Program ochrony powietrza dla województwa świętokrzyskiego

Program ochrony powietrza dla województwa świętokrzyskiego3. LISTA SUBSTANCJI I WSKAZANIE ŹRÓDEŁ ICH POCHODZENIAPył zawieszony PM2,5Pył zawieszony PM2,5 jest mieszaniną bardzo drobnych cząstek stałych i ciekłych, któremogą pochodzić z emisji bezpośredniej (pył pierwotny) lub też powstają w wyniku reakcjimiędzy substancjami znajdującymi się w atmosferze (pył wtórny). Prekursorami pyłówwtórnych są przede wszystkim tlenki siarki, tlenki azotu i amoniak. Pył zawieszony możezawierać substancje toksyczne, takie jak wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne(m.in. benzo(a)piren), metale ciężkie oraz dioksyny i furany.Źródła pyłu zawieszonego w powietrzu można podzielić na antropogeniczne i naturalne.Wśród antropogenicznych wymienić należy: źródła przemysłowe (energetyczne spalaniepaliw i źródła technologiczne), transport samochodowy oraz spalanie paliw w sektorzebytowo-gospodarczym. Źródła naturalne to przede wszystkim pylenie traw, erozja gleb,wietrzenie skał, aerozol morski oraz wybuchy wulkanów.Czynnikiem sprzyjającym szkodliwemu oddziaływaniu pyłu na zdrowie jest przedewszystkim wielkość cząstek. W skład frakcji PM10 wchodzi frakcja o średnicy ziaren poniżej2,5 µm (pył zawieszony PM2,5). Według najnowszych raportów Światowej OrganizacjiZdrowia (WHO), frakcja PM2,5 uważana jest za wywołującą poważne konsekwencjezdrowotne, ponieważ ziarna o tak niewielkich rozmiarach mają zdolność łatwego wnikania dopęcherzyków płucnych, a stąd do układu krążenia. Ocenia się, że w istotnym stopniu stanowito przyczynę szeregu schorzeń ogólnych, ograniczenia funkcjonowania płuc, astmę, bronchitoraz liczne choroby płuc, serca i innych organów.Jak wynika z raportów (WHO), długotrwałe narażenie na działanie pyłu zawieszonego PM2,5skutkuje skróceniem średniej długości życia. Szacuje się, że życie przeciętnego mieszkańcaUnii Europejskiej jest krótsze z tego powodu o ponad 8 miesięcy. Jest to równoznacznez 3,6 milionami lat życia traconych każdego roku w przeliczeniu na wszystkich mieszkańcówUE. Życie przeciętnego Polaka, w stosunku do mieszkańca UE, jest krótsze o kolejne2 miesiące z uwagi na występujące w naszym kraju większe zanieczyszczenie pyłem, aniżeliwynosi średnia dla krajów Unii.Największe zawartości frakcji PM2,5 w pyle ogółem (TSP) w Polsce występują w sektorzekomunalno-bytowym (ok. 49,66 %), w sektorze transportu (ok. 16,32%), oraz przypadkuprocesów spalania w sektorze produkcji i transformacji energii produkcyjnych (ok. 15,13%),pozostały udział (18,89%) stanowią sektory: rolnictwo, zagospodarowanie odpadów, innepojazdy, wydobycie i dystrybucja paliw 18 . Analizując udział frakcji pyłu PM2,5 w pyle PM10warto zwrócić uwagę, że jest on największy w emisji z transportu drogowego, gdzie stanowiok. 90%. Należy przy tym podkreślić, że znaczna część emisji pyłu z transportu drogowegopochodzi z procesów innych niż spalanie paliw, do których zaliczyć można ścieranie okładzinsamochodowych (np. opon i hamulców) oraz ścieranie nawierzchni dróg. Istotne znaczeniema również emisja wtórna pyłu wynikająca z unoszenia pyłu z powierzchni dróg.18 źródło: Krajowy Ośrodek Zarządzania i Bilansowania Emisjami13