Forumi për Siguri synon të kontribuojë në përmirësimin e nivelit të sigurisë, nëpërmjetvlerësimit kritik të institucioneve <strong>dhe</strong> efikasi<strong>te</strong>tit të politikave. Ky Forum shërben siplatformë diskutimi ndërmjet organizatave të shoqërisë civile <strong>dhe</strong> institucioneve tëKosovës <strong>dhe</strong> paralelisht ofron mundësi për shkëmbim përvojash <strong>dhe</strong> mësimesh tënxjerra në fushën e sigurisë si në nivelin regjional, ashtu e<strong>dhe</strong> në atë ndërkombëtar.Forumi për Siguri përbëhet nga organizatat vijuese: Forumi për Iniciativa Qy<strong>te</strong>tare(FIQ), Instituti për Politika Zhvillimore (INDEP) <strong>dhe</strong> nga Instituti për Drejtësi i Kosovës(IDK)FalenderimeFalenderojmë ekipin e Institutit për Drejtësi të Kosovës (IDK), të cilët me kontributin e Forumitpër Iniciativa Qy<strong>te</strong>tare (FIQ) <strong>dhe</strong> Institutit për Politika Zhvillimore (INDEP) kanë hartuar këtëraport, në tëcilin përfshihet e<strong>dhe</strong> kontributi i madh i anëtarëve të Forumit për Parandalimin eKonfliktit (FPK) në veri, duke përfshirë organizatën AKTIV, Qendrën e Avokimit për KulturëDemokratike, Qendrën për Shoqërinë e Zhvilluar, Zdravlje, si <strong>dhe</strong> OShC-të: Change/Ndryshimi/ (Gjilan), Qendrën e Avokimit për Kulturë Demokratike (Mitrovicë), Hand inHeart/Me Dorë në Zemër/ (Mitrovicë), Future Without Fear /E Ardhmja pa Frikë/ (Shtërpcë),Koha (Klinë), Qendrën për Shoqëri Civile (Gjakovë) <strong>dhe</strong> organizatën Etnika (Prizren).Po ashtu, dëshirojmë të falenderojmë Bashkimin Evropian, të përfaqësuar nga Zyra eBashkimit Evropian në Kosovë, i cili në kuadër të Instrumentit për Shoqëri Civile për Kosovë, kafinancuar këtë hulumtim përmes përkrahjes së projektit Fuqizimi i organizatave të shoqërisëcivile në Kosovë për t'u bërë kontribues të efektshëm tëprocesit tëhartimit të politikave tësigurisë <strong>dhe</strong> të vendimmarrjes që po zbatohet prej organizatave: Saferworld, FIQ <strong>dhe</strong> AKTIV.© E drejta e autoritAsnjë pjesë e këtij botimi nuk mund të riprodhohet, apo të ndryshohet pa pëlqimin ebotuesit.Ky publikim është botuar me ndihmën e Bashkimit Evropian. Përmbajtja e tij është përgjegjësie vetme e Forumit për Iniciativa Qy<strong>te</strong>tare <strong>dhe</strong> nuk mund të pasqyrojë pikëpamjet e BashkimitEvropian.
I. HyrjeGjatë <strong>per</strong>iudhës qershor – korrik 2013, organizatat FIQ <strong>dhe</strong> AKTIV në bashkëpunim meshtatë OShC vendore, të përmendura më sipër, kanë organizuar dialogje komunitarepërkatësisht në Gjilan, Mitrovicë, Shtërpcë, Klinë, Gjakovë <strong>dhe</strong> Prizren. Nëw këto takime janëmbledhë së bashku grupe të ndryshme të shoqërisë për të diskutuar rreth çështjeve <strong>kryesore</strong>që prekin nivelin e <strong>paqes</strong> <strong>dhe</strong> të sigurisë në Kosovë, duke ndikuar në këtë mënyrë në jetën epërditshme të njerëzve. Në këto takime <strong>dhe</strong> gjatë 11 in<strong>te</strong>rvistave gjysmë të strukturuara kanëmarrë pjesë mbi 135 pjesëmarrës. Këto in<strong>te</strong>rvista janë mbajtur nga IDK në Prishtinë <strong>dhe</strong> ngaForumi për Parandalimin e Konfliktit nga veriu i Mitrovicës. Informatat e mbledhura nga kyproces janë shqyrtuar përmes hulumtimeve nga zyra.II.Gjetjet <strong>kryesore</strong>Gjetjet <strong>kryesore</strong> që janë identifikuar gjatë takimeve dialoguese do të shkëmbehenme partnerët lokal, qëndror <strong>dhe</strong> ndërkombëtar në Kosovë, si <strong>dhe</strong> do të shfrytëzohen ngaOShC-të për qëllime të avokimit të fokusuar me këto palë, si <strong>dhe</strong> për rritjen e përmirësimin edialogut të vazhdueshëm mes OShC-ve <strong>dhe</strong> autori<strong>te</strong><strong>te</strong>ve lidhur me politikat e sigurisë <strong>dhe</strong>vendimmarrjen.• Shqetësimet lidhur me punën e policisë– Ministria e Punëve të Brendshme(MPB)<strong>dhe</strong> Policia e Kosovës (PK) gjenden në një udhëkryq shumë të rëndësishëm, pasi dyinstitucioneve u duhet të marrin vendime të rëndësishme për shpërndarjen eburimeve financiare <strong>dhe</strong> kapaci<strong>te</strong><strong>te</strong>ve të policisë, duke marrë në konsideratë <strong>dhe</strong>kërkesat <strong>dhe</strong> nevojat e qy<strong>te</strong>tarëve për një rol më proaktiv të policisë në luftën kundërkrimit ordiner.Në vazhdim, PK konsideron se, lufta kundër krimit të organizuar <strong>dhe</strong>korrupsionit është <strong>dhe</strong> mbe<strong>te</strong>t priori<strong>te</strong>t, i cili me të drejtë është shtjelluar si i tillë <strong>dhe</strong>në Raportin e progresit të BE-së për Kosovën të vitit 2012. MPB-ja <strong>dhe</strong> PK duket se, poballafaqohen me sfida në trajtimin e këtyre priori<strong>te</strong><strong>te</strong>ve, e<strong>dhe</strong> pse kërkesat eqy<strong>te</strong>tarëve nuk dallojnë nga kush<strong>te</strong>t <strong>dhe</strong> standardet e parapara nga BE-ja.• Rreziku nga prania <strong>dhe</strong> përdorimi i drogës në mesin e të rinjve. Të rinjtë mund tëka<strong>te</strong>gorizohen si pjesë e grupeve të cenueshme, të ekspozuar ndaj drogës (errjedhimisht e<strong>dhe</strong> ndaj aktivi<strong>te</strong><strong>te</strong>ve kriminale), ku grupmosha <strong>kryesore</strong> e prekur ngadroga e që kryesisht përdorin marihuanën, është 17-vjeçare. Në këtë drejtim, shumëpak vëmendje i është dhënë shfrytëzimit të sis<strong>te</strong>mit të shkollave publike përparandalimin e përdorimit të drogës nga nxënësit.PIKËPAMJET E QYTETARËVE PËR ÇËSHTJET KRYESORE TË PAQES DHE SIGURISË NË KOSOVË3