenoszeniadźwięku,– oddzielenia pomiędzy pomieszczeniami o zróżnicowanych warunkach cieplno-wilgotnościowych.Przeznaczenie ściany działowej zdefiniowane w ETA może zmieniać się w całym zakresie możliwości,począwszy od prostej ściany działowej bez dodatkowych cech, a skończywszy na ścianie działowejo dowolnej kombinacji dodatkowych właściwości, np. ścianie działowej stanowiącej przegrodę ogniową,oddzielającej pomieszczenia o różnym poziomie podłogi i o deklarowanych własnościach akustycznychi cieplno-wilgotnościowych.Wybór własności zadeklarowanych i ocenianych w ETA (w tym wybór klas lub kategorii dla każdejcechy) zależy całkowicie od producenta ubiegającego się o przyznanie ETA. Wybór zależy od zamie-

12/64 ETAG nr 003®rzonego zastosowania ściany działowej i wybranego przez producenta sektora rynku, z uwzględnieniemzróżnicowania wymagań dotyczących klas lub kategorii w poszczególnych państwach.Ściana działowa może zawierać (lecz nie musi):– wykończenie fabryczne,– otwory do mocowania drzwi i innych elementów ruchomych; jeśli komponenty do instalowania wotworach stanowią część systemu, powinno to być jasno określone w ETA; jeśli inaczej nie postanowionow ETA dla ściany działowej, komponenty do instalowania w otworach mają być ocenianena podstawie wymagań dotyczących nich samych i ich zamierzonego przeznaczenia,– instalacje gazowe, elektryczne, wodne lub ściekowe; przy czym ocenie zgodnie z niniejszymdokumentem, zostanie poddana tylko przydatność do stosowania ściany działowej z zamontowanymiinstalacjami, a nie właściwości użytkowe lub zgodność z przepisami samych instalacji.Niniejsze wytyczne dotyczą ścian działowych stałych i przestawnych.W niniejszych wytycznych nie uwzględniono następujących ścian działowych:– przesuwnych i składanych, takich jak ściany działowe o skrzydłach zawiasowych, które możnaprzesuwać w poziomie lub pionie ręcznie lub za pomocą urządzeń elektrycznych lub hydraulicznych,– tworzących część zintegrowanego układu ściana działowa — sufit podwieszony i/lub ściana działowa- podłoga podniesiona.2.3. ZałożeniaW niniejszych wytycznych omawiane są ściany działowe przeznaczone do stosowania w następującychwarunkach:– możliwość zapewnienia odpowiedniego podparcia i mocowania,– średnia temperatura powietrza w zakresie od 5°C do 35°C z temperaturą minimalną 0°C i maksymalną50°C,– średnia dobowa wilgotność względna w zakresie od 20% do 75%; maksymalna wilgotność względnaprzekraczająca 85% tylko przez krótkie okresy,– w strefach dostępnych dla użytkowników wykazujących pewną dbałość o mienie; strefy te sąpodzielone na cztery kategorie użytkowe zamieszczone w Tabelach 6 do 11 niniejszych wytycznych.Zgodnie z dokumentem ENV 1991-2-1:1995 — Eurokod 1: Podstawy projektowania i oddziaływaniana konstrukcje — Część 2-1: Obciążenia konstrukcji — gęstość materiałów, ciężar własny i obciążeniaużytkowe, powierzchnie w budynkach mieszkaniowych, socjalnych, handlowych iadministracyjnych podzielone są na pięć kategorii, przedstawionych w Tabeli 1, stosownie do ichokreślonego przeznaczenia.

ETAG nr 003 13/65Związek pomiędzy kategoriami użytkowymi przyjętymi w niniejszych wytycznych oraz kategoriamiwedług Eurokodu 1 przedstawiono w Tabeli 2.– w strefach, w których wymagania odnośnie do warunków higienicznych, jakości powietrza, elektrycznościstatycznej itd. mają ten sam charakter i zakres, co wymagania obowiązujące dla mieszkań,biur, szkół, instytucji itd.Poza zakres niniejszych wytycznych wykraczają następujące warunki użytkowania:– użytkowanie wyjątkowo brutalne (np. akty wandalizmu)– pomieszczenia o specjalnych lub bardzo rygorystycznych wymaganiach dotyczących powierzchni(np. szpitale, przemysł medyczny i spożywczy, pomieszczenia komputerowe i telekomunikacyjneitd.)Tabela 1: Definicja kategorii pomieszczeń według Eurokodu 1 * )Kategoria Przeznaczenie PrzykładyA Pomieszczenia mieszkalne Pomieszczenia w budynkach i domach mieszkalnych orazna oddziałach szpitalnych.BCPomieszczenia biurowePomieszczenia do zebrań, zgromadzeń(z wyjątkiem pomieszczeńzdefiniowanych w kategoriach A, B,D i E)C1: Pomieszczenia ze stałymi tablicami itp., np. salelekcyjne, kawiarnie, restauracje, stołówki, czytelnie,recepcje itd.C2: Pomieszczenia z zamocowanymi na stałe siedzeniami,np. kościoły, teatry lub kina, sale konferencyjne, salewykładowe, sale zgromadzeń, poczekalnie itd.C3: Pomieszczenia bez przeszkód w poruszaniu się ludzi,np. sale muzealne, sale wystawowe itd. i korytarze wbudynkach publicznych i administracyjnych, hotelach itd.C4: Pomieszczenia przeznaczone dla aktywności ruchowej,np. sale tańca, sale gimnastyczne, sceny itd.C5: Pomieszczenia narażone na przepełnienie, np. budynkido imprez publicznych jak sale koncertowe, sale sportowe,w tym trybuny, tarasy i dojścia.D Pomieszczenia handlowe D1: Pomieszczenia w ogólnych sklepach detalicznych, np.pomieszczenia w domach towarowych, sklepach z materiałamipiśmiennymi itd.EPomieszczenia do przechowywaniatowarów, włączając w to dojściePomieszczenia magazynowe, w tym biblioteki. Obciążeniaokreślone w Tabeli 6.2* ) należy przyjmować jako obciążeniaminimalne, jeśli dla konkretnego przypadku nie określonoodpowiedniejszych obciążeń. Dalsze wskazówkipodane są w Tabeli 4.6* )* ) Powyższa tabela jest kopią Tabeli 6.1: Kategorie pomieszczeń budynków, zamieszczonejw Eurokodzie 1, numeracja tabel dotyczy Eurokodu 1.

14/64 ETAG nr 003®Tabela 2:Związek pomiędzy kategoriami użytkowania i kategoriami pomieszczeńKategorie użytkowania podanew punktach 6.4.1 i 6.7.1niniejszych wytycznychIIIIIIIVOpisStrefy dostępne głównie dla osób wykazującychdużą dbałość o mienie. Małe ryzyko wypadków iniewłaściwego użytkowania.Strefy dostępne głównie dla osób wykazującychumiarkowaną dbałość o mienie. Średnie ryzykowypadków i niewłaściwego użytkowania.Strefy łatwo dostępne dla ogółu wykazującegoniewielką dbałość o mienie. Ryzyko wypadków iniewłaściwego użytkowania.Strefy i ryzyko jak dla kat. II i IIIW przypadku uszkodzenia istnieje ryzyko upadkuna podłogę niższego piętra, por. typ b na rys. 1,punkt 2.2.Kategorie pomieszczeńpodane w Eurokodzie 1ENV 1991-2-1:1995A, BC1-C4, D, EC5+A, B, C1-C4 i E gdzieściana działowa pełnifunkcję przegrody3. TERMINOLOGIA3.1. Terminologia ogólna (patrz Załącznik A)3.2. Terminologia specjalistyczna stosowana w niniejszych wytycznych3.2.1. Ściana nienośnaŚciana, która nie przenosi sił pionowych od konstrukcji i której udział w stateczności konstrukcji jestpomijany.3.2.2. ZłączePołączenie pomiędzy dwoma komponentami ściany działowej.Połączenie pomiędzy komponentem ściany działowej a komponentem sąsiadującego ustroju lubkonstrukcji.3.2.3. Stała ściana działowaŚciana działowa instalowana bez zamiaru późniejszej zmiany jej położenia i w taki sposób, że niemożna jej rozmontować bez zniszczenia.

ETAG nr 003 15/653.2.4. Przestawna ściana działowaŚciana działowa instalowana z zamiarem ewentualnego późniejszego przeniesienia jej w inne miejsce.Dlatego, taka ściana działowa powinna dać się rozmontować i zainstalować na nowo bez utratywłaściwości użytkowych i bez konieczności przeprowadzenia poważnej naprawy, przy czym nie chodzio wymianę elementów pomocniczych takich jak uszczelnienia i zamocowania. Zazwyczaj samproces przestawiania wymaga pewnych umiejętności i użycia narzędzi.

16/64 ETAG nr 003®Rozdział 2WYTYCZNE OCENY PRZYDATNOŚCI DO ZASTOSOWANIAPostanowienia niniejszych wytycznych oparte są na założeniu zamierzonego okresu użytkowaniawyrobu zgodnie z jego przeznaczeniem przez co najmniej 25 lat pod warunkiem, że wyrób jest właściwieużytkowany i konserwowany.Założenie dotyczące okresu użytkowania wyrobu nie może być interpretowane jako gwarancjaudzielona przez producenta lub jednostkę aprobującą. Powinno ono być traktowane wyłącznie jakowskazówka dla inwestora i projektanta, służąca do wyboru odpowiednich kryteriów dla wyrobów wzwiązku z przewidywanym, ekonomicznie uzasadnionym okresem użytkowania konstrukcji (na podstawiedokumentu interpretacyjnego, punkt 5.2.2).4. WYMAGANIAW Rozdziale 4 określa się aspekty właściwości użytkowych ocenianych w celu spełnienia stosownychwymagań podstawowych dla zestawów wewnętrznych ścian działowych, stosowanych jako ścianynienośne, przez:– bardziej szczegółowe wyrażenie, zgodnie z zakresem niniejszych wytycznych, odpowiednichwymagań podstawowych dyrektywy 89/106/EWG (których konkretną formę podają dokumenty interpretacyjneoraz wymagania mandatu) dla obiektów lub części obiektów, biorąc pod uwagętrwałość i przydatność użytkową obiektów,– zastosowanie wymagań podstawowych do zakresu niniejszych wytycznych (wyrób/system i zamierzonezastosowanie) oraz wynikających z nich cech wyrobu i ewentualnie innych aspektów.Każde wymaganie podstawowe rozważane jest po kolei.W Tabeli 3 podano wymagania podstawowe, stosowne paragrafy dokumentów interpretacyjnych orazzwiązane z nimi wymagania dotyczące właściwości użytkowych wyrobu.

ETAG nr 003 17/65Tabela 3:Związek pomiędzy paragrafem dokumentu interpretacyjnego dot. obiektów, paragrafemdokumentu interpretacyjnego dot. właściwości użytkowych wyrobu i paragrafem ETAGdot. właściwości użytkowych wyrobuWymag.podst.Paragraf dokumentu interpretacyjnegodot. obiektówParagraf dokumentu interpretacyjnegodot. właściwościużytkowych wyrobuParagraf ETAG dot. właściwościużytkowych wyrobu * )1 – – –2 § 4.2.3.3.1Ograniczenie tworzenia sięognia i dymu w miejscu powstaniapożaru§ 4.2.3.4.2 bOgraniczenie rozprzestrzenianiasię ognia i dymu poza miejscepowstania pożaru3 § 3.3.1.1Jakość powietrza§ 3.3.1.2Wilgotność4 § 3.3.1.2Upadek z powodu zmian poziomulub nieprzewidzianychuskoków§ 3.3.2.2GeometriaWystępowanie ostrych lubtnących krawędziRodzaj powierzchniReakcja przy uderzeniu5 § 2.3.1/§ 2.3.2Ochrona przed hałasempowietrznym przenikającymz innych pomieszczeń§ 2.3.5Ochrona przed nadmiernympogłosem§ 4.3.1.1Wyroby podlegające wymaganiomdot. reakcji na ogień —ściany§ 4.3.1.3.5.1Wyroby podlegające wymaganiomdot. odporności ogniowej—§ 3.3.1.1.3.2 aEmisja i wydzielanie zanieczyszczeń§ 3.3.1.2.3.2.e1Ściany, materiały ścienne§ 3.3.2.3Wytrzymałość mechaniczna istateczność§ 3.3.2.3Definicja geometriiWytrzymałość mechaniczna istateczność§ 4.3.2Własności akustyczne (zgodniez 4.3.3)§ 4.3.2Własności akustyczne (zgodniez 4.3.3)§ 4.2.1Reakcja na ogień§ 4.2.2Odporność ogniowa§ 4.3.1.Wydzielanie:• formaldehydu• azbestu (zawartość)• pięciochlorofenolu• innych substancji niebezpiecznych§ 4.3.2Przepuszczalność pary wodnej§ 4.3.3Wodoszczelność§ 4.4.1Wytrzymałość na:• obciążenia poziome• obciążenia mimośrodowe§ 4.4.2Własności odpryskoweZabezpieczenie przed obrażeniamiciała§ 4.5.1Izolacyjność od dźwiękówpowietrznych§ 4.5.2Pochłanianie dźwięku

18/64 ETAG nr 003®Wymag.podst.Paragraf dokumentu interpretacyjnegodot. obiektówParagraf dokumentu interpretacyjnegodot. właściwościużytkowych wyrobuParagraf ETAG dot. właściwościużytkowych wyrobu * )6 § 4.2Aspektytrwałościi przydatnościużytkowejOgraniczenie zużycia energii§ 4.2Ograniczenie zużycia energiiTabela 4.2Własności komponentówTabela 4.2Własności komponentów§ 4.6.1Opór cieplny§ 4.6.2Bezwładność cieplna§ 4.7.1Nośność i sztywność§ 4.7.2Zabezpieczenie przed pogorszeniemsię własności użytkowychw wyniku działania:• czynników fizycznych• czynników chemicznych• czynników biologicznych* ) Właściwości użytkowe wyrobu są identyczne z właściwościami podanymi w mandacie (zleceniu).4.1. Wytrzymałość mechaniczna i statecznośćWymagania odnośnie wytrzymałości mechanicznej i stateczności nienośnych części obiektów nie sąuwzględnione w niniejszym wymaganiu podstawowym, natomiast zostały uwzględnione w wymaganiupodstawowym „Bezpieczeństwo użytkowania” (patrz punkt 4.4.1).4.2. Bezpieczeństwo pożaroweWymaganie podstawowe zawarte w Dyrektywie Rady 89/106/EWG brzmi następująco:Obiekty budowlane muszą być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby w przypadku pożaru:– nośność konstrukcji mogła być zapewniona przez założony okres czasu;– powstawanie i rozprzestrzenianie się ognia i dymu w obiektach było ograniczone;– rozprzestrzenianie się ognia na sąsiednie obiekty było ograniczone;– mieszkańcy mogli opuścić obiekt lub być uratowani w inny sposób;– uwzględnione było bezpieczeństwo ekip ratowniczych.Dla zestawów do wewnętrznych ścian działowych mają zastosowanie następujące aspekty ww. wymaganiapodstawowego.4.2.1. Reakcja na ogieńWymagania dotyczące reakcji ściany działowej na ogień mają być zgodne z ustawami i przepisamiwykonawczymi, mającymi zastosowanie do finalnego zastosowania ściany działowej i zostaną określonena podstawie dokumentów klasyfikacyjnych CEN.

ETAG nr 003 19/654.2.2. Odporność ogniowaWymagania dotyczące odporności ogniowej ściany działowej mają być zgodne z ustawami i przepisamiwykonawczymi, mającymi zastosowanie do finalnego zastosowania ściany działowej i zostanąokreślone na podstawie dokumentów klasyfikacyjnych CEN.4.3. Higiena, zdrowie i środowiskoWymaganie podstawowe zawarte w Dyrektywie Rady 89/106/EWG brzmi następująco:Obiekty budowlane muszą być zaprojektowane i zbudowane w taki sposób, aby nie stanowiły zagrożeniadla higieny lub zdrowia mieszkańców lub sąsiadów, w szczególności w wyniku:– wydzielania się gazów toksycznych;– obecności szkodliwych cząstek lub gazów w powietrzu;– emisji niebezpiecznego promieniowania;– zanieczyszczania lub zatrucia wody lub gleby;– nieprawidłowego usuwania ścieków, dymu, odpadów w postaci stałej lub ciekłej;– obecności wilgoci w częściach obiektów lub na powierzchniach wewnętrznych obiektów.Z omawianym wymaganiem podstawowym związane są następujące aspekty właściwości użytkowychzestawów ścian działowych.4.3.1. Wydzielanie formaldehydu, azbestu (zawartość), pięciochlorofenolu i innych substancji niebezpiecznychStosowanie w ścianach działowych i w częściach pomocniczych materiałów, które mogą zagrażaćzdrowiu użytkowników i sąsiadów podczas użytkowania ściany działowej w wyniku:– emisji toksycznych gazów,– emisji niebezpiecznych cząstek,– podatności na rozwój szkodliwych mikroorganizmów,– niebezpiecznego promieniowania,powinno być zgodne z ustawami i przepisami wykonawczymi, mającymi zastosowanie w miejsculokalizacji obiektu, w którym dany wyrób został zastosowany.4.3.2. Przepuszczalność pary wodnejŚciana działowa powinna być zaprojektowana i zainstalowana w taki sposób, żeby przenikanie przeznią pary wodnej nie powodowało kondensacji wewnątrz ściany działowej lub na jej powierzchni i niepogarszało właściwości użytkowych ściany działowej.

20/64 ETAG nr 003®4.3.3. WodoszczelnośćWymagania dotyczące wodoszczelności ściany działowej mają zastosowanie tylko wtedy, gdy ścianadziałowa podczas użytkowania narażona jest na bezpośrednie działanie wody, np. w łazienkach,umywalniach, mleczarniach i rzeźniach. Wymagania takie odnoszą się do właściwości użytkowychsystemów okładzin i powinny być określone w odrębnych ustaleniach technicznych dotyczącychwodoszczelności okładzin ściennych.4.4. Bezpieczeństwo użytkowaniaWymaganie podstawowe zawarte w Dyrektywie Rady 89/106/EWG brzmi następująco:Obiekty budowlane muszą być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby nie stwarzały w trakcieużytkowania niemożliwego do zaakceptowania ryzyka wypadków, takich jak: poślizgnięcia, upadki,zderzenia, oparzenia, porażenia prądem elektrycznym, obrażenia w wyniku eksplozji.Z omawianym wymaganiem podstawowym związane są następujące parametry właściwości użytkowychzestawów ścian działowych.4.4.1. Wytrzymałość na obciążenia poziome i mimośrodoweŚciana działowa powinna mieć wystarczającą wytrzymałość mechaniczną i stateczność, aby zapewnićbezpieczeństwo użytkownikom budynku.Powyższe oznacza, że ściana działowa powinna mieć wystarczającą wytrzymałość mechaniczną istateczność aby wytrzymać duże obciążenia wyjątkowe, statyczne lub dynamiczne, od osób lubprzedmiotów bez całkowitego lub częściowego zawalenia powodującego powstanie niebezpiecznych(ostrych lub tnących) odłamków, stwarzającego ryzyko wypadnięcia, zwłaszcza przy różnicy poziomówlub zagrażającego bezpieczeństwu innych osób.Obciążenia mogą pochodzić od:– uderzeń w wyniku przewrócenia się jakiejś osoby na ścianę działową,– różnicy ciśnień powietrza,– jednoczesnego opierania się lub nacisku dużej liczby osób o ścianę działową (nacisk tłumu),– uderzeń na skutek przemieszczania ciężkich nieodkształcalnych przedmiotów, takich jak meblelub elementy wyposażenia,– trzaskania drzwiami,– zawieszania ciężkich przedmiotów, takich jak meble oraz urządzenia sanitarne lub grzejne.4.4.2. Zabezpieczenie przed obrażeniami ciała w wyniku kontaktuŚciany działowe należy projektować i instalować z należytym zwróceniem uwagi na bezpieczeństwobierne, aby uchronić użytkowników od obrażeń ciała w normalnych warunkach w wyniku kontaktu ześcianą działową oraz zapobiec niepotrzebnym obrażeniom osób, które przypadkowo przewrócą się naścianę działową. Własności ściany działowej mające wpływ na stopień ryzyka są następujące:

ETAG nr 003 21/65– geometria:okna otwierające się w kierunku uczęszczanych miejsc, umiejscowienie drzwi, wys. prześwitu,– występowanie ostrych lub tnących krawędzi:złącza, naroża, detale wykończenia,– rodzaj powierzchni:tekstura powierzchni.4.5. Ochrona przed hałasemWymaganie podstawowe zawarte w Dyrektywie Rady 89/106/EWG brzmi następująco:Obiekty budowlane muszą być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby hałas, na który sąnarażeni mieszkańcy lub ludzie znajdujący się w pobliżu obiektów nie przekraczał poziomu stanowiącegozagrożenie dla ich zdrowia oraz pozwalał im spać, wypoczywać i pracować w zadowalającychwarunkach.Z omawianym wymaganiem podstawowym związane są następujące aspekty właściwości użytkowychzestawów ścian działowych.4.5.1. Izolacyjność od dźwięków powietrznychPrzenikanie dźwięków powietrznych przez ściany działowe należy zmniejszyć zgodnie z ustawami iprzepisami wykonawczymi obowiązującymi na terenie, gdzie wyrób jest zamontowany w obiekciebudowlanym.4.5.2. Pochłanianie dźwiękuPochłanianie dźwięku rozpatrywane jest tylko dla ścian działowych z wykończeniem fabrycznym.Własności akustyczne powierzchni ściany działowej muszą spełniać wszelkie stosowne wymaganiadotyczące czasu pogłosu pomieszczenia.4.6. Oszczędność energii i zachowanie ciepłaWymaganie podstawowe zawarte w Dyrektywie Rady 89/106/EWG brzmi następująco:Budynek i jego instalacje grzewcze, chłodzące i wentylacyjne należy projektować i wykonywać w takisposób, aby utrzymać na niskim poziomie ilość energii wymaganą do użytkowania, z uwzględnieniemwarunków klimatycznych lokalizacji i potrzeb użytkowników.W przypadku zestawów ścian działowych z niniejszym wymaganiem podstawowym związane sąnastępujące ich właściwości użytkowe:4.6.1. Opór cieplnyPrzewodność cieplna lub opór cieplny ściany działowej powinien być zgodny z ustawami i przepisamiwykonawczymi obowiązującymi na terenie, gdzie wyrób jest zamontowany w obiekcie budowlanym.

22/64 ETAG nr 003®Jeśli w zmontowanych płytach występuje jakakolwiek nieciągłość, należy uwzględnić efekt mostkacieplnego.4.6.2. Bezwładność cieplnaBezwładność cieplną ściany działowej należy wyznaczyć w przypadkach, kiedy parametr ten wymaganyjest do określenia zużycia energii w obiekcie budowlanym (na ogrzewanie i/lub chłodzenie).4.7. Aspekty trwałości i przydatności użytkowejPoniższe wymagania mają ogólny związek nie tylko z pojedynczymi wymaganiami podstawowymi.Z tego względu niespełnienie poniższych wymagań może prowadzić do niespełnienia jednego lubkilku wymagań podstawowych.4.7.1. SztywnośćŚciana działowa powinna mieć wystarczającą sztywność, aby zachować integralność a tym samymzapewnić ciągłe spełnianie odpowiednich wymagań podstawowych.Powyższe oznacza, że ściana działowa powinna wytrzymać statyczne lub dynamiczne obciążenia odosób lub przedmiotów bez widocznego uszkodzenia, niedogodnego odkształcenia lub bez wrażeniabraku stateczności.Obciążenia mogą pochodzić od:– uderzeń w wyniku przewrócenia się jakiejś osoby na ścianę działową,– różnicy ciśnień powietrza,– jednoczesnego opierania się lub nacisku dużej liczby osób na ścianę działową (nacisk tłumu),– uderzeń na skutek przemieszczania ciężkich nieodkształcalnych przedmiotów, takich jak meblelub elementy wyposażenia,– trzaskania drzwiami,– ciężkich przedmiotów, takich jak meble oraz urządzenia sanitarne lub grzejne,– lekkich przedmiotów, takich jak obrazy, lampy lub drobne elementy wyposażenia.Ponadto ściany działowe przeznaczone pod płytki ceramiczne powinny być bardziej sztywne, abyzapewnić dobre trzymanie się płytek.4.7.2. Zabezpieczenie przed zniszczeniemW celu zapobieżenia pogarszaniu się cech mechanicznych lub innych właściwości, komponentyściany działowej i ich ewentualne wykończenia należy zabezpieczyć przed działaniem czynnikówfizycznych, chemicznych lub biologicznych.

ETAG nr 003 23/65Czynniki te obejmują:4.7.2.1. Czynniki fizyczneWarunki cieplno-wilgotnościowe.Ściana działowa, wraz z jej złączami, nie powinna ulec uszkodzeniu (np. zniszczenie, skręcenie,deformacja) w wyniku następujących oddziaływań:– zmian temperatury i wilgotności, kiedy te same zmiany występują po obu stronach ściany działowejw tym samym czasie (przykład: ogrzewanie biura może zostać zmniejszone lub nawet wyłączonew nocy lub w czasie wolnych dni; temperatura w biurze może spaść z 25°C do około 5°C, wnastępstwie czego wzrośnie wilgotność względna),– różnic temperatury i/lub wilgotności względnej po obu stronach ściany działowej (przykład: pomieszczeniebiurowe o utrzymywanej stałej temperaturze 25°C znajdujące się w nieogrzewanymmagazynie, przy czym temperatura w magazynie zmienia się od około 0°C w zimie do 30°Cw lecie),– miejscowego nagrzewania przez płyty grzejne lub promienniki umieszczone obok ściany działowej.4.7.2.2. Czynniki chemiczneWoda, dwutlenek węgla, tlen (możliwość korozji) i inne typowe czynniki chemiczne, które mogąoddziaływać na ścianę działową, np. środki czyszczące (odporność na środki czyszczące rozpatrywanajest tylko w przypadku ścian działowych lub części składowych o wykończeniu fabrycznym).4.7.2.3. Czynniki biologiczneGrzyby, bakterie, glony i owady.Ściana działowa powinna być zaprojektowana i zbudowana w taki sposób, aby uniemożliwić masowezagnieżdżenie się owadów lub robactwa.

24/64 ETAG nr 003®5. METODY SPRAWDZANIAW rozdziale 5 omawia się metody sprawdzania zastosowane do określania różnych właściwościużytkowych wyrobów związanych z wymaganiami stawianymi obiektom budowlanym (obliczenia,badania, wiedza inżynierska, doświadczenie praktyczne itd.).W tabeli 4 podano stosowne wymagania podstawowe, związane z nimi wymagania dotyczące właściwościużytkowych wyrobów (podane w rozdziale 4), odpowiadające im własności wyrobów podlegająceocenie oraz odpowiednie metody sprawdzeń.Tabela 4:Związek pomiędzy paragrafem ETAG dotyczącym właściwości użytkowych wyrobu,własnościami wyrobu i paragrafem ETAG dotyczącym metody sprawdzeniaWymag.podst.Paragraf ETAG dot. właściwościużytkowej wyrobu * )WłasnościwyrobuParagraf ETAG dot. metodysprawdzenia2 § 4.2.1Reakcja na ogień§ 4.2.23 § 4.3.1Odporność ogniowaWydzielanie:• formaldehydu• azbestu (zawartość)• pięciochlorofenolu• innych substancji niebezpiecznych§ 4.3.2Przepuszczalność pary wodnej§ 4.3.3WodoszczelnośćZapalnośćIntensywność wydzielania ciepłaSzybkość rozprzestrzeniania siępłomieniaIntensywność wytwarzania dymuWytwarzanie płonących kropli/cząstekIntegralnośćIzolacyjnośćIntegralność i izolacyjność wprzypadku uderzeniaPromieniowanie (części oszklone)Intensywność wydzielania:• formaldehydu• azbestu (zawartość)• pięciochlorofenolu• innych substancji niebezpiecznychPrzepuszczalność pary wodnejNie dotyczy§ 5.2.1Badanie własności palnych§ 5.2.2Badanie odporności ogniowej§ 5.3.1Metody badań są zróżnicowane§ 5.3.2Badanie przepuszczalnościpary wodnej§ 5.3.3Nie dotyczy

ETAG nr 003 25/65Wymag.podst.Paragraf ETAG dot. właściwościużytkowej wyrobu * )WłasnościwyrobuParagraf ETAG dot. metodysprawdzenia4 § 4.4.1Wytrzymałość na:• obciążenia poziome• obciążenia mimośrodowe§ 4.4.2Właściwości odpryskoweZabezpieczenie przed uszkodzeniamiciała w wyniku kontaktu5 § 4.5.1Izolacyjność od dźwiękówpowietrznych§ 4.5.26 § 4.6.1Trwałośći przydatnośćużytkowaPochłanianie dźwiękuOpór cieplny§ 4.6.2Bezwładność cieplna§ 4.7.1Sztywność§ 4.7.2Zabezpieczenie przed zniszczeniemspowodowanym przez:• czynniki fizyczne• czynniki chemiczne• czynniki biologiczneOdporność na uszkodzenie konstrukcjiw wyniku:• uderzenia ciałem miękkim• uderzenia ciałem twardym• mimośrodowego obciążeniapionowegoZabezpieczenie przed uszkodzeniamiciała w wyniku kontaktu:• brak ostrych lub tnących krawędzi• rodzaj powierzchniIzolacyjność od dźwięków powietrznychWspółczynnik pochłaniania dźwiękuOpór cieplnyBezwładność cieplnaOdporność na utratę własnościużytkowych w wyniku:• uderzenia ciałem miękkim• uderzenia ciałem twardym• mimośrodowego obciążeniapionowego• obciążeń skupionychSztywność ścian działowychprzeznaczonych pod płytki ceramiczneZabezpieczenie przed zniszczeniemspowodowanym przez:• czynniki fizyczne• czynniki chemiczne• czynniki biologiczne§ 5.4.1Badanie określonych własnościwyrobu§ 5.4.2Badanie ogólne (wizualne)§ 5.5.1Badanie izolacyjności oddźwięków powietrznych§ 5.5.2Badanie współczynnikapochłaniania dźwięku§ 5.6.1Obliczenia lub badanieprzenikania ciepła§ 5.6.4Informacje o stosownychdanych§ 5.7.1Badanie określonych własnościwyrobu§ 5.7.2Ocena danych dot. komponentówlub badania odpornościkomponentu na:• czynniki fizyczne• czynniki chemiczne• czynniki biologiczne* ) Właściwości użytkowe wyrobu produktu są identyczne jak parametry podane w zleceniu (mandacie).

26/64 ETAG nr 003®5.1. Wytrzymałość mechaniczna i statecznośćWymagania dotyczące wytrzymałości mechanicznej i stateczności nienośnych części konstrukcji nieodnoszą się do niniejszego wymagania podstawowego, natomiast zostały omówione w wymaganiupodstawowym „Bezpieczeństwo użytkowania” — patrz punkt 5.4.1.5.2. Bezpieczeństwo pożarowe5.2.1. Reakcja na ogieńBadanie takich parametrów ścian działowych jak zapalność, szybkość rozprzestrzeniania się płomienia,intensywność wytwarzania dymu, wydzielanie cząstek palnych itd. należy prowadzić zgodnie zopisem w „Metodach badań dla klas określenia europejskich A - F” opracowanych przez CEN.Wyroby zawierające materiały uwzględnione w Decyzji Komisji Nr 96/603/WE można zakwalifikowaćdo europejskiej klasy A bez badań.5.2.2. Odporność ogniowaBadania ścian działowych w zakresie integralności i izolacyjności (EI), promieniowania (W) częścioszklonych oraz ewentualnie integralności i izolacyjności w przypadku uderzenia (EI-M) należy przeprowadzaćzgodnie z następującymi dokumentami:prEN 1363-1prEN 1363-2prEN 1364-1Badanie odporności ogniowej — Wymagania podstawoweBadanie odporności ogniowej — Część 2: Procedury alternatywne i dodatkoweBadanie odporności ogniowej elementów nienośnych w budynkach— Część 1: Ściany5.3. Higiena, zdrowie i środowisko5.3.1. Wydzielanie formaldehydu, azbestu (zawartość), pięciochlorofenolu i innych niebezpiecznychsubstancji– Wydzielanie formaldehydu (tylko w przypadku zestawów zawierających płyty drewnopochodne):Badania płyt drewnopochodnych pod kątem emisji formaldehydu należy przeprowadzać, w zależnościod typu płyty, według następujących dokumentów:EN 120:1993EN 717-2:1995EN 717-3:1997Tworzywa drzewne — Oznaczanie zawartości formaldehydu — Metoda ekstrakcjizwana metodą perforatoraPłyty drewnopochodne — Oznaczanie emisji formaldehydu — Część 2: Emisjaformaldehydu metodą analizy gazowejPłyty drewnopochodne — Oznaczanie emisji formaldehydu — Część 3: Emisjaformaldehydu metodą butelkową

ETAG nr 003 27/65– Wydzielanie azbestu (zawartość):Brak jest dostępnej metody badania materiałów na zawartość azbestu. Jeśli części składoweściany działowej zawierają azbest, producent zobowiązany jest podać informacje odnośnie zawartościnastępujących minerałów:krokydolituamozytuantofilitutremolituchryzolitu– Wydzielanie pięciochlorofenoluBrak jest dostępnej metody badania materiałów na emisję lub zawartość pięciochlorofenolu. Jeśliczęści składowe ściany działowej zawierają pięciochlorofenol, producent zobowiązany jest podaćinformację odnośnie jego zawartości.– Wydzielanie innych niebezpiecznych substancjiNależy przeanalizować opis techniczny wyrobu (najlepiej w formie jednoznacznego wzoru chemicznego)i tam, gdzie istnieje możliwość występowania substancji wymienionych w punkcie 6.3.1,należy przeprowadzić odpowiednie badania i oceny.5.3.2. Przepuszczalność pary wodnejBadanie przepuszczalności pary wodnej materiałów należy wykonywać zgodnie z prEN 12086:1997— Właściwości cieplne budynków i elementów budynków — Określanie przepuszczalności parywodnej.Obliczenia przepływu pary wodnej przez ściany działowe należy wykonywać zgodnie z normąISO/DIS 13788:1997 — Właściwości cieplno-wilgotnościowe komponentów i elementów budowlanych— Określanie temperatury powierzchni wewnętrznej w celu uniknięcia krytycznej wilgotności powierzchnii obliczenia kondensacji wewnętrznej.5.3.3. WodoszczelnośćNie dotyczy. (Własność tę uwzględniono w ustaleniach technicznych dotyczących wodoszczelnościlub wodoodporności pokryć ścian.)5.4. Bezpieczeństwo użytkowania5.4.1. Wytrzymałość na obciążenia poziome i mimośrodowe5.4.1.1. Odporność na uszkodzenie konstrukcji od uderzenia ciałem miękkim — worek o masie 50 kgBadania odporności ścian działowych na uderzenie ciałem miękkim należy prowadzić zgodnie znormą ISO 7892:1988 — Pionowe elementy budowlane — Badanie odporności na uderzenia — Ciała

28/64 ETAG nr 003®uderzające i ogólna procedura badawcza oraz normą ISO/DIS 7893:1990 — Normy dotyczące właściwościużytkowych w budownictwie — Ściany działowe z komponentów — Badanie odporności nauderzenia, z poprawkami i modyfikacjami opisanymi w Załącznikach B, C i D do niniejszych wytycznych.5.4.1.2. Odporność na uszkodzenie konstrukcji od uderzenia ciałem twardym — stalowa kulao masie 1 kgBadania odporności ścian działowych na uderzenie małym ciałem twardym należy prowadzić zgodniez normą ISO 7892:1988 — Pionowe elementy budowlane — Badanie odporności na uderzenia —Ciała uderzające i ogólna procedura badawcza oraz normą ISO/DIS 7893:1990 — Normy właściwościużytkowych w budownictwie — Ściany działowe z komponentów — Badanie odporności na uderzenia,z poprawkami i modyfikacjami opisanymi w Załącznikach B, C i D do niniejszych wytycznych.5.4.1.3. Odporność na uszkodzenie konstrukcji od mimośrodowego obciążenia pionowegoBadania ścian działowych przenoszących duże pionowe obciążenia mimośrodowe, skierowane dodołu, prowadzone są zgodnie z normą ISO/DIS 8413:1990 — Normy dotyczące właściwości użytkowychw budownictwie — Ściany działowe z komponentów — Badanie wytrzymałości na podwieszoneobciążenie statyczne, z poprawkami i modyfikacjami opisanymi w Załącznikach B, C i D do niniejszychwytycznych.5.4.2. Zabezpieczenie przed uszkodzeniami ciała w wyniku kontaktu– Geometria:Umiejscowienie określonych elementów wyposażenia zależy od obiektu i dlatego nie można gookreślić przez badania ani ocenę wymagań technicznych dla wyrobu.– Występowanie ostrych lub tnących krawędzi:Do oceny występowania ostrych lub tnących krawędzi nie są potrzebne badania. W celu stwierdzeniabraku występowania ostrych lub tnących krawędzi, np. naroży, występów, złączy lub zakończeń,należy przeanalizować opis techniczny wyrobu, sam wyrób oraz instalacje próbne.– Rodzaj powierzchni:Ocena rodzaju powierzchni nie wymaga przeprowadzania badań. W celu określenia faktury powierzchnioraz stopnia ryzyka obtarcia lub skaleczenia ludzi lub uszkodzenia ubrania należy przeanalizowaćustalenia techniczne dotyczące danego wyrobu i dokonać jego oględzin.5.5. Ochrona przed hałasem5.5.1. Izolacyjność od dźwięków powietrznychBadania izolacyjności od dźwięków powietrznych ścian działowych należy prowadzić w laboratoriachzgodnie z normą: EN/ISO 140-3:1995 — Akustyka — Pomiary izolacyjności akustycznej w budynkach

ETAG nr 003 29/65i izolacyjności akustycznej elementów budowlanych — Część 3: Pomiary laboratoryjne izolacyjnościod dźwięków powietrznych elementów budowlanych.5.5.2. Pochłanianie dźwiękuBadania współczynnika pochłaniania dźwięku materiałów należy wykonywać zgodnie z poniższyminormami:EN 20354:1993EN/ISO 354/A1:1997Akustyka — Pomiar wskaźnika pochłaniania dźwięku w komorze pogłosowejAkustyka — Pomiar pochłaniania dźwięku w komorze pogłosowej.Zmiana 1: Sposoby montażu próbek do pomiaru pochłaniania dźwięku5.6. Oszczędność energii i zachowanie ciepła5.6.1. Opór cieplnyObliczanie oporu cieplnego należy prowadzić zgodnie z normą: EN/ISO 6946:1996 — Komponentybudowlane i elementy budynku — Opór cieplny i współczynnik przenikania ciepła — Metoda obliczania.Badania oporu cieplnego należy wykonywać zgodnie z poniższymi normami:EN/ISO 8990:1995PrEN 12667:1996PrEN 12939:1997EN/ISO 10211-1:1995EN/ISO 10211-2:1995Izolacja cieplna — Określanie właściwości związanych z przenikaniemciepła w stanie ustalonym — Metoda kalibrowanej i osłoniętej skrzynkigrzejnejMateriały budowlane — Określanie oporu cieplnego metodami aparatupłytowego z osłoniętą płytą grzejną z czujnikami gęstości strumienia cieplnego— Wyroby o wysokim i średnim oporze cieplnymMateriały budowlane — Określanie oporu cieplnego metodami aparatupłytowego z osłoniętą płytą grzejną z czujnikami gęstości strumienia cieplnego— Grube wyroby o wysokim i średnim oporze cieplnymMostki cieplne w budynkach — Strumień cieplny i temperatura powierzchni— Część 1: Ogólne metody obliczaniaMostki cieplne w budynkach — Strumień cieplny i temperatura powierzchni— Część 2: Obliczanie liniowych mostków cieplnych5.6.2. Bezwładność cieplnaDo obliczenia bezwładności cieplnej ściany działowej wymagana jest znajomość następującychparametrów ściany działowej:– masy na jednostkę powierzchni (kg/m 2 ),– gęstości zastosowanych materiałów (kg/m 3 ),

30/64 ETAG nr 003®– pojemności cieplnej zastosowanych materiałów (J/kg·K),– przewodności cieplnej zastosowanych materiałów (W/m 2·K) * .5.7. Trwałość i przydatność użytkowa5.7.1. Sztywność5.7.1.1. Odporność na utratę przydatności użytkowej wskutek uderzenia ciałem miękkim — worek omasie 50 kgBadania odporności ścian działowych na uderzenie dużym ciałem miękkim należy wykonywać zgodniez normą ISO 7892:1988 — Pionowe elementy budowlane — Badanie odporności na uderzenia —Ciała uderzające i ogólna procedura badawcza oraz normą ISO/DIS 7893:1990 — Normy dotyczącewłaściwości użytkowych w budownictwie — Ściany działowe z komponentów — Badanie odpornościna uderzenia, z poprawkami i modyfikacjami opisanymi w Załącznikach B, C i D do niniejszych wytycznych.5.7.1.2. Odporność na utratę przydatności użytkowej wskutek uderzenia ciałem twardym — stalowakula o masie 0,5 kgBadania odporności ścian działowych na uderzenia małymi nieodkształcalnymi przedmiotami należywykonywać zgodnie z normą ISO 7892:1988 — Pionowe elementy budowlane — Badanie odpornościna uderzenia — Ciała uderzające i ogólna procedura badawcza oraz normą ISO/DIS 7893:1990 —Normy dotyczące właściwości użytkowych w budownictwie — Ściany działowe z komponentów —Badanie odporności na uderzenia, z poprawkami i modyfikacjami opisanymi w Załącznikach B, C i Ddo niniejszych wytycznych.5.7.1.3. Odporność na utratę przydatności użytkowej wskutek mimośrodowego obciążenia pionowegoBadania ścian działowych przenoszących duże pionowe obciążenia mimośrodowe skierowane do dołunależy prowadzić zgodnie z normą ISO/DIS 8413:1990 — Normy dotyczące właściwości użytkowychw budownictwie — Ściany działowe z komponentów — Badanie wytrzymałości na podwieszoneobciążenia statyczne, z poprawkami i modyfikacjami opisanymi w Załącznikach B, C i D do niniejszychwytycznych.5.7.1.4. Odporność na utratę przydatności użytkowej wskutek obciążeń skupionych, równoległych lubprostopadłych do powierzchniBadania ścian działowych na zdolność przenoszenia obciążeń skupionych, równoległych lub prostopadłychdo powierzchni ściany działowej należy prowadzić zgodnie z normą ISO/DIS 8413:1990 —Normy dotyczące właściwości użytkowych w budownictwie — Ściany działowe z komponentów —Badanie wytrzymałości na podwieszone obciążenia statyczne.* przyp. tłum.: powinno być (W/m·K)

ETAG nr 003 31/655.7.1.5. Sztywność ścian działowych stanowiących podłoże dla płytek ceramicznychBadania dostatecznej nośności i sztywności ścian działowych stanowiących podłoże dla płytek ceramicznychnależy wykonywać zgodnie z Załącznikiem D do niniejszych wytycznych. Badanie wykonujesię zamiast badania opisanego w punkcie 5.7.1.1, a nie jako jego uzupełnienie.5.7.2. Zabezpieczenie przed niszczeniem5.7.2.1. Czynniki fizyczneWarunki cieplno-wilgotnościoweNależy przeanalizować wymagania techniczne wyrobu oraz ocenić własności cieplno-wilgotnościowezastosowanych materiałów, przede wszystkim pod kątem przemieszczeń. W przypadku ścian działowychzawierających wiele materiałów lub materiały higroskopijne, można przeprowadzić następującebadania cieplno-wilgotnościowe (patrz poniżej). Próbka do badań, reprezentatywna dla badanejściany działowej, ma być poddana działaniu następujących warunków cieplno-wilgotnościowych:– temperatura po obu stronach próbki ściany działowej od 20°C do 25°C przy wilgotności względnejod 25% do 30% utrzymywana przez 7 dni, następnie temperatura jest obniżana do 5°C przez7 kolejnych dni,– temperatura od 20°C do 25°C przy wilgotności względnej od 25% do 30% po jednej stronie i 0°Cdo 5°C przy wilgotności względnej od 85% do 95% po drugiej stronie utrzymywana przez 28 dni,– w celu zbadania skutków promieniowania, próbka ściany działowej ma być przez 6 godzin poddanaz jednej strony miejscowemu promieniowaniu powodującemu wzrost temperatury części nagrzewanychdo około 50°C.Po każdym badaniu należy mierzyć odkształcenie ściany działowej.5.7.2.2. Czynniki chemiczne– KorozjaNależy przeanalizować charakterystykę techniczną wyrobu w celu określenia, czy ochrona antykorozyjnajest odpowiednia do określonego zastosowania.– Środki czyszcząceW celu określenia rodzaju powierzchni należy przeanalizować charakterystykę techniczną wyrobu.Tam, gdzie zastosowano materiały o znanym składzie i właściwościach, wystarczy tylko dokonanieoceny, natomiast nie są wymagane badania.Jeśli zastosowano materiały o nieznanym składzie i właściwościach lub jeśli producent deklarujeokreślone cechy, lub jeśli czyszczenie ściany działowej stanowi istotne wymaganie, należy przeprowadzićpróby zgodnie z normą EN 423:1993 — Elastyczne pokrycia podłogowe — Wyznaczanieskutku zabrudzeń w celu sprawdzenia reakcji ściany działowej na substancje, z którymiprawdopodobnie się zetknie podczas użytkowania.

32/64 ETAG nr 003®5.7.2.3. Czynniki biologiczneNależy przeanalizować charakterystykę techniczną wyrobu oraz ocenić, czy zastosowane materiałyzapewniają wystarczające zabezpieczenie przed grzybami, bakteriami, glonami i owadami w określonymzastosowaniu oraz czy stanowią wartość pokarmową lub zawierają puste przestrzenie odpowiedniedo rozwoju robactwa, zwłaszcza jeśli materiały te mają być stosowane w pomieszczeniachzwiązanych z przygotowywaniem żywności.6. OCENA I STWIERDZENIE PRZYDATNOŚCIDO ZAMIERZONEGO ZASTOSOWANIARozdział 6 uszczegóławia właściwości użytkowe, które powinien spełniać zestaw wewnętrznych ściandziałowych (rozdział 4), związane z samymi wyrobami i ich zamierzonym stosowaniem. Właściwościużytkowe określone są precyzyjnie i ilościowo (w miarę możliwości i proporcjonalnie do stopnia ryzyka)lub jakościowo, przy zastosowaniu określonych metod badań (rozdział 5).Każde wymaganie dotyczące właściwości użytkowej wyrobu, które ma być spełnione dla danegozamierzonego zastosowania, oceniane jest przy podaniu klas, kategorii użytkowych lub wartościliczbowych. Zazwyczaj, ETA powinna zawierać wynik powyższych ocen lub stwierdzenie „właściwośćnie oznaczona” (dotyczy krajów, regionów lub budynków, w których nie obowiązują wymagania podanew ustawach lub przepisach wykonawczych). Powyższe stwierdzenie nie oznacza, że ściana działowaźle funkcjonuje, lecz jedynie, że konkretna właściwość użytkowa nie została przebadana ioceniona.Możliwe sposoby wyrażania wyników oceny obowiązkowych wymagań dotyczących właściwościużytkowych podane są w Tabeli 5.Tabela 5:Związek ocenianych właściwości użytkowych wyrobu ze sposobem wyrażenia klas,kategorii oraz deklaracjiWymag.podst.Paragraf Wytycznych ETAG dotyczącyocenianej właściwości użytkowej wyrobuKlasa, Kategoria użytkowa,Wartość liczbowa2 § 6.2.1Reakcja na ogień§ 6.2.2Klasy europejskie A - FOdporność ogniowa E 20 - E 120EI 15 - EI 240EI-M 30 - EI-M 120EW 20 - EW 120Właściwość użytkowa nie określona

ETAG nr 003 33/65Wymag.podst.Paragraf Wytycznych ETAG dotyczącyocenianej właściwości użytkowej wyrobuKlasa, Kategoria użytkowa,Wartość liczbowa3 § 6.3.1Wydzielanie:• formaldehydu• azbestu (zawartość)• pięciochlorofenolu• innych substancji niebezpiecznychKlasa formaldehydu (płyty drewnopochodne)Podanie zawartości azbestuPodanie zawartości pięciochlorofenoluPodanie innych niebezpiecznych materiałów„Brak niebezpiecznych materiałów”§ 6.3.2Przepuszczalność pary wodnejWłaściwość nie oznaczonaParoszczelność materiałów§ 6.3.3WodoszczelnośćWłaściwość nie oznaczonaNie dotyczy4 § 6.4.1Wytrzymałość:• wytrzymałość na obciążenia dynamiczne• wytrzymałość na mimośrodowe obciążeniapionoweKategoria użytkowa I, II, III lub IVWłaściwość nie oznaczonaKategoria użytkowa obciążenia a lub bWłaściwość nie oznaczona§ 6.4.2Zabezpieczenie przed uszkodzeniami ciaław wyniku kontaktuOpisWłaściwość nie oznaczona5 § 6.5.1Izolacyjność od dźwięków powietrznychWskaźnik jednoliczbowyWłaściwość nie oznaczona§ 6.5.2Pochłanianie dźwiękuWskaźnik jednoliczbowyWłaściwość nie oznaczona6 § 6.6.1Opór cieplnyWartość RWłaściwość nie oznaczonaTrwałośći przydatnośćużytkowa§ 6.6.2Bezwładność cieplna§ 6.7.1Sztywność• Odporność na obciążenia dynamiczne• Odporność na pionowe obciążenia mimośrodowe• Odporność na obciążenia skupione• Sztywność ścian działowych przeznaczonychpod płytki ceramiczneStosowne informacjeWłaściwość nie oznaczonaKategoria użytkowa I, II, III lub IVWłaściwość nie oznaczonaKategoria użytkowa obciążenia a lub bWłaściwość nie oznaczonaDopuszczalnaWłaściwość nie oznaczonaDopuszczalnaWłaściwość nie oznaczona

34/64 ETAG nr 003®Wymag.podst.Paragraf Wytycznych ETAG dotyczącyocenianej właściwości użytkowej wyrobu§ 6.7.2Zabezpieczenie przed niszczeniem spowodowanymprzez:• czynniki fizyczne• czynniki chemiczne• czynniki biologiczneDopuszczalneDopuszczalneKlasa, Kategoria użytkowa,Wartość liczbowaDopuszczalneWłaściwość nie oznaczona6.1. Wytrzymałość mechaniczna i statecznośćZe względu na fakt, że ściany działowe stanowią nienośne części konstrukcji, nie wymaga się, abyspełniały niniejsze Wymaganie podstawowe.6.2. Bezpieczeństwo pożarowe6.2.1. Reakcja na ogieńKlasyfikację ścian działowych ze względu na reakcję na ogień należy przeprowadzać według normy:EN xxxx:yyyy — Reakcja na ogień — klasyfikacjaStosowane są następujące europejskie klasy palnościABCDEFBrak udziału w pożarzeBardzo ograniczony udział w pożarzeOgraniczony udział w pożarzeDopuszczalny udział w pożarzeDopuszczalna reakcja na ogieńWłaściwość nie oznaczona6.2.2. Odporność ogniowaKlasyfikację ścian działowych pod względem odporności ogniowej należy przeprowadzać wedługnormy: EN xxxx:yyyy — Odporność ogniowa — Elementy budowlane — klasyfikacjaStosowany jest następujący zakres klasyfikacji:Własność użytkowa nie określonaE 20 30 60 90 120EI 15 20 30 45 60 90 120 180 240EI-M 30 60 90 120EW 20 30 60 90 120

ETAG nr 003 35/65gdzie:E: Klasyfikacja z uwzględnieniem jedynie zachowania integralnościEI:EI-M:EW:Klasyfikacja z uwzględnieniem zachowania integralności i izolacyjnościKlasyfikacja z uwzględnieniem zachowania integralności i izolacyjności, przy rozważaniuokreślonego oddziaływania mechanicznego (np. obciążeń dynamicznych)Klasyfikacja z uwzględnieniem integralności i izolacyjności, kiedy izolacyjność kontrolowanajest na podstawie emisji promieniowania.6.3. Higiena, zdrowie i środowisko6.3.1. Wydzielanie formaldehydu, azbestu (zawartość), pięciochlorofenolu i innych niebezpiecznychsubstancji– Wydzielanie formaldehydu (tylko dla zestawów zawierających płyty drewnopochodne):Klasyfikacje płyt drewnopochodnych pod względem wydzielania formaldehydu należy przeprowadzaćzgodnie z następującymi normami:EN 300:1997EN 312-1:1997EN 622-5:1997EN 636-1:1996EN 636-2:1996EN 636-3:1996Płyty o wiórach orientowanych (OSB) — Definicje, klasyfikacja i wymaganiatechnicznePłyty wiórowe — Wymagania techniczne — Część 1: Wymagania ogólnedla wszystkich rodzajów płytPłyty pilśniowe — Wymagania techniczne — Część 5: Wymagania dlapłyt sucho formowanych (MDF)Sklejka — Wymagania techniczne — Część 1: Wymagania dla sklejkiprzeznaczonej do stosowania w warunkach suchychSklejka — Wymagania techniczne — Część 2: Wymagania dla sklejkiprzeznaczonej do stosowania w warunkach wilgotnychSklejka — Wymagania techniczne — Część 3: Wymagania dla sklejkiprzeznaczonej do zastosowań zewnętrznych– Wydzielanie azbestu (zawartość)Dla komponentów zawierających azbest należy podać, zgodnie z informacją producenta, zawartośćnastępujących materiałów w procentach wagowych:krokydolituamozytuantofilitutremolituchryzolitu– Wydzielanie pięciochlorofenoluDla składników zawierających pięciochlorofenol należy podać, zgodnie z informacją producenta,zawartość pięciochlorofenolu w procentach wagowych.

36/64 ETAG nr 003®– Wydzielanie innych niebezpiecznych substancjiW przypadku występowania materiałów wymienionych w Dyrektywie Rady z 27 lipca 1976 r. natemat zbliżenia ustaw i przepisów wykonawczych krajów członkowskich dotyczących ograniczeńwe wprowadzaniu na rynek i używaniu pewnych niebezpiecznych substancji i preparatów (wraz zpóźniejszymi zmianami) oraz w dokumencie roboczym CONSTRUCT 95/148-REV.1 na tematsubstancji niebezpiecznych i w komentarzu CONSTRUCT 97/219-REV.1 na temat traktowaniasubstancji niebezpiecznych zgodnie z Dyrektywą dot. wyrobów budowlanych, istnieją trzy możliwości:– stosowanie powyższych materiałów jest zabronione w przypadku w Unii Europejskiej, tzn. niemoże być wydana europejska aprobata techniczna.– stosowanie powyższych materiałów jest zabronione w niektórych krajach i ich obecność musi byćzadeklarowana– stosowanie powyższych materiałów jest dozwolone we wszystkich lub niektórych krajach, lecz zograniczeniami i w takim przypadku należy podać rodzaj materiałów, ich stężenia, wielkości emisjiitd.Jeśli powyższe materiały nie są stosowane w wyrobie, należy podać taką informację.6.3.2. Przepuszczalność pary wodnejNależy przeanalizować charakterystykę techniczną wyrobu oraz właściwości użytkowe pod kątemoddziaływania wilgoci na podstawie znanych cech materiałów, szczegółów projektowych i zamierzonego zastosowania. Jeśli przepuszczalność pary wodnej nie jest znana, należy ją określić wdrodze badań.Należy ustalić, czy w ścianie działowej nie będzie występować kondensacja pary wodnej w wyniku jejdyfuzji lub jeśli będzie występować, to w stopniu uniemożliwiającym uszkodzenie podczas okresukondensacji i umożliwiającym wyschnięcie w okresie odparowania.6.3.3. WodoszczelnośćWłaściwość nie oznaczona. (Uwzględniono ją w ustaleniach technicznych dotyczących wodoszczelnościlub wodoodporności okładzin ściennych).6.4. Bezpieczeństwo użytkowania6.4.1. Wytrzymałość na obciążenia poziome i mimośrodoweNiniejsza ocena dotyczy Wymagania Podstawowego — Bezpieczeństwo Użytkowania i aspektówtrwałości oraz przydatności użytkowej (punkt 6.7.1). Ocenie poddawanych jest kilka aspektów właściwościużytkowych, na podstawie których można uzyskać ogólną ocenę sztywności systemu.Kategorie podane w Tabeli 6 odpowiadają różnym stopniom narażenia podczas użytkowania. Nieuwzględniają one wyjątkowo brutalnego użytkowania jak np. aktów wandalizmu.

ETAG nr 003 37/65Tabela 6:Definicja kategorii użytkowania — uszkodzenie konstrukcji — obciążenia dynamiczneKategoriaużytkowania) Badanie uszkodzeniaOpis Wysokość *konstrukcjiIIIIIIStrefy dostępne głównie dlaosób wykazujących dużądbałość o mienie. Małe ryzykowypadków i niewłaściwegoużytkowania.Strefy dostępne głównie dlaosób wykazujących umiarkowanądbałość o mienie. Średnieryzyko wypadków iniewłaściwego użytkowania.Strefy łatwo dostępne dla ogółuwykazującego niewielkądbałość o mienie. Ryzykowypadków i niewłaściwegoużytkowania.IV** ) a Strefy i ryzyko jak dla kat. II iIIIbW przypadku uszkodzeniaistnieje ryzyko upadku napodłogę niższego piętra, por.typ b na rys. 1 w punkcie 2.2.Strefy i ryzyko jak dla kat. II iIIIW przypadku uszkodzeniaistnieje ryzyko upadku napodłogę niższego piętra, por.typ b na rys. 1 w punkcie 2.2.Do 1,5 m ponad poziom ruchupieszegoPowyżej 1,5 m ponad poziomruchu pieszegoDo 1,5 m ponad poziom ruchupieszegoPowyżej 1,5 m ponad poziomruchu pieszegoDo 1,5 m ponad poziom ruchupieszegoPowyżej 1,5 m ponad poziomruchu pieszegoDo 1,5 m ponad poziom ruchupieszegoPowyżej 1,5 m ponad poziomruchu pieszegoDo 1,5 m ponad poziom ruchupieszegoPowyżej 1,5 m ponad poziomruchu pieszegoCiało miękkie 1 × 100 NmCiało twarde (1 kg) 10 NmCiało miękkie 1 × 200 NmCiało twarde (1 kg) 10 NmCiało miękkie 1 × 300 NmCiało twarde (1 kg) 10 NmCiało twarde (1 kg) 10 NmCiało miękkie 1 × 400 NmCiało twarde (1 kg) 10 NmCiało twarde (1 kg) 10 NmCiało miękkie 1 × 500 NmCiało twarde (1 kg) 10 NmCiało twarde (1 kg) 10 Nm––* ) Wysokość 1,5 m odpowiada strefie, w której istnieje duże prawdopodobieństwo występowaniaobciążeń udarowych od osób przebywających w budynkach. Jednakże, w niektórych budynkach, typusal gimnastycznych i magazynów, można uwzględnić większe wysokości.** ) Dla tej kategorii użytkowania producent ma do wyboru zażądać oceny przydatności do stosowaniaswojego wyrobu przy uderzeniu ciałem miękkim o energii 400 Nm lub 500 Nm w badaniu uszkodzeniakonstrukcji, w zależności od wymagań prawnych krajów, w których chce sprzedawać swój wyrób.Tabela 7 zawiera dwie kategorie użytkowania ze względu na obciążenia.Dopuszcza się, żeby ściana działowa zawierała obszary o gorszych właściwościach użytkowych,znajdujące się powyżej normalnej strefy obciążeń na uderzenia powodowane przez ludzi. (Tabela 6).W badaniach prowadzonych zgodnie z odpowiednimi metodami, podanymi w punktach5.4.1.1 ÷ 5.4.1.3, ściany działowe mają spełnić wymagania podane w Tabelach 8 do 10, w punktach6.4.1.1 ÷ 6.4.1.3.

38/64 ETAG nr 003®Spełnienie zgodności z wymaganiami można deklarować tylko dla ścian działowych o wysokościrównej lub niższej od wysokości badanej próbki.Tabela 7: Definicja kategorii użytkowania ze względu na obciążenie — uszkodzenie konstrukcji —mimośrodowe obciążenia pionoweKategoria użytkowaniaze względu naobciążeniaabOpisCiężkie przedmioty, takie jak umywalki,małe regałyBardzo ciężkie przedmioty, takie jakzbiorniki, duże regałyBadanie uszkodzenia konstrukcji1000 N, obciążenie 24-godzinne4000 N, obciążenie 24-godzinne6.4.1.1. Odporność na uszkodzenie konstrukcji od uderzenia ciałem miękkim — worek o masie 50 kgObciążenie od uderzenia ciałem miękkim odwzorowuje obciążenie przyłożone w trakcie przypadkowegoprzewrócenia się osoby na ścianę działową.Z doświadczeń zdobytych przez szereg laboratoriów wykonujących badania w tej dziedzinie wynika,że obciążenia od różnicy ciśnień powietrza, od dużej liczby osób opierających się o ścianę działowąlub naciskających na nią (nacisk tłumu) lub od trzaskania drzwiami są zwykle przenoszone w sposóbzadowalający, jeśli ściana działowa wytrzymuje badanie odporności na uderzenia ciałem miękkim.Tabela 8:Kryteria oceny w badaniu odporności na uderzenie dużym ciałem miękkimKategoria użytkowaniaKryteria w badaniu uszkodzenia konstrukcjiI1 × 100 NmII 1 × 200 Nm Brak przebiciaIII 1 × 300 Nm Brak zawalenia sięIV a 1 × 400 Nm Brak innych niebezpiecznych uszkodzeńb 1 × 500 Nm6.4.1.2. Odporność na uszkodzenie konstrukcji od uderzenia ciałem twardym — stalowa kulao masie 1 kgUderzenie ciałem twardym, czyli stalową kulą o masie 1 kg, odwzorowuje obciążenie pochodzące odciężkich nieodkształcalnych przedmiotów, jak meble lub wyposażenie, przypadkowo uderzających ościanę działową podczas przesuwania.

ETAG nr 003 39/65Tabela 9:Kryteria oceny w badaniu odporności na uderzenie małym ciałem twardymKategoria użytkowaniaKryteria w badaniu uszkodzenia konstrukcjiI - IV 1 × 10 Nm w kilku punktach Brak całkowitego przebiciaBrak innych niebezpiecznych uszkodzeń6.4.1.3. Odporność na uszkodzenie konstrukcji od mimośrodowego obciążenia pionowegoMimośrodowe obciążenie pionowe odwzorowuje obciążenie od ciężkich przedmiotów, takich jakregały lub urządzenia grzejne, podtrzymywanych głównie przez ścianę działową. Ściany działowemogą być miejscowo modyfikowane w celu spełnienia wymagań pod warunkiem, że modyfikacjetworzą część systemu i są w pełni opisane.W przypadku ścian działowych zaprojektowanych jako nie przenoszące obciążeń, innych niż zwykłedekoracje, jak np. ramy obrazów, wymaganie to nie ma zastosowania i należy korzystać z punktu6.7.1.4.Tabela 10:Kryteria oceny w badaniu odporności na mimośrodowe obciążenie pionoweKategoria użytkowaniaze względu naobciążeniaabKryteria w badaniu uszkodzenia konstrukcji1000 N w ciągu 24 godz. w odl. 0,3 m odpowierzchni ściany na wspornikach odległychod siebie o 0,5 m, umocowanych w dwóchpunktach na pionowej linii odległych o 0,15 m4000 N w ciągu 24 godz. w odl. 0,3 m odpowierzchni ściany na wspornikach odległychod siebie o 1 m, umocowanych w dwóchpunktach na pionowej linii odległych o 0,6 mSystematyczne zmniejszanie sięprzyrostu odkształcenia trwałegoBrak zawalenia sięBrak innych niebezpiecznychuszkodzeń6.4.2. Zabezpieczenie przed uszkodzeniem ciała w wyniku kontaktuRodzaj powierzchni należy opisać w kategoriach jakościowych zwracając uwagę na potencjalneryzyko obtarcia.6.5. Ochrona przed hałasem6.5.1. Izolacyjność od dźwięków powietrznychZmierzona izolacyjność od dźwięków powietrznych powinna być wyrażona w postaci wskaźnikajednoliczbowego R w zgodnie z normą: ISO 717-1:1996 — Akustyka — Ocena izolacyjności akustycznejw budynkach i izolacyjności akustycznej elementów budowlanych — Część 1: Izolacyjność oddźwięków powietrznych.

40/64 ETAG nr 003®6.5.2. Pochłanianie dźwiękuPochłanianie dźwięku należy określać tylko w przypadku ścian działowych z wykończeniem fabrycznym* zgodnie z normą: ISO/DIS 11654:1996 — Akustyka — Wyroby dźwiękochłonne używane wbudownictwie — Wskaźnik pochłaniania dźwięku.6.6. Oszczędność energii i zachowanie ciepła6.6.1. Opór cieplnyNależy podawać zmierzoną lub obliczoną wartość oporu cieplnego (R) w (m 2·K)/W.Wpływ obszarów z mostkami cieplnymi należy uwzględnić licząc średnią ważoną (poszczególneobszary stanowią wagi) dla całego układu na podstawie jego oporu cieplnego.6.6.2. Bezwładność cieplnaTakie informacje, jak całkowita masa na jednostkę powierzchni, gęstość materiałów, pojemnośćcieplna materiałów i przewodność cieplna materiałów, potrzebne są projektantowi budynku do obliczeniaudziału ściany działowej w bezwładności cieplnej konstrukcji.6.7. Aspekty trwałości i przydatności użytkowej6.7.1. SztywnośćNiniejsza ocena dotyczy Wymagania Podstawowego w zakresie bezpieczeństwa użytkowania (punkt6.4.1) i aspektów trwałości oraz przydatności użytkowej. Ocenie poddawanych jest kilka właściwościużytkowych, na podstawie których można uzyskać ogólną ocenę sztywności systemu.Kategorie podane w Tabeli 11 odpowiadają różnym stopniom narażenia podczas użytkowania. Nieuwzględniają one wyjątkowo brutalnego użytkowania jak np. aktów wandalizmu.Tabela 12 zawiera dwie kategorie użytkowania ze względu na obciążenia.Dopuszcza się, żeby ściana działowa zawierała obszary o gorszych właściwościach użytkowych,znajdujące się powyżej normalnej strefy obciążeń udarowych wywoływanych przez ludzi (Tabela 11).W badaniach prowadzonych zgodnie z odpowiednimi metodami, podanymi w punktach5.7.1.1 ÷ 5.7.1.4, ściany działowe mają spełnić wymagania odnośnie obciążeń i uszkodzeń i/lubodkształceń podane w Tabelach 13 do 17, w punktach 6.7.1.1 ÷ 6.7.1.4. Występujący w tabelachtermin „brak utraty funkcjonalności” oznacza, że ewentualne uszkodzenie jest ocenione jako łatwe donaprawy oraz, że nie wpłynie w sposób niekorzystny na spełnienie stosownych Wymagań Podstawowych.* zmierzone pochłanianie dźwięku wyrażone jest w postaci jednoliczbowego wskaźnika

ETAG nr 003 41/65Spełnienie zgodności z wymaganiami można deklarować tylko dla ścian działowych o wysokościrównej lub niższej od wysokości badanej próbki.Tabela 11:Definicja kategorii użytkowania — utrata funkcjonalności — obciążenia dynamiczneKategoriaużytkowaniaOpis Wysokość * ) Badanie na utratęwłasności użytkowychIIIIIIIVStrefy dostępne głównie dlaosób wykazujących dużądbałość o mienie.Małe ryzyko wypadków iniewłaściwego użytkowania.Strefy dostępne głównie dlaosób wykazujących umiarkowanądbałość o mienie.Małe ryzyko wypadków iniewłaściwego użytkowania.Strefy łatwo dostępne dla ogółuwykazującego niewielkądbałość o mienie.Ryzyko wypadków i niewłaściwegoużytkowania.Strefy i ryzyko jak dla kat. II iIIIDo 1,5 m ponad poziom ruchupieszegoPowyżej 1,5 m ponad poziomruchu pieszegoDo 1,5 m ponad poziom ruchupieszegoPowyżej 1,5 m ponad poziomruchu pieszegoDo 1,5 m ponad poziom ruchupieszegoPowyżej 1,5 m ponad poziomruchu pieszegoDo 1,5 m ponad poziom ruchupieszegoCiało miękkie 3 × 60 NmCiało twarde (0,5 kg) 2,5 NmCiało miękkie 3 × 120 NmCiało twarde (0,5 kg) 2,5 NmCiało twarde (0,5 kg) 2,5 NmCiało miękkie 3 × 120 NmCiało twarde (0,5 kg) 6 NmCiało twarde (0,5 kg) 6 NmCiało miękkie 3 × 120 NmCiało twarde (0,5 kg) 6 Nm–W przypadku uszkodzeniaistnieje ryzyko upadku napodłogę niższego piętra, por.typ b na rys. 1 w punkcie 2.2.Powyżej 1,5 m ponad poziomruchu pieszegoCiało twarde (0,5 kg) 6 Nm* ) Wysokość 1,5 m odpowiada strefie, w której istnieje duże prawdopodobieństwo występowaniaobciążeń udarowych pochodzących od osób przebywających w budynkach. Jednakże, w niektórychbudynkach, typu sal gimnastycznych i magazynów, można uwzględnić większe wysokości.Tabela 12:Definicja kategorii użytkowych — utrata funkcjonalności — pionowe obciążenia mimośrodoweKategoria obciążeńużytkowychabOpisCiężkie przedmioty, takie jak umywalki,małe regałyBardzo ciężkie przedmioty, takie jakkotły, duże regałyBadanie na utratęwłasności użytkowych500 N, obciążenie krótkotrwałe2000 N, obciążenie krótkotrwałe6.7.1.1. Odporność na utratę funkcjonalności od uderzenia ciałem miękkim — worek o masie 50 kgObciążenie od uderzenia ciałem miękkim odwzorowuje obciążenie przyłożone w trakcie przypadkowegoprzewrócenia się osoby na ścianę działową.Z doświadczeń zdobytych przez szereg laboratoriów wykonujących badania w tej dziedzinie wynika,że obciążenia od różnicy ciśnień powietrza, dużej liczby osób opierających się o ścianę działową lub

42/64 ETAG nr 003®naciskających na nią (nacisk tłumu) lub od trzaskania drzwiami są zwykle przenoszone w sposóbzadowalający, jeśli ściana działowa wytrzymuje próbę uderzenia ciałem miękkim. W przypadku Ikategorii użytkowej obciążenia takie nie są uwzględniane.Tabela 13:Kryteria oceny w badaniu odporności na uderzenia dużym ciałem miękkimKategoria użytkowaKryteria w badaniu utraty własności użytkowychINależy podawać maksymalne ugięcie podczas uderzenia3 × 60 NmBrak utraty funkcjonalnościIIMaksymalne odkształcenie trwałe 5 mmIII 3 × 120 Nm Systematyczne zmniejszanie się przyrostu odkształcenia trwałegoIVMożliwe jest nadal otwieranie drzwi6.7.1.2. Odporność na utratę funkcjonalności od uderzenia ciałem twardym — stalowa kulao masie 0,5 kgUderzenie ciałem twardym, czyli stalową kulą o masie 0,5 kg, odwzorowuje obciążenie pochodząceod lekkich nieodkształcalnych przedmiotów, jak meble lub narzędzia do czyszczenia, przypadkowouderzających w ścianę działową podczas ich przemieszczania.Tabela 14: Kryteria oceny w badaniu odporności na uderzenia małym ciałem twardymKategoria użytkowaKryteria w badaniu utraty własności użytkowychI1 × 2,5 NmII 1 × 2,5 Nm Należy podać zakres średnic wgnieceńIII 1 × 6 Nm Brak utraty funkcjonalnościIV1 × 6 Nm6.7.1.3. Odporność na utratę funkcjonalności w wyniku działania mimośrodowego obciążenia pionowegoMimośrodowe obciążenie pionowe odwzorowuje oddziaływanie ciężkich przedmiotów, takich jakregały lub urządzenia sanitarne lub grzejne, podtrzymywanych głównie przez ścianę działową. Ścianydziałowe mogą być miejscowo modyfikowane w celu spełnienia wymagań pod warunkiem, że modyfikacjetworzą część systemu i są w pełni opisane.W przypadku ścian działowych zaprojektowanych jako nie przenoszące obciążeń innych niż zwykłedekoracje, jak np. obrazy, wymaganie to nie ma zastosowania i należy korzystać z punktu 6.7.1.4.

ETAG nr 003 43/65Tabela 15: Kryteria oceny w badaniu odporności na mimośrodowe obciążenie pionoweKategoria użytkowaniaze względu naobciążeniaabKryteria w badaniu utraty funkcjonalnościKrótkotrwałe obciążenie 500 N w odległości 0,3 mod powierzchni ściany na wspornikach odległych odsiebie o 0,5 m, umocowanych w dwóch punktach napionowej linii odległych o 0,15 mKrótkotrwałe obciążenie 2000 N w odległości 0,3 mod powierzchni ściany na wspornikach odległych odsiebie o 1 m, umocowanych w dwóch punktach napionowej linii odległych o 0,6 mMaksymalne ugięcie 1/500wysokości lub 5 mmBrak utraty funkcjonalności6.7.1.4. Odporność na utratę funkcjonalności od obciążenia skupionego równoległego lub prostopadłegodo powierzchniObciążenie skupione odwzorowuje obciążenie pochodzące od lekkich przedmiotów, takich jak ramyobrazów lub małe urządzenia domowe zawieszone na ścianie działowej.Tabela 16: Kryteria oceny w badaniu odporności na skupione obciążenia pionoweKryteria w badaniu na utratę własności użytkowych100 N (prostopadłe)250 N (równoległe)Brak wyrwaniaBrak utraty funkcjonalności6.7.1.5. Sztywność ścian działowych stanowiących podłoże pod płytki ceramiczneŚciany działowe przeznaczone pod płytki ceramiczne powinny spełniać wymagania podane w Tabeli17 w badaniu odporności na uderzenie ciałem miękkim o masie 50 kg, zgodnie z punktem 5.7.1.5,aby wykazać dostateczną sztywność ściany działowej, zapewniającą brak uszkodzeń płytek. Ocenasztywności przeprowadzana jest zamiast oceny opisanej w punkcie 6.7.1.2, a nie jako jej uzupełnienie.Uważa się, że ściana działowa, która przeszła z wynikiem pozytywnym próbę opisaną w punkcie5.7.1.5, spełnia również warunki próby opisanej w punkcie 5.7.1.1.Tabela 17: Kryteria oceny w badaniu odporności na uderzenie dużym ciałem miękkimKategoriaużytkowaniaKryteria w próbieŚciany działowe podpłytki ceramiczne3 × 120 Nm Maks. ugięcie podczasuderzenia 30 mmMaks. odkształcenie trwałe2 mmBrak uszkodzeń1 × 240 Nm Po wszystkich 4 uderzeniach:Tempo przyrostu odkształceniatrwałegoustabilizowaneBrak uszkodzeń

44/64 ETAG nr 003®6.7.2. Odporność na zniszczenie6.7.2.1. Czynniki fizyczneWarunki cieplno-wilgotnościoweZmiany warunków atmosferycznych w badaniu opisanym w punkcie 5.7.2.1 odwzorowują warunki,które prawdopodobnie wystąpią podczas użytkowania ścian działowych oraz wpływ sąsiadującychpomieszczeń, o różnych warunkach, oddzielonych ścianą działową. W żadnych z wymienionychwarunków ugięcie ściany działowej nie może przekroczyć mniejszej z następujących wartości: 1/500wysokości ściany lub 5 mm.Ugięcia spowodowane następującymi warunkami cieplno-wilgotnościowymi:– chwilowymi (chwilowy wzrost temperatury i wilgotności w łazienkach lub kuchniach),– wyjątkowymi (duży mróz),– lokalnymi (promieniowanie słońca lub ogrzewanie),nie mogą przekroczyć mniejszej z następujących wartości: 1/500 wysokości ściany lub 5 mm.Podczas badań prowadzonych zgodnie z punktem 5.7.2.1, związanych ze skutkami promieniowania,należy sprawdzić, czy właściwości użytkowe ściany działowej nie pogorszyły się (np. utrata przylegania,pęknięcie, odkształcenie trwałe).6.7.2.2. Czynniki chemiczne– Korozja blach stalowych:Elementy wykonane z blachy stalowej powinny mieć zabezpieczenie antykorozyjne odpowiadająceco najmniej klasie Z275 zdefiniowanej w normie EN 10147/A1:1995 — Stal konstrukcyjna - Taśmai blacha ocynkowana ogniowo w sposób ciągły — Techniczne warunki dostawy.– Korozja pozostałych elementów stalowych i innych metali:Brak dostępnych metod badań * .– Środki czyszczące:Należy przeprowadzić ocenę powierzchni materiałów o znanym składzie i znanych właściwościachużytkowych, w kategoriach jakościowych.6.7.2.3. Czynniki biologiczneW wyniku przeprowadzenia analizy oceny podejmowane są środki zapobiegawcze lub nakładaneograniczenia zakresu stosowania. Opisywana jest podatność ściany działowej na masowy atak owadówi robactwa.Warunki sprzyjające zaatakowaniu przez owady i robactwo elementów wykonanych z drewna lub płytdrewnopochodnych ogólnie mogą być traktowane jako 1 klasa zagrożenia zdefiniowana w normie* przyp. tłum.: badania takie są prowadzone, a metody określone w normach EN lub ISO

ETAG nr 003 45/65prEN 335-1:1992 — Trwałość drewna i materiałów drewnopochodnych — Definicja klas ataku biologicznego— Część 1: Postanowienia ogólne. Oznacza to, że niepotrzebne jest zabezpieczenie takichelementów. Niektóre elementy drewniane lub drewnopochodne, np. zamontowane w oddzielnychwykładzinach ścian zewnętrznych mogą być narażone na działanie warunków określanych jako2 klasa zagrożenia i dlatego powinny być odpowiednio zabezpieczone.6.8. Identyfikacja wyrobuWszystkie części składowe ściany działowej powinny być jednoznacznie zidentyfikowane. Tam, gdziejest to możliwe należy powołać zharmonizowane normy europejskie.Jeśli komponenty nie są objęte zharmonizowanymi normami europejskimi, należy je precyzyjniezdefiniować przez podanie takich cech fizycznych jak:– geometria, stabilność wymiarów,– gęstość,– cechy mechaniczne, takie jak wytrzymałość na ściskanie, wytrzymałość na rozciąganie, wytrzymałośćna zginanie, moduł sprężystości, liczba Poissona,– pojemność cieplna właściwa,– przewodność cieplna lub opór cieplny dla kilku wartości wilgotności względnej,– współczynnik rozszerzalności cieplnej,– odporność na dyfuzję pary wodnej,– wodochłonność,– współczynnik rozszerzalności higrometrycznej,– zawartość wilgoci higroskopijnej dla kilku wartości wilgotności względnej,– infiltracja powietrza,– rezystancja lub przewodność elektryczna,– emisyjność lub przepuszczalność właściwa promieniowania o dużej długości fali,– przepuszczalność właściwa lub absorpcyjność promieniowania słonecznego.Cechy fizyczne wyrobu powinny być określone na podstawie badań prowadzonych zgodnie z odpowiednimimetodami ustalonymi przez CEN lub EOTA, o ile metody takie istnieją.

46/64 ETAG nr 003®7. ZAŁOŻENIA I ZALECENIA, ZGODNIE Z KTÓRYMI OCENIA SIĘPRZYDATNOŚĆ WYROBÓW DO ZAMIERZONEGO STOSOWANIARozdział 7 podaje warunki wstępne do projektowania, wykonywania, konserwacji i napraw, którestanowią założenia przy ocenie przydatności do stosowania zgodnie z niniejszymi wytycznymi (tylko,wtedy gdy są potrzebne i mają związek z oceną lub z wyrobami).W wydawanych europejskich aprobatach technicznych należy podawać wspomniane warunki, jeślimają one zastosowanie.7.1. Projektowanie i wykonywanie obiektów budowlanychWarunki projektowania i wykonania ściany działowej w obiekcie budowlanym należy określić napodstawie wytycznych montażu producenta. Jakość i kompletność wytycznych montażu należy ocenić,biorąc zwłaszcza pod uwagę aspekty z poniższej listy kontrolnej:Konstrukcja połączeń pomiędzy ścianą działową i konstrukcją nośną– dopuszczalne odkształcenia sąsiednich części konstrukcyjnych,– w razie potrzeby specjalne mocowania w warunkach sejsmicznych:w przypadku obciążeń dynamicznych, występujących np. podczas trzęsienia ziemi, projektantpowinien zapobiec możliwości udziału ściany działowej w przenoszeniu obciążeń, wstawiając odpowiedniezłącza pomiędzy ścianę działową i ramę, po to żeby przemieszczenia ramy nie oddziaływałyna ścianę działową; w przypadku braku takich złączy projektant jest zobowiązanyuwzględnić ewentualny udział ściany działowej w przenoszeniu obciążeń zgodnie z przepisamikrajowymi lub lokalnymi.Stabilność wymiarów– związek pomiędzy ugięciem na jednostkę wysokości i warunkami cieplno-wilgotnościowymi panującymiw całej ścianie działowej.Zmniejszenie ryzyka kondensacji powierzchniowej i wewnętrznej w obiektach– ogrzewanie,– wentylacja,– warstwa izolacji paroszczelnej.Opór cieplny– mostki cieplne.Izolacyjność akustyczna– przejścia dla powietrza przez szczeliny, pęknięcia, dziury,– przenoszenie boczne,– typy mocowań.

ETAG nr 003 47/65Masowy atak pasożytów– uszczelnianie pustych przestrzeni,– zatykanie małych otworów i szczelin.W ETA należy stwierdzić, że wytyczne montażu stanowią część ETA i dlatego zawsze powinny byćdołączane do dostarczanych komponentów systemu. ETA może przejąć podstawowe części wytycznychmontażu.Ocena przydatności do zamierzonego stosowania przestawnych ścian działowych oparta jest nazałożeniu, że w procesie demontażu i ponownego montażu, deklarowane właściwości pozostanąniezmienione. Powyższe założenie może wymagać sprawdzenia.7.2. Konserwacja i naprawaOcena przydatności do stosowania oparta jest na założeniu, że obtarcia i drobne uszkodzenia oduderzeń są nieuniknione i powinny być łatwe do naprawienia bez powodowania ujemnych skutków.

48/64 ETAG nr 003®Rozdział 3ATESTACJA ZGODNOŚCI8. OCENA ZGODNOŚCI8.1. Decyzja Komisji EuropejskiejSystemy atestacji zgodności, podane przez Komisję Europejską w mandacie Construct 97/243,Wyd. 1, Załącznik 3, są następujące:System 1: dla ścian działowych– charakteryzujących się Euroklasą A, B lub C reakcji na ogień, których reakcja na ogień podlegazmianom w czasie procesu produkcji.System 3: dla ścian działowych– charakteryzujących się Euroklasą A, B lub C reakcji na ogień, których reakcja na ogień nie podlegazmianom w czasie procesu produkcji,– dla dowolnej klasy odporności ogniowej,– dla zastosowań podlegających przepisom o substancjach niebezpiecznych,– dla kategorii IV ze względu na bezpieczeństwo użytkowania.System 4: dla wszystkich pozostałych ścian działowych, łącznie ze ścianami działowymi o klasiereakcji na ogień A (bez badań), D, E i F.Powyższe systemy zostały opisane w Załączniku III do Dyrektywy Rady (89/106/EWG), odpowiedniojako 2 (i), 2 (ii) druga możliwość oraz 2 (iii) trzecia możliwość i przedstawiają się następująco:System 1(a) Zadania producenta– zakładowa kontrola produkcji,– badanie próbek pobranych w zakładzie przez producenta zgodnie z ustalonym planem badań.(b) Zadania upoważnionej jednostki– badanie typu wyrobu,– wstępny audit zakładu oraz zakładowej kontroli produkcji,– stały nadzór i ocena zakładowej kontroli produkcji.

ETAG nr 003 49/65System 3(a) Zadania producenta– zakładowa kontrola produkcji,– badanie typu wyrobu przez upoważnione laboratorium.System 4(a) Zadania producenta– zakładowa kontrola produkcji,– badanie typu.8.2. Zakres odpowiedzialności8.2.1. Zadania producenta8.2.1.1. Zakładowa kontrola produkcjiProducent ma obowiązek prowadzić stałą zakładową kontrolę produkcji. Wszystkie elementy, wymaganiai zasady stosowane przez producenta muszą być systematycznie dokumentowane na piśmie wpostaci procedur postępowania oraz polityki jakości. Taki system kontroli produkcji powinien zapewnićzgodność wyrobu z europejską aprobatą techniczną.W przypadku producentów, których system zakładowej kontroli produkcji jest zgodny z europejskąnormą ISO 9000 i który zawiera w sobie wymagania ETA, uznaje się za spełniający wymaganiaDyrektywy dotyczące zakładowej kontroli produkcji.8.2.1.2. Badanie próbek pobranych w zakładzie produkcyjnymWyroby te produkują zarówno duże jak i małe firmy, ponadto istnieje duże zróżnicowanie jeśli chodzio stosowane materiały. W związku z tym dokładny plan badań może być ustalany tylko indywidualniedla danego zakładu produkcyjnego.Badanie kompletnych ścian działowych nie jest zwykle konieczne. Na ogół wystarczają metody pośrednienp. kontrola surowców, procesów produkcyjnych i własności komponentów.8.2.1.3. Deklaracja zgodnościPo spełnieniu wszystkich kryteriów oceny zgodności producent powinienzgodności.sporządzić deklarację8.2.2. Zadania producenta lub upoważnionej jednostki8.2.2.1. Badanie typuBadania aprobacyjne powinny być przeprowadzone przez jednostkę aprobującą lub na jej odpowiedzialność(co może sprowadzać się do tego, że część badań będzie wykonana przez laboratorium lubprzez producenta w obecności przedstawiciela jednostki aprobującej) zgodnie z rozdziałem 5 niniej-

50/64 ETAG nr 003®szych Wytycznych. W ramach procedury wydawania europejskiej aprobaty technicznej jednostkaaprobująca dokonuje oceny wyników tych badań zgodnie z rozdziałem 6 niniejszych Wytycznych.Badania te zostaną wykorzystane jako badanie typu. Jednostki aprobujące powinny mieć w tymwzględzie nawiązane stałe kontakty z odpowiednimi jednostkami upoważnionymi, aby uniknąć dublowaniadziałań w ramach swych kompetencji.System 1: prace te powinny zostać ocenione przez upoważnioną jednostkę do celów certyfikatuzgodności.System 3: prace te winny być ocenione przez upoważnione laboratorium do celów deklaracji zgodnościproducenta.System 4: prace te producent powinien wykorzystać do celów deklaracji zgodności.8.2.3. Zadania jednostki upoważnionej (System 1)8.2.3.1. Ocena zakładowej kontroli produkcji — wstępny audit i ciągły nadzórDo obowiązków jednostki upoważnionej należy ocena zakładowego systemu kontroli produkcji.Ocena powinna być przeprowadzona w każdej jednostce produkcyjnej, aby wykazać, że zakładowysystem kontroli produkcji spełnia wymagania europejskiej aprobaty technicznej oraz ewentualnychinformacji uzupełniających. Podstawą tej oceny powinien być audit wstępny zakładu.Zapewnienie stałej zgodności z europejską aprobatą techniczną wymaga dalszego ciągłego nadzorunad zakładową kontrolą produkcji.Zaleca się, aby w ramach nadzoru audit prowadzony był nie rzadziej niż dwa razy do roku.8.2.3.2. Certyfikat zgodnościJednostka upoważniona wydaje certyfikat zgodności wyrobu.8.3. DokumentacjaJednostka aprobująca wydająca europejską aprobatę techniczną przekaże wymienione informacjeułatwiające upoważnionej jednostce przeprowadzenie oceny zgodności. Informacje te wspólnie zwymaganiami podanymi w Dokumencie Informacyjnym B Komisji Europejskiej będą:System 1:tworzyć ogólną podstawę oceny zakładowego systemu kontroli produkcji przez jednostkęupoważnionąSystem 3:orazSystem 4:tworzyć ogólną podstawę zakładowego systemu kontroli produkcji.Na wstępnym etapie informacje te będzie przygotowywać lub zbierać jednostka aprobująca i uzgadniaćje z producentem. Poniżej przedstawiono wskazówki odnośnie wymaganych informacji:

ETAG nr 003 51/65(1) Europejska aprobata technicznaPatrz rozdział 9 niniejszych Wytycznych.W europejskiej aprobacie technicznej należy określić rodzaj dodatkowych (ewentualnie poufnych)informacji.(2) Podstawowy proces produkcyjnyPodstawowy proces produkcyjny należy opisać na tyle szczegółowo, aby stanowił podstawęokreślenia sposobu prowadzenia zakładowej kontroli produkcji.Komponenty ścian działowych są zazwyczaj produkowane konwencjonalnymi metodami. Należyzwrócić uwagę na kluczowe procesy lub obróbkę komponentów, które mogą wpływać na właściwościużytkowe.(3) Charakterystyka techniczna wyrobów i materiałówMoże ona zawierać:– szczegółowe rysunki (w tym tolerancje stosowane w produkcji),– specyfikacje techniczne surowców oraz ich deklarowane właściwości,– powołanie norm europejskich i/lub międzynarodowych lub odpowiednich danych technicznychproducenta.(4) Plan badańProducent i jednostka aprobująca wydająca europejską aprobatę techniczną powinni uzgodnićplan badań w ramach zakładowej kontroli produkcji.Ustalenie planu badań zakładowej kontroli produkcji jest niezbędne, ponieważ aktualne normydotyczące systemów zarządzania jakością (Dokument Informacyjny B, EN 29002, itd.) nie zapewniająniezmienności charakterystyki technicznej wyrobu ani nie mogą przesądzać o prawidłowościtechnicznej rodzaju lub częstotliwości sprawdzeń lub badań.Należy brać pod uwagę prawidłowość rodzaju i częstotliwości sprawdzeń lub badań wykonywanychzarówno w czasie produkcji jak i dla wyrobów końcowych. Obejmują one sprawdzanie wczasie procesu produkcji tych cech, których nie można sprawdzić później oraz kontrolę wyrobukońcowego. Dotyczy to zazwyczaj:– cech materiałowych,– wymiarów części składowych.W przypadku, gdy materiały lub komponenty nie są produkowane i badane przez dostawcęzgodnie z ustalonymi metodami, to w stosownych przypadkach, muszą zostać poddane przezproducenta odpowiednim kontrolom lub badaniom przed odbiorem.

52/64 ETAG nr 003®(5) Zalecany plan badań (System 1)Producent i jednostka aprobująca, udzielająca europejskiej aprobaty technicznej, mają obowiązekuzgodnić zalecany plan badań. Zgodnie z mandatem musi on uwzględniać reakcję na ogień.Cecha ta powinna być sprawdzana przynajmniej dwa razy do roku przez analizę i pomiary odpowiednichcech komponentów zestawu zgodnie z poniższą listą:– skład,– wymiary,– cechy fizyczne,– cechy mechaniczne,– budowa.8.4. Oznakowanie CE i informacjeEuropejska aprobata techniczna powinna wskazywać, jakie informacje muszą być podane razem zoznakowaniem CE, ustalać gdzie oznakowanie CE i towarzyszące mu informacje mają być umieszczone(zestaw / komponent, dołączona etykieta, opakowanie lub dokumentacja handlowa).Zgodnie z Dokumentem Informacyjnym D Komisji Europejskiej dotyczącym oznakowania CE, symbolowi„CE” powinny towarzyszyć następujące informacje:– numer identyfikacyjny jednostki notyfikowanej (System 1),– nazwa lub znak rozpoznawczy producenta,– ostatnie dwie cyfry roku w którym umieszczono oznakowanie,– numer certyfikatu zgodności WE (System 1),– numer europejskiej aprobaty technicznej (ważny ze względu na umożliwienie identyfikacji deklarowanychwłaściwości zestawu ścian działowych oraz w przypadku zastosowania opcji „właściwośćużytkowa nie oznaczona”).

ETAG nr 003 53/65Rozdział 4ZAWARTOŚĆ EUROPEJSKIEJ APROBATY TECHNICZNEJ9. ZAWARTOŚĆ EUROPEJSKIEJ APROBATY TECHNICZNEJ9.1. Zawartość europejskiej aprobaty technicznej9.1.1. Układ europejskiej aprobaty technicznejUkład treści europejskiej aprobaty technicznej powinien się opierać na Decyzji Komisji z dnia 22 lipca1997 roku, opublikowanej w Dzienniku Urzędowym Komisji Europejskiej L236 z dnia 27 sierpnia1997 roku.9.1.2. Lista sprawdzająca dla jednostki wydającej aprobatyCzęść techniczna europejskiej aprobaty technicznej powinna zawierać informacje na temat niżejwymienionych pozycji, w kolejności i w odniesieniu do 5 Wymagań Podstawowych. Dla każdej z niżejwymienionych pozycji europejska aprobata techniczna powinna podać wskazanie/klasyfikację/stanowisko/opislub stwierdzenie, że sprawdzenie/ocena danej pozycji nie zostały wykonane. Pozycjepodane poniżej odnoszą się do odpowiedniego punktu niniejszych Wytycznych:– Założony okres użytkowania (Rozdział 2, wstęp),– Klasyfikacja ścian działowych ze względu na reakcję na ogień, łącznie z podaniem użytej metodybadań (Punkt 6.2.1),– Klasyfikacja ścian działowych pod kątem odporności ogniowej łącznie z podaniem użytej metodybadań (Punkt 6.2.2),– Zawartość i stężenie/wielkości emisji/itd. formaldehydu, azbestu, pięciochlorofenolu, innych niebezpiecznychsubstancji lub stwierdzenie braku obecności niebezpiecznych materiałów(Punkt 6.3.1),– Informacja na temat przepuszczalności pary wodnej materiałów (Punkt 6.3.2),– Stwierdzenie, że nie będzie zachodzić kondensacja pary wodnej w wyniku jej dyfuzji w ścianiedziałowej lub będzie jedynie zachodzić w stopniu nie powodującym uszkodzeń w czasie okresukondensacji, a później w okresie odparowywania ściana wyschnie (Punkt 6.3.2),– Informacja na temat badań w najcięższych warunkach stosowania ze względu na zniszczenie(uszkodzenia) konstrukcji oraz utratę funkcjonalności z podaniem obciążeń udarowych (Nr kategoriiużytkowej łącznie z opisem) oraz użyte metody badań łącznie z energią uderzenia w przyjętychwarunkach badania, zastosowanych do zweryfikowania powyższego stwierdzenia (Punkty 6.4.1.1,6.4.12, 6.7.1.1 i 6.7.1.2),

ETAG nr 003 55/65Załącznik AA. Wspólna terminologia i skrótyA. WSPÓLNA TERMINOLOGIA I SKRÓTYA.1.Obiekty i wyrobyA.1.1. Obiekty budowlane (oraz ich części) (często nazywane po prostu „obiektami") (DokumentyInterpretacyjne p. 1.3.1)Wszystko, co jest budowane lub jest wynikiem działalności budowlanej i jest posadowione nagruncie. (Określenie to obejmuje zarówno budynki jak i budowle inżynierskie oraz zarównoelementy konstrukcyjne jak i niekonstrukcyjne).A.1.2. Wyroby budowlane (często nazywane po prostu „wyrobami") (Dokumenty Interpretacyjnep. 1.3.2)Wyroby wytwarzane w celu wbudowania w obiekty na stałe i jako takie wprowadzane na rynek.(Termin ten obejmuje materiały, elementy budowlane i komponenty systemów prefabrykowanychlub instalacji).A.1.3. Wbudowanie (wyrobu w obiekt) (Dokumenty Interpretacyjne p. 1.3.2)Wbudowanie wyrobu w obiekt na stałe oznacza, że:– jego usuniecie obniża potencjalne właściwości użytkowe obiektu, oraz– demontaż lub wymiana wyrobu są czynnościami z zakresu robót budowlanych.A.1.4. Zamierzone stosowanie (Dokumenty Interpretacyjne p. 1.3.4)Funkcja, jaką wyrób ma pełnić przy spełnianiu wymagań podstawowych.A.1.5. Wykonanie (Format ETAG)Termin używany w niniejszym dokumencie, odnoszący się do wszystkich technik wbudowania,takich jak instalacja, montaż, wbudowanie itd.A.1.6. Zestaw (Dokument Informacyjny C)Wyrób budowlany składający się co najmniej z dwóch oddzielnych komponentów, które musząbyć zestawione razem, aby mogły być na stałe wbudowane w obiekt.A.2.Właściwości użytkoweA.2.1. Przydatność (wyrobów) do zamierzonego stosowania (Dyrektywa 89/106/EWG, art. 2 ust. 1)Wyroby posiadają takie cechy, że obiekty w których mają być wbudowane, wmontowane, stosowanelub instalowane mogą, o ile obiekty te są prawidłowo zaprojektowane i wykonane,spełniać wymagania podstawowe.

56/64 ETAG nr 003®A.2.2. Przydatność (obiektu) do użytkowaniaMożliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, w szczególności zdolnośćobiektu do spełniania wymagań podstawowych, mających zastosowanie dla tego przeznaczenia.Wyroby budowlane powinny pozwalać ma wznoszenie obiektów, które w ekonomicznie uzasadnionymokresie są odpowiednie do zamierzonego użytkowania (jako całość oraz w podzialena części), pod warunkiem normalnej konserwacji. Wymagania dotyczą z regułyoddziaływań dających się przewidzieć. (Dyrektywa 89/106/EWG, Załącznik I, preambuła).A.2.3. Wymagania podstawowe (dla obiektów)Wymagania odnoszące się do obiektów i mogące wpływać na charakterystykę techniczną wyrobuzestawione są w postaci celów w Załączniku I do Dyrektywy 89/106/EWG. (Dyrektywa,art. 3.1.).A.2.4. Właściwości użytkowe (obiektów, części obiektów lub wyrobów) (Dokumenty Interpretacyjnep. 1.3.7)Wyrażają w sposób ilościowy (wartość, stopień, klasa lub poziom) zachowanie się całegoobiektu, jego części lub wyrobu na skutek oddziaływania, któremu on podlega, lub które wywołujew warunkach przewidywanego użytkowania (w przypadku obiektów lub części obiektów)lub w warunkach zamierzonego stosowania (w przypadku wyrobów).A.2.5. Oddziaływania (na obiekty lub ich części) (Dokumenty Interpretacyjne p. 1.3.6)Warunki eksploatacji obiektu, które mogą mieć wpływ na spełnienie przez obiekty wymagańpodstawowych dyrektywy, wywoływane przez czynniki działające na obiekty budowlane lubich części. Należą do nich czynniki mechaniczne, chemiczne, biologiczne, termiczne i elektromagnetyczne.A.2.6. Klasy lub poziomy (wymagań podstawowych i związanych z nimi właściwości użytkowychwyrobu) (Dokumenty Interpretacyjne p. 1.2.1)Klasyfikacja właściwości użytkowych wyrobów wyrażona jako zakres poziomów wymagańdotyczących obiektu, określona w Dokumentach Interpretacyjnych albo zgodnie z procedurąpodaną w art. 20, ust. 2a dyrektywy 89/106/EWG.A.3.Format WytycznychA.3.1. Wymagania (stawiane obiektom) (Format ETAG p. 4)Wyrażenie i zastosowanie, bardziej szczegółowo i w wartościach odpowiednich do zakresuwytycznych, odpowiednich wymagań dyrektywy, dotyczących obiektów lub ich części przyuwzględnieniu trwałości i przydatności obiektów do użytkowania. Konkretną formę wymaganiomnadają Dokumenty Interpretacyjne, które uszczegółowione są w mandacie.

ETAG nr 003 57/65A.3.2. Metody sprawdzania (dla wyrobów) (Format ETAG p. 5)Metody sprawdzania używane do określania właściwości użytkowych wyrobów, związanych zwymaganiami stawianymi obiektom (obliczenia, badania, wiedza techniczna, ocena dotychczasowychzastosowań na budowie itd.).A.3.3. Wymagania techniczne (dla wyrobów) (format ETAG p. 6)Wymagania odnoszące się do wyrobów i ich zamierzonego stosowania, tak dalece jak jest tomożliwe oraz proporcjonalnie do stopnia ryzyka przedstawione w kategoriach precyzyjnych iwymiernych lub w kategoriach jakościowych.A.4.Okres użytkowaniaA.4.1. Okres użytkowania (obiektów lub ich części) (Dokumenty Interpretacyjne p. 1.3.5 (1))Okres, podczas którego właściwości użytkowe obiektu są utrzymywane na poziomie umożliwiającymspełnianie wymagań podstawowych.A.4.2. Okres użytkowania (wyrobów)Okres, podczas którego właściwości użytkowe wyrobu są utrzymywane — w ramach odpowiednichwarunków użytkowania — na poziomie odpowiadającym warunkom jego zamierzonegostosowania.A.4.3. Ekonomicznie uzasadniony okres użytkowania (Dokumenty Interpretacyjne p. 1.3.5(2))Ekonomicznie uzasadniony okres użytkowania ustala się z uwzględnieniem wszystkich istotnychczynników, takich jak:– koszty projektowania, budowy i użytkowania,– koszty wynikające z niemożności użytkowania,– ryzyko i konsekwencje zniszczenia obiektu w okresie jego użytkowania i koszty ubezpieczeniazwiązane z tym ryzykiem,– planowane renowacje częściowe,– koszty przeglądów technicznych, konserwacji i napraw obiektu,– koszty obsługi i administracji,– rozbiórka,– względy środowiskowe.A.4.4. Konserwacja (obiektu) (Dokumenty Interpretacyjne p. 1.3.3(1))Zespół środków zapobiegawczych i innych czynności podejmowanych po to, aby umożliwićspełnianie przez obiekt budowlany wszystkich jego funkcji przez cały okres użytkowania. Dodziałań tych należy czyszczenie, drobne naprawy, roboty malarskie, reperacje a także wymiana,w razie potrzeby, niektórych części obiektu.

58/64 ETAG nr 003®A.4.5. Normalna konserwacja (obiektu) (Dokumenty interpretacyjne p. 1.3.3(2))Normalna konserwacja jest na ogół wynikiem przeglądów technicznych i ma miejsce wtedy,gdy koszty niezbędnych prac, z uwzględnieniem kosztów pośrednich (np. eksploatacja) nie sąnadmiernie duże w porównaniu do wartości części obiektu, której prace te dotyczą.A.4.6. Trwałość (wyrobów)Zdolność wyrobu do wniesienia wkładu w okres użytkowania obiektu przez zachowanie swoichwłaściwości użytkowych w istniejących warunkach eksploatacyjnych, na poziomie pozwalającymna spełnienie wymagań podstawowych przez obiekty.A.5.A.5.1.ZgodnośćAtestacja zgodności (wyrobu)Przepisy i procedury podane w dyrektywie 89/106/EWG i ustalone zgodnie z dyrektywą, którychcelem jest zapewnienie, z możliwym do przyjęcia prawdopodobieństwem, że ustalonewłaściwości użytkowe wyrobu będą osiągane w trakcie bieżącej produkcji.A.5.2. Identyfikacja (wyrobu)Cechy wyrobu i metody ich sprawdzania, pozwalające porównać dany wyrób z wyrobem opisanymw ustaleniach technicznych.A.6.A.6.1.A.6.2.A.6.3.SkrótySkróty występujące w dyrektywie 89/106/EWGAC: Atestacja zgodnościCEC: Komisja Wspólnoty EuropejskiejCEN: Europejski Komitet ds.NormalizacjiCPD: Dyrektywa dotycząca wyrobów budowlanych (89/106/EWG)EC: Wspólnoty EuropejskieEFTA: Europejskie Zrzeszenie Wolnego HandluEN: Europejskie normyFPC: Zakładowa kontrola produkcjiID: Dokumenty interpretacyjne do dyrektywy 89/106/EWGISO: Międzynarodowa Organizacja ds. NormalizacjiSCC: Stały Komitet Budownictwa Wspólnot EuropejskichSkróty dotyczące aprobat:EOTA: Europejska Organizacja ds. Aprobat TechnicznychETA: Europejska aprobata technicznaETAG: Wytyczne do europejskich aprobat technicznychTB: Rada Techniczna EOTAUEAtc: Unia Europejska ds. Aprobat Technicznych w BudownictwieSkróty ogólneWG: Grupa robocza

ETAG nr 003 59/65Załącznik BB. ZESTAWY WYROBÓW DO WYKONYWANIA ŚCIAN DZIAŁOWYCH — ODPORNOŚĆ NAOBCIĄŻENIA UDAROWE I PIONOWE OBCIĄŻENIA PODWIESZANE — INFORMACJE OGÓLNEB.1.Informacje ogólneBadania powinny być przeprowadzone na reprezentatywnej próbce znajdujących się w obrociei wznoszonych w praktyce ścian działowych, zamocowanej na odpowiednim stanowiskubadawczym. Jeżeli to możliwe, montaż próbki do badań powinien być wykonany przez podmiotfinansujący badania.Zastosowane metody badawcze są metodami Międzynarodowej Organizacji ds. Normalizacji(ISO), lecz pewne elementy są zmienione lub poprawione. Zmiany i poprawki zostały podanew Załącznikach B-D.O ile nie podano inaczej w metodach badań, dokładność obciążeń i sił powinna wynosić ± 2%,dokładność wymiarów ± 1%, dokładność temperatury ± 5%, a względna wilgotność powietrzapowinna zawierać się w przedziale ± 5% podanych wartości.B.2.Próbka ściany działowejDobór próbki wymaga dokładnego rozważenia, aby mieć pewność, że jest ona w pełni reprezentatywnadla zestawu ścian działowych. Zazwyczaj próbkę powinna stanowić ściana działowa,wykonana ściśle według rysunków producenta, opisu technicznego i instrukcji montażu.Generalną zasadą jest, aby badać najwyższą ścianę w danym asortymencie, ponieważ jestona zazwyczaj najsłabsza i pozwoli to na ocenę, że niższe ściany będą przynajmniej tak dobrejak najwyższa. Może jednak zajść potrzeba przebadania kilku próbek, aby zebrać informacjena temat całego szeregu rozwiązań możliwych w danym systemie np. przeszkleniapełnej wysokości i częściowego, zmiany wymiarów elementów w ramach asortymentu, grubości,złączy i naroży oraz wszystkich niezbędnych cech. Należy również uwzględnić liczbęi umiejscowienie niewidocznych mocowań pomiędzy płytami oraz zakrytych elementów.Zasady dotyczące próbki są opisane w projekcie normy ISO/DIS 7893:1990. Próbka powinnaskładać się z prostego odcinka ściany działowej (patrz rys. 1) i odwzorowywać w pełni systemściany działowej wraz z niezbędnym osprzętem i mocowaniami, ze złączami na górze, nadole, z zakończeniami i złączami pośrednimi. Próbka ściany powinna zawierać wszystkie integralneskładniki takie jak przeszklenie, które może mieć niekorzystny wpływ na osiąganypoziom właściwości użytkowych. Jeśli badana próbka nie zawiera drzwi będących częściąsystemu ściany działowej, w otwór drzwiowy należy wstawić typ drzwi stosowany przy danymtypie badanej ściany działowej. Drzwi powinny być zainstalowane zgodnie z rys. 2. Drzwiotwierają się w kierunku obserwatora.

60/64 ETAG nr 003®zawiasy z tejstronyWolnybrzegMin. 600 mm(min. 1 modu³)Min.800 mmMin. 3000 mm(min. 3 modu³y)Min. 45000 mmRys. 2. Rozmiary próbki ścianki działowejCałkowita długość próbki powinna wynosić przynajmniej 4,5 m. Próbka powinna składać sięprzynajmniej z: odcinka prostej ściany długości 3,0 m, otworu drzwiowego o szerokości min.800 mm, oraz min. 600 mm ściany po drugiej stronie otworu drzwiowego (patrz Rys. 1). Wprzypadku modularnych systemów ścian działowych należy użyć standardowych modułów,nawet gdy powyższe wymiary zostaną przekroczone. 3-metrowy prosty odcinek ściany działowejpowinien się składać z co najmniej trzech modułów.Stanowisko do badań powinno pozwalać na zamocowanie narożnika lub elementu narożnegodo wolnego końca próbki w celu ewentualnego przebadania wykończeniowych detali narożnych,porównaj Załącznik C2.Wysokość próbki powinna być zgodna z wysokością ustaloną przez producenta.Sposób zamocowania poszczególnych elementów składowych powinien odwzorowywać rzeczywistewarunki użytkowania, a w szczególności charakter, typ i umiejscowienie mocowańoraz odległości pomiędzy nimi.B.3.SezonowanieSezonowanie próbki powinno być rejestrowane. Okres sezonowania powinien być uzgodnionypomiędzy jednostką finansującą a jednostką badawczą.B.4.Stanowisko badawczeStanowisko badawcze powinno spełniać wymagania normy ISO 7892:1988.

ETAG nr 003 61/65B.5.Kolejność badańBadania pozwalające ustalić klasyfikację wyrobu powinny być wykonywane w następującejkolejności:B.5.1. Obciążenie udarowe ciałem twardym — stalowa kula o masie 0,5 kg — badanie utraty funkcjonalnościB.5.2.B.5.3.B.5.4.B.5.5.B.5.6.Mimośrodowe obciążenie pionowe — badanie utraty funkcjonalnościObciążenie udarowe ciałem miękkim — worek o masie 50 kg — badanie utraty funkcjonalnościMimośrodowe obciążenie pionowe — badanie uszkodzenia konstrukcjiObciążenie udarowe ciałem twardym — stalowa kula o masie 1 kg — badanie uszkodzeniakonstrukcjiObciążenie udarowe ciałem miękkim — worek o masie 50 kg — badanie uszkodzenia konstrukcjiW przypadku ścian działowych, które mają służyć jako podłoże dla płytek ceramicznych, badanieB.5.3 na powyższej liście badań jest zastąpione przez badanie opisane w Załączniku D.

62/64 ETAG nr 003®Załącznik CC. ZESTAWY WYROBÓW DO WYKONYWANIA ŚCIAN DZIAŁOWYCH — WYTRZYMAŁOŚĆ NAOBCIĄŻENIA UDAROWE ORAZ PODWIESZANE OBCIĄŻENIA PIONOWE — METODY BADAŃC.1 Obciążenie udarowe ciałem twardym — stalowa kula o masie 0,5 kg.Norma ISO 7892:1988, Pionowe elementy budowlane — Badanie odporności na uderzenia —Ciała uderzające i ogólna procedura badawcza oraz norma ISO/DIS 7893:1990, Normy dotyczącewłaściwości użytkowych w budownictwie — Ściany działowe z komponentów — Badanieodporności na uderzenia.W stosunku do normy ISO/DIS 7893:1990 wprowadzono zmiany, które dotyczą budowy próbkipokazanej w Załączniku B.Obciążenie powinno być przyłożone co najmniej dziesięć razy, za każdym razem w nowymmiejscu.Średnica każdego wgniecenia powinna być podana w sprawozdaniu. Należy zwrócić uwagęna wszelkie uszkodzenia.C.2.Obciążenie udarowe ciałem twardym — stalowa kula o masie 1 kg.Norma ISO 7892:1988, Pionowe elementy budowlane — Badanie odporności na uderzenia —Ciała uderzające i ogólna procedura badawcza oraz norma ISO/DIS 7893:1990, Normy dotyczącewłaściwości użytkowych w budownictwie — Ściany działowe z komponentów — Badanieodporności na uderzenia.W stosunku do normy ISO/DIS 7893:1990 wprowadzono zmiany, które dotyczą budowy próbkipokazanej w Załączniku B.Obciążenie powinno być przyłożone we wszystkich miejscach uznanych za słabe, po jednymrazie w każdym miejscu.W przypadku gdy badane detale narożne zostaną zamontowane na wolnym końcu próbkiściany działowej, może zajść konieczność ich podparcia (przymocowania).W sprawozdaniu powinna być podana średnica każdego wgniecenia. Należy zwrócić uwagęna wszelkie uszkodzenia.C.3.Obciążenie udarowe ciałem miękkim — worek o masie 50 kg.Norma ISO 7892:1988, Pionowe elementy budowlane — Badanie odporności na uderzenia —Ciała uderzające i ogólna procedura badawcza oraz norma ISO/DIS 7893:1990, Normy dotyczącewłaściwości użytkowych w budownictwie — Ściany działowe z komponentów — Badanieodporności na uderzenia.Obszar uderzenia nie jest obszarem pokazanym na Rys. 3 normy ISO/DIS 7893:1990. Środektego obszaru powinien znajdować się na wysokości 1,5 m powyżej ziemi, chyba że przeprzeszkadzałbyw tym poziomy element konstrukcji ramowej próbki ściany. W takim przypadkumoże się znajdować w odległości od 1,2 m do 1,7 m od ziemi, w zależności od tego, która

ETAG nr 003 63/65wartość daje większą odległość od konstrukcji szkieletu. W stosunku do normyISO/DIS 7893:1990 wprowadzono zmiany, które dotyczą budowy próbki przedstawionej wZałączniku B.W czasie prowadzenia badań drzwi powinny pozostać zamknięte.Czujnik ugięcia powinien być przymocowany z tyłu badanej próbki, dokładnie po przeciwnejstronie punktu uderzenia.W przypadku konstrukcji ramowej badania udarowe ze względu na utratę funkcjonalności sąprowadzone zarówno dla słupków jak i przestrzeni między słupkami, w seriach 3 uderzeńprzykładanych w tym samym miejscu. Dodatkowo jedna seria jest wykonywana ze środkiemuderzenia przypadającym 150 mm od otworu drzwiowego.Badanie udarowe ze względu na uszkodzenie konstrukcji jest realizowane w nowym miejscu,które powinno być najsłabszą częścią systemu ściany działowej. Może zajść potrzeba powtórzeniauderzenia, jeśli nie istnieje jednoznacznie określone najsłabsze miejsce. Maksymalneugięcie w trakcie każdego uderzenia oraz odkształcenie trwałe po każdym uderzeniu powinnybyć wykazane w sprawozdaniu z badań. Odkształcenie trwałe należy mierzyć pięć minut pouderzeniu. Należy zwrócić uwagę na wszelkie uszkodzenia oraz na działanie drzwi.C.4.Mimośrodowe obciążenia pionoweProjekt normy ISO 8413:1990, Normy dotyczące właściwości użytkowych w budownictwie —Ściany działowe z komponentów — Badanie wytrzymałości na podwieszone obciążenia statyczne.Kategoria użytkowania A jak w punkcie 7.2 normy. Kategoria użytkowania B jak w punkcie 7.2normy, lecz mocowania powinny być w odległości 1 m od siebie, każde przymocowane wdwóch punktach w odległości 0,6 m w pionie.Obciążenia powinny być przykładane i zdejmowane w tempie około 2.000 N/min. Obciążeniastosowane w badaniu utraty funkcjonalności (tj. 500 N lub 2.000 N) nie mogą być pozostawione.Obciążenia stosowane w badaniu uszkodzenia konstrukcji (tj. 2.000 N lub 4.000 N) powinnypozostać przez 24 h od przyłożenia do zdjęcia obciążenia. Maksymalne ugięcie podwpływem obciążenia oraz ugięcie trwałe powinny być wykazane w sprawozdaniu z badań.Należy zwrócić uwagę na wszelkie uszkodzenia.Alternatywnie można przeprowadzić badanie mimośrodowego przyłożenia obciążenia pionowego,zgodnie z określonymi wymaganiami dotyczącymi obciążeń, które będą występować wpraktyce. Badanie takie może wymagać odmiennych punktów zamocowania oraz innych obciążeńi powinno być wykonywane na wniosek producenta.

64/64 ETAG nr 003®Załącznik DD. ZESTAWY WYROBÓW DO WYKONYWANIA ŚCIAN DZIAŁOWYCHSTANOWIĄCYCH PODŁOŻE DLA PŁYTEK CERAMICZNYCHD.1.Stanowisko do badańStanowisko do badań powinno spełniać wymagania podane w Załączniku B.D.2.Próbka ściany działowejPróbka powinna składać się z prostego odcinka ściany działowej. Długość próbki powinna wynosićminimum 3.000 mm i składać się z przynajmniej 3 modułów. Wysokość próbki powinnabyć równa wysokości ustalonej przez producenta, lecz nie niższa niż 2.600 mm. Na próbcenie powinny znajdować się zamocowane płytki ceramiczne.D.3.SezonowanieSezonowanie próbki powinno być rejestrowane. Okres sezonowania winien być uzgodnionypomiędzy producentem a laboratorium badawczym.D.4.AparaturaPrzykładanym obciążeniem powinno być miękkie ciało o masie 50 kg zgodnie z normąISO 7892:1988, Pionowe elementy budowlane — odporność na uderzenia — ciała uderzająceoraz ogólne procedury badawcze.Czujnik ugięcia powinien być przymocowany z tyłu próbki badawczej możliwie jak najbliżejmiejsca uderzenia tak, aby można było dokładnie zmierzyć odkształcenie powierzchni zamiejscem uderzenia. W przypadku ścian działowych składających się z płyt przytwierdzonychdo konstrukcji ramowej czujnik jest mocowany do tylnej powierzchni płyt frontowych, jeśli tokonieczne przez otwór w płycie lub płytach.D.5 BadanieŚrodek uderzenia powinien się znajdować w połowie pomiędzy dwoma słupkami w poziomieoraz w połowie wysokości próbki ściany działowej w pionie. Jeśli dochodzi do styku z poziomymielementami w konstrukcji ramowej, to środek należy obniżyć do wysokości, która danajwiększą odległość od konstrukcji ramowej, lecz nie mniej niż 1.200 mm od ziemi.Środek uderzenia powinien zostać taki sam dla wszystkich czterech uderzeń. Maksymalneugięcie w trakcie każdego uderzenia oraz ugięcie trwałe po każdym uderzeniu powinny byćwykazane w sprawozdaniu z badań. Należy zwrócić uwagę na wszelkie uszkodzenia.

ETAG nr 003 65/65Załącznik EE. ZESTAWY WYROBÓW DO WYKONYWANIA ŚCIAN DZIAŁOWYCH — RAPORTY Z BADAŃE.1.Raporty z badańRaport z badań powinien zawierać informacje wymagane dla określonego badania oraz następująceszczegóły:a) numer i datę niniejszych Wytycznych oraz nazwę badania,b) nazwę i adres jednostki badawczej,c) nazwę i adres instytucji finansującej badanie i/lub producenta systemu,d) nazwę lub krótki opis systemu ściany działowej,e) pismo opisujące badanie oraz nawiązujące do innych badań, kolejność wykonywania tychbadań, przed lub po badaniach indywidualnych,f) datę produkcji i datę badań,g) wymiary i informacje szczegółowe na temat próbki ściany działowej, łącznie ze zmianamiw celu wykonania badań zamocowania ciężkich przedmiotów, które pozostają do innychbadań, metody mocowania na stanowisku oraz szczegółową charakterystykę i rysunkitechniczne,h) opis wraz ze schematem stanowiska do badań oraz aparatury, wraz ze świadectwami kalibracji,i) zakres temperatury oraz względnej wilgotności w laboratorium w czasie montażu, czassezonowania i badania.E.2.Podsumowanie wyników badańPo sprawdzeniu więcej niż jednego wymagania, wyniki badań powinny być opisane z podaniemczy poszczególne wymagania spełniają określony poziom właściwości użytkowych.Jeśli zostanie uzyskana kategoria użytkowania, spełniająca wymagania opisane w punktach6.4.1 i 6.7.1 niniejszych Wytycznych, należy o tym wspomnieć w podsumowaniu wyników badań.