Izvještaj o SPU - Herceg-Novi

Naručilac:Obrađivač:Opština TivatCAU Centar za arhitekturu i urbanizam, PodgoricaUrbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager” u BijelojSTRATEŠKA PROCJENA UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINUNACRTVođa radnog tima: Vuko Strugar, dipl.inž.tehn.DirektorPredrag Babić, dipl.inž.građ.Podgorica, jul 2012.g.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu1

PredgovorPredsjednik Opštine Herceg Novi je 22. februara 2012. godine na osnovu člana 31. Zakonao uređenju prostora i izgradnji objekata („Službeni list CG”, broj 51/08), donio Odluku (brojodluke: 01-1-222/12, 22.02.2012.g.) o izradi Urbanističkog projekta za hotelski kompleks„Žager“ i Izmjenu Odluke (01-1-644/12 od 20.06.2012. god), čiji sastavni dio čini i Strateškaprocjena uticaja na životnu sredinu.Zakonom o strateškoj procjeni uticaja („Sl. List RCG”, br. 80/05) definisana je obavezasprovođenje postupka strateške procjene uticaja na životnu sredinu za planove i programeiz oblasti urbanističkog ili prostornog planiranja.Ovaj Izvještaj sadrži rezultate Strateške procjene uticaja na životnu sredinu koja jenačinjena za predmetni Urbanistički projekat. Postupak Strateške procjene sproveden je je uskladu s odredbama Zakona o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu (Sl. List RCGbr. 80/05), a sadržaj ovog Izvještaja je u skladu s odredbama člana15. Zakona o strateškojprocjeni na životnu sredinu.Radni tim za Stratešku procjenu je prilikom provođenja postupka procjene usko sarađivao sradnim timom koji je izradio Urbanistički projekat radi međusobne razmjene informacije,podataka i rezultata rada, kako bi elementi Strateške procjene bili ugrađeni u Urbanističkiprojekat. Saradnja između radnih timova se odvijala redovnom izmjenom informacija putemradnih sastanaka, elektronske pošte i telefonskih razgovora.Strateška procjena uticaja na životnu sredinu je postupak u kojem pored radnog tima zasprovođenje postupka Strateške procjene trebaju učestvovati i zainteresovani organi,institucije i javnost. Shodno rečenom, tokom izvršenja ovog radnog zadatka nastojali smo dabudu uključeni u ovaj postupak, posebno kod utvrđivanje sadržaja Izvještaja u odnosu naodređivanje:- Ključnih elemenata Urbanističkog projekta koji zahtjevaju obradu;- Elemenata životne sredina koji bi bili zahvaćeni sprovođenjem ključnihelemenata Urbanističkog projekta, te određivanju koji od njih bi mogli bitiznačajni (stoga zahtijevaju daljnu obradu;- Ciljeva zaštite životne sredine na međunarodnom i nacionalnom nivou koji suznačajni za Urbanistički projekat; te- Razmatranje nacrta Izvještaja strateške procjene.Postupak Strateške procjene uticaja na životnu sredinu sproveden je isključivo na temeljupostojećih podataka i dokumenata. Predstavnici radnog tima su posjetili predmetno isusjedna područja i upoznali se sa postojećim stanjem životne sredine.Radni tim za izradu Strateške procjene uticaja na životnu sredinu su sačinjavali: VukoStrugar, dipl.inž.tehn., Katarina Todorović, dipl.biol., mr Darko Globarević, dipl.inž.tehn. i mrVladan Drašković, dipl.inž.tehn.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu2

S a d r ž a jPredgovoriiUvod 51. Kratak pregled sadržaja i glavnih ciljeva urbanističkog projekta i odnos premadrugim planovima i programima 72. Opis postojećeg stanja životne sredine predmetnog područja 323. Identifikacija područja za koja postoji mogućnost da budu izložena značajnomriziku 404. Postojeći problemi u pogledu životne sredine u vezi sa urbanističkim projektom 415. Opšti i posebni ciljeve zaštite životne sredine ustanovljeni na državnom ilimeđunarodnom nivou koji su od značaja za urbanistički projekat 416. Moguće značajne posljedice po zdravlje ljudi i životnu sredinu 467. Mjere predviđene u cilju spriječavanja, smanjenja ili otklanjanja, u najvećojmogućoj mjeri, bilo kog značajnog negativnog uticaja na zdravlje ljudi i životnusredinu do koga dovodi realizacija urbanističkog projekta 578. Pregled razloga koji su poslužili kao osnova za izbor varijanatnih rješenja kojesu uzete u obzir, kao i opis načina procjene, uključujući i eventualne teškoćedo kojih je prilikom formulisanja traženih podataka došlo 609. Prikaz mogućih značajnih prekograničnih uticaja na životnu sredinu 6010. Opis predviđenog programa praćenja stanja životne sredine, uključujući izdravlje ljudi u toku realizacije urbanističkog projekta (monitoring) 6111. Zaključci do kojih se došlo tokom izrade izvještaja o strateškoj procjenipredstavljene na način razumljiv javnosti 61Popis literature 63Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu3

OPŠTADOKUMENTACIJA

IZVJEŠTAJ O STRATEŠKOJ PROCJENIUTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU

UVODTemeljni osnov za zaštitu životne sredine predstavlju odredba Ustava Republike Crne Gore(član 1.) kojom je Crna Gora proglašena „ekološkom državom“. Time je zaštita panoramskeljepote i biodiverziteta Crne Gore dobila visoki značaj. Na osnovu ovog ustanovljen je sistemzaštićenih područja, od kojih su najznačajnija četiri nacionalna parka i 20 plaža u primorju.Do novembra 2006. godine, Ministarstvo zaštite životne sredine i prostornog planiranja jeimalo nadležnost za pitanja životne sredine na državnom nivou. Od novembra 2006. godineje tu ulogu preuzelo novoformirano Ministarstvo turizma i zaštite životne sredine. Krajem2008. g. je počela da funkcioniše Agencija za zaštitu životne sredine u sklopu naprijedpomenutog Ministarstva.Nacionalnom strategijom održivog razvoja predviđena je djelotvorna zaštita prirodnihnasleđa i na nivou države su izdvojena 32 područja, među njima i područje Solila, koja bitrebalo zaštititi u skladu s odredbama EU Direktive o staništima. Naime, ova područja će sekandidovati za Emerald zone. Emerald je ekološka mreža sastavljena od Područja odposebne važnosti za zaštitu prirode (Areas of Special Conservation Interest – ASCI). Onaobuhvata područja od velike ekološke važnosti za ugrožene vrste i tipove staništa koji suzaštićeni prema Bernskoj konvenciji o zaštiti evropskih divljih vrsta i prirodnih staništa.Program Emerald mreže pokrenuo je Savjet Evrope kao dio svojih aktivnosti uimplementaciji Bernske konvencije. Za države kandidate za ulazak u EU projekat Emeraldmreža predstavlja pripremu i doprinos implementaciji programa NATURA 2000. NATURA2000 je ekološka mreža Evropske Unije koja obuhvata područja važna za očuvanjeugroženih vrsta i tipova staništa u skladu sa Direktivom o zaštiti ptica (Council Directive79/409/EEC) i Direktivom o zaštiti prirodnih staništa i divlje faune i flore (Council Directive92/43/EEC).Prostornim planom Crne Gore posebno se ističe potreba zaštite priobalnog područja. U tusvrhu je načinjen i usvojen Prostorni plan posebne namjene za područje morskog dobraCrne Gore, značajni prostorni dokument koji sadrži sve elemente za održivo upravljanjeobalnim područjem Crne Gore.Iako postoje dovoljan broj formalno-pravnih akata za postizanje održivog razvoja, ustvarnosti, obalni pojas i njegove prirodne karakteristike, prvenstveno biodiverzitet, flora ifauna, plaže i pejzaž su značajno ugrožene. Ugrožavaju ga nekotrolisana:- izgradnja stambenih i turističkih kompleksa,- odlaganje u more neprečišćenih otpadnih voda,- odlaganje čvrstog otpada na smetlištima,- uzurpacija obalne linije i neometan pristup moru.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu4

Strateška procjena uticaja na životnu sredinuStrateška procjena uticaja na životnu sredinu je jedan od alata koji se koristi u ciljuosiguranja održivog razvoja. Ovo je postupak u kojem se razmatraju politike, planovi iprogrami kako bi se utvrdilo da li će primjena tih politika, planova i programa možda uticatina životnu sredinu, kako bi se još na većem nivou odlučivanja izbjegli negativni uticaji.Postupak Strateške procjene započinje u ranoj fazi izrade politika, planova ili programa doksu idejna rješenja u fazi razrade.Postupak, u pravilu, uključuje analizu mogućih uticaja na životnu sredinu, njihovoprikazivanje u Izvještaju o strateškoj procjeni, te sprovođenje postupka konsultovanjajavnosti o načinjenoj Strateškoj procjeni. Nadalje, pri donošenju konačne odluke oprihvaćanju razvojnog dokumenta postupak osigurava da se uzmu u obzir dobivenamišljenja o studiji te da se obavijesti javnost o konačnoj odluci.Procjene u svojoj suštini trebaju biti javne, jer su sastavni dio procesa donošenja razvojnihodluka. Povećavaju transparentnost u postupku odlučivanja i osiguravaju učestvovanjujavnosti u samom postupku.Crna Gora je Stratešku procjenu uticaja na životnu sredinu uvela u postupak odlučivanjaZakonom o Strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu (Sl. list RCG br. 80/05), koji jenačinjen u skladu s odredbama Direktive Evropske Unije 2001/42/EC o procjeni uticajaodređenih planova i programa na životnu sredinu. Zakon se primjenjuje od 1. januara 2008.godine.Odredbama člana 5. Zakona o Strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu RCG propisanoje da se postupak Strateške procjene obavezno primjenjuje za planove ili programe iz„urbanističkog ili prostornog planiranja ili korišćenja zemljišta, a koji daju okvir za budućirazvoj projekata koji podliježu izradi procjene uticaja na životnu sredinu u skladu saposebnim zakonom, kao i za one planove i programe koji, s obzirom na područje u kome serealizuju, mogu uticati na žaštićena područja, prirodna staništa i očuvanje divlje flore ifaune“.Pet je osnovnih ciljeva Strateške procjene propisano odredbom člana 2. Zakona:1. Obezbjeđivanje da pitanja životne sredine i zdravlja ljudi budu potpuno uzeta u obzirprilikom razvoja planova ili programa;2. Uspostavljane jasnih, transparentnih i efikasnih postupaka za stratešku procjenu;3. Obezbjeđivanje učešća javnosti;4. Obezbjeđivanje održivog razvoja;5. Unaprijeđivanje nivoa zaštite zdravlja ljudi i životne sredine.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu5

Pregled izrade Urbanističkog projektaProces izrade Urbanističkog projekta započeo je na osnovu Odluke Predsjednika OpštineHerceg Novi, koja je donijeta 22. februara 2012. godine i izmjene Odluke (01-1-644/12 od20.06.2012. god).Izrada predmetnog Urbanističkog projekta povjerena je Centru za arhitekturu i urbanizam„CAU”, Bulevar Džordža Vašingtona, Podgorica.Nakon što je s Opštinom Herceg Novi potpisan Ugovor o izradi Urbanističkog projektaformiran je radni tim za izradu Projekta, koji se sastojao od stručnjaka iz firme CAU koji sunosioci ugovorenog posla, te jednog broja konsultanata iz raznih područja i firmi iz CrneGore, i obavljeno je slijedeće:- izvršen je obilazak predmetnog područja, izrađena je fotodokumentacija, utvrđenoje stanje na terenu- Prikupljena je potrebna dokumentacija za izradu i to:- Prostorni plan Crne Gore do 2020. god.- Prostorni plan područja posebne namjene za morsko dobro- Prostorni plan Opštine Herceg Novi (2008.) do 2020. godine- Generalni urbanistički plan opštine Herceg Novi („Sl. list RCG op. pr.“ br.1/89) sa Izmjenama i dopunana GUP-a u zoni Bijela-Grabi („Sl.list CGop.pr.“ br.7/09).- Lokalni ekološki akcioni plan- Geodetske i katastarske podloge.- Obavljeni su i konsultativni sastanci s nadležnim organima Crne Gore iOpštine Herceg Novi.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu6

1. KRATAK PREGLED SADRŽAJA I GLAVNIH CILJEVA URBANISTIČKOGPROJEKTA I ODNOS PREMA DRUGIM PLANOVIMA I PROGRAMIMAGlavni cilj Urbanističkog projektaIzradom urbanističkog projekta dato je rješenje kojim će se definisati uslovi urbanističkeregulacije u zoni zahvata, u cilju stvaranja kvalitetnog prostora u funkcionalnom iambijentalnom smislu i to ne samo u okviru zone zahvata već i na nivou grada HercegNovog, naročito u njegovom priobalnom dijelu.Glavni cilj predmetnog projekta, je „naći najbolje rješenje kojim će se definisati usloviurbanističke regulacije u zoni zahvata, u cilju stvaranja kvalitetnog prostora u funkcionalnomi ambijentalnom smislu i to ne samo u okviru zone zahvata već i na nivou grada HercegNovog.Urbanističkim projektom treba:- Uraditi širu provjeru urbanizacije ukupnog prostora na nivou urbanističkog konceptanamjene površina i infrastrukturnih sistema saglasno sadržaju i nivou izradeubanističkog projekta- Planirati sadržaj koji će biti predmet detaljne razrade uz poštivanje opredjeljenjautvrđenih programskim zadatkom:− razvoj i izgradnja turističkih kapaciteta mora biti u skladu sa zahtjevimaodrživog razvoja, u skladu sa očuvanjem prirodne sredine posebno mora, izaštite predjela;− težiti očuvanju prirodnih vrijednosti koji čine glavnu osnovu turizma u opštini,što obuhvata i poštovanje kapaciteta nosivosti odgovarajućih lokacija.Primjenjivati integralno principe zaštite i principe razvoja i izgradnje;− Kod razvoja i izgradnje turističkih kompleksa, za koje je pored smještajnihkapaciteta potrebno planirati pripadajuće zelenilo, interne komunikacije i sl.;kapacitete maksimalno prilagoditi konfiguraciji terena i slobodnim vizurama kamoru;− unutar predmetnog prostora planirati uređene terene sa pješačkim stazama isl., kao i parking prostore odgovarajućih kapaciteta, a u skladu sa potrebama;− predvidjeti očuvanje autentičnog pejzaža, pažljiv odnos prema postojećojvegetaciji i njeno uklapanje u rješenja kompleksa.- Utvrditi pravila uređenja, korišćenja i zaštite prostora odnosno ostvariti planskuosnovu za izradu projekta a popom i gradnju planiranog turističkog objekta.Master plan razvoja turizma Crne Gore do 2020 god., renovirani tekst iz 2008. god.,Strategija razvoja turizma kao sektorska studija Prostornog plana Crne Gore iz 2007. god.kao i Prostorni Plan Opštine Herceg Novi iz 2008. god. predviđaju povećanje kapaciteta i tou sferi visoko kvalitetnog turizma, odnosno turističke sadržaje sa 4 ili 5 zvjezdica.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu7

Obuhvat Urbanističkog projektaPodručje za koje se izrađuje Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u Bijelojnalazi se u okviru katastarske opštine Bijela.Površina zahvata plana je cca 1,72 hektara (17 228 m 2 ).Zahvat plana na kopnu je 8 329 m 2 a u moru 8 899 m 2 .Obuhvat je precizno definiran na grafičkom prilogu UP br. 1b „Topografsko katastarskapodloga sa granicom zahvata plana“.Obuhvat plana precizno je definisan slijedećim koordinatama:br. X Y br. X Y1 6553318.68 4700618.802 6553320.56 4700616.463 6553325.67 4700610.074 6553326.52 4700600.865 6553325.98 4700593.026 6553332.05 4700583.717 6553343.28 4700573.208 6553356.30 4700564.829 6553367.69 4700557.8010 6553372.79 4700553.9011 6553378.18 4700547.6412 6553377.51 4700547.1813 6553382.07 4700540.3414 6553385.39 4700536.7515 6553397.24 4700546.6716 6553417.61 4700561.9717 6553430.28 4700570.9118 6553443.91 4700580.5219 6553452.47 4700586.5520 6553455.28 4700583.2021 6553482.29 4700551.04 – u moru22 6553337.29 4700429.25 – u moru23 6553305.49 4700467.1124 6553304.14 4700468.7225 6553313.31 4700476.4226 6553310.44 4700479.8627 6553309.90 4700480.7928 6553309.28 4700481.8729 6553294.30 4700499.8030 6553272.30 4700524.6531 6553269.75 4700526.6832 6553272.69 4700531.4633 6553296.29 4700575.9934 6553305.10 4700589.6135 6553308.42 4700596.0736 6553306.77 4700597.1437 6553308.67 4700600.0838 6553309.18 4700599.7339 6553309.25 4700601.2540 6553309.81 4700602.8941 6553310.45 4700605.4742 6553317.06 4700616.61Prikaz granice obuhvata Urbanističkog projekta je dat na donjem ortografskom snimku:Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu8

Kontaktna područjaKontaktne zone, što se tiče namjene površina koja je definisana u izmjenama i dopunamaGUP-a za zonu Bijela, lokacije Žager su:- istočna strana - individualno stanovanje (ka brodgradilištu Bijela)- zapadna strana - individualno stanovanje (ka Kumboru)- sjeverna strana - kolektivno stanovanje sa mješovitim centrima (iznad Jadranskemagistrale)- južna strana - more.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu9

II PlanProstorna organizacijaOdabir prostornog rješenja zasniva se kako na zakonodavnom dijelu (propisi i dokumentišireg područja) tako i na načelima održivog razvoja, pomirenju različitih interesa korisnika,saradnji sa investitorom i jedinicom lokalne uprave, te nadležnim institucijama, unapređenjuekonomije i očuvanju okruženja, prirodne i kulturne baštine. U okviru zaštite prostoraposebno pažljivo treba vrjednovati pejzaž očuvanjem postojećih valorizovanih vrijednosti injihovim oplemenjivanjem.Prihvatajući turizam kao jednu od glavnih ekonomskih aktivnosti, moramo prihvatiti ipromjene u prostoru, ali istovremeno donijeti odgovarajuće odluke o temeljnim resursimakoji i nadalje moraju zadržati vrijednosti i prepoznatljiva obilježja šireg prostora. Odturističkih djelatnosti planirano je hotel visoke kategorije.Odabrani model prostorne organizacije urbanističkog projekta Hotelski kompleks Žagerzasnovan je, prije svega, na smjernicama za razvoj turizma i društvenih djelatnosti zadatihProstornim planom Opštine Herceg Novi iz 2008god. Pored toga, ovakva prostornaorganizacija prati i strategije i pravce razvoja iz: Prostornog Plana Crne Gore, Strategije zarazvoj turizma do 2020god, kao i izmjena GUPa Opštine Herceg Novi.Osnovna karakteristika Plana - urbanističkog projekta biće izgradnja turističkog objektavisokokvalitetnog turizma koji će svoju ponudu i aktivnosti bazirati na cjelogodišnjem nivouzahvaljujući lokaciji, komplemantarnim i pratećim sadržajima kao i visokom nivouopremljenosti.Uslovi u pogledu planiranih namjenaOsnovne planske smjernice i uslovi u pogledu izgradnje, uređenja i zaštite prostoradefinisani su kroz dva planska dokumenta višeg reda:1. „Izmjene i dopune GUP- a Herceg Novi za zonu Bijela- Grabi“ kojim je definisanprostor od 7 222 m2 ( UP 1 i UP 2)2. „PPPPN Morsko Dobro“ kojim je definisan prostor od 1 107 m2 na kopnu i zahvatmora od 8 899 m2 (UP3 i UP4)Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu10

Ukupan zahvat plana je 17 228 m2.Detaljna namjena predmetnog prostora je:• površine za turizam-hotel (T1)-objekat za pružanje usluge ishrane i pića (U)• površine za pejzažno uređenje-površine javne namjene (PUJ)• saobraćajne površine• uređeno kupališteU okviru parcele sa namjenom hotel (T1) planirane su sljedeće namjene:• osnovni hotelski sadržaji namijenjeni gostima hotela ( smještaj i boravak gostiju)• prateći hotelski sadržaji namijenjeni svim zainteresovanim korisnicima ( sporskisadržaji, wellness centar, kongresni turizam, kafei, butici, vinoteka...)U okviru parcele sa namjenom uređeno kupalište planirane su sljedeće namjene:• objekat za pružanje usluge ishrane i pića (U)• plaža sa potrebnom infrastrukturnom opremom ( ležaljke, sucobrani, sanitarničvorovi, tuš kabina, kabina za presvlačenje)• pristaništeOsnovni urbanistički parametri:Ovim planom propisani indeksi izgrađenosti i zauzetosti odnose se na dio planskog zahvata koji jevan područja PPPPN Morsko dobro, odnosno odnose se na dio zahvata plana čiji je plan višeg reda“Izmjene i dopune GUP-a Herceg Novog u zoni Bijela- Grabi“.HOTELindeks izgrađenosti1.2na nivou zahvata plana van zone morskog dobaindeks zauzetosti0.3na nivou zahvata plana van zone morskog dobanajveća spratnost objektačetiri nadzemne etaže: (2Su)+P+3najmanji ozelenjeni dio parcele 30%parking mjesta riješiti na vlastitoj parceli premakriterijumu2 sobe 1 PGMUrbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu11

pregled ostvarenih kapaciteta:zahvat planavan zone Morskog dobramax.razvijena korisna površina objektamax. izgrađena površina pod objektombroj ležajabroj smještajnih jedinicaBGP objekta po ležajunajveća spratnost objektanajmanji ozelenjeni dio parcelepotreban broj PGM7 222 m28 666 m22 166 m21206072 m2 ( od 70 m2 do 80 m2)četiri nadzemne etaže: (2Su)+P+32 000 m230 PGM (ostvareno 33 GM+13 PM)Spratnost i površina objekta mogu biti manji od planom iskazanih maksimalnih vrijednosti.broj turistagustinabroj zaposlenih120166 turist/ ha40Izgradnja i arhitektonsko oblikovanje objekata i uređenje parteraIzgradnja objekta je uslovljena komunalnom opremljenošću parcele.Arhitektonsko oblikovanje objekta treba uskladiti sa stvarnim potencijalima lokacije.Preporučuje se transponovanje tradicionalnih elemenata i oblika kroz upotrebu savremenihmaterijala i prostornih koncepata.U cilju racionalnog korišćenja energije treba iskoristiti sve mogućnosti smanjenja korišćenjaenergije u objektima. Pri izgradnji objekata koristiti savremene termoizolacione materijale,kako bi se smanjila potrošnja energije. Predvidjeti mogućnost korišćenja solarne energije.Pod uređenjem zelenih površina (minimalno 30% slobodnih zelenih površina)podrazumijeva se da se zadrži postojeća kvalitetna vegetacija i parcela ozeleni autohtonimvrstama.Na urbanističkoj parceli obavezno zasaditi drvoredna stabla u pravcu regulacione linije nameđusobnom razmaku cca 6m i na 1m od regulacione linije (zaštita od gasova i buke).Nije dozvoljeno ograđivanje parcele. Efekat ograđivanja na pojedinim djelovima postićikombinacijom prirodnog i uređenog zelenila radi formiranja zaštićenih ambijenata.Nije dozvoljeno postavljanje žičanih, zidanih, kamenih, živih i drugih ograda i potpornihzidova kojima bi se sprječavao slobodan prolaz uz more i bujice, koji bi smanjili propusnumoć bujica ili na drugi način ugrozili pomorsko i vodno dobro.Teren oko građevine, potporne zidove, terase i sl. treba izvesti na način da se ne narušavaizgled naselja, te da se ne promijeni prirodno oticanje vode na štetu susjednog zemljišta,odnosno susjednih građevina.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu12

Najveća visina potpornog zida ne može biti veća od 2,0m. U slučaju da je potrebno izgraditipotporni zid veće visine, tada je isti potrebno izvesti u terasama, s horizontalnomudaljenošću zidova od minimum 1,5m, a teren svake terase ozeleniti.Idejno rješenje hotelskog kompleksa Žager(Sastavni dio Urbanističkog projketa je Idejno rješenje hotelskog kompleksa)Slika 2.1. Gabarit objekata hotela po etažama dat u Idejnom rješenjuU tabeli u nastavku sa dati osvareni kapaciteti po etažama dati u idejnom rješenju hotela:PODRUM + SUTERENetaža u kontaktu sašetalištem uz morePODRUM + SUTERENetaža sa bazenom koji jeu kontaktu sa terenomPRIZEMLJEetaža sa recepcijom /prijemna etažakoteBRUTO GRAĐEVINSKAPOVRŠINA u idejnomrješenjuKORISNAGRAĐEVINSKA POVRŠINA uidejnom rješenju+2.00 1 683 m2 2 637 m2+6.00 2 040 m2 1 708 m2+10.00 1 723 m2 1 484 m2SPRAT 1smještajna etaža +15.00 1 102 m2 932 m2SPRAT 2smještajna etaža +18.00 1 102 m2 932 m2Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu13

SPRAT 3smještajna etaža +21.00 1 102 m2 932 m2UKUPNO RAZVIJENAPOVRŠINAkota sljemenakrova +24.608 753 m2 8 625 m2 ( max 8 666m2)Slika 2.2. Gabarit prizemlja objekata hotela u Idejnom rješenjuOstvarena zauzetost urbanističke parcele u Idejnom rješenju:UKUPNA IZGRAĐENA POVRŠINA PODOBJEKTOMpovšina terasa/ tremova na terenupovršina otvorenog bazena =271 m2(uračunato 20% ukupne površine otvorenogbazena koji je povezan sa terenom)površina garaža u podrumuIZGRAĐENA POVRŠINA POD OBJEKTOMkoja ulazi u obračun indexa zauzetosti2 714 m2ne ulaze u obračun - 342 m2uobračun ulazi + 54 m2ne ulaze u obračun2 155 m2 ( max 2 166 m2)Površine iskazane u tabeli 1 i tabeli 2 usklađene su max dozvoljenim površinama koje sudefinisane planom višeg reda, projektnim zadatkom i ovim planom.Pravila za uređenje prostora i građenje objekata u zahvatu PPPPN Morsko dobro- Pravila za uređenje prostora uređenog kupališta i građenje objekata uslužnihdjelatnostiPrema zakonu o Morskom dobru kupalište je morsko dobro namijenjeno za kupanje i možebiti „prirodno, uređeno i izgrađeno”. Plan predviđa izgradnju uređenog kupališta.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu14

Obzirom da u zoni zahvata plana nije evidentirana vrijedna prirodna obala planira seproširenje, i danas, izgrađene obale.Postojeća površina obale je 670 m2. Planira se proširenje obale za 1 600 m2.Planirano kupalište/ obala je širine od 5 m do 15m. Plan propisuje obavezu da sve vidnepovršine obale/ kupališta treba popločati kamenim pločama u betonskoj podlozi, a ivicuhodne površine koja uranja u more predvidjeti od blokova kamena sa zaobljenim rubom.Koristiti krupne, priklesane kamene ploče. Dio uređenog kupalšta planiran je oko pješčanaplaža.Posebnu ambijentalnu vrijednost predstavlja kameni zid, odnosno podzida nekadašnježeljeznice uz more, koji prilikom izgradnje uređenog kupališta treba zadržati.Sa vodene strane kupališta, prostor uređenog kupališta mora biti vidno ograđen naudaljenosti od 100m od obale, bovama koje su međusobno povezane. U ograđenimprostorima kupališta zabranjeno je prilaziti gliserima, čamcima, jedrilicama, daskama zajedrenje, skuterima i sl.Optimalan raspored funkcija na uređenom kupalištu ili u njegovom neposrednom zaleđu jesljedeći:- na 1000m2 površine ili 100m dužine uređenog kupališta treba postaviti minimum jedansanitarni čvor, dva tuša i kabine za presvlačenje, što znači da na ovom kupalištu trebaobezbijediti dva sanitarna čvora, četiri tuša i dvije kabine za presvlačenje- centralna zona kupališta je definisanim prostorom za postavljanje suncobrana i ležaljki;- zona neposredno uz more (min. 5m) treba da bude slobodna za kretanje, ulazak i izlazakkupača iz mora;- najmanje 1/3 plaže po dužini i dubini osloboditi od plažnog mobilijara;- shodno planiranom višem standardu kupališta (min 8m2/kupaču) upotrebna površinaizmeđu ležaljki mora biti minimum 150 cm, tj. dvije ležaljke i suncobran se morajusmjestiti na minimum 12.5m2 prema funkcionalnoj analizi prikazanoj na šemi ispod:Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu15

Funkcionalna šema rasporeda ležaljki na kupalištuUređena kupališta moraju se redovno održavati, a u zavisnosti od nivoa usluga na kupalištu.Na uređenim kupalištu mora biti organizovana spasilačka služba (određeni broj stručnoosposobljenih lica, primjeren kapacitetu kupališta), određen broj čamaca za spašavanje iostala spasilačka oprema prema međunarodnim ILS standardima.Uređena kupališta su ona koja u potpunosti ispunjavaju organizaciono tehničke,infrastrukturne, higijenske i bezbjednosne uslove shodno važećim propisima.Na uređenom kupalištu planiran je objekat za pružanje usluge ishrane i pića (U)/ restoran:− max bruto građevinska površina objekta je 200 m2− broj zaposlenih 10− uz objekat, a uokviru uređenog kupališta, predvidjeti terasu restorana− u okviru objekta planirati „infrastrukturni plažni punkt“ /sanitarije, tuševe ikabine za presvlačenje/− maximalna visina objekta je 5 m (Pili P sa galerijom)− objekat uslužne djelatnosti je funkcionalno vezan za hotel / priprema hrane uhotelu/- Pravila za uređenje pristaništaPristanište obezbjeđuje uslov za vez plaovila i obavljanje jednostavnih lučkih operacija(ukrcaj i iskrcaj putnika). Pristaništa raditi u skladu sa propisanim tehničkim rješenjima,uslovima plovidbe i uslovima organa nadležnih za praćenje stanja i zaštitu mora i obale.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu16

Ovim planom planirana su pontonska pristaništa u okviru zadate planske zone u moru.Planom je predviđena izgradnja oko 200m pontonskog pristaništa max širine 3 m.Prije izrade glavnog projekta izvršiće se detaljno geodetsko snimanje predmetnih lokacija iispitati maritimni uslovi, kako bi se oblik i veličina pristaništa prilagodili lokalnim uslovima.Broj privremenih vezova, oblik i materijal od kojeg su napravljena pristaništa, biće datirazradom kroz projektno rješenje, a u saradnji sa nadležinm organima. Prilikom izgradnjepristaništa treba u svemu postupiti prema smjernicama nadležnih resora.Mjere zaštite od elementarnih i drugih nepogodaZaštita od elementarnih nepogodaPredviđena je zaštita od elementarnih nepogoda, na osnovu Zakona o zaštiti odelementarnih nepogoda (Sl.list RCG br.57/92 i 27/94) i Pravilnika o mjerama zaštite odelementarnih nepogoda (Sl.list RCG br.6/93) i važećih tehničkih normativa i standarda.Objekti su kategorisani u skladu sa Pravilnikom o tehničkim normativima za izgradnjuobjekata visokogradnje u seizmičkim područjima ( Sl. list SFRJ br.31/81, 49/82, 29/83, 2/88i 52/90).Zaštita od požaraPredviđena je zaštita od požara na osnovu važećih zakonskih propisa (Zakon o zaštiti odpožara „Sl. list RCG", br. 47/92) i tehničkih normativa (Pravilnik o tehničkim normativima zaspoljnu i unutrašnju hidrantsku mrežu za gašenje požara - „Sl. list SFRJ", br 30/91) saodgovarajućim brojem uličnih požarnih hidranata.Hotelu je obezbijeđen pristupni put za vatrogasna vozila (objekat je sa tri strane dostupanvatrogasnim kolima_jadranska magistrala, bočna ulica koja povezuje magistralu i šetališteuz more i ulica uz more) u skladu sa Pravilnikom o tehničkim normativima za pristupneputeve, okretnice i uređenje platoa za vatrogasna vozila u blizini objekata povećanog rizikaod požara („Sl. list SRJ", br. 8/95). U objektu hotela predvidjeti unutrašnju hidrantska mreža,na osnovu Zakona o zaštiti od požara („Sl. list RCG", br. 47/92) i prema Pravilniku otehničkim normativima za spoljnu i unutrašnju hidrantsku mrežu za gašenje požara ( „Sl. listSFRJ", br. 30/91 ).Spoljni požarni hidranti (PH80) raspoređeni su na odgovarajućem međusobnom i rastojanjuod objekata, na osnovu Zakona o zaštiti od požara („Sl. list RCG", br. 47/92) i premaPravilniku o tehničkim normativima za spoljnu i unutrašnju hidrantsku mrežu za gašenjepožara („Sl. list SFRJ", br 30/91).Obavezno predvidjeti podjelu objekata na požarne sektore, a pojedine prostorije posebnopožarno izdvojiti, u svemu prema propisima.Saobraćaj- Postojeće stanjeGranice predmetne zone sa sjeverozapadne i jugoistočne strasu su Jadranska magistrala ilokalni put Baošići-Bijela. Saobraćajnice su u potpunosti izgrađene, kolovoz je sa zastoromod asfalta, postavljena je rasvjeta. Pješački saobraćaj se odvija po bankini magistralnogputa, kao i direktno po lokalnom putu.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu17

Unutar same zone postoji zemljana staza za pješake koja povezuje Jadransku magistralu ilokalni put.U zoni nema definisanog prostora za parkiranje putničkih automobila.Javni prevoz putnika organizovan je Jadranskom magistralom. Taksi stajališta u zonizahvata nema.- Planirano stanjeUsled značaja zone i njenog sadržaja, planirano je povezivanje postojećih saobraćajnicanovom saobraćajnicom. Planirana saobraćajnica omogućava pristup sadržajima hotela savise pozicija: preko platoa, ulaza u službene prostorije, garažu i parking prostor od 5PM.Nova ulica je za dvosmjerni saobraćaj sa dvije kolovozne trake, sa jednostranom pješačkomstazom. Osnovni elementi poprečnih profila saobraćajnice dati su na grafičkom prilogu“saobraćajna infrastuktura ”.Trasu saobraćajnica u situacionom i nivelacionom planu prilagoditi terenu i kotamaizvedenih saobraćajnica. Kolovoznu konstrukciju saobraćajnica projektovati s obzirom naočekivano saobraćajno opterećenje. Za mjerodavno vozilo usvojiti teretno dostavno vozilomanje, i povremeno veće nosivosti.Odvodnjavanje saobraćajnih površina rješavati atmosferskom kanalizacijom slobodnimpovršinskim padom.Planom je ostvareno 33GM u garaži i 13PM na terenu, što daje ukupan broj od 46PGM.Prilikom projektovanja i izvodjenja objekta potrebno je obezbijediti pristup koji mogu dakoriste lica sa ograničenim mogućnostima kretanja. U tu svrhu, svuda uz stepenišneprostore projektovati i odgovarajuće rampe sa maksimalnim nagibom 8%.Nivelacije svih pješackih staza i prolaza potrebno je raditi takođe u skladu sa važećimpropisima o kretanju invalidnih lica.Energetska infrastrukturaUz poštovanje zahtjeva Programskog zadatka izvršena je procjena vršne snage budućihobjekata u zoni zahvata, a zatim razmotren koncept buduće mreže, s obzirom na praktičnunemogućnost korišćenja postojeće elektroenergetske infrastrukture za napajanjeelektričnom energijom planiranih objekata.Na osnovu procijenjene snage zahvata, urbanističkog rješenja, postojećeg stanja iplanirane gradnje objekata, vodeći računa o sigurnosti i fleksibilnosti radaelektroenergetskog sistema, za potrebe snadbijevanja električnom energijom planiranihobjekata je predviđena izgradnja nove trafostanice 10/0.4 kV.Kod definisanja potrebne instalisane snage trafostanice računato je sa gubicima od 10% irezervom u snazi od 10%.Mjere energetske efikasnostiPoboljšanje energetske efikasnosti posebno se odnosi na ugradnju ili primjenu:niskoenergetskih zgrada, unaprijeđenje uređaja za klimatizaciju i pripremu tople vodekoriscenjem solarnih panela za zagrijavanje, unaprijeđenje rasvjete upotrebom izvora svjetlasa malom instalisanom snagom(LED, stedne sijalice ili HPS za spoljasnje osvjetljenje),koncepta inteligentnih zgrada (upravljanje potrošnjom energije glavnih potrošaca s jednogcentralnog mjesta). Sve nabrojane mogućnosti se u određenoj mjeri mogu koristiti priizgradnji objekata na području Urbanističkog projekta.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu18

Za izveđenje objekata uz navedene energetske mjere potrebno je primjenjivati (uzprethodnu pripremu stručnu i zakonodavnu) Direktivu 2002/91/EC Evropskog parlamenta(Directive 2002/91/EC of the European Parliament and of the Council of 16 December 2002on the energy performance of buildings (Official Journal L 001,04/01/2003)/ o energetskimsvojstvima zgrada, što podrazumijeva obavezu izdavanja certifikata o energetskimsvojstvima zgrade, kome rok valjanosti nije duži od 10 god.Korišćenje solarnih kolektora se preporučuje kao mogućnost određene uštede u potrošnjielektrične energije, pri čemu se mora povesti računa da ne budu u koliziji sakarakterističnom tradicionalnom arhitekturom.Vodosnabdijevanje i odvođenje otpadnih vodaVodosnabdijevanjeSnabdijevanje vodom UP Hotelski kompleks “Žagar” u Bijeloj je iz izvorišta Opačica uZelenici putem direktnog cjevovoda koji se proteže duž priobalja i iz rezervoara Kumbor.Maksimalna dnevna potrošnja za posmatrano područje iznosi 0.96 l/s. Maksimalna satnapotrošnja iznosi 2.41 l/s i tu količinu je potrebno dopremiti, i na nju se, raspoređenu posegmentima ovog područja, dimenzioniše distribuciona mreža područja.Područje UPa će se snabdijevati vodom sa distributivnog cjevovoda iz R. Kumbor AC/ PVC200mm.Odvođenje vodaNa području predmetnog UPa duž obalnog puta sa istočne strane postoji kanalizacionikolektor prečnika 250mm lokalnog karaktera. Kolektor završava podmorskim ispustomprečnika 300mm.Tokom 2012. je planirano da započne izgradnja obalnog kolektora Jošice - Meljine.Izgradnja se bazira na projektnoj dokumentaciji za kolektor sa pripadajućim pumpnimstanicama i potisnim cjevovodima koja je završena u toku 2010 god.Duž obalnog puta je planiran gravitacioni kolektor prečnika 500mm koji sakuplja otpadnuvodu pripadajućeg gravitacionog područja Bijele kao i ovog UPa i odvodi je u planiranupumpnu stanicu Bijela zapad.Nakon izgradnje ovog kolektora predviđeno je ukidanje potojeće obalne kanalizacije kao iukidanje podmorskih ispusta koji postoje na ovom zahvatu.Otpadna voda sa područja UPa će se odvesti u obalni kolektor preko niza pumpnih stanicau buduće postrojenje za prečišćenu otpadnu vodu za opšptinu Herceg Novi u Meljinama.Ukoliko se hotelski kompleks realizuje prije završetka i puštanja u funkciju novogkanalizacionog sistema, kao privremeno mjesto priključenja je postojeći kolektor prečnika250mm na istočnom uglu UPa.Slivno područje koje gravitira predmetnom području se drenira sa dva bujična potokaneposredno uz istočnu granicu naselja i nekih 50tak m niže od zapadne granice područja,zatvorenim kanalom. Dakle, potrebno je planirati odvođenje atmosferske vode sa krovnih ibetonskih površina, saobraćajnica i pješačkih staza samo sa površine područja UPa.S obzirom na pad terena, kanalisanje voda se preporučuje kišnim kanalima/ rigolama uzunutrašnje saobraćajnice kompleksa i staze uz odvođenje kanalisane vode more. Voda sabetonskih površina i krovova može da se odvodi u zelene površine radi smanjivanja oticanja(povećanja infiltracije).Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu19

PejzažLokacija “Žager” se nalazi u opštini Herceg Novi, u naselju Bijela, u dijelu između Jadranskemagistrale i puta neposredno uz morsku obalu. Istočna granica parcele je lokalni potok dokse sa zapada nastavlja ovo naselje. Teren se blago spušta prema moru koje se nalazi sajugoistočne strane lokacije. Ovo je pejzažno veoma atraktivna površina, otvorene vizureprema moru sa svih strana.- Postojeće stanjeNa predmetnoj lokaciji, zapravo na cijeloj površini nije izgrađen ni jedan objekat. Geografskiprimorski položaj, blizina mora i pedološka struktura tla omogućili su rast i razvoj biljnihkultura koje su karakteristične za suptropske oblasti kao i halofitne vegetacije. Ekspozicijalokacije, kao i potok koji je istočna granica uslovljavaju jače strujanje vazduha sa sjevera teklimatski uslovi ove mikrolokacije sugerišu nešto niže temperature nego u ostalompriobalnom dijelu.Postojeći zeleni fond na lokaciji predstavlja tragove nekadašnje uređene površine: ostacinasada naranči, pojedinačna stabla maslina, smokava, grupacija palmi i čempresa.Sadašnje stanje zelenila odražava stanje napuštenosti, nebrige za nasade agruma, maslinei smokve. Osjećaj napuštenosti uvećavaju pojedinačna osušena stabla kao i to što je cijelapovršina obrasla korovom i grupacijama samonikle vegetacije od lovora i elemenata makije.Na ovoj površini se nalaze i neka izrazito kvalitetna višedecenijska stabla čempresa, palmi iborova.Na osnovu rezultata pejzažne taksacije kojom se dobijaju podaci o bonitetu dendrološkogmaterijala, njegovom zdravstvenom stanju i dekorativnosti će se izvršiti uklanjanje ilipresadjivanje pojedinih sadnica u dijelu zelenog fond koji je na površinama predviđenim zanovi objekat i za pripadajuću infrastrukturu. Sav ostali vrijedni zeleni fond treba zadržati.Na osnovu analize trenutnog stanja zelenila nameće se zaključak da je neophodnavalorizacija ovog atraktivnog lokaliteta a u odnosu na namjenu i funkciju. Postojećavegetacija pokazuje da je u daljem planiranju moguće koristiti visokodekorativne vrste izasortimana mediteranskih biljaka kao i uklapanje sa postojećim fondom koje je mogućezadržati a koji je označen sa dobrim zdrastveno-estetskim ocjenama.Za potrebe presađivanja radi boljeg komponovanja i funkcije, predlažu se samo sadnicepalmi i maslina jer su to biljke koje uz stručno i pravovremeno odrađen postupak relativnodobro podnose presađivanje. Za ostale vrste se ne preporučuje presađivanje zbog njihovestarosti, dugog procesa oporavka nakon postupka presađivanja i neisplativosti. Izradomnovog projekta ozelenjavanja ovog prostora u zavisnosti od arhitektonskog rješenja objektakao i uređenja terena, ovaj prostor može da se prevede u veći stepen njegove estetske ifunkcionalne vrijednosti.U priloženoj tabeli pejzažne taksacije za ovu lokaciju daje se specifikacija svakogpojedinačnog stabla i ocjena njihovog zdravstveno - estetskog stanja.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu20

Tabela 2.1. Taksacija za K.P. 1569, K.O. BijelaOZNAKA NAPLANUVRSTAVISINA ( m)PRSNIPREČNIK(cm)STAROST(god.)ZDRAVSTVENOSTANJE (1-5)ESTETSKIIZGLED(1-5)UKUPNAOCJENA(1-5)NAPOMENAP1 PHOENIX CANARIENSIS 10 220 60-70 5 5 5P2 PHOENIX CANARIENSIS 15 250 60-70 5 5 5P3 PHOENIX CANARIENSIS 12 230 60-70 5 5 5P4 PHOENIX CANARIENSIS 10 220 60-70 5 5 5P5 PHOENIX CANARIENSIS 15 250 60-70 5 5 5P6 PHOENIX CANARIENSIS 8 200 60-70 5 5 5C1 PINUS PINIA 17 210 -60 2 1 1 Predlog za sječuC2 CUPRESSUS S. Pyramidalis 15 150 -50 4 5 5C3 CUPRESSUS S. Pyramidalis 18 180 -50 4 5 5C4 CUPRESSUS S. Horisontalis 10 120 -30 2 2 2 Predlog za sječuC5 CUPRESSUS S. Horisontalis 12 130 -30 2 2 2 Predlog za sječuC6 CUPRESSUS S. Horisontalis 10 120 -30 1 1 1 Osušeno stablo za uklanjanjeC7 CUPRESSUS S. Horisontalis 12 120 -30 2 2 2 Predlog za sječuC8 CUPRESSUS S. Horisontalis 10 100 -30 2 2 2 Predlog za sječuC9 CUPRESSUS S. Horisontalis 8 100 -30 2 2 2 Predlog za sječuC10 CUPRESSUS S. Horisontalis 9 120 -30 2 2 2 Predlog za sječuC11 CUPRESSUS S. Horisontalis 8 120 -30 2 2 2 Predlog za sječuC12 CUPRESSUS S. Pyramidalis 9 130 -30 5 5 5C13 CUPRESSUS S. Pyramidalis 15 180 -40 5 5 5C14 CUPRESSUS S. Pyramidalis 15 180 -40 5 5 5C15 CUPRESSUS S. Pyramidalis 12 150 -30 5 5 5C16 CUPRESSUS S. Horisontalis 10 200 -30 4 4 4C17 CUPRESSUS S. Horisontalis 9 150 -30 4 4 4C18 CUPRESSUS S. Horisontalis 9 150 -30 4 4 4C19 CUPRESSUS S. Horisontalis 9 150 -30 4 4 4C20 CUPRESSUS S. Horisontalis 15 180 -40 4 4 4C21 CUPRESSUS S. Horisontalis 12 150 -30 4 4 4C22 CUPRESSUS S. Pyramidalis 12 150 -30 4 4 4 Osušeno stablo za uklanjanjeC23 CUPRESSUS S. Pyramidalis 15 180 -30 1 1 1 Osušeno stablo za uklanjanjeC24 PINUS HALEPENSIS 20 250 50-70 5 5 5Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu21

L1 LAURUS NOBILIS 4 20 -10 2 2 2 Predlog za sječuL2 CITRUS SINENSIS 3 25 -15 2 2 2 Predlog za sječuL3 CITRUS SINENSIS 3 25 -15 2 2 2 Predlog za sječuL4 OLEA EUROPAEA 5 35 -20 4 4 4 Predlog za presađivanjeL5 LAURUS NOBILIS-GRUPA 3-5 20-30 -10 2 2 2 Predlog za sječuL6 FICUS CARICA 3 25 -10 1 1 1 Osušeno stablo za uklanjanjeL7 FICUS CARICA 5 35 -15 2 2 2 Predlog za sječuL8 FICUS CARICA 4 35 -15 2 2 2 Predlog za sječuL9 PITTOSPORUM T. - GRUPA 3-5 25-35 -15 4 4 4L10 QUERCUS SP. 9 90 -20 3 3 3L11 CITRUS SINENSIS-GRUPA 3-5 25-35 -15 2 2 2 Predlog za sječuL12 LAURUS NOBILIS - GRUPA 3-5 25-35 -10 2 2 2 Predlog za sječuUrbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu22

- Planirano stanjeSlika 2.3. Postojeće stanje zelenog fonda na lokaciji “Žager”Planom je predviđena izgradnja objekata u službi turizma i to hotelskog kompleksa sa 4 iliviše zvjezdica (T1.) Koncept ozelenjavanja usklađen je sa odredbama GUP-a, planiranimurbanističko arhitektonskim rješenjima i utvrđenim normativima za zelene površine ( stepen inivo ozelenjenosti).Važeći normativi za lokaciju za ovu vrstu namjene su:Hotel sa 4 i više zvjezdicamax.razvijena korisna površina objektamax. korisna površina prizemlja objektanajmanji ozelenjeni dio parcele8 666 m22 166 m230% ili 2000m2Prema zakonu o zaštiti prirode prostorno-planskom i projektnom dokumentacijom definišese očuvanje značajnih i karakterističnih osobina predjela, kao i održavanje bioloških,geoloških i kulturnih vrijednosti koje određuju njegov karakter.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu23

Planirane zelene površine treba da doprinesu estetskom i vizuelnom oplemenjivanjuživotne srdine na predmetnoj lokaciji, na poboljšanju mikroklimata, smanjenju buke iaerozagađenja, da istaknu I uokvire novoplanirane objekte hotelskog kompleksa. Planiranostanje uređenja zelenih površina mora biti usklađeno sa postojećim stanjem zelenila,uslovima sredine, planiranom namjenom površina i propisanim normativima za iste. Priplaniranju treba izvršiti funkcionalno zoniranje zelenih površina uspostavljajući optimalanodnos između izgađenih I površina pod zelenilom, uz upotrebu biljnih vrsta usaglašenih saprirodnim uslovima sredine kao i sa kompozicionim i funkcionalnim zahtjevima predmetnelokacije.Koncept planiranja zelenila treba da doprinese ukupnom ambijentalnom izgledu prostora.Pod uređenjem zelenih površina (minimalno 30% slobodnih zelenih površina)podrazumijeva se da se zadrži postojeća kvalitetna vegetacija i parcela ozeleni autohtonim ialohtonim vrstama.Opšte smjernice kod izrade ovog plana su:- Funkcionalno zoniranje slobodnih površina.- Usklađivanje kompozicionog rješenja sa namjenom slobodnih površina.- Izborom adekvatnog biljnog materijala za date uslove sredina, koji zadovoljavabiološke , estetske i funkcionalne zahtjeve- Maksimalno očuvanje autentičnih pejzažno-ambijentalnih vrijednosti lokacije- Maksimalno očuvanje i uklapanje postojećeg vitalnog i funkcionalnog zelenila unovoprojektovano rješenje, pogotovo stara i reprezentativna stabla. Na mestima gdenije moguće njihovo uklapanje i zadržavanje planirati njihovo presađivanje, što važiza vrste koje podnose presađivanje- Zadovoljavanje kriterijuma optimalnog odnosa između izgrađene i zelene površine- Vizuelna i zvučna zaštita pojasa uz magistralu- Upotreba karakterističnih elemenata parterne arhitekture i mobilijaraU okviru UP „Žager” izdvajaju se sljedeće kategorije zelenih površina (njihova kategorizacijaje izvršena po namjeni i načinu korišćenja):Zelene površine javnog korišćenjaLinearno zelenilo (drvoredi u sklopu kupališne zone)Linearno zelenilo utiče na poboljšanje higijensko-sanitarnih uslova, mikroklimatskihkarakteristika i estetskih vrijednosti. Formiranjem drvoreda postiže se zasjena duž pravcakretanja kao i njegovo naglašavanje, on služi kao štit od buke i izduvnih gasova motornihvozila. Izbor vrsta u drvoredu zavisi prevashodno od njegove namjene u okviru planiranihkategorija zelenila (zimzeleni i listopadni lišćari, četinari ili visoke palme).Smjernice za formiranje drvoreda- Sadnice koje se koriste za formiranje drvoreda moraju da imaju pravilno formiranhabitus i deblo visoko min. 2,5m. Treba takođe voditi računa o visini okolnih objekata,kod niskih objekata koristiti vrste sa nižom i rjeđom krunom.Minimalna visina sadnogUrbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu24

materijala kada je u pitanju drveće je 3.5-4m i obim stablana na visini od 1m je min.30-40cm.- Otvori u pločnicima za sadna mjesta moraj biti min. 1,0x1,0m. Takođetrebaobezbjediti i zaštitne ograde za sadnice koje se sade u pločnicima,- Za drvoredne sadnice treba koristiti vrste otporne na uslove sredine i izduvne gasove,takođe i one vrste koje ne daju tvrde I teške plodove i ne luče sokove. Drvorednesadnice treba da su prilagođene uslovima rasta u uličnim profilima (otpornost nazbijenost tla , vodni kapacitet zemljišta). Ako postoji zahtjev za zasjenom koristitivrste koje imaju veliki list I gustu široku krošnju.- Krune susjednih stabala u drvoredima mogu da se dodiruju ali ne smiju da sepreklapaju. Dovoljno velikim razmakom među stablima obezbjeđuje se, sem boljihvizura i dobro provjetravanje komunikacije.- Prilikom formiranja drvoreda na parkinzima trebalo bi osigurati na tri parking mjestapo jedno drvo a kod podužnog parkiranja na jedno parking mjesto jedno drvo. Ovorastojanje zavisi i od izbora vrste drveća, odnosno optimalne širine krošnje.- Treba isključiti vrste drveća sa razvijenim površinskim korijenom, kako bi se izbjeglodeformisanje trotoara.- Minimalna širina trotoara za formiranje drvoreda je 2,80 m.Zaštitni pojas uz magistraluGranicom parcele prema Jadranskoj magistrali preporučuje se sadnja zelenog zaštitnogpojasa koji treba da obuhvati površinu od regulacione do građevinske linije i ima sanitarnohigijenskufunkciju tj, da zaštiti planiranu namjenu od izvora buke i aero zagađenja. Zelenipojas treba da sadrži biljne vrste iz sve tri kategorije (visoko, srednje i nisko). Za njegovoformiranje koristiti kombinaciju raznih vrsta tampon zelenila otpornih na aerozagađenje,insolaciju i dominantan vjetar. Da bi se izbjegla monotonost iskoristiti ikombinovanje masivaukrasnog žbunja i živica različitih habitusa i boja, kaoi i grupa drvorednih sadnice koje seuklapaju sa postojećim stablašicama na terenu.Zelene površine ograničenog korišćenjaZelene površine turističkih objekata (hotelski kompleks )GUP propisuje za zelene i slobodne površine u okviru turističkih kompleksa mnogo većenormative koji su uslovljeni kategorijom planiranog hotelskog kompleksa. Sve postojećezelene površine zadržavaju se kao sastavni i neodvojivi djelovi ambijenta. Zelene površinehotelskih objekata moraju svojim kvalitetom da stvore što primamljiviji ambijent za boravakturista. Ove zelene površine treba da budu oragnizovane tako da gostima omoguće pasivanodmori i šetnju, obezbjede što ljepše vizure i što veći estetski doživljaj prostora.Smjernice za projektovanje zelenih površina u okviru turističkih kompleksa su:- Izvršiti taksaciju biljnog materijala, kao i procjenu njegovog zdravstvenog stanja idekorativnosti. Sačuvati i uklopiti svo zdravo, funkcionalno i dekorativno zelenilo.- Uređenje ovih površina kako u smislu ozelenjavanja, tako i u smislu planiranja ostalihsadržaja (staze, platoi, osvetljenje, mobilijar, hidranti), uključuje obaveznost izradeprojekta uređenja terena i pejzažne arhitekture.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu25

- Granicom parcele naročito prema saobraćajnicama preporučuje se tampon zelenilo idrvoredi.- Nije dozvoljeno ograđivanje parcele. Efekat ograđivanja na pojedinim djelovimapostići kombinacijom prirodnog i uređenog zelenila radi formiranja zaštićenihambijenata.- Planirati vertikalno zelenilo radi povećanja nivoa ozelenjenosti i što potpunijegestetskog doživljaja prostora. Vertikalno ozelenjavanje sprovesti primjenom pergola,ozelenjavanjem fasada objekta, terasa i ulaznih zona u objekat.- Kod projektovanja zelenih površina za ovu vrstu namjene koristiti vrste koje seizdvajaju po dekorativnosti sa naglaskom na parterno uređenje. Zbog pretežnoestetske funkcije ove kategorije zelenih površina koriste se biljke sa izuzetnodekorativnim svojstvima, različitog kolorita i forme lišća, cvjeća I plodova kao Iinteresantnim habitusima kod rasta i održavanja. Osim autohtonih biljaka mogu sekoristiti i strane vrste kojima odgovara mikroklima datog predjela, ukoliko imajuvisokodekorativne osobine. Upotrebljavaju se i hortikulturne forme koje opstaju uzintezivnu njegu. Prostor treba urediti izrazito dekorativno, bez pretrpavanja,soliternom sadnjom drveća i parternim uređenjem, korišćenjem najdekorativnijegšiblja, perena, cvetnica ili sukulenti, Posebnu pažnju posvetiti formiranu travnjaka.- Naročito je važan izgled zelene površine na prilazu objektu kao i ozelenjavanjenjegove ulazne zone. Na tim površinama predvidjeti visoko dekorativnereprezentativne vrste sa ciljem da se istakne atraktivnost samih objekata ispred kojihse nalaze kao I njihove namjene.- Posebnu pažnju je potrebno posvetiti osmišljavanju platoa, terasa, skverova i staza.Poželjno je i planiranje vodenih sistema (fontane, česme, vodene površine i sl.)- Posebnu pažnju posvetiti projektovanju osvjetljenja kao I urbanog mobilijara (klupe,panoi, kante za otpatke …)- Obavezno predvidjeti hidrantsku mrežu radi zalivanja novoplaniranih zelenihpovršina.- Ove zelene površine tretirati kao zelenilo najviše kategorije održavanja i njege tj.zelenilo sa najvećim stepenom održavanja.- Planirani biljni materijal mora biti zdrav i rasadnički njegovan, stablašice treba dabudu minimalne visine od 3-4 m, a obim stabla na visini od 1m minimalno 15-20cm.- Moguća je soliterna sadnja visokog drveća i palmi. Soliterne stablašice treba daispune uslov minimalne visine od 4-5m, obim stabla na visini od 1m treba da budeod min. 40-45cm.- Zbog poboljšanja kvaliteta zemljišta projektovati humusiranje zelenih površina u slojuod min. 30-50cm.Tokom građevinskih radova, površinski sloj zemlje lagerovati ikoristiti ga za nasipanje površina predviđenih za ozelenjavanje.U okviru ove kategorije zelenila izdvajaju se i sljedeće podkategorije:1) Linearno zelenilo (drvoredi u sklopu kompleksa)2) Vertikalno ozelenjavanje3) Krovno zelenilo1)Linearno zeleniloUrbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu26

U sklopu urbanističke parcele ozelenjavanje prilaznih saobraćajnica, pločnika i trotoara,pješačkih i parking prostora sprovodi se linearnom sadnjom drvorednih, sadnica. Obodomparcele drvoredna stabla se sade u pravcu regulacione linije na međusobnom razmaku cca6m i na 1m od regulacione linije zbog zaštite od gasova i buke.(Uslovi dati pod stavkomI.a.).2)Vertikalno zeleniloZelene površine u okviru zahvata ovog UP mogu se proširiti i obogatiti vertikalnimmozelenjavanjem koje služi za ukrašavanje fasada, terasa i potpornih zidova. Obzirom napretežno estetsku funkciju ove kategorije zelenih površina, koriste se biljke sa izuzetnodekorativnim svojstvima.3)Krovno zeleniloKrovno zelenilo podrazumjeva ozelenjavanje betonskih ploča na krovovima objekata,iznad podzemnih garaža i slično. Na objektima sa ravnim krovom poželjno je planiratikrovno ozelenjavanje uz neophodnu pripremu izolacione podloge specifične za ovaj vidozelenjavanja i vodeći računa o izboru sadnog materijala sobzirom na posebne uslove ukojima bi biljke egzistirale. Za ovaj tip ozelenjavanja nephodno je planirati tzv. kade dubinemin. 50cm sa propisanom hidroizolacijom I odvodima za površinske vode. Humusni slojmora biti min. 40-45cm a drenažni sloj-šljunak min. 5-10cm. Vrste koje se planiraju morajuimati plitak i razgranat korjenov sistem.Idejno rješenje hotelskog kompleksa ŽagerSastavni dio Urbanističkog projekta Žager je i idejno rješenje hotelskog komleksa. U sklopuidejnog rješenja za ozelenjavanje je, za sve kategorijeje, predviđeno ukupne 2650m 2 štozadovoljava propisanu normu od minimalnih 2000m 2 za zelene površine.Na urb. parceli UP 2 i pored opšteg uslova o maksimalnom očuvanju kvalitetnog zelenila,izvjestan broj vrijednih stabala mora biti ukonjeno na račun planirane izgradnje. U pitanju sustari četinari (Oznake C2,C3,C13,C11,C16 u planu) koji slabo podnose presađivanjezbogoštećenja korjenovog sistema pa se predlaže nadomještanje novoposađenim stablašicamekoje će imati dovoljnu visinu I razgranat habitus (visine min 4-5m) Za četinare C20 i C21 kojiulaze u pješačku zonu predlaže se njihovo zadržavanje ostavljanjem dovoljno velikih otvorau pločniku. Za presađivanje se predlaže stablo masline L4 jer masline odlično podnoseizmještanje na novu lokaciju. Sva ostala vrijedna stara stabla iz date tabele taksacije Iprocjene boniteta treba sačuvati I uklopiti u novoprojektovano ozelenjavanje.U zoni duž obale, koja je uređena kao kolsko- pješački saobraćajnica i javno kupalište,planira se zeleni koridor od drvorednih sadnica, koji treba da čini dio buduće kontinualnepešačke - kolske linije duž čitave obale Morskog dobra. Za tu namjenu potrebno je očuvatipostojeće vrijedne masive zelenila.U sklopu bazena arhitekta je predvidio zelenu površinu koju bi trebalo rješiti sadnjomsoliterne sadnice dovoljne visine (npr. palme) da to mjesto postane fokalna tačka zasve vizure sa terasa bazena i hotelskih soba.Predlog biljnih vrstaPored autohtonih biljnih vrsta, prilikom izbora biljnog materijala mogu se koristiti i alohtonebiljne vrste visoke dekorativnosti koje se uklapaju u date mikroklimatske uslove.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu27

a/Drvoredne sadnice, stablašice i soliteri:Cedrus sp.,Cupressus sp., Acacia sp., Quercus ilex, Pinus pinea, Pinus maritima, Magnoliasp., Olea eurpaea, Cercis siliqastrum, Lagerstroemia indica, Cinnamomum camphora,Eucaliptus sp., Pittosporum tobira, Albizia julibrisin, Agrumi, Melia azedarach,b/Palme,dracene, juke i kaktusi:Chamaerops humilis, Chamaerops excelsa, Cycas revoluta, Phoenix sp., Washingtonia sp.,Butia sp., Dracena sp., Cordylina sp., Agava sp.,Yucca sp., Dasylirion sp., ...c/ Žbunje:Polygala myrtifolia, Callistemon sp., Grevillea sp., Nerium oleander, Photinia sp., Cameliasp., Pittosporum sp., Myrtus sp., Teucrium fruticans, Tamarix sp., Arbutus unedo, Aucubajaponica, Hydrangea hortensis, Viburnum tinus, ...d/Penjačice:Bougainvilea sp., Tecoma radicans, Rincospermum jasminoides, Wisteria sinensis, Hederasp.,...e/ Mediteranske pereneLavandula sp., Rosmarinus sp., Agapantus africanus, Santolina sp., Cineraria maritima...Nabrojane vrste služe samo kao predlog za pojedinačni izbor prilikom detaljnog planskoguređenja prostora - izrade glavnog projekta.Relevantni planovi, politike i strategijeSistem prostornog planiranja u Crnoj Gori zasniva se na hijerarhiji planova, počevši odProstornog plana Crne Gore pa prema nižim nivoima. Predmetni urbanistički projekat je udirektnoj vezi sa sledećim relevantnim planovima, politikama i strategijama razvoja,usvojenim na državnom, odnosno lokalnom nivou:1. Prostorni plan Crne Gore do 2020. godine,2. Nacionalna strategija održivog razvoja Crne Gore,3. Strategija regionalnog razvoja Crne Gore,4. Prostorni plan područja posebne namjene za Morsko dobro,5. Strateški master plan za otpadne vode za Crnogorsko primorje i Opštinu Cetinje,6. Strateški master plan za upravljanje čvrstim otpadom,7. Strategija razvoja turizma Crne Gore do 2020. godine,8. Prostorni plan Opštine Herceg Novi 2008. g. i9. Generalni urbanistički plan Opštine Herceg Novi 2001. g.PPCG do 2020.g. je nacionalni plan koji definiše smjernice razvoja države u narednimgodinama, polazeći od analiza postojećeg stanja različitih regija (primorske, centralne,sjeverne). Čini nam se važnim iznijeti koncept na kojem Crna Gora temelji svoj budućirazvoj i koji se oslanja na održivom razvoju.Prostor Crne Gore je osnova za razvoj cjelokupnog stanovništva države, jačanje suštinske,osmišljene upotrebe prostornih potencijala, kao i očuvanje raznolikosti predjela ibiodiverziteta. Regionalne posebnosti su osnova za postizanje lokalnog, regionalnog imeđunarodnog identiteta Crne Gore i njenih sastavnih područja. Pozicija Crne Gore uEvropi je oduvijek imala ogroman uticaj na njene prostorne i društveno-ekonomske odnose.Način upotrebe prostora je važan element u određivanju nacionalne kulture.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu28

Glavni procesi i faktori koji utiču na prostorni razvoj su globalizacija, evropske integracije,tržišna ekonomija, brz razvoj informacione tehnologije, trendovi urbanizacije, demografskepromjene, promjene klime i veća opšta ekološka svijest među stanovništvom. Sagledavanjerazličitih procesa i činjenica, te organizovanje prostornog razvoja u smislu dugoročnihzahtjeva je moguće jedino ako se slijedi opredjeljenje za održivi razvoj.Vizija ekonomskog razvoja, zasnovana na potrebi da se ubrza ekonomski rast i finalizujeproces tranzicije u pravcu tržišne ekonomije (uz podsticanje inovacija i produktivnosti,jačanje preduzetništva, sprečavanje odliva kvalitetnog kadra sa dobrim izgledima zabudućnost, ali, u isto vrijeme, vođenju računa o ispunjavanju zahtjeva održivosti krozintegraciju politike o životnoj sredini i ekonomske politike i kroz ublažavanje efekataekonomskog rasta na životnu sredinu;Socijalna vizija, koja obuhvata smanjenje siromaštva i zaštitu najosjetljivijih grupacijastanovništva, kao i obezbjeđivanje pravednije raspodjele dobrobiti ekonomskog razvoja usvim segmentima društva;Vizija životne sredine, odnosno neophodnost da se zaštiti životna sredina i održivoupravljanje prirodnim resursima, uz istovremenu stimulaciju sadejstva razvoja i zaštiteživotne sredine, imajući na umu pravo budućih generacija na kvalitetan život;Etička vizija, koja obuhvata unapređenje upravljanja/administracije kroz izgradnju kapacitetameđu svim akterima (centralna vlast, lokalne vlasti, privatni sektor i civilno društvo) i prelazsa centralizovanog procesa donošenja odluka na pregovore, saradnju, koordiniraneaktivnosti i decentralizaciju, kao i implementaciju principa jedinstva i solidarnosti, ipoštovanja ljudskih prava kroz reafirmaciju prava na razvoj u zdravom i pravednomokruženju.Vizija kulture, odnosno, neophodnost da se zaštite kulturne raznolikosti i identitet, uzistovremneno jačanje kohezije cjelokupnog društva. Na osnovu ovih vizija definisano je petopštih ciljeva u Nacionalnoj strategiji održivog razvoja:1. Ubrzan ekonomski rast i razvoj i smanjenje regionalnih razvojnih razlika;2. Smanjenje siromaštva; obezbjeđivanje ravnopravnosti u pristupu uslugama i resursima;3. Obezbjeđivanje efikasne kontrole i smanjenja zagađenosti, kao i održivo upravljanjeprirodnim resursima;4. Unapređenje sistema upravljanja i učešća javnosti; angažovanje svih aktera, nezaboravljajući izgradnju kapaciteta na svim nivoima;5. Očuvanje kulturne raznolikosti i identiteta.Vizija i opšti ciljevi održivog razvoja u Crnoj Gori su tretirani kao vodeće opredjeljenje upripremi Prostornog plana. Formulacija opštih i sektorskih specifičnih principa, ciljeva ismjernica, kao i teritorijalnih odredbi za prostorni razvoj Crne Gore uvijek odražavajunavedene zahtjeve održivog razvoja. Ekonomija i infrastruktura igraju prvorazrednu ulogu urazvoju svake nacije, s toga se smatra prikladnim navođenje djelova iz PPCG kojima sudefinisani principi i ciljevi za svaku tematiku direktno vezanu za Studiju lokacije u izradi.Ekonomski razvojStrateški pravci razvoja ekonomije Crne Gore su definisani u raznim dokumentima VladeCrne Gore, prije svega u sektorskim politikama u kojima se, kao glavni cilj razvoja, definišeodrživi ekonomski rast, uključujući preovladavajući uticaj privatnog sektora. PerspektivaUrbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu29

udućeg društvenog i ekonomskog razvoja Crne Gore leži u široj primjeni onih principa kojisu dominantni u Evropskoj uniji, tj. konkurentnost zasnovana na znanju, inovacijama ipreduzetništvu. U tom smislu, određena, više indirektna, uloga treba da se očekuje oddržave, dok se na tradicionalnu Vladinu politiku podsticanja (kroz razne stimulacije,oslobađanje od poreza, razne mjere zaštite) treba manje oslanjati. Principi ekonomskograzvoja su:1.Korišćenje komparativnih prednosti područja na kojem su locirane;2.Primjena odgovarajuće tehnologije i procesa proizvodnje kako bi se negativni uticaji naživotnu okolinu sveli na minimum (zagađenje vazduha, zagađenje zemljišta, zagađenjevode, buka, saobraćaj);3.Definisanje postupaka za prekid djelatnosti i priprema prostora za upotrebu nakonzavršetka te djelatnosti;4.Zaštita životne okoline, biodiverziteta i predjela;5.Konsolidacija sa principima i kriterijumima održivog razvoja.TurizamPrincipi1.Produžavanje turističke sezone širenjem turističke ponude i poboljšanjem smještajnihkapaciteta, kako bi se odgovorilo potrebama tokom godine;2.Promovisanje raznih segmenata turističke ponude u skladu sa međunarodnimstandardima, kako bi Crna Gora postala destinacija privlačna raznim ciljnim grupama;3.Poboljšano i prošireno povezivanje turističkog sektora sa ostalim relevantnim privrednimsektorima, kao što su poljoprivreda, usluge i prevoz;4.Svaki aspekat razvoja turizma treba da teži očuvanju prirodnih vrijednosti koji čine glavnuosnovu za turizam u Crnoj Gori, što obuhvata poštovanje arhitektonskih struktura, kao ikapaciteta nosivosti odgovarajućih područja;5.Poboljšanje i razvoj dodatnih smještajnih kapaciteta treba da se fokusira na sledećekriterijume:a) revitalizacija postojećih zgrada,b) praćenje principa savremene arhitekture turističkih objekata i sistema, usklađene sapostojećim naseljskim strukturama imajući u vidu tradicionalno, urbano i prirodnookruženje,c) koncentrisanje razvoja u postojećim naseljima, kako bi se izbjeglo nepotrebnozauzimanje zemljišta i da bi se povećala efikasnost komunalne infrastrukture i usluga(vodosnabdijevanje, kanalizacioni sistem, snabdijevanje električnom energijom,upravljanje otpadom).Ciljevi1.Razvijati turizam srednjeg i visokog standarda je prioritet u odnosu na turističke kapacitetenižeg standarda;Objašnjenje: U skladu sa Master planom za razvoj turizma, strateški cilj jeste da se uvećajukapaciteti hotelskih kreveta visokog standarda na 50 000 smještajnih jedinica do 2010.godine, a da se do 2020. godine ova cifra udvostruči, kako bi se ostvario ekonomskiUrbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu30

potencijal turističkog sektora. Uvećanje broja hotelskih kreveta visokog standarda mora bitipraćeno smanjenjem broja hotelskih i apartmanskih kreveta nižeg standarda koji i dalje čineveliki dio smještajnih kapaciteta. Treba očekivati da će se ukupan broj kreveta smanjiti, dokće se prihod po krevetu uvećati. Broj kreveta koji je predložen Master planom za razvojturizma mora se posmatrati kao mogući maksimum; realizacija stvarne izgradnje i proširenjazavisi od stvarnih kapaciteta nosivosti odgovarajućih oblasti (prirodni resursi,vodosnabdijevanje, tretman otpadnih voda, tretman otpada itd.), kao i od rezulata procjenaočekivanih uticaja na životnu sredinu.2.U planinskim područjima zimski turizam će se razvijati u skladu sa kapacitetima nosivostiodređenih područja i u skladu sa principima i ciljevima održivog razvoja;3.U ruralnim područjima, adekvatni vidovi turizma poput agroturizma, avanturističkogturizma, ekstremnih sportova i sl. razvijaće se u skladu sa kapacitetima nosivostiodređenog područja i u skladu sa principima i ciljevima održivog razvoja;4.Na odgovarajućim lokacijama, razvijaće se zdravstveni i wellness turizam u skladu sakapacitetima nosivosti određenog područja i u skladu sa principima i ciljevima održivograzvoja;5.Svi zahtjevi za investiranje u veće turističke objekte moraju biti dopunjeni procjenamaočekivanih uticaja na životnu sredinu, procjenom efekata regionalne ekonomije, procjenomseizimičkog rizika i procjenom socijalnog uticaja;6.U zaštićenim ili oblastima predviđenim da budu zaštićene, investiranje u nove, dodatne iliu proširenje postojećih turističkih objekata (hotela, marina, skijaške infrastrukture itd.)može se sprovesti jedino na osnovu prostorno-planske i urbanističke dokumentacije iprograma upravljanja koji su iz njih proistekli.Objašnjenje: Za sada, ne postoje pouzdane i čvrste osnove za razvoj zaštićenih ili oblastipredviđenih da budu zaštićene, koja pruža jasne smjernice za pojedine oblasti. Ovoobuhvata i odredbe za ekološku i društvenu nosivost kapaciteta, posebno imajući u viduzahtjeve razvoja po sektorima.Uslovi za zaštitu i unapređenje životne sredineUnapređenje životne sredine• U cilju racionalnog korišćenja energije treba iskoristiti sve mogućnosti smanjenjakorišćenja energije. Pri izgradnji koristiti savremene termoizolacione materijale , kao bi sesmanjila potrošnja toplotne energije• predvidjeti mogućnost korišćenja solarne energije• kao sistem protiv pretjerane insolacije koristiti održive sisteme (zaštitu škurama,građevinskim elementima, zelenilom i dr.) kako bi se smanjila potrošnja energije zavještačku klimatizaciju• drvoredima smanjiti uticaj vjetra i obezbijediti neophodni zaštitu u ljetnjim mjesecima• inkorporiranjem zelenih masa u strukturu objekata omogućiti korisnicima prostora kontaktsa prirodom• predvidjeti zelenu tampon zonu između saobraćajnica i građevinskih struktura,• odlaganje smeća i otpada vršiti u okviru organizacije komunalne djelatnosti.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu31

2. OPIS POSTOJEĆEG STANJA ŽIVOTNE SREDINE PREDMETNOGPODRUČJA I NJENOG MOGUĆEG RAZVOJA, UKOLIKO SE PLAN ILIPROGRAM NE REALIZUJE2.1 Prirodne karakteristikeProjekcije turističkih (hotelskih) smeštajnih kapaciteta date u Masterplanu ukazuju da 2020.godine turistička ponuda Crne Gore treba da se sastoji iz kvalitetno izgrađenih i savremenimstandardima prilagođenih hotelskih objekata. Herceg Novi u turističkim aktivnostima CrneGore ostvarivao je visok stepen učešća djelujući sa nekoliko drugih opština, prije svega saBudvom kao vodećim turističkim područjem Crne Gore. Prethodno strateško opredeljenjebudućeg razvoja i kvalitativnog mijenjanja strukture ponude turizma Crne Gore biće mogućeostvariti jedino ukoliko u njemu Herceg Novi sa svojim turističkim resursima i potencijalimabude učestvovao. Ona nisu mala i zanemariva, već značajna i za Crnu Goru opredjeljujuća.Jedostavnije rečeno u prethodnoj projekciji smeštajnih kapacieta i ostvarenih prihodasigurno je da će Herceg Novi učestvovati sa petinom, ako ne i više. Orijentaciono napodručju Herceg Novog krajem 2020. godine bi trebalo da funkcioniše 2000 hotelskihkreveta sa pet zvezdica, 8000 kreveta sa četiri zvezdice, 20.000 ležaja u apartmanima10.000 ležaja u privatnim sobama itd. Prihod od turističke djelatnosti, zadržavajući isterelacije, trebao bi da pomenute godine na području Herceg Novog iznosi 250 miliona eura.Projekcije, međutim, moguće je prihvatiti kao uslovne i orijentacione kao kvantificiraneciljeve kojima treba težiti.Kao što je već ranije navedeno, predmetna lokacija se nalazi na crnogorskom primorju napodručju Opštine Herceg Novi.Površina zahvata plana je:1. „Izmjene i dopune GUP- a Herceg Novi za zonu Bijela- Grabi“ kojim je definisanprostor od 7222 m2 ( UP 1 i UP 2)2. „PPPPN Morsko Dobro“ kojim je definisan prostor od 1107 m2 na kopnu i zahvatmora od 8899 m2 (UP3 i UP4).Računajući na dobru putnu mrežu, blizinu aerodroma u Tivtu i Dubrovniku, povoljne prirodnekarakteristike lokacija ima povoljne uslove za razvoj turizma.Geološko-tektonske odlikeTeren Opštine Herceg-Novi je vrlo komplikovane geološke grane, pa je to jedno odnajsloženijih područja u jugoistočnom dijelu Dinarida. Zastupljene su naslage vrlopromjenljivog litološkog sastava, a njihov je strukturni položaj intenzivno poremećentektonskim pokretima. Regionalno posmatrano, područje pripada geotehničkoj jediniciBudva - Bar („Cukali Zona“) Na ovom području razvijeni su raznovrsni sedimenti Trijasa,Jure, Krede, Tercijara i kvartarnih tvorevina, a dio terena pokriven je antropogenimnaslagama.Seizmološke karakteristikeEfekti zemljotresa iz 1979. g. definisali su svojim posledicama i pojavama seizmičkekarakteristike ovog područja.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu32

Zona zahvata spada u zonu umjerenog potencijala seizmičke nestabilnosti. Naposmatranom zahvatu izdvojene su tri mikroseizmičke zona: B3,C1,C2.Teren je uslovno stabilan što znači da je u prirodnim uslovima stabilan, ali pri izvođenjuinženjerskih radova ili pri izrazitoj promjeni prirodnih faktora, može postati nestabilan.Nosivost terena je uglavnom određena kroz sljedeće kategorije:- Nosivost 12 - 20 N/cm², vezana je uglavnom za grupu poluvezanih naslaga u čijemsastavu prevladavaju pjeskovita glina, odlomci i blokovi krečnjaka.- Nosivost 7 N/cm² zabilježena je u pjeskovitim sedimentima proluvijalnih konusa u kojimasu u priobalnom dijelu bile registrovane pojave likvifakcije.U zaključku, treba imati na umu da su sve ove vrijednosti date načelno jer se nosivostterena mora eksperimentalno utvrditi za samu lokaciju prilikom projektovanja objekata krozizradu geomehaničkog elaborata.Geomorfološke karakteristikePodručje Kumbora, Baošića i Bijele obuhvata usku priobalnu zonu nagiba do 10°. Obala jeneznatno razuđena a zatečena morfologija je uglavnom izmijenjena gradnjom.Visinska razlika terena na lokaciji je 9 m od 1.5 do 10.5 mnv. Ekspozicija terena je vrlopovoljna jer je lokacija cijelom dužinom izložena jugo istočnoj strani.Klimatske prilikeKarakteristka Crnogorskog područja je da ima umjerenu klimu s blagom zimom i neprevrućim ljetom. Minimalna temperatura vazduha u zimskim mjesecima iznosi 5 o C, dok uljetnim mjesecima ta temperatura ima vrijednost od 20 o C. Maksimalne mjesečnetemperature u ljetnim mjesecima imaju vrijednost od oko 35 o C, a u zimskim mjesecima 11-13 o C.Najniža srednja mjesečna temperatura u Herceg Novom je u januaru mjesecu, i iznosi 8° -9°C, a najviša srednja mjesečna temperatura je u avgustu sa 24° - 25°C.U Herceg-Novom ima prosječno godišnje:TemperaturaProsječan broj danagodišnjeIznad 30 o C 33Iznad 25 o C 105Ispod 0 o C 3.3Na području Herceg Novog, kao i na cijelom primorju, osim Bokokotorskog zaliva,dominantni su vjetrovi iz smjera sjeveroistoka i jugozapada.U zavisnosti od distribucije vazdušnog pritiska koji je niži u toku ljetnjeg perioda a znatno višiu zimskom periodu, na području Herceg Novog se javlja nekoliko vrsta vjetrova. Bura jehladan i suv sjeverni vjetar koji duva u zimskom periodu iz pravca sjeveroistoka. Jugo jevlažan vjetar, duva u toku hladnijeg dijela godine iz pravca jugoistoka. Od svih ostalihvjetrova, može se izdvojiti sjeverozapadni vjetar. U toplijem dijelu godine javlja se, za ovopodručje veoma karakterističan vjetar - maestral koji duva na kopno iz pravca zapad -jugozapad.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu33

Hidrogeološke i hidrografske karakteristikeNa prostoru zahvata plana mogu se izdvojiti tri hidrogeološka kompleksa: komplekskarbonatnih stijena pukotinske i kavernozne poroznosti, kompleks vodonepropusnih stijena -flišni sedimenti, kompleks interglanuralne poroznosti -nevezane stijene- kvartar.Kompleks karbonatnih stijena pukotinske i kavernozne poroznostiKako je kontakt karbonatnih stijena i fliša u kontaktnom području hipsometrijski relativnovisok, to su glavni pravci podzemnih voda usmjereni prema uvalama Zelenike i Morinja, auovom dijelu terena se javljaju kao sekundarni tokovi u periodima visokih nivoa podzemnjihvoda.U periodima značajnih vodenih taloga u slivnom području, ovdje se javljaju izvori nakontaktu flišne serije i karbonatnih stijena. U tom slučaju vode koje se javljaju kao lokalnipovremeni tokovi ili procjeđivanja, manji izvori i pištevine mogu značajnije da utiču nainženjersko geološke karakteristike terna.Kompleks vodonepropusnih stijena - flišni sedimentiU osnovi terena na ovoj lokaciji leže flišne naslage koje predstavljaju izolator od podzemnevodeobzirom da je učešće laporaca i laporovitog materijala u flišnoj seriji preko 80%.Kompleks interglanuralne poroznosti -nevezane stijene- kvartarKvartarni materijal u dijelu terena koji je ravan ili neznatnog nagiba ima funkciju rezervoaragdje se formira izdan zbijenog tipa. U priobalnoj zoni se javlja posebna izdan koja imadvojako prihranjivanje. Od podzemnih voda iz viših djelova terena sa jedne i iz mora sadruge strane. U ovoj zoni je ta pojava značajna zbog pojave zaslanjenosti voda i njihoveagresivnosti na građavinski materijal.Pedološke karakteristikeObalno područje Opštine Herceg-Novi, dio je padine Bokokotorskog zaliva, gdje je današnjinivo mora usporio odnos erodiranog materijala prema svojoj prirodnoj erozionoj bazi (dnodoline), pa su stvoreni veliki naplavinski nanosi u Kutskom i Sutorinskom polju veomapovoljni kao poljoprivredno zemljište.Od obale ka planini nalaze se različiti tipovi zemljišta: mediteranska crvenica (tera rosa),planinske crvenice tipa Buavica, plitka skeletna crvenica, odnosno Buavica, dok udepresijama taloženje materijala sa viših terena je uslovilastvaranje srednje dubokog i dubokog zemljišta.Oko naselja duž priobalnog pojasa Opštine Herceg-Novi, stvorena su smeđa antropogenazemljišta na terasama koje je uglavnom izgradila ljudska ruka.Radom rijeka i bujičnih potoka duž priobalnog dijela, stvorena su mlađa, genetskinerazvijena zemljišta, duvijum i aluvijalno-deluvijalna zemljišta.Aluvijalno -deluvijalno zemljište je lošije plodnosti, obično pripada III i IV bonitetnoj klasi. Uodnosu na aluvijume, koji su pretežno pjeskovitog i pjeskovito -ilovastoog sastava, aluvijalno-deluvijalno zemljište je obično teže, tj ilovasto ili ilovasto-glinovito. Na potpuno ravnomzemljištu drenaža zemljišta je slaba, a uslovljena je težim sastavom zemljišta i bliskompodzemnom vodom.Predmetna lokacija obzirom da je u priobalnom dijelu izgrađuju antropogena zemljišta apadine i padinske strane malog brda, sjeverno od predmetne lokacije, erodirana zemljišta.Pejzažne i ambijentalne specifičnosti i tretman prirodnih vrijednostiZahvat plana spada u mješoviti pejzaž u antropogeno znatnije izmijenjenoj sredini. Intezivanproces urbanizacije glavni je nosilac degradacije pejzaža.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu34

U pogledu ugroženosti mora, ovaj dio zaliva je naročito pod uticajem zagađenja s kopna i tozbog brojnih direktnih ispusta kanalizacije bez prethodnog tretmana. Posledice ovakvogstanja su povremene pojave cvjetanja mora kao i prekoracenja dozvoljenog kvaliteta vodeza kupanje. Tome treba dodati i povremena zagadenja iz Jadranskog brodogradilišta Bijela.Trajno rješenje moguće je samo odvodnjom otpadnih voda cijelog Zaliva u otvoreno more.Osim zagađenja od saobracaja na ovom podrucju nema drugih znacajnijih zagadivacavazduha.Buka se posebno javlja uz glavne saobraćajnice i povremeno je intenzivna na podrucjuzahvata plana obzirom da sadašnja magistrala služi i lokalnom i tranzitnom soabraćaju.FloraČitav pojas morskog dobra Republike Crne Gore pripada provinciji eumediteranske zonezimzelene vegetacije sveze Quercion ilicis. Izvorno, ovu svezu sačinjavaju šumske sastojinasa karkterističnim prisusutvom česvine, odnosno njihova degradirana, žbunovita varijanta -makija.U priobalnom pojasu postoji duga tradicija uzgajanja ukrasnih biljaka domaćeg i stranogporijekla. Ukrasne biljke uzgajaju se na razne načine: u parkovima i drugim javnim zelenimpovršnama, privatnim vrtovima i stanovima. Pogodnost blage mediteranske klime, kao itradicionalno duga pomorska povezanost s dalekim zemljama omogućili su da se u primorjudanas nalazi oko 170 udomaćenih egzotičnih biljnih vrsta.Geografski primorski položaj, blizina mora i pedološka struktura tla omogućili su rast i razvojbiljnih kultura koje su karakteristične za suptropske oblasti kao i halofitne vegetacije.Ekspozicija lokacije, kao i potok koji je istočna granica uslovljavaju jače strujanje vazduha sasjevera te klimatski uslovi ove mikrolokacije sugerišu nešto niže temperature nego uostalom priobalnom dijelu.Postojeći zeleni fond na lokaciji predstavlja tragove nekadašnje uređene površine: ostacinasada naranči, pojedinačna stabla maslina, smokava, grupacija palmi i čempresa.Sadašnje stanje zelenila odražava stanje napuštenosti, nebrige za nasade agruma, maslinei smokve. Osjećaj napuštenosti uvećavaju pojedinačna osušena stabla kao i to što je cijelapovršina obrasla korovom i grupacijama samonikle vegetacije od lovora i elemenata makije.Na ovoj površini se nalaze i neka izrazito kvalitetna višedecenijska stabla čempresa, palmi iborova.FaunaInsekti: Opšta karakteristika faune insekata u globalnim i lokalnim razmjerama je izuzetnabrojnost vrsta, u odnosu na druge grupe živog svijeta, i za jako mali broj vrsta je mogućeodrediti njihov status ugroženosti. U Opštini Herceg Novi postoje dva karakteristična tipabiocenoze: eumediteranske vegetacije sa malo reliktnih vrsta insekata, s obzirom da su onenaseljene tek nakon perioda posljednje glacijacije i submediteransku koja ima jedan brojendemičnih vrsta, sačuvanih u lokalnim refugijuma od ledenog doba.Apis mellifera – medonosna pčela pored oprašivačke funkcije ima i veliku ulogu uproizvodnji meda koji je i hrana i lijek. Insekti koji su štetni mogu direktno da ugrožavajučovjeka, domestifikovane životinje, biljne kulture kao i korisne insekte. Phlebotomusspappataci - papadac, vrsta komarca naročito rasprostranjenog na ovom području prenosijednu vrstu protozoe, izazivača oboljenja lišmanioza pasa a i ljudi.Šumski mrav (Formicarufa L.) se često uzima kao dobar indikator stanja ekosistema, uopšte.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu35

Na ovom području su prisutne vrste od međunarodnog značaja iz porodica: Orthoptera(Empusa fasciata Brulle, Poecilimon elegans Br., Pholidoptera femorata Krauss.),Coleoptera (Blattochaeta montenegrina Jeannel, Langelandia gjonovici Reitter, Scarodytessavinensis Zimmermann) i Lepidoptera (Papilio alexanor Esper.- sredozemni lastin repak,Parnassius mnemosyne L.)Vodozemci: Od vodozemaca česti su: zelena krastača (Bufo viridis) i gatalinka (Hylaarborea) koja je međunarodno zaštićena vrsta. Svako zagađenje a naročito pesticidi izpoljoprivrede i povećanje pH-vrijednosti staništa su fatalni za ove životinje. I vodozemci igmizavci često stradaju na drumovima od automobila.Gmizavci: Od gmizavaca na ovom području mogu se naći: evropska kornjača (Emysorbicularis), kraška gušterica (Podarcis melisellenis), oštroglava gušterica (Lacertaoxycephala), veliki zelembać (Lacerta trilineata) dug oko tridesetak centimetara, glavor(Ophisaurus apodus) i poskok (Vipera ammodytes) dugi do metar, te najveći gmizavac naovom području - kravosas (Elaphe quatuorlineata), zmija koja može narasti preko dvametra dužine, a koja prema vjerovanju pije mlijeko kravama. Oko vodenih površina česta jebjelouška (Natrix natrix), a u ljudskoj blizini redovno je prisutan kućni macaklin-tarantela(Hemidactylus turcicus) za koga se često misli da je otrovan. Inače.područje juga Crne Goresmatra se vrlo reprezentativnim i sa maksimalnom biološkom raznovrsnošću za vodozemcei gmizavce.Ptice: Zbog blage klime na hercegnovskom području se nalazi veliki broj stanarica ignjezdarica. Zahvaljujući svom geografskom položaju i povoljnim ekološkim uslovima,područje Herceg Novog predstavlja značajan koridor (epops) i gardelin (Carudelis carudelis)(koji obitava po poljima) pticama selicama koje putuju iz srednje i sjeveroistočne Evropeprema Africi. Naravno, na obali imamo nekoliko vrsta galebova (Larus cachinans-srebrnastigaleb, ima “živu” koloniju na ostrvu Mamula), a morski vranci (Phalacrocorax aristotelis iPhalacrocorax carbo) su dosta rijeđi. Vrabac (Passer domesticus) je ubjedljivo najčešćaptica gradske sredine, a lastavice (Hirundo rustica) se gnjezde po starim zidinama. Ušumarcima i makiji su česti: drozdovi (Turididae), sjenice (Paridae), kraljići (Regulidae),grmuše (Sylvidae) i veoma ukrasni pupavac (Upupa).Ekološke karakteristike priobalnog moraVode Crnogorskog kontinentalnog šelfa pripadaju zoni intezivne izmjene vodenih masaizmeđu Jadranskog i Jonskog mora. Tako ulaz slane i tople Jonske površinske vodeprevladava u površinskom i srednjem sloju, dok izlaz hladnije i manje slane Jadranska vodepreovladava u prizemnom sloju. Stoga je dominantno strujanje u površinskom sloju u smjeruNW, posebno tokom toplijeg dijela godine. Brzina površinskog strujanja kreće se između 0,2i 0,5 ms -1 .Temperatura u površinskom sloju se kreće između 13 o C i 27 o C, dok u prizemnim slojevimanikada ne pada ispod 12-13 o C. Zasićenje kiseonikom kreće se između 80 i 112%.Stanje kvaliteta priobalnog moraIako se u obalno more ispuštaju cjelokupne količine neprečišćenih urbanih otpadnih voda,sanitarni kvalitet mora na javnim plažama je poslednjih godina je zadovoljavao sanitarneuslove.U Opštini Herceg Novi, kvalitet morske vode (izvor informacija: JP Morsko Dobro) mjeri sena 17 lokacija, od čega su 4 na otvorenom moru. Opšti kvalitet morske vode I klase bio je na5 lokacija (Dobreč, Mirište, Njivice, kupalište hotela „Topla“ i Ćorovića plaža). KvalitetUrbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu36

morske vode II klase, prema mjerodavnoj vrijednosti, bio je na lokacijama: Kamenari, Bijela,Baošići, Kumbor, Zelenika, Meljine, plaža hotela „Plaža“, Yahting klub, plaža RVI, plaža kodVile Galeb i Žanjice. Obje klase su pogodne za kupanje i rekreacju na moru.Lokacija u Đenovićima je, prema izračunatoj mjerodavnoj vrijednosti prelazila granice IIklase.Takođe, treba posebno istaći pojavu tropske alge Caulerpa racemosa, koja je tridesetihgodina prošlog vijeka dospjela u Mediteran. Njeno naglo širenje zabilježeno je 90-tih godina,a za ovu algu je kerakterističan brzi rast na svim tipovima medija, pa svojim gustim„naseljima“ sprečava prodor svjetlosti neophodne za ostale korisne alge i biljni svijet, čimese izaziva njihovo uginuće. Osim toga, ova opasna alga, kako ističu stručnjaci Instituta zabiologiju mora, ispušta u vodu štetne alkaloide, koji izazivaju uginuće svih drugihorganizama u okolini, čime u velikoj mjeri utiču na smanjenje biodiverziteta mora.Na našim prostorima veoma malo indusrijske vode tretira se prije ispuštanja u površinskevode ili u javnu kanalizacionu mrežu. Čak i u ovim slučajevima efikasnost cijelog procesanije garantovana i rijetko se provjerava. Industrijske otpadne vode često su bogate toksičnimmaterijama organskog i neorganskog porijekla.Zbog navedenog, treba istaći da je samo zaštićen Bokokotorski zaliv osnova daljeg razvojaturizma i cjelokupnog Herceg Novog.Kvalitet vazduhaPermanentno praćenje kvaliteta vazduha u Crnoj Gori vrši se u skladu sa zakonskimovlašćenjima na osnovu Zakona o zaštiti vazduha i podzakonskih akata. Program kontrolekvaliteta vazduha vršen je u skladu sa Zakonom o zaštiti vazduha (“Sl. list CG“, br. 25/10).Kontrola kvaliteta vazduha vrši se radi utvrđivanja nivoa zagađenosti vazduha i ocjeneuticaja zagađenog vazduha na zdravlje ljudi, životnu sredinu i klimu, kako bi se preduzelepotrebne mjere u cilju zaštite životne sredine, zdravlja ljudi i materijalnih dobara.Kontrola kvaliteta vazduha vrši se mjerenjem nivoa zagađenosti vazduha osnovnim ispecifičnim zagađujućim materijama porijeklom iz stacionarnih izvora (ložišta, industrija) isaobraćaja i upoređivanjem izmjerenih vrijednosti sa dozvoljenim koncentracijama štetnihmaterija u vazduhu.Na području Herceg Novog nema većih zagađivača vazduha. Lokalno zagađenje potiče unajvećoj mjeri od grijanja bilo privrednih i zdravstvenih objekata, bilo domaćinstava, dok suhotelski kapaciteti zagadjivači samo u koliko rade u sezoni grijanja. Praćenje kvalitetavazduha na području Herceg-Novog vrše JU Centar za ekotoksikološka ispitivanja CrneGore (u okviru godišnjih Programa kontrole kvaliteta vazduha Crne Gore, za Bar, Budvu,Kotor, Tivtu, Ulcinj i Herceg Novi) i Republički hidrometeorološki zavod (na meteorološkimstanicama Kotor, Budva i Bar), a sve prema Programu koji sprovodi Agencija za zaštituživotne sredine.Emisija zagađujućih materija u atmosferu grada Herceg Novog iz stacionarnih izvora je uposljednje vrijeme relativno niska zahvaljujući nepovoljnoj privrednoj situaciji, a ne mjeramaza zaštitu kvaliteta vazduha.U ovakvoj situaciji dolaze do izražaja ostali izvori zagađivanja, sa manjim obimom emisije. Uprvom redu, tu je značajan veliki porast gustine i dinamike drumskog saobraćaja. Uticajovog linijskog izvora je lokalizovan na relativno usku zonu oko saobraćajnica, ali je uurbanim sredinama znatno veći, naročito u određeno doba dana ili sezone, ili pri specifičnimstanjima atmosfere.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu37

Utvrđivanje zagađenosti vazduha od izduvnih gasova iz motornih vozila na saobraćajnicamavrši se mjerenjem sadržaja azotdioksida, ugljenmonoksida, olova, formaldehida iugljovodonika.Najveći uticaj kamiona na životnu sredinu odnosi se na emisiju izduvnih gasova. Sa drugestrane, nivo emisije izduvnih gasova povezan je sa potrošnjom goriva, kvalitetom goriva,načinom sagorijevanja i naknadnom obradom izduvnih gasova.S obzirom da se opština Herceg Novi nalazi na nižoj nadmorskoj visini smanjena jekoncentracija polutanata u izduvnim gasovima motornih vozila, osim azotovih oksida.Prema podacima MUP-a Herceg Novi, broj vozila u gradu kreće se od 12 do 15 hiljada, anjihova starost je oko 15 godina. Ostale osobine, kao što su broj vozila koja koriste dizelgorivo, broj vozila koja koriste bezolovni benzin kao goriva, opšti podaci sa tehničkogpregleda svih vozila nisu dostupni iz razloga što isti nisu sistematizovani.U zimskoj sezoni do izražaja dolazi loženje kao izvor zagađivanja, bilo iz pojedinačnihložišta, kao centralno grijanje naselja ili industrijskih objekata.Zbog povoljnih klimatskih uslova u opštini Herceg-Novi (srednja temperatura vazduha iznad18 o C prisutna je više od 160 dana) potreba za zagrijavanjem stambenih i poslovnih prostoraje dosta manja u odnosu na ostale opštine Crne Gore, i na osnovu toga potrošnja goriva zatu svrhu je dosta smanjena.Sistematsko mjerenje imisije osnovnih zagađujućih materija u prizemnom sloju vazduha vršise svakodnevno u 24-časovnim uzorcima vazduha.Srednje i maksimalne mjesečne vrijednosti osnovnih zagađujućih materija, odnosnoCsr.,Cmax. i C 95 vrijednosti sadržaja sumpor dioksida, ukupnih azotnih oksida i dima i čađiu H.Novom tokom prethodnih godina (izvor: Agencija za zaštitu životne sredine iMinistarstvo zaštite životne sredine 2005-2010.g: Izvještaji o stanju životne sredine u CrnojGori).god.bile su niže od propisanih normi. Maksimalna vrijednost taložnih materija bila jeiznad GVZd. Maksimalne vrijednosti prizemnog ozona u ljetnjim mjesecima su prelazileGVZd. Ukupne lebdeće čestice, sadržaj teških metala u njima i u taložnim materijama usvim mjerenjima je bio ispod GVZd. Sadržaj PAH-s predstavljen i kao Csr. i Cmax.bio jeiznad GVZd.Na osnovu dobijenih podataka, kvalitet vazduha u Herceg Novom može se ocijeniti kaoveoma dobar.BukaPravilnikom o graničnim vrijednostima nivoa buke u životnoj sredini (Sl. List CG, 60/11.g.)normativno je regulisan nivo buke u naseljenim mjestima prema zonama naselja i to takveda nivo buke ne smije prelaziti dopuštene vrijednosti za određenu zonu naselja.U konkretnom slučaju predmetno područje svrstano je u:Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu38

Tabela 3. Granični nivoi buke u otvorenim boravišnim prostorina za pojedine zone premaodredbama Pravilnika o graničnim vrijednostima nivoa buke u životnoj sredini(Sl. List CG, 60/11.g.).Red.broj6cZonaZona pod jakim uticajem buke koja potiče oddrumskog saobraćajaNajviši dozvoljeni nivoispoljne buke L Aequ dBADan Veče Noć60 60 55Sistematski podaci o buci na predmetnom području ne postoje.Zaštićeni objekti prirode i vegetacijaPo osnovu domicilnog zakonodavsta Izdvajanje i stavljanje pod zaštitu pojedinih objekataprirode izvršeno je na osnovu Zakona o zaštiti prirode (Sl. List CG br. 51/08). U skladu saZakonom utvrđenom kategorizacijom, na području Crnogorskog primorja su pod zaštitustavljeni sledeći objekti (u okviru kategorije spomenici prirode):- Hortikulturni objekti - Park nekadašnjeg hotela „Boka“ (1,2 ha).- Biljne zajednice -Munika (Pinus heldraichii), na Orjenu (300 ha).- Medveđa lijeska (Corylus colurna), na Orjenu.- Primjerci i skupine biljnog svijeta - Hrast česvina ili crnika (Quercus ilex) na Savini i brduIlinici kod Herceg Novog.- Rijetke i ugrožene vrste- Colchcum hungaricum Janka - kaćunak, zastupljen u Herceg-Novom.Riješenjem Republičkog zavoda Crne Gore (Sl.list SRCG 36/82) na području cijele državezaštićene su 52 biljne vrste, 314 životinjskih vrsta i cijeli red slijepih miševa.Objekti kulturne baštineDominantna ambijentalna istorijsko graditeljska cjelina lako uočljiva i prepoznatljiva jesrednjevjekovna tvrđava sa gradskim jezgrom Herceg Novog koju karakteriše ansambl kulapovezanih zidinama i razuđena urbana matrica sa reprezentativnim sakralnim i brojnimprofanim građevinama. Dijelovi fortifikacije predstavljaju prepoznatljive simbole grada kaošto je Kanli kula, Forte mare Sahat kula i Španjola.Na teritoriji opštine Herceg Novi registrovano je ukupno 47 spomenika kulture, i to:I kategorije1. Manastir Savina, Savinska dubrava; dva kilometra istočno od starog jezgra HercegNovog, nalazi se manastir Savina. Izgradnja Manastira je započeta u XV vijeku. Posvojim stilskim karakteristikama najstariji djelovi manastirskog kompleksa pripadajugotici, mala crkva, a velika manastirska crkva građena krajem XVIII vijeka predstavljareprezentativni primjer crkvene arhitekture epohe baroka.II kategorije1. Sakralni kompleks sa Njegoševom školom, Topla2. Crkva Sv. Trojice, KutiUrbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu39

3. Crkva Sv. Tome, Kuti4. Crkva Sv. Sergeja i Vakha, Podi5. Crkva Sv. Stefana, Sušćepan6. Crkva Sv. Neđelje, Jošica7. Crkva Riza Bogorodice, Bijela8. Crkva Sv. Petke, Mukovi, poluostrvo Luštica9. Manastirski komplek, ostrvo Žanjice10. Crkva Sv. Trifuna, Klinci, Luštica11. Kompleks Crkve Av. Tome, Trebesin12. Staro gradsko jezgro Herceg Novog13. Zidine starog hercegnovskog Grada14. Kanli Kula, Herceg Novi15. Tvrđava Forte Mare, Herceg Novi16. Tvrđava Španjola, Herceg Novi17. Utvrđenje Mamula, ostrvo Lastavica,zatim 29 objekata treće kategorije, te ukupno 63 sakralna objekta graditeljskog nasljeđa,vojnih objekata ili drugih grupacija i kompleksa koji nisu registrovani kao spomenici kulture.Zaštićeni objekti prirodeRješenjem Republičkog Zavoda za zaštitu prirode broj 01-299 od 28.04.1965. godine„Utvrđuje se da Park Hotela Boka“ u Herceg Novom ima svojstvo zaštićenog objekta prirodekao Botaničko-hortikulturni objekat.2.2 Mogući razvoj stanja u životnoj sredini na predmetnom području ukoliko se nerealizuje Urbanistički projekatU slučaju da ne dođe do realizacije predmetnog urbanističkog projekta, ukoliko ne dođe do„divlje“ gradnje, neće se promijeniti postojeće stanje životne sredine.3. IDENTIFIKACIJA PODRUČJA ZA KOJA POSTOJI MOGUĆNOST DABUDU IZLOŽENA ZNAČAJNOM RIZIKUPrimjena Urbanističkog projekta će prvenstveno imati uticaj na samu lokaciju, te nasusjedno područje.Karakteristike okoline lokacijeOkolinu lokacije karakteriše stambeno-poslovno sa svim svojim osobinama.Pejzaž koji dominira područjem je pejzaž gradskih osobina, tj. antropogeni pejzaž naselja iapartmanskih sadržaja, da bi iznad njih u pozadini dominirali obronci brda prekrivenirijetkom stalno zelenom vegetacijom tipa makije.More u području, prema podacima o sanitarnom kvalitetu mora na javnim plažama jepodobno za kupanje. Međutim, ti isti podaci pokazuju da more onečišćuju otpadne vode, štoupozorava da povećano onečišćenje može prerasti u zagađenje i onemogućiti more zakupanje i rekreaciju.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu40

4. POSTOJEĆI PROBLEMI U POGLEDU ŽIVOTNE SREDINE U VEZI SAURBANISTIČKIM PROJEKTOMPoseban problem u obalnom području predstavlja razriješavanje konflikata koji se javljajuuslijed težnji da se realizuju projekti koji nose kratkoročni profit, nasuprot dugoročnojvalorizaciji kroz zaštitu i očuvanje prirodnog ambijenta.Uzimajući u obzir sadržaj i glavne ciljeve Urbanističkog projekta, te karakteristike i sadašnjestanje u predmetnom i susjednom prostoru, identifikovana su slijedeća sporna pitanjaživotne sredine koja je trebalo ocijeniti u postupku Strateške procjene uticaja na životnusredinu:- Biološka raznolikost, flora i fauna, zaštićena područja,- Kvalitet obalnog mora,- Zelene površine,- Pejzaži,- Ljudsko zdravlje i kvalitet življenja.5. OPŠTI I POSEBNI CILJEVE ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINEUSTANOVLJENI NA DRŽAVNOM ILI MEĐUNARODNOM NIVOU KOJISU OD ZNAČAJA ZA URBANISTIČKI PROJEKATRepublika Crna Gore ima osnovne akte, kao što su Ustav, Strategija održivog razvoja,Zakon o zaštiti životne sredine, koji omogućuju da se zaštiti životna sredina i integrišuekološki faktori u cilju postizanja održivog razvoja. Međutim, postojeći sistem za upravljanježivotnom sredinom je nedovoljan za ispunjenje svih obaveza koje proizlaze iz zakonskihobaveza.Iako u Crnoj Gori postoji dugo iskustvo u planiranju namjene prostora, postupak izrade idonošenja prostornih planova je imao niz slabosti. Rezultat toga su izraženi negativnitrendovi u upravljanju prostorom, koji se prvenstveno manifestuju kroz promjenu namjeneprostora, neplansku ili nelegalnu (divlju) izgradnju, i nekontrolisanu urbanizaciju. Ovim seugrožavaju i devastiraju najvrijedniji resursi Crne Gore, kao što je pomorsko dobro. Poredtoga ugrožavaju se ili trajno narušavaju prirodne vrijednosti i pejzažne cjeline koji činenasljeđe Crne Gore i njeno jedinstveno obilježje kao ekološke države. Istovremeno slabikvalitet življenja, posebno u velikim gradovima i obalnom području, usled pretrpanostinaselja, kao i zastarjelosti i nedostupnosti infrastrukture.Posljednjh 15-tak godina, poseban je pritisak načinjen u obalnom području i to od straneturizma, pomorske privrede i eksploatacije mineralnih sirovina. Ove su aktivnosti uglavnomneodrživo eksploatisale neobnovljive prirodne resurse (prije svega prostor i pejzažnevrijednosti). Stoga se može opravdano reći da je prostor na obali, kao jedinstvena ispecifična vrijednost Crne Gore, u velikoj mjeri „potrošen”, budući da je pretrpio izmjenuprirodnih i pejzažnih vrijednosti.Jedan od uzroka za ovakvo stanje je i rascjepkanost nadležnosti između pojedinihinstitucija, koju prati i preklapanje nadležnosti. Stoga je nužno uspostaviti integralni sistemupravljanja obalnim područjem.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu41

5.1 Način određivanjaOpšti i posebni ciljevi zaštite životne sredine ustanovljeni na državnom nivou, koji su odznačaja za Urbanističke projekte, su određeni na osnovu sledećih relevantnih dokumenatausvojenim na državnom i opštinskom nivou:- Prostorni plan Crne Gore do 2020. godine,- Nacionalna strategija održivog razvoja Crne Gore,- Strategija regionalnog razvoja Crne Gore,- Prostorni plan područja posebne namjene za Morsko dobro,- Strateški master plan za otpadne vode za Crnogorsko primorje i Opštinu Cetinje,- Strateški master plan za upravljanje čvrstim otpadom,- Strategija razvoja turizma Crne Gore do 2020. godine,- Prostorni plan Opštine Herceg Novi i- Generalni urbanistički plan Opštine Herceg Novi.Za određivanje ciljeva zaštite životne sredine ustanovljene na međunarodnom nivou, koji suod značaja za Urbanistički projekat, korišćeni su dolje navedeni relevantni međunarodnidokumenti koje je usvojila Skupština Republike Crne Gore. Njihovom ratifikacijom Republikaje Crna Gora preuzela obavezu sprovođenja njihovih odredbi:1. Konvencija o bioraznolikosti,2. Okvirna Konvencija Ujedinjenih nacija o klimatskim promjenama,3. Kyoto protokol Okvirne konvencije Ujedinjenih nacija o klimatskim promjenama,4. Bečka konvencija o zaštiti ozonskog omotača,5. Montrealski protokol o materijama koje oštećuju ozonski sloj, i6. Konvencija o globalnoj zaštiti od dezertifikacije.5.2 Opšti ciljevi zaštite životne sredineUzimajući u obzir gore navedene dokumente određeni su sledeći opšti ciljevi zaštite životnesredine od značaja za Urbanistički projekat:- Biološka raznolikost, flora i fauna- Zaštita biodiverziteta kao cjeline, a posebno komponenti specijskogbiodiverziteta koji imaju konzervacijsku vrijednost,- Zaštita postojećih zaštićenih područja i proglašenje novih.- Kvalitet priobalnog mora- Održati postojeći kvalitet priobalnog mora sprječavanjem daljeg zagađenjamora otpadnim vodama i sprovođenje integrisanog upravljanja obalnimpodručjem.- Zelene površine- Očuvati postojeću mediteransku vegetaciju,- Uspostaviti optimalni odnos između izgrađenih i slobodnih javnih površina.- Pejzaži- Očuvati i unaprijediti vrijedne prirodne i istorijske pejzaže i specifičnosti unutarnjih.- Ljudsko zdravlje i kvalitet življenja- sprovoditi zdrav način života,Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu42

- zaštititi i unaprijediti kvalitet življenja,- smanjiti buku i vibracije,- ograničiti zagađenje vazduha na nivo koji ne oštećuje prirodne sisteme i neugrožava ljudsko zdravlje,- osigurati održivo upravljanje čvrstim otpadom,- osigurati snadbijevanje s dovoljnim količinama pitke vode,- prikupiti, obraditi i na odgovarajući način odložiti sve komunalne otpadne vode,- povećati mogućnost rekreacije u otvorenim i zatvorenim prostorima,- osigurati normalno odvijanje saobraćaja za vrijeme sezone i potreban brojparking mjesta.5.3 Posebni ciljevi zaštite životne sredineNa osnovu gore navedenih opštih ciljeva zaštite životne sredine i određenih mjera zaštite,uzimajući u obzir sadašnje stanje u prostoru utvrđeni su slijedeći posebni ciljevi zaštiteživotne sredine, indikatori, te ciljani rezultati po pojedinim područjima/elementima životnesredine.Primjenom usvojenih indikatora uzimajući u obzir ciljane rezultate načinjene su i procjeneznačajnosti uticaja na životnu sredinu sprovođenja Urbanističkog projekta ovog lokaliteta.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu43

Tabela 5.1. Opšti ciljevi, indikatori i ciljani rezultati koji se žele postići primjenom Urbanističkog projektaPodručje/element Opšti cilj Indikator Ciljani rezultatBioraznolikost, florai fauna, i zaštićenapodručjaKvalitet priobalnogmoraZelene površine(vegetacija)- Zaštita biodiverziteta kaocjeline, a posebnokomponenti specijskogbiodiverziteta koji imajukonzervacijsku vrijednost,- Zaštita postojećih zaštićenihpodručja i proglašenjenovih.- spriječiti zagađenje obalnogmora do nivoa koji nećeugroziti prirodne osobine ionemogućiti njegovokorištenje u skladu snamjenom- Očuvati postojećumediteransku vegetacju- Uspostaviti optimalni odnosizmeđu izgrađenih islobodnih zelenih površinaPejzaži - Očuvati i unaprijeditivrijedne prirodne i istorijskepejzaže i specifičnostiunutar njih.- broj i veličinauništenih staništa nakopnu i moru- broj i veličinazaštićenih površina- ispunjenje ciljevanacionalnog plana ozaštiti bioraznolikosti- broj ugroženih vrsta- udovoljavanjesanitarnim kriterijimaza kvalitetu mora zakupanje i uzgojmorskih organizama- izvještaj o stanjuvegetacije,- odnos izmeđunovoizgrađenih izelenih površina,- očuvane zaštićene biljne i životinjske vrste,- očuvana zaštićena područja- kvalitet mora zadovoljava kriterijim zanjegovu namjenu- sačuvati postojeće zelene površine istvorene nove s biljnim vrstamakarakterističnim za predmetno područje ilokalne klimatske uslove, a veličinomusklađene s brojem korisnika- veličina zelenih površina minimalno 25 % odnovoizgrađenih površina- Izvještaj o pejzažu - pejzaž očuvan unutar svojih prirodnihkarakteristikaUrbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu

Ljudsko zdravlje ikvalitet življenja- sprovoditi zdrav način života- zaštititi i unaprijediti kvalitetživljenja,- ograničiti zagađenjevazduha na nivo koji nećeštetiti prirodnimekosistemima i ljudskomzdravlju- smanjiti buku i vibracije- snabdjeti sve objekte pitkomvodom,- prikupiti, obraditi i naodgovajući način odložitikomunalne otpadne vode,- osigurati održivo upravljanječvrstim otpadom,- povećati mogućnostrekreacije u otvorenim izatvorenim prostorima- osigurati normalno odvijanjesaobraćaja za vrijemesezone i potreban brojparking mjesta- broj stanovnika,- kvalitet vazduha ugranicamapropisanihvrijednosti,- jačina buke ugranicamapropisanihvrijednosti,- izvještaj ovodosnabdjevanjupodručja,- izvještaj o odvođenjukomunalnih otpadnihvoda,- izvještaj o održivomupravljanju čvrstimotpadom,- broj i kapacitetmjesta za rekreaciju,- izvještaji osaobraćajnimtokovima- broj parking mjesta- intenzitet buke unutar propisanih granica- kvalitet vazduha u granicama propisanihvrijednosti,- svi objekti snabdjeveni pitkom vodom,- sve količine komunalnih otpadnih voda,prikupljene, obrađenje do odgovarajućegstepena i ispuštene na pogodno mjesto,- osigurani uslovi za odvojeno prikupljanječvrstog otpada koji će se reciklirati,- saobraćaj se odvija bez zastoja,- broj parking mjesta 1-1,2/1stambenojjedinici, 50/100 soba, 0,3/gledaocuUrbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu

6. MOGUĆE ZNAČAJNE POSLJEDICE PO ZDRAVLJE LJUDI IŽIVOTNU SREDINU6.1. Metodologija, kriterijumi i indikatoriPrvi korak u prepoznavanju mogućih uticaja primjene Urbanističkog projekta je bioutvrđivanje rezultata sprovođenja ključnih elementa UP, te područja u kojem će doćido značajnijih promjena. Drugim riječima utvrđeno je do kakvih će promjena doći uodnosu na sadašnje stanje usled promjene turističkih kapaciteta i kvaliteta. Nakon štoje to utvrđeno identifikovani su mogući uticaji koje utvrđene promjene mogu imati naživotnu sredinu korišćenjem dolje navedenih kriterijuma. Uticaji su opisani kvalitativnona osnovu ekspertske procjene.Jednom identifikovani mogući uticaji su zatim vrednovani da bi se utvrdio njihovznačaj. Vrednovanje je načinjeno primjenom indikatora koji su ranije utvrđeni izpostavljenih ciljeva Urbanističkog projekta i na nivou države prihvaćenih ciljevazaštite životne sredine.Za određivanje značaja uticaja na životnu sredinu korišćena je slijedeća kvalitativnaskala:++ vrlo pozitivan uticaj+ pozitivan uticaj0 uticaja nema, ili je neznatan- negativan uticaj-- vrlo negativan uticajBioraznolikost, flora i fauna, i zaštićena područjaZa ocjenu uticaja na ovu komponentu životne sredine korišćeni su ovi kriterijumi:- da li predloženo rješenje smanjuje broj vrsta (t.j. bioraznolikost);- da li utiče na zaštićene ili ugrožene vrste ili njihova staništa, ili ekološkiosjetljiva područja.Smanjenje broj vrsta (t.j. smanjenje bioraznolikostii)Kao što je već navedeno, obalni pojas Crne Gore karakteriše bogatstvo i različitostbiljnih i žvotinjskih vrsta, što mu daje određenu specifičnost i vrijednost. Zagađenjemora, izgradnja obale, nekontrolisani i prekomjerni ulov morskih organizama,uništenje područja s prirodnom vegetacijom usled neplanske i neodgovarajućeizgradnje, zagađenje zemljišta i vazduha, nekontrolisana i prekomjerna upotrebaraznih vrsta pesticida, nekontrolisani lov kopnenih organiizama mogu dovesti donestanka pojedinih biljnih i životinjskih vrsta, što dovodi do smanjenja biodiverziteta uodređenom području. U priobalnom pojasu postoji duga tradicija uzgajanja ukrasnihbiljaka domaćeg i stranog porijekla. Ukrasne biljke uzgajaju se na razne načine: uparkovima i drugim javnim zelenim površinama, privatnim vrtovima i stanovima.Pogodnost blage mediteranske klime, kao i tradicionalno duga pomorska povezanosts dalekim zemljama omogućili su da se u primorju danas nalazi oko 170 odomaćenihegzotičnih biljnih vrsta.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu46

Izlaskom na teren, u cilju izrade ove Strateške procjene uticaja na životnu sredinu,konstatovano je da je prostor nenjegovan i neodržavan.U cilju adekvatnog sagledavanja kvaliteta zelenog fonda, na svim površinama jeizvršena detaljna analiza postojećeg zelenila. Analiza je obuhvatila: popis, premjer(dendrometrijske karakteristike) i vrijednovanje drvenastih vrsta. Za svaku individuuje utvrđena: visina, prsni prečnik, vitalnost i dekorativnost. Na osnovu dobijenihpodataka, urađena je kategorizacija stabala i date su odgovarajuće preporuke usmislu njihovog očuvanja odnosno uklanjanja sa predmetnih površina (uklanja se,presađuje se).U skladu sa navedenim, prostor urbanističkog projekta je ozelenjen različitim biljnimvrstama koje će se prenijeti na za to pogodno mjesto, a zatim ponovo usaditi na ovulokaciju nakon završenja izgradnje projekta, u skladu sa uređenjem terena kako je tonavedeno u UP.Ovaj uticaj je ocjenjen kao negativan.Uticaj na zaštićene ili ugrožene vrste ili njihova staništa, ili ekološki osjetljivapodručjaRazličite aktivnosti, koje su gore navedene, mogu uticati na zaštićene ili ugroženevrste, ili njihova staništa ili ekološki osjetljiva područja. Na lokaciji Urbanističkogprojekta nema zaštićenih ili ugroženih vrsta (niti njihovih staništa).Ovaj uticaj je ocjenjen kao neznatan.Kvalitet priobalnog moraZa ocjenu uticaja na ovaj segment životne sredine korišćeni su sledeći kriterijumi:- Da li predložena rješenja utiču na smanjene kvaliteta priobalnog mora?- Da li dolazi do ograničenja u planiranoj namjeni priobalnog mora?Uticaj na kvalitet priobalnog moraKvalitet priobalnog mora prvenstveno ima estetski karakter i ogleda se u providnosti iboji mora, koja varira od prirodno svjetlo plave do svjetlo zelene. Unošenjem raznihmaterija u more, kvalitet mora se smanjuje, što se manifestuje smanjenjemprovidnosti mora i promjenom boje u zeleno-smeđu do žuto-smeđe. Do smanjenjaprovidnosti i promjene boje dolazi usled prisustva povećane koncentracijesuspendovanih čestica (žive ili nežive prirode). Zagađenje mora naftom i naftnimderivatima ima specifičan vizuelni efekat, koji zavisi o vrsti frakcije nafte i debljini slojazagađenja. Površina mora u slučaju zagađenja težom frakcije (mazut) uz deblji slojima tamno smeđu boju, dok u slučaju lakih frakcija (benzin) i tanki površinski slojpovršinom mora se prelijevaju boje duge.Predmetni urbanistički projekat, uziajući u obzir njegove karakteristike, ne možedovesti do negativnog uticaja na kvalitet mora.Ovaj uticaj je ocjenjen kao neznatan.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu47

Ograničenja u planiranoj namjeni priobalnog moraDa bi se priobalno more moglo koristiti za određenu namjenu mora zadovoljavatiminimalno postavljene kriterijume kvaliteta, da korisnik ne bi trpio štetu usljednjegovog korišćenja. More u širem području predmetne lokacije se koristi za kupanjei rekreaciju, kao i za uzgoj morskih organizama. Na kvalitet mora prvenstveno utičeispuštanje neprečišćenih gradskih otpadnih voda. Ako kvalitet mora usled zagađenjane zadovoljava postavljene kriterijume za određenu namjenu, tada nije moguće ninjegovo korišćenje za tu namjenu.Predmetni Urbanistički projekat predviđa priključak na kanalizacionu mrežu grada, teće stoga postojati uticaj na kvalitet mora.Ovaj uticaj ocijenjen je kao neznatan.Zelene površineZa ocjenu uticaja na ovu komponentu životne sredine korišćen je sledeći kriterijum:- da li predloženo rješenje utiče na povećanje ili smanjenje zelenih površina?Uticaj na povećanje ili smanjenje zelenih površinaPlaniranim zahvatom će se smanjiti postojeće zelene površine, što se ocjenjuje kaonegativan uticaj. Takođe, neophodno je istaći da će se usled boljeg održavanjazelenih površina, koje će biti zadržane nakon izgradnje objekta predviđenog ovimUP, stvoriti pozitivni uticaji.PejzažZa ocjenu uticaja na ovu komponentu životne sredine korišćeni su sledeći kriterijumi:- Da li predložena rješenja utiču na panoramsku vrijednost pejzaža?- Da li vizuelno ometaju postojeće građevine i prirodne znamenitosti?Narušavanje panoramske vrijednosti pejzažaPejzaž obalnog područja je veoma specifičan i ima posebnu ulogu u određivanjuljepote Crnogorskog primorja, naroćito u području Bokokotorskog zaliva. Narušavanjepanoramske vrijednosti prirodnog pejzaža izgradnjom objekata generalno seoznačava kao negativan uticaj.Vizuelno ometanje postojećih građevina i prirodnih znamenitostiVizuelno ometanje postojećih građevina i prirodnih znamenitosti može nastatiizgradnjom objekata blizu postojećih stambenih zgrada ili prirodnih znamenitosti.Novonastali objekti mogu zaklanjati pogled postojećim stambenim zgradama premamoru ili prirodnim znamenitostima, ili mogu zaklanjati pogled prema prirodnimznamenitostima s javnih površina. Obzirom da je Urbanističkim projektom o ovomvođeno računa, ovaj uticaj se može ocjeniti kao neznatan.Ljudsko zdravlje i kvalitet življenjaZa ocjenu uticaja na ovaj segment životne sredine korišćeni su sledeći kriterijumi:- Da li predložena riješenja povećavaju ili smanjuju postojeći nivo buke ustambenim zonama?- Da li predložena rješenja utiču na emisiju materija koje bi mogle uticati naljudsko zdravlje, ili voditi do pogoršanja stanja životne sredine?Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu48

- Da li predložena riješenja poboljšavaju vodosnabdijevanje u području?- Da li predložena riješenja poboljšavaju odvođenje otpadnih voda u području?- Da li predložena riješenja povećavaju ili smanjuju probleme saobraćaju?- Da li predložena rješenja smanjuju ili povećavaju slobodan pristup moru iomogućuju neometanu šetnju duž obale?- Da li predložena riješenja povećavaju ili smanjuju rekreativna područja?Povećavanje ili smanjenje postojećeg nivoa buke u stambenim zonamaIzvori buke mogu biti različiti. U ovoj studiji razmatrana je buka izazvanasaobraćajem. Buka ima značajan negativan uticaj na kvalitet življenja i na ljudskozdravlje. Stoga je povećanje nivoa buke u stambenim zonama ocijenjeno kaonegativan uticaj, a smanjenje kao pozitivan uticaj.Emisija materija koje bi mogle uticati na ljudsko zdravlje, ili voditi dopogoršanja stanja životne sredineKorišćenje fosilnih goriva za zagrijavanje stambenih objekata, motori s unutrašnjimsagorijevanjem u prevoznim sredstvima, te različiti industrijski procesi uzrokujuemisije u vazduh pojedinih materija, kao što su SO 2 , ugljovodonici ili čvrste čestice.Ove materija štetno djeluju na ljudsko zdravlje i mogu izazvati bolesti respiratornogsistema. Isto tako, štetno mogu djelovati na vegetaciju u datom području.Ovi uticaji ocijenjeni su kao negativni.Poboljšanje vodosnabdijevanja u područjuGeneralno se može konstatovati da je infrastruktura za vodosnadbijevanje zastarjelai neadekvatno održavana, te da zbog toga dolazi do velikih gubitaka vode u sistemu.U špicu turističke sezone nema dovoljnih količina vode za piće. Sve to utiče nakvalitet življenja u predmetnom području.Poboljšanje uslova za vodosnadbijevanje, izgradnjom nove mreže, je ocijenjeno kaopozitivan uticaj, dok je povećanje potrošnje bez izgradnje odgovorajućeg sistema zavodosnadbijevanje ocijenjeno kao negativan uticaj.Poboljšanje odvođenja otpadnih voda u područjuTretiranje i odlaganje otpadnih voda je neadekvatno u cijelom obalnom području. Malise dio otpadnih voda prikuplja na odgovarajući način, obrađuje i ispušta u morepodmorskim ispustima potrebne dužine. Većina se neobrađenih otpadnih vodaispušta u more kratkim ispustima. Značajan dio se odlaže u propusne septičke jameiz kojih se procjeđuju u more.Poboljšanje odvođenja je ocijenjeno kao pozitivan uticaj.Odvojeno prikupljanje čvrstog otpada koji će se recikliratiJedan od elemenata održivog razvoja je smanjenje količine čvrstog otpada i njegovorecikliranje. Da bi se uspješno mogao reciklirati potrebno ga je odvajati pri odlaganju.Za to je potrebno osigurati i materijalne uslove (prostor i opremu). Odvojenimprikupljanjem i recikliranjem smanjuje se i zagađenje tla.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu49

Osiguranje uslova za odvojeno prikupljanje je ocijenjeno kao pozitivan uticaj.Povećanje ili smanjenje problema u saobraćajuPovećanjem broja stanovnika i/ili korisnika određenog područja povećava se i brojvozila u određenom području, što može dovesti do gužvi na postojećimsaobraćajnicama i parkiralištma. Ovaj uticaj je ocjenjen negativan. Izgradnjom novih irekonstukcijom postojećih saobraćajnica i parkinga, postojeće saobraćajne gužve semogu smanjiti. Ovakav uticaj je ocijenjen kao pozitivan.Nesmetan prilaz obali i slobodna šetnja duž obaleMore i morska obala je javno dobro, koje ne može postati privatno vlasništvo. Upravilu pristup obali treba biti dostupan bez ograničenja, kao što treba biti iomogućeno nesmetano kretanje uzduž obale. Samo u specifičnim slučajevima, kojisu određeni zakonom i drugim propisima, pristup obali može biti ograničen kao ionemogućeno kretanje duž obale.Šetnja duž obale predstavlja vid rekreacije koji dobrinosi boljoj fizčkoj kondiciji ipoboljšava zdravstveno stanje osoba. Smanjenje slobodnom pristupu obali ionemogućivanje kretanja duž obale su ocjenjeni kao negativni uticaji. Nasuprot tome,povećanje broja nesmetanih pristupa obali i povećanje dužina staza uz obalu suocjenjeni kao pozitivni uticaji.Povećanje broja korisnika plažaPovećanje broja korisnika (kupača) plaže se ocjenjuje kao negativan uticaj, dok senjihovo smanjenje ocjenjuje kao pozitivan uticaj.Povećanje ili smanjenje broja i veličine rekreativnih područjaRekreacija je jedan od ključnih elemenata za održavanje tjelesne aktivnosti idoprinosi boljem zdravstvenom stanju ljudske populacije. Povećanje broja i veličinerekreativnih područja (staze za šetnju, trim staze, igrališta, sportske dvorane, minigolf, plaže, staze za bicikliste, itd.) su ocjenjeni kao pozitivni uticaj, dok su njihovosmanjenje ocjenjeni kao negativni uticaj.6.2 Ocjena održivostiCrna Gora je jedna od prvih država koja se je deklarisala za održivi razvoj.Definisano je to u Ustavu, a potvrđeno i u Nacionalnoj strategiji održivog razvoja, kaoi u Zakonu o zaštiti životne sredine.Održivi je razvoj je takav razvoj koji ostvaruje sklad između ekonomskih, ekoloških isocijalnih elemenata. Drugim riječima, to je takav razvoj koji ne iscrpljuje prirodneresurse, nego ih koristi samo u mjeri koja obezbjeđuje da ostanu na raspolaganju ibudućim generacijama. Ovakav razvoj čuva kulturnu raznovrsnost i identitet, a pritomstimuliše sklad društva i prirode.Ocjena o tome da li primjena Urbanističkog projekta u cjelini nudi mogućnosti zaodrživi razvoj načinjena je primjenom slijedećih kriterijuma iz oblasti društvenihodnosa, ekonomije i životne sredine:Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu50

1. je li lokalna zajednica imala mogućnost uključenja u postupak izrade Studijelokacje?2. na koji će način primjena Urbanističkog projekta uticati na postojeća mjesta zaodmor i rekreaciju?3. u kojoj će mjeri primjena Urbanističkog projekta lokalnoj zajednici omogućiti ilipoboljšati pristup javnim servisima?4. koliko će primjena studije omogućti razvoj biciklistčkih i pješačkih staza do iunutar predmetnog područja?5. koliko će planirani razvoj otvoriti novih radnih mjesta za lokalnu zajednicu?6. da li će biti zaštićeni arheološki spomenici i objekti od kulturnog značaja?7. jesu li uzeti u obzir sadašnji i planirani efekti klimatskih promjena?8. koliko će planirani razvoj oplemeniti pejzaž?9. jeli će planirana primjena Urbanističkog projekta zaštititi plaže?10. koliko je pri oblikovanju objekata vođeno računa o efikasnom korištenjuenergije?11. kako su korišćeni principi pasivne sunčeve energje?12. jesu li predviđena mjesta za odvojeno prikupljanje čvrstog otpada koji će sereciklirati?13. kako se planira minimalno ispuštanje otpadnh voda?14. kako se planira minimalno onečišćenje vazduha?15. kako se planira minimalna buka?16. kako se planira osigurati upotreba lokalnih materijala u konstrukciji objekata?17. da li će razvoj imati pozitivni ekološki efekat?6.3 Uticaji na područjePredmetno područjeMogući uticaji na životnu sredinu realizacije Urbanističkog projekta na predmetnopodručje su prikazani u sledećoj tabeli. Nakon tabele slijedi objašnjenje za svaki oduticaja.Kriterijum uticajaZnačajuticaja1. Bioraznolikost, flora i fauna, i zaštićena područjaSmanjenje broj vrsta (t.j. smanjenje bioraznolikostii) -Uticaj na zaštićene ili ugrožene vrste ili njihova staništa, ili ekološki 0osjetljiva područja2. Kvaliteta priobalnog moraUticaj na kvalitetu priobalnog mora 0Ograničenja u planiranoj namjeni priobalnog mora 03. Zelene površineUticaj na povećanje ili smanjenje zelenih površina 04. PejzažNarušavanje panoramske vrijednosti pejzaža +Vizuelno ometanje postojećih građevina i prirodnih znamenitosti 05. Ljudsko zdravlje i kvalitet življenjaUrbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu51

Povećanje ili smanjenje postojeće nivoa buke u stambenim zonama 0Emisija materija koje bi mogle uticati na ljudsko zdravlje, ili voditi do 0pogoršanja stanja životne sredineVodosnabdijevanje u području 0Odvođenje otpadnih voda u području +Održivo upravljanje čvrstim otpadom +Problemi u saobraćaju -Povećanje broja korisnika plaža 0Povećanje ili smanjenje rekreativnih područja +Bioraznolikost, flora i fauna, i zaštićena područjaIzgradnja planiranog projekta neće uticati na bioraznolikost, floru i faunu na samojlokaciji izgradnje, jer će na području zahvata u najvećem dijelu biti izmještenaprirodna vegetacija koja u njoj obitava. Ova vegetacija će se na lokaciju vratiti pozavršetku projekta. Ovaj uticaj je uz uslov strogog pridržavanja iz Elaborata „Analizazelenila“ sveden na namjanju moguću mjeru, ireverzbilan je i umjereno negativnoguticaja.Kako nema zaštićenih vrsta, tako nema ni uticaja na njih.Kvalitet priobalnog moraNa predmetnom lokalitetu nema mora.Zelene površineKao što je gore navedeno, izgradnja planiranog kompleksa će dovesti doprivremenog izmještanja cjelokupne prirodne vegetacije na predmetnom prostoru.Uticaj je negativan, privremenog karaktera, i ograničen na predmetnu lokaciju.Negativan će uticaj ublažiti povratkom izmještene vegetacije na lokaciju nakonizgradnje projekta, te će generalno biti neznatan.PejzažiIzgradnjom planiranog projekta dijelom će se narušiti panoramske vrijednostipejzaža. Ovaj je uticaj ocjenjen kao neznatan, trajnog je karaktera i stalan.Izgrađeni objekti neće vizualno sakrivati prirodne ili druge znamenitosti.Ljudsko zdravlje i kvalitet življenjaPredložena riješenja neće imati značajnijeg uticaja na nivo buke u gradskoj zoni, kaoni na emitovanje materija koje bi mogle uticati na ljudsko zdravlje, ili voditi dopogoršanja stanja životne sredine.Predložena rješenja će imati blago pozitivan uticaj na odvođenje otpadnih voda upredmetnom području.Obzirom da je predviđeno odvojeno prikupljanje čvrstog otpada, uticaj je ocijenjenkao pozitivan.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu52

Predložena rješenja neće značajnije uticati na lokalni saobraćajni promet, zbogrelativno malog broja predviđenh korisnika projekta. Unutar projekta je planirandovoljan broj parkirnih mjesta za korisnike, tako da vozila neće biti parkirana uzdužlokalne saobraćajnice.Predložena riješenja će povećati mogućnost za rekreaciju, što je ocijenjeno pozitivno.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu53

6.4 Ocjena održivostiPrimjenom kriterijuma navedenih u poglavlju 6.1 načinjena je sledeća ocjena održivosti primjene Urbanističkog projekta:Ocjena održivosti primjene Urbanističkog projektaKriterijum Komentar Ocjena1. Da li je vlasnik prostora imaomogućnost da se uključi upostupak izrade Urbanističkogprojekta?2. Na koji će način primjenaurbanističkog projekta uticatina postojeća mjesta za odmori rekreaciju?3. U kojoj će mjeri primjenaUrbanističkog projekta lokalnojzajednici omogućiti ilipoboljšati pristup javnimservisima?4. Koliko će primjena projektaomogućiti razvoj biciklističkih ipješačkih staza do i unutarpredmetnog područja?5. Koliko će planirani razvojotvoriti novih radnih mjesta zalokalnu zajednicu?6. Da li će biti zaštićeniarheološki spomenici i objektiod kulturnog značaja?U anketi vlasnika prostora evidentiran je zahtjev za izgradnjomhotela na ovom području. +Planirani sadržaj urbanističkog projekta će pozitivno uticati napostojeće plaže, jer će gosti hotela vrlo vjerojatno manje koristitilokalnu plažu, obzirom da će novoprojektovani hotel imati bazen iprateće centre za rekreaciju.Predmetni urbanistički projekat neće značajnije uticati na javneservise. 0Primjena Urbanističkog projekta ne planira izgradnju biciklističkih ipješačkih staza unutar predmetnog područja. -Pretpostavljeni broj zaposlenih u maksimalnoj popunjenostikapaciteta bio bi oko 80, što je izuzetno značajan broj. ++Na bližem predmetnom području ne nalaze se zaštićeniarheološki spomenici i objekti od kulturnog značaja. Međutim, uStudiji je propisan postupak koji treba zaštititi moguće arheološkenalaze u slučaju da budu otkriveni tokom izvođenja radova. U++Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu

7. Jeli su uzeti u obzir sadašnji iplanirani efekti klimatskihpromjena?8. Koliko će planirani razvojoplemeniti pejzaž?9. Da li će planirana primjenaUrbanističkog projekta imatiuticaj na plaže?10. Koliko je pri oblikovanjuobjekata vođeno računa oefikasnom korištenju energije?11. Kako su korišteni principipasivne sunčeve energje?12. Je li predviđena upotrebaobnovljivih izvora energije?13. Jesu li predviđena mjesta zaodvojeno prikupljanje čvrstogotpada koji će se reciklirati?14. Kako, i da li se planiraminimalno ispuštanje otpadnihvoda (moguće ponovnokorištenje)?15. Kako se planira osiguratiminimalno onečišćenjevazduha?16. Kako je planirana zaštita odbuke?17. Kako se planira osiguratiupotreba lokalnih materijala uširem okruženju Urbanističkog projekta oni postoje.Klimatski efekti, obzirom na karakter Projekta, nisu uzeti u obzirkod izrade Urbanističkog projekta.Gledajući sveukukupno područje, pejzaž će biti izmjenjen, ali ne unegativnom kontekstu.Obzirom na jedan od sadržaja objekta, bazen, možemo očekivatida će ga gosti hotela koristiti, te se neće ostvariti značajniji uticajna plaže.Pri oblikovanju hotela, značajna stavka je bila racionalna upotrebaenergije.Preporučeno je. +Da. ++Da.Nije planirano moguće ponovno korišćenje pročišćenih otpadnihvoda.Nije razmatrano, a obzirom na karakter projekta to nije nipotrebno.Sadnjom zelenila i izborom materijala sa visokom zvučnomizolacijom.Propisana je upotreba lokalnog materijala.0-0+++--0-++Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu

konstrukciji objekata?18. Da li primjena Urbanističkogprojekta ima pozitivan ekološkiefekt?U cjelini gledano, primjena Urbanističkog projekta ima neznatanuticaj na životnu sredinu, obzirom da će se izmjestiti zelenilo ivratiti nakon izgradnje objekta, dok će se oštećeno ukloniti salokacije. Navedeno su pozitivni efekti, koje poništava zauzimanjezelene površine usled izgradnje objekta.0Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu

7. MJERE PREDVIĐENE U CILJU SPRIJEČAVANJA, SMANJENJA ILIOTKLANJANJA, U NAJVEĆOJ MOGUĆOJ MJERI, BILO KOGZNAČAJNOG NEGATIVNOG UTICAJA NA ZDRAVLJE LJUDI IŽIVOTNU SREDINU DO KOGA DOVODI REALIZACIJAURBANISTIČKOG PROJEKTADa bi se spriječili, smanjili ili otklonili, u najvećoj mogućoj mjeri, značajni negativniuticaji na zdravlje ljudi i životnu sredinu do kojeg dolazi realizacija UP predlažu sesledeće mjere:Mjere tokom izrade idejnih i glavnih projekataa) osigurati da idejni, odnosno glavni projekat, bude urađen u skladu sodredbama UP.Mjere pri izdavanju građevinske dozvolea) radi sprečavanja pogoršanja segmenata životne sredine, dozvolu za gradnjuobjekata izdati tek onda kada se pruže dokazi da je sva potrebna i planiranainfrastruktura (vodosnabdjevanje, odvođenje voda, saobraćaj) riješena, ili daća biti riješena do stavljanja objekata u funkciju.Mjere tokom izgradnje planiranih objekataa) redovnim praćenjem postupka građenja objekata osigurati da se objekat iprateća infrastruktura gradi u skladu s UP i zadatim uslovima izgradnje.b) Radi zaštite mogućih arheoloških nalazišta, prilikom izvođenja građevinskih ilizemljanih radova bilo koje vrste potrebno je osigurati arheološki nadzor, aukoliko se prilikom izvođenja radova naiđe na nalazište ili nalaze arheološkogznačenja, prema članu 69. Zakona o zaštiti spomenika kulture (Sl. list RCG,br. 47/91, 27/94), pravno ili fizičko lice koje neposredno izvodi radove, dužnoje prekinuti radove i o nalazu bez odgađanja obavijestiti nadležno tijelo radiutvrđivanja daljeg postupka.Mjere pri izdavanju upotrebne dozvolea) dozvolu za rad izdati tek onda kada se utvrdi da su zadovoljeni svi zadaniuslovi za gradnju objekta, naročito oni koji se odnose na infrastrukturu.Opis mjera za ublažavanje značajnih uticaja na životnu sredinu tokom fazagrađenja i korišćenja objekataU ovoj fazi planiranja izgradnje predloženih turističkih i drugih pratećih objekata i ukorelaciji sa raspoloživim podacima, moguće je predložiti okvirne mjere ublažavanjauticaja, za koje se ne može dati kvantifikaciona mjera u egzaktnom smislu, zbognepostojanja redovnog praćenja elemenata životne sredine.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu57

Mjere za ublažavanje socijalnih uticaja (stanovništvo i naseljenost) i uticaja naekonomiju i turizamUčešće javnosti u odlučivanju o lokacijama i namjeni prostora je važan korak uprocesu planiranja korišćenja prostora. Za svaki pojedinačni građevinski objekat /projekat treba obezbjediti redovne sastanke i konsultacije sa glavnim korisnicima izainteresovanim stranama, kao i zakonom definisane javne rasprave. Neophodno je,prije početka izgradnje, jasno definisati prostor za izgradnju objekata uključujući iprateće pomoćne objekte i pristupne puteve, kako bi se izbjeglo produženje radovana objektima tokom građevinske sezone koja je vremenski ograničena. Takođe jeneophodno zakonskim mjerama i raspoloživim instrumentima spriječiti daljuneplansku izgradnju.Mjere za ublažavanje uticaja na ambijentalnu bukuU fazi građenja objekata, koristiti tehnički ispravnu građevinsku mehanizaciju.Aktivnosti sprovoditi u predviđenim radnim satima, bez produžavanja, da se ne biuznemirilo lokalno stanovništvo. U fazi korišćenja objekata, ne predlažu se dodatnemjere, osim onih koje su navedene u ranijim poglavljima.Mjere za ublažavanje uticaja na infrastrukturuNeophodno je obezbjediti što brže projektovanje i sinhronizovanu izgradnju objekata.Mjere za ublažavanje uticaja na pejzažU fazi građenja, otpad ne gomilati na lokaciji gradnje, već bez rasipanja, utovariti natransportna sredstva i odvesti na odlagalište. Intervencije u prostoru trebaju štomanje odudarati od prirodnih i ambijentalnih obilježja u kojima nastaju, te što manjedovoditi do vizuelne degradacije. Lokacije gradnje objekata treba da budu ograđenematerijalima i tehnikama koje neće uticati na izgled i vizure okolnih prirodnih predjela.Mjere za ublažavanje uticaja na na floru i faunuU fazi građenja ukloniti sav otpadni materijal od uklonjene vegetacije i šiblja, teobezbijediti tokom radova monitoring. Za izvođenje radova izabrati mehanizaciju itransportna sredstva koja će zahtijevati što manje proširenje postojećih puteva. Prisječi vegetacije makije, kako za potrebe energetskih vodova, tako i za građevinskeobjekte i drugu infrastrukturu, umjesto potpunog krčenja / sječe primjenjivati slektivnu- prebirnu sječu žbunova i stabala. U hortikulturnom uređenju pojedinačnih ili grupnihobjekata treba da budu zastupljene autohtone vrste što će se detaljno razraditi uokviru Elaborata procjene uticaja na životnu sredinu tih objekata. Neophodne su iredovne administartivne mjere (učešće ekološke inspekcije). Tokom izgradnjeobjekata treba preduzeti mjere za smanjenje buke kako bi se spriječili poremećajaaktivnosti životinja (reprodukcija, migriranje, gniježđenje i podizanja mladih, naročitokod ptica); sprovesti mjere u cilju zaštite postojeće vegetacije u vidu presađivanja,kao i ozelenjavanja novih površina autohtonim sadnim materijalom kako je toprethodno navedeno. U fazi eksploatacije objekata treba preduzeti mjere zasprečavanje generisanje otpada, nehotično ili namjerno ubijanje životinja iuništavanje njihovih razvojnih oblika (na pr. jaja ptica), nehotično ili namjernouništavanje biljnih vrsta sječom, branjem i sl.Mjere za ublažavanje uticaja na pedološke karakteristikeNeophodno je pripremiti projekat pripremnih radova koji će biti u saglasnosti sauslovima koje izdaje nadležni organ, kao i u slučaju korišćenja materijala za izgradnjusa okolnih lokaliteta, čiji uslovi treba da budu određeni u glavnim projektimaplaniranih objekata.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu58

U fazi građenja, eventualno nastali otpad, bez rasipanja, utovariti na transportnasredstva i odmah odvesti na odlagalište ili za to propisano mjesto uz adekvatnozbrinjavanje istog. Nije dozvoljeno odlaganje materijala u korito ili na obale vodotoka.Pridržavati se dobre radne/građevinske prakse i planiranja. Za izvođenje radovaizabrati mehanizaciju i transportna sredstva koja će minimalno uticati na degradacijuzemljišta. Građevinsku mehanizaciju održavati redovno, te prepoznati potencijalnamjesta curenja i odmah izvršiti njihova saniranja. Zabraniti mijenjanje ulja i dosipanjegoriva na lokalitetu, već to provoditi na najbližoj benzinskoj pumpi. Preporučuje sekorištenje ekološki prihvatljivi lubrikanata (EPL), umjesto štetnih lubrikanata (ulja imaziva) proizvedenih od mineralnih ulja. Ovo posebno naglašavamo jer je štetnodjelovanje mineralnih ulja kumulativno ukoliko dođe na slobodni prostor. Bilo koji diozemljišta kontaminiran sa prosutim uljem ili gorivom izvođač radova treba posutipiljevinom, te ukloniti i odložiti na odobreno odlagalište.U slučaju incidenta (izlivanje ili curenje goriva ili ulja) hitno intervenisati u skladu sapripremljenim planom mjera i aktivnosti u ovakvim slučajevima, kako na kopnu, tako ina moru. Tokom faze korišćenja objekata, generisani otpad je neophodno prikupljatina za to unaprijed određenim lokacijama i omogućiti stanovništvu (i turistima) da naraspolaganju imaju adekvatnu infrastrukturu. Otpad se ne smije odlagati na okolnozemljište. Potrebno je opremiti područje korpama za otpad i kontejnerima koji će seredovno prazniti i održavati. Neophodne su i redovne administartivne mjere (učešćekomunalne i ekološke inspekcije).Mjere za ublažavanje uticaja na vazduhTokom faze građenja, na ispusnim cijevima svih mašina i vozila sa dizel-motorimaobezbijediti da imaju filtere za odvajanje čađi. Redovnim (planskim periodičnim) ivanrednim tehničkim pregledima mašina i vozila osigurati maksimalnu ispravnost ifunkcionalnost sistema sagorijevanja pogonskog goriva, koristiti (i redovitokontrolisati) gorivo - sa garantiranim standardom kvaliteta. Tokom izvođenja radovavršiti polijevanje vodom zemljišta na eventualnim lokacijama gdje može doći do većeemisije prašine.Tokom faze korištenja objekata, bez obzira na ograničenja za obavljanje saobraćajau naselju, povećaće se broj vozila, samim tim i emisije u vazduh. Neophodno jesprovesti raspoložive mjere zabrane saobraćaja u određenim djelovima naselja.Mjere za ublažavanje uticaja na vodeU fazi građenja objekata potrebno je sprovoditi sljedeće mjere:- Prije puštanja u rad i ne kasnije od okončanja faze građenja planiranihgrađevinskih objekata, obezbijediti izgradnju kanalizacionog sistema u zonizahvata Plana.- Usvajanje dobre građevinske prakse da bi se izbjegao negativan uticaj napodzemne, površinske vode i more.- Planom izvođenja građevinskih radova, te detaljnom razradom tehnološkihpostupaka treba potpuno predvidjeti mjere planskog i sigurnog prikupljanjasvih nepotrebnih materija (otpadaka), njihovog transporta i odlaganja nanajbližu deponiju. Projekat treba da sadrži:- Granice gradilišta, koje trebaju biti postavljene uvažavajući, poredtehničkih kriterijuma za organizacijom gradilišta, potrebu zaštite osjetljivihpodručja od pojave erozije, izbacanja otpadnog i zemljanog materijala,curenje/izlivanje ulja i slično.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu59

- Najpogodnije lokacije za smještaj radionica/baza za mehanizaciju, te akoima potrebe za skladišta goriva i maziva za građevinske mašine.- Plan hitnih intervencija u slučaju akcidenata.- U svim varijantama tehnologije izvođenja radova održati stabilnim/prirodnimhidrološki režim površinskih i podzemnih voda, u prvom redu sprečavanjemisticanja vode/isušivanja.- U najvećoj mogućoj mjeri sačuvati biljni pokrivač, odnosno ostaviti buffer zoneformirane od biljnog pokrivača između planiranih pristupnih puteva i mora.- Uspostaviti kontinuirani nadzor tokom izvođenja radova uz prisustvospecijaliste za zaštitu životne sredine.- Sve površine gradilišta i ostale zona privremenog uticaja potrebno je nakonzavršetka građevinskih radova sanirati u skladu sa Planom sanacije, odnosno,zavisno o budućem korištenju prostora dovesti u prvobitno stanje.Neophodne mjere koje se moraju sprovoditi u fazi korišćenja objekata uključuju:- Opremanje planiranih objekata odgovarajućim hortikulturnim sadržajima saautohtonim vrstama,- Kako se očekuje značajno povećanje broja korisnika u planiranim objektima,potrebno je obezbijediti adekvatne kante za otpatke između objekata u ciljusprječavanja odlaganja i/ili bacanja otpadaka direktno na zemljište.- Budući korisnici planiranih objekata obavezni su da štedljivo koriste energiju iprirodne resurse.8. PREGLED RAZLOGA KOJI SU POSLUŽILI KAO OSNOVA ZAIZBOR VARIJANATNIH RJEŠENJAUrbanistički projekat je nije ponudio varijantna rješenja.Tokom izrade predmetne Strateške procjene uticaja na životnu sredinu zaUrbanistički projekta radni tim je naišao na slijedeće teškoće, koje su prvenstvenorezultat činjenice što Urbanistički projekat pokriva veoma malo područje:1. Nepostojanje podataka o životnoj sredini za predmetno područje,2. Predmetno područje je veoma malo i primjerenija je izrada Procjeneuticaja na životnu sredinu nego Strateške procjene.9. PRIKAZ MOGUĆIH ZNAČAJNIH PREKOGRANIČNIH UTICAJA NAŽIVOTNU SREDINUAnalizom identificiranih mogućih uticaja na životnu sredinu i utvrđivanjem njihoveveličine i značajnosti, kao i dometa, utvrđeno je da njihov uticaj neće prelaziti državnegranice. Stoga nema ni potrebe sprovesti konsultacije sa susjednim državama.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu60

10. OPIS PREDVIĐENOG PROGRAMA PRAĆENJA STANJAŽIVOTNE SREDINEOsnovna mjera koju treba sprovoesti u toku realizacije urbanističkog projekta jepridržavanje navoda iz Elaborata „Analiza zelenila-pejzažna taksacija“.Kako što je više puta istaknuto, najveći uzročnik postojećih problema u životnojsredini u cijelom Crnogorskom primorju, pa i u predmetnom prostoru, je neplanirana ibespravna izgradnja. Bespravna gradnja generiše čitav niz problema, uništavazelene površine, narušava pejzaž, doprinosi zagađenju mora, itd.Kako je područje geografski veoma malo, nema posebnih i specifičnih aktivnosti kojebi ugrožavale životnu sredinu. Sigurno je da je neophodno vršiti monitoring ispuštanjaotpadnih voda i tretmana čvrstog komunalnog otpada. Precizan monitoring jeobavezno propisati u fazi izrade Elaborata o procjeni uticaja na životnu sredinu kojiće se raditi na osnovu Idejnog, odnosno Glavnog projekta.11. ZAKLJUČCI DO KOJIH SE DOŠLO TOKOM IZRADE IZVJEŠTAJAO STRATEŠKOJ PROCJENI PREDSTAVLJENE NA NAČINRAZUMLJIV JAVNOSTICilj izrade Strateške procjene uticaja na životnu sredinu UP Pržno I (SPU UP) je biosagledavanje mogućih značajnih negativnih uticaja planskih rješenja na kvalitetživotne sredine i propisivanje odgovarajućih mjera za njihovo smanjenje, odnosnodovođenje u prihvatljive okvire (granice) definisane zakonskom regulativom.Da bi se postavljeni cilj mogao ostvariti, potrebno je bilo sagledati postojeće stanježivotne sredine i planom predviđene aktivnosti.Primjenjena metodologija u SPU je saglasna sa zahtjevima koji su definisani u okviruZakona o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu.U ovom dokumentu, akcenat je stavljen na analizu svih planskih rešenja iprepoznavanje onih koja će u određenoj meri ugroziti kvalitet elemenata životnesredine u fazi realizacije plana. U tom kontekstu, analizirani su mogući uticajiplaniranih aktivnosti na osnovne komponente životne sredine - vazduh, vodu,biodiverzitet, pejzaž i zemljište na osnovu čega su definisane planske mere zaštiteživotne sredine koje će potencijalna zagađenja i degradaciju životne sredine dovestina nivo prihvatljivosti. Na osnovu postavljenih indikatora za ocjenu stanja životnesredine, izvršeno je ekspertsko vrednovanje planskih rešenja.Vrednujući uticaje Plana na životnu sredinu konstatovano je da će predloženi obimzahvata i intervencija u predmetnom prostoru imati više negativnih uticaje na životnusredinu, naročito na vode, vazduh, pedološke karakteristike područja koje tretiraPlan, njegov biodiverzitet i pejzažne vrijednosti, kako zbog izgradnje novih objekatasa neophodnom infrastrukturom, tako i zbog njihovog iskorišćavanja.Najznačajniji uticaji se mogu očekivati na floru i faunu ovog predjela.Negativni uticaji koje je moguće očekivati realizacijom planskih rješenja su ipakograničenog intenziteta i prostornih razmjera.Da bi se ovakvi uticaji sveli u okvire koji neće opteretiti ukupni kapacitet prostora,potrebno je sprovoditi mjere za sprečavanje i ograničavanje negativnih uticaja naživotnu sredinu koje su utvrđene u ovoj SPU.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu61

U toku izrade Plana i SPU, na osnovu izvedene procjene i analize poznatih faktoraznačajnih za uticaj predloženog koncepta izgradnje objekata na životnu sredinu,konstatovano je da će predloženi projekat imati određene negativne uticaje naživotnu sredinu radi čega se planiranim konceptom prostorne (re)distribucije tihobjekata datim u Planu i kasnijim efiksnim projektovanjem pojedinačnih objekata ipravilnim iskorišćavanjem smanjuje i/ili eminišu negativni uticaji na životnu sredinu naprihvatljivi nivo.Za smanjenje i eliminisanje negativnih uticaja na životnu sredinu od izgradnjeplaniranih objekata i obavljanja predloženih aktivnosti primjenjivaće se (i) mjerezaštite životne sredine propisane ovom SPU, zatim (ii) monitoring i utvrđivanje„postojećeg stanja“ životne sredine, kao i (iii) sprovođenje odgovarajućih proceduraprije početka gradnje objekata (obezbjeđenje ekološke i drugih sagalasnosti) i (iv)inspekcijska kontrola u toku iskorišćavanja tih objekata i obavljanja planiranihaktivnosti.Svakako, kroz dalje nivoe projektovanje je potrebno izvršiti izradu pratećihdokumenata u oblasti zaštite životne sredine (utvrđivanje postojećeg stanja životnesredine, izrada Elaborata o procjeni uticaja projekta na životnu sredinu) i na taj načinosigurati zaštitu životne sredine, odnosno omogućiti održivi razvoj ovog prostora.Urbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu62

POPIS LITERATURE1. Prostorni plan Crne Gore do 2020. godine,2. Nacionalna strategija održivog razvoja Crne Gore,3. Strategija regionalnog razvoja Crne Gore,4. Prostorni plan područja posebne namjene za Morsko dobro,5. Prostorni plan opštine Herceg Novi,6. Generalnim urbanističkim planom Opštine Herceg Novi 2001god.,7. Strateški master plan za otpadne vode za Crnogorsko primorje i opštinuCetinje,8. Strateški master plan za upravljanje čvrstim otpadom,9. Strategija razvoja turizma Crne Gore do 2020. godine,10. Konvencija o bioraznolikosti,11. Okvirna Konvencija Ujedinjenih naroda o klimatskim promjenama,12. Kyoto protokol Okvirne konvencije Ujedinjenih naroda o klimatskimpromjenama,13. Bečka konvencija o zaštiti ozonskog omotača,14. Montrealski protokol o tvarima koje oštećuju ozonski sloj,15. Konvencija o globalnoj zaštiti od dezertifikacije,16. Skrivanić, A. i Z. Vucak, 1983. Doprinos oceanologiji otvorenih vodacrnogorske obale. Studia Marina, 13/14: 223 – 231,17. Zore - Armanda, M. et al., 1991. Hydrographic properties of the AdriaticSea in the period from 1971 through 1983. Acta Adriat., 32(1): 547p.18. Prostorni plan posebne namjene za područje morskog dobra CrneGore. Prirodne karakteristike morskog dobra. Ministarstvo uređenjeprostora Republike Crne Gore. Podgorica, 1999.19. Prostorni plan posebne namjene za područje morskog dobra CrneGore. Ministarstvo za ekonomski razvoj Republike Crne Gore,Podgorica, 2007.20. Monitoring stanja životne sredine u Crnoj Gori, (2005. - 20107.g),Ministarstvo turizma i zaštite životne sredine Crne Gore,21. LEAP Herceg Novog,22. FAO Fishery Country Profle. http://www.fao.org/fi/fcp/fcp.aspUrbanistički projekat za hotelski kompleks „Žager“ u BijelojIzvještaj o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu63