Viti II. Nr. 77, 11 shkurt 2013 - knsh.org

Viti II. Nr. 77, 11 shkurt 2013

PërmbajtjaEditorialLugina me Maqedoni..........................................................................................................................................................3Përmbajtja. ...................................................................................................................................................................... 4KumtesaVizita e ambasadorit të Zvicrës në Luginë......................................................................................................5-6IntervistaIntervistë me Galip Beqirin,ktyetar i KKSH dhënë Lugina-Lajmit...............................................................7-9OpinioneLugina e Preshevës në vigjilie të kremtimit të pesëvjetorit të pavarësisë së Kosovës. .................................. 10-12Kosova Lindore, e braktisur dhe e përbuzur. ....................................................................................................... 13-15Diplomacia shqiptare dhe Presheva. ..................................................................................................................... 16-17Lugina e Preshevës dhe deklaratat e pamatura të politikanëve në Kosovë. .................................................... 18-19VështrimPoezi që mbajnë vijën e barazpeshës artistike. .................................................................................................... 20-21PortretAziz Aziri student, sekretar i rrjetit të trojeve dhe diasporës nga Aleanca kuq e zi. ...................................... 22-23KulturëPërurua libri poetik “Stacioni i vetmisë” i autorit Rexhep Zylfiu. .................................................................... 23-24PërkujtimNuk vdes kurrë ideali për kombin… ........................................................................................................................... 24DokumentVENDIM MBI PËRCAKTIMIN E EMËRTIMEVE. ........................................................................................ 25-29Fjalëkryq. ...................................................................................................................................................................... 30411 shkurt 2013

KumtesaKumtesëKryetari i Këshi1lit KombëtarShqiptar Gmip Beqiri takoiAmbasadorin e Zvicrës në BeogradJean-Daniel Ruch.Gjatë takimit ambasadori zviceranu interesua për rrjedhat e përgjithshmepolitike dhe situatën e sigurisë nërajon, si dhe për çështjet të cilat janëkompetencë e Këshil1it KombëtarShqiptar me theks të veçantë përarritjet në lëmin e arsimit, kulturësinformimit dhe përdorimit zyrtar tëgjuhës e shkrimit dhe simbolevekombëtare. "Ambasada e Zvicrës kambështetur dhe do ta mbështesinfuqishëm edhe në të ardhmenKëshillin Kombëtar Shqiptar nëproceset që tashmë ka nisur në kuadërtë kompetmcave që ky organ i gëzon"është shprehur ambasadori i Zvicrësnë Beograd, Jean-Daniel Ruch."Shpresojmë që po i mundësohetanëtarëve të Këshillit Kombëtar që nëmënyrë pro resionale, në kuadër tëkompetacave të veta të bëjnëzhvillimin e shërbimeve institucionalepër realizimin e qëllimeve" nënvizoiAmbasadori i Zvicrës, Jean- DanielRuch, ai më tej shtoi se "përmirësimi ipozitës së pakicës kombëtareshqiptare në fushën e ku1turës,informimit, gjuhës dhe simbolevekombëtare, arsimit, shkencës, rinisëdhe sporteve, janë prioritetet kryesorenë aktivitetet tuaja, për të cilat do takeni edhe mbështetjen tonë tëvazhduesbme" përfundonJean-LucOesch.Nga ana tjetër kryetari Beqiri i kanjoftuar diplomatin zviceran rrethpunës dhe aktiviteteve të KKSH-së.Beqiri ka reaguar për dinamikën engadaltë të zgjidhjeve të probleme tëshqiptarëve nga autoritetet qeveritareserbe, ndërkohë që ka kërkuar ngaambasadori Jean-Daniel Ruch që tëushtrojnë ndikimin e tyre si dhe tëvazhdoj përkmhja e proceseve tëKKSH-së e që është njëri ngadonatorët e programit EUPROGRES.Për më tepër, fuqizimin einstitucioneve ra.jonale me inpaktë nëruajtjen dhe avancimin e identitetitkombëtar të shqiptarëve në Bujanoc,Preshevë dhe Medvegjë. Gjithashtu,të gjitha pa1ët u dakorduan nëfuqizimin e lidhjeve me ambasadënzvicerane nga se një pjesë e madhe eshqiptarëve të Luginës së Preshevësjetojnë dhe veprojnë në shtetin eZvicrës, dhe ka nevojë për avancimine lidhjeve të diasporës me vendlindjene tyre.Shërbimi për informim i KKSH -së11 shkurt 20135

AktualeDeputeti popullor Halimi u takuame ambasadorin e Zvicrës Daniel RuchNë kuadër të vizitës së ambasadorittë Zvicrrës Jean Daniel Ruch nëkomunat e Preshevës dhe Bujanocit,ambasadori u takua me DeputetinPopullorë Riza Halimi.Gjatë këtij takimi u bisedua përsituatën aktuale të tensionuar nëLuginë të Preshevës pas largimit tëdhunshëm të lapidarit të UÇPMB-sënë Preshevë dhe ndërtimit provokuestë qendrës memoriale tëxhandarmerisë serbe në Lluçan tëBujanocit.Posaçërisht u bisedua për të gjithaproblemet e rënda jetësore me të cilatballafaqohen Shqiptarët e Luginës sëPreshevës në rradhë të parë përgjendjen shumë të rëndë ekonomikedhe shkallën rekorde të papunësisë,për shkallën e lartë të militarizimit tëLuginës së Preshevës, problemet eshumta në arsim, shëndetësi dhe nëqarkullimin e lirë të qytetarëve.Me këtë rast Deputeti PopullorëRiza Halimi me argumente e paraqitise kjo gjendje e vështirë është pasojë emosrealizimit të programit të dyqeverive të vitit 2001 dhe qasjadiskriminuese e qeverisë sëRepublikës së Serbisë ndaj popullatësshqiptare në Luginë të Preshevës,njofton Qendra për Informim e PVDsë.Ruch: qeveria zvicërranedo të investojë në komunën e BujanocitPër herë të parë pas marrjes sëfunksionit të ambasadorit zviceran nëSerbi, Jean Daniel Ruch, ka vizituarBujanocin dhe është takuar mekryetarin e komunës së Bujanocit,Nagip Arifin me të cilin ka biseduarpër situatën politike dhe mundësin ezhvillimit ekonomik.Qeveria zvicerane është partnerenë investime në Programin PBILDdhe Programin Progres dhe seambasadori ka garantuar kryetarinArifi që investimet do të jenë tëvazhdueshme për komunën eBujanocit sepse ne Zvicër, jetojnë,punojnë dhe kontribuojnë 11 mijeqytetare nga komuna e Bujanocit.Kryetari i komunës së Bujanocit,NagipArifi e ka informuarambasadorin Zvicërran për së afërmime situatën politike në vend, atë tësigurisë dhe me theks të veçantë ështëbiseduar për zhvillimin ekonomik.Qeveria zvicerane është partnerenë investime në Programin PBILDdhe Programin Progres dhe seambasadori ka garantuar kryetarinArifi që investimet do të jenë tëvazhdueshme për komunën eBujanocit.Me theks tëveçant kanë biseduaredhe për mundësin ebashkatdhetarëve që janë në Zvicërr tëkontribuojnë dhe investojnë nëkomunën e Bujanocit.611 shkurt 2013

IntervistaIntervistë me Galip Beqirin,ktyetar i KKSH dhënë Lugina-LajmitMohimi dhe shtrembërimi i historisëmë të re shqiptarëve nga shteti serbënuk është në funksion të paqesRrënimi i varrezave, heqja elapidarit dhe tensionimi i gjendjes nëLuginë të Preshevës, janë preteks përkrijimin e gjenjdes sëjashtëzakonshme. Të gjitha këto pokontribuojnë për destabilizimin egjendjes në teren, shprehet përLuginaLajm kryetari i KKSH-së,GalipBeqiri.1. LuginaLajm: Fillimishtë, natregoni, se si i komentoni rrënimin evarrezave të shqiptarëve në fshatinOsllarë të komunës së Bujanocit?KNSH dënon ashpër valën e re tëdhunës, abuzimit dhe rrënimit tëvarrezave shqiptare në fshatin Osllarëtë komunës së Bujanocit. KëshilliKombëtar Shqiptarë duke i cilësuarkëto akte si anti-civilizuese e barbarekërkon nga organet gjegjëse që tëndërmarrin veprimtarit e nevojshmepër të zbuluar kryesit e këtyre veprame përmbajtje qyqare dhe apelon nëbashkësinë ndërkombëtare të reagojnë mënyrë që mos të lejojë qëgrupacione kriminale të shkaktojnëdhimbje dhe dëme ndaj shqiptarëve tëmbetur në Luginën e Preshevës.Veprimet e tilla të abuzimit mevarrezat shqiptare myslimane,ashpërsojnë dhe tensionojnëmarrëdhëniet ndëretnike në Luginën ePreshevës, për më tepër, nëse kryesit ekëtyre veprave vandale nukndëshkohen janë në funksion tëtrysnisë dhe presionit që i bëhetshqiptarëve për shpërngulje nga trojete veta.Shpresojmë që kjo mos të jetëpërgjigje ndaj protestës demokratiketë 1 shkurtit, të organizuar në Bujanockundër memorialit të Xhandarmërisëserbe në Lluçan, i cili gjendet në njëhapësirë jo të largët me varrezatfshatin Osllarë kryesisht i banuar meshqiptarë. Krejt në fund besoj që kësajpyetje iu përgjigja në pyetjen më lartë.2. LuginaLajm: Si i vlerësonKNSH, zhvillimet e fundit tëkrijuara pas largimit të pllakëspërkujtimore të UÇPMB-së, ngaqendra e Preshevës?Shqiptarët kanë ditur si të ruajmësubstancën kombëtare shqiptare nëkëto treva gjatë 90-tave. Por, ajo qëmbetet më shqetësuesja ështëmigracioni i heshtur, përkatësishtzvogëlimi numerik i shqiptarëve. Nëkëtë drejtim në vazhdimësi pokërkojmë ndihmë nga Shqipëria dheKosova dhe nuk guxojmë të lejojmëqë rasti i Medvegjës, ku në mënyrëdrastike janë dëbuar dhe shpërngulshqiptarët nga ky rajon, të përsëritet nëBujanoc e Preshevë.Ne kemi indikatorët e parë ku në tëgjitha shkollat, përkatësishtregjistrimi i nxënësve në klasën e parëka rënë në nivele shqetësuese.Gjithsesi, ne po marrim të gjitha masate mundshme në bashkëpunim me tëgjitha subjektet e interesuar për tandalë këtë trendë dhe për të inkurajuarkthimin përmes realizimit të të11 shkurt 20137

Intervistadrejtave në arsim, kulturë, informimpërdorim zyrtarë të gjuhës dheshkrimit shqip. Kjo gjithsesi,nënkupton edhe krijimit të hapësirësocio-ekonomike për zhvillim tëpërshpejtuar ekonomik.Situata është mjaftë e tensionuardhe mohimin dhe shtrembërimin ihistorisë më të re shqiptarëve ngashteti serbë nuk është në funksion tëpaqes.3. LuginaLajm: Cilat janëveprimet e ndërmarra të KNSH-së,para dhe pas largimit të pllakëspërkujtimore të UÇPMB-së, ngaqendra e Preshevës?Pasur parasysh kompetencat eKKSH dhe ligji mbi këshillatkombëtar të pakicave nacionale që nëthelb garanton ruajtjen dhe avancimine identitetit kombëtar të pakicavekombëtare, KNSH ka dënuar çfarë dotentative që ka për qëllim mohimindhe shtrembërimin e identitetitkombëtar të shqiptarëve të Preshevës,Bujanocit dhe Medvegjë.Vizita e kryeparlemtarit tëRepublikës së Serbisë njësisë specialeanti-terroriste Xhandarmërisë eshoqëruar me demolimin e lapidarit nëvarrezat e dëshmorëve të UÇPMB-sëme heqjen e flamurit në Dobrosin,KNSH ka shprehur indinjatën e thellëedhe më tej dënon ashpër aktet e tillaqë në esencë kanë mohimin e historisëbashkëkohore dhe shkeljen mbi vlerate identitetit të shqiptarëve në Luginëne Preshevës.KNSH ka ftuar të gjitha subjektetpolitike në unitet dhe reagimdemokratik në cenimin e vlerave dheshprehjes së identitetit të shqiptarëve.Konsiderojmë se vetëm bashkërishtme mjete politike në mënyrën mëdemokratike e civilizuese mundë tëruajmë dhe avancojmë identitetinkombëtar të shqiptarëve në Preshevë,Bujanoc dhe Medvegjë.Gjithashtu, ka njoftuar të gjithëfaktorët relevant në Serbi, Kosovë,Shqipëri dhe faktorin ndërkombëtarëme qëndrimet e veta dhe zgjidhjet qëmundë të gjinden në bashkëbisedimme të gjithë të interesuarit për këtëçështje.4. LuginaLajm: Pse mendoni sejeni të tradhtuar nga pushtetarëtserbë, pas largimit të pllakëspërkujtimore të UÇPMB-së?Ne konsiderojmë që dialogu messhtetit të Serbisë dhe shqiptarëve tëLuginës së Preshevës që nga viti 2001është stopuar dhe me këtë nuk ështëbërë realizimi i premtimeve të marranga Serbia (Programi i viti 2001) nëngarancitë e bashkësisëndërkombëtare. Ky ka qenë një raste imirë për ti rifilluar bisedimet me çkaedhe ka iniciuar OSBE-ja rreth kësajçështje konkrete por pas veprimeve qëndodhën në Preshevë ngaXhandarmëria doli në shesh fytyrareale e shtetit serbë edhe parabashkësisë ndërkombëtare.5. LuginaLajm: Cili ishte roli iKNSH-së në “grupin e unitetit”, tëkrijuar nga disa lider politikë tëLuginës së Preshevës?Më lejoni që të them se KNSHështë e hapur ndaj të gjitha subjekteveinstitucionale lokale dhe me ngulmkërkon bashkëpunim, nga se prioritetjanë zgjidhja e problemeve jetike,gjegjësisht, problemeve praktike metë cilat ballafaqohet sot një shqiptar nëkëtë trevë. Në mbrojtjen, ruajtjen,kultivimin e identitetit kombëtar,përkatësisht duke siguruarmekanizma institucionaladministrativ. Të palëkundur jemi nëzbatimin e gjitha konventave tëratifikuara evropiane dhendërkombëtar nga Republika eSerbisë, ku edhe kemi gjeturmbështetjen e partnerëve tanëndërkombëtar. Më duhet të them, seqëndrimet e ambasadave kyçe, siAmbasadës Shqipërisë, SHBA-së,Britanisë Madhe, OSBE-së dhepërfaqësuesve të OKB-së kanë qenëvendimtare në ndërmarrjen eveprimeve të KNSH.Pra, ky është kursi që do të mbajKKSH, zbatimin e konventavepërkatëse në bashkërendim mefaktorin ndërkombëtar duke realizuarmbrojtjen, ruajtjen, kultivimin eidentitetit kombëtar përmes fushave tëveprimit që janë siguruar me ligj nëarsim, kulturë, informim, përdorimzyrtarë të gjuhës dhe shkrimit si dheçështjeve tjera me interes përshqiptarët.6. LuginaLajm: A mendoni seduhet të ekzistojë “grupi unitetit”në Luginë të Preshevës edhepërkundër ekzistimit të KNSH-së,institucion i thirrur për unifikim eshqiptarëve të Luginës sëPreshevës?Ligji për formimin e KëshillaveKombëtare të Pakicave Nacionaleështë i bazuar në Konventat kornizë tëKëshillit të Evropës dedikuarmbrojtjes dhe lirive të DrejtatKolektive të Pakicave Kombëtare, nëtë cilën parashihen kompetencat nëlëmin e arsimit, kulturës, informimit,përdorimit zyrtar të gjuhës dhesimboleve kombëtare.Si derivat i tyre është miratimi iLigjit më vitin 2009, për formimin eKëshillave Kombëtare të PakicaveKombëtare që jetojnë në Serbi, nëParlamentin e Republikës së Serbisë.Që ka mundësuar edhe shqiptarëve qëta themelojnë këtë institucion tërëndësisë së veçantë.Në bazë të Ligjit, iniciativa përthemelimin e Këshillit Kombëtar tëShqiptarëve është përkrahur megrumbullimin e 3 mijë e 100nënshkrimeve të verifikuara nëGjykatat përkatëse komunale.Ndërkohë, më pas ka pësuar meformulimin e listës zgjedhore të811 shkurt 2013

Intervistafirmosur nga 26 mijë e 927 votuesshqiptarë, numër ky i definuar nëproporcion me numrin e përgjithshëmtë shqiptarëve që jetojnë në Serbi.Këshilli Kombëtar Shqiptarnumëron 29 ulëse në Asamblenë epërgjithshme, ndërkaq është zgjedhëme mbi 17,000 vota të shqiptarëve qëjetojnë në Preshevë, Bujanoc dheMedvegjë si dhe gjetiu në Republikëne Serbisë, ndërkaq konstituimi iKëshillit Kombëtar Shqiptar ështëbërë në seancën e parë konstituive më3 korrik 2010 dhe më pas edhekonstituimi i organeve tjera të këtijinstitucioni.Megjithatë, KNSH mbështetplatformën politike të 14 janarit 2006të miratuar nga gjitha subjektetpolitike shqiptare e në veçantidispozitën përfundimtare ku thuhetduke rikonfirmuar vullnetin epopullatës te shprehur neReferendumin e 1 dhe 2 marsit 1992,për definimin e Luginës së Preshevëssi rajon të posaçëm politik- territorialkushtetues,në përkrahje të parimevetë Grupit të Kontaktit lidhur mestatusin e Kosovës, obligohen që, nërast të mosrespektimit të këtyreparimeve dhe ndryshimit eventual tëkufijve të saj, do të angazhohen përbashkëngjitje të Luginës së Preshevësme Kosovën. KNSH do të mbetetbrenda këtyre kornizave.Korniza këto të përcaktuara ngaKuvendi i Këshilltarëve Shqiptarë tëPreshevës, Bujanocit dhe Medvegjës.7. LuginaLajm: Cili ështëkomenti juaj, lidhur me veprimetdhe dekleratat e udhëheqësvekomunal të Preshevës dheBujanocit?No koment. Por për çdo liderpolitik apo udhëheqë i ndonjëinstitucioni mbanë përgjegjësin përveprimet dhe deklaratat e veta, ku përsecilin vjen koha e llogaridhënies ndajpopullit.8. Cili është pozicionimi iKNSH-së, lidhur me kërkesën eliderëve politikë të Luginës sëPreshevës, për largimin e lapidarittë xhandarmerisë serbe nga fshatiLluçan?Ne besojmë se rruga, është formamë e lartë e shprehjes demokratike tëpakënaqësisë, dhe përmes këtyreprotestave të fundit shqiptarët kanëvënë në sensibilizim të opinionit tëbrendshëm dhe të jashtëm. Ndonësenë kontekstin e raportit të shqiptarëvedhe shtetit serbë, ky i fundit nuk kandryshuar aspak. Atë që ka pasur e kathënë zëri i popullit në këto protesta,besoj se edhe në të ardhmen do tathotë, i mbetet politikës që edhe më tejtë shtroj në angazhimet e veta. Por, nëkontekstin e politikave rajonale, eurointegrueseSerbia duhet ti përmbushëtë gjitha obligimet ligjore të marra ngakonventat e ratifikuara dhe ky ështënjë oportunitet ku shqiptarët duhet mengulm të kërkojnë të drejtat e tyrebrenda këtyre kornizave.KNSH ka qenë pjesë e KëshillitOrganizativë në protestën gjithëpopullore kundër memorialit tëXhandarmerisë serbe në fshatinLluçan që është mbajtur të premten me1 shkurt e që konsiderojmë se cenonintegritetin dhe dinjitetin eshqiptarëve në Luginë të Preshevës.9. LuginaLajm: A ka ndryshuarqasja e dy pushteteve; Bujanoc dhePreshevë ndaj KNSH-së edhepërkundër tensionimit të situatës nëLuginë të Preshevës?Ne besojmë që me kohën do tëtejkalohen edhe njëherë ri përsërisë sejemi të hapur ndaj të gjitha subjekteveinstitucionale lokale dhe me ngulmkërkon bashkëpunim, nga se prioritetjanë zgjidhja e problemeve jetike,gjegjësisht, problemeve praktike metë cilat ballafaqohet sot një shqiptar nëkëtë trevë. Në mbrojtjen, ruajtjen,kultivimin e identitetit kombëtar,përkatësisht duke siguruarmekanizma institucionaladministrativ./LuginaLajm/11 shkurt 20139

OpinionLugina e Preshevës në vigjilietë kremtimit të pesëvjetorittë pavarësisë së KosovësShkruan: Mr.Nehat HyseniNjëqindvjetori i Pavarësisë sëShqipërisë, më 28 Nëntor 2012, ufestua në mënyrë dinjitoze gjithandejnë trojet etnike të shqiptarëve tëshpërndarë në pesë shtete tëndryshme në Ballkan, ku ataaktualisht jetojnë në trojet e tyrestërgjyshore, në kushte dhe rethana tëndryshme shoqërore, politike ekulturore. Por, të gjithë ata, edhepsetë shpërndarë në shumë shtete, ishintë bashkuar shpirtërisht si një trup ivetëm, duke kremtuar dhe kënduarme krenari, e mbi të gjitha jehontekudo refreni „O sa mirë është me qenëshqiptar…“ Pra, krenaria e të qenitshqiptar i bashkonte të gjithë ata, pamarrë parasysh se ku jetojnë dhe nëcilin „cep“ të gadishullit Ballkanikapo të diasporës në Europë, Amerikë,Australi e gjetiu, i kishte shpërndarëfati historik dhe furtunat politike që errahën pamëshirshëm gjatë shekujvetërë hapsirën e gjeografisë shqiptare.Pas kremtimit filloi sulmiMenjëherë pas kremtimit tëjubileut të madh, nuk kaloi as një javënga ky kremtim madhështor, për t'iuvërsulur „retë e zeza“ politike që evërshuan Luginën e Preshevës, dukeshfryrë rrebeshin e urrejtjes sëpapërmbajtur antishqiptare nga kreu iQeverisë së Serbisë Ivica Daçiq, i cilie cilësoi Lapidarin e dëshmorëve tëUÇPMB-së, të vendosur pak ditë mëparë në platonë para ndërtesës sëKuvendit komunal të Preshevës, si„provokim“ ndaj shtetit të Serbisë.Me këtë rast, ai u kërcnua selapidari do të „rrënohet“ dhe sepërgjegjësit komunal do tëndëshkohen, meqë kanë vendosur „paleje adekuate“ lapidarin„terroristëve“ . Ky kërcnim u prit mehabi të madhe nga të gjithë dhe ucilësua fillimisht si „reagim“ ndajkremtimit mbarëkombëtarë tëPavarësisë së Shqipërisë, i cili i„shqetësoi“ qarqet antishqiptare nëGreqi, Maqedoni e Serbi. Ky sulmmbi Lapidarin, krahas premieritDaçiq, u shoqërua edhe ngazëvendësi i tij Vuçiq dhe nga vetpresidenti i shtetit Nikoliq, duke bërëgara midis tyre se cili do të ishte më iashpër dhe më bindës në „qortimin“dhe ndëshkimin e shqiptarëve tëLuginës, deri në heqjen dhe grabitjene dhunëshme të tij në mëngjesin ehershëm të ditës së diel, para sepopullata të zgjohej nga gjumi ifundjavës, në orë 7:00, më 20 janar2013.Pra, ky ishte „sihariqi“ dhe„dhurata“ që shqiptarët e Luginës sëPreshevës e përjetuan nga shteti serbku ata aktualisht jetojnë, paskremtimit të Njëqindvjetorit tëPavarësisë së Shqipërisë, duke pasuarkëto ditë edhe rrënimi i varrezaveshqiptare në fshatin Osllare, të banuarme shumicë shqiptare. Ky realitet ihidhur e karakterizon aktualishtsituatën e brishtë politike në Luginë tëPreshevës.Lugina jashtë dialogut KosovëSerbiNdërkaq, meqë jemi në vigjilie tëkremtimit të Pesëvjetorit tëPavarësisë së Kosovës më 17 shkurt,akoma nuk e dijmë se çka po napërgatitet me këtë rast, me qëllim tëzhvendosjes së vemendjes sëshqiptarëve të Luginës së Preshevëspër mospërfshirjen e tyre në bisedmetKosovë Serbi në Bruksel.Kjo aq më tepër na shqetëson,meqë këto zhvillime negative dheogurzeza që e kanë mbërthyerpopullatën shqiptare nën „kthetrat“ epamëshirëshme të shtetit të Serbisë,janë duke ndodhur pikërisht nëmomentin intenziv të „dialogut“Kosovë Serbi në Bruksel, mendërmjetësimin e zonjës Ashton,midis Kryeministrit të KosovësHashim Thaç dhe Kryeministrit tëSerbisë Ivica Daçiqit, takimi i radhëssë të cilëve është caktuar për datën 22shkurt 2013.1011 shkurt 2013

OpinionKurse, më 6 shkurt ështëparalajmëruar edhe takimi ishumëpërfolur dhe i shumëpriturmidis presidentes së Kosovës zonjësAtifete Jahjaga dhe Presidentit tëSerbisë z. Tomisllav Nikoliq, poashtunë Bruksel dhe me ndërmjetësimin ez.Ashton.Këto bisedime synojnë që Serbisët'ia hapin rrugën për fillimin enegociatave për marrjen e statusit tëkandidatit për antarësim në BE, kurseKosova pret „liberalizimin e vizave“për qytetarët e saj. Afati i përfundimittë këtyre bisedimeve është caktuarqershori 2013.Bisedimet midis Kosovës dheSerbisë, në fokus kanë statusin eserbëve të Kosovës, duke u ofruaratyre pakon „Ahtisari Plus“, qëparasheh nivel të lartë dhe tëpashembulltë në Europë dhe nëpërmasa botërore, të drejtavekolektive të serbëve që jetojnë nëKosovë. Kurse, shqiptarët e Luginëssë Preshevës nuk janë përfshirë farenë këto bisedime!Shqiptarët e Luginës fyhen estigmatizohenPërkundrazi, atyre jo vetëm që nuku është premtuar përfshirja në atobisedime, por ata edhe fyhen estigmatizohen nga kreu i Qeverisë sëSerbisë Ivica Daçiq, si „terroristë“dhe krahasohen me Al Qaedafamëkeqe.Kurse, javën e kaluar, me rastin eheqjes së dhunëshme dhe grabitjes sëLapidarit të UÇPMB-së në Preshevënga xhandarmeria serbe, lidershipidhe popullata shqiptare e Luginës uquajtën “tradhëtarë”, “pa dinjitetkombëtar” e tjera, nga Kryeministriaktual i Kosovës z.Hashim Thaçi,duke deklaruar se ata nuk e paskan„zbatuar marrëveshjen“ dhe këshillatqë ua paska dhënë në takimin epërbashkët të lidershipit shqiptarë tëLuginës në zyren e tij.Por, në Konventën e PDK-së tëmbajtur më 26 janar 2013, aty ishinprezent, për habinë tonë, i gjithëlidershipi i Luginës, të cilët edhe epërshëndetën Konventën në fjalën erastit, duke bërë gara se cili prej tyredo t'i thurrte lëvdrata dhe „oda“ PDKsëdhe kryetarit Thaçi. Bile,kryeprotagonistin, apo „kryefajtorin“e aferës së Lapidarit, z. RagmiMustafa, z. Thaçi nuk e la pa epërqafuar „enkas“, në shenjëfalemnderimi për „fjalët e mëdha“ qëi tha. Ky gjest na la të gjithëvegojëhapur dhe të habitur se si u bë kjopunë. Ose nuk po marrim vesh ngapolitika „allashqiptarçe“ fare!Lugina e Preshevës ka mbetur keqqë nga viti 1999Duhet përkujtuar se Lugina ePreshevës, si pjesë e gjeografisë sonëkombëtare, ka mbetur si është më keqqë nga viti 1999, e sidomos passhpalljes së Pavarësisë së Kosovësmë 17 shkurt 2008. Prej asaj dite tëmadhe për popullin e Kosovës, poredhe për shqiptarinë, pozita eshqiptarëve të Luginës u përkeqësuaedhe më tepër.Nuk duhet harruar historinë e vitit1912, kur Shqipëria shpalliPavarësinë më 28 Nëntor 1912, kurseKosova, Maqedonia Perëndimore,pjesët e Malit të Zi të banuara meshqiptarë: Ulqini, Plava, Gucia eMalësia e Madhe, si dhe Presheva,Bujanoci (Medvegja kishte mbetur nëSerbi më 1878), mbetën nën Serbi.Paradoksi i festimit tëNjëqindvjetorit të Pavarësisë sëShqipërisë më 28.Nëntor 2012qëndronte në faktin se Shqipëriafestonte lirinë, por Kosova pikërishtnë këtë vit kishte përjetuar rënien nënsundimin e Serbisë dhe katrahurën eluftërave shfarosëse të aleancësBallkanike midis Serbisë, Malit të Zi,Greqisë dhe Bullgarisë.Tmerrin eterrorin që synonte t'i shfarosë ngafaqja e dheut shqiptarët e Kosovës,Maqedonisë, Malit të Zi dhePreshevës e Bujanocit. Pra, trevat embetura jashtë Shqipërisë, fati i tëcilave u “vulosë” në Konferencën eAmbasadorëve të vitit 1913 nëLondër ishte se ata iu ekspozuanterrorit gjenocidal që synonteshfarosjen e tyre nga faqja e dheut.Por, megjithatë, edhepse viti 1912u solli shqiptarëve fate të ndryshme:atyre në Shqipëri u solli lirinë dheshtetin , kurse shqiptarëve që mbetënjashtë shtetit shqiptar u solli robërinë,terrorin dhe masakrat e përmasaveshfarosëse. Megjithatë, pra festën eNjëqindvjetorit të Pavarësisë sëShqipërisë të gjithë shqiptarët kudoqë ndodhen, e festuan unikë, si njëkomb i vetëm dhe i pandarë, në tëgjitha viset ku jetojnë.Gjithashtu, vlenë ta përkujtojmëpopullin shqiptar të Kosovës, por jodhe të gjithë Kosovarët, sepse patiprej tyre, pra shtetasve (serbë) tëKosovës që nuk iu gëzuan Pavarësisësë Kosovës, meqë, edhepse jetojnë nëKosovë, ata nuk e konsideronin dheakoma nuk e konsiderojnë atë si shtettë vetin, duke bërë trazira dhe dukeshfaqur pakënaqësi, disa prej të cilëveedhe i dogjën pikat doganore 1 dhe31, si institucione të rëndësishme tështetësisë së Kosovës. Kurse,pikërisht këta “kosovarë” Qeveriadhe kryeministri i Kosovës i trajton“shtetas” të vet, të cilët bëjnë garë me11 shkurt 201311

Opinionshtetin e Serbisë se kush po i“shpërblen” ata më tepër, duke ndarësasi marramendëse mjeteshfinanciarte për t'i ndihmuar ata!Të mos lejojmë rindodhjen eÇamërisë para syve tanëNdërkaq, popullata shqiptare eLuginës së Preshevës nuk është“kosovare”. Megjithatë, kjopopullatë ditën e shpalljes sëPavarësisë, ashtu si edhe shqiptarët eShqipërisë, Maqedonisë, Malit të Zi ediasporës, e përjetoi dhe festoi si njëtrup ( komb) i vetëm, duke e ndjerëdhe përjetuar të gjithë ata,pa asnjëpërjashtim, gëzimin dhe fitoren e tyresi të përbashkët.Andaj, apelojmë në ndërgjegjenkombëtare të të gjithë shqiptarëvekudo që janë, e në rend të parëQeverisë së Shqipërisë dhe Qeverisësë Kosovës që të mos lejojnërindodhjen e Çamërisë para syve tëtyre.Sepse, shumë shpejt kjo pjesë egjeografisë sonë kombëtare rrezikontë mbetet pa asnjë shqiptarë. Atëherë,do të “rahatohemi” dhe do ta ruajmë“krenarinë tonë kombëtare” tëpasfiduar, sepse nuk do të kemi më“kokëçarje” me këta shqipëtarë tëSerbisë që dikend po e nevrikosin dhepo ia ngrisin nervat, prandaj edhe atapo fyhen me aq moskonsideratë dhemospërfillje poshtëruese të kësajpjese të gjeografisë tonë kombëtare,të pambrojtur dhe të pambështetur asnga shteti serb ku ata aktualishtjetojnë, por as nga dy shtetet e vetakombëtare shqiptare në Ballkan.Ndërkaq, në vend të ndihmës aq tëdomosdoshme, sidomos për mbajtjengjallë të arsimit shqip në Luginë që kambetur pa tekste shkollore dhe mjetemësimore që nga shpallja ePavarësisë msë Kosovës më17.shkurt 2008, shqiptarëve tëLuginës i janë vendosur taksat ehyrjes në Kosovë, apo si e quajnë atanë mënyrë të popullarizuar “haraç”.Pra, këto veprime absurde eshkatërrimtare i kanë izoluarshqiptarët e Luginës, duke ishndërruar në „geto“ etnike.Pra, ia bëjmë të gjithëve me dije seshqiptarët e Luginës së Preshevëskanë nevojë më tepër se kurrë përndihmë normale vëllazërore eshtetërore nga Shqipëria e Kosova, ejo për “haraç” e poshtërime!Shqiptarët e Luginës nuk janëterroristë dhe nuk kanë lidhje me AlQaeda-nNë anën tjetër, Kryeministri iSerbisë Ivica Daçiq i quan shqiptarëte Luginës së Preshevës “terroristë”dhe Al Qaeda, duke i stigmatizuarkështu si entitet dhe etni krimale, qërrezikon mjedisin dhe shtetin kujeton.Natyrisht se nga kjopretendohet të konkludohet se këtashqiptarë të mbetur akoma nën Serbi,meritojnë ndëshkimin, diskriminimindhe masakrimin e tyre. Andaj edhearsyetohet dhuna shtetërore mbi këtëpopullatë të pambrojtur që ka marrërrugën e pakthim të ekzodit për tëgjetur jetë më të sigurtë dhe për tësiguruar kafshatën e gojës dheekzistencën e e familjeve të tyre.Nuk kemi dëgjuar dhe parëndonjë protestë, apo pse jo, notështetërore kundër Serbisë për këtëposhtërim, fyerje dhe satanizim tëkësaj pjese të gjeografisë shqiptarenga kryeministri “i tyre” Daçiq.Apelojmë tek të gjithë që, në vendtë fyerjeve kombëtare, të ofrojnëndihmën kësaj popullate të shkretë,të pambrojtur dhe të izoluar.Shqipëria e Kosova të bëjnëPlatformë shtetërore mbi LuginënShqipëria e Kosova të bëjnëPlatformë shtetërore mbi Luginën ePreshevës, duke përcaktuar dhe fondepërkatëse, si dhe hapjen e një ZyreKonsullore të Shqipërisë, si përfaqësidiplomatike e shtetit shqiptar përLuginën e Preshevës, që do tësiguronte praninë fizike shtetëroredhe mbështetjen nga afër të tyre.Ndërkaq, tek Kryeministri iSerbisë Ivica Daçiq apelojmë që tëmos i quaj shqiptarët “terroristë” dheAl Qaeda, por t' i trajtoj ata si qytetarëtë barabartë të shtetit ku jetojnë, dukei trajtuar sipas normave dhestandardeve demokratike europiane.Dhe në fund, urojmë që shqiptarëte Luginës së Preshevës të mos„shpërblehen“ me ndëshkime dheposhtërime me rastin e kremtimit tëPesëvjetorit të Pavarësisë sëKosovës, sikur pas kremtimit tëNjëqindvjetorit të Pavarësisë sëShqipërisë, sepse ata festojnë sëbashku me të gjithë, pa marrëparasysh faktin se ata tani kanëmbetur më keq se kurrë më parë.Andaj, apelojmë që duke festuar ekremtuar bashkarisht, të mendojmëmë tepër se kurrë për fatin e trojeveetnike të Luginës, që po boshatisendhe braktisen në mënyrë tëpandalëshme nga shqiptarët.Me gjithë këto halle e probleme qëaktualisht i preokupojnë shqiptarët eLuginës së Preshevës, ata mepadurim dhe kënaqësi e krenari presinkremtimin e Pesëvjetorit tëPavarësisë së Kosovës, e cila paraqetfestë të madhe gjithëkombëtare për tëgjithë shqiptarët kudo që janë.1211 shkurt 2013

OpinionKosova Lindore,e braktisur dhe e përbuzurXhafer ShatriKur flasim për poshtërimin qëpërmend kryeministri ynë, jam isigurt se të gjithë shqiptarët kudo qëjanë e që i kanë dy fije mend në krye,e dinë se kombi shqiptar një milionherë më shumë është poshtëruar më25 korrik 2011, kur qeveria Pronto-Pronto organizoi interveniminskandaloz në veri të Kosovës, sesaditën kur xhandarmëria serbe e hoqilapidarin1. Ra kjo dekë e u pamëLapidari kushtuar dëshmorëve tëkombit, i ngritur kuturu parandërtesës së Komunës së Preshevës,është pasqyra më e qartë eparadokseve shqiptare. I bëjmëgjërat edhe kur ato janë tepër seriozekuturu dhe pa i menduar thellëpasojat. Dhe Serbia, me përvojëdisashekullore në shtypjen dheposhtërimin e shqiptarëve, mezi epriste këtë rast. Për t'i treguarmuskujt e saj, fatbardhësisht,gjithnjë e më të ligavtë dhe për tashfrytëzuar maksimalisht lapidarinnë negociatat me Prishtinën.Meqë historia modeste eshqiptarëve më tepër ështëpërshkrim i pasojave se sa ishkaqeve dhe roli i tyre me shumëobjekt se subjekt në këtë analizëdetyrimisht po merremi me pasojat.Të gjithë njohësit e rrethanave ekanë ditur se shteti serb nuk do talejonte kurrë lapidarin pas janarit tëvitit 2013. E megjithatë askush prejshqiptarëve, të paktën publikisht,nuk thoshte: ta largojmë vetë sa nuke ka hequr xhandarmëria serbe.Madje as atëherë, kur forcat serbevërshuan Preshevën, dhe, ashiqare,shihej se qëndrimi i lapidarit atyishte çështje orësh.Natyrisht, Daçiq e rrëzoilapidarin dhe e kapitalizoi atëmaksimalisht tek opinioni serb dhete faktori ndërkombëtar.Çka është më e rëndësishmja e qëduhet thënë pa keqardhje, Serbia irrahu shqiptarët me shkopin e tyre,sepse vendosja e lapidarit nukkishte bazë ligjore. Pra në sytë endërkombëtarëve ishte veprimilegal.A duhet tash t'ia nxjerrim vetesflokët dhe njëri - tjetrit sytë? Jo.Kurrsesi. Kjo ishte një betejë epamenduar mirë dhe detyrimishtfundi që pamë ishte ipashmangshëm.Ajo që mësuam të gjithë ishte seKosovën Lindore e kanë braktisur tëgjithë, në radhë të parë, paria nëPrishtinë e në Tiranë, pastajbashkësia ndërkombëtare e kështume radhë...Ajo që i ka lënë njerëzit pa frymëishte qëndrimi burracak, arrogant e ilig i pushtetarëve mujsharë tëKosovës. Dy përfaqësuesit mëorigjinalë të këtij pushteti që ka dalënga votat e vjedhura industrialisht,me një arrogancë prej barabësh ethanë publikisht, pa iu dridhur zëridhe pa iu zbehur fytyra: Qoftë edhenjë qytetar i vetëm, e lëre më liderëtpolitikë të Luginës së Preshevës nuku shfaqën te monumenti për të bërëpërpjekjen më të vogël për tambrojtur atë... Ndryshe, nuk ka si tëshpjegohet mungesa elementare endjenjës patriotike për mbrojtjen emonumentit.Këtë e tha kryeministri i Kosovësnë njërën prej gazetave të tij. Aishkoi edhe më larg duke bërë njëanalogji marroqe në mes lapidarit nëPreshevë dhe barrikadave serbe nëpjesën ende të pushtuar të Kosovës.Në vend se t'u shesin mendkosovëlindorëve pushtetarët ePrishtinës do të duhej të dinin seçfarë pasojash mund të ketë rrëzimii lapidarit në Kosovë dhe duhej tëmerrnin masa konkrete që mllefi ipritshëm të mos zbrazet turpshëmmbi gurë varrezash.2. Krahasimi i frikshëmBeogradi ka pohuar zyrtarisht se,prej luftës e këtej, ka financuarstrukturat e tij në Kosovë, dukendarë nga buxheti 600 milionë europër çdo vit;Shtetarët serbë hyjnë dhe dalinnë veri të Kosovës sa herë të duan sinë bahçe të babës;11 shkurt 201313

OpinionPolicia e Serbisë vret dhearreston qytetarë në veri të Kosovëspa e pyetur Prishtinën se ku e kashtëpinë;Të gjitha organet shtetërore(diplomacia, policia, ushtria,shërbimet sekrete, pushteti lokal,gjyqësia, buxheti...) janëmaksimalisht të angazhuara nëmbrojtje të interesave të Serbisë dhetë serbëve në Kosovë...;mund t'i mbroni më mirë interesattuaja;Nuk duhet ta vendosni lapidarin,sepse mund të kthehet kundër tëgjithë shqiptarëve! Ose: kemiinformata të sigurta se lapidarin dogjithë shqiptarët kudo që janë e që ikanë dy fije mend në krye e dinë sekombi shqiptar një milion herë mëshumë është poshtëruar më 25korrik 2011, kur qeveria Pronto-Pronto organizoi interveniminShtrohet pyetja:Sa diplomatë në Ministrinë ePunëve të Jashtme të Kosovës e„mbulojnë“ Kosovën Lindore?Asnjë!Sa persona në ambasadat eKosovës në shtetet vendimmarrësepunojnë për nevojat dhe interesat eKosovës Lindore?Asnjë!Sa zyrtarë në AKI e “mbulojnë“Kosovën Lindore?Besoj asnjë!Sa të holla ndahen nga buxheti iKosovës për ta ndihmuar KosovënLindore?As një qindarkë.A mund të shkojë në KosovënLindore ndonjë shtetar nga Kosova?Jo. Kurrë.A e ka thirrur ndonjëherë paria eKosovës parinë e Kosovës Lindorepër të biseduar me ta hapur dhe përt'ua thënë në sy:Merrni pjesë në zgjedhjetnacionale si trup i vetëm dheshfrytëzoni çdo mundësi për të qenëpjesëmarrës në pushtetet e të gjithaniveleve, sepse vetëm kështu do tëta heqin, prandaj hiqeni ju dhevendoseni përkohësisht dikundtjetër!Mos shpresoni se Kosova futetnë lojëra të rrezikshme tëndërrimeve territoriale me Serbinë,sepse kjo është lojë e rrezikshme përtë gjithë shqiptarët e më se shumtipër juve!?Jo! Jo! Jo!Asnjëherë!Atëherë me çfarë të drejtePrishtina merr guximin t'i shesëmend dhe patriotizëm Preshevës?!Ndërkaq, kur flasim përposhtërimin që përmendkryeministri ynë, jam i sigurt se tëskandaloz në veri të Kosovës, se saditën kur xhandarmëria serbe e hoqilapidarin.3. Domosdoja e një platforme tëpërbashkëtGjendja e shqiptarëve nëKosovën Lindore është shumë evështirë. Ata janë kategorijashtëligjore dhe jashtëkushtetuese.Me ta nuk komunikon pushtetipolitik, por xhandarmëria serbe. Përçdo gjë. Në këtë gjendjefushëveprimi i shqiptarëve atjeështë i kufizuar dhe nëse Tirana ePrishtina sidomos nuk duan t'i1411 shkurt 2013

Opinionndihmojnë të paktën duhet t'i lënë nëtelashet e tyre.Detyrë themelore e parisë sëKosovës Lindore nuk është ta fusëpopullin në konflikte të rrezikshme,por, para së gjithash, ta ruajësubstancën etnike atje. Ta bëjë me tëgjitha mjetet e mundshme betejënlegale për pjesëmarrje në pushtet,për një organizim më të mirë, për njëunitet veprimi duke mos lejuarshtetin serb t'i përçajë në „patriotë“e „tradhtarë“.Subjektet politike dhe çdogrupim tjetër në Kosovën Lindoreduhet të bashkohen rreth njëplatforme konkrete:- veprimtari aktive në terren përtë moslejuar njerëzit të zhgënjehendhe t'i braktisin shtëpitë e tyre,varret dhe tokat e të parëve;shqiptarëve atje duhet ngjallurshpresa reale se do të vijnë ditë mëtë mira, se Serbia do të detyrohet t'izbatojë ligjet e veta dhe konventatndërkombëtare për pakicat;- pjesëmarrje masive nëzgjedhjet e të gjitha niveleve për t'ufaktorizuar si subjekt politik dhe përtë lidhur aleanca me subjektepolitike në nivel qendror;- krijimin e grupeve tëekspertëve që analizojnë gjendjennë krejt territorin e KosovësLindore dhe japin përgjigjeadekuate për çdo pjesë të saj;- të mos shkojnë kurrë as nëPrishtinë e as në Tiranë për të marrëmend, por me kërkesa dhe projektekonkrete: denoncimi i sinkronizuarpara institucioneve ndërkombëtare isegregacionit të egër që po bëhetndaj shqiptarëve atje; kërkesakonkrete për të ndarë të paktën 100bursa për studentët e atyre anëve;projekte për ndërtimin e një shkolle,një ambulance, një biblioteke, njërruge, një shtëpie kulture,financimin e një radioje apo gazetelokale...;- përpilimi i një projekti përhapjen e Universitetit europian nëPreshevë;- mobilizimi i mërgimtarëve,duke institucionalizuar një fond tëpërbashkët publik e të menaxhuarnë mënyrë transparente;- t'i caktojnë përfaqësuesit e tyrezyrtarë në çdo shtet (sidomos nëWashington, Bruksel, Berlin,Londër, Paris, Ankara...),mundësisht pjesëtarë të gjeneratëssë dytë të mërgimtarëve që jetojnë eqë janë shkolluar jashtë;- të caktojnë përfaqësuesitzyrtarë që komunikojnë rregullishtme përfaqësitë e fuqive të mëdha nëBeograd;- I gjithë aktiviteti, me kohën,duhet të kurorëzohet me kërkesadhe veprime të vendosura qëKosova Lindore të ketë statusin eautonomisë territoriale dhe politike.4. Ideja për bashkim kombëtar -thikë me dy presaProjekti kombëtar shqiptar, iartikuluar përmes Lidhjes Shqiptaretë Prizrenit, për shkak të rrethanavehistorike, por sidomos për shkak tëtë metave thuaja gjenetike tëshqiptarëve, u realizua pjesërishtdhe me vonesa të mëdha.Sot janë krijuar realitete të reja.Dhe projekti ynë nacional duhet t'upërshtatet këtyre rrethanave.Sot beteja vendimtare eshqiptarëve për t'u fuqizuar si faktorserioz në rajon bëhet në Kosovë,konkretisht në mbrojtjen eintegritetit të saj territorial dhe nëkrijimin e një shteti funksional. Çdopërpjekje për t'i shmangurshqiptarët nga kjo detyrë parësoreështë e dyshimtë dhe e rrezikshme.Aktualisht nuk ka patriotizëmmë të madh se sa t'i mbrosh kufijtë eKosovës, të përpiqesh për forcimine faktorit shqiptar në Maqedoni dhetë ruash substancën shqiptare nëKosovën Lindore dhe në territoretetnike në Mal të Zi.Është për të ardhur keq se si idejapër bashkim kombëtar shpesh poshpërfaqet ose në mënyrë primitive,ose për nevoja elektorale.Kërkesat për krijimin e një shtetitë vetëm shqiptar, në vitet që vijnë,mund të shtrohen kryesisht si njëdomosdo e sigurisë rajonale.Sepse siguria rajonale në njëhapësirë të shqetësuar si Ballkaniruhet vetëm duke krijuar njëherë emirë një ekuilibër të forcave. Në tëkundërtën Serbinë nuk e pengonasgjë që, ashtu siç i ka shkaktuarmbi dhjetë luftëra në shekullin ekaluar, të mos e vazhdojë të njëjtinavaz edhe në këtë shekull.11 shkurt 201315

OpinionDiplomacia shqiptare dhe PreshevaMentor NazarkoReagimet e shtetit shqiptar përngjarjet në Preshevë shënuan thyerjenmë të rëndësishme të sjelljes thuajsetradicionale të politikës së jashtmekonstruktive në këto 15 vitet e fundit.Aq e vërtetë është kjo, sa Diplomaciaperëndimore, menjëherë pas kërkesëssë Kryeministrit Berisha përrishikimin e marrëdhënieve meSerbinë, organizoi një takim me dyertë mbyllura me ministrin e Jashtëm,Panariti. Nuk ka dalë ndonjë deklaratërreth kërkesave perëndimore ndajDiplomacisë shqiptare në atë takim,por diçka mund të kuptohet.Veçanërisht nëse shikon emëruesine përbashkët të qëndrimit publikperëndimor ndaj kësaj teme, përfshidhe takimin e djeshëm të ambasadoritArvizu me AK-në, atëherë është elehtë të perceptohet qortimi kolektiv ipërcjellë në këtë takim. Flitet madjedhe për një letër të Diplomacisëamerikane, ku Kryeministrit ikërkohet me forcë ndalimi i retorikësapo akteve që përkeqësojnëmarrëdhëniet rajonale.Po a kishte të drejtë Diplomaciashqiptare, faktori shqiptar, në sjelljene vet ndaj heqjes së lapidarit nëPreshevë?Për të ndërtuar një vlerësim tëdrejtë rreth kësaj sjelljeje, vetë heqja elapidarit duhet parë e lidhur me ngjarjetë tjera, me sjellje të tjera të kësajdiplomacie më parë, të koordinimitose jo të kësaj sjelljeje me faktorë tëtjerë politikë dhe duhet kuptuarlogjika e saj. Thjesht duhet analizuarnë hapësirë dhe në kohë.Reagimi parë në kontekstinhapësinorSë pari, ndaj heqjes së lapidarit uvu re një mungesë tërësore ekoordinimit mes faktorit shqiptar nëpërgjithësi, përfshi dhe Diplomacinë,udhëhequr nga Kryeministri. Ndryshenuk ka si shpjegohen sinjaletkundërthënëse brendashqiptare:forcimi i retorikës antiserbe nga ana eShqipërisë, kritika e zotit Thaçi përmungesë rezistence nga faktorishqiptar i Preshevës dhe mungesa evigjilencës e këtij faktori, zvogëluarpër shkak të negociatave me serbët përta zhvendosur lapidarin gjetkë.Me një fjalë, duke ditur që kishtenegociata, pse u përdor retorika efortë? Për të prishur negociatat nëBruksel? Për të ngritur tensionin? Kujti duhej tensioni? Pse KryeministriBerisha nuk i është përgjigjur thirrjesqë i ka ardhur nga Shqipëria dhe ngaKosova nga dy subjekte politike për tëorganizuar një tryezëmbarëkombëtare politike ku tëkoordinohet qëndrimi ndaj Preshevësapo ndaj zhvillimeve të ndryshme qëprekin shqiptarët? Pse retorika e fortërajonale s'ndiqet në terren nga ndonjëveprim kushedi sa i fortë (hiq shtyrjene vizitës së ministrit Tavo), dhe kjondodh pikërisht kur Shqipëria kasherre të forta të brendshme politike?Pse zgjidhet reagim i fortë ndaj njëngjarjeje me karakter simbolik si kjo elapidarit dhe ka munguar tërësishtdenoncimi koherent, i vazhdueshëmpër statusin e kësaj pakice shqiptare nëJug të Serbisë, për diskriminimin jovetëm ekonomik të shqiptarëve, qëkanë të ardhura 7 herë më të ulëta semesatarja e Republikës serbe? PseShqipëria nuk e ka koordinuar më parëme Kosovën qëndrimin që duhetmbajtur ndaj Preshevës: më saktë,kush prej tyre do të luajë rolinpaternalist ndaj saj? Ky moment“hapësinor” nuk është krejt iparëndësishëm.Kryeministri serb në reagimet eveta ka bërë diversion disa herë mekëtë mungesë koordinimi: kur tha senë protestat e Preshevës nuk pa flamujkosovarë, por vetëm të Shqipërisë; kurtha se duhet të kishte folur me kohë meShqipërinë për ndarjen e Kosovës; dhekur tha se homologu i vet Thaçiasnjëherë nuk ia kishte ngritur nëBruksel çështjen e Preshevës sikundërpeshë për Mitrovicën. Nëse dotë kishte një koordinim midisShqipërisë dhe Kosovës, mbaseKosova do duhej ta luante rolinkujdestar për Preshevën. Kështu, nëBruksel do kishte më shumëargumente në dorë për të frenuarmodifikimin e statusit legal të Veriutpërtej planitAhtisari.Konteksti kohorSë dyti, ky reagim ngjan se injorontërësisht kontekstin në të cilin ndodhilargimi i lapidarit. Më saktësisht,lidhjen mes heqjes së lapidarit dhenegociatave shqiptaro-serbe nëBruksel. Kush i ka ndjekur me1611 shkurt 2013

Opinionvëmendje zhvillimet lidhur melapidarin, ka parë se Kryeministriserb, Daçiç, prej kohësh kishtezgjedhur datën 17 janar si ditën kur domerrte fund ultimatumi për largimin etij. Kjo datë qartësisht lidhej metakimin e tij të radhës me Thaçin.Duhet thënë se në këto negociatatashmë politike, Kosova ka fituar disapikë pozitive.Në datën 17 janar, apo në vigjilje tësaj, Serbia pranoi zyrtarisht tërheqjennga Veriu në formën ekzistuese tëinstitucioneve paralele në shumësektorë. Kjo është fitore e Kosovës,megjithëse procesi do të jetë i gjatëdhe ndikimi serb në Veri vështirë se dondalet ndonjëherë. Sa për shembull,ndërhyrja e Greqisë në Himarën eShqipërisë tërësisht sovrane që s'kafare ngjashmëri me Mitrovicën, ështëshumë e fortë, por Himara s'është bërëproblem ndërkombëtar. Pak para datës17, Kryeministri serb filloi të flasë përmundësinë që Serbia të pranonteanëtarësimin e Kosovës në OKB,megjithëse të lidhur me ndonjë lëshimeventual në favor të Serbisë diçka epaimagjinueshme më parë.Edhe kjo është një fitore erëndësishme e Kosovës, megjithësefitorja reale do jetë kur Kosova tëanëtarësohet përfundimisht në OKB.Dhe, më në fund, Presidenti Nikoliç,përfaqësuesi i politikës së ashpërserbe, po bën atë që nuk guxontePresidenti liberal Tadiç: po takonhomologen e vet kosovare, Jahjaga.Të gjithë e dinë se prej këtij takimi nukpritet diçka reale, përveç përmasëssimbolike: Serbia takohet meKosovën në kushte paritetiinstitucional! E pra, në kushtet kurSerbia po bën lëshime kaq të mëdha,me siguri nën presionin e fortëperëndimor, asaj i duhej një akt i fortënë Preshevë që të tërhiqte vëmendjen eopinionit publik të brendshëm, takënaqte atë me një akt trimërie, siçishte largimi i lapidarit.Serbisë i duhej dhe retorika eashpër që përdori Ekzekutivi serb përrebelimin shqiptar në atë krahinë,duke e krahasuar me Al Kaedën. Kybalancim i dobësisë në Bruksel metrimërinë në Preshevë ngjan se ështëshpjegimi për mirëkuptiminperëndimor për këtë akt të Serbisë.Ndërkohë, paradoksalisht, reagimi ifortë shqiptar vetëm për rastin elapidarit i shërbeu trimërimit tëEkzekutivit serb para popullit të vet:ja, e shikoni, s'desha ta dija për gjithëshqiptarët! Por kjo s'është kurrgjë nëraport me pasojat e tjera.Përmbledhje….Nëpërmjet këtij shikimi asshprehet kurrfarë tolerimi përveprimin serb. Përkundrazi. Kërkohetqë Shqipëria, shqiptarët të jenë më tëfortë në kohën e duhur përballëSerbisë. Me një fjalë, Shqipëria apoKosova do të duhej ta kishin ngriturzërin me kohë për statusin eshqiptarëve në Jug të Serbisë, përdiskriminimin e tyre ekonomik,kulturor, arsimor, çka bën qëshqiptarët në Luginë të kenëpotencialin më të lartë emigrues nëEuropë.Nëse nuk e kanë ngritur zërinshumë kohë më parë, çfarë fituan nësee ngritën atë pa kurrfarë rezultatipozitiv, siç ishte rasti i lapidarit?Krijimin e preteksteve dhe shtysaveemocionale mes shqiptarëve nëspiralen e dhunës mbi varrezat dhemonumentet serbe në Kosovë, diçkaqë i vë shqiptarët në një dritë tërësishtnegative përballë botës? Çfarëkuptimi ka ky reagim i ashpër aktual iShqipërisë ndaj Serbisë kur me këtëqeveri, me këtë Kryeministër, Serbiaka përparuar aq shumë në ekonominëtonë, në sektorë të tillë si energjetika,tregtia me shumicë, ajo e drithërave, earmëve, etj?Krejt për fund. Kosova ka hyrë nënjë cikël negociatash me Serbinë, tëcilat dhe pa u quajtur të ngjashme meato midis dy Gjermanive, mund takenë përfundimin të njëjtë. Jo meTraktat paqeje, siç kërkon dikush nëPrishtinë, apo me njohjen eksplicite tëKosovës nga Serbia, por me pranimine heshtur nga Serbia të anëtarësimit tëKosovës në OKB. Ky është objektivimë i rëndësishëm strategjik i Kosovës,respektivisht interesi ynë kombëtarmë i rëndësishëm, të cilin ne nuk mundta arrijmë pa mirëkuptimin mePerëndimin.Ky objektiv nuk arrihet ngaforcimi i retorikës për gjoja bashkimine shqiptarëve, por përkundrazi, meshprehjen e fortë të subjektivitetitndërkombëtar të Kosovës sot. Ja këtoishin arsyet në kohë dhe në hapësirë,pse gjithçka bëri diplomacia eKryeministrit tonë rreth Preshevës,ishte tërësisht e gabuar. Shkurt: nukishte e konsultuar me Perëndimin, siçtregojnë kritikat e ambasadorëve ndajShqipërisë; ndikon negativisht nëprocesin e negociatave serboshqiptarenë Bruksel duke ngurtësuarqëndrimin serb, krijon probleme nëimazhin e Shqipërisë dhe ritmet eintegrimit të saj në BE, dhengadalëson arritjen e objektivit aktualtë Kosovës-anëtarësimin në OKB.(Autori është analist i shtypitperiodik dhe i mediave prej një kohe tëgjatë. Me një eksperiencë si Këshilltari Presidentit të Republikës sëShqipërisë dhe drejtues i disamediave)11 shkurt 201317

OpinionLugina e Preshevës dhe deklaratate pamatura të politikanëve në KosovëSkender LatifiNë njërën nga vizitat e tij në ish-Bashkimin Sovjetik, gjeneralitSharl de Gol, iu kishte ofruarmundësia që ta vizitonte vendin eBetejës së Stalingradit. Natyrishtse gjeneralët entuziastë rus do t'itregonin gjeneralit de Gol, afëtsitë“hyjnore“ të luftëtarëve sovejtik.Na çastin kur po kalohej nëpjesën ku rrënojat ishin të mëdhadhe po jepeshin saqrime tëdetajuara, gjenerali de Gol nuk udurua pa thanë “çfarë luftëtarë tëmëdhenj që paskan qenë“.Dhe kjo iu dha edhe më shumëkurajo rusëve, që aty për aty tësajonin për veten e tyre tëpavërteta të mëdha.Por, pas disa çastesh durimireagoi gjenerali de Gol: “ E patafjalën për luftëtarët gjerman“!Problemi shpërbërjes së ish-Jugosllavisë, zyrtarisht filloiatëherë kur Sllovenia dhe Kroacia,shpallën pavarësinë dhe UshtriaJugosllave, e komanduar ngagjeneralë debillë të vendosur nënkomandën e kriminelitMillosheviç, iu vërsulën këtyre dyvendeve duke dashur që atëkrijesë shtetërore ta mbanin nëkëmbët e qelqta që do të thyeshinçdo çast.Atëherë ish-Sekretari i SHBAve,Xhejms Bejker qëndroi nëvizitë të shkurtër dhe deklaroi se “SHBA nuk e përkrahinshpërbërjen e Jugosllavisë“ . Por,ish- presidenti slloven MillanKuçan pa i iu dridhur syri fare tha“se shtetet në jug të vendit tonëmund të jenë fqinje të Sllovenisë“ .Dhe, shikuar në procesinafatgjatë të shpërbërjes së ish-Jugosllavisë edhe çështjen eshqiptarëve të Luginës sëPreshevës, duhet parë në këtëdioptri. Bëhet fjalë për visekufitare mes Kosovës dhe Serbisë,dhe këto vise ngelën nën sundiminserb, e më pastaj edhe jugosllav, qënga koha e Luftërave Ballkanike.Se çështja e shqiptarëve nëLuginë të Preshevës nuk është aq“minore“ mjafton të përamendetfakti, se që nga viti 2000 e deri mëtanimë në ato treva “zbritën për taparë situatën nga afërm, emra tënjohur të diplomacisë botërore singa SHBA, si nga vendet e UnionitEuropian“ .Është larg mendësh që ata atjetë kenë qëndruar vetëm si “turistë“.Deklarata e pamaturaDhe tani kur në tavolinën ebisedimeve mes Kosovës dheSerbisë është shtruar çështja e1811 shkurt 2013

OpinionMitrovicës së ndarë dhe viseveveriore të Kosovës, në vend që tëmerren me çështjen konkrete, ngapolitikanë kosovarë dalindeklarata të tilla “se shqiptarët eLuginës së Preshevës duhet tazhvillojnë jetën e tyre politike nëSerbi“!deklaratë m'u në momentin kurstatusi i Kosovës po përkufizohej“.Politikanët e Kosovës përtë Luginës së Preshevës.Pra, duhet pasur përgjigje nëseSerbia për “ nevojat e kanalit“ do tëzhvendosë vendbanime të tëraNë këtë moment kur shqiptarëte Luginës së Preshevës janë vënënë tehun e shpatës së QeverisëSerbisë, deklarata më me vend epolitikanëve nga Kosova do tëishte “ kërkesa për demilitarizmine regjionit“ .Ndryshe as liderë të partivepolitike shqiptare që veprojnë nëLuginë të Preshevës nuk do të jenëdëgjuar të thonë troç “se ne medëshirë e gëzojmë pushtetin që ekemi“. Len të vetëkuptohetdëshira e të gjithë shqiptarëve tëLuginës së Preshevës.Nga ngjarjet e fundit që kanëndodhur në Luginë të Preshevës,dhe deklaratat që qarkulluan nëKosovë, mund të kuptojmë se “politikanët e Kosovës janë gjeturplotësisht të papëgatitur dhe nukkanë asnjë ide autentike së paku,për atë që duhet ta deklarojnëpublikisht“.Të kujtojmë se mjaftoi njëdeklaratë e pamatur e ish-ministrittë jashtëm të Shqipërisë, BesnikMustafaj lidhur me Kosovën, që aitë kritikohet rreptë nga shkrimtariIsmail Kadare, sepse sipas këtij tëfundit “ Mustafajt si ministër iShqipërisë nuk i nevojitej ajomomentin janë duke menduar seçështja e Mitrovicës dhekomunave për rreth, do të zgjidhetpërfundimisht! Një gjë të tillë nukduhet besuar me të parën kurrë.Dhe krejt në fund, liderët nëKosovë dhe politikanë në të gjithëviset shqiptare do të ishte e rrugësqë më tepër të interesoheshin përprojektin që tanimë duket sifantom, të hapjes së një kanali ujorqë do t'i mundësonte daljen eSerbisë në Selanik.Dihet se për momentin ky “projekt fantom“ nëse shndërohetnë real, gjë që është në duart eKinës, që duhet t'i sigurojë mjetet,do të kalojë nëpër viset shqiptareshqiptare. Deri më tani ajo nukmundi ta bëjë një gjë të tillë nëtavolinën e bisedimeve edhepseishte një synim i madh i saj.Prandaj, atëherë kur liderët eKosovës do të binden edhe vetë sëMitrovica e ndarë dhe komunat eVeriut të Kosovës janë nënsovranitetin e Kosovës, dhe sedoganierët dhe policët tëpapenguar shkojnë në punë tëvetë, dhe se taksat dhe të gjithëdetyrimet tjera ta banorëve të asjajpjese, derdhen në buxhetin eKosovës, atëherë lirisht le tëdeklarojnë se ku e kanë vendinshqiptarët e Luginsë së Preshevës.11 shkurt 201319

VështrimPoezi që mbajnë vijëne barazpeshës artistikeVështrim kritik(Agim Mato “Jashtë eklipsit”(vjersha dhe poema), ShtëpiaBotuese ACPE & Lulu USA, 2011,faqe 200).Bilall MaliqiKur një libër botohet si artistikishtashtu edhe në aspektin përmbajtësornë nivel të duhur , atëherë pasurohetletërsia shqiptare në përgjithësi metituj të zhanreve të ndryshme letrare. Ethem këtë gjithnjë duke u bazuar nëvlera të librave të lexuar të cilat janëartistikisht të ndryshme porse në njëmasë e pasurojnë letërsinë tonë.Për të folur më konkretisht përvlera që ofrojnë poetët tanë anekëndbotës, atëherë mundemi të themi sekemi të bëjmë me një elitë që meshkrimet e tyre dëshmojnë qartëseriozitetin e tyre në shkrime tëçfarëdo zhanri qofshin ato.Në mesin e një elite të dëshmuarështë edhe poeti nga Shqipëriapërkatësisht nga Saranda Agim Matome librin e tij më të ri të titulluar menjë titull interesant e metaforik “Jashtëeklipsit”, poezi dhe poema, botuar ngaSh. B.ACPE&LULU USA, 2011.Mbarështrimi poetikDuke e lexuar poezinë e poetit tënjohur Agim Mato, para nesh na dalinpoezi që kanë forcën shprehëseartistike, kanë një gjetje të bukurmotivuese të shtrira gjithandejpoezive të këtij libri. Në poezitë që erumbullaksojnë këtë vepër gjejmëshumëdimensionalitet poetik tëautorit i cili në rrafshin poetik i kambarështruar bukur mirë dukepërdorur edhe dimensionin filozofiknëpër disa poezi të këtij libri.Poezitë e prezantuar në libër janë tëshkruara nëpër etapa kohore dhe nëvende të ndryshme, aty ku edhe kanëdalur vargjet e tij si një ekstazëshpirtërore dhe janë fuqizuar meshprehje dhe me figura stilistike ku ebëjnë këtë libër të avancuar ideoartistikishtdhe ideo-estetikisht.Kur them se brenda këtij libri keminjë shumëdimensionalitet motivues tëautorit të cilat janë evidente nëpërpoezitë e librit në fjalë, atëherë themise në disa poezi shoqërohemi me njëdozë dhembjeje apo edhe me njërikujtesë të hidhur të kohëve të ikura,kjo shumë mirë ilustrohet edhe mevargjet e poezisë “Njëmbëdhjeta”:“ Erdhi njëmbëdhjeta!”“Mursia, Alikua, Dhivri, Markatija njohin së largu erën kësajbishe,teksa një ulërimë e shurdhër ungelet në gurmaze,si brënda një akuariumi ulërima epeshqëve nga kalimi i njëmaceje”.Apo“Rrugicat, të përpjetat e tëtatëpjetat e kalldrëmevegulçojnë teksa përcjellin jehonënsi rrokullisja e trallisur enjë orteku.Njëmbëdhjeta shifra e një miti tëzitë ngritur me vite të panumërtaburgu”.Pra këtu paraqiten qartë arrestimetnga policia në Sarandë dhe në disafsahtra të Sarandës, që nga titulli qëartistikisht identifikon edhe target eatyre policëve që kryenin arrestimetme dy njësha. E njëmbëdhjetasimbolizon tek poeti një mit të zi, njëkohëzezë të shndrruar në një burg tëgrilosur që gllabëronte vite të tëraheqje lirie.Poezi me artPoezitë e poetit Agim Matoshoqërohen me plot art sepse aipoezitë respektivisht vargjet e poezivetë tij i ka gdhendur (latuar) bukur mirëduke i mbështjellur edhe me porosi tëfuqishme dhe në mënyrë indirektelexuesi posa t'i lexoj dhe rilexoj ashtuvëmendshëm do ta nxjerrë gjithëmesazhin poetik të autorit.Librin autori e ka ndarë edhe nëkapituj (cikle poetike), ku ka bërëseleksionimin dhe ndarjen e poezivenë motive të caktuara si:-Jashtë eklipsit;-Kronika të arbërit;-Parfun leshterikësh;-Nympheum;-Qumështi i yjeve;-Home;-Tri vegime dhe-PoemaNë secilin cikël kemi të bëjmë mepoezi të cilat kanë gradacionin e duhurpoetik, kanë gjuhën e përparuarpoetike dhe fuqinë përmbajtësore tëtyre.“Urën e poezisë ndërtojaTë më lidhte me njerëzit”.Po t'i marrim parasyshë këto dyvargje të autorit, atëherë qartë do tëbindemi se poetët janë urë lidhëse menjerëzit, janë bota univerzale e tyre.Pra autori me mjeshtëri dhe afinitet tërrallë e bind lexuesin që kemi të bëjmëme një poet që di çka t'u servojë2011 shkurt 2013

Vështrimlexuesve, din çka është arti,din çka është e bukura dhedin si t'i bashkojë njerëzitme shprehje dhe mefilozofinë e tij të shpërndarëgjithandej këtij vëllimipoetik.Një shpërthim poetikdhe një protestë shpirtërorepërmes vargjeve autori eparaqet edhe në poezinë:“Nga kush kishe frikë oZot”, ku shprehet:“O Zot, si nuk u gjendepranë nesh, në ato dimra të mërive tëmëdha?Si nuk u verbove, o Zot, kur pehetuesit e policët të bastisninshtëpinë tonëduke shkelur me këmbë librat elashta të fisit,“Lulet e Verës”, “Mrrizin eZanave”syzet vështrimmprehta të tim eti,e të shqepnin laboratorin meoxhakun diellor të fotografive,herbariumin egjelbër të time motre?”Këtu paraqitet lutja e autoritdrejtuar Zotit për shpëtim, athua Zotinuk i ka parë këto bastisje në shtëpinëe autorit, por kjo gjë ka ndodhur edhenë shumë shtëpi shqiptare të cilat ishinnë shënjestër të hetuesve të shtetit, tëcilët shkelnin edhe nëpër librat eautorëve shqiptarë, në dy kryeveprashqiptare dhe autori nuk mundi tëqëndroj duarkryq ndaj këtyre tëbëmave, porse nga ofshamashpirtërore ai në fund të poezisë edhenjëherë iu drejtua Zotit:“Më thuaj, o Zot,pash Zotin, o Zot,Si nuk u gjende pranë nesh në atodimra të mërive tëmëdha?”Përveç kësaj autori mjaft mirë e karrahur edhe motivin patriotik, i shetitëlexuesit nëpër histori (kronika earbërit), dhe me vargje artistikisht tëndërtuara mirë përçon mesazh telexuesit se nuk duhet harruara historiajonë kombëtare, nuk duhet harruarheronjtë që e bënë Shqipërinë epavarur dhe se duhet nderuar flamurikombëtar me shqiponjën dykrenare:“E çonte me ngut Ismail Qemalinnë Sheshin e përgatitur enkas nëVlorë,të gjithë e njohën të preferuarin esaj.E kuptuan të gjithëpse iu deshtë zgjidhte një diplomatpër të firmosur shuguriminnë sytë e një Europe tekanjoze”.Me një art të veçantë autorivazhdon me poezitë e tij në këtëvepër të pajisur me poezi të cilat dotë mbesin në mbamendje të lexuesvepër një kohë të gjatë si poezimbresëlënëse.Në poezinë “Amfora” poetiparaqet Jonin detin amforë lashtësie:“Dikur Joni një amforë lashtësiema zgjati me duart tërë shkumëdhe më tha:“Pije kohëpër të qenë i kthjellët si unë.Dhe në qoftë se tëmerren këmbët,në qoftë se turbulloheshnë vetëdije,ti s'mund t'i mbartëshshekujtsiç mbart në shpinë unëanijet.”Këtu shihet qartë forcashprehëse e autorit dhegjetja motivuese të cilënmjaft mirë e ka stolisur meart dhe figuracion poetik.Aq mirë e paraqet nëvazhdim provën e tij përqytetin e tij Sarandën, përshkruanbukuritë e vendit të tij, dhe bie nësprovë se :“Kam vënë në provë dashurinëpër tydhe jam mundur nga mungesajote”.Këtë provë autori e ka bërë gjithnjëkur nuk ishte në vendlindje dhe malli egërryente për vendlindjen e tij dhe kyishte një mund i madh të cilin mund eka paraqitur në vargje poetike.Barazpesha artistkeEdhe në vazhdim të shtjellimit tëpoezive shohim qartë se autori kambjatur mjaft mirë vijën ebarazpeshës së nivelit artistik tëpoezive të tij. Këtë e dëshmoi edhe nëpoemat e tij pjesë e këtij libri si:/QAFAE BOTËS/ me trembëdhjetë këngët esaja, mandej /ATI YNË QË ZBRETNË TOKË/ dhe / ULLINJTË/, të cilatedhe e përmbyllin këtë libër me një arttë veçantë poetik dhe me vlera tëqëndrueshme artistiko-letrare. Pra përkëtë vepër të poetit Agim Mato vlen tëmerret seriozisht kritika letrareshqiptare.11 shkurt 201321

PortretPortret: Aziz Aziri student, sekretar i rrjetit të trojevedhe diasporës nga Aleanca Kuq e ZiNjë zë i ri politikaniqë në të ardhmen premton shumë...Bilall MaliqiI riu nga Lugina e Preshevës,përkatësisht nga Presheva Aziz Aziriështë student i suks esshëm nëUniversitetin e Tiranës.Puna e tij, zelli dhe vendosmëriabëri të mundshme që ky i ri me elan tëfortë për mësime dhe për aktivitete tëtjera jashtë studimeve të bëhet njëintelektual që premton shumë në tëardhmen.Portretizimin e tij e fillojmë që ngabankat e shkollës, duke rrugëtuar mëtutje deri në Universitet, por duke mosi anashkaluar asnjëherë edheaktivitetet e tij jashtë procesit mësimore studimor, gjë që me ato u bë njëpersonalitet i njohur në rrethin kustudon dhe më gjerë.Pak biografi...AzizAziri lindi më 02 shtator 1993në fshatin Miratoc, komuna ePreshevë.Shkollën fillore e kreu në Miratoc(2000-2008), të mesmen në Preshevë(2008-2012), ndërsa vijon stidimet nëTiranë.Në Universitetin e Tiranës Azizistudion në Fakultetin ekonomik,dega Ekonomisë si dhe në Prishtinë ,Shkencat Politike, tek FakultetiISPE viti i parë.Si student veçohet nga kolegët e tijsi në mësime ashtu edhe në aspekte tëtjera të jetës studentore.Është aktiv edhe në aktivitetejashtë universitare, i shoqërueshëmme çdo shtresë të shoqërisë si dheatdhetar i flakët, e brengos në masë tëmadhe çështja shqiptarëve tëLuginës së Preshevës dhe liritë emohuara nga shteti.Azizi politikanSiç e cekëm më lart Azizin ebrenogs çështja e pazgjidhur eshqiptarëve të Luginë së Preshevësdhe për këtë si i ri u radhit në subjektinpolitik UDSH.Mandej si student iu bashkangjitALEANCËS KUQ E ZI, me kërkesëtë kryetarit të Aleancës,z.KRESHNIK SPAHIU , dhe kryetarittë Aleancës rinore z.ADRIATIKLAPAJ.U mandatua apo u emrua siSEKRETAR I RRJETIT TËTROJEVE DHE DIASPORËS ngaALEANCA KUQ E ZI , dhe tani eushtron atë post.Si zë i Luginës së Preshevës në «Aleancën kuq e zi « është Aziz Aziri ,dhe shumë të rin j nga Lugina ePreshevës iu bashkangjitën këtij të riunë platformën e tij politike.Posa u kyq Azizi në këtë partipolitike apo lëvizje , rinia e Preshevës ihapën sytë nga ai dhe i përcollënaktivitetet e tij politiko-atdhetare nëShqipëri , dhe tani ka një krah të fortëbrendaAleancës.ALEANCA KUQ E ZI, GURINE THEMELIT TË SAJ KAZOTIMIN PËR REALIZIMIN EASPIRATËS SHEKULLORE PËRBASHKIM KOMBËTAR. D.m.thLugina e Presheves ka nevojë përkëtë parti politike apo për këtëLëvizje të dinjitetshme.Aziz aziri në bashkëpunim mekryetarin KRESHNIK SPAHIUNnuk do ti ndalin aktivitetet neinteres te popullit shqiptarpërkatësisht Luginës së Preshevës.Me aktin e fundit te qeverisëserbe, me rastin e heqjes se lapidaritnë mënyrë të dhunshme nga ana exhandarmerisë serbe Aziz Aziri nëbashkpunim me kryetarinKRESHNIK SPAHIU dhe2211 shkurt 2013

KulturëKulturë-përurim libriU përurua libri poetik“Stacioni i vetmisë”i autorit Rexhep Zylfiukryetarin e aleances rinoreADRIATIK LAPAJ organizuankonferencë për media kundërshtetit serb dhe dhunës sëxhandarmerisë serbe.« Aleanca kuq e zi » së shpejti dotë jenë në Luginë të Preshevës në njëvizitë popullit shqiptar...Aziz aziri ka lexuar shumë librapolitike Si :DIPLOMACIAE K O N O M I ANDËRKOMBËTAREHYRJE NE INTEGRIMETEUROPIANEMARËDHËNIET POLITIKENDËRKOMBËTAREEUROATLANTIZMITEORITË E POLITIKËS SËJASHTMEQEVERISJA SHTETËROREDHE LOKALE.. , etj.Azizi është edhe iniciator perkrijimin e një Unioni Studentor, apoqeverie studentore në Shqipëri , që tëjenë së bashku të gjithë studentët eLuginës së Preshevës mos të jenë tëthyer apo te ndarë , qe me atë unionstudentor t'i ngritet zëri edhe Luginëssë Preshevës .Shpresojmë se në të ardhmen ky i ringa Preshevë të bëhet një intelektualdhe politikan i suksesshëm, gjë që kanevojë Presheva dhe Ligina nëpërgjithësi…-Në kuadër të këtij përurimi uorganizua edhe një orë letrare ngaShoqata e Shkrimtarëve “Feniks”Bilall MaliqiNën patronatin e Shoqatës sëShkrimtarëve “Feniks” Lugina ePreshevës u përurua libri më i ri poetiki autorit Rexhep Zylfiu. Librititullohet “ Stacioni i vetmisë”, botuarnga Edicioni i botimeve të “Feniksit”.Salla e Kuvendit komunal nëPreshevë ishte mbushur me plotdashamirë të fjalës së shkruar poetiketë cilët kishin ardhur ta përcjellin këtëpërurim të librit.Përurimin e shpalli të hapurkryetari i Shoqatës së Shkrimtarëve“Feniks” Bilall Maliqi, i cili ipërshëndeti të pranishmit në sallë dhenjëherit i faleminderoi për kohën qëkishin ndar për të ardhur dhe për tamadhëruar këtë festë letrare tëkomunës sonë, duke poetencuar seShoqata jonë ka një traditë sa i përketorganizimieve të evenimentevekulturore dhe letrare dhe njëheritpoetit Rexhep Zylfiu i dëshiroi shumëshëndet dhe mbarësi krijuese.Më tej vazhduan edhe deklamimete poezive nga nxënëset, poezi tëzgjdhura nga libri në fjalë.Për vlerën e librit foli redaktori ilibrit shkrimtari Bilall Maliqi, i cilipotencoi se ky libër ka një ngrtije mëtë theksuar artistike në krahasim medy librat e tjerë paraprakë dhe eporositi që sa më tepër të lexoj dhe tëgjurmoj edhe më tutje vlera poetike.Poashtu për librin foli edherecensenti, poeti Arsim Halili, i cili11 shkurt 201323

IntervistaPërkujtimthekson se:Mund të them se përpjekjete poetit sado që janë spontane,dëshmojnë se e ndjen vargun, shpalosintuitën e tij krijues, por absolutishtnuk duhet të kënaqet me atë që e karealtivizuar në ndërtim të vargut”…Për portretin e poetit foli në pika tëshkurtra poeti Demush Berisha.Ndërsa autori i librit , poeti RexhepZylfiu, i faleminderoi të pranishmit nësallë duke potencuar se ju me ardhjentuaj në këtë përurim më keni ndreuarmua, librin tim dhe kulturën letrare tëLuginës së Preshevës.Ora letrare…Me moton “Kultura na bashkon”anëtarët e Shoqatës së Shkrimtarëve“Feniks” në kuadër të këtij përurimimbajtën edhe një orë letrare në të cilënlexuan poetë nga Lugina e Preshevëspoezi me motive të larmishme latrare.Ishte kjo një mundësi për të gjithëkëta artëdashës që të njihen më tepërme krijimet poetike të poetëve tëpranishëm.Orën letrare e udhëhoqi kryetariBilall Maliqi. Vargje poetike para tëpranishmëve lexuan:Nehat RamiziDemush BerishaRexhepAbazi (Medvegjë)Ismet BajramiArsim HaliliJalldëze KasumiHalim HasaniRexhep ZylfiuRrahman Hyseni (Medvegjë)Këtë përurim dhe orë letrare endjekën edhe RTV-Presheva dhe TVAldiNë fund për të pranishmit u shtruanjë koktel modest në sallën ekonferencave.Nuk vdes kurrëideali për kombin…Bilall MaliqiNuk vdes kurrë ideali për kombin.Ata luftëtarë që kontribouan për lirinësapo të vogël që e kemi apo e gëzojmëtë cilët disa vdiqën në vijën e parë tëfrontit, disa në pritë e disa të tjerëvdiqën nga natyra, por që të gjithë këtame veprat e tyre madhore kombëtarefituan pavdekësinë dhe si të tillëngelin në zemrat tona dhe në historinëmë të re shqiptare si kontribues më tëdenj të lirive dhe të drejtave që ikishim të mohuar nga pushteti.Një emër që ngeli i pavdekur nëgjeografinë tonë të shëputur ështëedhe veprimtari , atdhetari dhe patriotiAgron Zeneli nga fshati Leran,komuna e Preshevës.Pak biografi…Agron (Sinan) Zeneli lindi nëfshatin Leran, komuna e Preshevës më1975. Shkollën fillore e mbaroi nëfshatin e lindjes , ndrësa të mesmen nëPreshevë.Agroni rrjedh nga një familje metradita të pastra kombëtare dheatdhetare, andaj që në rini në zemrën etij trokiti ndjenja patriotike duka parërealitetin e hidhur të asaj kohe tëshqiptarëve të Luginës së Preshevës,cilët kishin ngelur pa asnjë të drejtë,atëherë vendosi që me daljen në skenëtë UÇPMB-së në fshatin Dobrosin tëBujanocit të jetë pjesë e luftës.Agroni luftëtar…Me daljen publike të UÇPMB-sëAgroni iu bashkangjit vulllnetarishtUshtrisë Çlirimtare me të vetminqëllim që të ketë popullata më shumëliri dhe të drejta kolektive të cilatatëbotë iu kishin mohuar nga Pushtetii atëhershëm Serb.Ai si luftëtar i lirisë luftoisypatrembur, sepse ideali për lirinëkishte i hyrë m'u në shpirt.Fati e deshti që Agroni paspërfundimit të luftës të kthehet nështëpi pranë familjes së tij, i gëzuar qëbile pak liri kishim fituar falë luftës sëdëshmorëve të kombit por edhe vetëAgronit.Tani u bënë dy vjet që kur Agronivdiq (në vitin 2011), duke lënë pas vetifamiljen, gruan dhe dy fëmijë të cilëtjanë krenar me veprimtarinë e tijpatriotike dhe atdhetare…2411 shkurt 2013

DokumenteDokumentÍà îñíîâó ÷ëàíà 22. ñòàâ 1. òà÷êà 1) Çàêîíà î íàöèîíàëíèì ñàâåòèìàíàöèîíàëíèõ ìàœèíà („Ñë. Ãëàñíèê ÐÑ“, áð. 72/2009), ÷ëàíà 11. Ñòàâ.2. Çàêîíà îçàøòèòè ïðàâà è ñëîáîäà íàöèîíàëíèõ ìàœèíà („Ñë. Ëèñò ÑУ“, áð. 11/2002, „Ñë.Ëèñò ÑÖÓ, áð. 1/2003 – Óñòàâíà ïîâåšà è „Ñë. Ãëàñíèê ÐÑ“, áð. 72/2009 – äð.Çàêîí) è ÷ëàíà 15. ñòàâ 5. Ñòàòóòà Íàöèîíàëíîã ñàâåòà àëáàíñêå íàöèîíàëíåìàœèíå, áð. 2. Îä 24.12.2012. ãîäèíå, Íàöèîíàëíè ñàâåò àëáàñíêå íàöèîíàëíåìàœèíå (ó äàšåì òåñêòó: Ñàâåò) íà îäðæàíî¼ ñåäíèöè äàíà 6.11.2012. ãîäèíè äîíåî:Në bazë të nenit 22, paragrafi 1, pika 1) të Ligjit mbi këshillat nacionale tëpakicave kombëtare (“Gazeta zyrtare RS” nr. 72/09) nenit 11, pika 1 të Ligjit për tëmbrojtjen e të drejtave dhe lirive të pakicave kombëtare (“Gazeta zyrtare SRJ” nr.11/2002; “Gazeta zyrtare SCG” nr.1/2003) – Konventa kushtetuese dhe “Gazeta zyrtareRS” nr. 72/09) dhe nenit 15, pika 5 të Statutit të Këshillit kombëtar të pakicës nacionaleshqiptare, nr. 2 të datës 24.12.2012, Këshilli në mbledhjen e mbajtur më 6.11.2012, sjellëÎÄËÓÊÓÎ ÓÒÂЀÈÂÀŒÓ ÒÐÀÄÈÖÈÎÍÀËÍÈ ÍÀÇÈÂÀ ÍÀÑÅŠÅÍÈÕ ÌÅÑÒÀÍÀ ÀËÁÀÍÑÊÎÌ £ÅÇÈÊÓ È ÏÈÑÌÓ È ÎÏØÒÈÍÅ ÏÐÅØÅÂÎ, ÁÓ£ÀÍÎÂÀÖ ÈÌÅÄÂÅ€ÀVENDIMMBI PËRCAKTIMIN E EMËRTIMEVE TRADICIONALE TËVENDBANIMEVE NË GJUHËN DHE SHKRIMIN SHQIP NË KOMUNËN EPRESHEVËS, BUJANOCIT DHE MEDVEGJËS×ëàí 1.Neni 1Îâîì îäëóêîì ñå óòâðó¼ó òðàäèöèîíàëíè íàçèâè çà îîïøòèíå Ïðåøåâî,Áó¼àíîâàö è Ìåäâåà è çà íàñåšåšåíà ìåñòà íà ïîäðó÷¼èìà îâèõ îïøòèíà.Íàçèâè îïøòèíà è íàñåšœíèõ ìåñòà çà îïøòèíå è ïîäðó÷¼à èç ñòàâà 1. îâîã÷ëàíà ñå óòâðó¼ó è íà àëáàíñêîì ¼åçèêó è œèõîâîì ïèñìó.Me këtë vendim pëcaktohen emërtimet tradicionale për komunën ePreshevës,Bujanocit dhe Medvegjës, si për për vendbanimet në territorin e këtyre komunave.Emërtimet e komunave dhe vendbanimeve nga pika 1 e këtij neni pëcaktohenedhe në gjuhën shqipe dhe shkrimin esaj.×ëàí 2.Neni 2Íàçèâè çà îïøòèíå è íàñåšåíèõ ìåñòà êî¼å ¼å óòâðäèî Ñàâåò, ó îïøòèíàìàÏðåøåâî, Áó¼àíîâàö è Ìåäâåà, ïîñòà¼ó çâàíè÷íè íàçèâè ó ñëóæáåíî¼ óïîòðåáèïîðåä íàçèâà íà ñðïñêîì ¼åçèêó.Emërtim et për komunat dhe vendbanimet e përcaktuara nga Këshilli, në komunate Preshevës, Bujanocit dhe Medvegjës, mbesin emërtim e zyrtare në p ërdorim zyrtarbashkëe meemërtim et në gjuhën serbe.×ëàí 3.Neni 3Îâîì îäëóêîì óòâðó¼ó ñå ñëåäåè íàçèâè:Me këtë vendim pëcaktohen këto em ërtim e:Çà îïøòèíó Ïðåøåâî:P ër komunën ePreshevës:11 shkurt201325

DokumenteÍàçèâ íàñåšåíîã ìåñòà íà ñðïñêîì ¼åçèêóÏðåøåâîÀëèåðöåÁåð÷åâàöÁó¼èÁóêóðåâàöÁóêîâàöÁóøòðàœåÃàðåÃîëåìè ÄîëÃîðœà Øîøà¼àÃîñïîèöåÄåïöåÄîœà Øîøà¼àÆó¼èíöåÈëèíöåÊóðáàëè¼àŠàíèêÌààðåÌèðàòîâàöÍîð÷àÎðàîâèöàÏå÷åíîÐà¼èíöåÐàíàòîâöåÐåšàíÑâèœèøòåÑåôåðÑëàâó¼åâàöÑòàíåâöåÑòðåçîâöåÒðíàâàÖàêàíîâàöÖåðåâà¼êàÖðíîòèíöå×óêàðêåEmërtimi i vendbanimit në gjuhën shqipePreshevëGerajBërçecBuhiçBukurocBukocBushtranGareGolemidollShoshajë eEpërmeGosponicëDepcëShoshajë e PoshtmeZhunicëIlincëKurbaliLanikMaxhereMiratocNorçëRahovicëPeçenëRaincëRanatocLeranSvinjishtëSeferBugarinëStanecStrezocTërnavëCakanocCaravajkëCorroticëÇukarkëÇà îïøòèíó Áó¼àíîâàö:2)Për komunën e Bujanocit:2611 shkurt 2013

DokumenteÍàçèâ íàñåšåíîã ìåñòà íà ñðïñêîì¼åçèêóEmërtimii vendbanimit në gjuhën shqipeÁó¼àíîâàöBujanocÁàðàšåâàöBaralecÁ èš à÷àB ilaçÁîãäàíîâàöBogdanocÁîæ èœåâàöBozhinjevcÁîðîâàöBorocÁðàòîñåë öåB ratisellëÁðåçíèöåBreznicëÁðàœàðåBërnjareÁóøòðàœåBushtranÂåë èêè ÒðíîâàöTërnocÌàë è ÒðíîâàöM altërnocÂîãàíöåVogancëÂðáàíVërbanÃîðœå Íîâî Ñåë îNovosellë e EpërmeÃðàìàäàGramadëÄîáðîñèíDobrosinÄîœå Íîâî Ñåë îNovosellë e PoshtmeÄðåæ íèöàDrezhnicë€ îðåâàö GjergjecÆ áåâàöZhbecëÆ óæ åšèöàZhuzhelicëÇàðáèíöåZarbincë£àáë àíèöàJablanicë£àñòðåáàöJastrebÊàðàäíèêKaradnikÊ ë åíèêåKlenikÊ ë èíîâàöKlinocÊîí÷óšKonç ulÊîøàðíîKosharnëÊðø åâèöàKrshevicëÊóøòèöàKushticëËåâîñî¼åLevosojëËåòîâèöàLetovicëËîïàðäèíöåLlapardincëËóêàðöåLlukarcëËó÷àíåLluç anŠ èšàíöåLilancëÌ óõîâàöM uhocÍåãîâàöNegocÍåñàë öåNasalcëÎñë àðåOsllarëÏ ðåò èíàP retinëÏðèáîâöåPribocÐàâíî Áó÷¼åRamabuç ëÐóêîâàöRakocÐóñöåRuscëÑàìîšèöàSamolicëÑâåòà ÏåòêàShënpetkaÑåáðàòSerbrat11 shkurt201327

DokumenteÑå¼àöåÑïàí÷åâàöÑðñïêà ÊóàÑòàðàöÑóõàðíîÒðå¼àêÒóðè¼àÓçîâîØàðSejacSpançecSrpska KuqëStaracSuharnëTrejakTurijëUzovëÇarrÇà îøøòèíó Ìåäâåà:3)Për komunën e medvegjës:Íàçèâ íàñåšåíîã ìåñòà íà ñðïñêîì¼åçèêóÌåäâåàÑè¼àðèíñêà Áàœà€óëåêàðåÊàïèòÒóïàëåÑè¼àðèíàÐàâíà ÁàœàÃðáàâöåÑòàðà ÁàœàÑâèðöåÁîðîâàöÁîãóíàâàöÁåëèêà ÁðàèíàÂðáàâöåÃàçäàðåÃîðœà ËîïàðäèíöàÃîðœè Áè÷èìåòÃîðœè Ãà¼òàíÃóáàâöåÃóðãóòîâîÄîœà ËîïàðäèíöàÄîœè Áè÷èìåòÃà¼òàíÄðåíöåËåöåEmërtimi i vendbanimit në gjuhënshqipeMedvegjëBajë e SijarinësGjylekreshtKapitTupallëSijarinëRama BajëGrbacBajë e VjetërSvircëBorociBogunocBrahina e MadheVrabcëGazdarëLlapashticë e EpërmeByçmetiEpërmGajtan i EpërmGubacGurgutovëLlapashticë e PoshtmeBiçmetë i PoshtëmGajtanë i PoshtëmDrencëLec2811 shkurt 2013

DokumenteÁðàèíàÌàðîâàöÌàåäîíöåÌåäåâöåÌðêîœåÍîãîñàâšåÏåòðèšåÏîðîøòèöàÏóñòî ØèëîâîÐåòêîöåðÂàðàäèí(Ðåòêîöåðñêî)Ðó¼êîâàöÑïîíöåÑðåäœè Áè÷èìåòÑòóá÷àÒóëàðåÖðíè Âðõ×îêîòèíBrahina e VogëlMarecMaqedoncMedevcMërkonjNegosavlëPetrilëPoroshticëShillovë e ShkretëRetkocerVaradinëRukocSponcëByçmet i MesëmStubëllTullarMaja e ZezëÇokotin×ëàí 4.Íàçèâè óòâðåíè èç ÷ëàíà 3. oâå îäëóêå èìà¼ó ñå èñïèñòàè äâî¼åçè÷íî è òîíà àëáàíñêîì è ñðïñêîì ¼åçèêó, ó ñêëàäó ñà Ñòàòóòèìà îïøòèíà Ïðåøåâî,áó¼àíîâàö è Ìåäâåà, íà öåëî¼ òåðèòîðè¼è îâèõ îïøòèíà.Emërtimet e përcaktuara me nenin 3 të këtij vendimi duhet të shkruhen në dygjuhë edhe atë ne hjuhën shqipe dhe serbe, në pajtim me Statutet e komunës sëPreshevës, Bujanocit dhe Medvegjës, në tërë hapësirën ekëtyre komunave.×ëàí 5.Neni 5Îâà îäëóêà ñå îá¼àâšó¼å ó Ñëóæáåíîì ãëàñíèêó Ðåïóáëèêå Ñðáè¼å è ñòóïàíà ñíàãó íàðåäíîã äàíà îä äàíà îá¼àâšèâàœà.Ky vendim publikohet në Gazetën zyrtaretë Republikës së serbisë dhe hyn nëfuqi ditën e ardhshme nga dita e publikimit.×ëàí 6.Neni 6Ïî ïðèìåðàê îâå îäëóêå äîñòàâèòè îïøòèíàìà Ïðåøåâî, Áó¼àíîâàö èÌåäâåà ðàäè óñàãëàøàâàœà œèõîâèõ îäëóêà ñà Çàêîíîì î íàöèîíàëíèì ñàâåòèìàèîâîìÎäëóêîìNga një kopje të këtij vendimi i dorëzohet komunës së Preshevës,Bujanocit dhe Medvegjës për ti harmonizuar vendimet e veta me Ligjin mbi këshillatnacionale dhe me këtë vendimÓÁó¼àíîâöó:6. 11.2012ÏÐÅÄÑÅÄÍÈÊ–KRYETARI________________________________Galip Beqiri11 shkurt201329

FjalëkryqiENISSHABANITHËRMOJ,GRIJNUMRII LINDJEVERADIUSTËRËSI ETASTEVENË NJËPIANOI. T.MBATHJETË LEHTALËKUREIMITUESEVUARJENOTASH(shq.)NJOHËSI ANATOMISËDRUHALORKLINTISTVUDKELVINRADIUSEMËRMASHKULLILITRIITALIADERAE MADHESARAJEVAMILJEJAPONEZEGAZHELMUESLUFTEQYTETNË ITALIEPOKATINATARNEREMRI I MESËM IPEDAGOGUT, KOMENSKIZBATIM, PËRDORIMAMPERITËANKETUARITLLOJ FLU-TURAKEJE(sh.)KALIUMAUTORIZIMQË MERDIKUSH PËRTA KRYERNJË PUNËLËVRIMI,KULTIVIMITITULLI LARTËANGLEZKËNGËTARI NJOHURAMERIKANPJESA ENGRITURE TEATRITTRAJNERIITALIAN,SAKIGABIMSHTYPIFAMILJEITALIANENGAKREMONA(Violinat)TINARILUMË NËAUSTRI(shq.)FLORILËSHIM NËQARKULLIMMENDJE-MADHEPAMORA-LSHMËRIKAFSHËGJITAREE EGËRMISHNGRË-NËSEKËNGËTAREE NJOHUR,ÇELOUSHTRIAREPUBLI-KANEIRLANDEZESULMIMIAKTORJAFRANCEZE,ANUKSHKALLËMOLI NË TO-NIN “G” MEDY ZBRITËSDOKË, ZAKONSOLISTJA,FIXHERALDGARIKUPERPOETSHQIPTAR,ODISEBELGJIKASHPREHJEALGJEBRIKE(shq.)NDREQJET,RREGU-LLIMETALENDELONPËREMËRPRONORAKTOREJONA,TOSKAENERGJIAHAJN(kroat)NOTËMUZIKORE3011 shkurt 2013