mësimi gjatë gjithë jetës - Ministria e Arsimit Shkencës dhe ...

Raport për Festivalin
‘MËSIMI GJATË GJITHË JETËS – KRIJIMI I MUNDËSIVE PËR TË GJITHË’
Grand Hotel, Prishtinë
15 – 17 dhjetor 2005
Punuar nga
Luljeta Belegu Demjaha
(2006)
,,Arsimi nuk është përgaditja për jetën, arsimi është vetë jeta”
1

PËRMBAJTJA
1. Informata të përgjithshme
2. Përmbledhje
3. Mënyra e organizimit/ realizimi i aktiviteteve
Konferenca
Panairi
4. Rekomandimet nga festivali
5. Efekti dhe publiciteti
6. Financimi i festivalit
7. Planet për vitin e ardhshëm
8. Foto nga festivali
Anekset
1. Agjenda e konferencës
2. Lista e pjesëmarrësve të konferencës
3. Agjenda e panairit
4. Lista e pjesëmarrësve të panairit
5. Album fotografish nga festivali
2

1. Informata të përgjithshme
Jetojmë në një botë shumë shpejt të ndryshueshme, e cila lëvizë drejt një
shoqërie dhe ekonomie të bazuar mbi dijet. Është një sfidë e madhe që edukimi dhe
aftësimi i njerëzve ti përgjigjet kërkesave të kësaj bote të re. Edhe format e të mësuarit,
të jetuarit dhe të punuarit po ndryshojnë shpejt. Çelësi për forcimin e aftësive
konkurruese të një shoqërie dhe ekonomie të caktuar është mundësia për dije dhe
informacion bashkëkohor, bashkë me motivimin dhe aftësimin për përdorim racional të
këtyre burimeve në shërbim të komunitetit dhe individit në përgjithësi. Të mësuarit gjatë
gjithë jetës, në kuptimin e tij më të gjerë, duhet parë si një mjet i fuqishëm për të
kuptuar dhe përballuar sfidat e së ardhmes.
Historia e konceptit ‘Të mësuarit gjatë gjithë jetës’ është shkrirë brenda kornizës
‘Arsim për të gjithë’ të zhvilluar nga Instituti për arsim i UNESCOs. Ky koncept u
përvetësua nga të gjitha shtetet anëtare të UNESCOs në ‘Forumin botëror për arsim
2000’ në Dakar. Objektivi i tretë i Dakar-it thotë: Nevojat e të nxënit për të gjithë të rinjtë
dhe të rriturit janë plotësuar.
Të mësuarit gjatë gjithë jetës është parimi kryesor i Arsimimit për të gjithë
prandaj edhe është parimi organizues për ri formimin e sistemeve arsimore. Ky jo
vetëm që rritë mundësitë e punësimit por gjithashtu edhe qytetarinë aktive, përfshirjen
sociale, zhvillimin personal dhe shoqëror, përmbushë nevojat themelore të njerëzve dhe
nxitë zhvillimin. Alfabetizimi dhe arsimimi bazik krijojnë themelet e Të mësuarit gjatë
gjithë jetës.
Edhe Kosova u radhit në vendet të cilat e
përqafuan iniciativën e organizimit të aktiviteteve
për promovimin e të mësuarit gjatë gjithë jetës kur
në dhjetor 2005 në lokalet e Hotelit Grand në
Prishtinë realizoi Festivalin e titulluar ‘Mësimi gjatë
gjithë jetës-Krijimi i mundësive për të gjithë’edukos.
Iniciativa e organizimit të kësaj ngjarjeje,
e para e këtij lloji në Kosovë, u morr nga Ministria
e arsimit, shkencës dhe e teknologjisë, por tërë
aktiviteti u realizua në bazë të punës së
bashkërenduar shumë mirë nga grupi punuese
ndërministror: MASHT, MPMS, MKRS, dhe
partnerëve të arsimit: OSCE, GTZ, ARrK,
KosVET, SwissContact.
3
Logoja e festivalit

Ky raport përmban informatat lidhur me organizimin e Festivalit të parë të
organizuar në Kosovë me 15-17 dhjetor 2005, ku promovohet filozofia e të mësuarit
gjatë gjithë jetës, dhe me informatat lidhur me vazhdimësinë e këtij aktiviteti në të
ardhmen.
Shfrytëzojmë rastin ti falënderojmë të gjithë ata që e përkrahën dhe u bënë pjesë
e festivalit edukos në aktivitetet e tij në Prishtinë. Falënderojmë në veçanti Ministrinë e
arsimit, shkencës dhe teknologjisë, Ministrinë e punës dhe mirëqenies sociale,
Ministrinë e kulturës, rinisë, sportit dhe çështjeve jorezidente, organizatat OSCE, GTZ,
ARrK, KosVET, SwisContact.
Gjithashtu falënderojmë të gjitha institucionet arsimore (shkollat profesionale,
gjimnazet), qendrat e aftësimit profesional, individë të cilët u bënë pjesë e festivalit
edukos duke sjellë përvojat e tyre të të mësuarit gjatë gjithë jetës dhe të gjithë qytetarët
që ishin të pranishëm në këto aktivitete, duke shpresuar se ata gjetën aty informacione
të dobishme dhe u sensibilizuan sado pak për rëndësinë e të mësuarit gjatë gjithë jetës.
Do ti falënderojmë gjithashtu mediat qendrore për mbështetjen e tyre duke
informuar një audiencë shumë të gjerë për festivalin dhe duke pasqyruar aktivitetet e
realizuara në konferencë dhe në panair.
Festivali mbi të Mësuarit gjatë gjithë jetës, duhet të shihet si një mjet i fuqishëm
për sensibilizimin e publikut të gjerë dhe të instancave vendimmarrëse për rëndësinë e
të Mësuarit gjatë gjithë jetës, që si një faktor i rëndësishëm zhvillimi, të zërë vendin që i
takon në politikat e zhvillimit të vendit, sepse pa një zhvillim të kapaciteteve njerëzore
nuk do të ketë zhvillim të ekonomisë dhe të Kosovës. Për këtë arsye synohet
institucionalizimi i Festivalit për të Mësuarit gjatë gjithë jetës dhe kthimin e tij në një
traditë të vazhdueshme për Kosovën.
2. Përmbledhje e qëllimit dhe realizimit të festivalit
Iniciativat e BE mbi të mësuarit gjatë gjithë jetës ofron një mundësi që secili vend
të rimendoj dhe të vë në lëvizje kornizat ekzistuese të arsimit. Njëkohësisht ajo rrit
qasjen sistematike për çështjet e të mësuarit për të gjithë personat që janë jashtë
sistemit formal arsimor dhe në veçanti i adreson çështjet e arsimimit të të rriturve.
Ideja për promovimin e një festivali për Mësim gjatë tërë jetës në Kosovë, rrjedhi
nga shoqata Arsimimi i të Rriturve në Kosovë (ARrK) që është zyre vendore e IIZ/DVV-
Instituti për bashkëpunim ndërkombëtar i shoqatës së shkollave të larta popullore të
Gjermanisë. Pastaj Ministria e arsimit, shkencës dhe e teknologjisë (MASHT), mori
iniciativën dhe ftoi në bashkëpunim Ministrinë e punës dhe mirëqenies sociale (MPMS),
Ministrinë e kulturës, rinisë, sportit dhe çështjeve joresidente (MKRS), KosVET, GTZ,
SwissContact, dhe partnerë të tjerë për formimin e grupit punues i cili duhej të
përpunonte idenë dhe ta zbatonte të njëjtën. Grupi punues u morr me organizimin
konkret dhe asistencën teknike të aktiviteteve. U formua edhe komiteti drejtues, i cili
4

këshillonte, jepte përkrahjen institucionale dhe në momente të caktuara merrte vendime
për organizim të festivalit.
Realisht festivali edukos paraqet një përqendrim aktivitetesh të cilat zhvillohen
brenda një periudhe kohore të caktuar përmes të cilave synohet që të mësuarit gjatë
gjithë jetës të vendoset në qendër të vëmendjes. Festivali zgjati tri ditë dhe u realizua
në periudhën 15-17 dhjetor 2005 në lokalet e Hotel Grand në Prishtinë. Për këtë
periudhë qenë të planifikuara dhe u realizuan dy aktivitete kryesore: 1) Konferenca, e
cila zgjati prej 15-16 dhjetor, dhe 2) Panairi i cili zgjati prej 15-17 dhjetor.
Qëllimi i përgjithshëm i festivalit ishte që Institucionet Kosovare dhe akterët
kryesor të ndihmohen që zhvillimi i sistemit për mësim gjatë tërë jetës të sigurojë
shërbime arsimore të arsimit formal dhe joformal që promovojnë shkathtësi dhe dituri të
përshtatshme për ekonominë e tregut në Kosovë dhe më gjerë.
Objektivat specifike të festivalit fokusoheshin në: a) ngritjen e vetëdijes për
nevojën e një mësimi gjatë tërë jetës, duke u bazuar në mundësitë e ofruara në Kosovë
dhe b) në marrjen e rekomandimeve dhe sugjerimeve për zhvillimin e mësimit gjatë tërë
jetës në Kosovë.
Rezultatet kryesore të festivalit mund të grupohen në siç vijon:
- Krijimi i një vizioni të qartë të sistemit për mësim gjatë tërë jetës, i cili duhet të
zhvillohet më tutje dhe të ndahen përgjegjësitë në mes të institucioneve
- Vetëdijesimi i vendimmarrësve për nevojën e krijimit të strukturave dhe të një
sistemi të qëndrueshëm për mësim gjatë tërë jetës
- Shkëmbimi i informatave për mundësitë e mësimit gjatë tërë jetës dhe
promovimi i atyre mundësive për të krijuar një qasje më të mirë për të rinjtë
dhe të rriturit në Kosovë
- Nxitja e një rrjete të ofruesve të të mësuarit gjatë gjithë jetës dhe të të gjitha
institucioneve partnere në këtë proces
- Ofrimi i mundësisë së organizatave aktive në fushën e arsimit formal dhe
joformal, të reklamojnë aktivitetet e tyre si dhe të ofrojnë shërbimet e tyre për
një publikë më të gjërë
- Prezantimi i organizatave me interes dhe atyre donatore, për punën e bërë në
zhvillim të arsimit formal dhe joformal në Kosovë dhe projekteve në të
ardhmen
- Vetëdijesimi i publikut për rëndësinë e të mësuarit gjatë gjithë jetës, për
mundësitë ekzistuese dhe informacionin e nevojshëm për të fituar dije në çdo
kohë
5

3. Mënyra e organizimit / Realizimi i aktiviteteve
Konferenca e festivalit educos u realizua me15 dhe 16 dhjetor 2006 në
lokalet e Hotel Grand në Prishtinë. Numri i pjesëmarrësve në konferencë ishte rreth
200. Pjesëmarrjes iu përgjigjën pozitivisht si vendorët ashtu edhe ndërkombëtarët 1 .
Ceremonia hyrëse e Konferencës e kryesuar nga Prof. Dr Dukagjin Pupovci,
Drejtor i Qendrës për Arsim e Kosovës (QAK), e shënoi një pjesëmarrje të nivelit të lart.
Fjalimet hyrëse u bënë nga tre ministra të institucioneve Kosovare, Agim Veliu-Ministër i
arsimit, shkencës dhe teknologjisë; Ibrahim Selmanaj-Minister i punës dhe mirëqenies
sociale; dhe Slavisa Petkovic-Ministër për kthim.
Të tre ministrat theksuan se mësimi gjatë
tërë jetës është prioritet dhe u shprehën për
nevojën për një partneritet ndërmjet akterëve të
sektorit publik e privat dhe të donatorëve. Ministri
Selmanaj, shënoi rëndësinë e zhvillimit të Kornizës
së Kualifikimeve Kombëtare në procesin e njohjes
së diplomave, transparencës, të ofrojë udhëzime
për sigurimin e cilësisë në arsim. Kryetari i grupit
parlamentar për arsim, Enver Hoxhaj, tha se
Mësimi gjatë tërë jetës e krijon instrumentin për
tejkalimin e zbrazëtirës në cilësinë e objektivave të arsimit në Kosovë: zhvillimi i një
sistemi arsimor në linjë me standardet Evropiane; Statusi final i Kosovës ka vetëm një
rrugë: Integrimi në Bashkësinë Evropiane.
Në ditën e parë të konferencës, me 15 dhjetor 2006, e cila kishte si temë bosht
‘Mësimi gjatë gjithë jetës dhe fuqizimi i autoritetit individual’ me të cilën kryesoi Prof. Dr.
Fevzi Berisha, Zëvendës Ministri i Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë, u bënë shtatë
prezantime prej të cilave pesë ishin nga ekspertë ndërkombëtarë dhe dy nga ekspertë
vendorë. Në pasditen e ditës së parë u realizuan edhe katër punëtori paralele me temat
e ushqyera nga prezantimet e para ditës 2 , me ç`rast u bënë prezantime, diskutime dhe
rekomandime nga akterë të ndryshëm vendor lidhur me temat e caktuara.
1 Shih listën e pjesëmarrësve në konferencë
2 Shih Agjendën e Konferencës me 15, 16 dhjetor 2006
6

Në vijim kemi një përshkrim të shkurtër të prezantimeve dhe porosisë së tyre për
këtë festival në Kosovë.
Dr. Ulrike Hanemann nga Instituti i UNESCO për Arsim në Hamburg të
Gjermanisë, e prezantoi historinë e konceptit të Mësimit gjatë tërë jetës, të zhvilluar
brenda kornizës Edukim për të gjithë.
Prof. Dr. Dukagjin Pupovci, Drejtor, Qendra për Arsim e Kosovës (QAK),
prezantoi realitetin Kosovar të të Mësuarit gjatë tërë jetës. Këtu u prezantua se Mësimi
gjatë tërë jetës është një vegël për drejtësi shoqërore. U theksua nevoja për hapjen e
tërë sistemit të edukimit dhe krijimin e rrugëve alternative drejt të mësuarit. Arsimi i lartë
duhet të udhëheq me këtë proces i cili ka nevojë për një bashkërenditje politike dhe një
partneritet publik-privat. Duhet të zhvillohen metoda alternative të edukimit të të rriturve,
të cilët mësojnë ndryshe nga fëmijët. Po ashtu u theksua nevoja për një kornizë ligjore
dhe financime shtesë përmes mobilizimit të komunitetit.
Chris Evans, Kryetar i Institutit për Orientim në Karrierë, në Britani të Madhe,
prezantoi temën: Orientimi në karrierë - Rrugëtimi gjatë jetës. Ai theksoi 3 komponente:
edukimin, informimin dhe këshillimin për karrierë. Përqendrimin e vuri në Bashkësinë
Evropiane dhe Rezolutën e Këshillit në maj të 2004. U theksuan sfidat për Kosovën: e
para, që shërbimet e këshillimit për karrierë duhet të jenë transparente dhe të kenë
qasje për të gjithë; e dyta, nevoja për më shumë pika transitore nga edukimi në
punësim dhe e kundërta; pastaj nevoja për fleksibilitet në shpërndarjen e shërbimeve të
këshillimit në karrierë. Këto shërbime duhet të kombinohen nga MASHT dhe MPMS.
Alqi Mustafai, Udhëheqës i Arsimit dhe Aftësimit Profesional, Instituti i
Kurrikulave dhe Standardeve në Shqipëri, prezantoi kontekstin regjional të të Mësuarit
gjatë gjithë jetës. Në këtë prezantim u paraqit se problem i përbashkët i vendeve të
Ballkanit Perëndimor është se ekonomia joformale krijon mundësi të pasurimit dhe ulë
vlerën e edukimit. Në vendet e rajonit shumë njerëz janë të përjashtuar nga mundësitë
e Mësimit gjatë tërë jetës.
Reijo Aholainen, Këshilltar i Arsimit- Ministria e Arsimit në Finlandë, foli për
Perspektivat zhvillimore për sistemin e arsimit dhe aftësimit në Kosovë. Në këtë
prezantim u theksua se edukimi është investim i kthyeshëm (shpaguhet) por duhet të
jemi të vetëdijshëm se reforma është proces afat gjatë, ku efektet e planifikimit të sotëm
do të mund të maten pas 10 vitesh. U theksua nevoja e rëndësisë së tregut të punës
dhe cilësisë së kualifikimeve, nevoja e cilësisë në arsim të lart. Resurset njerëzore dhe
mjetet financiare gjithmonë gjenden nëse është prezent një zotim i duhur, u tha gjatë
prezantimit.
Prof.Dr. Demë Hoti, Universiteti i Prishtinës, prezantoi temën Roli i
Universiteteve në të mësuarit gjatë gjithë jetës. Ai theksoi se Mësimi gjatë gjithë jetës
është natyra e dytë njerëzore. Këtu u dhanë sqarime pedagogjike dhe metodologjike
për të mësuarit e të rriturve.
7

Jochen Blanken, nga Institutit IIZ për Bashkëpunim Ndërkombëtar, DVV
Shoqata e Arsimit të të Rriturve në Gjermani, prezantoi temën: Festivalet e të mësuarit
gjatë gjithë jetës – kontributi i tyre për krijimin e një shoqërie e të nxënit. U prezantua
historiku i festivalit për mësim gjatë tërë jetës anë e përtej botës dhe Ballkanit
Perëndimor. Theksoi se këtu krijohet mundësia për ngritjen e vetëdijes dhe shkëmbimit
të përvojave në të gjitha nivelet.
Në pasditen e ditës së parë të konferencës, u vazhdua puna me katër punëtori
paralele me temat: 1) Zgjerimi i programeve
shkollore për përmbushjen e nevojave të
nxënësve të rritur, 2) Hartimi i sistemit të mësimit
të fokusuar për të rritur, për të përmbushur
nevojat shoqërore, 3) Orientim në Karrierë –
Rrugëtimi gjatë jetës dhe 4) Arsimimi për
qytetërim aktiv.
Dita e parë përfundoi me një diskutim paneli
dhe përmbledhje të punimeve të ditës.
Në seancën e ditës së dytë, me 16 dhjetor 2006, me të cilën kryesoi Dr. Besim
Beqaj, Kryetar i Odës Ekonomike të Kosovës (OEK), temë boshte ishte ‘Mësimi gjatë
gjithë jetës dhe zhvillimi ekonomik’. U bënë 7 prezantime kryesore prej të cilave 4 ishin
nga ekspertë vendorë dhe 3 nga ekspertë ndërkombëtarë, ndërsa pas dreke u
realizuan 4 punëtori paralele me tema të ndryshme. Në fund të ditës pjesëmarrësit bënë
pyetje dhe diskutime të ndryshme me ç rast paneli dha përgjigjet për opinionin.
Seanca filloi me prezantimin e Prof. Dr.
Muhamet Mustafa, Drejtor i Institutit Riinvest në
Prishtinë, me temën ‘Sfidat për zhvillimin e resurseve
njerëzore në Kosovë’. Prof Mustafa theksoi
vështirësitë për ti përmbushur nevojat e tregut të
punës në një ekonomi transitore dhe për më shumë
fleksibilitet në planifikim të edukimit. Me këtë rast u
potencua rëndësia që Qeveria e Kosovës të investojë
më tepër në resurset njerëzore, nevoja për më tepër arsim të lartë dhe se arsimimi
duhet të jetë prioritet për Strategjinë e zhvillimit ekonomik të Kosovës.
Robert Curis, Drejtor në Universitetin Amerikan në Kosovë, prezantoi temën
‘Zhvillimi i sektorit privat në arsim dhe aftësim’. Me këtë rast prezantuesi vuri theksin në
vlerën e arsimit dhe nevojën për të investuar më shumë në nivel personal. Nevojën e
qartësimit të rregullave për licencim të Arsimimit të lart
dhe vendosjes së ligjit për arsimim jo profitabil.
Anthony Gribben, nga Fondacioni Evropian për
Trajnim (ETF) në Torino, Itali, prezantoi temën ‘Roli i
8

arsimit dhe aftësimit të ndërmarrësisë në mbështetjen e zhvillimit të bizneseve të vogla’.
Me këtë rast ai bëri pyetje se: A është i mundshëm Mësim gjatë tërë jetës për
ndërmarrësi? Përmendi se janë marr shumë iniciativa por nuk ka një sistem të integruar
dhe se Kosova e meriton një sistem për ndërmarrësi, duke marr si shembull prioritetet e
programit CARDS 2006.
Ahmet Shala, Zëvendës Drejtor i Menaxhimit të Agjencionit Kosovar të
Mirëbesimit (AKM), prezantoi temën ‘Sfidat kryesore të zhvillimit të burimeve njerëzore
që dalin nga privatizimi dhe inkorporomi’. Në këtë prezantim u potencuan sfidat e
zhvillimit të resurseve njerëzore dhe u tha se zgjidhja e vetme për Kosovën është
integrimi rajonal.
David Handley, Udhëheqësi
ndërkombëtar i Asistencës teknike për Arsimin
dhe Aftësimin Profesional (Programi KOSVET),
Agjencioni Evropian për Rindërtim, prezantoi
temën ‘Përkrahje zhvillimit nëpërmes të
mësuarit gjatë gjithë jetës-sistemet e
kualifikimeve si faktor për ndryshime’. Me këtë
rast u prezantuan zhvillimet dhe të arriturat në
Kosovë, zhvillimi i një kornize për kualifikime,
duke u theksuar se Kosova është një praktikë e mirë në rajon dhe se çështje
fundamentale është integrimi Evropian.
Ylber Shabani, Drejtor i punës dhe punësimit në Ministrinë e Punës dhe
Mirëqenies Sociale, prezantoi ‘Nevoja për strategjinë e zhvillimit të shkathtësive për
Kosovën’ nga perspektiva e MPMS me ç rast u prezantuan të arriturat, por po ashtu u
cek se për shkak të buxhetit të shkurtër, MPMS nuk ka mundësi të plotësojë kërkesën e
43% të papunësisë në Kosovë. Qendrat për aftësim profesional të MPMS kanë
kapacitet të ofrojnë trajnime vetëm për 1% të punëkërkuesve. Ofruesit privat po bëjnë
deri diku plotësimin e këtyre kërkesave. Si mundësi për zvogëlimin e papunësisë për të
ardhmen është partneriteti me të gjithë akterët.
Mr.Art.Luljeta Demjaha, Udhëheqëse e Divizionit
të Arsimit Profesional në Ministrinë e Arsimit,
Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT), prezantoi
temën ‘Nevoja për strategjinë e zhvillimit të
shkathtësive për Kosovën’ shikuar nga perspektiva
e MASHT. Në këtë prezantim u paraqitën të
arriturat e reformës arsimore: Korniza e Kurrikulit
të Ri të Kosovës, e cila përfshinë nivelet ISCED 1,
2 dhe 3. Strategjia e arsimit profesional e bazuar
në konceptin e Mësimit gjatë tërë jetës, e cila e
definon kohëzgjatjen e shkollimit, mënyrën se si arrihen kualifikimet në shkolla
9

profesionale (punëtorë gjysmë i kualifikuar, punëtorë i kualifikuar dhe punëtorë me
shkathtësi të larta). U prezantuan konceptet e reja të kurrikulave modulare të bazuara
në kompetenca profesionale. Nevoja e bashkëpunimit me partnerët social. Mundësia që
nxënësit e arsimit profesional, pas përfundimit me sukses të kl 13, pos që dalin të
kualifikuar në tregun e punës atyre iu ofrohet edhe mundësia e regjistrimit të studimeve
universitare. Të gjitha këto janë të përshkruara dhe të fuqizuara me ligjin e arsimit
profesional. Në këtë prezantim u përmendën edhe raste të mira të arsimit joformal, si
p.sh. Projekti i alfabetizimit të vajzave dhe grave. Në fund të prezantimit u paraqitën
sfidat/ planet për të ardhmen, si p.sh: pajisja e vazhdueshme punëtorive të shkollave
profesionale, trajnime të vazhdueshme për të punësuarit, ngritja e vetëdijes së
komunitetit të biznesit për të ndihmuar vendosjen e themeleve të një sistemi dual,
Sistemi i sigurimit të cilësisë (nevoja e një trupi ekzekutiv –bord trepalësh), Nevoja e
vazhdueshme e rritjes së financimit në arsim profesional.
Komentet e fundit i dha David Handley, duke cekur se kërkohet kohë për ngritje
të vetëdijes së vendimmarrësve, po ashtu theksoi nevojën e vazhdueshme të ngritjes
së kapaciteteve njerëzore, nevojën e një sistemi të fuqishëm për arsim joformal dhe
mobilizimit për përkrahjen e tij.
Konkluzionet teknike u lexuan nga Christophe
Pradier, OSBE dhe fjalimi përmbyllës u bë
nga Prof. Dr. Enver Hoxhaj, Kryesues i
Komisionit të Arsimit në Kuvendin e Kosovës.
Përmbylljen e konferencës e bëri Prof. Dr. Fevzi Berisha, Zëvendës Ministër i Arsimit,
Shkencës dhe Teknologjisë. Në fjalën e tij përfundimtare, ai nënvizoi se ‘Vetëm si
shoqëri e orientuar në dije mund të hyjmë në Evropë dhe të jemi në konkurrencë
konstruktive me shtetet e zhvilluara.’ Pastaj zv. ministri i arsimit tha se në këtë festival
është cekur dhe diskutuar problemi kryesor i zhvillimit të
vendit “arsimimi” dhe nevoja për investime në resurset
njerëzore. Duke çmuar shumë lart faktin se kjo ishte
konferencë e përbashkët me të gjithë akterët e ofruesve të
arsimit dhe aftësimit profesional, zv ministri u zotua se
MASHT do të kujdeset ti merr parasysh rekomandimet e
dala nga festivali dhe se do të nxitë përkrahjen e kësaj
iniciative të festivalit edhe në vitit 2006, me shpresë se kjo
do të kalojë në një traditë pozitive të Kosovarëve.
10

Panairi i organizuar me 15, 16 dhe 17 dhjetor
2006, po ashtu në lokalet e Hotelit Grand në
Prishtinë, zgjoi interesim të madh të opinionit e në
veçanti të rinisë. Në panair, i
pari i këtij lloji i organizuar në
Kosovë, prezantuan 75
institucione, organizata, OJQ, etj., të gjithë ofrues të arsimit dhe
aftësimit të formave të ndryshme në Kosovë 3 . Panairin e
karakterizoi edhe një program kulturor dhe argëtues gjë që e bëri
tërë ngjarjen shumë atraktive dhe interesante. 4 Panairi u vizitua nga
popullata në mënyrë spontane, por u bënë edhe vizita të
organizuara nga nxënësit e shkollave të mesme nga të gjitha
vendet e Kosovës. Nuk u shënua asnjë incident gjatë organizimit të
këtyre vizitave.
Gjatë tri ditëve të kohëzgjatjes së panairit, vizitorët patën rast
të informohen për mundësitë e shkollimit dhe kurseve të
ndryshme të shkurtra ose më të gjata për lëmi të ndryshme. U
organizuan edhe disa lojëra shpërblyese, lotari të kurseve, ku
pjesëmarrësit fatlum fituan si shpërblim vijimin e kurseve te
ndryshme. Në programin kulturor artistik u prezantua grupi i
baletit ‘Mjellmat’ dhe grupe muzikore për të rinj.
Panairi u mbyll në ora 19,00 me 17 dhjetor 2006, dhe me këtë përfundoi edhe festivali
për mësim gjatë tërë jetës.
3 Shih listën e pjesëmarrësve të panairit
4 Shih agjendën e panairit
11

4. Rekomandimet dhe sugjerimet e dala nga festivali
• Arsimimi dhe edukimi prioritet numër një!
• Investimi në burime njerëzore domosdoshmëri për të ardhmen e Kosovës
• Qasje sistemore ndaj MGGJ / LLL
• Motivimi i qytetarëve për MGGJ përmes njohjes së të nxënit joformal / aformal
• Ngritja e nivelit të shkathtësive bazike
• Mundësi të barabarta që të gjithë të kenë qasje në MGGJ / LLL
• Mundësi për zgjedhjen e rrugëve individuale për të nxënë
• Politikat për financim të MGGJ, Koordinimi politik
• Ndërlidhje më e mirë në mes të arsimit të përgjithshëm dhe atij profesional
• Lehtësim i lëvizjes së studentëve brenda sistemit të arsimit të lartë
• Informim dhe këshillim efektiv në të gjitha nivelet
• Burimet për MGGJ, burimet buxhetore, burimet private, lehtësirat tatimore
• Inkurajimi i konkurrencës
• Shfrytëzimi i institucioneve publike të arsimit dhe të kulturës
• MGGJ nuk është çështje e një ministrie, por është çështje strategjike për vendin,
është si pjesë e dialogut social
• Në një shoqëri demokratike dhe me drejtësi sociale të gjitha grupet shoqërore
duhet të përfitojnë në mënyrë të barabartë nga zhvillimi ekonomik
• Krijimi i një vizioni afat gjatë që sistemi arsimor të jetë faktor më i rëndësishëm
në zhvillimin ekonomik
• Mundësitë për arsimimin e komuniteteve dhe grupeve te posaçme me qellim te
hapjes se perspektives se tyre
• Lehtësime për kyçjen e grupeve të lëndueshme ne te gjitha nivelet
• Ndërtimi i kapaciteteve për agjencionin të akreditimit te programeve joformale
• Alokimi i fondeve për arsimin e te rriturve nga sektorët qeveritare dhe gjetja e
mundësive te reja alternative te financimit
• Përmirësimi i klimës afariste për prodhuesit vendor
• Bashkëpunim më i mirë mes qendrave të arsimit profesional dhe kompanive
private
• Orientimi i zhvillimit të shkathtësive të bëhet në harmoni me nevojat e tregut
• Shpejtimi i zbatimit të Kornizës së Kualifikimeve Kombëtare
• Njohja e të nxënit paraprak, ri-kualifikimi i të papunëve nga procesi i privatizimit
• Përgatitja e bazës ligjore për zhvillimin e shërbimeve të orientimit në karrierë
• Shkollat duhet të kenë asistencë informacionesh nga zyrat e punësimit lidhur me
të dhënat mbi bizneset dhe profesionet
• Fleksibiliteti i edukimit profesional si (punësimi më i lehtë, përshtatshmëria)
• Mësuarja se si të mësohet për të mësuar dhe për të punuar
• Zhvillimi i një të ardhme ndërmarrësie të fuqishme për fëmijët
12

• KKK është kyç për progresin real drejt mësimit gjatë gjithë jetës dhe shoqërisë
së dijes
• Më tepër zotim i institucioneve vendore dhe i vet personit, kur është fjala për
MGGJ, mos të mbështetemi vetëm te donatorët
• Ka vështirësi në përdorimin e formave të të “mësuarit në distancë”, të “mësuarit
nëpërmjet kompjuterit”, “të mësuarit nëpërmjet internetit”, etj.
• Të rritet regjistrimi dhe përfundimi i shkollimit të obliguar
• Të investohet në infrastrukturë: ‘Të kemi maksimum dy ndërrime në shkolla’
• Trajnim të mësimdhënësve
• Struktura përkrahëse dhe shërbime për të mësuarit e të rriturve
5. Efekti dhe publiciteti
Efekti dhe publiciteti i festivalit ishte shumë i madh në
opinionin e gjerë. Për këtë duhet falënderuar
kampanjës mediale të organizuar shumë suksesshëm
për këtë qëllim:
- U realizuan emisione televizive me përfaqësues të
institucioneve, ku u zhvilluan debate rreth temës MGGJ
- Reklama në ½ e faqes u botua për 15 ditë me radhë
në dy gazetat e cilësuara si më të lexuarat në Kosovë
- Prezantimi i spotit u bë për 14 ditë me radhë në tri radiot më të dëgjuara në
vend.
- U prezantua reklama në tri TV vendore për 15 ditë me radhë. RTK emitoi spotet
televizive falas.
- 10 Copë pllakata u vendosen nëpër qytetin e Prishtinës.
13

6. Financimi i festivalit
Mënyra e financimit të festivalit ishte një bashkëfinancim:
- OSCE financoi kampanjën mediale dhe konferencën (.....€)
- GTZ financoi botimet, materialet e nevojshme dhe propaguese për
konferencë, broshurat ku u prezantuan shkollat profesionale (rreth 25 000 €)
- ARrK financoi organizimin e panairit dhe fletëpalosjet (rreth 20 000 €)
- Swisscontact financoi përgatitjen e shkollave pilote për pjesëmarrje në panair
- MASHT, MPMS, MKRS, KosVET ofruan shumë orë pune të palodhshme
7. Plani për vitet e ardhshme
Festivali ‘Mësimi gjatë tërë jetës’ pat efekt shumë të madh si tek institucionet
ashtu edhe te opinioni i gjerë publik. Në vitin 2006 planifikohet që ideja e
realizimit të festivalit të modifikohet pak, duke u shtrirë në qytetet kryesore të
Kosovës, me qëllim që informatat të arrijnë sa më afër qytetarëve. Derisa të
krijohen kushtet që festivali të kalojë në një aktivitet tradicional të institucioneve
vendore, për vitin 2006 planifikohet të ketë përkrahje nga donatorët, me metodën
e bashkëfinancimit por kësaj radhe pritet që institucionet vendore të zotohen jo
vetëm me resurse njerëzore, por edhe me një pjesë të financimit.
Foto nga festivali
14