Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
X H‹CAZ DEM‹RYOLU FOTO⁄RAF ALBÜMÜ C<br />
layarak önce Medine ve ard›ndan da<br />
Mekke ve Cidde’ye uzat›lacak, daha<br />
sonra Yemen ve orta Arabistan üzerinden<br />
Ba¤dat ve Basra’ya do¤ru götürülecek<br />
ve ‹slam dünyas›n›n gurur kayna-<br />
¤› olacakt›.<br />
Sultan’›n aç›klamas› bafllang›çta<br />
tüm Avrupal› güçlerce müstehzî bir eda<br />
ile karfl›lanm›flt›. Sultan’a yak›nl›¤› ile<br />
bilinen Alman Büyükelçisi Marshall<br />
Von Bieberstein D›flifllerine gönderdi¤i<br />
raporunda “akl› bafl›nda olan hiçbir insan,<br />
bu dinsel amaçl› 1200 kilometrelik<br />
demiryolunun yap›labilece¤ine inanmaz”<br />
diyordu.<br />
<strong>Hicaz</strong> <strong>Demiryolu</strong> projesi, ‹slâm<br />
dünyas›nda ise coflkuyla karfl›land›. Osmanl›,<br />
Hindistan, ‹ran ve Arap bas›n›nda<br />
aylarca en a¤›rl›kl› konu olarak yer<br />
ald›. ‹stanbul’da yay›nlanan Sabah Gazetesi,<br />
demiryolundan kutsal hat ve halifenin<br />
en muhteflem eseri olarak bahsediyordu.<br />
“Sözkonusu olan bir Osmanl›<br />
demiryolu de¤il, bir inanç yolu idi.”<br />
<strong>Hicaz</strong> <strong>Demiryolu</strong>’nun tahminî maliyeti<br />
4 milyon lira olarak hesaplanm›flt›.<br />
Bu rakam, 1901 y›l› devlet bütçesindeki<br />
harcamalar›n %18’ini teflkil ediyordu.<br />
Üstelik hazineden ek ödenek<br />
ay›rmak da imkans›zd›. Devletin s›k›nt›l›<br />
bir döneminde maliyeti böylesine<br />
yüksek bir projenin gerçeklefltirilmesi<br />
için finansman meselesinin toplanacak<br />
ba¤›fllarla çözümlenmesi, inflaat›n bafllang›c›nda<br />
ortaya ç›kacak acil para ihtiyac›n›<br />
karfl›lamak üzere de Ziraat Bankas›’ndan<br />
kredi al›nmas› kararlaflt›r›ld›.<br />
Padiflah, <strong>Hicaz</strong> <strong>Demiryolu</strong>’na<br />
50.000 lira ba¤›flta bulunarak kampanyay›<br />
bafllatt›. Onu di¤er devlet erkân›,<br />
üst seviyedeki bürokratlar ve askerler<br />
izledi. Çok say›da memur, kendi arzular›yla<br />
birer maafllar›n› <strong>Hicaz</strong> hatt›na ba-<br />
¤›fllad›. Resmi nitelikteki yard›mlar›<br />
halk›n ba¤›fllar› takip etti. Çocu¤undan<br />
büyü¤üne,<br />
kad›n›ndan<br />
erke¤ine binlerce<br />
Osmanl›<br />
vatandafl›<br />
yard›mda<br />
bulundu.<br />
Gerçekten de<br />
dünyan›n<br />
dört bir taraf›ndan<br />
ya¤an<br />
ba¤›fllar, gerekli<br />
sermayenin<br />
önemli bir bölümünü sa¤lad›. S›rf<br />
Hindistan’dan gelen ba¤›fl, 40.000 liraya<br />
yak›nd›. Hindistan’da bu ifl için özel<br />
bir komite oluflturulmufltu. Hindistan ve<br />
M›s›r’l›lar bir anlamda yapt›klar› yard›mlarla<br />
‹ngiliz yönetimine olan hoflnutsuzluklar›n›<br />
da ifade etmifl oldular.<br />
Fas, Tunus, Cezayir, Rusya, Çin,<br />
Singapur, Hollanda, Güney Afrika, Ümit<br />
Burnu, Cava, Sudan, Pretorya, Bosna-<br />
Hersek, Üsküp, Filibe, Köstence, K›br›s,<br />
Viyana, ‹ngiltere, Almanya ve Amerika’daki<br />
Müslümanlar <strong>Hicaz</strong> <strong>Demiryolu</strong>’nun<br />
yap›m› için ba¤›flta bulundular.<br />
Hatta Müslümanlar›n d›fl›nda, Almanlar,<br />
Yahudiler ve birçok H›ristiyan bile ba-<br />
¤›flta bulundu. Fas Emiri, ‹ran fiah› ve<br />
Buhara Emiri gibi devlet idarecilerinden<br />
de yard›mlar geldi. 1908 y›l›na kadar<br />
toplanan ba¤›fl miktar› 1.127.893 liraya<br />
12
Change language