1 RAPORT Mbi takimin e punës për nisjen dhe ... - chemicals.al

RAPORTMbi takimin e punës për nisjen dhe planifikimin e projektit“Forcimi i kapaciteteve për zbatimin e SAICM në Shqipëri”Tiranë 24-25 mars 20111. Në dt. 24-25 mars 2011 u zhvillua në Tiranë, në hotel ‘Tirana International’ Takimi I -rë i Punëspër nisjen dhe planifikimin e aktiviteteve të projektit të SAICM-QSP 1 “Forcimi i kapaciteteve përzbatimin e SAICM në Shqipëri”.2. Objektivat e takimit ishin:• Nisja e punës për rishikimin e Profilit Kombëtar të Menaxhimit të Kimikateve,• Nisja e punës për vlerësimin e kapaciteteve kombëtare për menaxhimin e kimikateve,• Planifikimi i zhvillimit të një structure kombëtare për koordinim,• Nisja e ngritjes së një rrjeti komunikimi mes institucioneve dhe organizatave të përfshira nëmenaxhimin e kimikateve,• Nisja e aktiviteteve të tjera të projektit.3. Takimi u organizua nga Zj. Lindita Tafaj, koordinatore e projektit (ISHP), dhe UNITAR (Institutii Kombeve të Bashkuara për Trainime dhe Kërkim), që në takim përfaqësohej nga Z. Hans deKruijf dhe Zj. Yuri Saito.4. Në takim u ftuan këto institucione dhe organizata: Ministria e Mjedisit, Ministria e Shëndetësisë,Ministria e Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjisë, Ministria e Bujqësisë, Ushqimit dhe Mbrojtjes sëKonsumatorit, Ministria e Punës, Çështjeve Sociale dhe Shanceve të Barabarta, QendraKombëtare e Licensimit, Ministria e Mbrojtjes, Ministria e Integrimit Europian, Ministria ePuneve Publike, Transportit dhe Telekomunikacionit, Drejtoria e Përgjithshme e Doganave,Dhoma e Tregtisë, UNEP, ËHO (Organizata Botësore e Shëndetësisë), Qendra RajonaleMjedisore (REC-Albania), Zyra Ndërkombëtare e Punës (ILO), Shoqata e Menaxhimit tëKimikateve, Shoqata “Ekomjedisi-Durrës”, Bashkia Tiranë, Bashkia Berat, Operatori i Sistemittë Shpërndarjes së Energjisë Elektrike (OST), Instituti i Shëndetit Publik, Qendra Kombëtare eKontrollit të Barnave, Instituti i Sigurisë Ushqimore dhe Veterinarisë, Agjencia e Mjedisit dhePyjeve, Qendra Spitalore Universitare Ushtarake (toksikologjia) Ndërmarrja DEKA, Fakulteti iShkencave Natyrore dhe Universiteti Politeknik i Tiranës. Një listë e pjesëmarrësve në takim iështë bashkangjitur këtij raporti si Aneks I. Në ëorkshop morën pjesë tetë ministry, tre OJQ, njëpërfaqësues nga industria, një Organizëm Ndërqeveritar dhe dhjetë institucione/organizata tëtjera.5. Në ceremoninë e hapjes morën pjesë Zv. Ministri i Shëndetësisë, Z. Albert Gajo dhe nga Zv.Ministri i Mjedisit, Z. Taulant Bino, drejtori i Institutit të Shëndetit Publik, Z. Enver Roshi,Drejtori i Drejtorisë së Shëndetit Publik të Ministrisë së Shëndetësisë, Z. Gazmend Bejtja e1 Strategical Approach to International Chemicals Management- Quick Start Programme (Qasja NdërkombëtareStrategjike për Menaxhimin e Kimikateve – Programi i Fillimit të Shpejtë)1

personalitete të tjerë. Takimi u përshëndet nga Zv. Ministri i Shëndetësisë, Z. Albert Gajo dhenga Zv. Ministri i Mjedisit, Z. Taulant Bino. Të dy zv. Ministrat në fjalët e tyre e trajtuanmenaxhimin e kimikateve gjatë gjithë ciklit të jetës së tyre si cështje prioritare dhe takimin nëfjalë si shumë të rëndësishëm.6. Takimi u përshëndet edhe nga Z. Hans de Kruijf, në emër të UNITAR si Agjenci Ekzekutive eProjektit.7. Zj. Lindita Tafaj falënderoi personalitetet e pranishëm për gatishmërinë dhe kontributin e tyre sidhe shprehu besimin në një bashkëpunim të frutshëm në vijim të zbatimit të projektit e më tej. Zj.Tafaj falenderoi gjithashtu SAICM për mbështetjen e dhënë për Shqipërinë nëpërmjet këtijProjekti, si dhe UNITAR për ndihmën e dhënë për organizimin e një takimi kombëtar përvalidimin e prioriteteve kombëtare mbi menaxhimin e kimikateve në vitin 2008 si dhe përpërgatitjen e projekt-propozimit të suksesshëm për projektin aktual. Zj. Tafaj parashtroiobjektivat e takimit.8. Ceremonia e hapjes u asistua nga mediat vizive dhe aktiviteti u pasqyrua në rubrikat informativetë disa programeve televizive.9. Z. Hans de Kruijf bëri një prezantim mbi SAICM si një kuadër politik për arritjen e qëllimit qëderi në vitin 2020 kimikatet të prodhohen dhe përdoren në mënyra që çojnë në minimizimin eefekteve të dëmshme të rëndësishme për shëndetin dhe mjedisin. Ai foli mbi rolin e SAICM simjet për koordinimin e konventave, marrëveshjeve, programeve dhe përpjekjeve lidhur memenaxhimin e kimikateve gjatë gjithë ciklit të jetës së tyre. Në nivel kombëtar, qeveritë duhet tëintegrojnë menaxhimin e kimikateve në planet dhe programet përkatëse të zhvillimit dhe tëmarrin në konsideratë zbatimin e planeve kombëtare për zbatimin e SAICM me përfshirjen eaktorëve të interesuar. Z. de Kruijf bëri gjithashtu një parashtrim të arritjeve dhe rezolutës sëKonferencës II Ndërkombëtare të Menaxhimit të Kimikateve, që u mbajt në Gjenevë në maj2009.10. Zj. Lindita Tafaj bëri një përshkrim të gjendjes së menaxhimit të kimikateve në Shqipëri dhe tëprojektit aktual. Në prezantimin e saj, Zj. Tafaj përmendi zhvillimet e reja pozitive lidhur memenaxhimin e kimikateve, sic ka qenë angazhimi i institucioneve në nivel qendror për plotësimine pyetsorëve të BE, pjesëmarrja e disa specialistëve në programe ndërkombëtare trainimi dhekryerja e disa trainimeve mbi menaxhimin e kimikateve. Aktivitetet e funditë u bënë të mundurnë sajë të koordinimit të siguruar nga SAICM si dhe nga bashkëpunimi me zyrën e UNDP nëShqipëri.11. Z. Hans de Kruijf parashtroi metodologjinë për rifreskimin e Profilit Kombëtar të Menaxhimit tëKimikateve, duke sqaruar mënyrën se si do punohet me fletët e punës të UNITAR. U bë e qartëqë plotësimi i formularëve ishte një punë e cila vetëm nisi me këtë takim, po që duhet të vijohetnga pjesëmarrësit më tej.12. Pjesëmarrësit u ndanë në tre grupe pune. Anëtarët e secilit grup pune janë renditur në formularët eplotësuar, Aneksi III.13. Puna vazhdoi në grupe pune mbi identifikimin e aktorëve kryesorë për fushat e punës sipasTabelës A të Planit Global të Veprimtarive të SAICM-it, bazuar në fletën e punës 1 të UNITAR.2

14. Z. Hans de Kruijf bëri një prezantim mbi përfshirjen e aktorëve në procesin e SAICM.15. Dita e dytë e takimit nisi me prezantimin e metodologjisë për vlerësimin e kapacitetevekombëtare për zbatimin e SAICM nga Z. Hans de Kruijf, duke vazhduar me punën në grupe përplotësimin e fletës së punës 2 për vlerësimin e drejtimit, si dhe të fletës së punës 3 mbiidentifikimin e cështjeve më të rëndësishme dhe urgjente të menaxhimit të kimikateve (shikoAneksin III me fletët e punës të plotësuara gjatë takimit).16. Zj. Yuri Saito bëri një prezantim mbi forcimin e strukturave kombëtare të qeverisjes dhe nëmënyrë specifike mbi mekanizmat e kordinimit ndërministror dhe shkëmbimin e informacionit.17. Përfaqësuesit e emëruar nga cdo grup pune prezantuan rezultatet e punës së grupeve respective. Ubë një analizë vertikale e ndryshimeve që nevojitet të bëhen në versionin aktual të ProfilitKombëtar të Kimikateve; sipas kësaj analize, pothuaj I gjithë dokumenti duhet rishikuar. Një ngaçështjet më të rëndësishme që u identifikua gjatë prezantimeve ishte nevoja për rritjen endërgjegjësimit, për të cilën aksioni I mundshëm I propozuar ishte zhvillimi I programeve tëndërgjegjësimit të përshtatura për grupe të ndryshëm target. Kapacitetet e shoqërisë civile upërmendën gjithashtu si një nga dobësitë e identifikuara.18. Z. Hans de Kruijf prezantoi Fletën e Punës 4 (Vlerësimi i kapaciteteve për cështjet më tërëndësishme dhe urgjente të menaxhimit të kimikateve), një pjesë e të cilës u plotësua ngapjesëmarësit. Pjesa tjetër u la si detyrë të plotësohet individualisht nga pjesëmarrësit.19. Zj. Lindita Tafaj parashtroi hapat e ardhshëm për realizimin e projektit dhe planin kohor tëprojektit dhe bëri vërejtjet përmbyllëse të takimit.20. Pjesëmarrësit plotësuan dhe dorëzuan gjatë ditës formularët e vlerësimit, shpërndarë ngaUNITAR.Një listë e konkluzioneve dhe pikave kryesore për veprim:- Infrastrukturë teknike e pamjaftueshme- Mungesë e trainimit të mësuesve- Mungesë e ndërgjegjësimit- Kapacitetet e shoqërisë civile- Zhvillimi I programeve të ndryshme të ndërgjegjësimit për grupe të ndryshme target.Lindita TafajKoordinatore e projektitTiranë, më 29.03.20113

Worksheet 1Anex IIIPermbledhje e punes ne grupePerberja e grupeve te punes.Grupi 1 Grupi 2 Grupi 31 Sterjo Karanxha Arta Kodra Elton Rogozi2 Jula Selmani Merita Kucuku Zahide Sulejmani3 Anni Koci Zamira Rada Enkelejda Dikolli4 Magdalena Cara Aspri Kapo Alma Tola5 Julia Preka Katerina Muka Iris Kruja6 Agime Xhahysa Anila Shehu Erinda Prifti7 Ilir Pecnikaj Fatbardha Sina Zhuljeta Hoxha8 Donika Bocari Hajdar Luka9 Lindita Tafaj10 Elvita Kabashi11 Lindita Kuci12 Fadil VucajPune 1: Identifikimi i aktoreve kryesore për Zonat e punës të listuara në tabelën A të Planit Global të Veprimit SAICMZona e punes Aktivitet Te renditura / palët einteresuaraAgjenci tëtjera pjesëmarrëse / palë tëinteresuara1

Worksheet 1Zona e punes Aktivitet Te renditura / palët einteresuaraAgjenci tëtjera pjesëmarrëse / palë tëinteresuara1.Vlerësimi i menaxhimittë kimikateve kombëtare për të identifikuarboshllëqet dhe prioritizimin e veprimeve1, 165, 207 Ministria e Mjedisit,Pyjeve dhe Administrimit tëUjërave (MMPAU)Instituti i ShëndetitPublik (ISHP)Ministria e ShëndetësisëMinistria e BujqësisëMinistria e EkonomisëMinistria e MbrojtjesAgjencia e Mjedisit dhe PyjeveAgjencitë Rajonale e Mjedisit,Drejtoritë e Shëndetit PublikKomunatM e Mbrojtjes, MBMUK,METEMMPAU2. Mbrojtja e shëndetit të njeriut 2–6 Ministria e ShëndetësisëMinistria e MjedisitISHP, Fakultetii Mjekësisë, Drejtoritë eShëndetit Publik3. Fëmijët dhe siguria kimike 7–10, 150–153,245-246Ministria e ShëndetësisëMinistria e ArsimitMinistria e MjedisitMinistria e PunësOJQ-te (REC,UNICEFISHP)Universiteti Bujqësor i Tiranës,Autoriteti Kombëtar i Ushqimit2

Worksheet 1Zona e punes Aktivitet Te renditura / palët einteresuaraAgjenci tëtjera pjesëmarrëse / palë tëinteresuara4. Shëndeti dhe siguria11–21, 138–149,255Ministria e PunësInstituti i Shëndetit Publik(Ministria e Bujqësisë)Drejtoritë e Shëndetit PublikOrganizata Botërore eShëndetësisë, Dhomae TregtisëMETEM e Mjedisit,M eShëndetësisë, OJQ, Shoqatate konsumatorëve5.Zbatimi i Sistemit tëHarmonizuar të Klasifikimit Global dhe Etiketimi iKimikateve(GHS)22, 99–101,168, 248–250M e Mjedisit, M e Bujqësisë,MeDrejtesise, METE, M e ShëndetësisëMinistria e Punës ÇështjeveSociale dhe Shansevetë BarabartaInspektorati i Mbrojtjes seBimeve, Shërbimi i Kontrollittë ushqimeve,DSHP-te6. Rreziku i pesticideve shumë toksike -menaxhimi dhe reduktimi23–30, 114–117 MBUMK, M. Shëndetësisë; Me mjedisitInspektorati i Mbrojtjes seBimeve, ISHP, ISUV, FAO,Agjencitë Rajonale të Mjedisit(ARM)3

Worksheet 1Zona e punes Aktivitet Te renditura / palët einteresuaraAgjenci tëtjera pjesëmarrëse / palë tëinteresuara7. Programet Pesticide 31 MBUMK Tregtarët, Fermerët (FermerëtAssociation),M Shendetesise,M.Mjedisit, ISHP, AgjenciaKombëtare e Ushqimit8. Reduktimin e rrezikut të shëndetit dhetë mjedisit nga pesticidet32–42 M e Shëndetësisë; M eMjedisit, MBUMK, QendraKombëtare e LicensimitARM, DPHsISHP9. Produktet pastruese 43–46, 118,238–242MMPAU, Ministria e PunëvePublike dheTransportit MBUMK, MSHM e mjedisitARM, Industria, UniversitetiMETE, MSH, MBUMK, M.Financave, MPCSSHB; OJQ10.Rehabilitimi i vendeve të ndotura 47–48, 243 MMPAU,Ministria e Punëve Publikedhe Transportit,METE, Qeverisja VendoreMBUMK, MSH, ISHP, BizneseM e Mjedisit4

Worksheet 1Zona e punes Aktivitet Te renditura / palët einteresuara11.Udhëheqës në benzinë 49, 156, 244METE (Inspektoriati i naftës)Agjenci tëtjera pjesëmarrëse / palë tëinteresuaraMinistria e Punëve Publikedhe Transportit, MMPAUFakulteti i Shkencave, M e Mjedisit; Qendra e Transferimitte Teknologjive Bujqësore.12.Praktika bujqesore te mira 50–53, 158–160 MBUMK Universiteti Bujqësor i Tiranës,të pushtetit vendorMSH, ISHP, Ministria e PunësÇështjeve Sociale dheShanseve tëBarabarta, UBT,OJQ, Org Nderkombetare. Shoqata e Fermereve.5

Worksheet 1Zona e punes Aktivitet Te renditura / palët einteresuaraAgjenci tëtjera pjesëmarrëse / palë tëinteresuara13.Vazhdueshmeria bioakumulative e substancavetoksike (PBTs); substanca shumë tëvazhdueshme dhe shumë bioakumulative,substancakimike që janë kancerogjene apo mutogjene apo qëmund të ndikojnë negativisht, ndër tëtjera, sistemet riprodhuese,endokrine, imunitetit aponervor; ndotësit organikë të qëndrueshëm54–56 MMPAU, Industrisë, MSHM e mjedisitREC,METE, ISHP, MBUMK;OJQ MSH, UBT, Fakulteti iShkencave te Natyres14.Merkuri dhe kimikate të tjera meinteres global; kimikate të prodhuara osetë përdorennë vëllime të larta; kimikatet inënshtrohen përdorimit të gjerë te shpërndarjes, dhekimikateve të tjera me interes në nivel kombëtar.57–60, 157 MMPAU, MSHM e mjedisit;ARM, Agjencia e Mjedisit dhePyjeveOJQ, METE MBUMK, ISHP,Fakulteti i Shkencave teNatyres.15.Vlerësimi i rrezikut, menaxhimi dhe komunikimi 61–67, 127–137,247M e Mjedisit, MSH, MBUMKISHP, MPÇSSHBOJQ, DSHP, M eMjedisit,Fakulteti i Shkencave6

Worksheet 1Zona e punes Aktivitet Te renditura / palët einteresuaraAgjenci tëtjera pjesëmarrëse / palë tëinteresuara16 Menaxhimi i mbeturinave (dhe minimizimi)68–73, 161–162,258-262, 272–273M e Mjedisit, Ministria ePunëve Publike dheTransportitQeveria lokaleMETE, MSH, M. Mbrojtjes,OJQ17. Formulimi i masave të parandalimit dhe reagimitpër të zbutur ndikimet në mjedis dheshëndetin e emergjencave që përfshijnë kimikate18.Hulumtim, monitorim dhe të dhëna74–79, 237 MSH, M e Mjedisit, Ministria ePunëve Publike dheTransportit80–87 AKTI, Agjencia Kombëtare përTeknologji dhe inovacione,Universiteti (FSHN,UniversitetiBujqësor iTiranës), ISHP, Agjenciae Mjedisit dhe PyjeveQeveria lokaleMETE, MBUMK, ISHP, DSHPMSH, Ministria e PunëvePublike dhe TransportitSindikatat,OJQ, METE, Ministriae Arsimit, UTM e Mjedisit19.Rreziku i prodhimit të të dhënave dhedisponueshmëria88–97 M e Mjedisit;, Pushteti Lokal ISHP, MSH, MPCSSHB, METE, MBUMK,Sindikatat,OJQ, M. Financave, Industritë7

Worksheet 1Zona e punes Aktivitet Te renditura / palët einteresuaraAgjenci tëtjera pjesëmarrëse / palë tëinteresuara20.Promovimi i pjesëmarrjessë industrisë dhe përgjegjësia98, 189–192 METE M MJEDISIT, MPCSSHB,MBUMK Industritë,Donatorët21. Menaxhimi i informacionit dhe shpërndarjes22.Cikli jetesor102–113, 256 M e Mjedisit,Ministria e teknologjisë seinformacionit.119–123 M e Mjedisit, Organizata teNdryshme.METE, MSH, ISHP, MBUMK;OJQMSH, ISHP, M. Financave,Sindikatat, OJQ, MPCSSHB23. Lirimi i ndotësve dhe transferimi iregjistrimit (PRTRs) - krijimin e regjistravekombetaredhe nderkombetare124–126, 177–180 M e Mjedisit MSH, ISHP, M., FINANCAVESindikatat, OJQ, MPCSSHB24. Arsimi dhe trajnimi (ndërgjegjësimi i publikut) 154–155 M e Mjedisit; Ministriae ArsimitMSH, ISHP, M e FinancaveSindikatat, OJQ, MPÇSSHB,UT25. Pjesëmarrja e palëve të interesuara 163–164 M e Mjedisit, OJQ MSH, ISHP, M e FinancaveSindikatat, OJQ, MPCSSHB,Media8

Worksheet 1Zona e punes Aktivitet Te renditura / palët einteresuaraAgjenci tëtjera pjesëmarrëse / palë tëinteresuara26. Zbatimi i programevetë integruara kombëtare për menaxhimin ekimikateve tëshëndoshë nënivel kombëtar në një mënyrë fleksibile166–167 M e Mjedisit MSH, ISHP, M. FINANCAVE,Sindikatat, OJQ, Ministriae Punës, Çështjeve Socialedhe Shanseve tëBarabarta, Media, UNDP27. Marrëveshjet ndërkombëtare 169–176 M e Mjedisit, Keshilli iMinistraveMSH, ISHP, M., FINANCAVESindikatat, OJQ Ministria ePunës, Çështjeve SocialedheShanseve të Barabarta,Sekretariati ndërkombëtar28. Gjykime sociale dhe ekonomike 181–188, 257 MPCSSHB, Këshillii MinistraveMSH, ISHP, M e Financave, Sindikatat, OJQ, METE,MPCSSHB29Aspektet ligjore, politike dhe institucionale 193–198 M e Mjedisit; Keshilli iMinistrave30. Përgjegjësia dhe kompensimi 199 M e Mjedisit; Keshilli iMinistraveMSH, ISHP, M. FINANCAVE,Sindikatat, OJQ, MPCSSHB,MBUMK, Departamentetligjore te cdo MinistrieMSH, ISHP, M., Financave Sindikatat, OJQ, MPCSSHB9

Worksheet 1Zona e punes Aktivitet Te renditura / palët einteresuaraAgjenci tëtjera pjesëmarrëse / palë tëinteresuara31.Marrja e aksioneve mbi progresin 200–201 M e Mjedisit MSH, ISHP, M., FIinancaveSindikatat, OJQ, MPCSSHB32. Zonat e mbrojtura 202–203, 253–254 M e Mjedisit MSH, ISHP, M., FinanacaveSindikatat, OJQ, MPCSSHB33. Parandalimi i trafikut të paligjshëm i mallrave tërrezikshme toksike34.Tregtia dhe mjedisi35. Pjesemarrja e ShoqëriseCivile dhe organizatave të interesit publik, joqeveritare(OJQ)36. Ndërtimi i kapaciteteve përtë mbështetur veprimet kombëtare204, 263–271 M e Finances, DPD MSH, ISHP, M.FinancaveSindikatat, OJQ-te,MPCSSHB205, 251–252 M e Mjedisit, METE MSH; MBUMK206 OJQ Sindikatat208–236 M e Mjedisit MBUMK; MSH, ISHP10

Worksheet 2Pune 2: Vleresimi i QeverisjesJu lutemi referojuni seksionit 3 te guides kur te kompletoni kete faqe pune.A.1 Integrimi i menaxhimit te kimikateve për Zhvillimin e Prioriteteve KombëtareKategoritë(dhe Zonat engjashme tepunesSAICM)Niveli i kapaciteteve ekzistuesI Lartë / imesem / i ulëtPërmbledhje e pikave te forta dhe Mangësive Veprime të mundshme Ngutshmëriadhe rëndësia emarrjes seveprimeve:I Lartë / imesem / i ulët11

Worksheet 21.1Mekanizmat për Integrimin ezhvillimit teprioriteteve permenaxhimin ekimikateve.1 (vlerësimine menaxhimittë kimikateve kombëtare për tëidentifikuarboshllëqet dheprioritizimine veprimeve),2 (mbrojtja eshëndetit tënjeriut), 3 (fëmijëtdhe të siguriakimike), 28 (konsiderata socioekonomike),20. (nxitja e pjesëmarrjessë industrisë dhe përgjegjësitë), 34 (tregtia dheambienti),35(shoqëria civiledhe pjesëmarrjae OJQ-ve)I uletRishikimi i legjislacionit,identifikimi i kimikateve,probleme lidhur me shëndetin e njeriut, mbrojtja emjedisit, ekspozimi ne vendin e punes, problemetlidhur me tregtinë.Ndërgjegjësimi i OJQ-ve.-duhet të marrinmbështetje më shumë,-regjistrimin e kimikateve,programeve, rregulloreve,trajnime dhe informacion-ndërtimi i kapaciteteve.I larte12

Worksheet 2A.2 Kuadri Kombetar Institucional dhe ProgramatikKategoritë(dhe zonat engjashme tepunes SAICM )Niveli i kapaciteteveekzistuese:I Lartë / imesem / iulëtPërmbledhje e pikave te forta dhe mangësive Veprime të mundshme Ngutshmëria dhe rëndësia e marrjes seveprimeve:I Lartë / imesem / i ulët2.1 Krijimi i njëmekanizmi ndërinstitucionalKoordinimi20 (nxitjen e pjesëmarrjessë industrisë dhe përgjegjësitë), 21 (menaxhimi iinformacionitdhe shpërndarja),22 (cikli i jetës),25 (pjesëmarrja)26 (zbatimi iprogramevetë integruara përmenaxhimin eI uletZbatimi i ligjeve ekzistuese dhe qendra koordinimi.Ato qendra që ekzistojnë janë informale.Krijimi i nje strategjiekombetare, plane veprimiinstitucionale.Koordinimi duhet bërë në nivellokal qe janë tëpërfshirë në menaxhimin nefushen e kimikateve.Krijimin e njëqendre te referencës,koordinimi, informacione,trajnime, bashkëpunim.I larte13

Worksheet 2kimikateve tësigurta), 27(marrëveshjetndërkombëtare),28 (konsideratatsociale dheekonomike),29 (juridike aspektet e politikave dheinstitucionale)2.2 Mekanizmat eshkembimit teinformacionit15 (vlerësimit tërrezikut,menaxhimi dhekomunikimi), 18 (kërkime dhe tëdhënat emonitorimit),21 (menaxhimit tëinformacionitdhe shpërndarje),23(RTSHN), 24(tëarsimit dhetrajnimit),25 (pjesëmarrjes)26 (zbatimin e programeve tëintegruara),I mesemEkzistojne faqet e internetit të institucionit qëshërbejne për të shkëmbyer informacion,por duhen përditësuar.Punë të organizuar, por nuk kapërfshirja e institucioneve.Seminare, trajnime dheKonferenca me përfshirjene institucioneveqë lidhenme fushën e menaxhimittë kimikateve.E mesme14

Worksheet 227 (marrëveshjetndërkombëtare), 31( veprimet emarra nevazhdimesi), 35(pjesëmarrja eOJQve)2.3 Vendosjae prioritetevekombëtare1 (vlerësimine menaxhimittë kimikateve kombëtare për tëidentifikuarboshllëqet dheprioritizimine veprimeve),26 (zbatimine programevetë integruar kombëtar), 31 (veprimete marra nevazhdhimesi),I uletKa një bazë ligjore.Hapat e parë të organizimit të punës përpërcaktimin e prioriteteve.Identifikimi i porblemevedhe të metat në këtë fushë.Përcaktimin e prioriteteve.Në bazë të legjislacionit,përgatitjen e programeve.I mesem2.4Programi dhe Planifikimi i projektit1 (vlerësiminI uletMarrja e informacionit për tëvlerësuar gjendjen i kimikateveI larte15

Worksheet 2e menaxhimittë kimikateve kombëtare për tëidentifikuarboshllëqet dheprioritizimine veprimeve),26 (zbatimine programevetë integruara kombëtare), 31(veprimet e marrane vazhdimesi.2.5 Monitorimidhe Vlerësimi26 (zbatimine programevetë integruara kombëtare), 31(veprimet emarra nëvazhdimesi)I uletGrupet e munguara te vleresimit dhe programet emonitorimit.Krijimin e tyre.Të ketë udhëzime për mënyrënse si këto organe do të veprojënë vlerësimin dhe monitorimin.I larte2.6 Krijimii mekanizmaveefektive Financimi20 (Promovimi i pjesëmarrjessë industrisë dhe p16

Worksheet 2ërgjegjësinë), 26 (zbatimi iprogramevetë integruara kombëtare), 27 (marrëveshjet ndërkombëtare), 28(konsideratat sociale dhe ekonomike), 30 (përgjegjësia dhe kompensim)2.7 Promovimi ipjesëmarrjes iAutoriteteveRajonale20 (Promovimi Ipjesëmarrjessë industrisë dhepërgjegjësitë), 25 (pjesëmarrja),26 (zbatimii programevetë integruara kombëtare), 35(pjesëmarrjae OJQ-ve)I MesemMungesa e kapaciteteve në nivel kombëtar,nga ministritë për qeverisjen vendore.Mungesa e programeve kombëtare dhe lokale.Duhet të punojnëpër rregullat, normat,standardet dhe zbatimin.Koordinimin, ndërtimin ekapaciteteve.Niveli duhet të forcojë OJQtëdhemedia.I larte17

Worksheet 2A.3 Legjislacioni dhe zbatimiKategoritë(dhe zonat engjashme tepunesSAICM )Niveli i kapaciteteve ekzistuese:I Lartë / imesem / i ulëtPërmbledhje e pikave te forta dhe mangësitë Veprime të mundshme Ngutshmëria dhe rëndësia emarrjes seveprimeve:I Lartë / imesem / i ulët3.1LegjislacioniRregulloret,Politikat, dheKapacitetet eZbatimit -Përgjithshësisht1 (vlerësimine menaxhimittë kimikatevekombëtar përtë identifikuarboshllëqet dhe prioritizimine veprimeve),26 (zbatimii programevetë integruarakombëtar), 27I mesem Mungesae një plani kombëtar të veprimit, ekziston një profil ivjetër kombëtarKoordinimi i veprimeve në kuadër të ministrive dhetë palëve të interesuara.Përditësim i profilit kombëtar krijimi i një plan veprimi kombëtarI lartë. se nukekziston ndonjëplan kombëtarveprimi18

Worksheet 2(marrëveshjetndërkombëtare),29 ( aspektetligjore,politike dheinstitucionale)3.2Legjislacionipër politikat dhe pesticidet6 (menaxhimidhe reduktimii rrezikut tepesticideveshumehelmuese) 7(programeperpesticidet) 8 (reduktimii rreziqeveshëndetësoredhemjedisore i pesticideve)12 (praktikate shëndoshaI mesemMungesa e vlerësimit të riskut dhe planit tëmenaxhimit; programi per pesticidet;Praktikat bujqësore te sigurta.Krijimi injë programi kombëtar te mbetjeve të pesticideve në ushqimdhe mjedisprojektete partneritetit të pesticideveprogramet dhe praktikate shëndosha bujqësorei mesem. kanevojë për kohë19

Worksheet 2bujqësore) 13OJQ28 ( konsiderata socialekonomike)34 (tregti dhe env.)3.3 Politikatpër parandalimin e ndotjes9 (prodhimit tëpastër),13 (OJQ) 14 (Merkurit dhe kimikateve tëtjera meinteresglobal),16 (menaxhimiimbeturinave),20 (nxitjen e pjesëmarrjessë industrisdhepërgjegjësinë),22 (ciklii jetës),28(konsideratasocioekonomike),34 (tregtia dheI mesem Planet ekzistojne por mungon monitorimi i mjedisit. Forcimi monitorimi politikave nëpërputhje me ligjin.Palët e interesuara dhepjesëmarrjae publikut në krijimin estrategjive të reja.I mesem20

Worksheet 2mjedisi)A.4 Pjesëmarrja e Sektorit Privat dhe shoqërisë civile në menaxhimin e kimikateveKategoritë(dhe fushat epunes nëlidhje SAICM)Niveli IkapaciteteveekzistueseI larte / I mesem /I uletPërmbledhje e pikave teforta dhe mangësiveAksionet e mundshmeUrgjenca/rendesia emarrjes sevendimitI larte/ I mesem / Iulet4.1Pjesëmarrjae palëve tëinteresuaraI mesemS: Legjislacioni ekzistuesG: Ndërgjegjësimi përpërdorimin e BAT dhe RTSHNNxitja e sektorit industrialpër miratimin emetodave RTSHN tëI larte20 (nxitja epjesëmarrjessë industrisëdhe përgjegjësitë), 25(pjesëmarrja),35 (pjesëmarrjen e OJQve)Përdoruesit Informimi për përdorim tësigurt të kimikateveprodukteve të pastra21

Worksheet 24.2 Iniciativavullnetare nësektorinprivatI uletG: Pergjegjesia sociale per perdorimin e sigurte teprodukteveFushata ndërgjegjësuese për tënxitur përdorimin e produktevetëpastra duke perfshire OJQ-teI larte20 (nxitja e pjesëmarrjessë industrisëdhe përgjegjësitë)4.3Kapacitetete ShoqërisëCivilelowG: angazhimin e shoqërisë civile në vendimmarrjedhe përdorim të sigurt të kimikateveNgritjen e vetedijes,aktivitetet dhe masat parandaluese të nxisëpërdorimin e sigurttë kimikateveHigh25 (pjesëmarrja), 35 (pjesëmarrjae OJQve),36 (ngritjen ekapacitetevenëmbështetjetë veprimevenacionale)G: përfshirja e palëve tëinteresuara në planet për ndërtimin e rritjen ekapacitetevePërfshirja e OJQvenë hartimin dhe implementimin e planeve përmenaxhimin esigurttë kimikateve dhe Rritjae KapaciteteveI larte22

Worksheet 2A.5 Bashkëpunimi ndërkombëtar në lidhje me menaxhimin e kimikateveKategoritë(dhe fushat epunes nëlidhje SAICM)Niveli IkapaciteteveekzistueseI larte/ I mesem /I uletPërmbledhje e pikave te forta dhe mangësive Aksionet e mundshme Urgjenca dherendesia emarrjes seveprimeveI larte/ I mesem / Iulet5.1Bashkëpunimi ndërkombëtar në zbatimin e masavelidhurme menaxhimin ekimikateve,5 (GHS), 13 (I mesemS: Marrëveshjet ndërkombëtare, PKA, veprimete rehabilitimitMangësitë: Mungesa të legjislacionit për çështje tëveçanta, si p.sh.zhiveNdërtimi i kapaciteteve- Shkëmbimi i informacionit-përfundimin eLegjislacionit, p.sh. merkuri- Plani i Veprimit- I mesem- I larte23

Worksheet 2NOQ), 14(merkuri dheKimikatet etjera meinteresglobal), 27(marrëveshjendërkombëtare), 36(ngritjen ekapacitetevenëmbështetjetë veprimevekombetare)5.2 Studimidhe zgjidhja eceshtjes semenaxhimitte kimikateveqe kadimensionnderkufitar.36 (ngritjen ekapacitetevenëmbështetjetë veprimevekombetare)I mesemPërparësitë: Konventa të ratifikuara(CLRTAP Rotherdam)Mangësitë: Nuk ka studim të duhur për menaxhimine kimikateve nëdimensionin ndërkufitar-Krijimin të një bazë tëdhënash të kimikateve, dukepërfshirë lëvizjetndërkufitare- Ngritja të një laboratori- Krijimi të një regjistri përtë Kimikatet, dukepërfshirë, eksportimport,shkarkimet- Forcimi të shkëmbimit tëinformacionit dheI larte24

Worksheet 2bashkëpunimin mevendet fqinje, p.sh., rrjeti ikomunikimit- I mesem25

26Worksheet 2

Worksheet 3Pune 3: Identifikimi i çështjeve të rëndësishme dhe urgjente per menaxhimin e kimikateveJu lutemi referojuni seksionit 4.3 te dokumentit udhezues kur te plotesoni kete pune.B.1 Gjenerimi I informacionitInputet e paleve teinteresuaraQeveriaGrupet e paleve teinteresuara____[MSH, ,MBUMK;Min.eMjedisit ,Universitetet ,Agjensite kerkimore,technologjise dheGrupet e paleve teinteresuara__[OJQ, UNDP, REC,Ekomjedisi Durres __Vleresimi IprioritetevenemenaxhiminekimikateveKategorite(dhe fushat e punes lidhur meSAICM)PrioritetiI larte/I mesem /I uletArsyeja e gjykimitPrioritetiI larte/ Imesem /I uletinnovacionit. ] __Arsyet egjykimitPrioritetiI larte/I mesem /I uletArsyeja egjykimitPrioritetepotencialenezhvillimin eplanit27

Worksheet 31.1 Vlerësimi i rrezikut tekimikateve(përfshirë rrezikun, identifikimin dhevlerësimin e ekspozimit)5 (GHS), 18 (monitorimi dhekërkimi i të dhënave), 19 (gjenerimiI të dhënave per rrezikundhe disponueshmërinë),2 (Mbrojtja e shëndetit te njeriut),3 (fëmijët dhe siguria kimike),15 (vlerësimi I riskut),18 (monitorimi i kërkimit dhe tëdhënave),23 (RTSHN)I mesem-Mungesa e te dhenave.-Përmirësimi dhe shtimin emënyrës dhe shpeshtësiseSë monitorimit-InfrastrukturaImesemMungesa e tedhenavePermiresimi ikapaciteteveImesem-Mungesa sëekspertizësdheqëndrueshmërisese të dhënave.-Duhet t’i japinpërparësi rritjessevetëdijesI mesem1.2 Hulumtimetdhe kapacitetet laboratorike18 (monitorimi i kërkimit dhe tëdhënat), 19 (gjenerimi i tëdhënave mbi rrezikshmerine dhedisponueshmëria)ImesemZhvillimi I kapacitetevelaboratorike (Burimetnjerezore dhe pajisjet)I larteMungese esuportitfinanciar dheinfrastrukturesImesemThemelimi igrupevetë synuara tëcilat zgjidhinprobleminI mesemB.2 Menaxhimi i riskut për Sigurinë e kimikateveInputet e paleve teinteresuaraQeveriaGrupet e paleve teinteresuara__[emri grupit]__Grupet e paleve teinteresuara__[emri I grupit]__Vleresimi Iprioritetevepermenaxhimin e28

Worksheet 3kimikatevekategorite(dhe zonat epuneslidhur me SAICM)PrioriteteI larte/I mesem /I uletArsyeja e gjykimitPrioriteteI larte/I mesem/I uletArsyeja egjykimitPrioriteteI larte /I mesem /I uletArsyeja egjykimit----------------------------Prioritetipotencial perzbatimin eplanit2.1 Legjislacioni IpershtatshemI larteMungesat e mbështetjesligjore për menaxhimin dhericiklimin e kimikateve.N.A.I larte29 (Aspektetligjore,politike dheinstitucionale), 22 (cikli Ijestes) 30(pergjegjesiadhe kompensimi)2.2 promovimi Ialternatives sesigurteI larteMungesa e përdorimit të teknologjivepër produkte të pastraI larte6 (menaxhimi dhereduktimi I riskut perpesticidet me toksicitet telarte),7 (programet epesticideve),8 (Reduktimi I riskut pershendetin dhe mjedisinnga pesticidet), 12(praktikat bujqesore tesigurta),13 (PBTs, POPs), 14(merkuri, dhe kimikateve29

Worksheet 3të tjera meinteres global, etj.), 28 (konsiderata socioekonomike),34 (tregetiadhe mjedisi2.3 Kimikatet metoksicitet te larte dheme problem global,rajonal dhe kombetar6 (reduktimi dhemenaxhimi I pesticideveme toksicitet te larte),11 (lider ne benzine), 13(PBTs, POPs), 14(merkuri, dhe kimikate tetjera qe perbejneshqetesim global, etc.), 27(Marreveshjenderkombetare)I larteI mesemEshte berenje planveprimi perzvogelimine pranisese merkurit,plumbit.2.4 Trajtimi I sigurt,perdorimi, deponimidhe transporti Ipesticideve6 (reduktimi dhemenaxhimi I kimikateveme toksicitet te larte),7 (programet epesticideve),8 (reduktimi I rrezikut tepesticideve per shendetine njeriut dhe mjedisin), 12I larteNevojë për njohuri lidhur me efektete pesticideve ne shendetin enjeriut dhe mjedis, kushtet emagazinimit te pesticideve-I nevojshëm trajnimi për fermerët permetodat e sigurta te aplikimitte pajisjeve personale të mbrojtjes-Mungesa e nje qendre keshillimi per30

Worksheet 3(praktikat bujqesore tesigurta), 22 (cikli I jetes),26 (programe kombetarete integruara),27 (marreveshjetnderkombetare),28 (konsiderata socioekonomike)2.5 Perdorimi i sigurt,ruajtja dhe transporti Ikimikateve industriale4 (shendeti ne pune dhesiguria), 5 (GHS), 9(pastrami I produkteve),13 (POPs), 14 (merkuridhe kimikate te tjera sishqetesime globale),15 (vleresimi I riskut,menaxhimi dhekomunikimi),16 (menaxhimiimbeturinave),20 (promovimi I industries,pjesemarrja dhepergjegjesia),22 (cikli I jetes), 23(PRTR),24 (edukimi dhe trainimi26 (programet kombetarete integrimit), 27(marreveshjetnderkombetareI mesemfermeret‐Mungesa e nje programi per mbikqyrjene shendetit,‐ Asnjë përfaqësues nga Ministriae Punës për sigurinë në punë- Baza ligjore ështe(një pjesë në procedurëne miratimit) dhe në disa raste duhettë plotësojnë rregulloret,-Regjistri shkarkimeve nuk është krijuarakoma.-është duke u bërë një plan përadministrimin e mbeturinave31

Worksheet 32.6 Siguria ekimikateve nevendin e punes2 (mbrojtja e shendetit tenjeriut),4 (shendeti ne pune dhesiguria), 5 (GHS), 14(merkuri dhe kimikatet etjera si shqetesim global),15 (vleresimi I rrezikut,menaxhimi, komunikimi),20 (promovimi I industrise,pjesemarrja dhepergjegjesia),21 (menaxhimi Iinformacionit dheshperndarjes), 24 (edukimidhe trainimi)2.7 Produktetpastruese2 (mbrojtja e shendetit tenjeriut),3 (children and chemicalsafety),9 (cleaner production), 13(POPs), 14 (merkuri dhekimikatet e tjera sishqetesim global), 16(menaxhimi Imbeturinave), 20(Promovimi I industries,menaxhimi dhekomunikimi), 22 (cikli II mesemEkziston legjislacioni,Zbatimi eshte problem32

Worksheet 3jetes),28 (konsiderat socioekonomike),34 (tregtiadhe mjedisi)2.8 Menaxhimi Imbeturinave6 menaxhimi dhereduktimi I riskut tepesticideve shumetoksike),7 (programet epesticideve),8 (reduktimi I riskutshendetesor dhe mjedisornga pesticidet), 9(produktet pastruese), 13(POPs), 14 (merkuri dhekimikatet e tjera sishqetesim global), 16(menaxhimi Imbeturinave), 22 (cikli Ijetes),23 (PRTR), 24 (edukimdhe trainim), 26(implementimi Iprogrameve kombetare teintegruara), 27(marreveshjetnderkombetare),28 (socio-economicconsiderations), 33(prevention of illegal trafficin toxic and dangerousgoods),I mesemSe 2.6Problemet e kimikateve duhenperfshire ne politikat e sigurise seushqimit dhe sigurise ne pune33

Worksheet 3B.3 Shkëmbimi i informacionit, arsimit dhe aftësimitInputet e paleve teinteresuaraKategorite(dhe fushat e punes lidhur meSAICM)PrioritetI larte/Imesem/I uletQeveriaArsyeja e gjykimitGrupet e paleve te interesuara__[ ISHP +Min. LabourMin. e mjedisit, Min.Arsimit. MSH]__]__PrioritetI larte/Imesem/I uletArsyeja e gjykimitGrupet e paleve teinteresuara__[METE +DPD + Dhoma etregtise ,industria bujqesore,PrioritetI larte/Imesem/I uletUniversitetet ]__Arsyeja e gjykimitVleresimiIprioriteteve permenaxhimin ekimikateve----------------------------Prioritetipotencialperzhvillimin eplaneve3.1 Shkembimi I informacionit15 (vleresimi I rrezikut, menaxhimi,komunikimi), 18 (kerkimi dhemonitorimi I te dhenave), 19(gjenerimi i të dhënave dhedisponueshmëria), 20 (Promovimi Iindustries, menaxhimi dhekomunikimi), 21 (menaxhimi Iinformacionit dhe shperndarjes), 233,Ilarte1.Imese1. Zhvillimin eplaneve tëmenaxhimit dheshpërndarjes së tëdhënave.Është Shume e rëndësishmepër zgjidhjen3. Ilarte1. Mungesa të dhënave përshkak mungesës bashkëpunimitinterministeral, boshllëk në kuadrin ligjor3. Për të bërëtë mundur njohjen -date info. Vlerësimi i3. Ilarte1. Përfshirja palëve tëinteresuara në një shkallë më tëmadhe.Për të nxiturpjesëmarrjen eindustrisë. Ratifikimimarrëveshjevendërkombëtare,3.I larte34

Worksheet 3(PRTR),24 (edukim dhe trainim),25 (pjesemarrja e paleve teinteresuara),26 (implementimi I programevekombetare te integruara), 27(marreveshjet nderkombetare), 31(stock –taking on progress), 33(parandalimi I trafikut ilegal), 35(pjesemarrja e OJQ-ve)me problemitdhe hartimine ligjeverrezikut ështëndër elementet kryesoretë mbrojtur shëndetin epopullatës.parandalimin etrafikut të paligjshëm.3. Për të rritur niveline ndërgjegjësimit tëpunësuarve dhe tëmëtejshëm.3.2 Rritja e edukimit dhevetedijes15 (vlerësimittë rrezikut, menaxhimi dhe komunikimi), 21 (menaxhimit të informacionitdhe shpërndarje), 23 (RTSHN), 24 (të arsimit dhetrajnimit), 25 (pjesëmarrjes), 35 (shoqëria civile dhe pjesëmarrjeneOJQ-ve)Imesem1. Trajnimi duhet tëjetë në vazhdim esipër dhe tëqëndrueshëm3. Ajo ështëe informuar pormund të mos jenëtë specializuar.1.imesem3.ilarte1.Forcimi info. Menaxhimit dhe shpërndarjes.3. Është për shkak tënivelit specialistëve, tëtrajnuar sispecialist me profesionalizmin më të lartë.Imesem1.Forcimi edukimit dhetrajnimit, palët einteresuara pjesëmarrje,shoqëria civile dhepjesëmarrjen e OJQve.3.Sepse ata nuk kanë rol1.imesem3.I larteprioritar, pornjë rol mbështetës.Sepsenuk është akomapërshtatshme.3.3 Trainimi4 (shëndeti i njeriut dhe siguria ne I1. Zhvillimine metodave më të1.Imes1. Themelimi Qendrës përTrajnim per teI1. Rritja ekomunikimit dhe1.i35

Worksheet 3pune),6 (shumë toksik pesticideve tëmenaxhimit të rrezikut dhe reduktimine),8 (e shëndetit te njeriut tëreduktuara dhe rreziqete mjedisitpesticideve), 15 (vlerësiminerrezikut, menaxhimi dhe komunikimi),21 (menaxhimit të informacionitdhe shpërndarje), 24 (të arsimit dhetrajnimit)mesemmira për përcaktimin endikimit në shëndetin3.Sepse hartimiështë ipa specializuar.em3.Ilartecertifikuar pesticidet etjmesemnivelin endërgjegjësimit.3.Duhet bere meshume.mesem3.I larte36

Worksheet 3B.4 Kontrolli dhe parandalimi I emergjencave te kimikateveInputet e paleve te interesuara Qeveria Grupet e paleve teinteresuaraKategorite(dhe fushat e punes lidhur me veprimtarine e SAICM)PrioriteteI larte/Imesem/I uletArsyeja e gjykimit__ISHP + MShendetesise + MMjedisit__PrioriteteI larte/Imesem/I uletArsyeja egjykimitGrupet e paleve teinteresuara__MBUMK + METE__PrioriteteI larte/Imesem/I uletArsyeja egjykimitVleresimi Iprioriteteve permenaxhiminekimikateve----------------------------Prioritetipotencial perzbatimine planit4.1 Planifikimin e emergjencës e kimikateve15 (vlerësimittë rrezikut, menaxhimi dhe komunikimi),17 (formulimin parandalimit dhe reagimit të zbutur ndikimetnë mjedis dhe e shëndetit tenjeriut emergjencave që përfshijnëkimike), 20 (nxitjen pjesëmarrjessë industrisë dhe përgjegjësinë),25 (pjesëmarrjes), 35 (shoqëria civile dhe pjesëmarrja e OJQ-ve)ImesemNe mungesete kimikateveindustria, sasiae kimikateve është shumë e vogëlIlarteSektori ishëndetësisë është më indjeshëm.Mbrojtjes sëshëndetitpopullsisë dhetë mjedisit.ImesemPër shkaktë pamjaftueshmerise sekapacitetevefinanciare.I mesemI mesem37

Worksheet 34.2 Pergjigja ndaj emergjencavekimike (përfshirë Trajtimin e Personavetë helmuar)2 (mbrojtjen e e shëndetit te njeriut ),3 (fëmijët dhe siguria kimike),4 (e shëndetit te njeriut dhe sigurinë në punë),ImesemPërshkak të infrastrukturës,Financave,organizimit,kapaciteteve ,arsimin, informiminIlarteNdikimii popullsisëIlartePër shkak teemergjencave teshendetit.I larte5 (GHS)I larte4.3 urgjenca e kimikateve Followup(përfshirë rehabilitimit i vendeve tëkontaminuara dhe Rehabilitimi / Mbikqyrjes të Personavehelmuar)10 (rehabilitimit të vendeve tëkontaminuara), 30 (përgjegjësia dhekompensim), 31 (aksioneve duke marrë në përparimin)I larteKa disa pika tenxehtaqë janë përcaktuarme projektet që kanënevojëpër mbështetje ngaqeveria. Aktet ligjoredhe vepron. .IlarteMbrojtjen eshëndetit tëpopullsisë,ndikimi nëmjedis,ekosistemettokësoredhe ujore.Përgjegjësinë përidentifikimin,ndjekjendhe rehabilitimin epersonavetë dehur.IlarteNë varësite Ekonomisë dhe Ministriae Bujqësisë kakontaminuarobjekte që kanënevojë tërehabilitim dheidentifikimin epersonaveqë mund të jenëte dehur.I larteI larteNevojëpër informaciontë38

Worksheet 3rëndësishëm përtë mbrojturshëndetin enjeriut..39

Worksheet 4Pune 4: Vlerësimin e i kapaciteteve të çështjeve të rëndësishmedhe urgjente menaxhimin e kimikatevePlease refer to section 4.4 of the guidance document when completing this worksheet.Prioritet I KimikateteveÇështje të menaxhimitPikat e Fortate kapaciteteve dhe MangësitëVeprimet emundshmeAktorët kryesoreNgutshmeria &Rëndësia e marrjessë vendimeve:I lartë / I mesem / iulëtShkembim informacioniRritja e vetedijes- Infrastrukturë tëmjaftueshme teknike-Mungesae trajnimit të mësuesve,Zhvillimii një programi tëndryshëm për grupetë ndryshme .OJQ-ve, universiteti,mediaDep. të PromovimitshëndetësorI lartemungesa e ndërgjegjësimit tëproblemeve të ndryshmeZbatimin i legjislacionit përkatësPjesëmarrja e palëve tëinteresuaraMungesa e iniciativave vullnetarenë sektorin privatKapacitetet e shoqerise civileMungesa e një plani40

Worksheet 4kombëtar veprimi per pesticidetMungesa e nje plani per mbetjet evjeteruara te pesticideveMungesa e objekteve tëduhura teknike (laboratorë)Trajnimi i trajnerëveRiorganizimi e GHS dhe rritja endërgjegjësimitMungesa e një qendre për trajnimindhe certifikimin e pesticideve.Menaxhimi I mbeturinaveZonat e nxehta mjedisoreMenaxhimi i mbeturinave të ujit41