17303075-GRAMATIKA-E-GJUHES-SHQIPE

Mbiemrat e shqipes ndahen në dy grupe: mbiemra të nyjshëm dhe mbiemra të
panyjshëm.
Mbiemra të nyjshëm janë:
- ata që mbarojn ë me -ë : i bardh ë, i mirë, i gjatë;
- ata të formuar me prapashtesat -(ë)m
)m, -sh
shëm, -(ët)
t): i mesëm, i shëndet
ndetsh
shëm, i
hekurt, i ftohtë etj.;
- mbiemrat e formuar nga pjesorja: i shkruar, i zënë, i lodhur;
- disa mbiemra që dalin me -ër : i vjetër, i varfër, i verbër, i shurdh ër,
Mbiemra të panyjshëm janë :
- mbiemrat e formuara nga emrat përgjegj
ës me konversion : tiranas, shkodran,
korçar,
vlonjat;
- mbiemrat e formuar me prapashtesat -ar
ar, -tar
tar, -ik
ik, -ist
ist, -iv
iv, -or
or, -tor
tor: bankar
ar,
amtar
tar, heroik
ik, femin ist, aktiv
iv, verior
or, baritor
tor;
- mbiemrat e formuar me prapashtesat -(ë)s
)s, -ues
ues, -yes
yes, nga pjesorja ose e
tashmja e foljes: djegës, ngjit ës, vlerësues
ues, ushqyes
yes, rrëmb
mbyes
yes;
- të gjith ë mbiemrat e përb
rbërë: zemërgjer
rgjerë, zemërgur,
tekniko-shkencor,
ekonomiko-shoq ëror,
largpam ës,
mirëbërës etj.
3. Numërori
3. NUMËRORI
Num ëror
rorë quajmë fjalët që tregojn ë numër dhe sasi të caktuar qeniesh ose
sendesh:
një, dy, tre, : dy fëmij
mijë tri gra, katër burra, 20 metra
Fjalët që tregojn ë radhë si: i parë, i dytë, i dhjetë, të cilat kanë kategoritë
gramatikore të mbiemrave, nuk do të trajtohen si numëror
rorë po si mbiemra.
Num ëror
rorët përdoren
për të treguar :
- datën,
vitin:
Me sa jemi sot ? - Me 28 Nëntor.
- një periudh ë të caktuar kohe :-
Kur ke qënë në Amerik ë ? Nga 1990 deri më 1997 .
- përmasa
ose përqindje
: 0,5 m, 50 përqind
etj.
- notat në shkollë :
Cfarë more sot ? - Dhjet ë.
-në domino : katër-treshi
r-treshi, pesë-gjashta
-gjashta.
Kur përdoret
me nyjen e përparme
"të" numërori
ka një kuptim përmbledh
ës:
Erdh ën të dhjetat.
Num ërori
për të mos përs
rsëritur
ritur edhe një herë emrin e dhënë në fjali ose për të
mos e zënë në gojë fare, përdoret
i emërzuar:
C'të bënin
ata tre kund ër dhjetëve
?
Num ërtori
përdoret
i emërzuar
edhe në veprime atematike:
Pesa te dhjeta hyn dy herë.
Rrënja
katrore e nënt
ntës ësht
shtë treshi.
- 5 -