Κοντά στον Χριστό τεύχος τεύχος 82

Kοντά στόν Xριστό
Δ I M H N I A I O Φ Y Λ Λ A Δ I O Π A I Δ I K Ω N E N O P I A K Ω N Σ Y N A Ξ E Ω N
I E P A Σ M H T P O Π O Λ E Ω Σ I E P A Π Y T N H Σ K A I Σ H T E I A Σ
T E Y X O Σ 8 2 Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ – Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 4
Οἱ Ἅγιοι Τέσσερις Μάρτυρες, οἱ ἐν Ρεθύμνῃ μαρτυρήσαντες
Οἱ Ἅγιοι Νεομάρτυρες Ἀγγελῆς, Μανουήλ,
Γεώργιος καί Νικόλαος μαρτύρησαν στά
χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας. Οἱ πρόγονοί
τους ἦταν εὐσεβεῖς ἀλλά κρυπτοχριστιανοί.
Δηλαδή μέσα τους ἦταν Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί
καί συμμετεῖχαν κρυφά στά μυστήρια
τῆς Ἐκκλησίας,
ἀλλά στά μάτια τῶν
κατακτητῶν Ὀθωμανῶν
Τούρκων φαίνονταν
Μουσουλμάνοι.
Αὐτό συνέβαινε
ὄχι ἀπό δειλία ἀλλά
πρός ὄφελος τῆς πίστεως
καί τῆς πατρίδας
μας. Ἀπόδειξη ὅτι
οἱ τέσσερις Μάρτυρες
ἦταν χριστιανοί εἶναι
ὅτι ὅταν ἦλθε ἡ κατάλληλη
στιγμή ὁμολόγησαν
μέ γενναιότητα
καί θάρρος τή σταθερή πίστη τους
στόν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό καί μαρτύρησαν
γιά τό ὄνομά Του.
Καί οἱ Τέσσερις Μάρτυρες κατάγονταν
ἀπό τίς Μέλαμπες τῆς Ἐπαρχίας Ἁγίου Βασιλείου
Ρεθύμνης, ἡ ὁποία ἀνήκει στήν
Ἱερά Μητρόπολη Λάμπης, Συβρίτου καί
Σφακίων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κρήτης.
Ὁ Μανουήλ καί ὁ Ἀγγελῆς ἦταν ἀδέλφια,
παιδιά τοῦ Ἰωάννη Ρετζέπη. Ὁ Γεώργιος
ἦταν γιός τοῦ Κωνσταντίνου Ρετζέπη καί
ὁ Νικόλαος γιός ἑνός ἄλλου Ἰωάννη Ρετζέπη,
πρῶτα ξαδέλφια μεταξύ τους. Ὅλοι
τους ἀσχολοῦνταν μέ τή γεωργία, ἦταν
ἔγγαμοι καί εἶχαν ἀποκτήσει παιδιά. Ἐξωτερικά
ἔδειχναν Ὀθωμανοί καί ἔτσι δέν
πλήρωναν φόρους στούς Τούρκους καί
οὔτε τούς ἐνοχλοῦσαν οἱ Τοῦρκοι.
Ὅταν, ὅμως, τό 1821 κηρύχθηκε ἡ Ἐπανάσταση
ἐναντίον
τοῦ Τουρκικοῦ ζυγοῦ
οἱ Χριστιανοί τῆς
Κρήτης πῆραν τά
ὅπλα καί συμμετεῖχαν
στόν ἐθνικοαπελευθερωτικό
ἀγώνα. Ἀπό
αὐτό τόν ἀγώνα τῶν
ὑπόδουλων Ἑλλήνων
δέν ἀπουσίασαν οἱ
ἅγιοι μάρτυρες, οἱ
ὁποῖοι ἑνώθηκαν μέ
τούς ἐπαναστάτες καί
πολέμησαν σκληρά
τούς Τούρκους μέ
σκοπό νά ἀπελευθερωθεῖ τό γένος γιά νά
μπορεῖ καί ἐλεύθερα νά λατρεύει τόν μόνο
ἀληθινό Θεό.
Οἱ ἅγιοι Τέσσερις Μάρτυρες, ὅπως καί
ὅλοι οἱ χριστιανοί τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, ὑποχρεώθηκαν
φανερά νά ἀποδίδουν φόρους
στούς Ὀθωμανούς, οἱ ὁποῖοι νίκησαν τούς
ἐπαναστάτες τό 1824 καί συνέλαβαν αἰχμάλωτους
πολλούς ἄνδρες καί ἀμέτρητα γυναικόπαιδα.
Βλέποντας οἱ ἀλλόθρησκοι
τή συμπαράσταση τῶν Ἁγίων στούς δοκιμαζόμενους
Χριστιανούς, τούς κατήγγειλαν
στόν Μεχμέτ πασά, ἡγεμόνα τότε τῆς πόλης

Ὁ Ὅσιος Παῦλος τῆς Ὀμπνόρας (1317-1429),
διψώντας ἀκατάπαυστα γιά τήν ἀσκητική ζωή,
κατέφυγε σέ μιά ἐντελῶς ἀπρόσιτη
περιοχή τῶν ἀπέραντων ρωσικῶν
δασῶν. Ἐκεῖ διάλεξε γιά κατοικία
του τήν κουφάλα μιᾶς γέρικης
φλαμουριᾶς καί πέρασε τρία χρόνια
δοξολογώντας τόν θεό μαζί μέ τά
ἀγριοπούλια!
Τήν ἴδια ἐποχή πέντε χιλιόμετρα
μακρύτερά του, ἀσκήτευε ὁ Ὅσιος
Σέργιος τοῦ Νούρμα. Ἀκούγοντας
γιά τούς πνευματικούς ἀγῶνες τοῦ Ὅσιου Παύλου,
ξεκίνησε νά τόν συναντήσει. Ὅταν τόν
βρῆκε, ἀντικρυσε ἕνα θέαμα θαυμαστό: Ἕνα
πλῆθος ἀπό πουλιά περικύκλωνε τόν Ὅσιο. Τά
μικρότερα μάλιστα ἀνέβαιναν στούς ὤμους
Σάν τόν πρωτόπλαστο ἀθῶο Ἀδάμ
τοῦ Ρεθύμνου. Αὐτός ἀμέσως τούς κάλεσε
καί τούς ρώτησε ποιά πίστη τελικά ἀσπάζονται
καί σέ ποιό Θεό πιστεύουν. Αὐτοί
χωρίς νά φοβηθοῦν οὔτε στιγμή εἶπαν μέ
παρρησία ὅτι «ἀπό τήν ἀρχή ἦταν χριστιανοί
βαπτισμένοι στό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος
καί Χριστιανοί θέλουν νά πεθάνουν».
Ὁ πασάς, μόλις ἄκουσε αὐτά τά λόγια
ἀπό τά στόματα τῶν Μαρτύρων τούς ἔκλεισε
στή φυλακή. Ἐκεῖ οἱ Ἅγιοι προσεύχονταν
νά τούς ἐνισχύσει ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ καί νά
τούς ἀξιώσει νά χύσουν τό αἷμα τους γιά
τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ.
Πραγματικά, παρά τίς ὑποσχέσεις τοῦ
πασᾶ γιά ἀξιώματα δῶρα, δόξα, καί πολλές
τιμές, οἱ Ἅγιοι ἔμειναν σταθεροί καί ἀμετακίνητοι
στή χριστιανική πίστη καί καταδικάστηκαν
σέ θάνατο. Ἐκεῖ, στή «Μεγάλη
Πόρτα τῆς Ρεθύμνης», ὅπως ὀνομαζόταν
ὁ τόπος αὐτός γιά ὅλους τούς καταδικασμένους
σέ θάνατο, ὁ δήμιος ἔκοψε
τά κεφάλια τῶν Ἁγίων, οἱ ὁποῖοι ἔχοντας
στό στόμα τους τήν εὐχή τοῦ Χριστοῦ, τό
«Κύριε ἐλέησον», παρέδωσαν τίς ἁγίες
ψυχές τους στά χέρια Ἐκείνου πού τόσο
ἀγάπησαν. Γιά τρεῖς συνεχόμενες ἡμέρες
πάνω ἀπό τά λείψανά τους ἔλαμπε ἕνα
φῶς, δεῖγμα τῆς ἁγιότητάς τους καί ζωντανή
ἀπόδειξη ὅτι ὁ Κύριος ἀντιδοξάζει ἐκείνους
πού μέ τή ζωή καί τά ἔργα τους ὁμολογοῦν
τήν πίστη τους στόν Τριαδικό Θεό.
Σέ κεντρικό σημεῖο τῆς πόλεως τοῦ Ρεθύμνου
ἔχει κτιστεῖ περικαλλής ναός πρός
τιμήν τῶν Ἁγίων Τεσσάρων Νεομαρτύρων,
ὅπου σέ μιά ἀσημένια λειψανοθήκη φυλάσσονται
ὡς ἀνεκτίμητος θησαυρός οἱ
κάρες τῶν τριῶν ἀπό αὐτούς.
Ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τήν κοινή μνήμη
τους τήν 28η Ὀκτωβρίου.
Kατηχητικό Σχολεῖο Ἐνορίας Κουτσουρᾶ
καί τό κεφάλι του καί αὐτός τά ἔτρεφε μέ τά
χέρια. Κοντά του μιά ἀρκούδα περίμενε κι αὐτή
τήν τροφή της. Ἀλεποῦδες, κουνέλια
καί ἄλλα ζῶα περιφέρονταν
χωρίς ἔχθρα καί ἀνταγωνισμούς
μεταξύ τους καί χωρίς νά φοβοῦνται
τήν ἀρκούδα. Ἦταν μιά θαυμαστή
εἰκόνα, πού θύμιζε τόν πρωτόπλαστο
ἀθῶο Ἀδάμ στόν Παράδεισο.
Μιά ἐξαίσια φανέρωση τῆς κυριαρχίας
τοῦ ἀνθρώπου πάνω στήν δημιουργία!
«Ἡ Θηβαΐδα τοῦ Βορρᾶ», ἀπό τό βιβλίο Σίμωνος
Μοναχοῦ «Ἡ ζωοφιλία τῶν Ἁγίων καί ἡ ἁγιοφιλία
τῶν ζώων», ἐκδόσεις «Ὁ Ἅγιος Στέφανος», Ἀθήνα
2007.
Λύσεις κρητικῆς διαλέκτου: 1ιγ, 2στ, 3γ, 4ι, 5η, 6α, 7β, 8δ, 9ζ, 10ε, 11ιβ, 12θ, 13ιδ, 14ια. Λύσεις Αἰνιγμάτων: 1. ΗΛΙΟΣ,
2. ΘΑΛΑΣΣΑ, 3. ΒΕΛΟΝΑ, 4. ΝΤΟΜΑΤΑ, 5. ΑΧΙΝΟΣ, 6. ΑΛΑΤΙ. 7. ΑΣΒΕΣΤΗΣ, 8. ΦΩΤΙΑ, 9. ΚΡΕΜΜΥΔΙ, 10. ΡΟΔΕΣ, 11.
ΣΗΜΕΡΑ, 12. ΚΕΡΙ, 13. ΚΑΠΝΟΣ, 14. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ, 15. ΑΝΕΜΟΣ. Λύσεις ἀκροστιχίδας: ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΑ, ΠΕΤΡΟΣ, ΟΛΥΜ-
ΠΟΣ, ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ, ΤΡΥΦΩΝ, ΟΡΟΣ, ΛΟΓΟΣ, ΟΚΤΑΗΧΟΣ, ΣΠΥΡΙΔΩΝ, ΑΓΑΘΩΣΥΝΗ, ΝΙΚΟΛΑΟΣ, ΔΟΞΟΛΟΓΙΑ, ΡΩ-
ΜΑΝΟΣ, ΕΛΕΗΜΩΝ, ΑΓΓΕΛΗΣ, ΣΑΒΒΑΣ. Λύσεις ἀκροστιχίδας τοῦ ‘Θεανθρώπου: ΘΡΑΚΗ, ΕΠΙΤΡΑΧΗΛΙΟ, ΑΝΝΑ,
ΝΙΚΑΝΟΡΑΣ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΙΣ, ΡΩΜΗ, ΩΡΑΙΑ, ΠΡΟΣΕΥΧΗ, ΟΣΙΟΣ, ΣΤΕΙΡΑ. Ἀπαντήσεις Δοκιμασίας γνώσεων: 1α, 2β,
3γ, 4γ, 5α, 6α, 7γ, 8β, 9α, 10β, 11β, 12γ, 13β, 14α. Λύσεις ἀπροσδόκητων αἰνιγμάτων: 1. κουνουπίδια, 2. μπροθτά, 3. βροχή, 4.
ποδήλατο, 5. ἀέρας, 6. βαρῶνος, 7. ἀνατέλλω, 8. χτένα, 9. βελόνα, 10. ὑπερήφανος, 11. μικροβιολόγος, 12. οἰκόπεδο. Λύσεις
ἀντιστοίχισης: 1.ε, 2.ια, 3.α, 4.ι, 5.γ, 6.δ, 7.ζ, 8.στ, 9.ιβ, 10.η, 11.θ, 12.β. Λύσεις Σταυρόλεξου: Ὁριζόντια: 1. ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ, 2. ΑΝ,
3. ΜΑΚΤΡΟ, 4. ΠΡΟΣΑΡΑΖΩ, 5. ΥΑΛΟΣ, 6. ΛΕΣ / ΙΣΤΟΣ, 7. ΤΟ / ΡΕΑ, 8. ΣΚΗΝΩΜΑ. Κάθετα: 1. ΤΕΜΠΕΛΗΣ, 2. ΑΡ, 3. ΞΑ-
ΚΟΥΣΤΗ, 4. ΙΝΤΣΑ / ΟΝ, 5. ΡΑΛΙ, 6. ΟΡΟΣ, 7. ΧΑ / ΑΣΤΡΑ, 8. ΟΕ, 9. ΣΕΙΩ / ΣΑΝ. Ὁριζόντια: 1.ΛύσειςΚρυπτόλεξου: ΟΛΥΜ-
ΠΟΣ, 2. ΣΜΟΛΙΚΑΣ, 3. ΒΟΡΑΣ. 4. ΓΡΑΜΜΟΣ, 5. ΓΚΙΩΝΑ, 6. ΒΑΡΔΟΥΣΙΑ, 7. ΤΑΫΓΕΤΟΣ, 8. ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ, 9.
ΨΗΛΟΡΕΙΤΗΣ, 10. ΤΖΟΥΜΕΡΚΑ, 11. ΜΑΔΑΡΕΣ, 12. ΔΙΚΤΗ.

Οἱ ἀπορίες μας...
-Ποιά εἶναι ἡ διαφορά μεταξύ Νεομαρτύρων καί Ἐθνομαρτύρων;
-Νεομάρτυρες εἶναι αὐτοί πού μαρτύρησαν γιά τήν πίστη
τους στόν Χριστό τά νεώτερα χρόνια, κυρίως στά χρόνια τῆς
Τουρκοκρατίας, ἀνεξάρτητα ἀπό τήν ἐθνικότητά τους. Μέ
τήν ὀνομασία αὐτή διακρίνονται οἱ μάρτυρες τῆς πίστεως
τῶν χρόνων τῆς Τουρκοκρατίας καί τῶν μετέπειτα χρόνων
ἀπό τούς μάρτυρες τῶν πρώτων χριστιανικῶν χρόνων.
Οἱ Νεομάρτυρες προτίμησαν νά μαρτυρήσουν παρά νά
ἀλλαξοπιστήσουν. Δέν ἦταν μόνο Ἕλληνες, ἀλλά καί ἀπό
ἄλλους ὑπόδουλους λαούς τῆς Ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας,
ὅπως Σέρβοι καί Βούλγαροι. Ἀκόμα τά νεώτερα χρόνια μαρτύρησαν
καί πολλοί Ρῶσσοι, ἀφοῦ στήν πρώην Σοβιετική
Ἕνωση ὅσοι δήλωναν χριστιανοί στέλνονταν στά κάτεργα
τῆς Σιβηρίας καί στό τέλος εἶχαν μαρτυρικό θάνατο. Ἐπίσης,
ὑπάρχουν Νεομάρτυρες Τοῦρκοι καί Ἄραβες, οἱ ὁποῖοι ἔγιναν
χριστιανοί καί ὅταν ἀνακαλύφθηκαν εἶχαν μαρτυρικό τέλος.
Πληροφορίες γιά τούς Νεομάρτυρες τῆς Τουρκοκρατίας
ἔχουμε ἀπό τό Νέο Μαρτυρολόγιο τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ
Ἁγιορείτου, τόν Ἅγιο Νικηφόρο τόν Χίο καί ἄλλους, πού
ἔχουν συλλέξει πληροφορίες ἀπό αὐτόπτες καί αὐτήκοους
μάρτυρες. Καταγράφουν τήν ἐμμονή τῶν Νεομαρτύρων στήν
πίστη τους στόν Χριστό καί τήν ἀγριότητα τῶν δημίων κατά τό μαρτύριό τους.
Ἐθνομάρτυρες εἶναι οἱ κληρικοί καί λαϊκοί πού ἀγωνίστηκαν καί πέθαναν γιά χάρη τοῦ ἔθνους,
ὅπως ἦταν ὁ Ἀθανάσιος Διάκος, ὁ Παπαφλέσσας, ὁ Κατσαντώνης, οἱ θυσιασθέντες Κρητικοί στό
ὁλοκαύτωμα τοῦ Ἀρκαδίου, οἱ Σουλιώτισσες πού ἔπεσαν στόν γκρεμό τοῦ Ζαλόγγου ἀγκαλιά μέ τά
παιδιά τους, γιά νά μήν ἀτιμασθοῦν οἱ ἴδιες καί ἀλλαξοπιστήσουν τά παιδιά τους ὑποτασσόμενα στόν
κατακτητή κ.ἄ.
Ἑπομένως, ἡ βασική διαφορά μεταξύ Νεομαρτύρων καί Ἐθνομαρτύρων εἶναι ὅτι οἱ πρῶτοι ἔδωσαν
τό αἷμα τους γιά τήν πίστη τους στόν Χριστό, συνεχίζοντας τό παράδειγμα τῶν πρώτων Μαρτύρων
καί διδάσκοντας μέ τή θυσία τους τό μεγαλεῖο καί τήν ἀλήθεια τῆς χριστιανικῆς πίστης, ἐνῶ οἱ
δεύτεροι θυσιάστηκαν πρῶτα γιά τήν ἐλευθερία τῆς πατρίδας. Βέβαια, τά χρόνια τῆς τουρκικῆς
δουλείας οἱ ὑπόδουλοι Ρωμηοί ἀγωνίζονταν καί μαρτυροῦσαν «γιά τοῦ Χριστοῦ τήν πίστη τήν ἁγία
καί τῆς πατρίδος τήν ἐλευθερία», γι’ αὐτό καί ὅταν οἱ Ὀθωμανοί ἀναφέρονταν γιά τούς Ἕλληνες
ἔλεγαν οἱ «χριστιανοί», ἀφοῦ Ἕλληνας καί χριστιανός ἦταν ταυτόσημοι ὅροι. Μάλιστα ὁ Θεόδωρος
Κολοκοτρώνης ἔλεγε: «Πολεμᾶμε πρῶτα γιά τήν πίστη καί μετά γιά τήν πατρίδα». Δηλαδή, ὅποιος
ἀγωνιζόταν καί θυσιαζόταν γιά τήν πατρίδα του ταυτόχρονα μαρτυροῦσε καί γιά τή χριστιανική του
ἰδιότητα. Ἀντίθετα ὅποιος ἔχανε τήν πίστη του ἐπί Τουρκοκραρτίας χανόταν καί γιά τόν Ἑλληνισμό,
γι’ αὐτό ἔλεγαν ὅτι ὅποιος ἀλλαξοπίστησε ἐκουσίως ἤ ἐξισλαμίστηκε βιαίως «τούρκεψε», δηλαδή
ἔχασε καί τή θρησκευτική καί τήν ἐθνική του ταυτότητα.
1. καβρός
2. μαζώνω
3. σάντολος
4. ὄξω
5. δέτης
6. ὕστερος
7. ψακώνω
Κρητική διάλεκτος
Βρεῖτε τί σημαίνουν οἱ λέξεις τῆς κρητικῆς διαλέκτου:
Ἐπιμέλεια: Κατηχητικό Σχολεῖο Ἐνορίας Kάτω Χωριοῦ Ἱερ/τρας
α) τελευταῖος
β) δηλητηριάζω
γ) νονός
δ) φτιάχνω
ε) γιατί
στ) συγκεντρώνω
ζ) τριανταφυλλιά
8. σάζω
9. ροδαρά
10. γιάντα
11. ἴσαμε
12. ζάλο
13. βεντέμα
14. γερά
η) γκρεμός
θ) βήμα
ι) ἔξω
ια) δυνατά
ιβ) μέχρι
ιγ) κάβουρας
ιδ) καρποφορία

1. Ἀκτίνες ἔχω, ρόδες δέν ἔχω καί ὅμως
τρέχω. Τί εἶμαι;
2. Ποιά εἶναι αὐτή πού τρέμει σέ κάθε
πνοή τοῦ ἀέρα, ἀλλά βαστάει τά πιό βαριά
φορτία;
3. Ψηλός, ψηλός καλόγερος καί μέ ἕνα
μάτι βλέπει. Τί εἶναι;
4. Μιά κοντούλα παχουλή πάντα κόκκινα
φορεῖ, ἔχει πράσινα μαλλιά καί σποράκια
στήν κοιλιά. Τί εἶναι;
5. Πύργος ὁλοστρόγγυλος, κανόνια φορτωμένος.Τί
εἶναι;
6. Ὁ ἥλιος τό κάνει, ὁ ἥλιος τό θρέφει κι
ὅταν σμίγει μέ τή μάνα του πεθαίνει. Τί
εἶναι;
7. Ὅλα τά σβήνει τό νερό, κι ἐμένα μόνο
ἀνάβει. Τί εἶναι;
8. Ρίχνω ξύλα ζωηρεύει, ρίχνω τό νερό
Α _ _ _ _ _ _ _ _ _
Π _ _ _ _ _
Ο _ _ _ _ _ _
Σ _ _ _ _ _ _ _ _
Τ _ _ _ _ _
Ο _ _ _
Λ _ _ _ _
Ο _ _ _ _ _ _ _
Σ _ _ _ _ _ _ _
Α _ _ _ _ _ _ _ _
Ν _ _ _ _ _ _ _
Δ _ _ _ _ _ _ _ _
Ρ _ _ _ _ _ _
Ε _ _ _ _ _ _
Α _ _ _ _ _ _
Σ _ _ _ _ _
Θ _ _ _ _
Ε _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
Α _ _ _
N _ _ _ _ _ _ _ _
Θ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
Ρ _ _ _
Ω _ _ _ _
Π _ _ _ _ _ _ _
Ο _ _ _ _
Σ _ _ _ _ _
Aἰνίγματα
πεθαίνει... Τί εἶναι;
9. Στά μαγειρεῖα μέ συναντᾶς, μέ ξέρουνε
οἱ κῆποι, πολλές φορές γιά μένα κλαῖς,
χωρίς νά ἔχεις λύπη...Τί εἶμαι;
10. Τέσσερα καλογεράκια, τό ᾿νά τ᾿ ἄλλο
κυνηγοῦν, μά ποτέ νά πιάσουν τό ᾿να τ᾿
ἄλλο δέν μποροῦν... Τί εἶναι;
11. Θά εἶναι αὔριο καί ἦταν χθές. Τί εἶναι;
12. Γεννιέται στά λουλούδια καί πεθαίνει
στήν ἐκκλησία. Τί εἶναι;
13. Ἔχω μητέρα κόκκινη κι ἐγώ γεννιέμαι
μαῦρο, φτερά δέν ἔχω μά πετῶ, τά σύννεφα
γιά νά βρῶ. Τί εἶμαι;
14. Ἄν εἶμαι νέος, μένω νέος. Ἄν εἶμαι γέρος,
μένω γέρος. Τί εἶναι;
15. Σφυρίζει, βουίζει, βογκάει, τρίζει, τόν
ἀκοῦς μά δέν τόν βλέπεις. Τί εἶναι;
Κατηχητικό Σχολεῖο Ἐνορίας Παλαικάστρου
Ἡ ἀκροστιχίδα τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέα
Ἑορτάζει στίς 25 Νοεμβρίου.
Ἀδελφός τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέα.
Τό ψηλότερο βουνό τῆς πατρίδας μας.
Ἡ σαρανταήμερη νηστεία.
Ὁ προστάτης Ἅγιος τῶν Ἀγροτῶν.
Εἶναι καί τό Θαβώρ.
Ὁ Μονογενής Υἱός καί ... τοῦ Θεοῦ.
Ἀλλιῶς τό βιβλίο τῆς Παρακλητικῆς.
Ὁ Ἅγιος πού ἔκανε τό θαῦμα μέ τό κεραμίδι.
Ἕνας ἀπό τούς καρπούς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Προστάτης Ἅγιος τῶν ναυτικῶν.
Ἐκφράζουμε μέ τούς ὕμνους ... στό Θεό.
Μεγάλος ὑμνογράφος τῆς Ἐκκλησίας.
Πατριάρχης Ἰωάννης ὁ ..., βοηθός τῶν φτωχῶν.
Ἕνας ἀπό τούς Τέσσερις Μάρτυρες τοῦ Ρεθύμνου.
Ὅσιος ..., ὁ Ἡγιασμένος.
Κατηχητικό Σχολεῖο Ἐνορίας Γρᾶ Λυγιᾶς Ἱεράπετρας
Ἡ ἀκροστιχίδα τοῦ Θεανθρώπου
Ἐκεῖ βρίσκεται ἡ Συληβρία, πού γεννήθηκε ὁ Ἅγ. Νεκτάριος.
Ἄμφιο πού κρέμεται ἀπό τό λαιμό τοῦ Ἱερέα.
Ἡ μητέρα τῆς Παναγίας.
Ἕνας ἀπό τούς 7 Διακόνους.
Ἔγραψε καί πρός αὐτούς 2 Ἐπιστολές ὁ Ἄπ. Παῦλος.
Ἐκεῖ μαρτύρησε ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος.
Ἡ κεντρική πύλη στό τέμπλο τοῦ Ναοῦ.
Εἶναι καί τό «Πάτερ ἡμῶν».
Εἶναι κι αὐτός ἅγιος.
Ἦταν ἡ Ἐλισάβετ.
Κατηχητικό Σχολεῖο Ἐνορίας Παναγίας Ἐλεούσης Ἱεράπετρας

1.Οἱ στρατιῶτες ἔριξαν κλῆρο γιά τό χιτώνα
τοῦ Ἰησοῦ. Ποιό χαρακτηριστικό εἶχε;
α) Ἦταν χωρίς καμία ραφή.
β) Ἦταν πολύτιμος.
γ) Ἦταν μαγικός.
πππ
2. Ὁ Χριστός γεννήθηκε στά χρόνια τοῦ
Αὐτοκράτορα:
α) Ἡρώδη τοῦ Μεγάλου.
β) Ὀκταβιανοῦ Αὔγουστου.
γ) Ἰούλιου Καίσαρα.
πππ
3. Ποιοί ἦταν οἱ πρῶτοι πού προσκύνησαν
τό νεογέννητο Χριστό;
α) Οἱ Μάγοι.
β) Οἱ ἱερεῖς.
γ) Οἱ βοσκοί.
πππ
4. Κατά τόν Εὐαγγελισμό ἡ Παναγία εἶπε
στόν ἄγγελο «καί πῶς θά μοῦ συμβεῖ αὐτό;»
ἐπειδή:
α) Ἦταν ἡλικιωμένη.
β) Ἦταν στείρα.
γ) Δέν εἶχε σχέση μέ ἄνδρα.
πππ
5. Ποιoί πρόβλεψαν τή γέννηση τοῦ Χριστοῦ;
α) Οἱ Προφῆτες.
β) Οἱ Κριτές.
γ) Τά Μαντεῖα.
πππ
6. Ὁ Ἰησοῦς εἶπε τήν παραβολή τοῦ Σπλαχνικοῦ
Πατέρα:
α) Γιατί οἱ Φαρισαῖοι διαμαρτύρονταν πού
ἔκανε παρέα μέ ἁμαρτωλούς.
β) Γιατί ὁ λαός θεωροῦσε ὅτι ἡ Βασιλεία
τῶν Οὐρανῶν θά ἦταν ἕνα κοσμικό, πανίσχυρο
κράτος.
γ) Διότι οἱ μαθητές Του δέν ἄφηναν τά
μικρά παιδιά νά Τόν πλησιάσουν.
πππ
7. Γιατί τό «Πάτερ ἡμῶν» ὀνομάζεται ἐπίσημα
Κυριακή προσευχή;
α) Διότι πρώτη τό εἶπε ἡ ἁγία Κυριακή.
β) Διότι ἀπαγγέλεται τήν Κυριακή στήν
ἐκκλησία.
γ) Ἐπειδή εἶναι ἡ προσευχή τοῦ Κυρίου.
Δ ο κ ι μ α σ ί α γ ν ώ σ ε ων
πππ
8. «Καί ἄφες ἡμῖν τά ὀφειλήματα ἡμῶν...»:
α) καί ἐπί τῆς γῆς καί ἐν τῷ οὐρανῷ.
β) ὡς καί ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις
ἡμῶν.
γ) καί μή εἰσενέγκης ἠμᾶς εἰς πειρασμόν.
πππ
9. Στήν παραβολή τῆς τελικῆς κρίσης ἡ
κόλαση παρομοιάζεται μέ:
α) Τρομερή ἀπομόνωση.
β) Λάκκος μέ τερατώδη κτήνη.
γ) Ἀβυσσαλέο σκοτάδι.
πππ
10. Ἡ παραβολή τοῦ παραβολή τοῦ ἀσώτου
υἱοῦ ὀνομάζεται καί:
α) Παραβολή τοῦ μετανιωμένου πατέρα.
β) Παραβολή τοῦ Σπλαχνικοῦ Πατέρα.
γ) Παραβολή τοῦ καλοῦ Σαμαρείτη.
πππ
11. Ὁ Ἰωσήφ ἐργαζόταν ὡς:
α) Βοσκός.
β) Ξυλουργός.
γ) Καταγόταν ἀπό βασιλική γενιά καί δέν
δούλευε.
πππ
12. Ὁ Δίκαιος Συμεών εἶπε στήν Παναγία
ὅτι ἀπό τήν καρδιά της θά περάσει πολύ μεγάλος
πόνος. Σέ ποιό γεγονός ἀναφερόταν;
α) Στούς πόνους τῆς γέννας.
β) Στό ὅτι ἔχασαν τόν Ἰησοῦ γιά 3 μέρες.
γ) Στά πάθη τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.
πππ
13. Ὁ Ἰησοῦς θά ἦταν «σημεῖο ἀντιλεγόμενο»,
δηλ.:
α) Θά ἀντιμιλοῦσε στούς ἁμαρτωλούς.
β) Ὁ κόσμος θά διαφωνοῦσε σχετικά μέ
Αὐτόν.
γ) Θά ἔκανε τά ἀντίθετα ἀπό ὅ, τι περίμεναν.
πππ
14. Ὅταν ὁ Ἰησοῦς ἦταν 12 ἐτῶν, ἡ Παναγία
καί ὁ Ἰωσήφ τόν ἔχασαν γιά 3 μέρες. Τί τούς
εἶπε ὅταν τόν βρῆκαν;
α) Ὅτι ἦταν στό σπίτι τοῦ πατέρα Του.
β) Ὅτι δέν ἦρθε γιά τούς δίκαιους, ἀλλά γιά
τούς ἁμαρτωλούς.
γ) Ὅτι ἔπρεπε νά εἶναι κοντά στό λαό Του
πού εἶχε ἀπομακρυνθεῖ ἀπό Αὐτόν.

1. Πῶς λέγονται δύο ἴδια κουνούπια;
2. Ποιό εἶναι τό ἀντίθετο τοῦ πείθω;
3. Τί εἶναι αὐτό πού ἐνῶ πέφτει δέν χτυπάει
καί δέν πονάει;
4. Ποιό εἶναι αὐτό πού ἐνῶ τρέχει δέν
μπορεῖ νά περπατήσει;
5. Τί εἶναι ἐκεῖνο πού φυσάει χωρίς νά
ἔχει στόμα;
6. Τί τίτλο φέρει ἐκεῖνος πού κτυπᾶ ἕνα
γάιδαρο;
Λέει τό κολιτήρι στόν Καραγκιόζη:
- Μπαμπάκο σέ πῆρε ὁ ὕπνος!
Καί ὁ Καραγκιόζης ἀπαντᾶ:
- Πές του νά μέ πάρει ἀργότερα! ...
***
Ὁ μπαμπάς λέει στό γιό του:
- Πρόσεχε τά παλιά καί σκονισμένα βιβλία,
γιατί ἔχουν μικρόβια.
- Μή φοβᾶσαι, μπαμπά... Δέν πιάνω ποτέ
μου βιβλίο.
***
Ρωτάει ὁ δάσκαλος τή Μαρία:
- Μαρία, εἴπαμε ὅτι ἑρπετά λέγονται τά
ζῶα πού σέρνονται πάνω στή γῆ. Μπορεῖς
νά μοῦ πεῖς ἕνα τέτοιο ζῶο;
- Μάλιστα, κύριε, τόν μπέμπη μας!
***
Ἕνας τσιγκούνης μέ μακριά μαλλιά μπαίνει
στό κουρεῖο.
-Πόσο κάνει τό κούρεμα; ρωτᾶ.
- 10 εὐρώ, ἀπαντᾶ ὁ κουρέας.
Μῆνες καί χαρακτηρισμοί τους
1. Ἰανουάριος α) γδάρτης
2. Φεβρουάριος β) χιονιάς
3. Μάρτιος γ) λουλουδάρης
4. Ἀπρίλιος δ) θεριστής
5. Μάιος ε) καλαντάρης
6. Ἰούνιος στ) σταφυλάς
7. Ἰούλιος ζ) ἁλωνάρης
8. Αὔγουστος η) σπαρτός
9. Σεπτέμβριος θ) βροχάρης
10. Ὀκτώβριος ι) λαμπριάτης
11. Νοέμβριος ια) κουτσός
12. Δεκέμβριος ιβ) τρυγητής
Ἀπροσδόκητα αἰνίγματα
7. Ποιό εἶναι τό ἀντίθετο τοῦ 2;
8. Τί ἔχει δόντια κι ὅμως δέν τρώει;
9. Ποιό πράγμα ἔχει μάτι ἀλλά δέν μπορεῖ
νά δεῖ;
10. Τί γίνεσαι ὅταν εἶσαι πάνω σ’ ἕνα
φανάρι;
11. Πῶς λέγεται αὐτός πού λέει ὅτι ἔχει
μικρή ζωή;
12. Πῶς λέγεται ἕνα παιδί πού πάντα
μένει στό σπίτι;
Κατηχητικό Σχολεῖο Ἐνορίας Εὐαγγελισμοῦ Θεοτόκου Σητείας
Τό χιούμορ εἶναι...ζωή!
Κατηχητικό Σχολεῖο Ἐνορίας Ἁγίας Φωτεινῆς
- Τό ξύρισμα;
- 5 εὐρώ.
- Ἐ, τότε... ξύρισέ μου τό κεφάλι.
***
Συζήτηση συμμαθητῶν στό σχολεῖο:
- Ἐσύ, κάνεις τήν προσευχή σου πρίν τό
φαγητό;
- Ὄχι, δέν ὑπάρχει λόγος. Ἡ μαμά μου εἶναι
πολύ καλή μαγείρισσα!
***
Στό σχολεῖο ὁ δάσκαλος ρωτᾶ στό μάθημα
τῆς Γλώσσας γιά τά σημεῖα τῆς στίξης:
- Βασίλη, τί εἶναι ἡ παύλα (-);
Κι ὁ Βασίλης:
-Τό θηλυκό τοῦ Παύλου, κύριε!
***
Σέ ἕνα τέστ στήν Ἱστορία ὁ δάσκαλος βλέπει
προβληματισμένο τόν Γιωργάκη καί τοῦ λέει:
- Μήπως σέ στενοχωρεῖ ἡ ἐρώτηση;
- Ὄχι, λέει ἐκεῖνος, ἡ ἀπάντηση!

ΣΥΝΤΑΓΗ: Νηστήσιμα κουλουράκια ἐλαιολάδου
Υλικα: P 1,5 κούπα ἐλαιόλαδο Q 1 κούπα χυμό πορτοκαλιοῦ π 1 κούπα ζάχαρη O 1
σφηνάκι ρακή ἤ κονιάκ ἤ λικέρ Q 1 κουταλιά ξύσμα πορτοκαλιοῦ P2 κουταλάκια μπέικιν O
1 κοφτό κουταλάκι σόδα Qπερίπου 5 κοῦπες ἀλεύρι γιά ὅλες τίς χρήσεις Q 1,5 κουταλιά
κακάο ἄγλυκο π 1 κοφτό κουταλάκι κανέλα.
Παρασκ ευή: Πλένουμε τά πορτοκάλια πού θά χρησιμοποιήσουμε
καί παίρνουμε τό ξύσμα καί τό χυμό τους.
Ἀνακατεύουμε σέ μπόλ τή ζάχαρη μέ τό ἐλαιόλαδο νά
γίνουν σάν κρέμα. Στή συνέχεια προσθέτουμε τό χυμό
πορτοκαλιοῦ μέσα στόν ὁποῖο διαλύουμε τή σόδα καί
μετά βάζουμε τό ξύσμα. Ἔπειτα, βάζουμε σέ μιά κούπα
ἀλεύρι τό μπέικιν καί τό προσθέτουμε στό μεῖγμα. Προσθέτουμε
καί τό ὑπόλοιπο ἀλεύρι μιά-μιά κούπα ὥστε νά
μήν γίνει σκληρή ἡ ζύμη. Δέν πρέπει νά κολλᾶ στά χέρια ἀλλά νά εἶναι μαλακή καί
εὔπλαστη. Χωρίζουμε τή ζύμη σέ δύο περίπου ἴσα μέρη. Στό ἕνα προσθέτουμε τό κακάο καί
τήν κανέλα καί ζυμώνουμε γιά νά ἐνσωματωθοῦν. Ἀφήνουμε τίς δύο ζύμες (καί τήν ἄσπρη
καί τήν καφέ) γιά νά ξεκουραστοῦν γιά μισή ὥς μιά ὥρα, ὥστε νά γίνει καί λίγο πιό
συμπαγής Στή συνέχεια πλάθουμε λεπτά κορδονάκια καί ἀπό τίς δύο ζύμες καί τά στρέφουμε
μαζί. Ἄν θέλουμε κλείνουμε σέ κουλουράκια ἤ κόβουμε τίς ἄκρες γιά νά τελειώνουν ὄμορφα.
Δέν πετᾶμε τά ἀποκόμματα γιατί χωρίζονται εὔκολα καί ἐνσωματώνονται στίς ἀρχικές
ζύμες. Μποροῦμε νά κάνουμε ὅ,τι σχέδιο θέλουμε ἤ ἀκόμα καί μονόχρωμα, γι᾿ αὐτούς πού
προτιμοῦν τή μιά ἀπό τίς δυό γεύσεις. Μετά τά ἀραδιάζουμε σέ ταψάκια καί τά ψήνουμε
στούς 180 βαθμούς (προθερμασμένος φοῦρνος) γιά 17 ὥς 20 λεπτά. Καλή ἐπιτυχία!
Κατηχητικό Σχολεῖο Ἐνορίας Παλαικάστρου
Χρωμάτισε τήν εἰκόνα τῶν Εἰσοδίων
τῆς Θεοτόκου
Στήν εἰκόνα τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου
διακρίνουμε στό κέντρο τήν
Παναγία, μόλις τριῶν ἐτῶν. Οἱ γέροντες
γονεῖς της, Ἰωακείμ καί Ἄννα,
τήν ἀφιερώνουν στό Θεό παραδίδοντάς
την στά χέρια τοῦ ἱερέα Ζαχαρία,
ὁ ὁποῖος τήν εὐλογεῖ καί τήν ὑποδέχεται
στά ἅγια τῶν ἁγίων. Πίσω ἀπό
τήν Παναγία βλέπουμε πολλές μικρές
κοπέλες πού κρατοῦν λαμπάδες
ἀναμμένες καί τήν προπέμπουν γιά
νά ὁδηγηθεῖ στό Ἱερό, ὅπου, ὅπως
εἰκονίζεται πάνω δεξιά, ἄγγελος Κυρίου
τῆς ἔφερνε τροφή κατά τήν παραμονή
της ἐκεῖ γιά 12 ὁλόκληρα
χρόνια.
Μπορεῖς νά χρησιμοποιήσεις σέ
κάθε ἀριθμό πού ἀναγράφεται στήν
εἰκόνα τό ἀντίστοιχο χρῶμα: 1.
γκρί, 2. ἀνοικτό κόκκινο, 3. σκοῦρο
κόκκινο (πορφυροῦν), 4. πορτοκαλί,
5. σκοῦρο πράσινο, 7. κίτρινο (χρυσαφί),
8. σκοῦρο μπλέ.

Σ τ α υ ρ ό λ ε ξ ο
ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ: 1.
Προσωνυμία καθενός
ἀπό τούς δυό Ἀρχαγγέλους
Μιχαήλ καί
Γαβριήλ. 2. Εἰσάγει
ὑποθετικές προτάσεις.
3. Εἰδικό πανί
πού χρησιμοποιεῖται
τήν ὥρα τῆς Θείας
Κοινωνίας. 4. Προσκρούω
σέ βράχια. 5.
Τό γυαλί. 6. Ἀρχή …
λέσχης. / Ψηλό κοντάρι.
7. Ἄρθρο ἑνικοῦ
ἀριθμοῦ. / Μητέρα
τοῦ Δία (Μυθολ.). 8.
Τό λείψανο ἁγίου.
ΚΑΘΕΤΑ: 1. Αὐτός πού ἀποφεύγει νά δουλέψει. 2. Μισή … Ἄρτα. 3. Γνωστή σέ ὅλο τόν κόσμο. 4.
Ἀγγλική μονάδα μέτρησης τοῦ μήκους. / Αὐτό πού ὑπάρχει. 5. Ἀγώνας ταχύτητας μέ αὐτοκίνητα.
6. Τό «Ἅγιο …». Μοναστική πολιτεία τῆς πατρίδας μας. 7. Ἐπιφώνημα πού δηλώνει γέλιο. /
Φωτεινά οὐράνια σώματα. 8. Ὁμόρρυθμη ἐταιρεία (ἀρχικά). 9. Κάνω κάτι νά κουνιέται πέρα
δῶθε. / Δηλώνει παρομοίωση.
Κατηχητικό Σχολεῖο Ἐνορίας Παχείας Ἄμμου Ἱεράπετρας
Τό κρυπτόλεξο τῶν Βουνῶν τῆς Ἑλλάδος
Ψ Ω Π Α Ρ Ν Α Σ Σ Ο Σ Α
Η Β Α Ρ Δ Ο Υ Σ Ι Α Μ Ν
Λ Ν Γ Υ Α Α Ο Π Ο Κ Ο Τ
Ο Λ Υ Μ Π Ο Σ Α Λ Ρ Λ Ζ
Ρ Π Α Π Λ Ω Ο Σ Υ Ο Ι Ο
Ε Υ Β Ι Π Κ Β Ι Μ Σ Κ Υ
Ι Υ Ο Η Μ Α Ο Α Β Τ Α Μ
Τ Γ Ρ Α Μ Μ Ο Σ Η Ι Σ Ε
Η Ρ Α Μ Ε Η Η Η Σ Β Α Ρ
Σ Χ Σ Κ Τ Υ Ο Λ Η Ο Τ Κ
Ρ Ξ Σ Κ Α Γ Κ Ι Ω Ν Α Α
Ι Σ Ι Ι Ο Π Λ Ο Ι Α Ρ Η
Σ Δ Μ Α Δ Α Ρ Ε Σ Α Α Ο
Η Π Ο Δ Τ Α Υ Γ Ε Τ Ο Σ
Βρές ὁριζόντια, κάθετα ἤ διαγώνια δώδεκα (12) μεγάλα βουνά τῆς πατρίδας μας.
Κατηχητικό Σχολεῖο Ἐνορίας Μιχαήλ Ἀρχαγγέλου Ἱεράπετρας