You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
NOBYEMBRE <strong>19</strong>, <strong>2017</strong> 5<br />
OPINYON MO, I-TEXT MO!<br />
Send to 2786 for SUN subscribers,<br />
0922-9992-786 for other networks<br />
bulgar_opinyon_message<br />
Ano ang masasabi mo sa<br />
nabulgar na tatakbong<br />
senador si PCOO Asec.<br />
Mocha sa 20<strong>19</strong>?<br />
OKEY lang ‘yun.<br />
Mainam nga ‘yun<br />
para marami ang<br />
mainggit. Si Manny<br />
Pacquiao nga kahit<br />
kulang sa natapos<br />
ay naging senador<br />
pa. Kaya lang, ingat<br />
lang din si Asec.<br />
Mocha kasi baka<br />
matulad siya kina<br />
Sen. Jinggoy at Sen.<br />
Bong na parehong<br />
hinahanapan ng butas<br />
para makulong<br />
kasi maagang nagpahayag<br />
ng pagtakbo<br />
sa pagka-VP.<br />
Seloso rin ang mga<br />
kritiko ni Pangulong<br />
Duterte kaya<br />
mag-ingat siya. —<br />
Rhod<br />
HA, ano na naman<br />
‘yan, Mocha?!<br />
Makuntento ka na<br />
sa kalagayan mo<br />
ngayon, please lang!<br />
You don’t deserve<br />
to be a senator.<br />
Think before you<br />
decide! Madaragdagan<br />
na naman ang<br />
estatwa sa Senado.<br />
Wala ka namang<br />
magagawa ru’n. Oh,<br />
come on, girl! —<br />
SoulJah Crizz<br />
BAKA hindi siya<br />
tumagal, malayo<br />
ang tatakbuhin niya.<br />
Mag-practice ka<br />
muna, mukhang madarapa<br />
ka, eh. —<br />
0915-1737***<br />
SANA manalo<br />
siya, ha-ha-ha! Ang<br />
gara na ng Senado<br />
natin kung ganu’n!<br />
May Manny Pacquiao,<br />
Nancy Binay,<br />
tapos ngayon ay Mocha<br />
naman?! Wow,<br />
ha-ha-ha! — 0928-<br />
6500***<br />
NAKAAAWA naman<br />
ang Pilipinas<br />
kung pati si Mocha<br />
ay tatakbong senador.<br />
‘Wag ka nang<br />
tumakbo kasi siguradong<br />
talo ka. —<br />
0912-9305***<br />
HINDI masamang<br />
mag-ambisyon sa<br />
pagtakbo bilang<br />
senador, pero dapat<br />
muna niyang isipin<br />
kung ano ang magiging<br />
damdamin ng<br />
ibang kapartido ng<br />
PDP-Laban. —<br />
0905-3028***<br />
ANO ang malay ni<br />
Mocha sa Senado,<br />
pagyayabang? Hindi<br />
siya pupuwedeng maging<br />
senador! Sa<br />
mukha pa lang niya,<br />
hindi na siya kagalang-galang.<br />
Ewan ko<br />
kung bakit kinuha ni<br />
P-Digong na member<br />
ng gabinete ‘yan, pwe!<br />
— 0998-4431***<br />
PARA sa akin, si<br />
Mocha ay hindinghindi<br />
pupuwede sa<br />
Senado dahil pagsasayaw<br />
lang ang alam<br />
niya, wala siyang alam<br />
sa batas! Ang dapat<br />
iluklok sa Senado ay<br />
‘yung mataas ang<br />
pinag-aralan, period!<br />
— 0956-8534***<br />
BAKIT, iboboto ka<br />
ba namin? Sayang ang<br />
panahon namin sa iyo!<br />
— 0935-0166***<br />
JUSKO por santo!<br />
Self-incrimination<br />
nga ay hindi alam ni<br />
Mocha, paano pa<br />
siya papasang maging<br />
senador? Kalokohan!<br />
— Misay<br />
HA-HA-HA! Grabe,<br />
sa sobrang laking<br />
kalokohan na ang nangyayari<br />
sa Pilipinas,<br />
wala na akong masabi<br />
tungkol sa pagtakbo<br />
ni Mocha<br />
bilang senador sa<br />
20<strong>19</strong>! Siguro, tanga<br />
at bobotante na lang<br />
ang boboto sa kanya.<br />
At kung sakali man<br />
na manalo siya<br />
bilang senador, itaga<br />
ninyo sa bato,<br />
magpapalit ako ng<br />
nationality at aalis<br />
sa bansang puro<br />
kalokohan na lang!<br />
— Gary<br />
‘YAN ang malaking<br />
kalokohan! —<br />
Noel Orosa Serrano<br />
NASA taumbayan<br />
na ‘yan kung<br />
iluluklok siya bilang<br />
senador. Pero<br />
sa dami ng may<br />
ayaw kay Mocha,<br />
ewan ko na lang<br />
kung manalo pa<br />
siya, ha-ha-ha! —<br />
Santy<br />
IPAGDARASAL<br />
ko na lang ang Pilipinas.<br />
Grabe, wala<br />
na sa tamang pagiisip<br />
ang gobyerno.<br />
Please lang, Mocha,<br />
tigilan mo na<br />
ang kabaliwan mo!<br />
— Leone<br />
SA dami ng tanga<br />
ngayon, siguradong<br />
malaki pa rin<br />
ang tsansang manalo<br />
ito sa pagkasenador.<br />
— Ejay<br />
THERE is only<br />
one reason na magpapatunay<br />
kung<br />
bakit kalokohan ang<br />
pagtakbo ni Mocha<br />
sa 20<strong>19</strong> — she doesn’t<br />
even know how Senate<br />
operates na nakita<br />
natin kung<br />
paano niya ipinairal<br />
ang katangahan sa<br />
Senate hearing na<br />
dinaluhan niya. So,<br />
guys, please vote<br />
wisely! Alam ko<br />
namang kahit maraming<br />
bobotante,<br />
eh, mas matalino pa<br />
rin kayo kay Mocha.<br />
— Niko<br />
OH my gosh!<br />
Gusto ko sanang<br />
atakihin sa puso<br />
ngayon, kaso I have<br />
to delay it para<br />
makaboto sa 20<strong>19</strong> at<br />
hindi makapagtira<br />
ng space para sa<br />
pangalan ni Mocha.<br />
— Annie<br />
Pagbabawal ng kontraktuwalisasyon,<br />
walang ulat kung paano<br />
ipatutupad; bigtime campaign<br />
fund donor, masasagasaan daw<br />
kasi, hmmm. . .<br />
NAG-AALBUROTO ang Mt. Kanlaon.<br />
Panibagong krisis?<br />
<br />
PUMUTOK ang bakbakan kontra BIFF.<br />
Asahan na raw ang extension ng Martial<br />
Law.<br />
<br />
IPINA<strong>NG</strong>AKO ng Canada na ibabalik ang basura<br />
na itinapon sa ‘Pinas.<br />
Pangako na napapako.<br />
<br />
KAKALTASAN daw ang presyo ng petrolyo.<br />
Para maitaas nang todo sa susunod na<br />
buwan?!<br />
<br />
MALINAW na nakasaad<br />
sa ating Saligang Batas,<br />
partikular sa Article II, Section<br />
16, ang sumusunod na<br />
probisyon:<br />
“SEK. 16. Dapat pangalagaan<br />
at isulong ng<br />
estado ang karapatan ng<br />
sambayanan sa timbang<br />
at kanais-nais na ecology<br />
nang naaayon sa aluy-oy<br />
at tugma ng kalikasan.”<br />
Makikita rito ang pagpapahalaga<br />
ng estado sa<br />
karapatan ng mga Pilipino<br />
sa isang malinis na kapaligiran.<br />
Sa paglipas ng panahon,<br />
napakaraming sakuna<br />
ang nangyari hindi lamang<br />
sa Pilipinas kundi sa iba’t<br />
ibang bahagi ng mundo.<br />
Sinasabing ang mga sakunang<br />
ito ay dulot ng pagkasira<br />
ng kalikasan at kapaligiran.<br />
Sa kabila ng kampanya<br />
laban sa pagkakalat<br />
ng basura, marami pa rin<br />
ang hindi tumatalima rito.<br />
Maraming batas ang naipasa<br />
ng Kongreso upang<br />
bigyang-proteksiyon ang<br />
kapaligiran at isakatuparan<br />
ang polisiya ng estado na<br />
bigyan ng proteksiyon at<br />
isulong ang karapatan ng<br />
mamamayan sa isang<br />
malinis na kapaligiran.<br />
Nagsagawa rin ang<br />
Korte Suprema ng mga<br />
alituntunin para sa mga<br />
kasong isinampa nang dahil<br />
sa mayroong paglabag ng<br />
mga batas na pumoprotekta<br />
laban sa tuluyang<br />
pagkasira ng kalikasan at<br />
kapaligiran. Ito ay ang<br />
A.M. No. 09-6-8-SC, na<br />
may titulong “The Rules of<br />
Procedure for Environmental<br />
Cases”.<br />
Sa anumang paglabag<br />
sa mga itinakda ng batas<br />
para sa proteksiyon ng<br />
kalikasan at kapaligiran,<br />
maaaring maghain ng<br />
petisyon sa husgado upang<br />
makakuha ng Writ of<br />
Kalikasan sa ilalim ng Rule<br />
7 ng A.M. No. 09-6-8-SC.<br />
Ito ay maaaring isampa sa<br />
Korte Suprema o sa anumang<br />
sangay ng Court of<br />
Appeals ng alinman sa mga<br />
people’s organization o<br />
non-governmental organization<br />
(<strong>NG</strong>O) o ng iba<br />
pang may pampublikong<br />
interes na kinikilala ng<br />
ahensiya ng gobyerno. Ang<br />
petisyon ay ihahain sa<br />
ngalan ng mamamayan na<br />
ang karapatan na magkaroon<br />
ng malusog na ekolohiya<br />
ay malalabag o nanganganib<br />
na malabag dahil<br />
sa kagagawan ng isang<br />
pampublikong opisyal o<br />
pribadong indibidwal na<br />
maaaring magdulot ng<br />
malaking kasiraan ng<br />
kapaligiran at makaapekto<br />
sa buhay, kalusugan at ariarian<br />
ng dalawa (2) o tatlong<br />
(3) siyudad o probinsiya.<br />
Ang Writ of Kalikasan<br />
ay legal na remedyo sa ilalim<br />
ng batas ng Pilipinas kung<br />
saan ang karapatan ng<br />
mamamayan sa isang “balanced<br />
and healthful<br />
ecology”(timbang at<br />
malusog na ekolohiya) ay<br />
nalalabag dahil sa gawain ng<br />
isang pampublikong opisyal,<br />
empleyado o pribadong<br />
indibidwal o entidad. Ang<br />
LUMABAS na ang Bagyong Tino mula sa<br />
teritoryo ng ‘Pinas.<br />
Mainam naman.<br />
<br />
MAGDARAGDAG ng 10 batalyong sundalo.<br />
Masamang balita ito para sa mga NPA.<br />
<br />
AYAW tumigil ng mga anti-Marcos sa<br />
pagpapahukay ng labi ng dating pangulo.<br />
Hindi raw nila matanggap ang pagkatalo ng mga<br />
dating nagtangkang umagaw ng gobyerno.<br />
Hindi raw kasi sila mananalong senador sa<br />
eleksiyon.<br />
<br />
NAUBOS daw ang P15 bilyon sa pagiging<br />
punong-abala sa ASEAN Summit.<br />
‘Yan ang halagang nais daw ipa-donate sa<br />
mga tinaguriang “nang-aagaw ng pabahay”.<br />
<br />
WALA<strong>NG</strong> ulat kung paano maipatutupad ni<br />
P-Digong ang pagbabawal sa kontraktuwalisasyon.<br />
Tatamaan daw kasi ang mga bigtime campaign<br />
fund donor.<br />
<br />
NASAAN na raw ang ipauutang sa mga<br />
mahihirap?<br />
Baka naibulsa na ng mga kolokoy?<br />
KARAPATAN SA MALINIS<br />
NA KAPALIGIRAN<br />
mandato ng Writ of Kalikasan<br />
ay mula sa Article II,<br />
Section 16 ng ating Saligang<br />
Batas na nabanggit na sa itaas<br />
at nagsasaad na “dapat<br />
pangalagaan at isulong<br />
ng estado ang karapatan<br />
ng sambayanan sa timbang<br />
at kanais-nais na<br />
ecology nang naaayon sa<br />
aluy-oy at tugma ng<br />
kalikasan”.<br />
Ang paghahain ng<br />
petisyon para makakuha<br />
ng Writ of Kalikasan ay<br />
hindi nangangahulugan na<br />
hindi na maaaring papanagutin<br />
ang mga taong lumabag<br />
ng batas-kalikasan sa<br />
kasong kriminal o sibil para<br />
makahingi ng danyos.<br />
Kapag mayroong kagyat<br />
na pangangailangan at<br />
ang naghahabla ay makararanas<br />
ng grave injustice<br />
at irreparable injury, siya<br />
ay maaaring humiling sa<br />
kanyang petisyon na<br />
mabigyan ng Temporary<br />
Environmental Protection<br />
Order (TEPO).<br />
Sa patuloy na pagkasira<br />
ng ating kapaligiran,<br />
hindi lamang ito magdudulot<br />
ng mga sakuna kundi<br />
ito ay magiging sanhi rin ng<br />
maraming sakit sa ating<br />
mamamayan. Ang mga<br />
usok na likha ng mga sasakyan<br />
ay maaaring maging<br />
sanhi ng asthma o pneumonia.<br />
Ang patuloy na<br />
pagkakalat ng basura ay<br />
magdudulot ng pagbara ng<br />
mga kanal at magiging<br />
sanhi ng pagbaha. Kaya<br />
kaakibat ng ating mga<br />
karapatan sa isang malinis<br />
at malusog na kapaligiran<br />
ay ang ating mga responsibilidad<br />
bilang mamamayan<br />
na panatilihing maayos ang<br />
ating kapaligiran. Gawin din<br />
natin ang ating mga obligasyon<br />
tulad ng paggamit<br />
ng recycled products,<br />
pagtitipid sa tubig, enerhiya<br />
o kuryente at pagtatapon<br />
ng basura sa tamang tapunan.<br />
Ito ay mga maliliit na<br />
bagay subalit, makatutulong<br />
nang malaki sa atin na<br />
mapanatiling malinis ang<br />
ating kapaligiran.<br />
Kung kayo ay may katanungan o nais ihingi ng<br />
payong legal, sumulat sa MAGTANO<strong>NG</strong> KAY<br />
ATTORNEY ni Percida Acosta, <strong>BULGAR</strong><br />
Bldg., 538 Quezon Ave., Quezon City o magemail<br />
sa attorney.bulgar@gmail.com