You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
BUSINESS&INNOVATION AT HOME<br />
25<br />
ABD’de özellikle felçli hastalara yönelik<br />
geliştirilen BrainGate sistemi bu bilgi<br />
birikiminden yola çıkarak insanlar için<br />
en ileri nöroprotezi sunmaktadır. Kişilerin<br />
beyinlerine yerleştirilen bir implant<br />
yardımıyla nöronlarda oluşan hareket<br />
komutları algılanmakta ve bir robot kol<br />
hareket ettirilerek cisimlere erişmek,<br />
onları kavrayarak kullanmak mümkün<br />
olabilmektedir. Boğaziçi Üniversitesi’nde<br />
yürüttüğümüz ve TÜBİTAK tarafından<br />
desteklenen projemizde ise bu tür<br />
nöroprotezlere duyu özelliği kazandırmak<br />
üzere çalışmalar yapmaktayız.”<br />
Nöroprotezler his kazanacak ve hareket<br />
performansları artacak<br />
Güçlü, hareket işlevi sağlamayı<br />
amaçlayan nöroprotezlerin halen en büyük<br />
eksikliklerinden birinin hareketten<br />
kaynaklanan duyunun ve cisimlere temasla<br />
oluşan dokunma hissinin (mekanik,<br />
sıcaklık, acı) oluşturduğu bedensel<br />
geri beslemenin bulunmaması olduğunu<br />
da vurgulayarak,<br />
“Bu yüzden hastalar robot el veya<br />
kollarını hareket ettirirken sürekli onları<br />
izlemeleri gerekmektedir. Ayrıca<br />
nöroprotezi kendi uzuvları gibi kabul<br />
etmekte zorlanmaktadırlar. Nöroprotezlere<br />
duyu özelliği kazandırıldığında hem<br />
hareket performansının artması hem de<br />
hastaların daha iyi uyum sağlaması beklenmektedir.<br />
Şu ana kadar deney hayvanlarıyla<br />
(Rat) yaptığımız çalışmalarda beden duyusu<br />
korteksinde bulunan nöronlardan<br />
kayıtlar almakta ve nöronlar elektriksel<br />
olarak uyarılırken psikofiziksel yanıtı<br />
ölçmekteyiz. Elektriksel uyaranla oluşan<br />
yapay duyu kullanılarak verilen psikofiziksel<br />
yanıtlar, doğal mekanik uyaranlar<br />
kullanılarak elde edilen performans ile<br />
karşılaştırılmakta ve hesaplamalı modeller<br />
kurulmaktadır’’ dedi<br />
Doğal davranış sırasında kullanılabilecek<br />
prototip cihaz donanımının<br />
geliştirilmesi için Boğaziçi Üniversitesi<br />
Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü’ndeki<br />
BUMEMS laboratuvarı (Doç.<br />
Dr. Şenol Mutlu) ve Teknopark’ta bulunan<br />
Boğaziçi ARGE Ltd. Şti. (Prof. Dr.<br />
Mehmed Özkan) ile işbirliği yapılmakta<br />
olduğunu belirten Güçlü, projenin son<br />
aşamasında, deney hayvanlarının bu<br />
cihazı arka ayaklarına giyeceklerini ve<br />
böylelikle kendi ayak yüzeyleriyle değil,<br />
cihazdaki duyargalar yardımıyla hissedeceklerini<br />
belirtti. Güçlü sözlerini şöyle<br />
sürdürdü:<br />
‘’Cihaz yüzeyindeki duyargalardan<br />
gelen işaretler, Dokunma Duyusu<br />
Araştırma Laboratuvarı’ndaki ana bilgisayarda<br />
çalışan hesaplamalı modellere<br />
göre gerçek zamanlı olarak işlenecek ve<br />
nöronları uyarmak için gereken elektriksel<br />
akım darbeleri oluşturulacaktır. Böylelikle<br />
deney hayvanlarının davranışsal<br />
testleri yapay dokunma duyusu yardımıyla<br />
tamamlaması sağlanacaktır.”<br />
Kaynak: www.boun.edu.tr<br />
businessandinnovation.org
Change language