You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
MAKALE<br />
Öznur KILIÇ<br />
Elektrik Mühendisi<br />
ÜRETİM TESİSLERİNDE<br />
DOĞRU AYDINLATMA NASIL OLMALI?<br />
3. yüzyılda optik biliminin önde gelen temsilcilerinden John Pecham, ışık ve optik konularının ele alındığı<br />
Perspektiva Communis adlı eserinde “Hiçbir şey ışıksız görünmez” diyerek dikkatleri aydınlatmanın hayati<br />
önemine çekmiştir. Pecham’ın da vurguladığı gibi ışık, görmek için en temel gereksinimdir. Aydınlatma ise en<br />
temel tanımıyla, nesnelerin ve çevrenin gereği gibi görülebilmesini sağlamak amacıyla ışık uygulamaktır. Çoğu<br />
mekana biçim ve anlamı kazandıran aydınlatmadır. Size bu yazıda mekanların aydınlatmasının insanlar üzerindeki<br />
psikolojik etkilerinden ve dahası işyerlerimizin doğru aydınlatılmasının işimize katkılarından bahsedeceğim.<br />
İşyerindeki aydınlatmanın önemi gece vardiyası yapılan veya<br />
karanlık çalışma ortamına sahip işyerlerinde daha iyi anlaşılır. Yeterli<br />
aydınlatma sağlanmış işyerlerinde çalışanlar, kötü aydınlatılmış<br />
işyerlerinde çalışanlara göre daha iyi görebilmekte ve buna bağlı<br />
olarak daha geç yorulmaktadırlar. Çalışma yapılan yerlerdeki<br />
aydınlatmanın gereğinden az olması halinde, çalışanlarda dikkat ve<br />
refleks eksikliklerinin oluşmasının yanında göz ve vücut yorgunluğu<br />
çabuk oluşur. Bu ise, kişilerin kaza yapma olasılığını artırır.<br />
Yapılan bir araştırmada; standartlara göre 200 lüx aydınlatma düzeyine<br />
sahip olması gereken bir tesiste aydınlatma düzeyinin 50 lüx'ten 200<br />
lüx'e çıkarılması, kaza oranını %32 düşürmüştür.<br />
Aydınlatma revizyonu yapılırken amaç yalnızca aydınlık düzeyini<br />
yükseltmek değil, tüm parametreleriyle uygun aydınlatma tasarımını<br />
yapmaktır. Aynı zamanada amaç mümkün olduğunca doğal<br />
aydınlatmaya yaklaşmak olmalıdır.<br />
Günümüz dünyasında özellikle de sanayileşmiş toplumlarda,<br />
gün geçtikce iç mekanlarda geçirilen yaşam süresi uzamakta,<br />
gün/gece arasındaki ayrım artan iş yükü nedeniyle<br />
kaybolmaktadır. Buna bağlı olarak da yapay ışığa duyulan<br />
ihtiyaç artmaktadır.<br />
Yapay ışıklarla elde edilen aydınlatma doğal aydınlatmaya<br />
yakın olduğu kadar başarılı kabul edilir. Zira doğal<br />
aydınlatmanın insan psikolojisi üzerindeki olumlu etkisi<br />
kanıtlanmış bir gerçektir. Görmeyi gerçekleştirmek için<br />
gereken aydınlatmanın kullanıcı üzerinde bilinen etkilerinin<br />
yanı sıra görsel olmayan etkileri de vardır.<br />
Aydınlatmanın görsel olmayan etkilerini bilerek oluşturulan<br />
tasarımlar, zamanının büyük kısmını kapalı mekanlarda ve<br />
yapay ışık altında geçiren kişilerin görsel performansları<br />
yanında mekan algılarını ve psikolojilerini de etkileyecektir.<br />
Özellikle görsel performansın üst düzeyde olmasının<br />
istendiği mekanlar için, örneğin; üretim ve kalite kontrolün<br />
yapıldığı alanların, doğru aydınlatılmasının bireylerin<br />
dolayısıyla üretimin verimliliğini arttıracağı yadsınamayacak<br />
bir gerçektir.<br />
İnsanın algılaması büyük oranda görme ile gerçekleşir.<br />
Bütün algılamanın %80-%90' ı göz kanalı ile gerçekleşir.<br />
Günümüzde endüstriyel işlerin çoğunda görme organı olan<br />
göz, insan organizmasının en fazla zorlanan bölümüdür.<br />
İş koşullarının doğurduğu yorgunluğun büyük kısmını göz<br />
zorlanması oluşturur. Bu nedenle çalışma ortamlarımız gözü<br />
yormayacak şekilde mümkün oluğunca aydınlık olmalıdır.<br />
İyi bir aydınlatmayla insan performansı %15 hatta bazen<br />
%40’lara varan oranlarda artabilir.<br />
14
Change language