umowa ADR

Ekologiczny i bezpieczny transportProduktów chemicznych – Umowa ADRDr. inż. Radosław Urbański

Informacje o Stockmeier ChemieObroty grupy około 969 mln EUR900 zatrudnionych18 lokalizacji w Europie770,000 ton/rokW Polsce od 2006 roku (siedziba wPoznaniu od 2011), obecnie firmaaktywna w następujących obszarach :• Środki myjąco dezynfekujące i autochemia• Przygotowanie powierzchni metali dopowłok antykorozyjnych• Surowce dla kosmetyki i chemiigospodarczej• Dodatki funkcjonalne do żywności• Surowce bazowe, kwasy, ługi,rozpuszczalniki

Regulacje prawne• Umowa ADR to międzynarodowa konwencja dotycząca drogowegoprzewozu towarów i ładunków niebezpiecznych, sporządzona w Genewie30.09.1957.• W Polsce obowiązuje od 1975 r. Przepisy umowy ADR (załączniki A i B)są nowelizowane w cyklu dwuletnim. Umowa obowiązuje obecnie w 46krajach - może wydawać się to dziwne ale w świetle prawa UE umowaADR ma status – zalecona do stosowania.• W 1967 UE wprowadza ogólnoeuropejski system bezpieczeństwachemicznego – dyrektywa 67/548/EWG• W latach 90-tych UE wprowadza 2 kolejne dyrektywy dotyczącetransportu drogowego 94/55/EWG, oraz kolejowego 96/49/EWG• W Polsce już w okresie przedakcesyjnym przyjęto rozwiązania prawne wzakresie bezpieczeństwa chemicznego obowiązujące w UE, którejfundamentem była dyrektywa 67/548/EWG - ustawa o substancjach ipreparatach chemicznych 11.01.2001.

Regulacje prawne• Nowa ustawa o substancjach i preparatach obowiązuje od 8 kwietnia 2011a zadania Inspektora do spraw Substancji Chemicznych są skorelowane zECHA (European Chemicals Agency).• REACH – Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicalsrozporządzenie WE 1907/2006• Klasyfikacja preparatów i substancji GHS – Globally Haromonized SystemWE 1272/2008 rozporządzenie CLP (Classification, Labeling andPackaging)• Ustawa z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarówniebezpiecznych (Dz.U. Nr 199,poz. 1671)• Ustawa z dnia 31 marca 2004 r. o przewozie koleją towarówniebezpiecznych. (Dz. U. Nr 97, poz. 962)• Aktualnie obowiązuje wersja umowy ADR znowelizowana w 2011 roku,która posiada moc prawną od 01.07.2011

Transport• ADR - transport drogowy,• RID - transport kolejowy,• IMDG – transport morski,• ICAO - transport powietrzny,• ADN - transport wodami śródlądowymi.

Konstrukcja ADRUmowa ADR skonstruowana jest wokół 3zagadnień :• Rozpoznania zagrożeń stwarzanych przeztowary niebezpieczne i klasyfikacja tychżetowarów• Nadzór nad wytwarzaniem i stosowaniemopakowań tzw. Transportowych• Nadzór nad wytwarzaniem i użytkowaniemśrodków transportu do przewozu towarówniebezpiecznych

KlasyfikacjaTowarniebezpiecznyZagrożeniedominująceKlasaZagrożeniadodatkoweNatężenieZagrożeniaKod klasyfikacyjnyGrupa pakowania

Podział na klasy1 materiały wybuchowe2.1 gazy palne2.2 gazy niepalne2.3 gazy trujące3 ciecze zapalne4.1 stałe zapalne5.1 utleniające5.1 nadtlenkiorganiczne6.1 trujące6.2 zakaźne7 radioaktywne4.2 stałe samozapalne4.3 niebezpiecznew zetknięciu z wodą8 żrące9 niebezpiecznedla środowiska

Kody klasyfikacyjneTowary niebezpieczne oznaczono kodami literowo cyfrowymi.Litery oznaczają rodzaj zagrożenia, a cyfry dalszy podział towarów wobrębie zagrożeń wskazanych tymi samymi literami np.:CF1 – materiał żrący palny ciekłyCF2 - materiał żrący palny stałyZnaczenie kodów :• A – duszące• O – utleniające• F – palne• T – toksyczne• C – żrące• D - odczulone• SR – samoreaktywne• S – samozapalne• W – reagujące z wodą• P – nadtlenki organiczne• I – zakaźne• M – rożne

Grupy pakowania – natężenie zagrożeniaDla celów pakowania, materiały należące do klas innych niż :1, 2, 5.2, 6.2 i 7 oraz materiały inne niż materiały samoreaktywneklasy 4.1, zalicza się do grup pakowania odpowiednio do stopniastwarzanego przez nie zagrożenia:I grupa pakowania: materiały stwarzające duże zagrożenie;II grupa pakowania: materiały stwarzające średnie zagrożenie;III grupa pakowania: materiały stwarzające małe zagrożenie.Ponadto każdy towar niebezpieczeny posiada swój własnyczterocyfrowy numer UNNp.UN 1017 – chlorUN 1789 – kwas solny w roztworzeUN 1202 i 1203 odpowiednio olej napędowy i benzynaUN 2257 – potas

MSDS – Karta CharakterystykiKażdy towar niebezpieczny musiposiadać kartę charakterystykipozwalającą na identyfikacjęsubstancji/mieszaniny, określającąpostępowanie w razie awarii,właściwości fizykochemiczne,toksykologiczne, ekologiczne orazpostępowanie z odpadami. Ponadtow punkcie 14 informacje dotyczącetransportu, oraz informacje prawnei dodatkowe odpowiednio wpunktach 15 i 16.

OpakowaniaKlasyfikacja towaru niebezpiecznego do jednej z grup pakowanianakazuje użycie opakowań opatrzonych certyfikującym symbolemopakowaniowym :Typy opakowań wg. instrukcji pakowaniaSymbol instrukcji pakowaniaPIBC (pol. DPPL)LPRDopuszczone opakowania I, II i III grupyOpakowania do 450 litrów (kanistry, bębny)Duże pojemniki do przewozu luzem 450-3000 litrówDuże opakowania o pojemności 450-3000 litrówOpakowania metalowe lekkie do 40 kg

OpakowaniaGrupy pakowania a znak wytrzymałości opakowaniaGrupa pakowaniaIOpakowanie z symbolemII Y (można stosować X)III Z (można stosować X i Y)Oznakowanie trwałe opakowań- Wytłaczanie na metalu lub tworzywach sztucznych- Malowanie lub nadruk na drewnie/tekturze/tkaninachPrzykład- 1A1/Y 1,6/250/0,5/12/PL/COBROX

Opakowania

Opakowania

OpakowaniaPrzykładowe typy opakowań wraz z ich kodowaniem.Rodzaj Materiał Kategoria KOD1. Bębny G - tektura Z wiekiem niezdejmowanym 1G12. Beczki C – Drewno Z wiekiem zdejmowanym 2C23. Kanistry H- TworzywosztuczneZ wiekiem niezdejmowanym4. Skrzynie B – Aluminium 4B3H15. Worki M - Papier Wielowarstwowy 5M16. Opakowaniazłożone0. Opakowaniametalowe lekkieP – Naczyniaszklane iporcelanoweZ zewnątrzną skrzyniądrewnianą6PCA - Stal Z wiekiem zdejmowanym 0A2Standardowy okres użytkowania opakowań wynosi 5 lat ale dlaniektórych produktów jest on ograniczany np., kwas azotowy >55%UN2031 wynosi 2 lata.

Środki transportowe1. Samochody ciężarowe bez przyczepy i z przyczepą2. Ciągniki siodłowe z naczepą3. W ADR od 2009 mamy też pojęcie „Ruchomej jednostkido wytwarzania materiałów wybuchowych”4. Cysterny stałe i zdejmowalne5. Kontenery cysterny (izotanki)

Środki transportowe

EtykietyPiktogramy

Wymagane dokumenty• Dokument przewozowy,• Instrukcje pisemne dla kierowcy,• Świadectwo dopuszczenia pojazdu,• Zaświadczenie o przeszkoleniu kierowcy,• Inne dokumenty wymagane podczas transportu( prawo jazdy, dowód rejestracyjny, polisyubezpieczeniowe itp.).

Dokument przewozowyWymagane informacje :Nazwa i adres nadawcy,Nazwa i adres odbiorcy,Liczbę i określenie sztuk przesyłki,Ilość każdego towaru,Prawidłowy zapis:UN 1203, PALIWO SILNIKOWE, 3, GP IIUN 1993, MATERIAŁ ZAPALNY CIEKŁY I.N.O.( toluen i alkohol etylowy), 3, IIPRÓŻNY POJAZD-CYSTERNA, OSTATNIŁADUNEK:UN 1998 ALKOHL ALLILOWY, 6.1 (3), PG IOdpad, UN 1230, metanol, 3 (6.1), II

Instrukcja dla kierowcyNazwa materiałuKlasa i numer UNRodzaj zagrożenia właściwego,Ochrona osobiste,Czynności podstawowe, które należy wykonać podczaswystąpienia zagrożenia,Czynności dodatkowe i specjalne, które należy wykonaćpodczas uwolnienia się niewielkiej ilości materiałniebezpiecznego,Postępowanie w przypadku powstania pożaru,Pierwsza pomoc,Informacje dodatkowe.

Instrukcja dla kierowcy

Świadectwo dopuszczenia pojazduTzw. świadectwo z„czerwonym paskiem”• Dla pojazdów z cysternątypu FL, OX, AT• Jednostek transportowychEX/II , EX/III

Wyposażenie pojazdu• Wyposażenie przeciwpożarowe,• Klin do podkładania pod koła,• Dwa stojące znaki ostrzegawcze,• Skrzynka ADR1. łopata składana2. rękawice nitrylowe3. okulary ochronne4. aparat do płukania oka5. kamizelka ostrzegawcza6. latarka nieiskrząca7. półmaska climax ce8. pochłaniacz wielogazowy9. osłona otworów kan.(folia magnetyczna)Skrzynka ADR

Wyłączenia LQILOŚCI OGRANICZONE W OPAKOWANIU LQWymagania :• Opakowania wewnętrzne od 120 ml do 6 kg w zależności od rodzaju LQ• Opakowanie KOMBINOWANE (nie musi być atestowane) nie większe jak30 kg brutto• Taca obciągnięta folą termokurczliwą nie większe jak 20 kg brutto• Spełnienie WARUNKÓW OGÓLNYCH dla opakowań• Specyficzne oznakowanie sztuki przesyłkiUN1648 LQ UN1648UN2554

Szkolenie osób zaangażowanych w przewóz towarów ADRSzkolenia kierowców ADRWymogi: prawo jazdy min. Kat B oraz ukończone 21 latRodzaje kursu dokształcającego początkowego:1. kurs podstawowy w zakresie przewozu drogowego towarówniebezpiecznych wszystkich klas2. kurs specjalistyczny w zakresie przewozu drogowego towarówniebezpiecznych w cysternach3. kurs specjalistyczny w zakresie przewozu drogowego towarówniebezpiecznych klasy 14. kurs specjalistyczny w zakresie przewozu drogowego towarówniebezpiecznych klasy 7

Szkolenie osób zaangażowanych w przewóz towarów ADRSzkolenia doradców ADRKażde przedsiębiorstwo, którego działalność obejmuje przewóz towarówniebezpiecznych albo związane z nim pakowanie, załadunek, napełnianie lubrozładunek powinno wyznaczyć, zgodnie z przepisem 1.8.3.1 Umowy ADR,jednego lub więcej doradców do spraw bezpieczeństwa w transporcie towarówniebezpiecznych, odpowiedzialnego za wsparcie działań zapobiegającychzagrożeniom dla osób, mienia i środowiska związanych z taką działalnością.Doradcą do spraw bezpieczeństwa w transporcie towarów niebezpiecznychmogą zostać osoby spełniające poniższe warunki:1. ukończyły 21 lat,2. posiadają wykształcenie wyższe,3. nie były karane za przestępstwa umyślne,4. ukończyły z wynikiem pozytywnym kurs początkowy na doradców,obejmujący szkolenie w zakresie zagrożeń związanych z przewozemtowarów niebezpiecznych oraz przepisów obowiązujących w tym zakresie,5. Złożyły z wynikiem pozytywnym egzamin dla kandydatów na doradców przedkomisją egzaminacyjną powołaną przez wojewódzkiego inspektora transportudrogowego.

Literatura1. Materiały własne Stockmeier Chemia2. ADR, Reach, CLP, Niebezpieczne chemikalia, Bolesław Hancyk,Wydawnictwo Sigma NOT, Kraków 20123. Strona internetowa Biura do spraw substancji chemicznychwww.chemikalia.gov.pl4. Inne zasoby internetu Dziękuję za uwagę !