Aukablað Morgunblaðsins 9. febrúar 2007 - Samtök iðnaðarins

More documents

Recommendations

Info

12|Morgunblaðið ORF líftækni hf.: Sækir á lyfjaþróunarmarkaðinn Eftir Kristján Guðlaugsson kristjang@mbl.is Orf líftækni hf. er íslenskt sprotafyrirtæki sem sérhæfir sig í hagnýtum lausnum í framleiðslu sérvirkra prótína með aðstoð Orfeus-kerfisins, sem fyrirtækið hefur þróað. ORF leggur áherslu á framleiðslu svokallaðra vaxtarþátta, sem eru stór flokkur prótína úr mannslíkamanum sem meðal annars nýtast við stofnfrumurannsóknir, lyfjaþróun og við framleiðslu lyfja gegn ýmsum sjúkdómum. Hið sérstaka hjá ORF er að sérvirku prótínin eru framleidd í byggi en ekki bakteríum, hamstrafrumum eða með öðrum aðferðum sem notaðar hafa verið áður. Ár vaxtar og sóknar Eins og mörg sprotafyrirtæki á ORF rætur sínar að rekja til háskólaumhverfisins, en stofnendur þess, dr. Björn L. Örvar, dr. Júlíus B. Kristinsson og dr. Einar Mäntylä, eru allir líffræðingar eða sameindaerfðafræðingar. „Í rauninni héldum við Einar áfram þeim rannsóknarverkefnum sem við höfðum sinnt í háskólanáminu, en til að byrja með héldu Iðntæknistofnun og RALA, Rannsóknarstofnunar landbúnaðarins, utan um verkefnið. Ég vil undirstrika að þetta verkefni hefði ekki náð flugi á síðari stigum nema vegna velvilja og stuðnings RALA, nú Landbúnaðarháskólans. Það skipti okkur verulegu máli,“ segir Björn L. Örvar, framkvæmdastjóri ORF. Fljótlega varð starfsemi ORF of Samtök líftæknifyrirtækja: Samstarfið hófst með stefnumótun í greininni fyrri hluta árs 2004 og Samtök líftæknifyrirtækja voru stofnuð í maí 2004. Nú eru í samtökunum 9 fyrirtæki sem starfa á ólíkum sviðum líftækninnar. Innlent og erlent hugvit Þessi fyrirtæki eru Bláa lónið heilsuvörur ehf., KLH ehf., bt. Hjartavernd, Líf-Hlaup ehf., Lyfjaþróun hf., NimbleGen Systems-útibúið á Íslandi, ORF líftækni hf., Rannsóknarþjónustan Sýni ehf., SagaMedica – Heilsujurtir ehf. og Prokatin. „Sum fyrirtækin byggja á innlendu hugviti sem nýtir náttúruauðlindir okkar á fjölbreyttan hátt. Önnur tengjast erlendum fyrirtækjum sem velja að starfa á Íslandi. Þetta skapar fjölbreytta flóru og skapar tækifæri til samvinnu. Fjölbreytt fyrirtæki gefa kost á grósku,“ segir Bryndís Skúladóttir hjá Samtökum iðnaðarins. Bryndís segir að í stefnumótuninni hafi komið fram áhugi á að auka samstarf og samskipti fyrirækjanna og skapa sameiginlegan vettvang fyrir hagsmunamál þeirra. Samtökin hafa staðið fyrir fyr- Morgunblaðið/G.Rúnar Hátækni Vaxtarþættir, unnir úr byggi, eru mjög heppilegir til lyfjaþróunar og framleiðslu lyfja. umfangsmikil til þess að Iðntæknistofnun og RALA gætu fjármagnað hana. „Við fengum fljótlega fjárfesta eftir stofnun fyrirtækisins 2001. Einnig fengum við styrki frá Rannís og það skipti okkur miklu máli,“ segir Björn. Í ár mun ORF sækja á alþjóðlegan lyfjaþróunar- og rannsóknamarkað með afurðir sínar, en undanfarin ár hefur verið unnið skipulega að því að þróa framleiðslu á fjölda vaxtarþátta í Orfeus-kerfinu, sem m.a. byggir á því að nýta byggfræ til framleiðslunnar. Björn segist vænta þess að breiddin í framleiðslunni stóraukist á þessu ári en öll ræktun tengd Fjölbreytt flóra tæknifyrirtækja irtækjaheimsóknum til félagsmanna, tekið þátt í ráðstefnuhaldi og kynningarfundum. „Í stefnumótuninni kom fram að mikil trú er á að í líftækni felist miklir möguleikar fyrir land og þjóð. Líftæknifyrirtæki eru arðbær og öflug fyrirtæki á háu tæknistigi. Þau gefa möguleika á að auka verðmætasköpun í gegnum betri nýtingu auðlinda, framleiðslutækni og nýjar vörur. Vilji var til þess að efla skilning stjórnvalda á starfsumhverfi fyrirtækjanna, efla fjárframlög og þátttöku fjármálastofnana í greininni, efla alþjóðlegt samstarf og markaðssetningu, skapa öflugar rannsóknir og þekkingaruppbyggingu í líftækni,“ segir Bryndís. Samtökin eru í samstarfi við AVS-rannsóknarsjóð en sjóðurinn hefur lagt áherslu á möguleika líftækni í fiskeldi og vinnslu sjávarafurða. Síðastliðið ár hafa kraftar félagsins farið í verkefni sem er unnið með styrk frá AVS-rannsóknarsjóði. Gróska í háskólakerfinu „Það er unnið með bandarískum sérfræðingum, Steve Dillingham og Rune Nilssen, og Einari Þór Bjarnasyni hjá Intellecta, sem skoðuðu Morgunblaðið/Jim Smart Bygg Kornrækt færist í vöxt á Íslandi en byggið sem ORF notar er ekki venjulegt nytjabygg, heldur sérstaklega hentugt til framleiðslu sérvirra prótína. Öll framleiðsla ORF fer fram í gróðurhúsum við örugg skilyrði. Morgunblaðið/G.Rúnar Sókn Björn Lárus Örvar segist vænta þess að breiddin í framleiðslunni stóraukist á þessu ári. Öll ræktun byggs fer fram í öruggu umhverfi. Morgunblaðið/Ásdís Sprotar Fjölbreytt fyrirtæki innan líftækniiðnaðarins gefa kost á mikilli grósku, segir Bryndís Skúladóttir hjá Samtökum iðnaðarins. stöðu og möguleika greinarinnar hér. Lagt var upp með spurninguna „af hverju hefur ekki þróast öflugri líftækniiðnaður á Íslandi en raun ber vitni?“ Það eru hér nokkur lofandi fyrirtæki en við teljum að gróskan gæti verið svo miklu meiri í þessari grein,“ segir Bryndís. Niðurstaða þeirra sem gerðu verkefnið er að Ísland hefur mikil tækifæri til að byggja upp öflugan líftækniklasa. „Hér er margt til staðar sem þarf, ekki síst náttúruauðlindir, vel þessu mun fara fram í gróðurhúsum. „Við höfum þegar skapað okkur nafn, en þegar verkefnið tók að stækka þurftum við að auka hlutaféð og það hefur gengið vel. Við höfum fengið stóra og áhugasama fjárfesta sem standa við bakið á okkur og gera okkur kleift að hefja sókn á alþjóðlegan rannsókna- og lyfjaþróunarmarkað.“ Nýsköpun ORF er að breytast úr tækniþróunarfyrirtæki í fyrirtæki sem setur markaðssókn og markaðssetningu á oddinn. „Annars vegar munum við reyna fyrir okkur á evrópska markaðinum og hins vegar á bandaríska markaðinum. Við vinnum náið með markaðsfyrirtæki í Bandaríkjunum og vinnum að sömu málum í Evrópu,“ segir Björn. Leyndardómurinn á bak við hagnýta framleiðslu sem á rætur að rekja til vísindalegra verkefna er að miklu leyti fjármagn og rétt markaðssetning. Það er ekki nóg að fá góða hugmynd, hana verður líka að nýta og það verður að ger- menntað fólk og gróska í háskólaumhverfi, og öflug og lofandi fyrirtæki á þessu sviði, en það styrkir klasauppbyggingu. Auk þess er margt vel gert í stuðnings- og styrkjaumhverfi fyrirtækja,“ segir Bryndís. Hún segir að í verkefninu hafi verið skoðað hvað aðrar þjóðir hafa gert til að byggja upp líftækniklasa en slíkt gerist sjaldnast af sjálfu sér. Þar sem best hafi tekist til hafi verið tekin ákvörðun á hæstu stigum um að byggja upp þessa grein. Því hafi svo verið fylgt eftir en fjármagn eitt og sér sé samt ekki nægilegt. Ráðgjöf og þjónusta mikilvæg „Það er alveg jafnmikilvægt að byggja upp stuðningsumhverfi, gott aðgengi sprotafyrirtækja að ráðgjöf og þjónustu um rekstur og markaðsmál, einkaleyfi og fleira. Einnig er mikilvægt að efla samskipti háskóla og atvinnulífs,“ segir Bryndís. Hún segir að þeir Dillingham, Nilssen og Einar Þór hafi bent á ýmsar leiðir til að bæta þetta hér. „Þeir fjalla einnig um mikilvægi þess að tengja háskóla og atvinnulíf betur saman. Bandaríkjamenn hafa náð mjög góðum árangri í að ná hugmyndum út úr háskólum og gera þær að viðskiptahugmyndum. Þar í landi verða fjölmörg fyrirtæki til í háskólum og stjórnvöld vinna markvisst að því að ýta undir þessi tengsl. Fjölmörg prógrömm eru í gangi sem miða að því að draga hugmyndir út úr háskólum og út í atvinnulífið. Bandaríkjamenn, stjórnvöld, fjárfestar og fleiri styðja þetta því fólk gerir sér grein fyrir að sprotarnir eru stórfyrirtæki framtíðarinnar. Og það hef-
ast fljótt því samkeppnin er mikil. „Það er mikilvægt að halda vel utan um hugverkaréttinn og eins er mikilvægt að menn láti reyna á hugmyndina strax, annars er hætta á að hún verði tekin frá þeim. Í þessum geira verða allir að vera á tánum, nýsköpun og þróun hugmynda getur ekki orðið að hagnýtri framleiðslu nema menn prófi þær.“ Hættulaust umhverfinu ORF hyggur einnig á útiræktun. Tilraunir ORF, í samstarfi við Landbúnaðarháskólann, hafa sýnt að framleiðsla erfðafræðilega endurbætts byggs er afmörkuð í lífrænu umhverfi sínu. Í því felst einfaldlega að erfðabreyttar byggplöntur blandast ekki öðrum byggplöntum eða lífverum. „Við höfum gert tilraunir með þetta í Gunnarsholti í 3 sumur en engin dreifing eða víxlfrjóvgun hefur fundist milli erfðafræðilega breytts byggs og annars byggs, sem þó var sáð mjög nálægt okkar plöntum. Byggið hefur nokkra sérstöðu að þessu leyti. Eins lifir það ekki utan ræktunarsvæða, í villtri náttúru,“ segir Björn. Framleiðslan á hinu sérvirka próteini fer þannig fram að svokölluð genaferja, sem ORF smíðar, er notuð til að flytja hinn nýja eiginleika, genið fyrir vaxtarþáttinn, yfir í frumuklasa úr byggkorni. Frumurnar eru síðan ræktaðar eftir flóknu vaxtarferli á rannsóknarstofu fyrirtækisins á Keldnaholti í nýtt afbrigði sem síðan er ræktað í gróðurhúsi þess. Eftir þá ræktun eru lífefnamælingar notaðar til að velja úr þær plöntur sem hæfa best til framleiðslu á hverjum vaxtarþætti fyrir sig, en vaxtarþátturinn safnast fyrir í fræjum byggsins sem eru möluð fyrir fínhreinsun hans. Afurðirnar sem fást úr bygginu eru kallaðar biorisk-free, en það hugtak mun ekki eiga sér neina samþykkta íslenska þýðingu. Byggið er svokölluð G.R.A.S.lífvera (generally recognized as safe) en fræ þess eru hættulaus með öllu og prótínsamsetningin einföld. „Þetta gerir vaxtarþætti, unna úr byggi, mjög heppilega til lyfjaþróunar og framleiðslu lyfja. Auk þess er aðferðin ódýrari og öruggari en ef bakteríur, hamstrafrumur eða blóðvökvi úr dýrum er notaður til framleiðslunnar,“ segir Björn. ur trú á að líftækni sé eitt af lykilsviðum framtíðarinnar,“ segir Bryndís. Hún segir að þeir reki sig einnig á skort á vísindagörðum eða aðstöðu fyrir frumkvöðla til að koma sér af stað og fá þjónustu og aðgang að rannsóknartækjum og annarri aðstöðu. Æskilegt sé að slíkt sé í tengslum við háskóla og rannsóknarstofnanir. „Velgengni í viðskiptum veltur á að til staðar sé vara eða tækni sem stenst samkeppni, raunveruleg markaðstækifæri og nauðsynleg aðföng, þar með talið fjármagn og hæft fólk, bæði stjórnendur og aðrir starfsmenn. Það er viðamikið verkefni fyrir frumkvöðul að þróa árangursríka markaðs- og viðskiptaáætlun, koma henni í framkvæmd og stjórna henni,“ segir Bryndís. Hún segir að varðandi fjármögnun greinist í verkefninu nokkrar gloppur í fjármögnunarumhverfi fyrirtækja. „Fyrst má nefna verulegan skort á aðgengilegu fjármagni og aðstoð við þá sem eru að sannreyna hugmyndir, eru að taka fyrstu skrefin og þurfa að meta hvort þeir séu með hugmynd eða tækni sem er nægilega burðug til að hægt sé að byggja á henni. En það skortir líka á aðgengi lofandi líftæknifyrirtækja að fjárfestum sem einbeita sér að lengra komnum fyrirtækjum. Líftæknifyrirtæki byggja oft á sérhæfðri tækni og þurfa langan tíma í þróunarvinnu. Það skortir annars vegar þolinmæði og hins vegar þekkingu innan fjármálageirans á eðli þessara fyrirtækja,“ segir Bryndís. Hún bendir einnig á aðrar leiðir eins og t.d. endurgreiðslu rannsóknar- og þróunarkostnaðar. Fréttir í tölvupósti www.openhand.is Morgunblaðið |13 GLEYMDIR ÞÚ FUNDINUM? Tapar ekki upplýsingum ef síminn týnist Tölvupósturinn berst einnig í símann Tvíbókanir og sein svör úr sögunni Gleymir ekki fundum með viðskiptavinum OpenHand virkar á „snjallsímum“ allra helstu framleiðenda. Með OpenHand ertu með símann beintengdan við tölvupóstinn, dagbókina og tengiliðina. Einnig hefur þú fullan aðgang að öllum möppum og skjölum, líkt og þú sætir við skrifborðið þitt. Allar breytingar sem gerðar eru sjást jafnóðum bæði í símanum og tölvunni. Þú getur skoðað og uppfært tengiliði og dagatalið hvar og hvenær sem er. Þú ert alltaf með nýjustu upplýsingar við höndina, skipuleggur þig betur og kemur meiru í verk. Kynntu þér OpenHand nánar á openhand.is.
Page 1 and 2: 09.02.2007 Framtíðin er í okkar
Page 4 and 5: 4|Morgunblaðið Vinsælt Bláa ló
Page 6: 6|Morgunblaðið SagaMedica-Heilsuj
Page 10 and 11: 10|Morgunblaðið Aðferðafræði
Page 14 and 15: 14|Morgunblaðið SUT: Markvisst á
Page 16 and 17: 16|Morgunblaðið Marel hf: Í frem
Page 18 and 19: Frá SPROTAÞINGI 2007 Þingsálykt
Page 20 and 21: Frá SPROTAÞINGI - frh. Þingsály
Page 26 and 27: 26|Morgunblaðið Tillögur Samfylk
Page 28 and 29: 28|Morgunblaðið Gagarín ehf.: Sa
Page 30 and 31: 30|Morgunblaðið NimbleGen Systems
Page 32 and 33: 32|Morgunblaðið Menn og mýs ehf.
Page 34 and 35: 34|Morgunblaðið Nýsköpunar- og
Page 36 and 37: 36|Morgunblaðið Merking Stjörnuo
Page 38 and 39: 38|Morgunblaðið Ör þróun á sv

Aukablað Morgunblaðsins 9. febrúar 2007 - Samtök iðnaðarins

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?