Ścieżki i podjazdy - naturalnie - Budujemy Dom

PRZEGLD RYNKUPrzegld rynkuKostka w ogrodziesprzyja wygodnemuprzemieszczaniu si,ale jeli jest jejzbyt duo, sprawiaprzytaczajcewraenie. Efekt tenmona zagodzi,stosujc nawierzchniez przewitami,w których nie tylkobdzie rosa trawa,ale równie niektóreroliny ogrodowe.ciekiipodjazdyi – naturalnieNawierzchnie ogrodoweMagorzata Cuchfot. LibetMateriaów do budowy nawierzchni ogrodowychjest wiele. Wszystkie musz cechowasi odpornoci na mróz i cieranie. Te przeznaczonena podjazdy musz ponadto znosiwiksze obcienia ni materiay na ciekiogrodowe. Zanim jednak dokonamy zakupukostki czy pyt, warto dokadnie zaplanowatrasy cieek i ich ksztat oraz wielko podjazdu.Pozwoli to okreli dokadn ilo potrzebnegomateriau.Projekt nawierzchni najlepiej zleci architektowikrajobrazu projektujcemuogród. Warto wiedzie, e projekt zamówionyw firmie oferujcej kostk zwykle wliczonyjest w jej cen. Aby ogrodowe szlaki zaplanowasamodzielne, potrzebny bdzieplan dziaki (najlepiej w skali 1:100) z zaznaczonymiistniejcymi i planowanymibudynkami, elementami maej architekturyi nasadzeniami.Projekt nawierzchniLokalizacja. Nawierzchni w ogrodzie wartoutwardzi tylko tam, gdzie jest to konieczne.Na maych dziakach wystarczy wybrukowapodjazd oraz dojcie od furtki do domu,a na wikszych take cieki, które powinnyprowadzi do placu zabaw, altany czy oczkawodnego. Jeli cieki zaplanujemy w miejscuwydeptanych szlaków, z pewnoci uzyskamyfunkcjonalny ukad dróek.Wymiary. Pamitajmy, e minimalne wymiarymiejsca postojowego na samochód osobowyto 2,5 × 5 m, a minimalna szerokopodjazdu to 3 m. Aby na ciece ogrodowejswobodnie mogy wymin si dwie osoby,powinna mie szeroko min. 0,8 m, natomiastcieka od furtki do drzwi wejciowychpowinna mie szeroko 1,2–1,5 m.Wygld. Nawierzchnie mog uatrakcyjniogród, pod warunkiem e rodzaj i kolor materiaówuytych do ich wykonania pasuj do126BUDUJEMY DOM 7–8/2009

Nawierzchnie ogrodoweKostka betonowa o szorstkiej powierzchni(zawdzicza j drobinkom ska oraz piasku,które po wstpnym zwizaniu betonu zostajodsonite przez wypukanie z jej powierzchniowejwarstwy zaczynu cementowego) zapewniabezpieczniejsze poruszanie si pociekach podczas deszczu, a take zim.Pyty, kostki czy obrzea warto wybra z jednej kolekcji oferowanej przez producenta. Wykonane z nich nawierzchnie,murki czy schody ogrodowe bd doskonale do siebie pasowaJeli nawierzchni budujemyna podou gliniastym,przed uoeniem warstw podbudowywarto wykona z piaskuwarstw odsczajc o gruboci10–15 cmwykoczenia elewacji domu, rodzaju ogrodzeniai charakteru caego ogrodu.Komponowanie ze sob rónych materiaóww obrbie nawierzchni moe j urozmaici.Trzeba jednak pamita, e najlepiej wygldapoczenie dwóch materiaów (wicej moestworzy wraenie przeadowania).Jeli decydujemy si na kostk betonow,warto zachowa umiar w wyborze jejksztatów i kolorów. W ogrodzie zazwyczajdróki jednobarwne prezentuj si lepiejni nawierzchnie w wymylne, wielobarwnewzory. Rolinno ogrodowa najlepiejbowiem komponuje si z naturalnie wygldajcymiciekami o stonowanej kolorystyce.Im bardziej wymylna jest architekturadomu, tym prostsza powinna bynawierzchnia.Jak dobieragrubo kostkiNawierzchnie wokó domu powinny mienono dostosowan do przewidywanychobcie. Grubo kostki dobiera si nastpujco:MateriaGrubo nawierzchni [cm]cieek PodjazdówKostka betonowai kamienna4 6Bruk klinkierowy 4,5 5,2 i wicejMateriay na podjazdyi na ciekiKostka kamiennaDziki naturalnoci, kostka kamienna doskonalekomponuje si z ogrodem, wygldaszlachetnie i jest wysoko cenionym materiaem.Jej kolory, w odcieniach szaroci,beu, a po czer, s bardzo trwae. Monaz niej ukada nawierzchnie jednobarwnealbo wzorzyste. Kostka kamienna najczciejma ksztat nieregularny, zblionydo prostopadocianu (piknie wygldakostka o zaokrglonych krawdziach, tzw.rustykalna). Nawierzchnia z kostki o powierzchniobrobionej: piaskowanej, groszkowanejlub pomieniowanej, jest mniejliska ni o powierzchni gadkiej.Na nawierzchnie ogrodowe stosuje sinajczciej: granit, bazalt, sjenit – skaytwarde, nienasikliwe, niepodatne na zanieczyszczenia,odporne na cieranie, ale tepiaskowiec i wapie – skay mikkie, nasikliwe,mniej odporne na cieranie. Rzadziejwykorzystuje si marmur, kwarcyt, porfiri serpentynit.Kostka betonowaNajpopularniejszym materiaem do utwardzaniacieek i podjazdów jest betonowa kostkabrukowa, ceniona przede wszystkim za rónorodno,trwao i nisk cen. Nawierzchniaz betonowej kostki przepuszcza wod dzikiwypenionym piaskiem szczelinom.Uszkodzone elementy mona atwo wymieni.Kostki betonowe mog mie ksztat prostoktny,szecioktny lub nieregularny.Z kostek rutowanych mona ukada rozetyimitujce stary bruk. W sprzeday s teelementy o powierzchni licowej imitujcejnaturalny kamie (najczciej bazalt, granit,marmur lub porfir).fot. Semmelrockfot. Awbudfot. CRH KlinkierBruk klinkierowyWytwarza si go z gliny i piasku przez wypalaniew bardzo wysokiej temperaturze.Dziki temu jest odporny na cieranie, nienasikliwy,mrozoodporny, niewraliwy nadziaanie substancji chemicznych (w tym olejusilnikowego). Nie wymaga impregnacji i atwousun z niego mieci, glony, mchyi porosty.Jego powierzchnia moe by gadka lubz faktur, a barwa – grafitowa, óta, czerwonalub brzowa; produkuje si te klinkiercieniowany.Podczas zakupu kostki betonowej warto zaopatrzysi w nieco wiksz jej ilo, ni przewiduje projekt,a ponadto od razu kupi obrzea; materia dokupionypóniej moe minimalnie róni si koloremBruk klinkierowy to materia, którego barwa z upywemczasu nie zmieni si pod wpywem warunkówatmosferycznychBUDUJEMY DOM 7–8/2009 127

Przegld rynkuPyty kamienne na cieki ogrodowe powinny mie3–5 cm grubociOryginalne cieki ogrodowe mona uoy z pytbetonowych tzw. rybia uska, wykonanych z betonupukanego. rednica pyt: 60 lub 80 cmKostka leplaZalet nawierzchni z kostki lepla jest antypolizgowoi odporno na dziaaniepromieni sonecznych oraz chemikaliów.Kostka ta jest produkowana w kolorze czerwonym,brzowym, zielonym, z tworzywao nazwie chylon, zawierajcego 55% plastiku(HDPE – polietylen wysokiej gstoci i PP– polipropylen) oraz 45% wiórów drewnianych(odpadów potartacznych). Zuyte elementymona w 100% ponownie przetworzy.Wymiary: 40 × 40 × 4,5 cm.Co jeszcze na podjazdyPlastikowa kratka trawnikowaNawierzchnie z niej wykonane znosz dueobcienia. Kratka jest odporna na mrózi wysok temperatur, a ponadto atwaw montau (poszczególne elementy czy sina zaczepy). Przestrzenie pomidzy ciankamikratki wypenia si ziemi (mona wysiaw niej traw, a do jej koszenia bez problemubdzie mona uy kosiarki) lub kruszywem.Kolor kratki moe by czarny lub zielony,grubo: 4 lub 5 cm.fot. Praktikerfot. Styl-BetBetonowe pyty auroweMona uoy z nich trwa nawierzchni,przepuszczaln dla wody. Przestrzeniepyt wypenia si bowiem ziemi (w którejnastpnie sieje si traw lub sadzi rolinyodporne na deptanie: karmnik ocisty,macierzank piaskow) bd kruszywem.Betonowe pyty aurowe dostpne sw rónych kolorach. Wymiary: 40 × 60 cm.Ukadane z nich nawierzchnie nie wymagajograniczenia krawnikami.Beton stemplowanyNawierzchnia z betonu stemplowanego, czyliodciskanego, dziki rónym fakturom i rónemuzabarwieniu moe imitowa ceg, pytykamienne (piaskowiec, granit) czy nawet deski.Po zaimpregnowaniu staje si nienasikliwai mrozoodporna.Wykonanie jej trzeba zleci wyspecjalizowanejfirmie. W miejscu planowanego podjazduukada si beton klasy B25 zbrojony wóknamipolipropylenowymi. Po uoeniu barwi si gopowierzchniowo, a nastpnie nanosi barwionyutwardzacz i odciska stemplem wzór.Nawierzchnia z betonu stemplowanego niejest polecana na due powierzchnie, gdy wymagaodprowadzania wody deszczowej.Co jeszcze na ciekiPyty kamienneMog mie ksztat regularny: kwadratowy,prostoktny (pyty cite), lub nieregularny (amane).Ich powierzchniapowinna bypiaskowana, groszkowanalub pomieniowana,poniewa dzikiobróbce jest mniejliska. Z duych pytszybciej mona uo-y nawierzchni, alepamitajmy, e lepiejwygldaj one w du-ym ogrodzie.Pyty betonoweNajczciej majksztat prostoktnylub kwadratowy. Ichkolory mog by róne,a powierzchniagadka lub chropowata(na przykad pukana,z widocznymkruszywem). Dzikiwytoczonym na powierzchniwzorompyty, podobnie jakbetonowa kostka brukowa,mog imitowakamie.materia wykoczeniowy(np. kostka)tucze lub wir(20–30 cm)Przekrój przez nawierzchni podjazdumateria wykoczeniowy(np. kostka)tucze lub wir(10–20 cm)Przekrój przez nawierzchni ciekiCega rozbiórkowaNa ogrodowe cigi komunikacyjne mona zastosowaceg rozbiórkow, która w niezbytintensywnie uytkowanej czci ogrodu zastpibruk kamienny, klinkierowy lub betonowy.Cega ta pasuje szczególnie do pódzikichogrodów. Nawierzchnia z niej uoonamoe posuy kilka lat.Bruk drewnianyS to klocki z drewna sosnowego, akacjowegolub gatunków egzotycznych, albo okrglakipocite na krki. Uoone z nich ciekiwygldaj naturalnie. Bruk drewniany tumiodgos kroków. Jego trwao jednak jestmniejsza ni nawierzchni z betonu czy kamienia,a po deszczu staje si liski.Pamitajmy, e drewnianych elementównie ukada si na styk (pod wpywem wodybowiem pczniej); szczeliny pomidzy niminaley wypeni drobnym wirem lub piaskiem.Belki drewnianeOryginalne cieki mona wykona z impregnowanychbelek drewnianych, przypominajcychpodkady kolejowe. Ciekawie wygldajdróki o przebiegu falistym, gdzie belkiuoone s wachlarzowo.krawnikobrzeechudy betonpiasek lub piasek stabilizowanycementem (3–5 cm)chudy betonpiasek lub piasek stabilizowanycementem (3–5 cm)128BUDUJEMY DOM 7–8/2009

Nawierzchnie ogrodowebruk drewniany(gr. 8 cm)obrzee (deski, belki drewnianelub tama plastikowa)piasek (5 cm)Przekrój przez nawierzchni z bruku drewnianegoPrzekrój przez nawierzchni z kruszywatama plastikowakruszywo, piaseki glina (1:1:1) lubpospóka gliniasta(5–10 cm)tucze lub wir(10–15 cm)– warstwa ta jestkonieczna nagruncie nieprzepuszczalnymNie warto kupowa kostki grubszej ni to konieczne, tym bardziej, e cena materiauzaley od jego grubociz kruszywa wymieszanego z ywic epoksydow. W tym przypadkukruszywo nie przemieszcza si i nie porasta chwastami.Pytki ceramiczne i gresPytki do ogrodu musz by antypolizgowe oraz odporne na mrózi uszkodzenia mechaniczne. Ich grubo powinna wynosi min. 10mm. Przykleja si je do warstwy betonu za pomoc kleju przystosowanegodo uywania na zewntrz.fot. Bruk-BetBelki drewniane mona kupi w centrach ogrodniczych lub zamówiw tartaku (do wykorzystania w ogrodzie nie s polecane oryginalnepodkady kolejowe, które pozyskiwano z rozbiórki torów kolejowych,poniewa impregnowano je kreozotem i z tego powodu przezdugie lata wydzielaj dranicy zapach).REKLAMABetonowe elementy imitujce drewnoWykonane s z barwionego betonu i do zudzenia przypominajdrewniane podkady kolejowe albo parkiet z drewna sosnowego. Naciekach mona je ukada jeden przy drugim albo z odstpami,a przestrzenie midzy nimi obsia traw.Kamie polnyNa nawierzchni odpowiednie s kamienie paskie przynajmniejz jednej strony. Mona je kupi w centrach ogrodniczych. Z tony kamieniapolnego mona uoy 10–15 m 2 nawierzchni.KruszywoRónobarwne nawierzchnie przepuszczajce wod mona wykonaz kruszyw: wiru, grysu, klica, tucznia lub pospóki (pamitajmyjednak, e biae kruszywo wyglda do krzykliwie). Najlepiej uykruszywa o ostrych krawdziach – nawierzchnia cieki bdzie stabilniejsza.Z tony wiru mona uoy ok. 10 m 2 nawierzchni.Uoenie cieek z kruszywa nie jest kosztowne, ale wymagaj onepielgnacji: uzupeniania i ubijania kruszywa oraz usuwania chwastów.Konieczne jest te uoenie obrzey – dziki nim atwiej pielgnowacieki.Bardziej stabiln nawierzchni, odporn na mróz i sól drogow,a jednoczenie porowat, wyspecjalizowana firma moe wykonaBUDUJEMY DOM 7–8/2009 129

Przegld rynkuBardziej naturalnieKorzystnym rozwizaniem jest zastosowanie na cieki nawierzchnibetonowo- lub kamienno-trawiastej. Pomidzy jej elementami siejesi traw lub sadzi roliny odporne na deptanie. Taka cieka nietylko adnie wyglda, ale przepuszcza te wod do gruntu (cz tejwody wykorzystuj roliny ssiadujce z nawierzchni), dziki czemunie tworz si na niej kaue i nie jest potrzebny system odwodnienia.Nawierzchni tak mona wykona z kostki kamiennej, betonowej lubklinkierowej, jeli kostki uoymy w odstpach, z kostki betonowejo ksztacie, który umoliwia uoenie nawierzchni z przewitami, lubz pyt kamiennych uoonych luno na powierzchni trawnika (polecanes szczególnie w miejscach rzadko uczszczanych).Zdjcie pochodzi z konkursu Home Sweet Home 2Jeli cieki z kruszywa planujemy w mao uczszczanym miejscu ogrodu, kruszywowarto uoy na agrowókninie. Zapobiegnie to porastaniu cieki chwastamiobrzeepiasek (3–5 cm)cieka z luno uoonych kostek (kamiennych, betonowych lubklinkierowych)obrzeepiasek (3–5 cm)cieka z kostki betonowej o ksztacie, który umoliwia uoenienawierzchni z przewitamipiasek (5–10 cm)1–2 cm odstpypomidzy kostkamitucze lub wir(10–20 cm)szczeliny, w którychronie trawatucze lub wir(10–20 cm)pyty kamienne (ich górna kraw znajduje sinieco poniej powierzchni trawnika)cieka z pyt kamiennych uoonych luno na powierzchni trawnikaObramowanie nawierzchniPodjazdy. Powinno si je zabezpieczy krawnikami, czyli elementamiosadzonymi w podou gbiej ni elementy nawierzchni. Górnacz krawnika powinna wystawa ponad nawierzchni.cieki. Na brzegach cieek mona ukada nastpujce rodzajeobrzey:obrzea betonowe lub kamienne – mniej masywne ni krawniki.Ustawia si je tak, aby nie wystaway ponad nawierzchni. Docieek o falistym przebiegu produkuje si obrzea ukowe;palisady – mog take zapobiega osuwaniu si ziemi z niewielkiejskarpy czy podwyszonych rabat;wylewka betonowa – ukada si na niej skrajny pas kostki tak, byjej zewntrzn cz mona byo przysypa ziemi (w tym miejscusieje si traw, by zamaskowa wylewk).Ukadanie nawierzchni utwardzonychNawierzchnie ogrodowe to inwestycje na lata. Aby nie zaszkodziy imwilgo, woda czy mróz, konieczny jest nie tylko dobór odpowiedniegomateriau, ale i waciwe wykonanie robót.Uoenie nawierzchni podjazdu najlepiej zleci wyspecjalizowanej firmie.Samemu mona wykona cieki ogrodowe, poniewa nie wymagato uycia cikiego sprztu.Wykop. Po wyznaczeniu obrysu nawierzchni usuwa si ze wierzchniwarstw ziemi i wykonuje wykop o gbokoci odpowiadajcej planowanemurodzajowi nawierzchni. Dno wykopu naley uformowa zespadkiem, wyrówna i ubi zagszczark.Na dnie wykopu mona umieci geowóknin, dziki której wikszabdzie nono i stabilno nawierzchni. Ponadto, geowóknina zapobiegniemieszaniu si warstw podbudowy z gruntem rodzimym, przy zachowaniufiltracji wody.Obrzea lub krawniki. Jeli krawdzie nawierzchni maj by zabezpieczonekrawnikami lub obrzeami, osadza si je na tym etapie pracw podkadzie z chudego betonu.Warstwy podbudowy. Na dnie wykopu ukada si warstw grubegokruszywa lub tucznia, który stabilizuje si zagszczark, a póniejwarstw piasku, który naley wyrówna i utwardzi mechanicznie.Kostka. Nastpnie ukada si kostk (zaczynajc od brzegu przyszegopodjazdu lub cieki, aby nie niszczy przygotowanejpodbudowy). Kady element dobija si motkiem gumowym.Szczeliny w nawierzchni z kostki betonowej wypenia si piaskiemz wod, a midzy kostkami kamiennymi – zasypk granitow.Na koniec kostk dobija si do podoa wibratorem powierzchniowym.130BUDUJEMY DOM 7–8/2009