Vecihi_Dergi_04 sayi

39
PARALYZED (engelli) ve Olympic kelimelerinin birleşmesinden
oluşan paralimpik kelimesi engelli sporcuların katıldığı
bir spor olimpiyatlarıdır. Sir Ludwig Guttmann’ın, 1948’de
İngiltere Stoke Mandeville’de, II. Dünya Savaşı’na katılmış
olan omurilik zedelenmesinden muzdarip gaziler için düzenlediği
spor karşılaşmalarından dört yıl sonra, Hollandalı
sporcuların katılımıyla, bugün ‘Paralimpik Oyunları’ adıyla
bilinen uluslararası hareket doğmuştur. Zaman içinde hızla
gelişen bu hareketi daha etkin ve verimli bir biçimde yönetmek
ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi’ne (IOC) tek vücut
olarak seslenebilmek için 1982’de “Uluslararası Dünya
Engelliler Spor Organizasyonları Koordinasyon Komitesi”
(ICC) kurulmuş ve sadece beş yıl sonra bu komitenin yerini
Uluslararası Paralimpik Komitesi (IPC) almıştır.
Türkiye Paralimpik Oyunlarında ilk altın madalyasını 2004
Atina Paralimpik Oyunlarında atıcılık dalında kazanmıştır.
2012 Londra Paralimpik Oyunları’na 69 sporcuyla katılan
ve bir altın, beş gümüş, dört bronz olmak üzere toplam 10
madalya kazanmıştır. 2016 Paralimpik Olimpiyatları Brezilya’nın
Rio kentinte 8-18 Eylül tarihleri arasında düzenlendi.
160 ülkeden engelli sporcuların katıldığı 2016 Rio’da ülkemizi
toplam 79 sporcu temsil etti.
Yaz Oyunları sporları
Ağırlık kaldırma, Atletizm, Atıcılık, Tekerlekli sandalye basketbol,
Binicilik, Bisiklet, Boccia, Çim bowlingi, Dalış, Eskrim,
Futbol, Goalball, Halter, Judo, Masa tenisi, Tenis, Okçuluk,
Tekerlekli sandalye rugby, Voleybol, Yelken, Yüzme
Kış Oyunları sporları
Alp disiplini, Biatlon, Kayaklı koşu, Tekerlekli sandalye körlingi,
Kızak, Buz hokey
Ağırlık kaldırma: Ağırlık kaldırma dünyanın
en süratli gelişen Paralimpik spor
dalıdır. İlk defa 1964te yapılan ikinci Paralimpik
Oyunlarda programa alınan ağırlık kaldırma yarışmalarına,
sadece omurgası zedelenmiş sporcular katılabiliyordu.
Zaman içinde diğer engelli gruplarının da katılımının ve
engelsiz sporculara uygulanan kuralların geçerli olmasının
sağlanmasıyla, bu dalda kritik değişiklikler ve gelişmeler
oldu. 1992 Barselona Paralimpik Oyunlarında, ağırlık kaldırma
yarışmalarında 25 ülkenin sporcuları yarıştılar. 1996
Atlanta Oyunlarına gelindiğinde bu sayı 2 katından çok
artmıştı; 58 ülkenin sporcularının yarıştığı 96 Paralimpik
Oyunlarında bu dalda yarışmak üzere 68 ülke kayıt olmuş,
yalnız bütçe yetersizliği nedeniyle on ülke yarışamamıştı.
2000 Sydney Olimpiyatlarında, ilk defa bayanlar da ağırlık
kaldırma yarışmalarına katılmışlardır. Paraplejik, ampüte,
çocuk felci ve beyin felci olan sporcuların yaptığı bu spor
sadece bench press dalını içerir.
Atıcılık: Sporcular bu dalda 2 kategoride
yarışırlar; tekerlekli sandalyede ve ayakta.
Bayan ve erkek sporcular tabanca ve tüfek
atışlarında mücadele ederler. Havalı tüfek
ve 22 kalibre atışları da yarışmalarda mekân alır. Atıcılık yarışmaları
havalı ve 22 kalibrelik silahlar dalında yapılır. Yarışmaların
kuralları uluslararası Engelliler Atıcılık Komitesi
tarafından belirlenir ve kurallar herhangi 1 engeli olmayanlar
birlikte engelli sporcular arasındaki farkları dikkate alır.
Atıcılık yarışmalarında, farklı engelli sınıflarına ile birlikte,
yalnız eşdeğer yetilere sahip sporcuların ile bireysel veya
takım halinde yarışmalarını sağlayacak fonksiyonel 1 sınıflandırma
sistemi kullanılır.
Atletizm: En çok faaliyet ve katılıma sahip
bu dal Paralimpik Oyunların gelişimini
de yansıtmaktadır. Gülle, disk atma, cirit, ve
sopa atma (beyin felçli sporcular için) da ile
birlikte olmak üzere dokuz alan yarışması
gerçekleştirilir. Diğer etkinlikler; uzun, yüksek, 3 adım
atlama, pentatlon ve maratonu içermektedir. Atletizmde
bütün kategoriden engelli sporcu yarışmaktadır. Atletizm
1960’tan beri Paralimpik Oyunların kapsamındadır. Atletizm
yarışmaları bütün engelli kategorilerindeki sporculara
açıktır. Birtakım sporcular tekerlekli sandalyeyle, çoğu protezle,
görme engelliler de görme yetisi olan eşlikçileriyle
beraber yarışırlar. Yarışmalar koşma, atma, atlama, pentatlon
ve maraton dallarında yapılır. Sporcular işlevsel sınıflandırmalarına
göre yarışırlar ve olabilir olan en çok sayıda
sporcunun katılımını sağlamak amacıyla bu müsabaka tanımları
devamlı yenilenir.
Basketbol: En popüler sporlardan biri
olan basketbol, tekerlekli sandalyeli sporcular
tarafından oynanmaktadır. Pota yüksekliği
ve saha boyutları uluslararası Basketbol
Federasyonu (FIBA) yönetmeliğine
uygundur. Her uluslararası basketbol karşılaşmaları 40 dakika
sürmektedir.
Binicilik: Her gruptan engelli sporcular bu dalda eşdeğer
kategorideki sporcularla dresaj etkinliklerinde yarışır. Paralimpik
binicilik yarışları beyin felci kategorisine ve fiziksel,
görme ve zihinsel engelli sınıflarına giren bütün sporculara
açıktır. Dresaj yarışmalarında bireysel bi şekilde yarışan binicilerin,
yürüyüş ve yön değişiklikleri kapsayan 1 atik tamamlamaları
zorunludur. Paralimpik Oyunlarda bütün biniciler
işlevsel profillerine göre gruplanır ve atlarını denetim
etme ve yönlendirme yeteneğine göre değerlendirmeye
tabi tutulurlar.
Bisiklet: Bisiklet yarışları engelli sporcular
sebebiyle görece yeni birspor dalıdır.
1980’lerin başında ilk defa görme engelliler
bisiklet dalında yarışmaya başladılar.
Beyin felci ve ampute kategorileri ise 1984 Uluslararası
Engelli Oyunlarında yarışmalarına katıldı. 1992 Paralimpik
Oyunlarına kadar ayrı yarışan bu 3 engelli grubu, 1992de