17303075-GRAMATIKA-E-GJUHES-SHQIPE

- pronorë:
Veta I. im, ime, ynë, jonë, e mi, e mia, tanë, tona,
Veta II. yt, jote, juaj, juaj, e tu, e tua, tuaj, tuaja
Veta III. i tij, e tij, i saj, e saj, e tij, e tija, e saj, e saja, i tyre, e tyre, e tyre, e
tyre;
- lidhorë: që, i cili, e cila, të cilët,
të cilat, çka,
ç, çfar
farë, kush, sa,
- pyetës: kush, cili, cila, cilët,
cilat, ç, çfar
farë, sa, i sati, (me, për,
nga) se;
- të pacaktuar: dikush, ndokush, gjithkush, kushdo, askush, kurkush; një,
ndonj ë, njëri,
ndonj ëri,
asnjë, asnjëri;
secili, gjithsecili, cilido, çfar
farëdo,
gjith çka,
diçka,
ca, disa, të gjithë etj.
5. Foljet
5.0. Njohuri të përgjithshme
5. FOLJA, Njohuri të përgjithshme
Folje quhen fjalët që tregojn ë se subjekti vepron ose pëson
diçka
ose ndodhet
në një gjendje të caktuar.
Kur themi motra, macja, e kuptojmë se ësht
shtë fjala për njerëz,
kafshë dhe sende,
po nuk dimë se çfar
farë bëjn
jnë ose çfar
farë ndodh me ta. Por kur themi motra punon ,
mollët u poqën, macja fle atëher
herë prej fjalës punon mësojm
sojmë se motra po kryen
një veprim (punon) , prej fjalës u poqën mësojm
sojmë se mollët pësuan
diçka
(u
poqën)
n), prej fjalës fle mësojm
sojmë se macja ndodhet në një gjendje të caktuar (fle) .
Fjalët punon, u poqën,
fle janë folje.
5.1. Foljet kalimtare
5.1. FOLJET KALIMTARE DHE JOKALIMTARE ,
Kalimtare quhen foljet veprimi i të cilave i kalon një personi ose sendi tjetër,
d.m.th. që pranojn ë një kundrinor:
Beni çdo
ditë lexon gazetën.
Foljet që pranojn ë një kundrinor të drejtë janë folje kalimtare të drejta:
Blerta çdo
ditë vadit lulet .
Foljet që mund të marrin kundrinor të zhdrejt ë pa parafjalë janë kalimtare të
zhdrejta:
Iliri i hipi kalit .
Ndodh që një folje të marrë njëkoh
ësisht
një kundrinor të drejtë dhe një
kundrinor të zhdrejtë pa parafjalë, pra të jëtë njëkoh
ësisht
folje kalimtare e
drejtë dhe e zhdrejt ë
Ia dhashë librin Zanës.
Ia afrova Zanës tufën e luleve.
Folje jokalimtare janë ato që nuk pranojn ë kundrinor: fle, eci, rri, qëndroj
, dal
- 7 -