CamSep 5 S

PREPARATYWNA CHROMATOGRAFIA CIECZOWA EKSTRAKTÓW
ROŚLIN Z RODZAJU POTENTILLAE
Grzegorz JÓŹWIAK*, Tomasz MIKOŁAJCZYK, Agnieszka JÓŹWIAK,
Monika WAKSMUNDZKA-HAJNOS
/preparatywna chromatografia cieczowa, SPE/
Zakład Chemii Nieorganicznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, ul. Chodźki 4a,
20-093 Lublin, *e-mail: g.jozwiak@umlub.pl
Kwasy triterpenowe: ursolowy, tormentiolowy, oleanolowy i inne budzą zainteresowanie z
powodu swoich cennych właściwości. Wszechstronne działanie biologiczne kwasów sprawia, że
izolacja ich z materiału roślinnego w postaci czystej lub ich zespołów wydaje się być istotnym
przedmiotem badań. Cennym źródłem kwasów triterpenowych mogą być rośliny z rodzaju
pięciorników ze względu ich wszechobecne występowania oraz bogactwo zawartości.
Udowodniono oraz wielokrotnie opisano w literaturze działanie antybakteryjne, antywirusowe jak
również grzybobójcze czy przeciwpierwotniakowe. Opisano także ich właściwości
przeciwnowotworowe oraz przeciwbólowe jak również działanie modulujące na układ
immunologiczny oraz krwionośny.
Celem badań było opracowanie chromatograficznej metody izolacji kwasów triterpenowych
zawartych w Pięciorniku kurze ziele oraz innych gatunkach tego rodzaju. Do ekstrakcji substancji
czynnych ze sproszkowanego ziela oraz kłącza Pięciornika wykorzystano chlorek metylenu i taki
właśnie ekstrakt stosowano do dalszych badań chromatograficznych. Jako metodę izolacji
zastosowano chromatografię kolumnową, która pozwoliła na uzyskanie frakcji zawierającej kwasy
triterpenowe: tormentiolowy i oleanolowy. Ze względu na pracę z surowym ekstraktem, przed
dozowaniem próbki na kolumnę wykorzystano technikę SPE do pozbycia się z ekstraktu substancji
balastowych o silnie polarnym charakterze. Do izolacji frakcji/substancji zastosowano układy
chromatograficzne w których fazę stacjonarną stanowił żel krzemionkowy a fazę ruchomą
mieszanina niewodnych rozpuszczalników. W wyniku procesu rozdzielania otrzymano
odpowiednie frakcje, które analizowano jakościowo za pomocą chromatografii cienkowarstwowej.
Detekcja poszukiwanych związków prowadzona była na płytkach TLC w świetle widzialnym po
spryskaniu rozwiniętego chromatogramu odczynnikiem Liebermann'a-Burchard'a.
40