Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
KAPAK KONUSU<br />
29<br />
İnsan,<br />
her şeyi<br />
alınır satılır<br />
kılabildiği gibi<br />
paylaşılır da<br />
kılabiliyor. Paylaşım<br />
ekonomisindeki iş<br />
modellerinde sınırlar<br />
hayal edebildiğiniz<br />
yere kadar gidiyor.<br />
bulunması bu hizmetten yararlanmak<br />
isteyenler için en doğru kişiyi bulma imkanı<br />
sağlıyor.<br />
Tüketim çılgınlığı ve indirimler tüketiciyi<br />
hiç aklında olmayan ürünleri<br />
almaya teşfik ediyor. Bunun sonucunda<br />
da dolaplar alınıp hiç giyilmeyen veya<br />
bir kez kullanılmış kıyafetler, aksesuarlar,<br />
çantalar ve ayakkabılarla dolup<br />
taşıyor. Hem bu ürünleri alıcılarına kavuşturmak<br />
hem de dolapları bir nebze<br />
rahatlatmak için oluşturulan platformlar<br />
son dönemin en çok kullanılan uygulamaları<br />
arasında yerlerini alıyor.<br />
Öyle ki kurulduğu 2014’den bu yana<br />
renttherunway.com 12 milyon kullanıcıya<br />
ve 126 milyon dolar kara ulaşmayı<br />
başardı.<br />
Kiralama ve paylaşmanın geldiği son<br />
nokta ise yeni yıl ağaçları üzerine oldu.<br />
Bir çam ağacı yetiştiricisinin başlattığı<br />
sistem, yeni yıl döneminde kapora karşılığı<br />
canlı ağaç kiralanması, dönem sonunda<br />
da ağaca zarar gelmemesi halinde<br />
ağacın geri alınıp yetiştirme bölgesine<br />
götürülmesinden ibaret. Uygulama hem<br />
çevreyi koruyor hem de evlerdeki kısıtlı<br />
alanın bir ağaç için yıl boyu işgal edilmesinin<br />
önüne geçiyor.<br />
Neler Geliyor?<br />
İnsan, her şeyi alınır satılır kılabildiği<br />
gibi paylaşılır da kılabiliyor. Paylaşım ekonomisindeki<br />
iş modellerinde sınırlar hayal<br />
edebildiğiniz yere kadar gidiyor.<br />
Ürün, hizmet, alan, enerji, bilgi veya<br />
yetenek. Belediyeler caddelerin kenarlarında<br />
1 saatlik park alanını 10 liraya<br />
satabiliyorsa siz de evinizin önünü park<br />
alanı olarak paylaşabilirsiniz. Salonunuzun<br />
duvarında tek bir televizyon ekranı<br />
olmak zorunda değil. Görsel gerçeklik<br />
(Virtual Reality – VR), insanların aynı<br />
yüzeyde başka görüntüler görmesine imkan<br />
tanıyacak. Yeni şehirleşmenin akıllı<br />
yaşam alanları, “ev” kavramını derinden<br />
sarsıyor. Artık evinizin paylaşılabilir sinema<br />
salonları, tenis kortları, saunaları<br />
hatta mutfakları olması anormal bir durum<br />
değil.<br />
Bugün, halihazırda dijital alanları<br />
her saniye paylaşmaktayız. İnternetin<br />
temeli sunucuların dijital alanlarındaki<br />
bilgileri paylaştığımız küresel bir ağa<br />
dayanıyor. Fotoğraflarınızı sakladığınız<br />
iCloud, tablolarınızı paylaştığınız Google<br />
Drive, ödevlerinizi sakladığınız Dropbox<br />
için dev sunucuları kitlesel olarak<br />
kiralayıp paylaştığımızı varsayabiliriz.<br />
Yüz binlerce işlemci gücündeki süper<br />
Modelin Başarılı Örnekleri<br />
Airbnb 2008’de kurulmuş ve paylaşım<br />
ekonomisinin en eskilerinden. Bugün 190<br />
ülkede 34.000 şehirde 1.500.000 seçenekle<br />
hizmet vermekte olan şirket, fazladan<br />
sahip olunan veya kullanılmayan bir odanın,<br />
dairenin hatta bir evin birkaç günlüğüne<br />
turistlere ve gezginlere konaklama yeri<br />
olarak kiralanmasını sağlıyor. Airbnb, hiçbir<br />
ev veya daire gibi bir konaklama merkezine<br />
sahip olmamakla birlikte ev sahiplerini<br />
konaklayacak yer arayan gezginlerle buluşturuyor.<br />
Bu platformu üzerinden de makul<br />
bir komisyon alıyor. Anlaşma tamamen ev<br />
sahibi ve müşteri arasında yapılıyor.<br />
Uber, 376 şehirde alternatif bir ulaşım<br />
aracı olarak kullanılıyor. Temel olarak taksi<br />
gibi çalışıyor ancak taksilerin mükellef<br />
olduğu vergilerden muaf olduğu için %10<br />
kadar daha ucuz. Üstelik ekonomik seyahatlerde<br />
bile sıradan taksilerden daha<br />
konforlu bir hizmet sunduğu kesin. Uber<br />
hiçbir araç veya sürücü sahibi olmamakla<br />
birlikte arabalar sürücülere ait. Ödemeler<br />
banka hesabı üzerinden direk yapıldığı<br />
için araba içinde para alışverişi yapılmıyor.<br />
Haliyle hem fiyat hem de kalite açısından<br />
daha uygun olduğundan dünyada<br />
her geçen gün yaygınlaşan Uber hukuki<br />
sorunlarla büyük dert yaşıyor. Örneğin<br />
Fransa’da taksiciler Uber’i protesto etmek<br />
adına greve gitti ve o günlerde birçok<br />
vatandaş mağdur oldu, şirkete 1.2 miyon<br />
Euro ceza kesilirken olay Fransa’daki yöneticilerinin<br />
tutuklanmasına kadar vardı.<br />
Şirketin hukuki konumuyla ilgili çalışmalara<br />
devam ediliyor. İstanbul’da hem karada<br />
hem denizde kullanması mümkün.<br />
Uber’in tahmini Pazar değerinin 50 milyar<br />
doları bulduğu söyleniyor.<br />
Dogvacay, temelde siz tatildeyken<br />
köpeğinize bir bakıcı bulma platformu.<br />
2012’nin Mart ayında kurulan Amerika<br />
kökenli şirket bu yöntemin herhangi<br />
bir bakıcı kiralamaktan hem daha ucuz<br />
olduğunu hem de köpek için en iyisi olduğunu<br />
söylüyor. Amerika’da The New<br />
York Times gibi saygın mecralarda büyük<br />
beğeniyle bahsedilen Dogvacay maalesef<br />
henüz ülkemizde hizmet vermemekte.<br />
businessandinnovation.org
Change language