1. NOTbeslenme-sağlık

BESLENMENİN TANIMI VE ÖNEMİ 

Öğr. Gör. İrem ÖZAY 

Beslenme, büyüme, yaşamın 

sürdürülmesi ve sağlığın korunması 

için besinlerin kullanılmasıdır. 

Sağlık ise insanın “fiziksel, zihinsel 

ve sosyal yönden’’ tam bir iyilik hali 

içerisinde olmasıdır. 


1 

BESLENME VE SAĞLIK 

c 

İnsanın, dolayısıyla toplumun 

sağlığını etkileyen başlıca etmenler 

kalıtım ve çevre koşullarıdır. 

2 

Kalıtım, insanın ailesinden kendisine 

geçen ve doğuştan var olan niteliklerdir. 

İnsan kalıtım örüntüsünü değiştiremez, 

ancak uygun bir çevre, sınırlı 

yeteneklerden en yüksek düzeylerde 

yararlanma olanağını sağlar. 


Beslenme, sağlığı korumak, 

geliştirmek ve yaşam kalitesini 

yükseltmek için vücudun gereksinimi 

olan besin ögelerini yeterli 

miktarlarda ve uygun zamanlarda 

almak için bilinçli yapılması gereken 

bir eylemdir. 


Sağlığı etkileyen çevresel etmenlerin 

başında beslenme gelir. 

3 

Yirminci yüzyılın başından itibaren 

beslenme bir bilim dalı olarak kabul 

edilmiştir. 

4 

YETERLİ VE DENGELİ 

BESLENME 

Beslenme ve Diyetetik Bilim Dalı; 

besinlerin üretiminden insan 

hücresinde kullanılmasına kadar 

geçen tüm aşamalarda, insanla besin 

arasındaki ilişkileri inceleyen bir 

bilim dalıdır. 

Mutidispliner bir yapıya sahip olan 

bilim dalı bir yandan insanı 

inceleyen tıp ve sosyal bilimler, diğer 

yandan fiziksel bilimlerle ilişkilidir. 

5 


Vücudun büyümesi, yenilenmesi ve 

çalışması için gerekli olan enerji ve 

besin ögelerinin her birinin yeterli 

miktarlarda alınması ve vücutta 

uygun şekilde kullanılması durumu 

“YETERLİ VE DENGELİ 

BESLENME” deyimi ile açıklanır. 

Sağlığın korunmasında ve 

hastalıkların önlenmesinde yeterli ve 

dengeli beslenme temeldir. 

6 


1

Besin ögeleri vücudun gereksinimi düzeyinde 

alınamadığında yeterli enerji oluşmadığı ve 

vücut dokuları yapılamadığında “YETERSİZ 

BESLENME” durumu oluşur. 

Gerektiğinden fazla yeme, besin ögelerinin 

gerektiğinden fazla alımı ile vücutta yağ birikimi 

oluşur. Bu durum “DENGESİZ BESLENME” 

olarak tanımlanır. 

Yeterli yemeye karşın uygun seçim yapılamazsa 

ya da yanlış pişirme yöntemi uygulanırsa besin 

ögelerinin bazılarında kayıplar olur ve vücut 

çalışmasındaki işlevler yerine getirilemediğinden 

sağlık bozulabilir. Bu durum da “DENGESİZ 

BESLENME” olarak kabul edilir. 

7 


Yetersiz ve dengesiz beslenme vücudun 

büyüme-gelişme ve normal çalışmasında 

aksaklıklara neden olmaktadır. 

Yapılan araştırmalar, yetersiz beslenen 

toplumlarda çocuk ölüm hızının yeterli 

beslenen toplumlardan on kat daha yüksek 

olduğunu göstermektedir. 

Yetersiz beslenen toplumlarda çocukların 

büyüme hızı yeterli beslenenlerden daha 

yavaştır. 

Yetersiz beslenme yalnız fiziksel büyümeyi 

değil zeka gelişimini de olumsuz yönde 

etkilemektedir. 

8 


Yetersiz ve dengesiz beslenme vücut 

direncini azalttığından hastalıklara 

yakalanma olasılığı artmakta ve hastalıklar 

ağır seyretmektedir. 

Kronik ishaller çoğunlukla yetersiz ve 

dengesiz beslenme ile birlikte 

görülmektedir. 

Toplumların yetişkin kesiminde ölüm 

nedenlerinin başında gelen kalp-damar, 

kanser, sindirim sistemi hastalıkları ve 

şeker hastalığının oluşumunda ve ağır 

seyretmesinde önemli etmenlerden biri 

hatalı ve dengesiz beslenmedir. 

9 


BESLENME DURUMUNU ETKİLEYEN 

TEMEL ETMENLER 

1.Yoksulluk 

2.Beslenme örüntüsünün ve alışkanlıklarının 

değişmesi 

3.Enfeksiyon hastalıkları ve parazitler 

4.Fiziksel aktivite 

5.Ev halkı besin güvencesi 

6.Yanlış emzirme uygulamaları 

7.Kötü çevre koşulları ve kişisel hijyen 

8.Beslenme bilgi düzeyi yetersizliği 

9.Besin ögesi alımında yetersizlikler 

10 


BESLENME DURUMUNDAKİ YETERSİZLİKLER 

VE DENGESİZLİKLER SONUCU ORTAYA ÇIKAN 

SAĞLIK SORUNLARI 

Obezite 

Kalp-damar 

hastalıkları 

Diyabet 

Hipertansiyon 

Felç 

Osteoporoz 

Protein-Enerji 

Malnütrisyonu 

Demir yetersizliği 

anemisi 

D vitamini 

yetersizliği 

(Raşitizm) 

İyot yetersizliği 

hastalıkları (Guatr) 

Diğer 

avitaminozisler 

Kanser 

Kas-iskelet sistemi 

hastalıkları 

Enfeksiyonlar 

Bulaşıcı hastalıklar 

11 


DÜNYADA BESLENME DURUMU 

VE POLİTİKALARI 

Dünya nüfusundaki hızlı artış ve doğal kaynakların 

tüketimi; 

açlık ve yetersiz beslenme sorunlarının 

boyutlarının büyümesine neden olmaktadır. 


12 

2

21. yüzyılın ilk yarısında gelişmiş zengin ülkeler besin 

ögeleri yetersizlikleri ve enfeksiyon hastalıklarını 

önlemeyi başarmışlar, 

ikinci yarıda aşırı beslenmeden kaynaklanan 

hastalıklarla yüz yüze gelmişlerdir. 

Gelişmekte olan ülkeler bir yandan aşırı beslenmeyle, 

diğer yandan yetersiz beslenme ve enfeksiyon 

hastalıklarıyla boğuşmak zorunda kalmaktadırlar. 


Diyete bağlı kronik hastalıklar: 

Günümüzde: % 60 

15 yıl sonra: % 73 

 

 

Bu gün dünyada 1 milyarı aşkın 

bireyin hafif şişman, 

300 milyonun ise şişman olduğu 

ifade edilmektedir. 


13 

14 

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre fazla kiloluluk 

ve obezite, yetişkinlerde Tip 2 diyabet vakalarının 

%80'inden, kalp hastalıklarının %35'inden ve 

hipertansiyonun %55'inden sorumludur ve her yıl 

1 milyondan fazla ölüme neden olmaktadır. 


Avrupa’da 18 yaş altı 8 erkekten ve 17 kadından 

1’i kardiyovasküler hastalıklar sonucu hayatını 

kaybetmektedir. 

Dünyadaki toplam ölümlerin 1/3’ünün yine 

kardiyovasküler hastalıklar sonucu olduğu 

bilinmektedir. 

Koroner kalp hastalıklarının nedeninin % 80 

sağlıksız beslenme olduğu vurgulanmaktadır. 

Bunu tetikleyen en önemli diğer iki faktör; 

hareketsiz yaşam ve sigara kullanımıdır. 


15 

16 

TÜRKİYE’DE BESLENME 

DURUMU 

Kanser vakalarının önümüzdeki 15 yıl içinde 

gelişmekte olan ülkelerde % 23 artacağı 

öngörülmektedir. 

Dünya Sağlık Örgütü’nün raporlarında bunun 

% 30’unun diyete bağlı sağlıksız beslenmeden 

kaynaklandığı belirtilmektedir. 


Gelişmekte olan ve gelişmiş ülkelerin 

sorunlarını birlikte içermektedir. 

Halkın beslenme durumu bölgelere, 

mevsimlere, sosyo-ekonomik düzeye ve 

kentsel - kırsal yerleşim yerlerine göre 

önemli farklılıklar göstermektedir. 


17 

gelir dağılımındaki dengesizlik!!! 

18 

3

Reklamlar, pazara sunulan yeni ürünler 

ve küresel ölçekte yayılan “fast food” da 

toplumun beslenmesini etkilemektedir. 


Ülkemizde yetersiz ve dengesiz 

beslenme, riskli gruplar olarak 

nitelendirilen; 

• büyüme-gelişme çağındaki çocukların, 

• gebe ve emzikli annelerin, 

• doğurganlık çağındaki kadınların, 

• yaşlıların, 

• yüksek aktivite gerektiren işlerde 

çalışanların 


19 

önemli sorunlarındandır. 

20 

Türkiye’de enerji ve besin ögeleri 

yönünden beslenme durumu 

incelendiğinde; 

-Enerjiyi yetersiz düzeyde tüketen aile oranı 

düşüktür. 


TÜRKİYE’DE BESİN TÜKETİMİ 

Türkiye’de tahıl ve tahıl ürünlerinin 

tüketimi ilk sıralarda yer almaktadır. 

Günlük enerjinin ortalama % 50’ye yakın 

kısmı ekmek ve tahıl ürünlerinden 

sağlanmaktadır. 


-Toplam protein tüketimi kişi başına yeterli 

düzeyde, ancak bitkisel kaynaklı olup 

hayvansal protein tüketimi yetersizdir. 

-Vitamin ve mineral yetersizlikleri özellikle 

risk altındaki gruplarda yüksektir. 

21 

22 

Türkiye’de yıllar içerisinde gıda tüketim 

eğilimi incelendiğinde; 

ekmek, süt, yoğurt, et, taze sebze ve 

meyve tüketiminin azaldığı; kuru 

baklagiller, yumurta ve şeker tüketiminin 

ise arttığı gözlenmektedir. 

Toplam yağ tüketim miktarında önemli 

farklılık olmamasına karşılık bitkisel sıvı 

yağ tüketim miktarının katı yağa oranla 

arttığı görülmektedir. 


TÜRKİYE’DE BESLENME VE SAĞLIK 

ARAŞTIRMALARI SONUÇLARINA GÖRE 

DURUM 


23 

24 

4

Bebek ölüm hızı: Bir yaşına gelmeden 

gerçekleşen ölümlerdir. 

TÜİK'in-Türkiye İstatistik Kurumu- Türkiye 

verilerine göre ise bebek ölüm hızı 2011'de 

binde 11,7 olarak belirlenmiştir. 2015 

yılında ise 10.7 olarak açıklanmıştır. 

Bu oran ülkemizdeki toplam ölümlerin % 

30’unu oluşturmaktadır. 


Bu ölümlerin en önemli nedenlerinin de beslenme 

yetersizlikleri ve çevre koşullarının yetersizliği 

olduğu belirtilmektedir. 


25 

26 

Türkiye'deki bebek ölümleri, Avrupa Birliği 

ortalamasının çok üstündedir. Avrupa Birliği 

İstatistik Kurumunun (EUROSTAT) verilerine 

göre AB bebek ölüm hızı ortalaması, binde 3,9 

olarak belirlenmiştir. 


Avrupa'nın en gelişmiş ülkelerinden Almanya'da 

bebek ölüm hızı binde 3,6, Fransa'da binde 3,5, 

İtalya'da binde 3,2, İngiltere'de binde 4,2’dir. 

Avrupa'da binde 9,4 ile Romanya, binde 8,5 ile 

Bulgaristan, binde 7,6 ile Makedonya, binde 6,6 

ile Letonya ve binde 6,3 ile Malta, bebek ölüm 

hızı en yüksek ülkeler arasında yer almaktadır. 


27 

28 

Türkiye’de düşük doğum ağırlıklı bebek 

oranı %10 kadardır ve her yıl yaklaşık 

100.000 prematüre bebeğin doğduğu 

tahmin edilmektedir. 

Bebek ve çocuk ölümlerinin çoğu 

yetersiz beslenmeye bağlı büyüme ve 

gelişme bozuklukları ile önlenebilir 

hastalıklar olup, protein, enerji, vitamin 

ve mineral eksikliğinin neden olduğu 

beslenme yetersizliklerinden 

kaynaklanmaktadır. 

29 


Türkiye'de 0-5 yaş grubu çocuklarda; büyüme 

ve gelişme geriliği, demir yetersizliği anemisi, 

raşitizm, 

Okul çağı çocuk ve gençlerde; zayıflık ve 

şişmanlık, demir yetersizliği anemisi, vitamin 

yetersizlikleri, iyot yetersizliği hastalıkları, diş 

çürükleri, 

Yetişkin kadınlarda; şişmanlık, demir yetersizliği 

anemisi, iyot yetersizliği hastalıkları, vitamin 

yetersizlikleri, 

Yaşlılarda; beslenmeye bağlı kronik hastalıklar 

sık görülmektedir. 


30 

5

Çocuklarda büyüme ve gelişme 

bozukluğu, kırsal alanlarda kente/doğuda 

– batıya göre 

eğitimsiz veya az eğitimli ailelerde 

eğitimli ailelere kıyasla yüksek 

görülmektedir. 

31 


TÜRKİYE’DE DEĞİŞİK ARAŞTIRMALARA 

GÖRE KRONİK HASTALIKLAR 

Hastalık % 

Hipertansiyon (30 yaş + ) 12.0 – 38.0 

Kalp hastalıkları (30 yaş +) 3.0 – 6.6 

Diyabet (20 yaş+) 3.5 – 5.0 

Depresyon (20 – 49 yaş) 23.0 – 27.0 

Osteoartrit (50 yaş +) 25.5 – 38.8 

Astma (20 yaş +) 5.2 – 10.5 

Kronik bronşit (20 yaş +) 7.1 – 17.7 

32 

Değiştirilebilir faktörlerden olan 

beslenmenin kronik hastalıklardan 

kaynaklanan ölümlerin her yıl 5.3 

milyonundan sorumlu olduğu 

belirtilmektedir. 

Kronik hastalıktan ölümlerin % 80‘i orta 

ve düşük gelir düzeyindeki ülkelerdedir. 


Vitamin ve mineral yetersizlikleri 

Günümüzde vitamin- mineral 

yetersizliklerinin dünya nüfusunun üçte 

birini etkilediği, bu toplumlarda zihinsel 

ve bedensel gelişimin olumsuz 

etkilendiği, yaşam kalitesindeki düşme 

ile sosyal ve ekonomik potansiyelin zarar 

gördüğü belirtilmektedir. 


33 

34 

BESLENME SORUNLARI İÇİN ÇÖZÜMSEL 

ÇALIŞMALAR 

Vitamin ve minerallerin yetersiz alımı; 

öğrenme yeteneğinde azalma, 

enfeksiyon hastalıklarında artış, zihinsel 

gerilik, düşük çalışma kapasitesi, 

büyüme-gelişme geriliği, kansızlık ve 

doğum defektlerine neden olmaktadır. 

Vitamin- mineral yetersizlikleri özellikle 

risk grupları başta olmak üzere toplumun 

her kesiminde önemli halk sağlığı 

sorunları arasında yer almaktadır. 


Devlet Planlama teşkilatı, Ulusal Gıda ve 

Beslenme Eylem Planı çerçevesinde; 

Küreselleşme sürecinde beklenen yaşam 

kalitesine ulaşmak için Türkiye’de tüm 

toplumda beslenme bilincini artırarak, 

sağlıklı beslenmeyi yaşam biçimine 

dönüştürmek hedeflenmektedir. 


35 

36 

6

BU BAĞLAMDA; 

1. Beslenme sorunlarını azaltmak veya 

tamamen yok edilmesini sağlamak, 

2. Toplumun beslenme ve sağlık 

konularında bilinçlendirilmesini 

sağlamak, 

3. Bilgi erişim sisteminin oluşturulmasını 

sağlamak, 

4. Ulusal beslenme-sağlık-gıda tüketimi 

araştırmasının gerçekleştirilmesi ile 

ilgili kararlar alınmıştır. 

37 


İNSAN VÜCUDUNUN YAPISI, ÇALIŞMASI 

VE BESLENME 

İnsan vücudu, besinlerimizin bileşiminde bulunan 

su, protein, lipid, mineraller ve diğer ögelerden 

oluşmuştur. 

Yetişkin insan vücudunda ortalama; 

• %59 su, 

• %18 protein, 

• %18 lipid, 

• %4.3 mineraller, 

• %0.7 karbonhidratlar, vitaminler, nükleik 

asitler, hormonlar gibi ögeler vardır. 

Bu ögeler hücreler şeklinde örgütlenmiştir. 

38 


Vücutta milyarlarca hücre bulunmaktadır. 

Hücre genellikle zar, çekirdek ve sitoplazmadan 

oluşmuştur. 

İnsan vücudu, aktif kütle, yağ kütlesi, hücre dışı 

sıvı ve bağ dokuları olmak üzere 4 bölümden 

oluşmuştur. 

Yetişkin 70 kiloluk bir erkekte bunların 

miktarları sırasıyla 26, 10, 17, 17 kg’dır. 

Kadında yağ kütlesinin yağsız kütleye oranı 

erkekten daha yüksektir. 

39 

 

Hücreler bir araya gelerek dokuları, dokular 

bir araya gelerek organları oluştururlar. 

Belli başlı 4 çeşit doku vardır: 

1. Epitel doku: Organların iç ve dış yüzeyini 

kaplayarak dış etkiler ve mikroplardan korur. 

2. Bağlantı dokusu: Destek ve bağlama görevi 

yapan dokulardır. 

3. Kas dokusu: İstem dışı hareketleri yapan iç 

organlarda ve istemle hareket eden adalelerde 

bulunur. Hareketi sağlayan dokulardır. 

4. Sinir dokusu: Vücuttaki çeşitli sistemlerin 

birlikte çalışmasını sağlayan dokulardır. 

40 

Hücrelerde besinlerin bileşimindeki protein, yağ 

ve karbonhidratlar bir çok kimyasal değişimden 

sonra enerjiye dönüşür ve bu enerji kullanılır. 

Besinlerdeki ögelerin enerjiye dönüşmesi bir çok 

kimyasal değişimleri gerektirir. 

Bu kimyasal değişimler, nükleik asitlerin 

yardımı ve denetimi ile yapılan proteinlerin, 

besinlerdeki vitamin ve minerallerin aracılığı ile 

oluşur. 

41 


Kimyasal değişimleri kolaylaştıran 

proteinlere “enzimler” denir. 

Bu değişimler belirli bir denetim 

altında yapılır. Bu denetimi 

yapanlara da “hormonlar” denir. 


42 

7

Hücre içinde besin ögelerinin kimyasal 

değişimine “metabolizma” denir. Yani; 

Besinlerin alınması, sindirilmesi, ince 

barsaklardan kana emilmesi, hücrelere 

taşınması, solunumla alınan oksijen 

varlığında enerjiye dönüştürülmesi, 

küçük parçaların birleştirilerek yeni ve 

yıpranan hücrelerin yapılması 

metabolizma olarak adlandırılır. 

43 


Metabolizma 2 türdedir: 

1.Yıkım (katabolizma): Besin ögelerinin (yağ, 

karbonhidrat ve proteinlerin) yapı 

taşlarının vitaminler ve mineraller 

yardımıyla parçalanarak serbest enerjinin 

oluşması olayıdır. 

2.Yapım (anabolizma): Bazı yapı taşı 

ögelerinin veya yıkım sırasında oluşanların 

tekrar birleşerek protein, yağ, 

karbonhidrat ve nükleik asitleri yapmaları 

olayıdır. 

44 


Metabolizma olayları 

sürdüğü sürece hücre, 

dolayısıyla vücut canlıdır. 

Hücrelerdeki yıkım ve 

yapım olayı durduğu zaman 

hücreler canlılığını yitirirler. 

Vücudun çalışır durumda 

olması besin alımını 

gerektirir. 

Hücreye besin ögesi 

gelmediği zaman hücre 

çalışması durur. 

Hücreye besin ögesi 

yetersiz gelirse büyüme 

yavaşlar ve durur. 

Büyümüş bir vücutsa 

depolar harcanır, bunlar 

bitince ölüm gerçekleşir. 


BESİNLER 

VE BESİN ÖGELERİ 


46 

45 

Yenebilen ve yenildiğinde yaşam için 

gerekli besin ögelerini sağlayan bitki 

ve hayvan dokuları “BESİN” olarak 

tanımlanır. 

Besinlerin içinde bulunan 

karbonhidrat, protein, yağ, vitamin 

ve minerallere de “BESİN ÖGESİ” adı 

verilir. 


Besinler yendikten sonra sindirim 

sisteminde besin ögelerine parçalanır 

ve vücutta öyle kullanılır. 

İnsanın büyüme-gelişme ve sağlıklı 

olarak yaşamını sürdürmesi için 

50’ye yakın türde besin ögesi 

bulunmaktadır. 


47 

48 

8

Besin ögeleri kimyasal yapılarına 

ve vücut çalışmasındaki 

etkinliklerine göre 6 grupta 

toplanabilir. 

1. Proteinler 

2. Yağlar 

3. Karbonhidratlar 

4. Mineraller 

5. Vitaminler 

6. Su 

49 


İlk beş grubun her birinde ayrı 

özellikte ve vücut çalışmasında ayrı 

işlevi olan değişik türde besin ögeleri 

vardır. 

Bu besin ögelerinden herhangi biri 

veya birkaçı sağlanamayınca vücut 

çalışmasındaki aksamalar sonucu 

büyüme-gelişme geriliği ve sağlık 

bozuklukları görülmektedir. 

50 


Beslenmede amaç; 

bireyin yaşı, cinsiyeti ve fizyolojik 

durumuna göre gereksinimi olan 

bütün besin ögelerini yeterli 

miktarlarda sağlayabilmesidir. 

Karbonhidratlar, yağlar ve proteinler 

enerji sağlayan ögelerdir. 

51 


Proteinler, 

enerji sağlamaları yanında 

hücrelerin esas ögesi olduklarından 

büyüme, gelişme, yıpranan 

hücrelerin yenilenmesi için de 

gereklidirler. 

besin ögelerinin vücutta 

kullanılmasında görev alan 

enzimlerin ve bazı hormonların da 

yapısını oluştururlar. 

52 


Minerallerin bazıları vücudun 

yapıtaşıdır. 

Bazıları da vitaminlerle birlikte besin 

ögelerinin yıkım ve yapımındaki 

kimyasal değişmelerde düzenleyici 

olarak görev alırlar. 


Su, besinlerin vücuda alınmasını, 

sindirimin kolaylaşmasını hücrelere 

taşınmasını ve hücrelerde 

metabolizma sonucu oluşan zararlı 

ögelerin dışarı atılmasını sağlar. 

Su vücut ısısının denetimi için de 

gereklidir. 


53 

54 

9

Her besin bileşiminde bulunan besin ögeleri 

açısından farklılık gösterir. 


Bazı besinler içerik açısından birbirine 

benzediğinden birbirlerinin yerine 

tüketilebilirler. 


BESİN GRUPLARI 

Merkezi Amerika’da olan Besin ve Beslenme 

Konseyi, 1958 yılında besinlerin 4 grup 

altında toplanmasının uygun olacağını 

belirtmiştir. 

55 

56 

Konsey, 1985 yılında besinlerin piramit 

şeklinde gösterilmesinin, 

• piramidin alt tabanında çok tüketilecek, 

• üst kısmında ise az tüketilecek 

besinlerin gösterilmesinin toplumların 

beslenme konusunda bilinçlendirilmesinde 

kolaylık sağlayacağı görüşü ile 

“Besin Piramidi” kullanımına geçmiştir. 



57 

58 

Ülkeler, piramitte kendi yeme alışkanlıkları 

ve koşullarına göre değişiklik 

yapmaktadırlar. 


Ülkemizin besin üretimi ve beslenme 

durumunu dikkate alarak günlük 

alınması gereken temel besinlerin 

planlanmasında dört besin grubu 

kullanılmasının uygun olduğuna 

karar verilmiş ve dört yapraklı yonca 

kullanılmıştır. 


59 

60 

10

1.GRUP: 

SÜT GRUBU 

Süt, yoğurt, peynir, çökelek, süt tozu vb. 

Protein, kalsiyum ve fosfordan zengindirler. 

Çok iyi B2 ve B12 vitaminleri kaynağıdırlar. 


Her yaş döneminde 

önerilen miktarda 

kalsiyum tüketin…. 

62 

61 

Öğr 

. 

Gör. 

İre 

m 

ÖZA 

Y 

Çocukluk 

ve 

gençlik döneminde 

kalsiyum alımı; 

kemik kütlesinin gelişimini, 

yetişkinlerde kemik kütlesinin korunmasını, 

Kadınlarda menapoz sonrası dönemde ve yaş 

ilerledikçe kemik 

kaybının yavaşlamasını sağlar. 

Kalsiyumu; 

ilaç olarak almak 

Kalsiyumu; 

ilaç olarak almak yerine 

süt, yoğurt olarak 

yerine 

her öğünde tüketmek 

daha iyidir 

süt, yoğurt olarak 

her öğünde 

tüketmek 

daha iyidir… 

 

Nutr Rev 1997;55:371-73 

 

Nutr 2002;76:675-80 

 

Nutr 2003;77:499-503 

Am J Clin 

Am J Clin 

64 

Öğr 

. 

Gör. 

İre 

m 

ÖZA 

Y 

2.GRUP: 

ET, YUMURTA, KURU BAKLAGİL 

GRUBU 

Etler, tavuk, balık, yumurta, kuru baklagiller, 

fındık, fıstık, ceviz ve benzeri yiyecekler. 

Protein kaynağıdırlar, demir, çinko, fosfor, 

magnezyum ve B vitaminlerinden (B1, B6, B12) 

zengindirler. 

Kuru baklagiller posa içerirler. 

3. GRUP: 

SEBZE VE MEYVE GRUBU 

Her türlü sebze ve meyveler 

A, E, C, B vitaminleri, kalsiyum, 

demir, potasyum, magnezyum, 

posa ve diğer antioksidan ögelerden 

zengindirler. 


65 

66 

11

Düşük sebze ve meyve tüketimi; 

gastrointestinal kanser (%19), 

iskemik kalp hastalıkları (%31) 

inme (%11), 

kardiyovasküler hastalıklar 

(%85), 

kansere (%15) 

yol açmaktadır 

67 

Tüm besin gruplarından, sebze ve 

meyvelerden yeterince tüketen 

bireylerin vitamin mineral hapı 

400 g/gün 

2-3 kez sebze/ 

2-3 kez meyve 

Öğr 

. 

Gör. 

İre 

m 

ÖZA 

Y 

kullanmasına gerek yoktur. 

68 

4.GRUP: 

EKMEK VE TAHIL GRUBU 

Tahıllar (buğday, pirinç, mısır vd) ve 

bunlardan yapılan un, ekmek, makarna, 

bulgur ve benzeri besinler 

Karbonhidrattan zengindirler. 

Az miktarda protein içerirler. 

B12 dışındaki tüm B vitaminlerinden 

zengindirler. 

69 

12

1. NOTbeslenme-sağlık

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?