19.12.2023 Views

Ημερολόγιο Τσέπης 2024

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ<br />

Ἱερά Μητρόπολη<br />

Ἱεραπύτνης & Σητείας<br />

ΕΓΚΟΛΠΙΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ <strong>2024</strong>


Ο Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ν Ι Κ Ο Π ΑΤ Ρ Ι Α Ρ Χ Ε Ι Ο<br />

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ<br />

ΙΕΡΑΠΥΤΝΗΣ ΚΑΙ ΣΗΤΕΙΑΣ<br />

ΕΓΚΟΛΠΙΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ<br />

ΣΩΤΗΡΙΟΥ ΕΤΟΥΣ<br />

<strong>2024</strong><br />

Ἀφιερωμένο στούς ἱερούς ναούς<br />

καί τά χριστιανικά μνημεῖα<br />

τῶν Ἐνοριῶν Κάτω Σύμης, Ρίζας,<br />

Γδοχίων καί Μουρνιῶν Ἱεράπετρας<br />

ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ ΚΡΗΤΗΣ<br />

Περίοδος Β ́, ἔτος 8ο


Τί ἐστί Πατριάρχης<br />

«Ὁ Πατριάρχης ἐστίν εἰκών ζῶσα Χριστοῦ<br />

καί ἔμψυχος δι᾿ ἔργων καί λόγων χαρακτηρίζουσα<br />

τήν ἀλήθειαν. Τέλος αὐτῷ, ἡ τῶν<br />

καταπεπιστευμένων ψυχῶν σωτηρία καί τό<br />

ὑπέρ τῆς ἀληθείας καί τῆς ἐκδικήσεως τῶν<br />

δογμάτων λαλεῖν ἐνώπιον βασιλέως καί οὐκ<br />

αἰσχύνεσθαι».<br />

«Ἐπαναγωγή»<br />

(Νομικόν Βιβλίον Βασιλείου Μακεδόνος<br />

καί Λέοντος Σοφοῦ)<br />

«Μητρός λόγον ἡμεῖς ἐπέχομεν πρός τε ὑμᾶς<br />

πάντας τούς βουλομένους Χριστιανούς εἶναι<br />

ὀνομάζεσθαι ὡς ὑμεῖς ἀκριβῶς ἴστε. Καί γάρ<br />

ἐξ ἡμῶν αἱ διδασκαλίαι τῶν θείων Πατέρων<br />

τῶν Ἁγίων δέ Συνόδων ἡ θεόπνευστος νομοθεσία,<br />

ἐξ ἡμῶν ὡς ἀπό πηγῆς τινος εἰς τό τῆς Ἐκ -<br />

κλησίας πλήρωμα ἐξεχύθησαν».<br />

(Πατριάρχου Ἡσαΐου, γράφοντος πρός τούς Ἀρμενίους<br />

ἐπιθυμοῦντας νά ἐπιστρέψουν εἰς τήν Ὀρθόδοξον<br />

Ἐκκλησίαν {Μiklοsich-Μuller 2,259})


Ἡ Α. Θ. Π. ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης<br />

κ.κ. Βαρθολομαῖος ὑπογράφει τήν Πράξη<br />

τῆς Νέας Ἰνδικτιῶνος στό Φανάρι, 1.9.2023.


M<br />

έ πολλή χαρά καί συγκίνηση προλογίζω τό<br />

ἀνά χεῖρας ἐγκόλπιο ἡμερολόγιο τῆς καθ’<br />

ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως γιά τό ἀνατέλλον ἔτος<br />

<strong>2024</strong>. Ἀφήνουμε πίσω μας ἀκόμα μία χρονιά, ἡ<br />

ὁποία ἐκτός ἀπό τίς μέριμνες τῆς καθημερινότητας<br />

καί τήν τύρβη τῶν πολλῶν ἀσχολιῶν μας, εἶχε<br />

ἀλλεπάλληλες παγκόσμιες κρίσεις καί δύο πολέμους,<br />

πού δυστυχῶς δέν ἔχουν καταπαύσει<br />

ἀκόμα, στήν Οὐκρανία καί στή Μέση Ἀνατολή, καί<br />

μαρτυροῦν τήν τραγωδία πού ζεῖ ὁ ἄνθρωπος<br />

ὅταν ἀπομακρυνθεῖ ἀπό τόν Θεό καί παραγκωνίσει<br />

στήν πράξη τό λυτρωτικό καί σωτήριο μήνυμα<br />

τοῦ Εὐαγγελίου. Αὐτό τό μήνυμα τοῦ Εὐαγγελίου<br />

τῆς χάριτος καί τῆς ἀλήθειας μεταδίδει ἡ Ὀρθόδοξη<br />

Ἐκκλησία, ἡ ὁποία «προσφέρει σέ ὅλη τήν<br />

οἰκουμένη τά δῶρα τοῦ Θεοῦ: τήν ἀγάπη, τήν εἰρήνη,<br />

τήν δικαιοσύνη, τήν καταλλαγή, τήν δύναμη τοῦ Σταυροῦ<br />

καί τῆς Ἀναστάσεως καί τήν προσδοκία τῆς<br />

αἰωνιότητος» (Μήνυμα τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου<br />

τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, Κρήτη 2016).<br />

Μέ τή χάρη τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ συνεχίζουμε<br />

νά καταγράφουμε στό ἐγκόλπιο ἡμερολόγιο τῆς<br />

Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας τά ἐκκλησιαστικά μνημεῖα<br />

τοῦ εὐλογημένου τόπου μας. Τούς ἐνοριακούς καί<br />

μοναστηριακούς ναούς, τά παρεκκλήσια καί τά<br />

ἐξωκλήσια τῶν Ἐνοριῶν καί τῶν Μονῶν τῆς Τοπικῆς


Ὁ Σεβ. Μητροπολίτης<br />

Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ. Κύριλλος ὑπογράφει τήν<br />

Πράξη τῆς Νέας Ἰνδικτιῶνος στό Φανάρι, 1.9.2023.


Ἐκκλησίας, τό ὁποῖο φέτος ἀφιερώνουμε στούς<br />

Ἱερούς Ναούς τῶν Ἐνοριῶν τῶν ἱστορικῶν καί μαρτυρικῶν<br />

χωριῶν τῆς δυτικῆς Ἱεράπετρας, Μουρνιῶν,<br />

Γδοχίων καί Ρίζας, καθώς καί τῆς Ἐνορίας Κάτω<br />

Σύμης Βιάννου. Εἶναι γνωστό πώς κάθε ναός ἔχει<br />

τήν ξεχωριστή ἱστορία του καί εἶναι ἄρρηκτα συνδεδεμένος<br />

μέ τούς ἀνθρώπους τῆς Ἐνορίας καί<br />

τῆς γύρω περιοχῆς. Ἐκεῖ ἀναγεννήθηκαν μέ τό Ἅγιο<br />

Βάπτισμα, στεφανώθηκαν καί ἑνώθηκαν οἱ δύο<br />

σύζυγοι «εἰς σάρκα μίαν» μέ τό Μυστήριο τοῦ<br />

Γάμου, ἐκεῖ βάπτισαν καί πάντρεψαν τά παιδιά τους,<br />

ἐκεῖ ἀποχαιρέτησαν τά ἀγαπημένα τους πρόσωπα,<br />

ἐκεῖ καταφεύγουν γιά πνευματική τροφοδοσία μέχρι<br />

καί τήν ἡμερα τῆς ἀναχωρήσεώς τους ἀπό<br />

αὐτή τή ζωή.<br />

Ὁ ἱερός ναός εἶναι «ἐπίγειος οὐρανός», ὅπου<br />

«ὁ ἐπουράνιος Θεός ἐνοικεῖ καί ἐμπεριπατεῖ» κατά<br />

τόν ἅγιο Γερμανό, Πατριάρχη Κων/πόλεως. Σέ<br />

αὐτόν οἱ πιστοί συνάζονται, γιά νά συμμετάσχουν<br />

στή Θεία Λατρεία, νά ἀνυψωθοῦν καί νά ἀναχθοῦν<br />

πρός τόν Θεό. Ἐκεῖ ὁ Τριαδικός Θεός, διά τῶν τελουμένων<br />

Ἱερῶν Μυστηρίων, καί κυρίως μέ τό «Μυστήριο<br />

τῶν Μυστηρίων», τή Θεία Λειτουργία,<br />

παρέχει πλούσια τήν ἁγιαστική χάρη Του, ἁγιάζει<br />

καί ἐνισχύει τούς πιστούς πού συμμετέχουν. Εἶναι<br />

ὁ τόπος σύναξης τῶν μελῶν τῆς εὐρύτερης


οἰκογένειας, τῆς Ἐνορίας, πού ἀποτελεῖ μία Εὐχαριστιακή<br />

κοινότητα, ὅπου σέ κάθε Θεία Εὐχαριστία<br />

παρών εἶναι ὁ ὅλος Χριστός, μέ τόν Ὁποῖο ἑνωνόμαστε<br />

κάθε φορά πού κοινωνοῦμε τοῦ παναγίου<br />

Σώματος καί τοῦ τιμίου Αἵματός Του.<br />

Ἐπιπλέον, οἱ ἱεροί ναοί ἀποτελοῦν μνημεῖα τοῦ<br />

ἀνεξίτηλου πολιτισμοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας<br />

μας, βαρύτιμη πολιτιστική κληρονομιά καί ἀναπόσπαστο<br />

τμῆμα τῆς τοπικῆς ἱστορίας μας. Οἱ εὐσεβεῖς<br />

κτήτορες καί οἱ ναοδόμοι τῶν ἱερῶν ναῶν καί<br />

τῶν χριστιανικῶν μνημείων μας γνώριζαν καλά καί<br />

βίωναν τί σημαίνει ἱερός ναός ὡς ὁ ἅγιος οἶκος<br />

τοῦ Θεοῦ καί τό κέντρο τῆς πνευματικῆς ζωῆς<br />

τοῦ χριστιανοῦ. Οἱ εἰκόνες, τά λειτουργικά-ὑμνογραφικά<br />

κείμενα καί τά ἁγιογραφικά ἀναγνώσματα<br />

καί ἡ μελωδία τῆς θείας λατρείας, ὅλα τά τελούμενα<br />

ἐντός αὐτοῦ, ἀκόμα καί ἡ ἀρχιτεκτονική καί ὁ τοιχογραφικός<br />

διάκοσμος τοῦ ναοῦ συντελοῦν στό<br />

«ἄνω σχῶμεν τάς καρδίας ἡμῶν», στήν ἐπικοινωνία<br />

μας μέ τόν Δημιουργό Θεό καί στήν πρόγευση<br />

τῆς ἀνέσπερης Βασιλείας Του κατά τή διάρκεια<br />

κάθε Θείας Λειτουργίας.<br />

Εὔχομαι πατρικά καί ἐκ βάθους καρδίας σέ<br />

ὅλους τούς ἀποδέκτες καί ἀναγνῶστες τοῦ ἀνά<br />

χεῖρας ἡμερολογίου τό νέο ἔτος νά εἶναι καρποφόρο<br />

καί σωτήριο. Γιατί, σύμφωνα μέ τόν Ἀπόστολο


Παῦλο, «ἡ νύξ προέκοψεν, ἡ δέ ἡμέρα ἤγγικεν» (Ρωμ.<br />

12-14), δηλαδή, ἡ νύκτα τοῦ παρόντος αἰῶνος καί<br />

προπάντων τῆς ζωῆς μας ὅπου νά ’ναι τελειώνει,<br />

ὁπότε καί θά βρεθοῦμε ὅλοι μας μπροστά στήν<br />

ἡμέρα τῆς κρίσης στήν ἄλλη ζωή. Ἑπομένως, ὅλοι<br />

μας ἄς φροντίσουμε, ὅσο ἔχουμε ἀκόμα καιρό, νά<br />

μορφωθεῖ μέσα μας ὁ Χριστός καί νά ζήσουμε<br />

«τόν ὑπόλοιπο χρόνο τῆς ζωῆς ἡμῶν ἐν εἰρήνῃ<br />

καί μετανοίᾳ». Ὁ Θεός τῆς ἀγάπης, «ὁ Πατήρ τῶν<br />

οἰκτιρμῶν καί Θεός πάσης παρακλήσεως» (Β΄ Κορ.<br />

1,3), νά σκέπει καί νά κρατύνει τόν Ἱερό Κλῆρο, τίς<br />

Μοναστικές Ἀδελφότητες, τόν εὐσεβή λαό τῆς<br />

Τοπικῆς Ἐκκλησίας μας καί τούς ἀπανταχοῦ τῆς<br />

γῆς ἀποδήμους ἀδελφούς μας «πάσας τάς ἡμέρας<br />

τῆς ζωῆς ἡμῶν». Τό ἀρχόμενο ἔτος <strong>2024</strong> νά εἶναι<br />

γεμάτο μέ ὑγεία, εἰρήνη, ὑπομονή, ἀγάπη, πίστη καί<br />

ἐλπίδα, καί πλούσιο σέ ἀγαθά καί θεάρεστα ἔργα,<br />

γιά νά ζοῦμε σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ<br />

καί νά δοξάζουμε μέ ὁμόνοια καί ἀγάπη τόν Ἅγιο<br />

Τριαδικό Θεό.<br />

Εὐλογημένο καί «εὔφορον πᾶσι» τό νέο ἔτος!<br />

Μέ ἐγκάρδιες πατρικές εὐχές καί ἀγάπη<br />

Ὁ Μητροπολίτης σας<br />

† Ὁ Ἱεραπύτνης καί Σητείας Κύριλλος


Οἱ ἱεροί ναοί<br />

καί τά χριστιανικά μνημεῖα<br />

τῶν Ἐνοριῶν Κάτω Σύμης, Ρίζας,<br />

Γδοχίων καί Μουρνιῶν Ἱεράπετρας<br />

7 ΚΑΤΩ ΣΥΜΗ 7<br />

1. Ἐνοριακός ναός Μεταμορφώσεως τοῦ Κυρίου-Ἁγίου<br />

Χαραλάμπους καί Ἁγίου Παντελεήμονος<br />

Ὁ ἐνοριακός ναός τῆς Ἐνορίας Κάτω Σύμης εἶναι<br />

νεώτερος καί εἶναι κτισμένος στή θέση παλαιότερου<br />

ναοῦ, τιμώμενου στή Μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου<br />

καί στόν Ἅγιο Χαράλαμπο, στή θέση Κάτω<br />

Γειτονιά ἐντός τοῦ οἰκισμοῦ τῆς Κάτω Σύμης. Ἀναφέρεται<br />

σέ ἐπίσημο βενετικό ἔγγραφο τοῦ 1633<br />

ὡς ναός τοῦ Σωτῆρος Κάτω Σύμης, ὁ ἐφημέριος<br />

τοῦ ὁποίου ὀνομαζόταν π. Φίλιππος Χορτάτσης<br />

καί πέθανε στίς 10 Ὀκτωβρίου 1633. Τή θέση του<br />

ἀνέλαβε ὁ Μιχελῆς Χαμέτης υἱός κύρ Νικολό. Ἐπί-


σης ὁ Giuseppe Gerola, κατά τή διέλευσή του ἀπό<br />

τήν Κάτω Σύμη (1900-1902), φωτογράφισε τήν<br />

πόρτα τοῦ τότε ναοῦ, γράφοντας τά ἑξῆς: «Kato<br />

Simi-Porta della Chiena di S. Caralambo...». Δηλαδή,<br />

«Κάτω Σύμη-Πόρτα τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους».<br />

Ὁ σημερινός ναός εἶναι δίκλιτος (δίδυμος) καμαροσκεπής,<br />

ἀλλά τό νότιο κλίτος ἀνήκει στόν<br />

τύπο τοῦ δίκογχου ναοῦ μέ δύο ἁψίδες. Ἡ Ἁγία<br />

Τράπεζα στό βόρειο κλίτος εἶναι ἀφιερωμένη στή<br />

Μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου καί στό νότιο κλίτος<br />

οἱ δύο ἄλλες Ἅγιες Τράπεζες εἶναι ἀντίστοιχα ἀφιερωμένες<br />

στόν Ἅγιο Χαράλαμπο ἡ βόρεια καί στόν<br />

Ἅγιο Παντελεήμονα ἡ νότια.


Τό τέμπλο εἶναι γύψινο καί οἱ εἰκόνες ἁγιογραφημένες<br />

ἀπό τόν Βιαννίτη ζωγράφο ἀπό τόν Ἅγιο<br />

Βασίλειο Ἰωάννη Ἐμμ. Ψαράκη μέ τήν ἀναγεννησιακή<br />

τεχνοτροπία, ὅπως τή διδάχθηκε στίς Καρυές τοῦ<br />

Ἁγίου Ὄρους στά μέσα τῆς δεκαετίας τοῦ 1930.<br />

Ὁ ναός κτιζόταν γιά πολλά χρόνια στή θέση<br />

τοῦ παλαιότερου πού κατεδαφίστηκε τίς πρῶτες<br />

δεκαετίες τοῦ 20οῦ αἰ. Τό ἔτος 1954 ἔγινε ἡ προκήρυξη<br />

τοῦ ἔργου τῆς ἀποπεράτωσης τῶν ἐργασιῶν<br />

καί ἡ ἐργασία κατακυρώθηκε στόν ἐμπειροτέχνη<br />

ἐργολάβο Γεώργιο Κ. Παπαδάκη, ἀπό τό<br />

Ἡράκλειο, μέ ἐπιβλέποντα τόν Πολιτικό Μηχανικό<br />

Νικόλαο Φανουράκη καί τό Τεχνικό Γραφεῖο του<br />

ἐπίσης ἀπό τό Ἡράκλειο. Μετά τήν ἀποπεράτωση<br />

τῶν ἐργασιῶν ἔγιναν τά ἱερά ἐγκαίνιά του, πιθανόν<br />

τό ἔτος 1957, ἀπό τόν τότε Ἐπίσκοπο Ἱερᾶς καί<br />

Σητείας Φιλόθεο Μαζοκοπάκη.<br />

2. Ναός Παναγίας τῆς Γαλακτοκτισμένης ἤ<br />

Νηστικογαλατοκτισμένης ἤ Ριζοβιγλιώτισσας<br />

(κοιμητηριακός)<br />

Βρίσκεται στήν τοποθεσία Σκαπετοῦ στή Μέσα<br />

Γειτονιά, βόρεια τοῦ οἰκισμοῦ, ὅπου ἀναβλύζει τά<br />

πλούσια κρυστάλλινα νερά της ἡ Μέσα Φλέγα. Κτίσθηκε<br />

τήν περίοδο τῆς Βενετοκρατίας καί θεωρεῖται<br />

εὐμεγέθης γιά τά δεδομένα τῆς ἐποχῆς του.


Τιμᾶται στήν ἑορτή τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου<br />

καί ὁ λαός τήν ὀνομάζει Παναγία Γαλακτοκτισμένη<br />

ἤ Νηστικογαλατοκτισμένη ἤ Ριζοβιγλιώτισσα. Ἡ<br />

ἀνέγερσή του, σύμφωνα μέ τήν τοπική παράδοση,<br />

ἔγινε ἀπό τήν Ἀρχόντισσα τῆς περιοχῆς καί ἀφιερώθηκε<br />

στήν Παναγία, γιά νά ἀναπαυθεῖ ἡ ψυχή<br />

τοῦ Ἄρχοντά της, ὁ ὁποῖος πλήρωσε βαρύ φόρο<br />

αἵματος ἀπό τόν Ἑνετό Ἄρχοντα τῆς Κρήτης, ἐπειδή<br />

παραβίασε τούς κανόνες τῆς πατροπαράδοτης φιλοξενίας<br />

καί τόν ἠθικό νόμο.<br />

Τό προσωνύμιο Νηστικογαλατοκτισμένη ὀφείλεται<br />

στό γεγονός ὅτι, σύμφωνα μέ τήν ἐπιθυμία<br />

τῆς Κτητόρισσας τοῦ Ναοῦ, οἱ κτίστες χρησιμοποίησαν<br />

γάλα ἀντί γιά νερό καί τήν ὥρα τῆς ἐργασίας<br />

τους ἀπό εὐλάβεια νήστευαν. Τό ἄλλο προ-


σωνύμιο Ριζοβιγλιώτισσα ὀφείλεται στό τοπωνύμιο<br />

Ριζόβιγλο, ὅπου εἶναι κτισμένη ἡ ἐκκλησία.<br />

Πρόκειται γιά εὐμεγέθη μονόχωρο καμαροσκεπή<br />

ναό μέ ἐξαίσιες ἀναλογίες, μεγάλο ὕψος καί<br />

μοναδικά χαρακτηριστικά τῆς βενετσιάνικης ἐκλεπτισμένης<br />

ἀναγεννησιακῆς ἀρχιτεκτονικῆς. Ἔχει<br />

δύο θύρες στόν νότιο καί δυτικό τοῖχο μέ περίτεχνο<br />

θύρωμα, ὑπέρθυρα γεῖσα πού κοσμοῦνται<br />

μέ ἀκόσμητα κυμάτια καί συμπληρώνονται μέ τά<br />

καμπυλωτά ὑπερυψωμένα ἡμικυκλικά λίθινα τόξα.<br />

Τό παράθυρο στό νότιο τοῖχο εἶναι πολύ μεγάλο<br />

καί κοσμεῖται μέ καμπυλωτό ἡμικυκλικό λίθινο<br />

τόξο. Ἡ λιθοδομή εἶναι ἐντυπωσιακή, ὅπως καί οἱ<br />

ἀετωματικές ἐπιστέψεις τοῦ ἀνατολικοῦ καί δυτικοῦ<br />

τοίχου πού κοσμοῦνται μέ ἀνάγλυφους σταυρούς.<br />

Ἡ ἐξωτερική εἰκόνα συμπληρώνεται μέ τά ἐξέχοντα<br />

γεῖσα, τό περίτεχνο φωτιστικό ἁγιοθύριδο καί τούς<br />

περίτεχνους ἀνάγλυφους κυκλικούς φωτιστικούς<br />

φεγγίτες διακοσμημένους μέ ρόδακες, ὅλα γνήσια<br />

δείγματα τῆς βενετικῆς ἀναγεννησιακῆς ἀρχιτεκτονικῆς.<br />

Ἀτυχής θεωρεῖται ἡ κατασκευή περιμετρικά<br />

ἑνός ζωναριοῦ μέ δοκάρια ἀπό σκυρόδεμα στίς<br />

ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ 1960 γιά νά στερεωθεῖ ὁ<br />

ναός, πού ἐπέφερε περισσότερα προβλήματα στό<br />

μνημεῖο, λόγῳ ἐπιπρόσθετου βάρους.


Στό ἐσωτερικό ἐντυπωσιάζει τό ἀριστοτεχνικό<br />

ξυλόγλυπτο τέμπλο, πού ἔχει κατασκευαστεῖ ἀπό<br />

ἐπιδέξιο τεχνίτη, μέ βαθύ σκάλισμα καί πολλές<br />

παραστάσεις, τά λυπηρά ἐξαιρετικῆς τέχνης καθώς<br />

καί οἱ δεσποτικές εἰκόνες καί τά δωδεκάορτα, ἀπό<br />

τά σημαντικότερα δείγματα τῆς ξυλογλυπτικῆς τέχνης<br />

τοῦ 19ου αἰ. στήν περιοχή ἀπό τεχνίτες τῆς<br />

περίφημης Σχολῆς τῶν Νιταδόρων τοῦ Ὀροπεδίου<br />

Λασιθίου. Φέρει ζωγραφισμένη χρονολογία 1899<br />

καί τήν ἐπιγραφή «ΜΝΗΣΘΗΤΙ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΤΩΝ<br />

ΔΟΥΛΩΝ ΣΟΥ ΕΜΜ. Ι. ΞΕΝΙΚΑΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΟΥ<br />

ΚΑΙ ΙΩ. ΤΖΑΓΚΑΤΑΚΗ Κ. ΧΑΜΗΛΑΚΗ ΚΑΙ ΓΕΩΡ-<br />

ΓΙΟΥ, ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΧΑΜΗΛΑΚΗΔΩΝ, ΕΜΜ. ΚΩΣΝ-<br />

ΤΑΝΤΙΝΙΔΗ, ΕΜΜ. ΚΑΙ ΕΜΜ. ΜΥΛΩΝΑΚΗΔΩΝ,<br />

ΜΗΝΑΣ ΚΑΡΠΑΘΑΚΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΙΕΡΕΩΝ ΠΑΠΑ<br />

ΜΙΧΑΗΛ ΚΑΙ ΠΑΠΑ ΝΙΚΟΛΗ 1899». Οἱ περισσότερες<br />

εἰκόνες τοῦ τέμπλου εἶναι ἔργα τοῦ ἁγιογράφου<br />

Ἐμμανουήλ Κόμη ἤ Τσουπάκη ἀπό τή<br />

Βιάννο καί ἄλλες νεώτερες δόκιμων ἁγιογράφων.<br />

Στή βορειοδυτική γωνία ἐντός τοῦ ναοῦ εἶναι<br />

ἐνταφιασμένος καί ὁ θρυλικός Χαΐνης καί ἡρωικός<br />

καπετάνιος καί ὁπλαρχηγός τῆς Ἀρκαδίας-Βιάννου,<br />

Νικολῆς Συγγελάκης, ἤ Χατζηαναγνώστης ὁ Συμιανός<br />

(1790-1861).<br />

Ὁ ναός εἶναι κοιμητηριακός καί καλύπτει τίς<br />

ἀνάγκες τῶν οἰκισμῶν Κάτω Σύμης καί Λουτρακίου.


Πανηγυρίζει στίς 15 Αὐγούστου, ἑορτή τῆς Κοιμήσεως<br />

τῆς Θεοτόκου καί καθ᾽ ὅλη τή διάρκεια<br />

τοῦ Δεκαπενταύγουστου οἱ ἱερές παρακλήσεις καί<br />

οἱ ἀκολουθίες τελοῦνται σ᾽ αὐτόν.<br />

3. Ναός Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου στίς<br />

«Βολιάρες» (ἐρειπωμένος)<br />

Στή θέση «Βολιάρες», ἐπί τῆς ἐπαρχιακῆς ὁδοῦ<br />

Ἱεράπετρας-Βιάννου, ἀκριβῶς ἀπέναντι ἀπό τόν<br />

ὁμώνυμο νεόδμητο ναό, βρίσκεται ὁ ἐρειπωμένος<br />

ναός τοῦ Τιμίου Προδρόμου.<br />

Πρόκειται γιά χαρακτηριστικό μονόχωρο καμαροσκεπή<br />

ναό σέ περιοχή πού μαρτυρεῖται σέ ἑνετικά<br />

νοταριακά ἔγγραφα ἀπό τό ἔτος 1271. Δυστυχῶς<br />

μετά τή διάνοιξη τῆς ἐπαρχιακῆς ὁδοῦ Ἱεράπετρας-


Βιάννου ὁ ναός κατέρρευσε καί ἐγκαταλείφθηκε<br />

καί ἤδη εἶναι ἐρειπωμένος σέ μεγάλο βαθμό. Συγκεκριμένα<br />

ἔχει καταρρεύσει ὁλοσχερῶς ὁ νότιος<br />

τοῖχος καί σχεδόν ὁλόκληρη ἡ σκεπή καί ἡ κόγχη<br />

τοῦ ἱεροῦ βήματος. Σώζεται μόνο ὁ βόρειος καί<br />

δυτικός τοῖχος καί τά ἐπιχρίσματά τους καί διακρίνεται<br />

τμῆμα τοῦ χαρακτηριστικοῦ σφενδονίου, ἴχνη<br />

τοιχογραφιῶν καί τμήματα στό ἐσωτερικό τοῦ ἱεροῦ<br />

βήματος, στοιχεῖα πού συνηγοροῦν ὅτι ὁ ναός ἀνήκει<br />

στήν ἑνετική περίοδο (13ος ἕως 17ος αἰ.).<br />

Πάντως, τό ἐρείπιο πού ἀντιστέκεται στή φθορά<br />

τοῦ χρόνου μᾶς διδάσκει, καθώς ἀποκαλύπτει τόν<br />

περίτεχνο τρόπο κατασκευῆς τῆς καμάρας του μέ<br />

οἰκοδομικό ὑλικό τίς πλακοειδεῖς καί ἁδρά λαξευμένες<br />

πέτρες τῆς περιοχῆς, ἀλλά καί τῶν ἐπιχρισμάτων<br />

μέ κονιάματα ἀπό ἀσβέστη καί ἄλλα φυσικά<br />

ὑλικά. Ἐπίσης, διακρίνονται οἱ μεταγενέστερες<br />

στά μέσα τοῦ 20οῦ αἰ. ἐπεμβάσεις στήν καμάρα<br />

μέ γαλλικά κεραμίδια ἀρχικά καί στή συνέχεια μέ<br />

τσιμεντοκονίαμα.<br />

4. Ναός Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου στίς<br />

«Βολιάρες» (νέος)<br />

Στή θέση «Βολιάρες», ἐπί τῆς ἐπαρχιακῆς ὁδοῦ<br />

Ἱεράπετρας-Βιάννου, βρίσκεται τό ἐξωκλήσι τοῦ<br />

Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου. Πρόκειται γιά νε-


ώτερο ναό, κτισμένο στόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό<br />

τοῦ σταυροειδοῦς μέ τροῦλο, πού ἀνεγέρθηκε γιά<br />

νά ἀντικαταστήσει τόν παλαιό ὁμώνυμο ναό ἑνετικῆς<br />

περιόδου, πού εἶχε καταρρεύσει λόγῳ τῆς<br />

διάνοιξης τοῦ ἐπαρχιακοῦ δρόμου καί ἡ πρόσβαση<br />

τῶν πιστῶν ἦταν ἀδύνατη. Τό ἀρχιτεκτονικό σχέδιο<br />

εἶναι ὅμοιο μέ τόν ναό τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου στή<br />

θέση «Μπουμπούλη».<br />

Τό τέμπλο καί τό προσκυνητάρι στήν εἴσοδο<br />

τοῦ ναοῦ εἶναι γύψινα μέ ἀνάφλυφο διάκοσμο καί<br />

οἱ εἰκόνες τους ἔχουν φιλοτεχνηθεῖ ἀπό τόν γνωστό<br />

ἁγιογράφο Ἰωάννη Ἐμμ. Ψαράκη καί τόν γιό<br />

του Ἐμμανουήλ, ἀπό τόν Ἅγιο Βασίλειο Βιάννου,<br />

τό ἔτος 1970 μέ τή νεοβυζαντινή τεχνοτροπία, ἀκολουθώντας<br />

τήν τάση τῆς ἐποχῆς.


Παρόλο πού ὁ Ἰωάννης Ψαράκης, γιός τοῦ ἐπίσης<br />

γνωστοῦ λαϊκοῦ ζωγράφου Ἐμμανουήλ Ἰωάννου<br />

Ψαράκη, εἶχε διδαχθεῖ τήν περίοδο τοῦ μεσοπολέμου<br />

τήν τέχνη τῆς ἁγιογραφίας μέ τήν τότε ἀκμάζουσα<br />

ἀναγεννησιακή τεχνοτροπία στό Ἅγιον Ὄρος,<br />

κοντά στό Γέροντα Ἰωαννίκιο στίς Καρυές, μέ τήν<br />

προτροπή καί προστασία τοῦ Προηγουμένου Εὐσεβίου<br />

Ξηροποταμηνοῦ (Δασκαλάκη) ἀπό τόν Χριστό<br />

Ἱεράπετρας τή δεκαετία τοῦ 1930, στά ὄψιμα ἔργα<br />

του ἀκολουθεῖ τήν διαμορφούμενη τάση ἐπιστροφῆς<br />

στά βυζαντινά πρότυπα, ὅπως ἄλλωστε<br />

καί οἱ ὑπόλοιποι ἁγιογράφοι τῆς περιόδου.<br />

Ὁ ναός θεμελιώθηκε ἀπό τόν μακαριστό Μητροπολίτη<br />

Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυρό Φιλόθεο<br />

Β΄ (Βουζουνεράκη) στίς 10 Ὀκτωβρίου 1967 καί<br />

τά Ἱερά Ἐγκαίνια τελέσθηκαν ἀπό τόν ἴδιο Ἀρχιερέα<br />

στίς 20 Σεπτεμβρίου 1970.<br />

Πανηγυρίζει στίς 29 Αὐγούστου, ἑορτή τῆς<br />

Ἀποτομῆς τῆς κεφαλῆς τοῦ Τιμίου Προδρόμου.<br />

5. Ναός Παναγίας τῆς Κερᾶς<br />

Στήν τοποθεσία Κερά, ἀνατολικά τῆς Κάτω Σύμης,<br />

ὑπῆρχαν ἐρείπια παλαιοῦ τοιχογραφημένου ναοῦ<br />

ἑνετικῆς περιόδου, ἀφιερωμένου στήν Παναγία, ὁ<br />

ὁποῖος συνδέεται μέ παλαιά εἰκόνα τῆς Θεομήτορος,<br />

πού βρέθηκε ἐκεῖ. Σύμφωνα μέ τήν παρά-


δοση ἡ εἰκόνα τοποθετήθηκε στόν ναό ἐντός τοῦ<br />

χωριοῦ, ἀλλά ἐπέστρεψε καί πάλι στή θέση πού<br />

εἶχε βρεθεῖ στόν ἐρειπωμένο ναό. Αὐτό ἐπαναλήφθηκε<br />

πολλές φορές καί γι᾽ αὐτό ἀποφασίστηκε<br />

νά ἀνεγερθεῖ ἐκ βάθρων αὐτός ὁ παλαιός ἐρειπωμένος<br />

ναός. Ὁ μακαριστός Στρατηγός Δημήτριος<br />

Μανουσάκης ἀπό τήν Κάτω Σύμη (1890-1980)<br />

φρόντισε μέ δαπάνες του νά κτίσει ἐκ νέου τόν<br />

ναό, προστατεύοντας τόν μέ ἐξαιρετικῆς ποιότητας<br />

ἁγιογραφίες τοιχογραφημένο νότιο τοῖχο, χωρίς<br />

ὅμως νά τόν ὁλοκληρώσει.<br />

Ἀπό τό ἔτος 2015 ἐκτελοῦνται ἐργασίες τσιμεντοκονιαμάτων<br />

καί στεγάνωσης, τοποθέτησης<br />

ξύλινων κουφωμάτων καί τέμπλου, διαμόρφωση<br />

τοῦ περιβάλλοντος χώρου, καί ὁ ναός εἶναι πλέον<br />

ἕτοιμος νά ἐγκαινιαστεῖ καί νά παραδοθεῖ στή δημόσια<br />

λατρεία.<br />

Ἀπό τόν παλαιό ναό σώζεται μόνο μέρος τοῦ<br />

νότιου τοίχου μέ κάποιες τοιχογραφίες ἐξαιρετικῆς<br />

ποιότητας, ὅπως τά Εἰσόδια τῆς Θεοτόκου, καί<br />

ἄλλες μέ πολλές φθορές (Δέηση, ὁλόσωμοι στρατιωτικοί<br />

ἅγιοι στό πρῶτο διάζωμα κ.ἄ.), λόγῳ τῆς<br />

πολυχρόνιας ἔκθεσής τους στίς καιρικές συνθῆκες.<br />

Αὐτό μᾶς βοηθάει νά κατατάξουμε τόν ναό χρονολογικά<br />

ἀσφαλῶς τήν περίοδο τῆς ἑνετοκρατίας<br />

(13ος-17ος αἰ.).


6. Ναός Ἁγίου Νεκταρίου στή θέση «Μπουμπούλη»<br />

Στήν κορυφή τοῦ λόφου «Καλές» στή θέση<br />

«Μπουμπούλη» νοτιοδυτικά τοῦ οἰκισμοῦ τῆς Κάτω<br />

Σύμης, εἶναι κτισμένος ὁ Ἱερός ναός τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου,<br />

σέ θέση πού ὑπῆρχαν ὑπολείμματα ἀρχαίου<br />

πύργου γιά τόν ἔλεγχο ὁλόκληρης τῆς περιοχῆς.<br />

Εἶναι ναός κτισμένος στόν ἀρχιτεκτονικό ρυθμό<br />

τοῦ σταυροειδοῦς μέ τροῦλο καί ἀνεγέρθηκε τό<br />

ἔτος 1966 ἀπό τόν ἀείμνηστο Κατωσυμιανό Στρατηγό<br />

Δημήτριο Μανουσάκη (1890-1980) ἐξ ὁλοκλήρου μέ<br />

δαπάνες του. Τά ἀρχιτεκτονικά σχέδια ἐκπόνησε ὁ<br />

Ἀρχιτέκτονας Κωστῆς Βαφέας ἀπό τήν Ἀθήνα καί<br />

ὑποβλήθηκαν γιά ἔγκριση στίς 30 Ἀπριλίου 1965.


Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ καί τά προσκυνητάρια εἶναι<br />

γύψινα. Οἱ εἰκόνες εἶναι ἔργο τοῦ ἁγιογράφου ἀπό<br />

τόν Ἅγιο Βασίλειο Ἰωάννη Ἐμμ. Ψαράκη καί ἀναγράφουν<br />

χρονολογία 1967. Εἶναι ἀναγεννησιακῆς τεχνοτροπίας,<br />

ὅπως τή διδάχθηκε ὁ ζωγράφος στό<br />

Ἅγιον Ὄρος, μέ στοιχεῖα ὅμως τῆς λεγόμενης νεοβυζαντινῆς<br />

τεχνοτροπίας, κατά τήν τάση τῆς ἐποχῆς.<br />

Στή βόρεια πλευρά τοῦ αὔλειου χώρου τοῦ ναοῦ<br />

ὑπάρχει ὑπόστεγο γιά τίς ἀνάγκες τῶν προσκυνητῶν<br />

καί νοτιοανατολικά βρίσκεται τό ὀστεοφυλάκειο<br />

τῆς οἰκογένειας Μανουσάκη, ὅπου φιλοξενοῦνται<br />

τά ὀστᾶ τοῦ κτήτορος τοῦ ναοῦ Στρατηγοῦ Δημητρίου<br />

Μανουσάκη, τοῦ ὁποίου ἡ προτομή βρίσκεται<br />

σέ χαμηλότερο σημεῖο, ἀπ᾿ ὅπου ξεκινοῦν τά σκαλοπάτια<br />

πού ὁδηγοῦν στήν κορυφή τοῦ λόφου.<br />

Ὁ Ἁγιασμός καί ἡ κατάθεση τοῦ θεμέλιου λίθου<br />

ἔγιναν ἀπό τόν μακαριστό Μητροπολίτη Ἱεραπύτνης<br />

καί Σητείας κυρό Φιλόθεο Β΄ (Βουζουνεράκη) στίς<br />

1 Μαρτίου 1966 καί τά Ἱερά Ἐγκαίνια τοῦ ναοῦ<br />

τελέσθηκαν ἀπό τόν ἴδιο Ἱεράρχη στίς 3 Σεπτεμβρίου<br />

1967.<br />

7. Ναός Μιχαήλ Ἀρχαγγέλου στόν οἰκισμό Λουτράκι<br />

Στή νοτανατολική πλευρά τοῦ οἰκισμοῦ Λουτράκι<br />

βρίσκεται ὁ μονόχωρος καμαροσκεπής ναός τοῦ


Μιχαήλ Ἀρχαγγέλου. Στό ὑπέρθυρο δίπλα στόν<br />

ἀνάγλυφο σταυρό εἶναι χαραγμένη ἡ χρονολογία<br />

«1876», πού πιθανόν μαρτυρεῖ τό ἔτος ἀνέγερσης<br />

τοῦ ναοῦ γιά νά καλύψει τίς ἀνάγκες τῶν κατοίκων<br />

τοῦ οἰκισμοῦ, πού οἱ περισσότεροι κατάγονταν<br />

ἀπό τήν Κάτω Σύμη καί διέμεναν τούς χειμερινούς<br />

μῆνες στό Λουτράκι γιά τίς ἀνάγκες τῶν γεωργικῶν<br />

καλλιεργειῶν τους. Μέχρι τό ἔτος 1906 τό Λουτράκι<br />

τῆς Βιάννου ἀποτελοῦσε ξεχωριστή Ἐνοριακή Ἐπιτροπεία<br />

μέ ἐφημέριο τόν μακαριστό π. Νικόλαο<br />

Τσαγκατάκη. Μετά τήν κοίμηση τοῦ ἐφημερίου<br />

Κάτω Σύμης Μιχαήλ Συγγελάκη στίς 27.7.1906 ὁ π.<br />

Νικόλαος ἀνέλαβε καί τίς δύο Ἐνοριακές Ἐπιτροπεῖες,<br />

οἱ ὁποῖες ἀργότερα συγχωνεύθηκαν σέ μία.<br />

Ἡ θύρα στή νότια ὄψη ἔχει λιτό λίθινο πλαίσιο,


τό ὑπέρθυρο γεῖσο κοσμεῖται μέ ἀκόσμητα κυμάτια<br />

καί συμπληρώνεται μέ τό λιτό ὑπερυψωμένο ἡμικυκλικό<br />

λίθινο τόξο. Ἡ νότια ὄψη συμπληρώνεται<br />

μέ παράθυρο ἀνατολικά τῆς θύρας μέ λιτό λίθινο<br />

πλαίσιο διακοσμημένο λαϊκότροπα, ὅπου ὑπάρχει<br />

ἀνάγλυφος σταυρός. Χαρακτηριστικό εἶναι καί τό<br />

γεῖσο τοῦ παραθύρου, πού κοσμεῖται, ὅπως καί ἡ<br />

θύρα, μέ ἀκόσμητα κυμάτια. Τό λίθινο κωδωνοστάσιο<br />

πάνω ἀπό τή θύρα, τμήματα τοῦ ὁποίου<br />

σώζονται στόν περίβολο, ἀντικαταστάθηκε προφανῶς<br />

ἀπό τό ἀκαλαίσθητο τσιμεντένιο, ὅπως καί<br />

στίς ὄψεις καί τήν καμάρα ἔγιναν ἐπεμβάσεις ἀπό<br />

τσιμεντοκονίαμα καί τοποθετήθηκαν κεραμίδια<br />

γαλλικοῦ τύπου στά μέσα τοῦ 20οῦ αἰ.<br />

Τό τέμπλο εἶναι ἁπλό μέ σανίδες καί ζωγραφιστό<br />

στά μεγαλύτερα μέρη του, μέ σκαλιστά μόνο λίγα<br />

τμήματα στήν ἐπάνω ζώνη καί τά λυπηρά. Εἶναι ἔργο<br />

τοῦ λαϊκοῦ ξυλογλύπτη καί ξυλουργοῦ τῆς περιοχῆς<br />

Ἐμμανουήλ Γιανναδάκη τοῦ Γεωργίου ἀπό τόν Συκολόγο,<br />

πανομοιότυπο μέ τά τέμπλα τῶν ναῶν Ἁγίων<br />

Δέκα Κάτω Γδοχίων καί Τριῶν Ἱεραρχῶν στόν Καϋμένο<br />

Ρίζας. Οἱ φορητές εἰκόνες εἶναι νεώτερες βυζαντινῆς<br />

τεχνοτροπίας, τίς ὁποῖες φιλοτέχνησε τό<br />

ἔτος 1984 ὁ γνωστός ἁγιογράφος ἀπό τόν Ἅγιο Βασίλειο<br />

Βιάννου Ἐμμανουήλ Ψαράκης, γιός τοῦ Ἰωάννου<br />

καί ἐγγονός τοῦ Ἐμμανουήλ, ἐπίσης ἁγιογράφων.


8. Ναός Ἁγίας Αἰκατερίνης στό Λουτράκι<br />

Πρόκειται γιά νεόδμητο μονόχωρο καραμαροσκέπαστο<br />

ναό πρός τιμή τῆς Ἁγίας ἐνδόξου μεγαλομάρτυρος,<br />

παρθένου νύμφης τοῦ Χριστοῦ Αἰκατερίνης,<br />

τῆς πανσόφου. Οἰκοδομήθηκε ἐξ<br />

ὁλοκλήρου μέ δαπάνες τῆς οἰκογένειας Νικολάου<br />

καί Μαρίας Συγγελάκη σέ ἰδιόκτητο οἰκόπεδο,<br />

ἐντός τοῦ οἰκισμοῦ Λουτράκι, ὡς ἔκφραση τιμῆς<br />

καί εὐγνωμοσύνης πρός τήν Ἁγία. Ἐπίσης παραπλεύρως<br />

καί ἐντός τοῦ ἴδιου οἰκοπέδου ἀνηγέρθη<br />

ναΐδριο πρός τιμή τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου μεγαλομάρτυρος<br />

Γεωργίου τοῦ τροπαιοφόρου, ὡς ἐκπλήρωση<br />

τάματος πρός τόν θαυματουργό Ἅγιο.


7 ΡΙΖΑ 7<br />

1. Ἐνοριακός ναός Ἁγίου Σπυρίδωνος<br />

Ὁ ἐνοριακός ναός τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος βρίσκεται<br />

στή νότια πλευρά τῆς Ρίζας, στόν συνοικισμό<br />

Ζούρβα, πάνω ἀπό τό κτίριο τοῦ Δημοτικοῦ Σχολείου<br />

τοῦ χωριοῦ. Εἶναι μονόχωρος καμαροσκεπής<br />

εὐμεγέθης καί ὑψηλός ναός, πιθανόν κτίσμα τῆς<br />

ἑνετικῆς περιόδου (16 ου -17 ου αἰ.), μέ ἀρκετά λιθό-


γλυπτα στοιχεῖα στίς ἐξωτερικές ἐπιφάνεις, πού<br />

μαρτυροῦν τεχνοτροπία τοῦ κλασσικισμοῦ τῆς<br />

Βενετοκρατίας.<br />

Ἐντυπωσιάζει τό λιτό λίθινο θύρωμα τῆς εἰσόδου<br />

στή νότια ὄψη, μέ λιθόκτιστο πλαίσιο, χωρίς<br />

ἰδιαίτερη διακόσμηση, μέ ἐγχάρακτη ἐπιγραφή στό<br />

ὑπέρθυρο μέσα σέ διακοσμητικό πλαίσιο τήν ἡμερομηνία<br />

«1847 ΜΑΡΤΙΟΥ ΤΙS 4», ἐνῶ στό λίθινο<br />

πλαίσιο τοῦ παραθύρου τῆς ἴδιας ὄψης εἶναι χαραγμένη<br />

ἡ χρονολογία 1847. Πιθανόν μαρτυροῦν<br />

τόν χρόνο ἀνακαίνισης καί ἐπισκευῆς τοῦ ναοῦ.<br />

Τό ἡμικυκλικό τόξο πάνω ἀπό τή θύρα εἶναι κοσμημένο<br />

μέ ἀνάλογη λιτή διακόσμηση, ἐνῶ στήν<br />

ἀπόληξή του ἐντυπωσιάζουν τά λιθόγλυπτα μέ παραστάσεις<br />

ἀπό τό φυτικό βασίλειο (δύο ἄνθη καί<br />

μία ἀγκινάρα). Ἐξαιρετικῆς τέχνης εἶναι τό περίτεχνο<br />

μονόβολο λίθινο καμπαναριό μέ τή χαρακτηριστική<br />

ἐπίστεψη, τό ὁποῖο ἔχει συντηρηθεῖ. Τήν εἰκόνα<br />

ἐξωτερικά συμπληρώνουν οἱ ἀετωματικές ἐπιστέψεις<br />

τοῦ ἀνατολικοῦ καί δυτικοῦ τοίχου, οἱ ἀνάγλυφοι<br />

σταυροί στίς ἀπολήξεις τοῦ ἀνατολικοῦ<br />

καί δυτικοῦ τοίχου, τά ἐξέχοντα γεῖσα, τό ἁπλό<br />

φωτιστικό ἁγιοθύριδο στήν ἁψίδα πού σχηματίζει<br />

σταυρό, οἱ περίτεχνοι διάτρητοι ρόδακες στόν<br />

ἀνατολικό καί δυτικό τοῖχο, ὅλα γνήσια δείγματα<br />

τῆς βενετικῆς τεχνοτροπίας τοῦ κλασσικισμοῦ,


ἀλλά καί τοῦ ἐκλεκτικιστικοῦ ρυθμοῦ τοῦ 19ου αἰ.<br />

Στό ἐσωτερικό ὁ ναός στηρίζεται μέ σφενδόνιο<br />

στό μέσο. Ἐντυπωσιάζει τό ἀριστοτεχνικό καί μέ<br />

πολλές παραστάσεις ἀπό τό φυτικό καί ζωικό βασίλειο<br />

ξυλόγλυπτο καί ἐπιχρυσωμένο τέμπλο, πού<br />

ἔχει κατασκευαστεῖ ἀπό ἐπιδέξιο τεχνίτη τῆς περίφημης<br />

καί ὀνομαστῆς Σχολῆς τῶν Νιταδόρων<br />

τοῦ Ὀροπεδίου Λασιθίου, πού μᾶς ἄφησαν ἐξαίρετα<br />

ἔργα λαϊκῆς τέχνης. Εἶναι ἕνα ἀπό τά πιό ἀντιπροσωπευτικά<br />

δείγματα τῶν ἔργων αὐτῶν στήν<br />

Κρήτη, τό ὁποῖο ἔχει συντηρηθεῖ ἀπό τήν τότε<br />

13η Ἐφορεία Ἀρχαιοτήτων.<br />

Χωρίζεται σέ τρία διαζώματα, μέ Δωδεκάορτο,<br />

Ἐσταυρωμένο καί Λυπηρά καί δράκους. Οἱ εἰκόνες<br />

εἶναι ἐνυπόγραφες, ἔργα τοῦ Βιαννίτη ἁγιογράφου<br />

Ἐμμανουήλ Κόμη τοῦ ἔτους 1886. Στό μεσαῖο διάζωμα<br />

εἰκονίζονται ὁ Χριστός ἔνθρονος, ἡ Θεοτόκος<br />

βρεφοκρατούσα καί ὁ Ἅγιος Σπυρίδωνας. Στήν<br />

κάτω ζώνη παριστάνονται ὁ Ἅγιος Χαράλαμπος,<br />

καί οἱ Ὅσιοι Ἀντώνιος καί Σάββας. Στό ἐπάνω διάζωμα<br />

οἱ εἰκόνες τοῦ Δωδεκαόρτου καί τέλος τά<br />

Λυπηρά μέ τόν Ἐσταυρωμένο στό κέντρο καί τή<br />

Θεοτόκο καί τόν Εὐαγγελιστή ἑκατέρωθεν ζωγραφισμένους<br />

μέσα σέ ξυλόγλυπτα πλαίσια. Τήν εἰκόνα<br />

συμπληρώνουν τά βυμόθυρα μέ εἰκόνες τῶν πρωτοκορυφαίων<br />

ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου, ἐνῶ


ἐντυπωσιάζει τό μοναδικό σέ ναό τῆς Μητροπόλεως<br />

ξύλινo λιτό κιβώριο πάνω ἀπό τήν Ἁγία Τράπεζα.<br />

Στό ναό φυλάσσονται καί ἄλλες φορητές εἰκόνες<br />

ἀπό τά παρεκκλήσια τῆς Ἐνορίας.<br />

Ἀξιοσημείωτο εἶναι καί τό βοτσαλωτό δάπεδο<br />

στόν αὔλειο χῶρο τοῦ ναοῦ, ὅπου ἀνατολικά ὑπάρχει<br />

ἡ αἴθουσα τῆς Ἐνορίας. Ἐπίσης, στό προαύλιο<br />

καί νοτιοδυτικά τοῦ ναοῦ ὑπάρχει ἡ μισοκαμένη<br />

ἐλιά, ὅπου, σύμφωνα μέ τή λαϊκή παράδοση, πού<br />

διέσωσαν αὐτόπτες καί αὐτήκοοι μάρτυρες, ἔπεσε<br />

ὁ κεραυνός ἐν ὥρᾳ λειτουργίας τοῦ παρακείμενου<br />

Δημοτικοῦ Σχολείου, κατόπιν θαυματουργῆς ἐπεμβάσεως<br />

τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνος καί δέν προξένησε<br />

ἄλλες ζημιές. Ἀκόμα, μαρτυρεῖται ὅτι μία χρονιά<br />

πού δέν δόθηκε σέ κάποιο φτωχό τό ζευγάρι τῶν<br />

παπουτσιῶν -πού κάθε χρόνο προσέφερε στήν<br />

ἑορτή τῆς μνήμης τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνος μία εὐσεβής<br />

Ριζώτισσα- εἶχε φθαρεῖ ἡ σόλα τῶν παπουτσιῶν<br />

μέχρι τήν ἑπόμενη πανήγυρη τοῦ ναοῦ (12 Δεκεμβρίου),<br />

ἀπόδειξη ὅτι ὁ ἅγιος εἶναι ζωντανός καί<br />

προστρέχει συνεχῶς πρός βοήθεια ὅλων ὅσοι μέ<br />

θερμή πίστη τόν ἐπικαλοῦνται.<br />

2. Ἱερός ναός Τριῶν Ἱεραρχῶν<br />

Ὁ μονόχωρος καμαροσκεπής Ἱερός Ναός τῶν


Τριῶν Ἱεραρχῶν βρίσκεται στόν συνοικισμό Καϋμένος<br />

τῆς Ρίζας. Ἀνεγέρθηκε στίς ἀρχές τοῦ 20οῦ<br />

αἰώνα, σύμφωνα μέ τήν ἐγχάρακτη ἐπιγραφή πού<br />

βρίσκεται στό ὑπέρθυρο τῆς κεντρικῆς εἰσόδου<br />

(1904). Ὁ ναός εἶναι λιτός χωρίς ἰδιαίτερα ἀρχιτεκτονικά<br />

στοιχεῖα. Τό λίθινο θύρωμα στή νότια ὄψη<br />

εἶναι ἁπλό, χωρίς διακόσμηση, ὅπως καί τό ἡμικυκλικό<br />

τόξο πάνω ἀπό τή θύρα.<br />

Στό ἐσωτερικό δεσπόζει τό λιτό ξύλινο τέμπλο,<br />

χωρίς σχεδόν καθόλου σκάλισμα. Εἶναι ζωγραφισμένο


στά μεγαλύτερα μέρη του, μέ σκαλιστά μόνο λίγα<br />

τμήματα στίς ἀπολήξεις τῶν κιονίσκων καί τῶν λυπηρῶν.<br />

Κατασκευάσθηκε, ὅπως ἀναγράφεται, ἐπί<br />

ἐφημερίας Ἀρχιμ. Ἐμμανουήλ Χριστάκη τό ἔτος 1924<br />

καί ἐπιτρόπου Σπυρίδωνος Πατεράκη τό ἔτος 1929,<br />

ἀπό τόν λαϊκό τεχνίτη τῆς περιοχῆς Ἐμμανουήλ Γιανναδάκη<br />

τοῦ Γεωργίου ἀπό τόν Συκολόγο Βιάννου,<br />

καί εἶναι πανομοιότυπο μέ τά τέμπλα τῶν ναῶν Ἁγίων<br />

Δέκα Κάτω Γδοχίων καί Μιχαήλ Ἀρχαγγέλου στόν<br />

οἰκισμό Λουτράκι τῆς Ἐνορίας Κάτω Σύμης Βιάννου.<br />

Ὅλες οἱ εἰκόνες τῆς μεσαίας ζώνης τοῦ τέμπλου<br />

εἶναι ἐνυπόγραφες, ἔργα τοῦ ντόπιου λαϊκοῦ ἁγιογρά -<br />

φου Ἐμμανουήλ Ψαράκη, ἀπό τόν Ἅγιο Βασίλειο<br />

Βιάννου, καί φέρουν τή χρονολογία 1911. Οἱ εἰκόνες<br />

στήν κάτω ζώνη (Ἁγ. Παρασκευή, Ἅγ. Παντελεήμων<br />

καί νῆψις τῶν ποδῶν τῶν Μαθητῶν) εἶναι μετα γενέ -<br />

στερες, ἀνυπόγραφες, ἀπό ἄγνωστο λαϊκό ζωγράφο.<br />

Στόν ναό φυλάσσονται καί οἱ ἐνυπόγραφες τρεῖς<br />

φορητές εἰκόνες τοῦ ἔτους 1893 (Δεσπότου Χριστοῦ,<br />

Ὑπεραγίας Θεοτόκου καί Ἁγίου Νικολάου), πού προέρχονται<br />

ἀπό τό τέμπλο τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Νικολάου<br />

τῆς Ἐνορίας Ρίζας στή θέση «Λουτράκι»,<br />

ἔργα ἐπίσης τοῦ ζωγράφου Ἐμμανουήλ Ψαράκη.<br />

Τά Ἱερά Ἐγκαίνια τοῦ ναοῦ τελέσθηκαν ἀπό τόν<br />

Ἐπίσκοπο Ἱερᾶς καί Σητείας Ἀμβρόσιο (Σφακιανάκη)<br />

στίς 25 Ὀκτωβρίου 1909.


3. Ἱερός ναός Τιμίου Σταυροῦ (κοιμητηριακός)<br />

Ὁ νεόδμητος μονόχωρος καμαροσκεπής Ἱερός<br />

Ναός τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ, πού ἐξυπηρετεῖ<br />

τίς ἀνάγκες τῶν κατοίκων τῆς Ἐνορίας Ρίζας,<br />

ὡς ὁ κοιμητηριακός ναός τῆς Ἐνορίας, ἔχει<br />

ἀνεγερθεῖ στήν πανοραμική θέση «Καλέ», πάνω<br />

ἀπό τόν παλαιό οἰκισμό Σφακούρα, στό σημεῖο<br />

ἐκτέλεσης 45 ἀνδρῶν κατοίκων τόν Σεπτέμβριο<br />

τοῦ 1943 ἀπό τά Γερμανικά στρατεύματα κατοχῆς,<br />

στό πλαίσιο τῆς Γερμανικῆς θηριωδίας τοῦ Ὁλοκαυτώματος<br />

τῆς Βιάννου. Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ εἶναι<br />

γύψινο καί κατασκευάσθηκε τό ἔτος 1967, ἐνῶ οἱ<br />

εἰκόνες πού τό κοσμοῦν ἁγιογραφήθηκαν τό ἔτος<br />

1996, μέ δαπάνη τοῦ Συλλόγου Ριζωτῶν Ἀθήνας,


ἀπό τόν Ἡρακλειώτη μακαριστό ἱερέα ἁγιογράφο<br />

Γεώργιο Μανουσάκη. Στόν αὔλειο χῶρο τοῦ ναοῦ,<br />

βρίσκεται τό μνημεῖο τῶν πεσόντων, ὅπου ἀναγράφονται<br />

τά ὀνόματα τῶν 45 ἐτελεσθέντων, καθώς<br />

καί τό ὀστεοφυλάκειο σέ εἰδικό χῶρο, κάτω ἀπό<br />

ἡρῶο, ὅπου σέ εἰδική προθήκη φυλάσσονται καί<br />

ἐκτίθενται τά ὀστᾶ τῶν ἐκτελεσθέντων.<br />

Κάθε χρόνο τήν ἡμέρα τοῦ Τιμίου Σταυροῦ στόν<br />

χῶρο αὐτό τελεῖται πανεπαρχιακό μνημόσυνο, ὑπέρ<br />

ἀναπαύσεως τῶν θυμάτων τῶν χωριῶν<br />

τῆς Δυτικῆς Ἱεράπετρας<br />

ἀπό τά Γερμανικά στρατεύματα<br />

κατοχῆς.<br />

Τά Ἱερά Ἐγκαίνια τοῦ ναοῦ<br />

τελέσθηκαν ἀπό τόν μακαριστό<br />

Μητροπολίτη Ἱεραπύτνης<br />

καί Σητείας Φιλόθεο Β΄ (Βουζουνεράκη)<br />

τό ἔτος 1968.<br />

4. Ἱερός ναός Ἁγίου<br />

Νικολάου<br />

Ὁ μονόχωρος καμαροσκεπής<br />

Ἱερός Ναός τοῦ Ἁγίου Νικολάου<br />

βρίσκεται δυτικά τῆς Ρίζας<br />

καί σέ κοντινή ἀπόσταση<br />

ἀπό τόν οἰκισμό Λουτράκι,


ἐπί τῆς ἐπαρχιακῆς ὁδοῦ Ἱεράπετρας-Βιάννου. Ἀπό<br />

τά ἐξωτερικά λίθινα χαρακτηριστικά στοιχεῖα πού<br />

παρουσιάζει, ἐντυπωσιάζει τό λιτό λίθινο θύρωμα<br />

τῆς δυτικῆς εἰσόδου μέ λιθόκτιστο πλαίσιο, χωρίς<br />

ἰδιαίτερη διακόσμηση, πού συνεχίζει στό ἴδιο μοτίβο<br />

στό ὀξυκόρυφο μέ διπλή καμπυλότητα τόξο<br />

πάνω ἀπό τή θύρα. Ἐπίσης, τό τετράγωνο φωτιστικό<br />

ἁγιοθύριδο στήν ἁψίδα καί ἡ βάση τοῦ καμπαναριοῦ<br />

στή δυτική ὄψη εἶναι ἀρχιτεκτονικά στοιχεῖα<br />

πού μᾶς παραπέμπουν στήν Ἑνετική περίοδο. Χαρακτηριστικός<br />

εἶναι καί ὁ λίθινος σταυρός ρωσικῆς<br />

τεχνοτροπίας στήν ἀπόληξη τῆς δυτικῆς ὄψης,<br />

πού συναντᾶμε σπάνια σέ ναούς τῆς Κρήτης.<br />

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ διακρίνεται τό σφεν-


δόνιο. Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ, πού κατασκευάσθηκε<br />

στά τέλη τοῦ 19ου αἰώνα, εἶναι ζωγραφιστό ἀπό<br />

λαϊκό τεχνίτη μέ ἐλαφρύ σκάλισμα, διακοσμημένο<br />

μέ προφῆτες καί ἀποστόλους πάνω στό ξύλο, ἀνάμεσα<br />

στίς εἰκόνες τοῦ δωδεκάορτου. Οἱ τρεῖς κύριες<br />

εἰκόνες στό μεσαῖο διάζωμα τοῦ τέμπλου<br />

εἶναι νεώτερες, ἐνῶ οἱ εἰκόνες τοῦ χαμηλοῦ διαζώματος<br />

ἔχουν ἀντικατασταθεῖ μέ εἰκόνες τῶν Χερουβίμ<br />

καί Σεραφίμ.<br />

Ἀτυχής θεωρεῖται ἡ μεταγενέστερη κατασκευή<br />

ἀκαλαίσθητου ὑπόστεγου ἀπό σκυρόδεμα στή νότια<br />

ὄψη τοῦ ναοῦ, γιά τίς ἀνάγκες τῶν πιστῶν κατά<br />

τήν πανήγυρη.


7 ΕΠΑΝΩ ΣΥΜΗ 7<br />

1. Ναός τοῦ Ἁγίου Γεωργίου.<br />

Πρόκειται γιά μονόχωρο καμαροσκεπή ναό πού<br />

σχηματίζει Τ μέ τό ἐγκάρσιο ἐπίσης καμαροσκεπές<br />

κλίτος πού προστέθηκε δυτικά τοῦ ναοῦ σέ δεύτερη<br />

οἰκοδομική φάση, πού δέν ἀπέχει χρονικά πολύ<br />

ἀπό τήν πρώτη. Χαρακτηριστικά εἶναι τά θυρώματα<br />

μέ ἁπλό ἀνάγλυφο διάκοσμο στόν νότιο καί δυτικό<br />

τοῖχο, τό παράθυρο στόν νότιο τοῖχο τῆς πρώιμης<br />

φάσης ἀνοικοδόμησης, ἀλλά καί τό λιτό μονόλοβο<br />

κωδωνοστάσιο σέ σχῆμα Π χωρίς ὀξυκόρυφη ἐπίστεψη,<br />

στήν ἀπόληξη τῆς καμάρας τοῦ νότιου τοίχου<br />

τοῦ ἐγκάρσιου κλίτους. Γύρω στά 1970 ἔγιναν<br />

ὑπό τήν ἐπίβλεψη καί πρωτοβουλία τοῦ τότε Ἐφόρου<br />

Ἀρχαιοτήτων Κρήτης Ἐμμανουήλ Μπορμπουδάκη<br />

στερεωτικές ἐπεμβάσεις στίς καμάρες καί τήν τοιχοποιία<br />

τοῦ ναοῦ μέ τήν τοποθέτηση κεράμων καί<br />

νέων ἐπιχρισμάτων, ἐνῶ καθαρίστηκαν, συντηρήθηκαν<br />

καί στερεώθηκαν οἱ σπουδαῖες γιά τήν τέχνη<br />

τους τοιχογραφίες στό ἐσωτερικό.<br />

Παρά τίς ἐκτεταμένες καταστροφές καί ἀπολεπίσεις,<br />

ἰδιαίτερα στό ἐγκάρσιο κλίτος, οἱ τοιχο-


γραφίες διατηροῦνται σέ ὁρισμένα σημεῖα σέ πολύ<br />

καλή κατάσταση. Τό εἰκονογραφικό πρόγραμμα<br />

παρουσιάζει ἑνότητα, παρά τό γεγονός ὅτι ὁλοκληρώθηκε<br />

σέ δύο φάσεις καί ἀναπτύσσεται σέ<br />

ἐπάλληλες ζῶνες ἁγιογράφησης. Περιλαμβάνει<br />

ἕναν ἰδιαίτερα ἀνεπτυγμένο χριστολογικό κύκλο,<br />

ὁ ὁποῖος ἐκτός ἀπό τίς βασικές παραστάσεις τοῦ<br />

λεγόμενου δωδεκαόρτου ἐμπλουτίζεται καί μέ τίς<br />

παραστάσεις τῶν θαυμάτων.<br />

Στό Ἱερό Βῆμα εἰκονίζονται οἱ Συλλειτουργοῦντες<br />

Ἱεράρχες μέ ὁλόσωμους Διακόνους ἑκατέρωθεν<br />

στήν κόγχη, ὁ Παντοκράτορας στό τεταρτοσφαίριο,


ὁ Εὐαγγελισμός μέ τό Μανδήλιο στό μέσο, στό<br />

τύμπανο πάνω ἀπό τήν κόγχη, καί οἱ παραστάσεις<br />

τῆς Ἀναλήψεως καί ἀπέναντι τῆς Πεντηκοστῆς<br />

στήν καμάρα πρίν τήν κόγχη τοῦ Βήματος.<br />

Τήν εἰκονογράφηση τοῦ Ἱεροῦ Βήματος συμπληρώνουν<br />

οἱ Ἱεράρχες στούς πλάγιους τοίχους<br />

καί οἱ Διάκονοι. Τήν καμάρα τοῦ κυρίως ναοῦ κοσμοῦν<br />

τρεῖς σκηνές ἀπό τά θαύματα τοῦ Χριστοῦ,<br />

ἡ Ἀνάσταση τῆς κόρης τοῦ Ἰαείρου, ἡ Θεραπεία<br />

τοῦ Τυφλοῦ, καί ἡ Θεραπεία τοῦ Παραλύτου καί<br />

μία σκηνή ἀπό τό Συναξάρι, ὁ Ἅγιος Γεώργιος πρό<br />

τοῦ Ἄρχοντος. Ἀπό τούς ὁλόσωμους Ἁγίους στούς<br />

πλάγιους τοίχους σώζεται μόνο ὁ Ἅγιος Γεώργιος<br />

ἔφιππος καί τοξοφόρος μέ τεταμένο τόξο, πού<br />

πάνω εἶναι ἀναρτημένη ἡ βυζαντινή σημαία μέ τά<br />

χαρακτηριστικά σύμβολα, τά τέσσερα Β ἀνάμεσα<br />

σέ σταυρό. Ἡ Φιλοξενία τῶν Ἀγγέλων ζωγραφίστηκε<br />

στό τύμπανο τοῦ δυτικοῦ τοίχου, καταστράφηκε<br />

ὅμως ἀπό τήν κατασκευή τοῦ τοξωτοῦ ἀνοίγματος<br />

ἐπικοινωνίας μέ τό ἐγκάρσιο κλίτος, στό<br />

ὁποῖο καί συμπληρώθηκαν ὁ Εὐαγγελικός κύκλος<br />

μέ σκηνές ἀπό τό Δωδεκάορτο καί ὁ Ἁγιολογικός<br />

μέ παραστάσεις ἀπό τό Συναξάρι τοῦ Ἁγίου Γεωργίου<br />

καί μέ ὁλόσωμους Ἁγίους.<br />

Στό νέο κλίτος ἡ διάταξη τοῦ διακόσμου ἀκολουθεῖ<br />

τό σύστημα τῶν ἐπάλληλων ζωνῶν εἰκονο-


γραφήσεως. Σέ πολύ καλή κατάσταση καί μέσα<br />

σέ ὀρθογώνιους πίνακες διατηροῦνται οἱ παραστάσεις<br />

τοῦ χριστολογικοῦ κύκλου τῆς Σταυρώσεως,<br />

τῆς Ὑπαπαντῆς, τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου, τῆς<br />

Προδοσίας καί τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στό<br />

τύμπανο τοῦ νότιου τοίχου καί σέ μέτρια ὁ Δαρμός<br />

τοῦ Ἁγίου Γεωργίου. Στό ἐσωράχιο τοῦ τοξωτοῦ<br />

ἀνοίγματος σώζονται στηθάρια τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων,<br />

Δαμιανοῦ, Κοσμᾶ, Παντελεήμονος καί Ρωμανοῦ,<br />

μέ τόν Ἐμμανουήλ εὐλογῶν στό μέσο. Οἱ<br />

ὑπόλοιπες Εὐαγγελικές παραστάσεις, οἱ σκηνές<br />

τοῦ Συναξαρίου, οἱ σειρές τῶν ὁλόσωμων Ἁγίων<br />

στούς πλάγιους τοίχους, στηθάρια Προφητῶν, ὁλόσωμοι<br />

Προφῆτες στό σφενδόνιο τῆς καμάρας καί<br />

ἡ μεγάλη παράσταση τῆς Δευτέρας Παρουσίας<br />

στόν βόρειο τοίχο, τῆς Κολάσεως καί τῶν Κολασμένων<br />

στά χαμηλά διαζώματα εἶναι στό μεγαλύτερο<br />

μέρος τους κατεστραμμένες ἀπό τίς ἔντονες<br />

καί ἐκτεταμένες ἀπολεπίσεις τοῦ χρώματος.<br />

Βάσει γραπτῆς κτητορικῆς ἐπιγραφῆς πού σώζεται<br />

ἐντός ζώνης ἡ ὁποία περιστρέφεται γύρω<br />

ἀπό τό νότιο τμῆμα τοῦ ἐγκάρσιου κλίτους οἱ τοιχογραφίες<br />

τοῦ μεταγενέστερου κλίτους χρονολογοῦνται<br />

μέ ἀσφάλεια τό 1453 καί ὑπογράφονται<br />

ἀπό τόν ζωγράφο Μανουήλ Φωκᾶ. Ἡ ἐπιγραφή<br />

συμπληρώνεται ὡς ἑξῆς: «ἀνιστ]ορή[θη ὁ θεῖος καί


π]άνσεπτος ναός τ[οῦ ἐνδόξου μεγαλομάρτυρος καί<br />

τροπαιοφ]όρου Γεωργίου. [δι᾽ ἐ]ξ[όδ]ου κυροῦ Γεωργίου<br />

τ[οῦ] α..τα, ἡ μέσα ἐκκλησία. καί κυροῦ Κωνσταντίνου<br />

τοῦ Φρουλᾶ καί υἱοῦ αυτοῦ Θωμᾶ καί ἑτέρων [πολλῶν<br />

Χριστιανῶν]... ἀναλώσει τῆς Κωνσταντινουπόλεως διά<br />

χειρός κἀμοῦ ἁμαρτωλοῦ Μανουήλ τοῦ Φωκᾶ ἐν μηνί<br />

ὀκ[τωβρίῳ].<br />

Ἡ τοιχογράφηση τῆς πρώτης φάσης θά πρέπει<br />

νά προηγήθηκε μία περίπου δεκαετία καί μπορεῖ<br />

νά προσγραφεῖ στή δραστηριότητα τῶν Φωκάδων<br />

πού δραστηριοποιοῦνται ἤδη ἀπό τά μέσα τῆς<br />

δεκαετίας τοῦ 1430 σέ ναούς, ὅπως στόν Ἅγιο Γεώργιο<br />

στήν Ἔμπαρο στά 1435-1436 καί στόν Ἅγιο<br />

Κωνσταντίνο στό Ἀβδοῦ τό 1445. Κατά τόν ἀείμνηστο<br />

Ἐμμανουήλ Μπορμπουδάκη στίς τοιχογραφίες<br />

τῆς Ἐπάνω Σύμης ἡ σχεδίαση τῶν μορφῶν<br />

εἶναι πιό ἀσφαλής καί οἱ ἀναλογίες πιό κλασσικές,<br />

οἱ δέ συνθέσεις ἐμφανίζουν ἠρεμία, συμμετρία καί<br />

λιτότητα. Σύμφωνα μέ τόν ἴδιο, μέ τήν τεχνική καί<br />

τεχνοτροπία τῶν τοιχογραφιῶν τῆς Ἀπάνω Σύμης,<br />

ἰδιαιτέρως τοῦ μεταγενέστερου κλίτους, ὁ Μανουήλ<br />

Φωκᾶς ἐμφανίζεται ὡς κύριος ἐκπρόσωπος τῶν<br />

τεχνικῶν μεθόδων καί τῶν αἰσθητικῶν ἀντιλήψεων<br />

τῆς ἰδεαλίζουσας καί ἀριστοκρατικῆς τέχνης τῆς<br />

Πρωτεύουσας, ἡ ὁποία βαθμιαία εἰσέδυσε καί στήν<br />

Κρήτη ἀπό τό β´ μισό τοῦ 14ου αἰώνα, γιά νά κυ-


ριαρχήσει στή ζωγραφική τοῦ νησιοῦ κατά τόν<br />

ἑπόμενο αἰώνα, τόν 15ο.<br />

Ὁ ναός βρίσκεται στόν οἰκισμό Ἐπάνω Σύμη<br />

τῆς Τοπικῆς Κοινότητας Μουρνιῶν Ἱεράπετρας,<br />

ἀνήκει στήν Ἐνορία Ρίζας Ἱεράπετρας καί πανηγυρίζει<br />

στίς 23 Ἀπριλίου, ἑορτή τοῦ Ἁγίου Γεωργίου,<br />

ἡ ὁποία συνήθως τελεῖται τήν Δευτέρα τοῦ Πάσχα.<br />

Γιά πολλά χρόνια ἦταν ὁ κοιμητηριακός ναός τοῦ<br />

οἰκισμοῦ, στόν ὁποῖο παροικοῦσαν τούς θερινούς<br />

μῆνες κάτοικοι ἀπό τίς Τοπικές Κοινότητες Γδοχίων,<br />

Μουρνιῶν, Ρίζας καί Καϋμένου, καί ἐφημέρευε ὁ<br />

Ἐφημέριος Ρίζας-Καϋμένου, πού διαβίωναν σ᾽ ἕνα<br />

μοναδικῆς ὀμορφιᾶς φυσικό περιβάλλον τῆς κρητικῆς<br />

ὑπαίθρου, στόν ἴσκιο καί τή δροσιά τῶν<br />

αἰωνόβιων δένδρων, ἀσχολούμενοι μέ τήν καλλιέργεια<br />

τῶν ὑπαίθριων κηπευτικῶν.<br />

Βιβλιογραφία:<br />

Ἐμμανουήλ Μπορμπουδάκη, «Ὁ ναός τοῦ Ἁγίου Γεωργίου<br />

Ἀπάνω Σύμης Βιάννου», Πεπραγμένα τοῦ Γ΄ ∆ιεθνοῦς Κρητολογικοῦ<br />

Συνεδρίου 1971, τ. Β΄, Ἀθήνα 1974, σ. 222-231.<br />

2. Ναός Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος, Κοιμήσεως<br />

τῆς Θεοτόκου καί Ἀποτομῆς τῆς Κεφαλῆς<br />

τοῦ Τιμίου Προδρόμου<br />

Πρόκειται γιά δίκλιτο καμαροσκεπή ναό ἀπό προσθήκη,<br />

πού οἰκοδομήθηκε σέ δύο φάσεις. Τό βό-


ρειο κλίτος ἀνήκει στόν τύπο τοῦ δίκογχου ναοῦ<br />

μέ δύο ἁψίδες. Ἀρχικά ὑπῆρχε ὁ μονόχωρος καμαροσκεπής<br />

ναός, ἀφιερωμένος στή Μεταμόρφωση<br />

τοῦ Σωτῆρος μέ ἔντονα ἀρχιτεκτονικά στοιχεῖα<br />

τῆς ἑνετικῆς περιόδου (13ος-17ος αἰ.).<br />

Ἀργότερα στά μέσα τοῦ 19ου αἰ., ὅταν ἐξασφαλίστηκε<br />

στήν Κρήτη ἡ θρησκευτική ἐλευθερία μέ<br />

τό περίφημο Χάττι Χουμαγιούμ (1856), τόν Ὀργανικό<br />

Νόμο (1868) καί τή Συνθήκη τῆς Χαλέπας<br />

(1878) ἔγινε ἡ προέκταση τοῦ κλίτους τῆς Μεταμόρφωσης<br />

πρός τά δυτικά καί προστέθηκε βόρεια<br />

καί δεύτερο κλίτος μέ δύο ἁψίδες, δηλαδή ἕνας<br />

δίκογχος ναός. Ἡ Ἁγία Τράπεζα στή βόρεια ἁψίδα<br />

ἀφιερώθηκε στήν Κοίμηση τῆς Θεοτόκου καί ἡ


δεύτερη, καί μεσαία ἐν προκειμένῳ, στήν Ἀποτομή<br />

τῆς Τιμίας Κεφαλῆς τοῦ Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου.<br />

Ἔτσι ὁ νέος εὐμεγέθης ναός πανηγύριζε τίς τρεῖς<br />

μεγάλες γιορτές τόν Αὔγουστο, καί κάλυπτε τίς<br />

λατρευτικές ἀνάγκες τῶν πολλῶν παρεπιδημούντων<br />

κατοίκων στόν οἰκισμό τῆς Ἀπάνω Σύμης ἀπό τά<br />

γύρω χωριά τοῦ τέως Δήμου Μουρνιῶν Βιάννου<br />

κατά τούς θερινούς μῆνες.<br />

Τά δύο κλίτη εἶναι μονόχωρα, καμαροσκεπῆ μέ<br />

ἡμικυκλικό θόλο, στηριζόμενο ἀπό δύο ἐνισχυτικά<br />

τόξα καί ἐπικοινωνοῦν μεταξύ τους μέ δύο τοξικά<br />

ἀνοίγματα. Τά ἑνετικά ἀρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά<br />

τοῦ ἀρχικοῦ ναοῦ τῆς Μεταμόρφωσης εἶναι<br />

εὐδιάκριτα. Ἡ θύρα στόν νότιο τοῖχο περιβάλλεται


μέ λιτό μονοκόματο λίθινο πλαίσιο πού καταλήγει<br />

σέ ἡμικυκλικό τόξο, ἐνῶ τό κωδωνοστάσιο πάνω<br />

ἀπό τή θύρα εἶναι μονόλοβο καί λιτό μέ τή χαρακτηριστική<br />

ὀξυκόρυφη ἐπίστεψη τῶν ἑνετικῶν κωδωνοστασίων<br />

καί τό κανονικό κυκλικό τόξο, σπάνιο<br />

γιά τήν περιοχή. Περίτεχνα εἶναι καί τά ἐντοιχισμένα<br />

πινάκια στήν ἐξωτερική ὄψη τῆς ἁψίδας τοῦ Ἱεροῦ<br />

Βήματος, στήν ὁποία διατηρεῖται σχεδόν παντοῦ<br />

τό ἀρχικό πατητό ἐπίχρισμα ἀπό ἀσβεστοκονίαμα<br />

μέ μικρές ἐγχαράξεις ἀπό μυστρί.<br />

Μετά τήν προέκταση τοῦ ναοῦ ἀνοίχθηκε καί<br />

δεύτερη θύρα στό νότιο κλίτος, μέ ἁπλό λίθινο<br />

πλαίσιο, ὅπου στό ὑπέρθυρο ἀνάμεσα σέ ρόδακα<br />

μέ ἀνάγλυφο σταυρό εἶναι χαραγμένη ἡ χρονολογία<br />

«185(;)1», ἔτος πού ὁλοκληρώθηκαν οἱ ἐργασίες<br />

προέκτασης τοῦ ναοῦ. Στήν ἀπόληξη τοῦ ἡμικυκλικοῦ<br />

τόξου τῆς θύρας εἶναι ἐντοιχισμένο ἕνα<br />

περίτεχνο λαϊκό λιθόγλυπτο, μιμούμενο τά λιθόγλυπτα<br />

τοῦ ἑνετικοῦ ναοῦ τῆς Παναγίας τῆς Ριζοβιγλιώτισσας<br />

στή γειτονική Κάτω Σύμη μέ τά ἔντονα<br />

ἀναγεννησιακά χαρακτηριστικά. Στήν ἴδια ὄψη διακρίνεται<br />

καί τό παράθυρο ἀνατολικά τῆς ἀρχικῆς<br />

θύρας μέ λιτό λίθινο πλαίσιο. Στή δυτική ὄψη ὁ<br />

ναός κοσμεῖται μέ στρογγυλούς διάτρητους λιθανάγλυφους<br />

φεγγίτες, ἐνῶ στήν ἴδια ὄψη θύρα μέ<br />

λιτό λίθινο πλαίσιο καί ἀναγλυφο σταυρό ὑπάρχει


καί στό βόρειο κλίτος. Τήν ἐξωτερική εἰκόνα συμπληρώνουν<br />

στήν ἀνατολική ὄψη τά λίθινα περίτεχνα<br />

φωτιστικά ἁγιοθύριδα στίς ἁψίδες τοῦ ἱεροῦ βήματος<br />

καί οἱ λιθανάγλυφοι φεγγίτες.<br />

Στό ἐσωτερικό τοῦ ναοῦ δεσπόζουν τά περί-


τεχνα ξυλόγλυπτα τέμπλα μέ βαθύ σκάλισμα καί<br />

διάφορες παραστάσεις ἀπό τό φυτικό καί ζωικό<br />

βασίλειο, κυρίως στό κλίτος τῆς Μεταμόρφωσης,<br />

ἐνῶ τοῦ κλίτους τῆς Κοιμήσεως καί τοῦ Τιμίου<br />

Προδρόμου εἶναι πολύ λιτό μέ ἐλάχιστα σκαλίσματα,<br />

κυρίως στίς θύρες καί τά Λυπηρά. Φιλοτεχνήθηκαν<br />

ἀπό διαφορετικούς τεχνίτες καί θεωροῦνται<br />

ἔργα τῶν περίφημων Νιταδόρων λαϊκῶν<br />

ξυλογλυπτῶν, ἀπό τήν περιοχή κυρίως τοῦ Ὀροπεδίου<br />

Λασιθίου, πού ἐργάστηκαν σέ ὅλα κυρίως<br />

τά χωριά γύρω ἀπό τά Λασιθιώτικα Βουνά καί μᾶς<br />

χάρισαν ἔργα ἀπαράμιλλης καλλιτεχνικῆς ἀξίας.<br />

Ὅλες οἱ δεσποτικές εἰκόνες εἶναι ἔργα τοῦ λαϊκοῦ<br />

ἁγιογράφου ἀπό τή Βιάννο Ἐμμανουήλ Κόμη ἤ<br />

Τσουπάκη καί χρονολογοῦνται στά τέλη τοῦ 19ου<br />

ἤ στίς ἀρχές τοῦ 20οῦ αἰ.<br />

Ὁ ναός, πού ἀνήκει στήν Ἐνορία Ρίζας Ἱεράπετρας,<br />

ἔχει ὑποστεῖ ἐκτεταμένες φθορές καί χρήζει<br />

ἄμεσης συντήρησης.<br />

3. Ναός Ἁγίων Ἀποστόλων στό Ὀροπέδιο τοῦ<br />

Λαπάθου<br />

Στό κέντρο περίπου τοῦ μαγευτικῆς ὀμορφιᾶς καί<br />

σπάνιου κάλλους Ὀροπεδίου τοῦ Λαπάθου βρίσκεται<br />

ὁ μονόχωρος καμαροσκεπής Ναός τῶν<br />

Ἁγίων Ἀποστόλων.


Οἰκοδομήθηκε τήν τελευταία δεκαετία τοῦ 19ου<br />

αἰ. μέ μέριμνα τῆς Ἐνοριακῆς Ἐπιτροπείας Ἐπάνω<br />

Σύμης, ἡ ὁποία ἀποτελοῦσε ἐκείνη τήν ἐποχή ξεχωριστή<br />

Ἐνοριακή Ἐπιτροπεία, καί ἐγκαινιάστηκε<br />

ἀπό τόν τότε Ἐπίσκοπο Ἱερᾶς καί Σητείας Ἀμβρόσιο<br />

Σφακιανάκη στίς 30 Ἰουνίου τοῦ ἔτους 1903, ἡμέρα<br />

τῆς πανηγύρεως.<br />

Ὁ ναός εἶναι κτισμένος μέ πωρόλιθο τῆς περιοχῆς,<br />

ἀπό λαϊκούς τεχνίτες. Ἡ θύρα στή νότια<br />

ὄψη, ὅπως καί τά παράθυρα στόν νότιο καί βόρειο<br />

τοῖχο, ἔχουν λιτό λίθινο πλαίσιο, ἐνῶ διάτρητα καί<br />

λιθανάγλυφα λαϊκά εἶναι τό φωτιστικό ἁγιοθύριδο<br />

στήν ἁψίδα τοῦ Ἱεροῦ Βήματος καί ὁ φεγγίτης<br />

στήν ἀνατολική ὄψη.


Τό τέμπλο εἶναι νεώτερο καί ἁπλό μέ σανίδες,<br />

ἐνῶ οἱ φορητές εἰκόνες εἶναι νεώτερες, τίς ὁποῖες<br />

φιλοτέχνησε τό ἔτος 1982 ὁ γνωστός ἁγιογράφος<br />

ἀπό τόν Ἅγιο Βασίλειο Βιάννου Ἰωάννης Ἐμμανουήλ<br />

Ψαράκης, σέ ἡλικία 79 ἐτῶν, μέ τήν ἀναγεννησιακή<br />

τεχνοτροπία, ὅπως τή διδάχθηκε σέ νεαρά ἡλικία<br />

στίς Καρυές τοῦ Ἁγίου Ὄρους τή δεκαετία τοῦ<br />

1930. Ἀπό τό παλιό τέμπλο σώζεται μόνο ἡ μεγάλων<br />

διαστάσεων εἰκόνα τῶν<br />

Ἁγίων Ἀποστόλων, ἔργο<br />

τοῦ ἁγιογράφου Εὐαγγέλου<br />

Διακάκη καί ἀναγράφει<br />

χρονολογία 1933.<br />

Ὁ Ναός ἀνήκει σήμερα<br />

στήν Ἐνορία Ρίζας Ἱεράπετρας<br />

καί συντηρήθηκε ἐξ<br />

ὁλοκλήρου τίς ἀρχές τῆς<br />

δεκαετίας τοῦ 2010.<br />

Ἀξίζει νά σημειωθεῖ ὅτι τό ὀροπέδιο τῆς Λαπάθου<br />

ὑπῆρξε καταφύγιο τῶν Χαΐνηδων κατά τά<br />

χρόνια τῆς τουρκοκρατίας καί τῶν ἀνταρτῶν κατά<br />

τή Γερμανοϊταλική κατοχή, καί εἰδικότερα ἦταν τό<br />

λημέρι τῆς ἀντιστασιακῆς ὁμάδας τοῦ Καπετάν<br />

Μανώλη Μπαντουβᾶ.


7 ΓΔΟΧΙΑ 7<br />

1. Ἐνοριακός ναός Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου<br />

- Ἁγίου Δημητρίου<br />

Ὁ δίκλιτος ἐνοριακός ναός τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς<br />

Θεοτόκου (νότιο κλίτος) καί τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος<br />

Δημητρίου τοῦ Μυροβλήτου (βόρειο<br />

κλίτος) βρίσκεται στήν εἴσοδο τῶν Γδοχίων, βορειοδυτικά<br />

τοῦ χωριοῦ καί πολύ κοντά στόν ἐπαρχιακό<br />

δρόμο Ἱεράπετρας-Βιάννου. Εἶναι παράλληλα<br />

καί ὁ κοιμητηριακός ναός τῆς Ἐνορίας τῶν Γδοχίων<br />

πού περιλαμβάνει τούς συνοικισμούς Δασκαλιανά,<br />

Παπαδιανά, Κάτω Γδόχια καί Βάτος.<br />

Στόν ναό ἀπηχεῖται ἡ τεχνοτροπία τοῦ κλασσι -<br />

κισμοῦ τῆς Ἑνετοκρατίας καί τοῦ νεοκλασσικισμοῦ<br />

τοῦ 19ου αἰ., μέ ἐπιβίωση τῶν τάσεων σέ λαϊκή<br />

ἀπόδοση τοῦ 18ου αἰ. καί τῶν ἀρχῶν τοῦ 19ου αἰ.<br />

Ὁ δίχωρος καμαροσκεπής ναός, εἶναι ρυθμοῦ<br />

βασιλικῆς καί κτίστηκε κατά τό πρῶτο μισό τοῦ<br />

19ου αἰ. Κοσμεῖται μέ ἕνα ἀπό τά ἐπιβλητικότερα<br />

καί ὡραιότερα λίθινα κωδωνοστάσια, χαρακτηριστικό<br />

δεῖγμα τῆς λαϊκῆς λιθογλυπτικῆς στήν Κρήτη,<br />

καθώς καί ἀνάλογα θυρώματα στήν κύρια εἴσοδο


στή νότια ὄψη. Στό θύρωμα τῆς δυτικῆς ὄψης τοῦ<br />

ναοῦ, ὅπου ὑπάρχει θύρα καί φωτιστικό παράθυρο,<br />

εἶναι χαραγμένη ἡ χρονολογία 1831, ἐνῶ περίτεχνα<br />

εἶναι ὅλα τά λιθόκτιστα πλαίσια τῶν θυρῶν καί τῶν<br />

παραθύρων, οἱ λιτοί ρόδακες καί τά λίθινα φωτιστικά<br />

ἁγιοθύριδα τοῦ ναοῦ. Ξεχωριστό εἶναι τό<br />

θύρωμα τῆς κύριας εἰσόδου στή νότια ὄψη, ὅπου<br />

ὑπάρχουν ἀνάγλυφες παραστάσεις τοῦ Εὐαγγελισμοῦ<br />

τῆς Θεοτόκου καί τοῦ Ἁγίου Δημητρίου στόν<br />

δεξιό καί τόν ἀριστερό κιονίσκο ἀντίστοιχα. Κοσμημένο<br />

μέ ἀνάγλυφη διακόσμηση εἶναι καί τό<br />

ὑπερυψωμένο ἡμικυκλικό τόξο πάνω ἀπό τή θύρα.<br />

Τό περίτεχνο τρίλοβο λιθόγλυπτο κωδωνοστά-


σιο, πάνω ἀπό τήν κεντρική εἴσοδο (νότια) εἶναι<br />

δομημένο ἀπό ὀρθογώνιους ἀσβεστόλιθους, μέ<br />

ἐγχάρακτη τήν ἡμερομηνία 20 Μαρτίου 1890. Συντηρήθηκε<br />

καί ἀνακαινίστηκε ἀρχικά ἀρχές τῆς δεκαετίας<br />

τοῦ 1990 μέ εὐθύνη τῆς τότε 13ης Ἐφορείας<br />

Ἀρχαιοτήτων Κρήτης καί χρηματοδότηση τοῦ<br />

Ὑπουργείου Πολιτισμοῦ καί τοῦ Ε.Ο.Τ. Ἡ συντήρηση<br />

ὅμως ἀποδείχθηκε ἀνεπαρκής λόγω τῆς ἀκαταλληλότητας<br />

τῶν ὑλικῶν πού χρησιμοποιήθηκαν<br />

καί τό ἔτος 2010 μέ δαπάνες τῆς Ἐνορίας Γδοχίων<br />

συντηρήθηκε καί ἀνακατασκευάστηκε ἐκ νέου, μέ<br />

τή χρήση νέων καί κατάλληλων ὑλικῶν, ἀπό τό συνεργεῖο<br />

τοῦ εἰδικοῦ συντηρητῆ ἔργων τέχνης κ.<br />

Μιχαήλ Τρουλλινοῦ, μέ ἄδεια καί ἐπίβλεψη τῆς<br />

τότε 13ης ΕΦΑΚ.<br />

Ἀξίζει νά σημειωθεῖ ὅτι οἱ κεντρικοί πεσσοί<br />

διατομῆς τοῦ περίτεχνου κωδωνοστασίου εἶναι<br />

59Χ50 (ὄψη) ἑκατοστά, ἔχουν ὕψος 151 ἑκ. καί ἐπιστρέφονται<br />

μέ κορδόνι καί στή συνέχεια μέ κορνίζα<br />

πάνω στήν ὁποία ἑδράζονται τά τόξα. Οἱ ἀποστάσεις<br />

μεταξύ τῶν πεσσῶν εἶναι 70 ἑκ. Στήν ἴδια<br />

κατακόρυφο μέ τούς πεσσούς, τά τόξα περιβάλλονται<br />

μέ διάκοσμο καί Χερουβίμ στό κέντρο τοῦ<br />

κάμπου, ἐνῶ ἐπιστρέφονται μέ κορνίζα κανονικῆς<br />

ἀμπέλου, ὅπως τά τέμπλα τῆς περιοχῆς, μέ ὕψος<br />

252 ἑκ. ἀπό τή βάση τοῦ καμπαναριοῦ.


Τό κλειδί τῶν τόξων ἐξέχει ἐλαφρά καί εἶναι<br />

διακοσμημένο μέ σχηματοποιημένο ἥλιο. Πάνω<br />

ἀπό τήν κορνίζα ἑδράζεται ὁ τρίτος λοβός πού<br />

εἶναι παρόμοιος μέ τούς κάτω, μέ διατομή πεσσῶν<br />

45Χ45 ἑκατοστά καί ὕψος 163 ἑκατοστά, ἐνῶ τό<br />

ἄνοιγμα μεταξύ των πεσσῶν εἶναι 50 ἑκατοστά.<br />

Τά δύο κλίτη συνδέονται ἐσωτερικά μέ δύο<br />

τόξα ἐπικοινωνίας στηριζόμενα σέ κίονες. Προφανῶς<br />

οἰκοδομήθηκε ἀρχικά τό νότιο κλίτος, ἀφιερωμένο<br />

στόν Εὐαγγελισμό τῆς Θεοτόκου, καί ἀργότερα,<br />

κατά τή συνήθη τακτική τῆς ἐποχῆς γιά τήν<br />

ἐξυπηρέτηση τῶν αὐξανόμενων λειτουργικῶν<br />

ἀναγκῶν τῶν κατοίκων, ἀνοίχτηκαν τά δύο τόξα<br />

καί προστέθηκε τό βόρειο κλίτος, ἀφιερωμένο<br />

στόν Ἅγιο Δημήτριο.<br />

Οἱ διαφορετικές φάσεις κατασκευῆς διακρίνονται<br />

καί στά ξυλόγλυπτα τέμπλα, πού


ἔχουν βαθύ καί λεπτό σκάλισμα καί στίς τρεῖς<br />

ζῶνες, ὅπως καί στά λυπηρά καί τά ἀναστάσιμα,<br />

ἔργα ἀξιόλογης λαϊκῆς τέχνης τῶν φημισμένων Νιταδόρων<br />

τῆς Σχολῆς τοῦ Λασιθίου, μέ ἐξέχον στήν<br />

ποιότητα δουλειᾶς τό τέμπλο τοῦ κλίτους τοῦ Εὐαγγελισμοῦ.<br />

Οἱ εἰκόνες στό νότιο κλίτος, πού εἶναι ἀφιερωμένο<br />

στόν Εὐαγγελισμό τῆς Θεοτόκου, εἶναι ἐνυπόγραφα<br />

ἔργα τοῦ γνωστοῦ ζωγράφου Ἐμμανουήλ<br />

Σεργάκη, μέ παλαιότερη τήν εἰκόνα τοῦ Μιχαήλ<br />

Ἀρχαγγέλλου μέ χρονολογία 1834.<br />

Οἱ εἰκόνες στό βόρειο κλίτος τοῦ Ἁγίου Δημητρίου<br />

φιλοτεχνήθηκαν τό διάστημα 1880-1884 ἀπό<br />

τόν Βιαννίτη ἁγιογράφο Ἐμμανουήλ Κόμη ἤ Τσουπάκη,<br />

ὁ ὁποῖος ἁγιογράφησε καί τίς τρεῖς παραστάσεις<br />

στό κάτω διάζωμα τοῦ τέμπλου μέ τίς<br />

εἰκόνες τῆς θυσίας τοῦ Ἀβραάμ καί τῶν Ὁσίων<br />

Ἀντωνίου καί Σάββα τοῦ Ἡγιασμένου.


Ἡ φορητή εἰκόνα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου,<br />

πού βρίσκεται στό κεντρικό προσκυνητάρι<br />

κοντά στό τέμπλο, φέρει τή χρονολογία 1845, καί ἡ<br />

φορητή εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, μέ τή χρονολογία<br />

1834, πού φυλάσσεται στό ἄλλο προσκυνητάρι ἀνά-


μεσα στά δύο κλίτη στό κέντρο τοῦ ναοῦ, εἶναι<br />

ἔργα τοῦ ἁγιογράφου Ἐμμανουήλ Σεργάκη.<br />

Τά Ἱερά Ἐγκαίνια τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Δημητρίου<br />

τελέσθηκαν ἀπό τόν Ἐπίσκοπο Ἱερᾶς καί Σητείας<br />

Ἀμβρόσιο (Σφακιανάκη) στίς 26 Ὀκτωβρίου 1909.<br />

2. Ἱερός ναός Ἁγίων Δέκα Μαρτύρων<br />

Ὁ μονόχωρος καμαροσκεπής Ἱερός Ναός Ἁγίων<br />

Δέκα εἶναι κτισμένος στήν πλατεία τῶν Κάτω Γδοχίων.<br />

Ἡ ἀνέγερσή του ἔγινε τό ἔτος 1911, σύμφωνα<br />

τήν ἐγχάρακτη ἐπιγραφή στό ὑπέρθυρο τῆς κεντρικῆς<br />

εἰσόδου καί ὁλοκληρώθηκε στίς ἀρχές τῆς<br />

δεκαετίας τοῦ 1920. Ἐκείνη τήν περίοδο τά Γδόχια<br />

ἔσφυζαν ἀπό ζωή καί εἶχαν δύο Ἐφημερίους, τόν<br />

π. Ἐμμανουήλ Γιανναδάκη στόν Ἱερό Ναό Εὐαγγελισμοῦ<br />

Θεοτόκου καί τόν π. Ἀπόστολο Πατεραντωνάκη<br />

στά Κάτω Γδόχια.<br />

Ὁ ναός εἶναι εὐμεγέθης καί ἀνυψώνεται σέ μεγάλο<br />

ὕψος. Τό λιθόκτιστο πλαίσιο πού κοσμεῖ τίς<br />

θύρες, τήν κεντρική στή βόρεια πλευρά, καί τή<br />

δευτερεύουσα στή δυτική, ὅπως καί τά ὀκτώ τετράγωνα<br />

παράθυρα, τέσσερα μεγάλα (δύο σέ κάθε<br />

πλευρά) στό ὕψος τῆς κεντρικῆς θύρας στή βόρεια<br />

καί νότια ὄψη, καί ἀντίστοιχα τέσσερα μικρά φωτιστικά<br />

(δύο σέ κάθε πλευρά) σέ μεγαλύτερο ὕψος,<br />

εἶναι ἁπλά χωρίς ἰδιαίτερη ἀνάγλυφη διακόσμηση.


Λιτό εἶναι καί τό καμπυλωτό τόξο πάνω ἀπό τίς<br />

θύρες, ἡ βάση τοῦ ὁποίου διακοσμεῖται μέ περίτεχνο<br />

διάκοσμο. Στό ὑπέρθυρο τῆς κεντρικῆς εἰ -<br />

σόδου ἀναγράφεται ἡ γνωστή «καρκινική» φράση<br />

(διαβάζεται τό ἴδιο ἀπό ἀριστερά καί δεξιά)<br />

«ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ ΜΗ ΜΟΝΑΝ ΟΨΙΝ».<br />

Πάνω ἀπό τό ἡμικυκλικό τόξο τῆς θύρας εἶναι<br />

ἐντοιχισμένος ἕνας λιθόγλυπτος λίθος μέ χρονολογία<br />

1911-1920, ἀνάμεσα σέ ἄλλους λαξευμένους<br />

λίθους, ἐντοιχισμένοι σέ λίθινο πλαίσιο. Προφανῶς<br />

ἦταν ἡ βάση τοῦ λιθόκτιστου καμπαναριοῦ, τό<br />

ὁποῖο καταστράφηκε καί ἀντικαταστάθηκε μέ νέο<br />

μονόλοβο ἀπό τσιμέντο. Ὁ ναός στήν ἀνατολική<br />

καί δυτική ὄψη κοσμεῖται μέ στρογγυλούς διάτρη-


τους λιθανάγλυφους φεγγίτες. Τήν εἰκόνα συμπληρώνουν<br />

τά λιτό λίθινο τετράγωνο φωτιστικό ἁγιοθύριδο<br />

στήν ἁψίδα τοῦ ἱεροῦ βήματος.<br />

Ἀτυχής θεωρεῖται καί ἡ κατασκευή περιμετρικά<br />

διπλοῦ γείσου μέ δοκάρια ἀπό σκυρόδεμα στίς ἀρχές<br />

τῆς δεκαετίας τοῦ 1960 γιά νά στερεωθεῖ ὁ ναός.<br />

Τό ξύλινο τέμπλο τοῦ ναοῦ εἶναι ζωγραφιστό,<br />

ἔργο τοῦ λαϊκοῦ ξυλουργοῦ τῆς περιοχῆς Ἐμμανουήλ<br />

Γιανναδάκη τοῦ Γεωργίου ἀπό τόν Συκολόγο,<br />

δωρεά τοῦ κτήτορα Νικολάου Πηγιάκη καί τοῦ Γ.<br />

Ἐπιτροπάκη. Οἱ εἰκόνες τοῦ τέμπλου, τά λυπηρά<br />

καί τά ἀναστάσιμα, ὅπως καί τό δωδεκάορτο εἶναι<br />

ἀξιόλογης ἀναγεννησιακῆς τέχνης. Ἔργο τῆς Ἀδελφότητος<br />

Θεοφαναίων ἀπό τή Σκήτη τῶν Καυσοκαλυβίων<br />

τοῦ Ἁγίου Ὄρους, οἱ ὁποῖοι ἐνυπογράφουν<br />

τήν εἰκόνα τῶν Ἁγίων Δέκα στό προσκυνητάρι,<br />

πού φέρει χρονολογία 1920, καθώς καί τήν εἰκόνα<br />

Δεσπότου Χριστοῦ, μέ χρονολογία 1921.<br />

Κτήτορας τοῦ ναοῦ ἦταν ὁ Νικόλαος Πηγιάκης,<br />

οἰκοδόμος στό ἐπάγγελμα, ὁ ὁποῖος ἔκανε τάξιμο<br />

στούς Ἁγίους Δέκα Μάρτυρες τῆς Κρήτης, μετά<br />

τήν ἀποφυλάκισή του νά κτίσει ναό. Ἐπίσης, ἡ παράδοση<br />

ἀναφέρει πολλά θαύματα τῶν Ἁγίων, μεταξύ<br />

τῶν ὁποίων ἦταν ἡ διάσωση μέ θαυματουργικό<br />

τρόπο τοῦ μοναχοπαιδιοῦ τοῦ κτήτορα Ἰωάννου<br />

Πηγιάκη στό Μικρασιατικό μέτωπο τό 1922, ἀλλά


καί κατά τίς ἐκτελέσεις στά χωριά τῆς Βιάννου τή<br />

Γερμανική Κατοχή στίς 14 Σεπτεμβρίου τοῦ 1943.<br />

Ὁ ναός ἐγκαινιάστηκε μετά τήν κοίμηση τοῦ<br />

Ἐπισκόπου Ἱερᾶς καί Σητείας Ἀμβροσίου, πιθανόν<br />

τό ἔτος 1930, ἀπό τόν τότε Ἐπίσκοπο Πέτρας Διο-


νύσιο Μαραγκουδάκη, κατ᾽ ἐντολή τοῦ τοποτηρητῆ<br />

τῆς χηρεύουσας Ἐπισκοπῆς Ἱερᾶς καί Σητείας Μητροπολίτου<br />

Κρήτης Τίτου Ζωγραφίδη.<br />

3. Ἱερός ναός Ἁγίου Γεωργίου<br />

Ὁ Ἱερός Ναός Ἁγίου Γεωργίου εἶναι ὁ νεώτερος<br />

ναός τῆς Ἐνορίας Γδοχίων καί βρίσκεται στά «Παπαδιανά»,<br />

δυτικά τοῦ οἰκισμοῦ. Εἶναι ἀρχιτεκτονικοῦ<br />

ρυθμοῦ σταυροειδοῦς μέ τροῦλο καί κτίστηκε τά<br />

ἔτη 1967-1968 μέ δαπάνη τῆς Ἑλένης Μανουσάκη,<br />

συζύγου τοῦ Στρατηγοῦ ἀπό τήν Κάτω Σύμη Βιάννου<br />

Δημητρίου Μανουσάκη, λόγῳ τάματός της.<br />

Ὅπως ἀναγράφει μαρμάρινη πλάκα στήν εἴσοδο<br />

τοῦ ναοῦ, ἡ κτητόρισσα ἀνήγειρε τόν ναό τοῦ Ἁγίου<br />

Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου τοῦ Τροπαιο φόρου καί<br />

Θαυματουργοῦ, ἐπειδή ὁ Ἅγιος «διέσωσε τόν υἱόν<br />

αὐτῆς Νικόλαον Δημ. Μανουσάκη, ἰατρόν τήν<br />

15/9/1943», κατά τήν ἐκτέλεση τῶν κατοίκων τῶν<br />

Γδοχίων ἀπό τά Γερμανικά στρατεύματα κατοχῆς.


Τό τέμπλο τοῦ ναοῦ εἶναι γύψινο μέ ἀνάφλυφο<br />

διάκοσμο καί οἱ τέσσερις εἰκόνες του ἔχουν φιλοτεχνηθεῖ<br />

ἀπό τόν ἁγιογράφο Δημήτριο Καλλέργη,<br />

ἀπό τόν Ἅγιο Βασίλειο Βιάννου. Τά σχέδια τοῦ<br />

ναοῦ ἐκπονήθηκαν ἀπό τόν Μηχανικό Χαρίλαο<br />

Μιχελινάκη, κάτοικο Ἀθηνῶν, ἐνῶ τό ἀπό λευκό<br />

τσιμέντο εἰκονοστάσι (τέμπλο) κατασκευάστηκε<br />

ἀπό τόν Ἀντώνιο Κελαντωνάκη.<br />

Ὁ ναός θεμελιώθηκε τό ἔτος 1967 ἀπό τόν τότε<br />

Ἐφημέριο Γδοχίων π. Ἐμμανουήλ Γιανναδάκη, καί<br />

τά Ἱερά Ἐγκαίνια τελέσθηκαν ἀπό τόν μακαριστό<br />

Μητροπολίτη Ἱεραπύτνης καί Σητείας κυρό Φιλόθεο<br />

Β΄ (Βουζουνεράκη) στίς 18 Ἀπριλίου 1968.


4. Ἱερός ναός Ἁγίου Παντελεήμονος-Ἁγίας<br />

Πελαγίας στόν οἰκισμό Βάτος<br />

Ὁ Ἱερός Ναός τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος καί τῆς<br />

Ἁγίας Πελαγίας βρίσκεται στόν παραθαλάσσιο<br />

οἰκισμό Βάτος καί ἀνεγέρθηκε στά μέσα τοῦ 19ου<br />

αἰ., ὅπως μαρτυρεῖ ἡ χαραγμένη στό ὑπέρθυρο<br />

τῆς εἰσόδου χρονολογία 1859. Ἀρχιτεκτονικά ὁ<br />

ναός ἀνήκει στήν κατηγορία τῶν δίκογχων ναῶν,<br />

δηλαδή εἶναι μονόχωρος καμαροσκεπής ναός μέ<br />

δύο ἁψίδες. Ἡ ἁγία Τράπεζα στή βόρεια ἁψίδα<br />

εἶναι ἀφιερωμένη στήν Ἁγία Πελαγία (8 Ὀκτωβρίου)<br />

καί ἡ ἁγία Τράπεζα στή νότια ἁψίδα εἶναι ἀφιερωμένη<br />

στόν Ἅγιο Παντελεήμονα (27 Ἰουλίου). Τό


ξύλινο τέμπλο τοῦ ναοῦ εἶναι ζωγραφιστό καί οἱ<br />

εἰκόνες του εἶναι ἔργο λαϊκότροπου ἁγιογράφου.<br />

Σύμφωνα μέ τή μαρτυρία παλαιῶν κατοίκων τῆς<br />

περιοχῆς, κατά τήν περίοδο τῆς Γερμανοϊταλικῆς<br />

κατοχῆς οἱ Ἰταλοί στρατιῶτες, πού εἶχαν μετατρέψει<br />

τόν ναό σέ φυλάκιο, ἔφυγαν ἔντρομοι, διότι εἶδαν<br />

μιά νύκτα στόν ὕπνο τους τόν ἅγιο Παντελεήμονα<br />

νά τούς διατάζει νά ἐγκαταλείψουν τόν ναό του.


7 ΜΟΥΡΝΙΕΣ 7<br />

1. Ἐνοριακός ναός Ἁγίου Χαραλάμπους - Ἁγίων<br />

Πάντων<br />

Ὁ ἐνοριακός ναός τῶν Μουρνιῶν, πού δεσπόζει<br />

στό ψηλότερο σημεῖο τοῦ χωριοῦ, εἶναι διπλός,<br />

δίδυμος καμαροσκεπής ναός μέ δύο κλίτη, τά<br />

ὁποῖα συνδέονται ἐσωτερικά μέ χαμηλά τόξα ἐπικοινωνίας.<br />

Πιθανόν οἰκοδομήθηκε στή θέση μικρότερου<br />

ναοῦ, ἀφιερωμένου στόν προστάτη τοῦ<br />

οἰκισμοῦ Ἅγιο ἱερομάρτυρα Χαράλαμπο. Στό νέο<br />

καί εὐμεγέθη ναό, τό νότιο κλίτος ἀφιερώθηκε<br />

στόν πολιούχο Ἅγιο καί τό βόρειο κλίτος στούς<br />

Ἁγίους Πάντες.<br />

Στή νότια ὄψη διακρίνεται ἡ θύρα μέ ἁπλό λίθινο<br />

πλαίσιο, ὅπου στό ὑπέρθυρο ὑπάρχει ρόδακας μέ<br />

ἀνάγλυφο σταυρό. Πάνω ἀπό τό ἀνάγλυφο ἡμικυκλικό<br />

τόξο τῆς θύρας εἶναι ἐντοιχισμένο ἕνα<br />

περίτεχνο λιθόγλυπτο, πού μιμεῖται τά ἑνετικά λιθανάγλυφα<br />

τοῦ ναοῦ τῆς Παναγίας τῆς Ριζοβιγλιώτισσας<br />

στήν Κάτω Σύμη. Ἔτσι κατά τήν προσφιλή<br />

τακτική τῆς ἐποχῆς διακρίνονται στοιχεῖα τῆς τεχνοτροπίας<br />

τοῦ κλασσικισμοῦ τῆς Ἑνετοκρατίας


καί τοῦ νεοκλασσικισμοῦ τοῦ 19ου αἰ., μέ τίς τάσεις<br />

σέ λαϊκή ἀπόδοση τοῦ 18ου αἰ. καί τῶν ἀρχῶν τοῦ<br />

19ου αἰ. νά ἐπιβιώνουν.<br />

Δεξιά τῆς θύρας διακρίνεται τό παράθυρο μέ<br />

λιτό λίθινο πλαίσιο διακοσμημένο λαϊκότροπα,<br />

ὅπου στό ὑπέρθυρο ἀνάμεσα σέ δύο ρόδακες καί<br />

ἕνα ἀνάγλυφο σταυρό εἶναι χαραγμένη ἡ ἡμερομηνία<br />

«1876 ΜΑΡΤΙΟΥ 7». Ἡ χρονολογία αὐτή, 1876,<br />

μέ τήν ἴδια διακόσμηση εἶναι χαραγμένη καί στό<br />

ὑπέρθυρο τῆς θύρας τοῦ ἱεροῦ βήματος μέ λίθινο<br />

ἁπλό πλαίσιο. Τή νότια ὄψη συμπληρώνει τό περίτεχνο<br />

τρίλοβο κωδωνοστάσιο ἀπό λαξευμένο


πωρόλιθο, μέ λαϊκότροπη διακόσμηση. Στή βάση<br />

του σέ διακοσμημένο ρόδακα εἶναι χαραγμένη ἡ<br />

ἐπιγραφή «10 ΜΑΪΟΥ 1892», ὅπου ἀσφαλῶς μᾶς<br />

δίδει πληροφορίες γιά τό ἔτος κατασκευῆς του.<br />

Ἡ ἴδια περίπου χρονολογία, «ΤΟ 15 ΜΑΪΟΥ 1892»<br />

εἶναι χαραγμένη στήν πρόσοψη, ἀνάμεσα καί στά<br />

τόξα τῶν δύο λοβῶν καί τή βάση τοῦ τρίτου. Θύρα<br />

μέ λίθινο ἁπλό πλαίσιο, κυματοειδές γεῖσο καί ἡμικυκλικό<br />

τόξο, ὑπάρχει στή δυτική ὄψη, στό βόρειο<br />

κλίτος. Στό ὑπέρθυρο, ἀνάμεσα σέ λιθανάγλυφο<br />

κυκλικό ρόδακα πού στό κέντρο του σχηματίζεται<br />

σταυρό, εἶναι χαραγμένη ἐπίσης ἡ χρονολογία


«1876». Στή βόρεια ὄψη ὑπάρχουν ἕνα μικρό καί<br />

μεγάλο παράθυρο μέ λίθινα ἁπλά πλαίσια ἀπό λαξευμένους<br />

πωρόλιθους, κοσμημένα μέ ρόδακες,<br />

σταυρούς, δένδρα καί ἄλλα κοσμήματα καί μέ κυματοειδῆ<br />

γεῖσα. Ὁ ναός στήν ἀνατολική ὄψη κοσμεῖται<br />

μέ διαφορετικούς γιά κάθε κλίτος στρογγυλούς<br />

διάτρητους λιθανάγλυφους φεγγίτες, πού<br />

σχηματίζουν σταυρό, ἐνῶ διαφορετική εἶναι καί ἡ<br />

κόσμηση τῶν λίθινων φωτιστικῶν ἁγιοθύριδων στίς<br />

ἁψίδες τοῦ ἱεροῦ βήματος.<br />

Ἐσωτερικά τά δύο κλίτη συνδέονται μεταξύ<br />

τους μέ χαμηλά τόξα ἐπικοινωνίας. Ἐντυπωσιακά<br />

θεωροῦνται τά περίτεχνα ἐπιχρυσωμένα ξυλόγλυπτα<br />

τέμπλα μέ βαθύ καί λεπτό σκάλισμα καί διάφορες<br />

παραστάσεις ἀπό τό φυτικό καί ζωικό βασίλειο,<br />

τά λυπηρά καί τά ἀναστάσιμα ἐξαιρετικῆς<br />

τέχνης καθώς καί οἱ δεσποτικές εἰκόνες καί τά<br />

δωδεκάορτα. Εἶναι διαφορετικῆς περιόδου καί τεχνοτροπίας<br />

καί φιλοτεχνήθηκαν ἀπό διαφορετικούς<br />

τεχνίτες. Οἱ δεσποτικές εἰκόνες τοῦ ἀφιερωμένου<br />

στόν προστάτη ἅγιο Χαράλαμπο νότιου<br />

κλίτους εἶναι ἐνυπόγραφα ἔργα τοῦ γνωστοῦ ζωγράφου<br />

Ἐμμανουήλ Σεργάκη καί ἀναγράφουν ἡ<br />

μέν εἰκόνα τοῦ ἁγίου Χαραλάμπους μέ σκηνές ἀπό<br />

τόν βίο του τή χρονολογία 1835, ἐνῶ ἡ εἰκόνα τοῦ<br />

ἔνθρονου Χριστοῦ στόν τύπο τοῦ Μεγάλου Ἀρχιε-


ρέως 1858. Κατά πᾶσα πιθανότητα προέρχονται<br />

ἀπό τόν ἀρχικό ναό. Χρονολογικά συμπίπτουν καί<br />

οἱ εἰκόνες τῶν λυπηρῶν καί τοῦ δωδεκάορτου.<br />

Οἱ δεσποτικές εἰκόνες τοῦ βόρειου κλίτους,<br />

τῶν βημοθύρων, τῶν εἰκόνων τοῦ πρώτου ἐπιπέδου<br />

τοῦ τέμπλου, πού ἀπεικονίζουν τίς παραστάσεις


τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου, τῆς Νήψεως τῶν ποδῶν<br />

τοῦ Χριστοῦ καί τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου, τοῦ Δωδεακαόρτου<br />

καί τῶν Ἀναστάσιμων εἶναι ἔργα λαϊκῆς<br />

τεχνοτροπίας τοῦ ζωγράφου τῆς περιοχῆς Ἐμμανουήλ<br />

Κόμη ἤ Τσουπάκη ἀπό τήν Βιάννο καί κάποιες<br />

ἀναγράφουν χρονολογία 1882.<br />

Ὁ ναός ἦταν κοιμητηριακός μέχρι καί τό 1901.<br />

Ἀξιοσημείωτο θεωρεῖται καί τό σωζόμενο μέχρι<br />

σήμερα ὀστεοφυλάκειο, πού ἀναγράφει σχηματισμένη<br />

μέ κεράμους ἡμερομηνία 1876.<br />

Τά ἔτη 2000-2002 πραγματοποιήθηκαν ἀπό<br />

τόν συντηρητή ἔργων τέχνης Μιχαήλ Τρουλλινό<br />

καί τήν ὁμάδα του ἐργασίες καθαρισμοῦ καί συντήρησης<br />

τῶν τέμπλων καί ὅλων τῶν φορητῶν εἰκόνων.<br />

Ἐπίσης, ὁ ἴδιος συντηρητής συντήρησε καί<br />

ἐπισκεύασε τό κωδωνοστάσιο. Ἐργασίες ἐπισκευῆς<br />

καί ἀποκατάστασης ἔγιναν ἐπίσης τό ἔτος 2010<br />

στά ἐξωτερικά ἐπιχρίσματα μέ ἐνδεδειγμένα κονιάματα,<br />

στά λίθινα πλαίσια τῶν θυρῶν καί τῶν παραθύρων<br />

καί στούς θόλους τοῦ ναοῦ.<br />

2. Κοιμητηριακός ναός Ἁγίας Αἰκατερίνης<br />

Στή θέση «Συνοκέφαλο», σέ ὕψωμα νοτιοδυτικά<br />

τοῦ οἰκισμοῦ τῶν Μουρνιῶν, βρίσκεται ὁ μονόχωρος<br />

καμαροσκεπής Ἱερός Ναός τῆς Ἁγίας Αἰκατερίνης.<br />

Κτίστηκε μάλλον ἀρχές τοῦ 19ου αἰώνα καί κο-


σμεῖται ἀπό σύγχρονο ἁπλό τέμπλο, χωρίς σκάλισμα.<br />

Ἀπό τό παλαιό, πού ἀντικαστάθηκε, σώζονται<br />

μόνο ὁ σταυρός καί τά λυπηρά. Κατά καιρούς ἔγιναν<br />

ἐργασίες στερέωσης καί συντήρησης, χωρίς νά<br />

ἀναδειχθοῦν τά ἐξωτερικά λίθινα στοιχεῖα τοῦ ναοῦ<br />

(φωτιστικό ἁγιοθύριδο στήν ἁψίδα, στρογγυλός<br />

φεγγίτης στήν ἀνατολική ὄψη, λίθινοι σταυροί, λίθινο<br />

πλαίσιο τῆς θύρας στή νότια ὄψη) ἀλλά ἐπικαλύφθηκαν<br />

ἀπό κονιάματα. Ἀτυχής θεωρεῖται ἡ μεταγενέστερη<br />

κατασκευή ἀκαλαίσθητου ὑπόστεγου<br />

καί κωδωνοστασίου ἀπό σκυρόδεμα στή νότια ὄψη<br />

τοῦ ναοῦ. Ὁ ναός χρησιμοποιεῖται ὡς κοιμητηριακός<br />

ἀπό τίς ἀρχές τοῦ 20οῦ αἰ. καί καλύπτει τίς ἀνάγκες<br />

τῶν κατοίκων τῆς Τοπικῆς Κοινότητας Μουρνιῶν.


ΣΤΑθΜΟΙ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ<br />

ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ<br />

1 μ.Χ. Ἡ Κρήτη ἀποτελεῖ ἐπαρχία τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας.<br />

33 μ.Χ. Κρῆτες εὐαγγελίζονται τόν Χριστιανισμό στά Ἱε -<br />

ροσόλυμα ἀπό τόν Ἀπόστολο Πέτρο (Πραξ. β΄, 10).<br />

60-61: Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὁδηγούμενος δέ σμιος<br />

στή Ρώμη διέρχεται ἀπό τόν ὅρμο τῶν Καλῶν Λιμέ νων<br />

τῆς νότιας Κρήτης (Πράξ. κζ΄ 8).<br />

65-66: Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἐγκαθιστᾶ στή Γόρ τυνα<br />

τόν μαθητή του Τίτο πρῶτο Ἐπίσκοπο τῆς νή σου, πρός<br />

τόν ὁποῖο ἔπειτα ἀπευθύνει ἀπό τή Μακεδο νία τή<br />

γνωστή ἐπιστολή.<br />

250: Διωγμοί Δεκίου. Μαρτύριο Ἁγίων Δέκα.<br />

395: Ὁριστική διαίρεση τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας.<br />

Ἡ Κρήτη ὑπάγεται στό ἀνατολικό τμῆμα (Βυζαντινή<br />

Αὐτοκρατορία).<br />

395- 824: Βυζαντινή Διοίκηση (Α΄ Περίοδος).<br />

754: Ἡ Ἐκκλησία Κρήτης ἀποσπᾶται ἐπί αὐτο κρά τορος<br />

Λέοντος Γ΄ τοῦ Ἰσαύρου ἀπό τή Ρώμη καί προ σαρ τᾶ ται<br />

ὁριστικά στήν Κωνσταντινούπολη.<br />

824: Ἡ Κρήτη κατακτᾶται ἀπό τούς Σαρακη νούς Ἄ -<br />

ραβες, οἱ ὁποῖοι καί καταστρέφουν τόν περίλα μπρο<br />

ναό τοῦ Ἀποστόλου Τίτου στή Γόρτυνα, κτίσμα τοῦ 6ου<br />

αἰ.<br />

824-961: Ἀραβική Διοίκηση.<br />

961: Ὁ Νικηφόρος Φωκᾶς ἀπελευθερώνει τήν Κρήτη<br />

καί τήν ἐπαναφέρει στή Βυζαντινή Αὐτοκρατορία.


961-1204: Βυζαντινή Διοίκηση (Β΄ Περίοδος).<br />

1211: Κατάληψη τῆς Κρήτης ἀπό τούς Βενετούς. Ἀπαγόρευση<br />

τῆς ὕπαρξης ὀρθοδόξου Μητροπολίτη καί<br />

ὀρθοδόξων Ἐπισκόπων στό νησί.<br />

1211-1669: Βενετική Διοίκηση.<br />

1272-1367: Περίοδος ἐπαναστάσεων κατά τῶν Βενετῶν.<br />

1645-1648: Κατάληψη τῆς Κρήτης ἀπό τούς Ὀθωμανούς.<br />

Ἐγκαθίδρυση καί πάλι ὀρθοδόξου Μητροπολίτη καί<br />

Ἐπισκόπων στήν Κρήτη. Πρῶτος Μητροπολίτης ὁ Νεόφυτος<br />

Πατελάρος.<br />

1669: Παράδοση τοῦ Χάνδακα στούς Ὀθωμανούς μετά<br />

ἀπό πολιορκία 21 ἐτῶν.<br />

1669-1898: Ὀθωμανική Διοίκηση.<br />

1770: Ἡ ἐπανάσταση τοῦ Δασκαλογιάννη.<br />

1821: Ἑλληνική ἐπανάσταση.<br />

1821: Θανατώνονται ἀπό τούς Τούρκους στό Ἡρά κλειο<br />

οἱ Ἀρ χιε ρεῖς τοῦ νησιοῦ: Μητροπολίτης Κρή της Γεράσιμος<br />

Παρδάλης, Ἐπίσκοπος Κνωσοῦ Νεόφυτος, Ἐπί σκοπος<br />

Χερ ρονήσου Ἰωακείμ, Ἐπίσκοπος Λάμπης Ἱερόθεος, Ἐπί -<br />

σκο πος Σητείας Ζα χα ρίας, ὁ Ἐπίσκοπος Διουπόλεως<br />

Καλ λίνικος καί ἄλλοι κληρικοί μαζί μέ προκρίτους τοῦ<br />

λαοῦ.<br />

1866: Ὁλοκαύτωμα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἀρκαδίου.<br />

1898: Ἡ Κρήτη αὐτονομεῖται. Αὐτόνομη Κρητική Πολιτεία.<br />

1900: Ψηφίζεται ὁ Πρῶτος Καταστατικός Χάρτης τῆς<br />

Ἐκ κλησίας τῆς Κρήτης (Νόμος 276 τῆς Κρητικῆς Πολι -<br />

τείας).<br />

1907: Σύνταγμα τῆς Κρητικῆς Πολι τείας.


1913: Ἡ Κρήτη ἑνώνεται μέ τό Ἑλληνικό Κράτος (1 Δεκεμβρίου).<br />

1928: (4 Σεπτεμβρίου) Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο<br />

ἀναθέτει στήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος προσωρινῶς καί<br />

ἐπιτροπικῶς τή διοίκηση τῶν Νέων Χωρῶν, δηλαδή<br />

τῶν περιοχῶν πού προσαρτήθηκαν μετά τούς Βαλκανικούς<br />

πολέμους τοῦ 1912-1913 στήν Ἑλληνική Ἐπικράτεια.<br />

Ἐξαιρεῖται ἡ Κρήτη.<br />

1961: Οἱ Ἐπισκοπές τῆς Μεγαλονήσου ἀνυψώ νο νται σέ<br />

Μητροπόλεις. Νέος Καταστατικός Χάρτης τῆς Ἐκκλησίας<br />

Κρήτης.<br />

1963: Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρ χης ΑΘΗΝΑ ΓΟ ΡΑΣ ἐπισκέπτεται<br />

τήν Κρήτη.<br />

1967: Ἡ Μητρόπολη Κρήτης ἀνυψώνεται σέ Ἀρ χιε πισκοπή<br />

ἀπό τήν Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδο τοῦ Οἰκουμενικοῦ<br />

Πατριαρ χείου (Πρᾶξις 283/1967).<br />

1992: (9-23 Νοεμβρίου) Ὁ Οἰκουμενικός Πα τριάρ χης<br />

κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ ὁ Α΄ ἐπισκέπτεται τήν Κρήτη.<br />

1993: (9 Μαρτίου) Ἐκδίδεται Πατριαρχικός Τό μος μέ<br />

τόν ὁποῖο ἀνα κηρύσσονται σέ ἐν ἐνεργείᾳ Μητροπόλεις<br />

οἱ μέχρι τότε τιμῆς ἕνεκεν Ἱερές Μητροπόλεις τῆς Κρήτης.<br />

1995: (10-11 Νοεμβρίου) Ὁ Οἰκουμενικός Πα τριάρ χης<br />

κ. κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ ὁ Α΄ ἐπισκέπτεται τήν Κρήτη γιά<br />

2η φορά καί προεξάρχει στίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις<br />

τῆς 100ετηρίδος τοῦ Ἱεροῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ Ἁγίου<br />

Μηνᾶ Ἡρακλείου.<br />

2000: • Ἐπαναφορά τοῦ θεσμοῦ τοῦ Βοηθοῦ Ἐπισκόπου.<br />

• Ἡ Ἱ. Σύνοδος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου κατατάσσει<br />

στήν χορεία τῶν Ἁγίων Νεομαρτύρων τῆς Ὀρθοδόξου


Ἐκκλησίας μας τούς Ἐπισκόπους τῆς νήσου καί τούς<br />

σύν αὐτοῖς, οἱ ὁποῖοι σφαγιάσθηκαν ἀπό τούς Τούρκους<br />

στό Ἡράκλειο τό 1821. Μεταξύ αὐτῶν καί ὁ Ἐπίσκοπος<br />

Σητείας Ζαχαρίας. Ἡ μνήμη τους τιμᾶται στίς 23 Ἰουνίου.<br />

• Πατριαρχική καί Συνοδική Πράξη 981/2000 περί μετονομασίας<br />

τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Λάμπης καί Σφακίων<br />

σέ Ἱερά Μητρόπολη Λάμπης, Συβρίτου καί Σφακίων<br />

καί τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πέτρας σέ Ἱερά Μητρόπολη<br />

Πέτρας καί Χερρονήσου.<br />

• Ἔκδοση Πατριαρχικοῦ Τόμου 1047/2000 περί ἱδρύσεως<br />

τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἀρκαλοχωρίου, Καστελλίου<br />

καί Βιάννου.<br />

2002: Ὁ Οἰκουμενικός Πα τριάρ χης κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ<br />

ἐπισκέπτεται τήν Κρήτη γιά τρίτη φορά τόν μήνα Ἰούνιο.<br />

2004: Ἡ Ἱ. Σύνοδος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου<br />

κατατάσσει στήν χορεία τῶν Ἁγίων τῆς Ὀρθοδόξου<br />

Ἐκκλησίας μας τόν Ὅσιο Ἰωσήφ τόν Γεροντογιάννη, κτήτορα<br />

τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Καψᾶ Σητείας (Πρᾶξις 970/2004).<br />

Ἡ μνήμη του τιμᾶται στίς 7/8.<br />

2008: Ἱστορική ἐπίσκεψη στήν Κρήτη (Ἡράκλειο, Γόρτυνα,<br />

Καλοί Λιμένες) στίς 16 Ὀκτωβρίου τῆς Α.Θ.Π. τοῦ<br />

Οἰκουμενικοῦ Πα τριάρ χου κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ καί<br />

τῶν Προκαθημένων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, μέ<br />

ἀφορμή τόν ἑορτασμό τῶν 2000 ἐτῶν ἀπό τή γέννηση<br />

τοῦ Ἀποστόλου Παύλου.<br />

2009: Ὁ Οἰκουμενικός Πα τριάρ χης κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ<br />

ἐπισκέπτεται τήν Κρήτη γιά 5η φορά τόν μήνα Ὀκτώβριο<br />

καί συγκεκριμένα τίς Ἱερές Μητροπόλεις Κυδωνίας καί<br />

Ἀποκορώνου καί Κισάμου καί Σελίνου.<br />

2012: Ὁ Οἰκουμενικός Πα τριάρ χης κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ<br />

ὁ Α΄ ἐπισκέπτεται τήν Κρήτη γιά 6η φορά τόν μήνα Σε-


πτέμβριο καί συγκεκριμένα τίς Ἱερές Μητροπόλεις Κυδωνίας<br />

καί Ἀποκορώνου, Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου<br />

καί Κισάμου καί Σελίνου.<br />

2016: Ἀπό 17 ἕως 26 Ἰουνίου 2016 διεξήχθησαν στήν<br />

Ὀρθόδοξη Ἀκαδημία Κρήτης στό Κολυμπάρι, ὑπό τήν<br />

Προεδρία τῆς Α.Θ.Π. τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου<br />

κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ, οἱ ἐργασίες τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης<br />

Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μέ τή συμμετοχή<br />

τῶν Προκαθημένων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν.<br />

2018: Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ<br />

ἐπισκέπτεται τήν Κρήτη ἀπό 2 ἕως 4 Ὀκτωβρίου 2018<br />

καί προεξάρχει στίς ἑορταστικές ἐκδηλώσεις 50 ἐτῶν<br />

ἀπό τήν ἵδρυση τῆς Ὀρθοδόξου Ἀκαδημίας Κρήτης.<br />

2022: Νέος Ἀρχιεπίσκοπος Κρήτης ἐκλέγεται ἀπό τήν<br />

Ἀγία καί Ἱερά Σύνοδο ὁ ἀπό Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου<br />

Σεβ. κ. Εὐγένιος στίς 10 Φεβρουαρίου 2022.<br />

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ<br />

Ἡ ἐν Κρήτῃ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία, ἀπαρτιζομένη ἐκ<br />

τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Κρήτης καί ὀκτώ Ἱερῶν Μητροπόλεων<br />

ἐν Κρήτῃ, εἶναι Ἡμιαυτόνομος ἔχουσα τήν<br />

κανονικήν ἐξάρτησιν αὐτῆς ἐκ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου<br />

(N. 4149/1961, ἄρθρον 1, κεφ. Α´).


ΙΕΡΑ ΕΠΑΡΧΙΑΚΗ ΣΥΝΟδΟ Σ<br />

ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ<br />

Πρόεδρος: † Ὁ Κρήτης Εὐγένιος<br />

Μέλη: † Ὁ Γορτύνης καί Ἀρκαδίας Μακάριος<br />

† Ὁ Ρεθύμνης καί Αὐλοποτάμου Πρόδρομος<br />

† Ὁ Κυδωνίας καί Ἀποκορώνου Δαμασκηνός<br />

† Ὁ Λάμπης, Συβρίτου καί Σφακίων Εἰρηναῖος<br />

† Ὁ Ἱεραπύτνης καί Σητείας Κύριλλος<br />

† Ὁ Πέτρας καί Χερρονήσου Γεράσιμος<br />

† Ὁ Κισάμου καί Σελίνου Ἀμφιλόχιος<br />

† Ὁ Ἀρκαλοχωρίου, Καστελλίου καί Βιάννου Ἀνδρέας<br />

Ἀρχιγραμματεύς: Ἀρχιμ. Νήφων Βασιλάκης<br />

Ὑπογραμματεύς: Ἀρχιμ. Εἰρηναῖος Μπατσάκης<br />

Κωδικογράφος: Ἀρχιμ.Εὐγένιος Καρακωνσταντάκης<br />

ΕΔΡΑ: ΗΡΑΚΛΕΙΟΝ ΚΡΗΤΗΣ, Ἁγίου Μηνᾶ 25, 712 01<br />

Τηλ. : Ἀρχιγραμματείας Ἱερᾶς Συνόδου: 2810 288658,<br />

www. ekklisiakritis.com, e-mail: info@ekklisiakritis.com


διατεταγμένες νηστεῖες<br />

Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας ἔχει κα θιερώσει τίς ἑξῆς νη στεῖες,<br />

πού ὀφείλουμε οἱ πιστοί χριστιανοί νά τηροῦμε:<br />

1. Κάθε Τετάρτη καί Παρασκευή.<br />

2. Τῶν 40 ἡμερῶν πρό τῶν Χριστου γέν νων.<br />

3. Τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς.<br />

4. Τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος.<br />

5. Τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, καί<br />

6. Τῆς Παναγίας (Δεκαπενταυγούστου).<br />

Ἀκόμη ὀφείλουμε νά νηστεύουμε:<br />

1. Τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ (14 Σεπτεμβρίου).<br />

2. Τήν παραμονή τῶν Χριστουγέννων (24 Δεκεμβρίου).<br />

3. Τήν παραμονή τῶν Θεοφανείων (5 Ἰανουαρίου), καί<br />

4. Τήν 29η Αὐγούστου, ἑορτή τῆς Ἀπο τομῆς τῆς Τιμίας Κεφαλῆς<br />

τοῦ Προδρόμου.<br />

Στίς παραπάνω 4 ἑορτές δέν καταλύεται οὔτε λάδι, ἐκτός ἄν<br />

τύχει σέ ἡμέρες Σαββάτου καί Κυ ρια κῆς, ὁπότε ἐπιβάλλεται<br />

κατάλυση οἴνου καί ἐλαίου.<br />

Κατάλυση νηστείας<br />

Kατάλυσις νηστείας σέ ὅλες τίς τροφές («εἰς πάντα») ἐπιτρέπεται<br />

στίς ἑξῆς περιπτώσεις, ἀκόμη κι ἄν τύχει Tε τάρ τη ἤ Παρασκευή:<br />

1. Ἀπό τήν Kυριακή τοῦ Tελώνου καί Φα ρισαίου μέχρι τήν<br />

Kυριακή τοῦ Ἀσώ του.<br />

2. Kατά τήν ἑβδομάδα τῆς Tυροφάγου, ἐκτός κρέατος, πού<br />

δέν καταλύεται.<br />

3. Kατά τήν Διακαινήσιμη Ἑβδομάδα.<br />

4. Kατά τήν ἑβδομάδα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.<br />

5. Ἀπό 25 Δεκεμβρίου μέχρι 4 Ἰα νουαρίου.<br />

Kατά τήν περίοδο τῶν νηστειῶν τῶν Xριστουγέννων καί τῶν<br />

Ἁγίων Ἀπο στό λων ἐπιτρέπεται κατάλυσις ἰχθύος ἐκτός Tε τάρτης<br />

καί Παρασκευῆς.


Ἐπίσης, τά Σάββατα καί τίς Κυ ριακές ὅλου τοῦ χρόνου κα τα -<br />

λύουμε λάδι καί κρασί. Ἐξαιρεῖται τό Μεγάλο Σάββατο· τότε<br />

δέν καταλύουμε οὔτε κρασί οὔτε λάδι.<br />

Τήν Πέμπτη τοῦ Μεγάλου Κανόνος, κατά ἀρχαία παράδοση,<br />

καταλύεται μόνο οἶνος.<br />

Ο δ Η Γ Ι Ε Σ<br />

Γιά τήν τέλεση<br />

τοῦ Μυστηρίου τοῦ Βαπτίσματος<br />

1. Βαπτίσεις γίνονται σέ ὅλη τή διάρκεια τοῦ ἔτους ἐκτός<br />

τῆς Με γάλης Ἑβδομάδος καί τῆς ἡμέρας τῶν Χρι στου -<br />

γέννων.<br />

2. Πρέπει νά προσάγεται πιστοποιητικό γεννήσεως (ληξιαρχική<br />

πράξη γεννήσεως) τοῦ βαπτιζομένου.<br />

3. Κατά τή βάπτιση δίδεται ἕνα ὄνομα καί αὐτό χριστιανικό.<br />

4. Τόν βαπτιζόμενο ἀναδέχεται ἕνας ἀνάδοχος καί αὐτός<br />

ὀρθόδοξος χριστια νός. Ἑτερόδοξοι, αἱρετι κοί καί ὅσοι ἔχουν<br />

τελέσει μόνο πο λι τικό γάμο δέν μποροῦν νά γίνουν ἀνάδοχοι.<br />

5. Ὁ ἀνάδοχος πρέπει νά ἔχει συ νεί δηση τῶν ὑπο χρεώσεών<br />

του καί νά εἶναι τουλάχιστον ἄνω τῶν 15 ἐτῶν.<br />

6. Τά παιδιά τῶν γονέων πού ἔχουν τελέσει πολιτικό γά -<br />

μο μποροῦν νά βαπτίζονται.<br />

7. Τά παιδιά τῶν ἀλλοδαπῶν γονέων βαπτίζονται, ὅταν<br />

τουλάχιστον ὁ ἕνας ἀπό τούς δύο γονεῖς εἶναι χριστιανός<br />

ὀρθόδοξος, ἤ μέ τήν ἔγγραφη συγκατάθεση τῶν γονέων<br />

τους, πάντοτε ὅμως ὅταν οἱ γονεῖς διαμένουν νόμιμα στή<br />

χώρα μας. Σέ καταφατική περίπτωση, πρέπει νά προσκομίζονται<br />

τά δικαιο λογητικά (ἄδεια παραμονῆς καί ἐργασίας,<br />

πιστοποιητικό βαπτίσεως γονέων καί ληξιαρχική πράξη<br />

γεννήσεως) μετα φρασμένα ἐπίσημα.<br />

8. Ἡ ὀνοματοδοσία τοῦ παιδιοῦ κατά τήν τελετή τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος<br />

ἀπαιτεῖ τή γραπτή συγκατάθεση καί τῶν δύο γονέων.


Γιά τήν τέλεση<br />

τοῦ Μυστηρίου τοῦ Γάμου<br />

Γιά τήν τέλεση τοῦ γάμου ἀπαιτεῖ ται εἰδική ἄδεια πού ἐκ -<br />

δίδεται ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη, ὅπου θά τελε στεῖ ὁ γάμος,<br />

μετά ἀπό τήν προσκόμιση τῶν ἀπαραίτητων δικαιολογητικῶν<br />

ἀπό τόν Ἱερέα τῆς Ἐνορίας, πού θά τελεσθεῖ ὁ γάμος. Ὁ παράνυμφος<br />

πρέπει νά εἶναι χριστιανός ὀρ θό δοξος.<br />

Γενικά, ἡ τέλεση γάμων δέν ἐπιτρέ πε ται:<br />

1. Ἀπό 17 Δεκεμβρίου μέχρι τά Χριστούγεννα.<br />

2. Κατά τή Μεγάλη Τεσσαρακο στή. (Τελοῦνται μόνο σέ κα -<br />

τεπείγουσα ἀνάγκη καί μετά ἀπό εἰδική ἄδεια τοῦ Μη τρο -<br />

πολίτου).<br />

3. Ἀπό 1 μέχρι καί 14 Αὐγούστου.<br />

4. Τήν 5η καί 6η Ἰανουαρίου ( Ἰσχύ ουν τά ἴδια μέ τήν Μ. Τεσ -<br />

σα ρα κο στή).<br />

5. Τήν 29η Αὐγούστου καί τήν 14η Σεπτεμβρίου.<br />

6. Ἀπαγορεύονται οἱ γάμοι μέ μή χριστιανούς (ἀλλό θρησκους)<br />

ἤ μέ Προτεστάντες, τῶν ὁποίων τό βά πτισμα δέν ἀναγνωρίζει<br />

ἡ Ὀρθό δοξη Ἐκκλησία μας.


Γιά τήν τέλεση τῆς Κηδείας<br />

Γιά τήν τέλεση τῆς Κηδείας πρέπει ἀπαραίτητα νά προ -<br />

σκο μίζεται ἄ δεια ταφῆς.<br />

Δέν ἐπιτρέπεται ἡ ἐξόδιος ἀκολου θία σέ αἱρετικούς,<br />

ἀλλόθρησκους καί σέ μάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ. Ἡ ταφή<br />

τους γίνεται στά δημοτικά κοιμητήρια σέ εἰδικό πρός τοῦτο<br />

διαμορφωμένο χῶρο.<br />

Γιά τήν τέλεση τῶν Μνημοσύνων<br />

Ἀπό τήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας ὁρίζονται τά Σάβ -<br />

βα τα ὡς οἱ πιό κατάλληλες ἡμέρες τελέσεως μνημο σύνων<br />

γιά τήν ἀνάπαυση τῶν ψυ χῶν τῶν κεκοιμημένων ὀρθοδόξων<br />

χρι στιανῶν.<br />

Τά μνημόσυνα συνδέονται μέ κόλ λυβα, ὄχι μέ γλυκά, μέ<br />

τά ἀπα ραίτητα γιά τήν τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας (πρόσφο -<br />

ρο, νάμα, θυ μίαμα, κερί, λάδι κ.ἄ.) καί μέ θεά ρε στες<br />

προσφο ρές στούς Ἱερούς Nαούς καί τά Φιλανθρωπικά<br />

Ἱδρύ ματα.<br />

Μνημόσυνα μέ κόλλυβα δέν τελοῦν ται ἀπό τό Σάββατο<br />

τοῦ Λαζάρου μέχρι τήν Κυριακή τοῦ Θωμᾶ. Τελεῖται ὅμως<br />

κανονικά Τρισάγιο χωρίς κόλλυβα.<br />

Ἐπίσης κατά τίς Δεσποτικές καί Θεομητορικές Ἑορτές καί<br />

τίς ἡμέρες πανηγύρεων τῶν Ἱερῶν Ναῶν, πρέπει νά ἀποφεύγεται<br />

ἡ τέλεση τῶν μνημοσύνων.


Συναυλία τοῦ παγκοσμίου φήμης ἱσπανοῦ τενόρου Placido Domingo<br />

στήν Ἱερά Μονή Τοπλοῦ, 9.7.2023


ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ<br />

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ<br />

Τό «Κέντρο Πολιτιστικῆς καί Κοινωνικῆς Μέριμνας»<br />

(Κ.Π.Κ.Μ.) τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύντης καί Σητείας<br />

ἀποτελεῖ ἐκκλησιαστικό Ν.Π.Ι.Δ. μή κερδοσκοπικοῦ χαρακτήρα,<br />

τό ὁποῖο στεγάζει πολλές ἀπό τίς ἱεραποστολικές καί<br />

φιλανθρωπικές δραστηριότητες τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως.<br />

Τό σύγχρονο κτήριο τοῦ Κ.Π.Κ.Μ. βρίσκεται παραπλεύρως<br />

τῶν Γραφείων καί τοῦ Ἐπισκοπείου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως<br />

καί ἔχει ἀνεγερθεῖ ἀπό τήν τοπική Ἐκκλησία, μέ σκοπό<br />

τήν κάλυψη ποικίλων τομέων ἐκκλησιαστικῆς καί κοινωνικῆς<br />

διακονίας. Διαθέτει σύγχρονη αἴθουσα συνεδρίων<br />

καί ὁμιλιῶν, Μαγειρεῖο καί αἴθουσα συσσιτίων ἀπόρων,<br />

νεοπτώχων καί εὐπαθῶν κοινωνικῶν ὁμάδων, κατάλληλα<br />

ἐξοπλισμένα διδακτήρια, Ἐργαστήριο διδασκαλίας Η/Υ,<br />

πολυμέσων καί ἰντερνέτ, Βιβλιοθήκη, Ἀναγνωστήριο καί<br />

χώρους φιλοξενίας.<br />

Στό Κ.Π.Κ.Μ. στεγάζονται οἱ Σχολές Βυζαντινῆς Μουσικῆς,<br />

Παραδοσιακῆς Μουσικῆς, Ἁγιογραφίας καί Ψηφιδωτοῦ<br />

τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύντης καί Σητείας, ἐνῶ<br />

λαμβάνουν χώρα Ἱερατικές Συνάξεις καί διάφορα ἐπιστημονικά<br />

συνέδρια καί σεμινάρια. Στόν Κανονισμό συστάσεως<br />

καί λειτουργίας τοῦ Κέντρου (Φ.Ε.Κ. 1086/τ.Β΄/10.04.2012)<br />

προβλέπεται ἐπίσης ἡ λειτουργία Τμημάτων Ἐπιμόρφωσης<br />

Στελεχῶν Ἐκκλησίας, Νεανικῶν Συνάξεων καί Ψυχαγωγίας,<br />

Παιδικῶν καί Νεανικῶν Κατασκηνώσεων, Σχολῶν Γονέων<br />

καί Στήριξης οἰκογένειας, Ξυλογλυπτικῆς, Συντήρησης<br />

ἔργων τέχνης, Ζωγραφικῆς καί Σχεδίου, Ἐκδόσεων, Καταγραφῆς<br />

καί διαφύλαξης τῆς ἐκκλησιαστικῆς, πολιτιστικῆς<br />

καί λαϊκῆς κληρονομιᾶς, Περιβαλλοντικῆς Εὐαισθητοποίησης,<br />

Οἰκολογίας καί Βιολογικῆς γεωργίας, Ἐκκλησιαστικοῦ<br />

Μουσείου καί ἐκθέσεως κειμηλίων καί εἰδῶν<br />

ἐκκλησιαστικῆς καί λαϊκῆς τέχνης, Ραδιοφωνικοῦ προγράμματος,<br />

Θρησκευτικοῦ τουρισμοῦ κ.ἄ.


Ἁγιασμός τῆς ἔναρξης τῶν μαθημάτων τῶν Σχολῶν στή Σητεία


ΣΧΟΛΗ ΚΑΙ ΧΟΡΩδΙΑ<br />

ΒΥζΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ<br />

«Ἅγιος Ἀνδρέας ὁ Κρήτης»<br />

- ΣΧΟΛΗ ΠΑΡΑδΟΣΙΑΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ<br />

Ἡ Σχολή Βυζαντινῆς Μουσικῆς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως<br />

Ἱεραπύντης καί Σητείας «Ἅγιος Ἀνδρέας ὁ Κρήτης»<br />

εἶναι ἐπίσημα ἀναγνωρισμένη ἀπό τό κράτος (Φ.Ε.Κ.<br />

1813/ Β΄/21.8.2015). Ἔχει ἕδρα τά διδακτήρια τοῦ «Κέντρου<br />

Πολιτιστικῆς καί Κοινωνικῆς Μέριμνας» τῆς Ἱερᾶς<br />

Μητροπόλεως, στήν Ἱεράπετρα, ἐνῶ Παράρτημα τῆς<br />

Σχολῆς λειτουργεῖ στόν Ἱερό Ναό Ἁγίου Γεωργίου<br />

πόλεως Σητείας. Ἡ Σχολή χορηγεῖ<br />

ἀναγνωρισμένα Πτυχία καί Διπλώματα<br />

καί ἡ φοίτηση εἶναι δωρεάν. Διδάσκουν<br />

εἰδικευμένοι δάσκαλοι μέ<br />

Διευθυντή τόν Καθηγητή Βυζαντινῆς<br />

Μουσικῆς καί Πρωτοψάλτη τοῦ Ἱ.<br />

Μ. Ναοῦ Ἁγίου Γεωργίου Ἱεράπετρας<br />

κ. Ἰωάννη Ἀρώνη, ἐνῶ στό Παράρτημα<br />

τῆς Σχολῆς στή Σητεία ὑπεύθυνος εἶναι ὁ Αἰδεσιμολ.<br />

Καθηγητής Πρωτ. Νικόλαος Ἀλεξάκης.<br />

Σκοπός τῆς Σχολῆς εἶναι ἡ διάδοση τῆς πατρώας<br />

ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς παράδοσης καί τοῦ γνήσιου<br />

Πατριαρχικοῦ ὕφους καί ἤθους, καί ἡ ἀνάδειξη νέων<br />

Ἱεροψαλτῶν γιά τήν ἐπάνδρωση τῶν ἀναλογίων τῶν<br />

Ἱερῶν Ναῶν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως.


Ἁγιασμός τῆς ἔναρξης τῶν μαθημάτων τῶν Σχολῶν στήν Ἱεράπετρα


Σήμερα, ὁ ἀριθμός τῶν ἐγγεγραμμένων στό Μαθητολόγιο<br />

καί φοιτούντων στή Σχολή σέ Ἱεράπετρα καί<br />

Σητεία ἀνέρχεται σέ περίπου ἑκατό εἴκοσι (120) σπουδαστές<br />

ὅλων τῶν ἡλικιῶν.<br />

Ἐπίσης, τόσο στήν Ἱεράπετρα ὅσο καί στή Σητεία,<br />

ὑπάρχει Χορωδία τῆς Σχολῆς πού ἀπαρτίζεται ἀπό ἱεροψάλτες<br />

πού διακονοῦν στά ἱερά ἀναλόγια καί συμμετέχει<br />

στίς μεγάλες πανήγυρεις τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας ἀλλά<br />

καί σέ ἐκκλησιαστικές, πολιτιστικές καί ἄλλες ἐκδηλώσεις.<br />

Ἀπό τόν Ὀκτώβριο τοῦ ἔτους 2022 τό τμῆμα ἐκμάθησης<br />

παραδοσιακῶν μουσικῶν ὀργάνων στό «Κέντρο<br />

Πολιτιστικῆς καί Κοινωνικῆς Μέριμνας» τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως,<br />

στήν Ἱεράπετρα, λειτουργεῖ ὡς Σχολή Παραδοσιακῆς<br />

Μουσικῆς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης<br />

καί Σητείας, ἀναγνωρισμένη ἀπό τό κράτος<br />

(Φ.Ε.Κ. 2296/Β΄/10.05.2022) καί ἐνσωματωμένη στή<br />

Σχολή Βυζαντινῆς Μουσικῆς «Ἅγιος Ἀνδρέας ὁ Κρήτης».<br />

Ἡ φοίτηση εἶναι δωρεάν καί κατά τή διδακτική περίοδο<br />

20233-<strong>2024</strong> διδάσκονται τά παραδοσιακά ὄργανα λύρα,<br />

βιολί, μαντολίνο, λαοῦτο, πανδουρίδα-ταμπουρᾶς καί<br />

νέϊ. Ἐπίσης διδάσκονται Θεωρία Εὐρωπαϊκῆς Μουσικῆς,<br />

Σολφέζ καί τά ὑπόλοιπα ὑποχρεωτικά μαθήματα παραδοσιακῆς<br />

μουσικῆς.<br />

Διδάσκουν οἱ μουσικοδιδάσκαλοι κ.κ. Εὐάγγελος<br />

Βαρδάκης, Εὐάγγελος Φανουράκης, Βασιλική Σχοινᾶ<br />

καί Κωνσταντίνα Μπαχλιτζανάκη.


ΡΑδΙΟ φ Ω ΝΙΚΟ Σ ΣΤΑθΜΟ Σ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ<br />

ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ «ΑΓ ΚΥΡΑ ΕΛΠΙδΟ Σ»<br />

Ὁ Ραδιοφωνικός Σταθμός τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης<br />

καί Σητείας «Ἄγκυρα Ἐλπίδος», ἐκπέμπει στή συχνότητα<br />

102,2 Μεγακύκλων (ΜΗΖ) FΜ γιά ὅλη τή Μητροπολιτική<br />

περιφέρεια, σύμφωνα μέ τή σχετική ἄδεια<br />

τοῦ Ἐθνικοῦ Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης (Ἀριθ. Βεβαίωσης<br />

νόμιμης λειτουργίας Ρ/Σ: 2/10.3.2015). Ὁ Ραδιοφωνικός<br />

Σταθμός τῆς Τοπικῆς μας Ἐκκλησίας ἀναμεταδίδει πρόγραμμα<br />

ἐκκλησιαστικοῦ, θεολογικοῦ, ἱστορικοῦ, πολιτιστικοῦ, παιδαγωγικοῦ<br />

καί ψυχαγωγικοῦ χαρακτήρα, καθώς καί τίς<br />

ἀκολουθίες τοῦ νυχθημέρου.<br />

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΙΣ<br />

ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΒΡΥΩΜΕΝΟΥ<br />

Στίς ἐκκλησιαστικές κατασκηνώσεις στήν Ἱερά Μονή<br />

Παναγίας Βρυωμένου Μεσελέρων φιλοξενοῦνται τόν μήνα<br />

Ἰούλιο περισσότεροι ἀπό ἑκατόν μαθητές καί μαθήτριες<br />

Πρωτοβάθμιας καί Δευτεροβάθμιας Ἐκπαίδευσης, πού<br />

συμμετέχουν στίς Παιδικές καί τίς Νεανικές Συνάξεις τῶν<br />

Ἐνοριῶν τῆς Μητροπολιτικῆς περιφέρειας.<br />

Στό ἀσφαλές καί ὑγιεινό περιβάλλον τῶν ἐκκλησιαστικῶν<br />

κατασκηνώσεων τά παιδιά ἔχουν τή δυνατότητα νά βιώσουν<br />

ἐμπειρικά τίς ἀλήθειες τῆς χριστιανικῆς πίστεως, νά συμβιώσουν<br />

ἀδελφικά μέ τά ἄλλα παιδιά καί νά ἀναπτύξουν<br />

ἰσχυρούς δεσμούς φιλίας. Ἐκτός ἀπό τήν κοινωνικοποίηση


καί τήν προσαρμογή στόν ὁμαδικό τρόπο ζωῆς, τά παιδιά<br />

γνωρίζουν τήν πολιτιστική μας κληρονομιά καί τό ἔργο<br />

τῆς Ἐκκλησίας, ἔρχονται σέ ἄμεση ἐπαφή μέ τή φύση καί<br />

εὐαισθητοποιοῦνται στήν προστασία τοῦ περιβάλλοντος.<br />

Οἱ κατασκηνωτές ἀξιοποιοῦν κατά τόν καλύτερο τρόπο<br />

τόν ἐλεύθερο χρόνο τῆς καλοκαιρινῆς ἀνάπαυλας τοῦ<br />

σχολείου, ἀκολουθώντας ἕνα πλούσιο πρόγραμμα ἀληθινῆς<br />

ψυχαγωγίας, ἀναψυχῆς καί ἀποφόρτισης ἀπό τήν ἔνταση<br />

τῆς προηγούμενης σχολικῆς περιόδου. Ἀποκτοῦν νέες<br />

γνώσεις καί καλλιεργοῦν τίς δεξιότητές τους μέ τή συμμετοχή<br />

τους σέ πολλά ἐκπαιδευτικά παιχνίδια, διαγωνισμούς, κατασκευές,<br />

χειροτεχνίες, ἀθλητικές δραστηριότητες καί ἀθλοπαιδιές,<br />

μέ τήν προβολή παιδαγωγικῶν ταινιῶν καθώς καί<br />

μέ τήν ἐκμάθηση ὕμνων καί τραγουδιῶν.


ΣΥΝδΕΣΜΟ Σ ΚΛΗΡΙΚΩΝ<br />

ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ<br />

Κατόπιν παροτρύνσεως καί εὐλογίας τοῦ Σεβ.<br />

Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ. Κυρίλλου<br />

ἱδρύθηκε ὁ Σύνδεσμος Κληρικῶν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως<br />

Ἱεραπύτνης καί Σητείας «Ὁ Ἅγιος Ἱερομάρτυς<br />

Ζαχαρίας, Ἐπίσκοπος Σητείας», ὁ ὁποῖος συστάθηκε<br />

διά τοῦ καταχωρηθέντος στό Πρωτοδικεῖο Λασιθίου<br />

Καταστατικοῦ (Ἀριθ. Καταχ. 1030/19.12.2017).<br />

Σκοποί τοῦ Συνδέσμου, μεταξύ ἄλλων, εἶναι ἡ ἐν<br />

Χριστῷ μόρφωση καί πνευματική πρόοδος, ἡ καλλιέργεια<br />

τοῦ Ὀρθοδόξου φρονήματος, ἡ διατήρηση<br />

τῶν ἑλληνοχριστιανικῶν παραδόσεων καί τῶν τοπικῶν<br />

ἠθῶν καί ἐθίμων, ἡ ὑποστήριξη τοῦ φιλανθρωπικοῦ<br />

καί κοινωνικοῦ ἔργου τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας καί ἡ<br />

ἀνάπτυξη πνεύματος συνεργασίας καί ἀλληλεγγύης<br />

μεταξύ τῶν Κληρικῶν.<br />

Τό σημερινό Διοικητικό Συμβούλιο τοῦ Συνδέσμου,<br />

προέκυψε ἀπό τίς ἀρχαιρεσίες τῆς Γενικῆς Συνέλευσης<br />

στίς 7.8.2023, ἔχει τήν ἀκόλουθη σύνθεση:<br />

Πρόεδρος: Πρωτ. Ἰωάννης Νεστοράκης, Ἀντιπρόεδρος:<br />

Πρωτ. Σάββας Λιναρδάκης, Γεν. Γραμματέας: Πρωτ. Νικόλαος<br />

Παθιάκης, Ταμίας: Ἱερεύς Μιχαήλ Βουγιουκλῆς,<br />

Μέλη: Πρωτ. Νικόλαος Φραγκίδης, Οἰκονόμος Ἐλευθέριος<br />

Δαργάκης καί ἱερεύς Γεώργιος Μονιός.<br />

Ἀντιπρόσωπος στήν Ἕνωση Συνδέσμων Κληρικῶν<br />

τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης (Ε.Σ.Κ.Ε.Κ.): Πρωτ. Ἀθανάσιος<br />

Ταρλαντέζος.


Τό νέο Δ.Σ. τοῦ Συνδέσμου Κληρικῶν μέ τόν Σεβ. κ. Κύριλλο


ΣΧΟΛΗ ΑΓΙΟΓΡΑφΙΑΣ ΚΑΙ ΨΗφΙδΩΤΟΥ<br />

ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ<br />

Στή Σχολή Ἁγιογραφίας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύντης<br />

καί Σητείας διδάσκεται ἡ ἱερά τέχνη τῆς ἁγιογραφίας<br />

τῆς Κρητικῆς Σχολῆς ἀπό τόν Ὀκτώβριο τοῦ 2015 καί ἡ<br />

τέχνη τοῦ Ψηφιδωτοῦ ἀπό τό ἔτος 2019.<br />

Τμήματα Ἁγιογραφίας καί Ψηφιδωτοῦ γιά ἀρχάριους<br />

καί προχωρημένους μαθητές λειτουργοῦν στίς πόλεις<br />

τῆς Ἱεράπετρας καί τῆς Σητείας. Κατά τή διδακτική περίοδο<br />

2023-<strong>2024</strong> τά μαθήματα τῶν Τμημάτων Ἁγιογραφίας<br />

καί Ψηφιδωτοῦ παρακολουθοῦν περίπου 120 μαθητές<br />

καί μαθήτριες.<br />

Ὑπεύθυνοι διδασκαλίας γιά τήν περιοχή τῆς Ἱεράπετρας<br />

εἶναι ὁ ἁγιογράφος κ. Νικόλαος Γρινιεζάκης καί γιά τήν<br />

περιοχή τῆς Σητείας ὁ ἁγιογράφος κ. Νικόλαος Λελεκάκης.


ΣΥΣΣΙΤΙΟ ΑΠΟΡΩΝ ΣΤΗ ΣΗΤΕΙΑ<br />

Μέ δαπάνες τοῦ Κοινωφελοῦς Ἱδρύματος «Παναγία ἡ<br />

Ἀκρωτηριανή» τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἱεραπύτνης καί Σητείας<br />

ἐξοπλίσθηκε κατάλληλα καί λειτουργεῖ χῶρος παρασκευῆς<br />

γευμάτων στήν πόλη τῆς Σητείας ἀπό τό ἔτος 2013.<br />

Ὁ χῶρος πού βρίσκεται στόν Ἱερό Ἐνοριακό Ναό Ἁγίου<br />

Γεωργίου διαθέτει ὑπερσύγχρονο ἐξοπλισμό καί ἔχει<br />

παραχωρηθεῖ ἀπό τήν Ἐνορία στό Κοινωφελές Ἐκκλησιαστικό<br />

Ἵδρυμα «Παναγία ἡ Ἀκρωτηριανή», γιά τήν κάλυψη τῶν<br />

ἀναγκῶν σίτισης τῶν ἀπόρων καί ἀνήμπορων τῆς πόλεως<br />

καί τῶν Ἐνοριῶν τῆς εὐρύτερης περιοχῆς τῆς Σητείας.<br />

Ἡ παρασκευή καί ἡ διανομή φαγητοῦ γίνεται καθημερινά<br />

μέ ἐθελοντική προσφορά γυναικῶν καί ἀνδρῶν ὑπό τήν<br />

μέριμνα, εὐθύνη καί καθοδήγηση τοῦ πρωτ. Νικολάου<br />

Ἀλεξάκη. Καθημερινά παρασκευάζονται καί διανέμονται<br />

ὀγδόντα μερίδες φαγητοῦ, τό ὁποῖο, ἀφοῦ εὐλογηθεῖ, οἱ<br />

Ἐφημέριοι μέ τούς συνεργάτες τους, μεταφέρουν καί διανέμουν<br />

στούς Ἐνορίτες τους πού ἔχουν ἀνάγκη σίτισης.


«ΝΕΣΤόΡΕΙΑ», ΠΑΓ ΚΡΗΤΙΟΙ ΑΓΩΝΕΣ<br />

ΣΤΙΒΟΥ ΠΡΟ Σ ΤΙΜΗ ΤΟΥ ΑΓ ΙΟΥ<br />

ΜΑΡΤΥΡΟ Σ ΝΕΣΤΟΡΟ Σ, ΠΡΟ ΣΤΑΤΟΥ<br />

ΤΩΝ ΑθΛΗΤΩΝ<br />

Οἱ παγκρήτιοι ἀγῶνες στίβου «ΝΕΣΤΟΡΕΙΑ» διοργανώνονται ἀπό τήν<br />

Ἱερά Μητρόπολη Ἱεραπύτνης καί Σητείας σέ συνεργασία μέ τόν<br />

Γυμναστικό Σύλλογο «Λιβυκός» καί τόν Δῆμο Ἱεράπετρας στό Δημοτικό<br />

παραλιακό Γυμναστήριο Ἱεράπετρας τήν 27η Ὀκτωβρίου 2000, ἡμέρα<br />

μνήμης τοῦ προστάτη τῶν ἀθλητῶν Ἁγίου Μάρτυρος Νέστορος. Πρώτη<br />

φορά οἱ ἀγῶνες διεξήχθησαν στό πλαίσιο τῶν ἑορταστικῶν ἐκδηλώσεων<br />

τῆς Τοπικῆς Ἐκκλησίας γιά τό Ἰωβηλαῖο ἔτος τῶν 2000 χρόνων ἀπό τήν<br />

ἐνανθρώπηση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἀπό τότε τά «ΝΕΣΤΟΡΕΙΑ»<br />

ἀποτελοῦν θεσμό καί ἕνα παγκρήτιο ἀθλητικό γεγονός, καί ἔχουν<br />

ἐνταχθεῖ στό ἐπίσημο πανελλήνιο καλεντάρι τοῦ Σ.Ε.Γ.Α.Σ. μέ ἡμέρα<br />

διεξαγωγῆς τήν 27η Ὀκτωβρίου.<br />

Στά «ΝΕΣΤΟΡΕΙΑ» λαμβάνουν μέρος ἀθλητές καί ἀθλήτριες καί πολλοί<br />

μαθητές τῆς Κρήτης, ἐνῶ ἔχουν συμμετάσχει καί πανελληνιονίκες.<br />

Ἀπό τό ἔτος 2017 ὁ δρόμος τῶν 10.000 μ. ὀνομάστηκε «Εὐγένειος<br />

Δρόμος» πρός τιμήν καί μνήμη τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Ἱεραπύτνης<br />

καί Σητείας κυροῦ Εὐγενίου, ἱδρυτοῦ τῶν «ΝΕΣΤΟΡΕΙΩΝ».<br />

Τό ἔτος 2023 διεξήχθησαν μέ μεγάλη ἐπιτυχία τά «ΚΑ´ ΝΕΣΤΟΡΕΙΑ».<br />

Τήν ἔναρξη τῶν ἀγώνων κηρύττει, ἀμέσως μετά τόν καθιερωμένο<br />

Ἁγιασμό, ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ. Κύριλλος, μέ<br />

τήν παρουσία τῶν παρουσία τῆς Δημοτικῆς Ἀρχῆς καί σύσσωμων τῶν<br />

ἐκπροσώπων τῶν λοιπῶν Τοπικῶν Ἀρχῶν. Στήν ὁμαλή διεξαγωγή<br />

τῶν ἀγώνων συνδράμουν ἡ Ε.Α.Σ. Σ.Ε.Γ.Α.Σ. Κρήτης, ὁ Σύνδεσμος<br />

Κριτῶν Κλασικοῦ Ἀθλητισμοῦ Ἡρακλείου, ἄνδρες τῆς Τροχαίας,<br />

Ἐθελοντές Σαμαρεῖτες τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἐρυθροῦ Σταυροῦ, ἡ Λέσχη Τετρακίνησης,<br />

τό 1ο Σύστημα Προσκόπων Ἱεράπετρας, οἱ Ἐθελοντές<br />

Διασῶστες Ε.Δ.Ε.Α.Κ. Σητείας, ὁ Σύλλογος Δρομέων Ὑγείας Ἱεράπετρας,<br />

ἡ Ἕνωση Ραδιοερασιτεχνῶν Κρήτης καί ἐπανδρωμένο ἀσθενοφόρο<br />

τοῦ τομέα Ε.Κ.Α.Β. Ἱεράπετρας.


Ἔναρξη μαθημάτων θερινοῦ Σχολείου ἐκμάθησης Ἑλληνικῆς Γλώσσας γιά ἀλλοδαπούς 2023.


ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ<br />

Τό Σχολεῖο Ἑλληνικῆς Γλώσσας τοῦ «Κέντρου Πολιτιστικῆς<br />

& Κοινωνικῆς Μέριμνας» τῆς Ἱ. Μητροπόλεως<br />

Ἱεραπύτνης καί Σητείας συμπλήρωσε φέτος πέντε (5)<br />

χρόνια ζωῆς καί ὑλοποιεῖ ἀδιάλειπτα τμήματα διδασκαλίας<br />

τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας σέ ἀλλοδαπούς κατά<br />

τή θερινή καί χειμερινή περίοδο. Τό σχολεῖο ἀπευθύνεται<br />

σέ ἀλλοδαπούς κατοίκους τῆς περιοχῆς ἀλλά καί σέ<br />

ἀλλοδαπούς τοῦ ἐξωτερικοῦ πού ἐπιλέγουν τό Σχολεῖο<br />

Ἑλληνικῆς Γλώσσας καί τήν περιοχή τῆς Ἀνατολικῆς<br />

Κρήτης γιά νά μάθουν ἤ νά βελτιώσουν τά ἑλληνικά<br />

τους καί παράλληλα νά ἀπολαύσουν τίς διακοπές<br />

τους. Τό πρόγραμμα περιλαμβάνει ἐκτός ἀπό γλωσσικά<br />

μαθήματα, μαθήματα χοροῦ, παρουσιάσεις πολιτιστικοῦ<br />

χαρακτήρα, ἐπισκέψεις σέ ἀρχαιολογικούς χώρους,<br />

χριστιανικά μνημεῖα καί θρησκευτικά μέρη, βιωματικά<br />

μαθήματα σέ ἐργαστήρια ντόπιων καλλιτεχνῶν ἀλλά<br />

καί φυσιολατρικές δραστηριότητες ὅπως πεζοπορίες.<br />

Σκοπός εἶναι ἡ ἐπαφή καί ἡ γνωριμία μέ τήν αὐθεντική<br />

Κρήτη, τόν πολιτισμό καί τίς παραδόσεις.<br />

Τό θερινό σχολεῖο ἔχει ἐντατικό χαρακτήρα μέ διάρκεια<br />

μαθημάτων 4 ὧρες ἡμερησίως, 4 ἡμέρες ἐβδομαδιαίως<br />

σέ διάστημα 3 ἤ 2 ἑβδομάδων. Λειτουργοῦν<br />

παράλληλα 3-4 τμήματα ἀνάλογα μέ τό ἐπίπεδο ἑλληνομάθειας<br />

τῶν συμμετεχόντων, τό ὁποῖο καθορίζεται<br />

μέ κατατακτήρια δοκιμασία τήν πρώτη μέρα τῶν μαθημάτων.<br />

Οἱ ἐξωτερικές δραστηριότητες πραγματοποιοῦνται<br />

ἀπογεύματα καί στίς κενές ἀπό μαθήματα μέρες τῆς<br />

ἑβδομάδας. Οἱ περισσότεροι μαθητές εἶναι ἐπαναλαμβανόμενοι<br />

γεγονός πού ἀποδεικνύει ὅτι φεύγουν εὐχαριστημένοι<br />

ἀπό τήν ἐμπειρία πού τούς προσφέρεται.


Τό σχολεῖο τούς παρέχει βοήθεια στήν εὕρεση διαμονῆς,<br />

εὐκολίες στή μεταφορά καί προτάσεις φτηνῆς καί ποιοτικῆς<br />

σίτισης.<br />

Ὑπεύθυνος τοῦ σχολείου εἶναι ὁ φιλόλογος κ.<br />

Ἐμμανουήλ Πετάσης καί διδάσκουν ὁ ἴδιος καί οἱ φιλόλογοι<br />

κ. Μαρία Φραγκούλη καί κ. Εἰρήνη Ἀχλάτη.<br />

Τό καλοκαίρι τοῦ ἔτους 2023 ὑλοποιήθηκαν δύο φάσεις<br />

μαθημάτων. Ἡ πρώτη εἶχε διάρκεια τριῶν ἑβδομάδων<br />

(24/7-11/8/2023) καί ἡ δεύτερη εἶχε διάρκεια δύο ἑβδομάδων<br />

(4/9-15/9/2023) καί συμμετεῖχαν συνολικά 45<br />

μαθητές ἀπό 15 χῶρες.<br />

Τή χειμερινή περίοδο ἔχουν δημιουργηθεῖ καί ὑλοποιοῦνται<br />

ὀλιγομελῆ τμήματα μέ ὄχι τόσο ἐντατικό χαρακτήρα<br />

καθώς οἱ ἐκπαιδευτικές συναντήσεις εἶναι<br />

ἑβδομαδιαῖες καί οἱ ἀλλοδαποί συμμετέχοντες εἶναι<br />

μόνιμοι κάτοικοι τοῦ Δήμου Ἱεράπετρας. Μάλιστα,<br />

φέτος ὑλοποιεῖται τμῆμα προετοιμασίας γιά τίς ἐξετάσεις<br />

πιστοποίησης γνώσης τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας καί στοιχείων<br />

ἑλληνικῆς ἱστορίας καί ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ<br />

γιά πολίτες τρίτων χωρῶν, ἐνῶ κατά τά προηγούμενα<br />

ἔτη ὑλοποιήθηκαν τμήματα γιά τήν προετοιμασία γιά<br />

τίς ἐξετάσεις πιστοποίησης Ἑλληνομάθειας τοῦ Κέντρου<br />

Ἑλληνικῆς Γλώσσας μέ 100% ἐπιτυχία.<br />

Τό σχολεῖο λειτουργεῖ ὑπό τήν αἰγίδα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως<br />

Ἱεραπύτνης καί Σητείας, ἡ ὁποία συμβάλλει<br />

ποικιλοτρόπως στήν ἐξασφάλιση τῶν ἰδανικότερων<br />

συνθηκῶν γιά τούς καθηγητές καί τούς διδασκομένους.<br />

Τό καλοκαίρι τοῦ <strong>2024</strong> θά πραγματοποιηθεῖ σέ δύο<br />

φάσεις τό 6ο Θερινό Σχολεῖο.


ΚΕΝΤΡΟ δΙΑΜΕΣΟΛάΒΗΣΗΣ ΛΑΣΙθίΟΥ<br />

(ΚΕ.δΙ.ΛΑΣ.)<br />

Μέ τήν ἰδιαίτερη συμβολή τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως<br />

Ἱεραπύτνης καί Σητείας καί μέ τή σύμπραξη τοῦ Δικηγορικοῦ<br />

Συλλόγου Λασιθίου καί τοῦ «Κέντρου Πολιτιστικῆς<br />

καί Κοινωνικῆς Μέρμνας» τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως<br />

Ἱεραπύτνης καί Σητείας δημιουργήθηκε τό ἔτος 2019<br />

τό Κέντρο Διαμεσολάβησης Λασιθίου (ΚΕ.ΔΙ.ΛΑΣ.), μιά<br />

ἀστική μή κερδοσκοπικῆς ἑταιρία. Ἀποτελεῖ τόν πρῶτο<br />

Παγκρήτιο φορέα κατάρτισης διαμεσολαβητῶν μέ ἕδρα<br />

τήν Ἱεράπετρα.<br />

Τό ΚΕ.ΔΙ.ΛΑΣ. διοργανώνει ἐκπαιδευτικά σεμινάρια<br />

πού ὁδηγοῦν στή λήψη τοῦ τίτλου τοῦ Διαπιστευμένου<br />

Διαμεσολαβητῆ (Accredited Mediator). Σκοπός τοῦ<br />

φορέα, ὁ ὁποῖος ἔχει λάβει τήν ἀπαιτούμενη ἄδεια λειτουργίας<br />

ἀπό τό ἁρμόδιο Ὑπουργεῖο Δικαιοσύνης, εἶναι<br />

ἡ προώθηση τῆς διαμεσολάβησης σέ ἀστικές καί ἐμπορικές<br />

διαφορές. Πρόκειται γιά μιά ἐναλλακτική μέθοδος<br />

ἐξωδικαστικῆς ἐπίλυσης διαφορῶν ἰδιωτικοῦ δικαίου<br />

μέ τή συνδρομή τοῦ Διαπιστευμένου Διαμεσολαβητῆ,<br />

προκειμένου οἱ δύο ἀντίδικες πλευρές νά καταλήξουν<br />

σέ μιά βιώσιμη καί ἀμοιβαία ἀποδεκτή λύση, χωρίς νά<br />

προσφύγουν σέ χρονοβόρες καί δαπανηρές δικαστικές<br />

διαμάχες.


Ἀπό τή συμμετοχή τοῦ Σεβ. κ. Κυρίλλου στήν Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδο στό Φανάρι, 2022-2023


Ὁ Σεβ. κ. Κύριλλος στή συνοδεία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου<br />

κατά τήν ἐπίσκεψή του στήν Ἀθήνα, 19-21.5.2023


Ἀπονομή στόν Σεβ. κ. Κύριλλο τῆς ὕψιστης τιμητικῆς διάκρισης, τό παράσημο καί τό μετάλλιο<br />

τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου, τῆς Ριζαρείου Ἐκκλησιαστικῆς Σχολῆς καί τοῦ Ριζαρείου Ἱδρύματος, ἀπό<br />

τόν κ. Χριστόφορο Χαραλαμπάκη, Τακτικό Μέλος τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν, ὁμότιμο Καθηγητή<br />

Γλωσσολογίας ΕΚΠΑ καί ἰσόβειο Μέλος τοῦ Ριζαρείου Ἱδρύματος, 15.9.2023


Ὁ Σεβ. κ. Κύριλλος συνοδεύοντας πεζή τήν θαυματουργό εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Φανερωμένης<br />

ἀπό τή Σκοπή στήν ὁμώνυμη Ἱερά Μονή τῆς Σητείας, πρίν τήν ἔναρξη τοῦ Δεκαπενταύγουστου 2023


Ἡ Ἱερά Μητρόπολη Ἱεραπύτνης καί<br />

Σητείας στό διαδίκτυο: www.imis.gr<br />

Οἱ χρῆστες τοῦ Διαδικτύου ἔχουν τή δυνατότητα νά ἐπισκεφθοῦν<br />

τήν ἀνανεωμένη καί ἐκσυγχρονισμένη ἱστοσελίδα<br />

τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως στή διεύθυνση:<br />

www.imis.gr καί νά ἐνημερωθοῦν γιά τήν ἱστορία τῆς<br />

Ἱερᾶς Μητροπόλεως, τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης καί τοῦ<br />

Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Ἐπίσης, στήν ἱστοσελίδα,<br />

πού καθημερινά ἐμπλουτίζεται καί ἀνανεώνεται, ὑπάρχουν<br />

πληροφορίες γιά τίς Ἐνορίες, τίς Μονές καί τά Μνημεῖα<br />

τῆς Μητροπόλεως, εἰδήσεις ἀπό τή ζωή τῆς Τοπικῆς<br />

Ἐκκλησίας, ἐνδιαφέροντα ἄρθρα, ἐνῶ μπορεῖ κανείς νά<br />

«κατεβάσει» ἐκδόσεις τῆς Μητροπόλεως παλιές καί νέες.


ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΕΡΩΝ ΑΚΟΛΟΥθΙΩΝ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ<br />

ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΙΕΡΑΠΥΤΝΗΣ ΚΑΙ ΣΗΤΕΙΑΣ<br />

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ: Ὄρθρος 7.00΄π.μ.-Ἑσπερινός 6.00΄ μ.μ.<br />

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ: Ὄρθρος 7.00΄π.μ.-Ἑσπερινός 5.00΄ μ.μ.<br />

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ:<br />

Ὄρθρος 7.00΄ π.μ.-Ἑσπερινός 5.00΄ μ.μ.<br />

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ: Ὄρθρος 7.00΄π.μ.-Ἑσπερινός 5.00΄ μ.μ.<br />

ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΪΟΣ: Ὄρθρος 7.00΄ π.μ. - Ἑσπερινός 6.00΄ μ.μ.<br />

ΙΟΥΝΙΟΣ - ΙΟΥΛΙΟΣ: Ὄρθρος 7.00΄ π.μ. - Ἑσπερινός 7.00΄ μ.μ.<br />

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ:<br />

Ὄρθρος 7.00΄ π.μ. - Ἑσπερινός 7.00΄ μ.μ.<br />

ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΟΡΤΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ<br />

Ἁγίων Πάντων<br />

Ἁγιασμένου Ἱεράπετρας<br />

22 Ἰανουαρίου Ὁσίου Ἰωσήφ ἐξ Ἀζωκεράμου Σητείας<br />

2 Φεβρουαρίου Παναγίας Καρυδιανῆς Μύθων<br />

22 Ἀπριλίου Ὁσίου Χατζη-Ἀνανίου ἐκ Μαλλῶν<br />

23 Ἀπριλίου Ἁγίου Γεωργίου πολιούχου Ἱεράπετρας<br />

11 Ἰουνίου Παναγίας Ἐλεούσας Ἱεράπετρας<br />

7 Αὐγούστου Ὁσίου Ἰωσήφ Γεροντογιάννη Μονῆς Καψᾶ<br />

15 Αὐγούστου Ἱ. Μ. Παναγίας Φανερωμένης Ἱεράπετρας<br />

28 Αὐγούστου Ἰακώβου νεομ. τοῦ ἐν Βουτζᾷ Σμύρνης<br />

29 Αὐγούστου Ἁγίου Ἰωάννου Προδρόμου Μονῆς Καψᾶ<br />

8 Σεπτεμβρίου Γενεσίου τῆς Θεοτόκου Λιθινῶν<br />

8 Σεπτεμβρίου Ἱ. Μ. Παναγίας Ἐξακουστῆς Μαλλῶν<br />

26 Σεπτεμβρίου Ἁγ. Ἰωάννου Θεολόγου Μονῆς Τοπλοῦ<br />

7 Ὀκτωβρίου Ὁσίου Ἰωάννου Ἐρημίτου Ἱεράπετρας<br />

25 Νοεμβρίου Ἁγίας Αἰκατερίνης πολιούχου Σητείας<br />

26 Νοεμβρίου Ὁσίου Νίκωνος Ἱεράπετρας


δΙΟΙΚΗΤΙΚΗ δΙΑΡθΡΩΣΗ ΙΕΡΑΣ<br />

ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ἹΕΡΑΠΥΤΝΗΣ ΚΑΙ ΣΗΤΕΙΑΣ<br />

Δ ι ο ί κ η σ ι ς :<br />

Ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας<br />

κ. κ. Κ Υ Ρ Ι Λ Λ Ο Σ<br />

Ὑπέρτιμος καί Ἔξαρχος Ἀνατολικῆς Κρήτης (17.10.2016)<br />

Ἕδρα: Ἱεράπετρα. Τ.Κ. 722 00<br />

Τηλ. Μητροπολίτου: 28420 22251<br />

Τηλ. Γραφείων: 28420 22400, 28420 22786<br />

Τηλ. Γραφείων Σητείας: 28430 29900<br />

Ἠλεκτρονικό ταχυδρομεῖο (e-mail): imis@imis.gr<br />

Ἱστοσελίδα: www.imis.gr<br />

Διοικητικόν προσωπικόν:<br />

Πρωτοσύγκελλος: Ἀρχιμ. Ἀμβρόσιος Σκαρβέλης<br />

Γραμματεύς- Γραφεῖον Γάμων-Διαζυγίων, Ἐκκαθαριστής:<br />

κ. Σταῦρος Κακοδειπνάκης, πτ. Θεολογίας<br />

Λογιστής-Ταμίας: Αἰδεσ. Πρωτ. Σάββας Λιναρδάκης<br />

Κλητήρας: κ. Εὐάγγελος Φραγκούλης<br />

Διάκονος Μητροπολίτου: Θεμιστοκλῆς Μπεϊνᾶς.


Σ Υ Μ Β Ο Υ Λ Ι Α<br />

1. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΝ<br />

Πρόεδρος: Ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ.<br />

κ. Κύριλλος.<br />

Μέλη: Ἀρχιμ. Ἀμβρόσιος Σκαρβέλης, Πρωτ. Ἰωάννης Νεστοράκης,<br />

κ. Νικόλαος Παπαδάκης, Δικηγόρος, κ. Γεωργία<br />

Τσιγκρῆ, Προϊσταμένη Δ.Ο.Υ. Ἁγίου Νικολάου, κ. Ἐμμανουήλ<br />

Καραλάκης, Ἐκκλησιαστικός Σύμβουλος.<br />

Γραμματεύς: κ. Σταῦρος Κακοδειπνάκης.<br />

2. ΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΝ<br />

Πρόεδρος: Ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας<br />

κ. κ. Κύριλλος.<br />

Τακτικά Μέλη: Ἀρχιμ. Ἀμβρόσιος Σκαρβέλης, Πρωτοσύγκελλος<br />

καί Πρωτ. Ἀθανάσιος Ταρλαντέζος.<br />

Ἀναπληρωματικά Μέλη: Πρωτ. Νικόλαος Φραγκίδης καί<br />

Πρωτ. Νικόλαος Παθιάκης.<br />

3. ΤΟΠΙΚΟΝ Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.<br />

Πρόεδρος: Ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Ἱεραπύτνης καί Σητείας<br />

κ. κ. Κύριλλος.<br />

Λογιστής-Ταμίας· Πρωτ. Σάββας Λιναρδάκης.<br />

Ἐνοριακοί Ναοί: 86. Προσκυνηματικοί Ναοί: 2. Παρεκκλήσια:<br />

212. Ἐξωκκλήσια: 410. Ναοί Κοιμητηρίων: 70.<br />

Μοναστηριακοί Ναοί: 11. Σύνολο Ἱερῶν Ναῶν: 787.<br />

Ἐφημέριοι: Σύνολο: 61. Ἄγαμοι: 10, Ἔγγαμοι: 50. Διάκονοι:<br />

1. Συνταξιοῦχοι: 27. Μοναχοί: 12, Μοναχές: 9.


Ε Ν Ο Ρ Ι Ε Σ Κ Α Ι Ε φ Η Μ Ε Ρ Ι Ο Ι<br />

Α ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΗ<br />

ΠΕΡΙφΕΡΕΙΑ<br />

Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος:<br />

Πρωτ. Ἀθανάσιος Ταρλαντέζος<br />

τηλ. 28420 23852, κιν. 6976341280<br />

ΙΕΡΑΠΕΤΡΑ, Τ.Κ. 722 00.<br />

1. Ἱερός Μητροπολιτικός Ναός Ἁγίου Γεωργίου, τηλ.<br />

28420 22311.<br />

Ἐφημέριοι: Ταρλαντέζος Ἀθανάσιος, τηλ. 2842023852,<br />

6976341280<br />

2. Ἱερός Καθεδρικός Ναός Ἁγίας Φωτεινῆς, τηλ. 28420<br />

24227. Ἐφημέριοι: Ἀρχιμ. Πορφύριος Ἀγγελάκης, τηλ.<br />

6947429525. Γεώργιος Λογκάκης, 6983085398. Διάκ. Θεμιστοκλῆς<br />

Μπεϊνᾶς.<br />

3. Ἱερός Ναός Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος, τηλ.<br />

28420 22340. Ἐφημέριοι: Πιτροπάκης Ἀνδρέας, τηλ. 28420<br />

26533, 6974818235.<br />

4. Ἱερός Ναός Παναγίας Ἐλεούσης, τηλ. 28420 23036.<br />

Ἐφημέριοι: Λιναρδάκης Σάββας, τηλ. 28420 27635,<br />

6944059663. Λιοντάκης Κωνσταντῖνος, τηλ. 28420 25214,<br />

6937477775. Ξυδιανός Μιχαήλ*, τηλ. 28420 24640,<br />

6978992341.<br />

5. Ἱερός Ναός Τιμίου Σταυροῦ, τηλ. 28420 22419. Ἐφημέριοι:<br />

Ἀρχιμ. Φιλόθεος Δοργιάκης, τηλ. 6947428725,<br />

Μολυμπάκης Ἐμμανουήλ, τηλ. 28420 26921, 6974352499.<br />

6. Ἅγιος Ἰωάννης - Ἱερός Ναός Ἁγίων Πάντων, Τ.Κ. 722<br />

00. Ἐφημέριος: Βουγιουκλῆς Μιχαήλ**, τηλ. 6976775680.


7. Βαϊνιά - Ἱερός Ναός Ἁγίου Μηνᾶ, Τ.Κ. 722 00. Ἐφημέριος:<br />

Γιανναδάκης Γεώργιος, τηλ. 28420 24052,<br />

6930389018.<br />

8. Βασιλική - Ἱερός Ναός Ἁγίας Τριάδος, Τ.Κ. 722 00.<br />

Ἐφημέριος: Ἱερομ. Τίτος Ματαλλιωτάκης, τηλ. 28410<br />

24444.<br />

9. Ἐπάνω Χωριό - Ἱερός Ναός Ζωοδόχου Πηγῆς,<br />

Τ.Κ. 722 00. Ἐφημέριος: Γωνιωτάκης Στυλιανός, τηλ.<br />

6946940917.<br />

10. Ἐπισκοπή - Ἱερός Ναός Ἁγίου Δημητρίου, Τ.Κ. 722 00.<br />

Ἐφημέριος: Γκιάλπης Εὐάγγελος, τηλ. 6948183320.<br />

11. Καβούσι - Ἱερός Ναός Ἁγίας Τριάδος, Τ.Κ. 722 00.<br />

Ἐφημέριος: Φρυσαλάκης Ἐμμανουήλ, τηλ. 28420 31517,<br />

6942643017.<br />

12. Κάτω Χωριό - Ἱερός Ναός Ἁγίας Τριάδος, Τ.Κ. 722 00.<br />

Ἐφημέριος: Καββουσανός Παντελεήμων, τηλ. 6977474219.<br />

13. Κεντρί - Ἱερός Ναός Ἁγίας Τριάδος, Τ.Κ. 722 00.<br />

Ἐφημέριος: Κανάρης Γεώργιος, τηλ. 28420 28529,<br />

6973379410.<br />

14. Κουτσουνάρι - Ἱερός Ναός Ἁγίων Τεσσαράκοντα,<br />

Τ.Κ. 722 00. Ἐφημέριος: Βουγιουκλῆς Μιχαήλ**, τηλ.<br />

6976775680.<br />

15. Μοναστηράκι - Ἱερός Ναός Ἁγίου Γεωργίου, Τ.Κ.<br />

722 00. Ἐφημέριος: Ἀρχιμ. Δερμιτζάκης Παΐσιος**, τηλ.<br />

28410 24444, 6946825643.<br />

16. Παχεία Ἄμμος - Ἱερός Ναός Ἁγίου Νικολάου, Τ.Κ.<br />

722 00, τηλ. 28420 93556. Ἐφημέριος: Ἀρχιμ. Δερμιτζάκης<br />

Παΐσιος, τηλ. 28410 24444, 6946825643.<br />

17. Φέρμα - Ἱερός Ναός Ἁγίου Παύλου, Τ.Κ. 722 00.<br />

Ἐφημέριος: Βουγιουκλῆς Μιχαήλ, τηλ. 6976775680.


Β ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΗ<br />

ΠΕΡΙφΕΡΕΙΑ<br />

Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος:<br />

Πρωτ. Σάββας Λιναρδάκης<br />

τηλ. 28420 27635, κιν. 6944059663<br />

18. Ἀνατολή - Ἱερός Ναός Ἁγίων Πάντων, Τ.Κ. 722 00,<br />

τηλ. 28420 41516. Ἐφημέριος: Πατεράκης Ματθαῖος, τηλ.<br />

28420 27205, 6944273324.<br />

19. Γδόχια - Ἱερός Ναός Εὐαγγελισμοῦ, Τ.Κ. 720 56.<br />

Ἐφημέριος: Κονδυλάκης Νικόλαος*, τηλ. 28950 31424,<br />

6945638565.<br />

20. Γρᾶ Λυγιά - Ἱερός Ναός Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου,<br />

Τ.Κ. 722 00. Ἐφημέριος: Τράκος Ἰωάννης, τηλ. 28420<br />

24969, 6974407687.<br />

21. Καλαμαύκα - Ἱερός Ναός Ἁγίου Ἀντωνίου, Τ.Κ. 722 00.<br />

Ἐφημέριος: Μοναχός Γεώργιος, τηλ. 28420 92215,<br />

6972099008.<br />

22. Καλόγεροι - Ἱερός Ναός Ἁγίου Γεωργίου, Τ.Κ. 722 00.<br />

Ἐφημέριος: Κανάρης Ἀντώνιος*, τηλ. 28420 41341,<br />

6944989685.<br />

23. Καλό Χωριό Μερ/λου - Ἱερός Ναός Ἁγίου Χαραλάμπους,<br />

Τ.Κ. 721 00, τηλ. 28410 61648. Ἐφημέριος: Καλαφατάκης<br />

Θεολόγος, τηλ. 2842080018, 6978208808.<br />

24. Κάτω Σύμη - Ἱερός Ναός Μεταμορφώσεως τοῦ<br />

Σωτῆρος, Τ.Κ. 700 04. Ἐφημέριος: Κονδυλάκης Νικόλαος*,<br />

τηλ. 28950 31424, 6945638565.<br />

25. Μακρυλιά - Ἱερός Ναός Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου,<br />

Τ.Κ. 722 00. Ἐφημέριος: Χατζάκης Ἀνδρέας*, τηλ. 28420<br />

28425, 6932832556.


26. Μάλλες - Ἱερός Ναός Μεταμορφώσεως, Τ.Κ. 720 56.<br />

Ἐφημέριος: Μαθιουδάκης Στυλιανός*, τηλ. 28420 91018,<br />

6976848425.<br />

27. Μεσελέροι - Ἱερός Ναός Τιμίου Προδρόμου, Τ.Κ.<br />

722 00. Ἐφημέριος: Μανθαιάκης Γεώργιος, τηλ. 28420<br />

27774, 6970947245.<br />

28. Μεταξοχώρι - Ἱερός Ναός Ἁγίου Κωνσταντίνου,<br />

Τ.Κ. 720 56. Ἐφημέριος: Μαυρογιαννάκης Γεώργιος**,<br />

τηλ. 6949962387.<br />

29. Μουρνιές - Ἱερός Ναός Ἁγίου Χαραλάμπους, Τ.Κ.<br />

720 56. Ἐφημέριος: Μπιτσακάκης Ἐμμανουήλ**, τηλ.<br />

28950 51508, 6947428693.<br />

30. Μῦθοι - Ἱερός Ναός Ἁγίας Ζώνης, Τ.Κ. 72056. Ἐφημέριος:<br />

Μπιτσακάκης Ἐμμανουήλ, τηλ. 28950 51508,<br />

6947428693.<br />

31. Μῦρτος - Ἱερός Ναός Ἁγίου Ἀντωνίου, Τ.Κ. 720 56.<br />

Ἐφημέριος: Δαργάκης Ἐλευθέριος, τηλ. 6981080110.<br />

32. Νέα Ἀνατολή - Ἱερός Ναός Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου,<br />

Τ.Κ. 722 00, Ἐφημέριος: Προϊστάκης Ἐμμανουήλ,<br />

τηλ. 6982941437.<br />

33. Νέα Μῦρτος - Ἱερός Ναός Ἁγίου Τρύφωνος, Τ.Κ.<br />

720 56. Ἐφημέριος: Δαργάκης Ἐλευθέριος**, τηλ.<br />

6981080110.<br />

34. Ρίζα - Ἱερός Ναός Ἁγίου Σπυρίδωνος, Τ.Κ. 720 56.<br />

Ἐφημέριος: Μαυρογιαννάκης Γεώργιος**, τηλ. 6949962387.<br />

35. Σταυρός - Ἱερός Ναός Ἁγίου Γεωργίου, Τ.Κ. 722 00.<br />

Ἐφημέριος: Γκιάλπης Εὐάγγελος**, τηλ. 6948183320.<br />

36. Χριστός - Ἱερός Ναός Μεταμορφώσεως, Τ.Κ. 722 00.<br />

Ἐφημέριος: Μαυρογιαννάκης Γεώργιος, τηλ. 6949962387.


Γ ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙφΕΡΕΙΑ<br />

Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος:<br />

Πρωτ. Φιλοκτήμων Αὐγουστινάκης<br />

τηλ. 28430 28250, 6971964907<br />

ΣΗΤΕΙΑ, Τ.Κ. 723 00.<br />

37. Ἱερός Καθεδρικός Ναός Ἁγίας Αἰκατερίνης, τηλ.<br />

28430 22902. Ἐφημέριος: Ἀρχιμ. Σκαρβέλης Ἀμβρόσιος,<br />

τηλ. 28420 22400, 6947429637. Παθιάκης Νικόλαος, τηλ.<br />

28430 28983, 6976768537.<br />

38. Ἱερός Ναός Ἁγίου Γεωργίου, τηλ. 28430 22967, Fax:<br />

28430 24549. Ἐφημέριοι: Ἀλεξάκης Νικόλαος, τηλ. 28430<br />

25190. Ροδουσάκης Νικόλαος, τηλ. 28430 25218,<br />

6937091551.<br />

39. Ἱερός Ναός Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου, τηλ.:<br />

28430 23357. Ἐφημέριοι: Αὐγουστινάκης Φιλοκτήμων,<br />

τηλ. 28430 28250, 6971964907. Θαλασσινός Μιχαήλ*,<br />

τηλ. 2843028735, 6974746524.<br />

40. Ἀχλάδια - Ἱερός Ναός Ἁγίου Χαραλάμπους, Τ.Κ. 723 00.<br />

Ἐφημέριος: Σαββιδάκης Νικόλαος, τηλ. 28430 20918,<br />

6989437033.<br />

41. Μαρωνιά - Ἱερός Ναός Ἁγίας Τριάδος, Τ.Κ. 723 00.<br />

Ἐφημέριος: Καλύβας Γεώργιος, τηλ. 28430 26484,<br />

6944601120.<br />

42. Νέα Πραισσός - Ἱερός Ναός Ἁγίου Χαραλάμπους,<br />

Τ.Κ. 720 59. Ἐφημέριος: Καλύβας Γεώργιος**, τηλ. 28430<br />

26484, 6944601120.<br />

43. Πισκοκέφαλο - Ἱερός Ναός Ἁγίας Ἄννης, Τ.Κ. 723 00,<br />

τηλ. 28430 22787. Ἐφημέριος: Μεταξάκης Ἀντώνιος, τηλ.<br />

28430 26218, 6976730023.<br />

44. Σκορδύλλο - Ἱερός Ναός Μεταμορφώσεως, Τ.Κ.


720 55. Ἐφημέριος: Φραγκιαδάκης Ἐμμανουήλ, τηλ. 28430<br />

29677, 6945702455.<br />

δ ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΗ<br />

ΠΕΡΙφΕΡΕΙΑ<br />

Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος: Πρωτ. Σπυρίδων Ρελάκης<br />

τηλ. 28430 61043, Fax: 28430 61050, κιν. 6937209855<br />

45. Ἁγία Φωτιά - Ἱερός Ναός Ἀναλήψεως, Τ.Κ. 723 00.<br />

Ἐφημέριος: Μπετείνης Μιχαήλ*, τηλ. 28430 24623, 6936939512.<br />

46. Ζάκρος - Ἱερός Ναός Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου, Τ.Κ.<br />

723 00. Ἐφημέριος: Παθιάκης Νεκτάριος, τηλ. 28430 26959,<br />

6983510621.<br />

47. Καρύδι - Ἱερός Ναός Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου,<br />

Τ.Κ. 723 00. Ἐφημέριος: Ρεμουντάκης Ἐμμανουήλ*, τηλ.<br />

6986088201.<br />

48. Κατσιδώνι - Ἱερός Ναός Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου,<br />

Τ.Κ. 720 59. Ἐφημέριος: Ροδουσάκης Νικόλαος**, τηλ.<br />

28430 25218, 6937091551.<br />

49. Κελλάρια - Ἱερός Ναός Ἁγίου Γεωργίου, Τ.Κ. 723 00.<br />

Ἐφημέριος: Μαρκάκης Ἐμμανουήλ**, τηλ. 6977788374.<br />

50. Κρυονέρι - Ἱερός Ναός Ἁγίας Παρασκευῆς, Τ.Κ. 723 00.<br />

Ἐφημέριος: Μαρκάκης Ἐμμανουήλ, τηλ. 6977788374.<br />

51. Παλαίκαστρο - Ἱερός Ναός Ἁγίας Τριάδος, Τ.Κ. 723 00,<br />

τηλ. 28430 61050. Ἐφημέριος: Ρελάκης Σπυρίδων, τηλ.<br />

28430 61043, 6937209855.<br />

52. Ρούσα Ἐκκλησία - Ἱερός Ναός Ἁγίας Τριάδος, Τ.Κ.<br />

723 00. Ἐφημέριος: Γαλανάκης Μιχαήλ, τηλ. 28430 25508,<br />

6946146098.<br />

53. Σίτανος - Ἱερός Ναός Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου,


Τ.Κ. 720 59. Ἐφημέριος: Ρεμουντάκης Ἐμμανουήλ*, τηλ.<br />

6986088201.<br />

54. Σταυρωμένος - Ἱερός Ναός Τιμίου Σταυροῦ, Τ.Κ.<br />

723 00, τηλ. 28430 25605. Ἐφημέριος: Ροδουσάκης Νικόλαος**,<br />

τηλ. 28430 25218, 6937091551.<br />

Ε ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΗ<br />

ΠΕΡΙφΕΡΕΙΑ<br />

Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος: Πρωτ. Ἀντώνιος Τσαγκαράκης<br />

τηλ. 28430 31352, Fax: 28430 31364, κιν. 6974032363<br />

55. Ἁγία Τριάδα - Ἱερός Ναός Ἁγίας Τριάδος, Τ.Κ. 720 59.<br />

Ἐφημέριος: Φραγκιαδάκης Ἰωάννης**, τηλ. 28430 31174,<br />

6976766262.<br />

56. Ἅγιος Γεώργιος - Ἱερός Ναός Ἁγίου Γεωργίου, Τ.Κ.<br />

720 59. Ἐφημέριος: Ταβλαδάκης Κωνσταντίνος*, τηλ.<br />

28430 28687, 6972745508.<br />

57. Ἀπίδια - Ἱερός Ναός Μεταμορφώσεως, Τ.Κ. 720 59.<br />

Ἐφημέριος: Φραγκιαδάκης Ἰωάννης, τηλ. 28430 31174,<br />

6976766262.<br />

58. Ἀρμένοι - Ἱερός Ναός Ἁγίου Νικολάου, Τ.Κ. 720 59.<br />

Ἐφημέριος: Βασιλάκης Σπυρίδων, τηλ. 28430 24993,<br />

6974640972.<br />

59. Γούδουρας - Ἱερός Ναός Ἁγίου Γεωργίου, Τ.Κ. 720 59,<br />

τηλ. 28430 53976. Ἐφημέριος: Μπελιμπασάκης Ἐμμανουήλ,<br />

τηλ. 6970097576.<br />

60. Ζῆρος - Ἱερός Ναός Ἁγίου Γεωργίου, Τ.Κ. 720 59.<br />

Ἐφημέριος: Φυτρολάκης Γεώργιος*, τηλ. 28430 91272,<br />

6973200764.


61. Καλό Χωριό - Ἱερός Ναός Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου,<br />

Τ.Κ. 720 59. Ἐφημέριος: Μονιός Γεώργιος**, τηλ.<br />

6951908536.<br />

62. Λιθῖνες - Ἱερός Ναός Ἁγίας Τριάδος, Τ.Κ. 720 59,<br />

τηλ. & Fax: 28430 31364. Ἐφημέριος: Τσαγκαράκης Ἀντώνιος*,<br />

τηλ. 28430 31352, 6974032363.<br />

63. Παπαγιαννᾶδες - Ἱερός Ναός Ἁγίου Νικολάου, Τ.Κ.<br />

720 59. Ἐφημέριος: Μονιός Γεώργιος**, τηλ. 6951908536.<br />

64. Περβολάκια - Ἱερός Ναό ς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου,<br />

Ἐφημέριος: Ἀρχιμ. Περάκης Μεθόδιος, τηλ. 28430 51458,<br />

6974032362.<br />

65. Συκιά - Ἱερός Ναός Ἁγίου Στεφάνου, Τ.Κ. 720 59,<br />

τηλ. 28430 31729. Ἐφημέριος: Δανδουλάκης Ἰωάννης, τηλ.<br />

28430 28195, 6984901003.<br />

66. Χανδρᾶς - Ἱερός Ναός Τιμίου Σταυροῦ, Τ.Κ. 720 59,<br />

τηλ. 28430 31112. Ἐφημέριος: Μονιός Γεώργιος, τηλ.<br />

6951908536.<br />

ΣΤ ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΗ<br />

ΠΕΡΙφΕΡΕΙΑ<br />

Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος: Πρωτ. Ἰωάννης Νεστοράκης<br />

τηλ. 28430 51376, κιν. 6944385657<br />

67. Ἅγιος Στέφανος - Ἱερός Ναός Ἁγίου Στεφάνου, Τ.Κ.<br />

720 55. Ἐφημέριος: Μυκωνιάτης Ταξιάρχης, τηλ. 6976802903.<br />

68. Δάφνη - Ἱερός Ναός Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου,<br />

Τ.Κ. 720 55. Ἐφημέριος: Παπαευαγγελίδης Ἐμμανουήλ,<br />

τηλ. 6906586166.


69. Κουτσουρᾶς - Ἱερός Ναός Ἁγίου Ἀντωνίου, Τ.Κ.<br />

720 55, τηλ.: 28430 52080. Ἐφημέριος: Κρητικός Μηνᾶς,<br />

τηλ. 28430 71568, 6977916309.<br />

70. Κρυά - Ἱερός Ναός Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου,<br />

Τ.Κ. 720 55. Ἐφημέριος: Φραγκιαδάκης Ἐμμανουήλ**,<br />

τηλ. 28430 29677, 6945702455.<br />

71. Λάπιθος - Ἱερός Ναός Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου,<br />

Τ.Κ. 720 55. Ἐφημέριος: Λιανάκης Ἀντώνιος**, τηλ.<br />

6932305646.<br />

72. Μακρύς Γιαλός - Ἱερός Ναός Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου,<br />

Τ.Κ. 720 55, τηλ. 28430 52077. Ἐφημέριος: Χατζάκης<br />

Γεώργιος, τηλ. 28430 52039, 6978055006.<br />

73. Μαῦρος Κόλυμπος - Ἱερός Ναός Ἁγίου Παντελεήμονος,<br />

Τ.Κ. 720 55. Ἐφημέριος: Νεστοράκης Ἰωάννης,<br />

τηλ. 28430 51376, 6944385657.<br />

74. Ὀρεινό - Ἱερός Ναός Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου,<br />

Τ.Κ. 720 55, τηλ. 28420 96277. Ἐφημέριος: Κρητικός<br />

Μηνᾶς**, τηλ. 28430 71568, 6977916309.<br />

75. Πεῦκοι - Ἱερός Ναός Ἁγίων Κωνσταντίνου καί<br />

Ἑλένης, Τ.Κ. 720 55. Ἐφημέριος: Ἀρχιμ. Σπηλιαρωτάκης<br />

Εὐγένιος, τηλ. 28430 51458, 6942424510.<br />

76. Σταυροχώρι - Ἱερός Ναός Ἁγίας Τριάδος, Τ.Κ. 720 55.<br />

Ἐφημέριος: Λιανάκης Ἀντώνιος, τηλ. 6932 305646.<br />

77. Σχινοκάψαλα - Ἱερός Ναός Ἁγίου Νικολάου, Τ.Κ.<br />

720 55. Ἐφημέριος: Νεστοράκης Ἰωάννης**, τηλ. 28430<br />

51376, 6944385657.<br />

78. Χρυσοπηγή - Ἱερός Ναός Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου,<br />

Τ.Κ. 720 55. Ἐφημέριος: Παπαευαγγελίδης Ἐμμανουήλ**,<br />

τηλ. 6906586166.


ζ ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΗ<br />

ΠΕΡΙφΕΡΕΙΑ<br />

Ἀρχιερατικός Ἐπίτροπος: Πρωτ. Νικόλαος Φραγκίδης<br />

τηλ. 28430 94517, κιν. 6972039493<br />

79. Ἔξω Μουλιανά - Ἱερός Ναός Ἁγίου Γεωργίου, Τ.Κ.<br />

720 57, τηλ. 28430 95450. Ἐφημέριος: Τσικαλάκης Γεώργιος*,<br />

τηλ. 28430 23246, 6979196577.<br />

80. Λάστρος - Ἱερός Ναός Ἁγίας Τριάδος, Τ.Κ. 720 57,<br />

τηλ. 28430 94383. Ἐφημέριος: Κατσογρεσάκης Ἰωάννης*,<br />

τηλ. 28420 23365, 28430 94797.<br />

81. Μέσα Μουλιανά - Ἱερός Ναός Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ<br />

Θεολόγου, Τ.Κ. 720 57. Ἐφημέριος: Φουντουλάκης Ἐμμανουήλ,<br />

τηλ. 28430 25159, 6946850932.<br />

82. Μυρσίνη - Ἱερός Ναός Ἁγίου Γεωργίου, Τ.Κ. 720 57,<br />

τηλ. 28430 94380. Ἐφημέριος: Σφενδουράκης Νικόλαος,<br />

τηλ. 28430 24998, 6973826994.<br />

83. Σκοπή - Ἱερός Ναός Ἁγίου Γεωργίου, Τ.Κ. 723 00,<br />

τηλ. 28430 71228. Ἐφημέριος: Ἀχλαδιανάκης Δημήτριος,<br />

τηλ. 28430 23787, 6984561147.<br />

84. Σφάκα - Ἱερός Ναός Τιμίου Σταυροῦ, Τ.Κ. 720 57.<br />

Ἐφημέριος: Συντυχάκης Ἐμμανουήλ*, τηλ. 28430 94116,<br />

6977062202.<br />

85. Τουρλωτή - Ἱερός Ναός Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου,<br />

Τ.Κ. 720 57, τηλ. 28430 94482. Ἐφημέριος: Φραγκίδης Νικόλαος,<br />

τηλ. 28430 94517, 6972039493.<br />

86. Χαμαίζι - Ἱερός Ναός Ἁγίου Παντελεήμονος, Τ.Κ.<br />

723 00, τηλ. 28430 71491. Ἐφημέριος: Τζαννιδάκης Χριστόφορος,<br />

τηλ. 28430 25553, 28430 71382, 6936206301.


ΠΡΟ ΣΚΥΝΗΜΑΤΙΚΟΙ<br />

ΝΑΟΙ<br />

1. Ἱεράπετρα, Τ.Κ. 722 00 - Μιχαήλ Ἀρχάγγελος. Ἐφημέριος:<br />

Λιναρδάκης Σάββας**, τηλ. 28420 27635,<br />

6944059663.<br />

2. Σητεία, Τ.Κ. 723 00 - Ἅγιοι Κωνσταντίνος καί Ἑλένη.<br />

Ἐφημέριος: Αὐγουστινάκης Ἐμμανουήλ*, τηλ. 28430 28295,<br />

6978811100.<br />

* Συνταξιοῦχοι Ἐφημέριοι πού ἐξυπηρετοῦν τήν Ἐνορία.<br />

** Ἐφημέριοι πού ἐξυπηρετοῦν κατ’ ἀνάθεση τήν Ἐνορία.<br />

ΙΕΡΕΣ<br />

ΜΟΝΕΣ<br />

Ἀ ν δ ρ ι κ έ ς<br />

1. Παναγίας Ἀκρωτηριανῆς & Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου Τοπλοῦ<br />

Σητείας (14ος αἰ.)<br />

Ἡγούμενος: Ἀρχιμ. Ἀμβρόσιος Σκαρβέλης·<br />

Μοναχοί 4.<br />

Τ.Κ. 723 00 / Τηλ. 28430 61226<br />

2. Παναγίας Φανερωμένης Ἱεράπετρας (12ος αἰ.)<br />

Ἡγούμενος: Ἀρχιμ. Παΐσιος Δερμιτζάκης·<br />

Μοναχοί 3.<br />

Τ.Κ. 722 00 / Τηλ. 28410 24444<br />

3. Ἁγ. Ἰωάννου Καψᾶ Σητείας (17ος αἰ.)<br />

Ἡγούμενος: Ἀρχιμ. Μεθόδιος Περράκης. Μοναχοί 3.<br />

Τ.Κ. 720 59 / Τηλ.: 28430 51458


Γ υ ν α ι κ ε ῖ ε ς<br />

1. Παναγίας Ἐξακουστῆς Μαλλῶν Ἱεράπετρας (18ος αἰ.)<br />

Ἡγουμένη: Ὀλυμπιάς Μοναχή. Μοναχές 3.<br />

Τ.Κ. 720 56 / Τηλ. 2844 770990<br />

Ἐφημέριος: Οἰκον. Ἀντώνιος Κανάρης.<br />

2. Ἁγίων Πάντων Ἁγιασμένου Ἱεράπετρας (2008)<br />

Πρόεδρος Διοικούσης Μοναστηριακῆς Ἐπιτροπῆς·<br />

Ἀρχιμ. Πορφύριος Ἀγγελάκης, Μοναχές 2.<br />

Τ.Κ. 722 00 /Τηλ. 28420 27323<br />

Ἐφημέριος: Κωνσταντίνος Κεντριστάκης.<br />

3. Γυναικεῖο Ἡσυχαστήριο Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου<br />

(«Ἄξιόν ἐστιν») Ἱεράπετρας (1984)<br />

Ἡγουμένη: Χριστονύμφη Μοναχή.<br />

Μοναχές 4. Τ.Κ. 722 00 / Τηλ. 28420 23742<br />

Ἐφημέριος: Ἀρχιμ. Φιλόθεος Δοργιάκης.<br />

Ἐ ν ο ρ ι α κ έ ς<br />

Α ´ Π ε ρ ι ο χ ή Ἱ ε ρ ά π ε τ ρ α ς<br />

1. Ἁγίου Ἀντωνίου στό Καβούσι.<br />

2. Ἁγίων Ἀποστόλων Κάτω Καρκάσα Ἀνατολῆς.<br />

3. Παναγίας Παντάνασσας Βαγιωναίας Ἀνατολῆς.<br />

4. Σωτῆρος Χριστοῦ Πάνω Καρκάσα Ἀνατολῆς.<br />

5. Ἁγίου Γεωργίου (Χριστοῦ) Ἄσσαρης Φανερωμένης.<br />

6. Παναγίας «Βρυωμένου» Μεσελέρων.<br />

7. Παναγίας στό Βαρύ Ἀνατολῆς.<br />

8. Παναγίας στό «Γουρνί» κοντά στό χωριό Σταυρός.<br />

9. Ἁγίας Παρασκευῆς στό Καμινάκι Ἀνατολῆς.<br />

10. Ἁγίου Δημητρίου στό Χαυγᾶ Καλογέρων.<br />

11. Ἁγίου Γεωργίου στά Καλαφατιανά Καλαμαύκας.<br />

12. Ἁγίου Γεωργίου Ἀνατολῆς.<br />

13. Ἁγίας Παρασκευῆς στό Ψαθί Καλαμαύκας.<br />

14. Ἁγίας Ἄννης στή Λαγκάδα κοντά στό χωριό Σταυρός.<br />

15. Παναγίας «Παπλινοῦ» Βαϊνιᾶς.<br />

16. Τιμίου Σταυροῦ στό Ἐπάνω Χωριό.


17. Ἁγίας Παρασκευῆς στό Καβούσι.<br />

18. Ἁγίας Μαρίνας στό Καβούσι.<br />

19. Παναγίας στό Θόλος Καβουσίου.<br />

20. Σωτῆρος Χριστοῦ στήν Ψάθη Ἁγίου Ἰωάννου.<br />

21. Παναγίας Ἁρμοῦ Μαλλῶν.<br />

22. Κυριακοῦ Ἀνατολῆς.<br />

23. Ἁγίου Ἀντωνίου στή Μακρυλιά.<br />

24. Ἁγίου Γεωργίου στή Μακρυλιά.<br />

25. Ἁγίου Ἰωάννου στή Μακρυλιά.<br />

26. Παναγίας «Καρυδιανῆς» Μύθων.<br />

27. Ἁγίων Ἀποστόλων (Ἁγίων Πάντων) Κάτω Χωριοῦ.<br />

28. Ἁγίου Ἀντωνίου Ἐπισκοπῆς.<br />

29. Ἁγίων Κωνσταντίνου καί Ἑλένης Κάτω Χωριοῦ.<br />

30. Μεταμορφώσεως Σωτῆρος Χριστοῦ Ἐπάνω Χωριοῦ.<br />

Β ´ Π ε ρ ι ο χ ή Σ η τ ε ί α ς<br />

1. Ἁγίου Ἰσιδώρου στό Κάβο Σίδερο.<br />

2. Ἁγίου Νικολάου στό Σαμώνιο Παλαικάστρου.<br />

3. Ἁγίας Τριάδος στόν Ἀνάλουκα Μονῆς Τοπλοῦ.<br />

4. Ἁγίου Ἀνδρέα Μονῆς Τοπλοῦ.<br />

5. Καλογέρων Λάστρου.<br />

6. Παναγίας Φανερωμένης Τράχηλα Σκοπῆς.<br />

7. Ἁγίου Ἀντωνίου Μυρσίνης.<br />

8. Ἁγίου Γεωργίου Μυρσίνης.<br />

9. Ἁγίας Μαρίνας Μυρσίνης.<br />

10. Ἁγίας Σοφίας Ἀρμένων.<br />

11. Παναγίας στό Γουντᾶ Κατελιώνα.<br />

12. Ἁγίου Πνεύματος Ἀρμένων.<br />

13. Ἁγίου Ἀντωνίου στό Παντέλι.<br />

14. Σωτῆρος Χριστοῦ στό Παντέλι.<br />

15. Παναγίας στή Ρίζα.<br />

16. Ἐλεούσας στούς Παπαγιαννάδες.<br />

17. Παναγίας στό Καλό Νερό Μονῆς Καψᾶ.


ΠΑΣΧΑΛΙΟΝ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ <strong>2024</strong><br />

Ἰνδικτιών B<br />

Ἡλίου κύκλοι 28<br />

Σελήνης κύκλοι 8<br />

Σελήνης θεμέλιον 4<br />

Κρεῳφαγίας ἡμέραι: 77<br />

Τά Ἅγια Θεοφάνεια: ἡμέρα Σάββατο.<br />

Τό Τριῴδιον ἄρχεται 25 Φεβρουαρίου.<br />

(Ἦχος πλ. α΄. Ἑωθινόν Ε΄).<br />

Ἡ Ἀπόκρεως: 10 Μαρτίου.<br />

Ὁ Εὐαγγελισμός: Δευτέρα Β΄ Νηστειῶν.<br />

Νομικόν Φάσκα: 28 Ἀπριλίου.<br />

Λατίνων Πάσχα: 31 Μαρτίου.<br />

ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ: 5 Μαΐου.<br />

Ἡ Ἀνάληψις: 13 Ἰουνίου.<br />

Ἡ Πεντηκοστή: 23 Ἰουνίου.<br />

Ἡ Κυριακή τῶν Ἁγίων Πάντων: 30 Ἰουνίου.<br />

Ἡ Νηστεία τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων: ἡμέρες -.<br />

Μνήμη τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων: ἡμέρα Σάββατο.<br />

Ἡ Ὑψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ: ἡμέρα Σάββατο.<br />

Ἡ Παραμονή τῶν Χριστουγένων: ἡμέρα Τρίτη.<br />

ΠΑΣΧΑΛΙΟΝ ΤΩΝ ΕΤΩΝ <strong>2024</strong>-2033<br />

<strong>2024</strong> 5 Μαΐου<br />

2025 20 Ἀπριλίου<br />

2026 12 Ἀπριλίου<br />

2027 2 Μαΐου<br />

2028 16 Ἀπριλίου<br />

2029 8 Ἀπριλίου<br />

2030 28 Ἀπριλίου<br />

2031 13 Ἀπριλίου<br />

2032 2 Μαΐου<br />

2033 24 Ἀπριλίου


Κ Ρ Η Τ Ι Κ Ο Ν<br />

Α Γ Ι Ο Λ Ο Γ Ι Ο Ν<br />

IΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 4 Ὁσίου Νικηφόρου τοῦ Λεπροῦ.<br />

5 Ὁσίου Γρηγορίου τοῦ ἐν Ἀκρίτᾳ.<br />

11 Ἁγίου Νεομάρτ. Νικηφόρου ἐκ Κριτσᾶς.<br />

22<br />

29<br />

Ὁσίου Ἰωσήφ Σαμάκου τοῦ Ἡγιασμένου.<br />

Ὁσίου Ἰγνατίου τοῦ Σιναΐτου.<br />

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 4 Ὁσίου Νικολάου τοῦ Στουδίτου.<br />

7 Ἁγίου Νεομάρτυρος Γεωργίου τοῦ Διβόλη.<br />

ΜΑΡΤΙΟΥ 15 Ἁγίου Νεομάρτ. Μανουήλ τοῦ ἐκ Σφακίων.<br />

17 Ὁσιομάρτυρος Παύλου.<br />

20 Ἁγίου Νεομάρτυρος Μύρωνος.<br />

31 Ἁγίου Μάρτ. Θεοφίλου καί τῶν σύν αὐτῷ.<br />

ΑΠΡΙΛΙΟΥ 3 Ὁσίου Ἰωσήφ τοῦ Ὑμνογράφου.<br />

7 Ὁσίου Γερασίμου τοῦ Βυζαντίου.<br />

22 Ὁσίου Χατζη-Ἀνανίου ἐκ Μαλλῶν.<br />

ΜΑΪΟΥ 1 Ἁγίας Νεομάρτ. Μαρίας τῆς ἐκ Φουρνῆς.<br />

14 Ἁγίου Νεομάρτυρος Μάρκου τοῦ Κρητός.<br />

14 Ἁγίου Λεοντίου Β΄, Ἀρχ/που Ἱεροσολύμων.<br />

23 Ὁσίου Εὐμενίου τοῦ νέου.<br />

ΙΟΥΝΙΟΥ 9 Ἁγίων Πέντε Κανονικῶν Παρθένων.<br />

14 Ἁγ. Ἱερομ. Κυρίλλου, Ἐπισκόπου Γορτύνης.<br />

23 Ἁγίων Νεομαρτύρων Ἐπισκόπων Κρήτης<br />

καί τῶν σύν αὐτοῖς.<br />

25 Ὁσίου Μεθοδίου τοῦ ἐν Νυβρίτῳ.<br />

26 Ζαχαρίου Νεομάρτυρος Ἐπισκόπου Σητείας.<br />

27 Κυρίλλου Λουκάρεως, Πατριάρχου Κπόλεως.<br />

28 Ὁσίου Σεργίου τοῦ Μαγίστρου.<br />

ΙΟΥΛΙΟΥ<br />

Τήν Α΄ Κυριακή Ἰουλίου: ἡ Σύναξις<br />

πάντων τῶν ἐν Κρήτῃ διαλαμψάντων Ἁγίων.<br />

4 Ἁγίου Ἀνδρέου Ἀρχιεπισκόπου Κρήτης.<br />

5 Ὁσίου Ἀθανασίου τοῦ Ἀθωνίτου.<br />

10 Ὁσ. Παρθενίου καί Εὐμενίου, ἐν Κουδουμᾷ.<br />

12 Ὁσίων Γερασίμου καί Ἀκακίου.<br />

14 Ἁγίου Ἱερομάρτυρος Πέτρου τοῦ Νέου.<br />

14 Ἁγ. 4 Νεομ., τῶν ἐν Μελισσουργείῳ Κισάμου.


Κ Ρ Η Τ Ι Κ Ο Ν<br />

Α Γ Ι Ο Λ Ο Γ Ι Ο Ν<br />

ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 7 Ὁσίου Ἰωσήφ τοῦ ἐπιλεγομένου<br />

«Γεροντογιάννη» τοῦ ἐν Μονῇ Καψᾷ Σητείας.<br />

8 Ἁγίου Μύρωνος Ἐπισκόπου Κρήτης.<br />

12 Ἁγίων 12 Μαρτύρων Στρατιωτῶν.<br />

17 Ὁσ. Εὐτυχίου, Εὐτυχιανοῦ καί Κασσιανῆς.<br />

21 Ἀθανασίου Πατελάρου Πατριάρχου Κπόλεως.<br />

23 Ὁσίου Χαραλάμπους τοῦ ἐν Καλυβιανῇ.<br />

25 Ἀποστόλου Τίτου, Α´ Ἐπισκόπου Κρήτης.<br />

28 Ἰακώβου νεομ. τοῦ ἐν Βουτζᾷ Σμύρνης<br />

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1 Ὁσίου Νικολάου τοῦ Κουρταλιώτου.<br />

2 Ὁσίου Κοσμᾶ τοῦ Ἐρημίτου.<br />

4 Ὁσίου Ἀνθίμου τοῦ νέου Ἀσκητοῦ.<br />

15 Ἁγίου Νεομάρτ. Ἰωάννου τοῦ ἐκ Σφακίων.<br />

18 Ἁγίου Εὐμενίου, Ἐπισκόπου Γορτύνης.<br />

20 Ἁγίου Ὁσιομάρτυρος Ἱλαρίωνος.<br />

20 Ὁσίου Ἰωάννου τοῦ Ξένου.<br />

ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 7 Ὁσίου Ἰωάννου Ἐρημίτου καί 98 Πατέρων.<br />

8 Ἁγίου Φιλίππου, Ἐπισκόπου Γορτύνης.<br />

10 Ἁγίου Πινυτοῦ, Ἐπισκόπου Κνωσοῦ.<br />

13 Μελετίου Πηγᾶ, Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας<br />

17 Ὁσιομάρτυρος Ἀνδρέου τοῦ ἐν Κρίσει.<br />

20 Ὁσιομ. Γερασίμου τοῦ ἐν Κεφαλληνίᾳ.<br />

20 Ὁσιομάρτυρος Ἀνδρονίκου τοῦ Κρητός.<br />

28 Ἁγίων 4 Νεομαρτύρων τῶν ἐν Ρεθύμνῃ.<br />

ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 22 Ἀνθίμου ὁμολογητοῦ, Προέδρου Κρήτης.<br />

26 Ὁσίου Νίκωνος τοῦ «Μετανοεῖτε».<br />

27 Ὁσίων Γρηγορίου καί Γερασίμου Σιναϊτῶν.<br />

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 23 Τῶν Ἁγίων Δέκα Μαρτύρων.<br />

30 Γεδεών Νεομάρτυρος τοῦ Καρακαλληνοῦ.


ι α ν ο υ α ρ ι ο σ 2 0 2 4<br />

1 Δ † ΠΕΡΙΤΟΜΗ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ, Βασιλείου τοῦ Μεγάλου<br />

2 Τ Σεραφείµ ὁσ. Σάρωφ, Σιλβέστρου π. Ρώµης, Μάρκου ὁσ. κωφοῦ<br />

3 Τ Μαλαχίου πρ., Θωµαΐδος µ. ἐν Λέσβῳ, Θεαγένους ἱεροµ.<br />

› 4 Π † Σύναξις τῶν 70 Ἀποστόλων, Νικηφόρου Λεπροῦ ὁσ. Κρητός<br />

5 Π Θεοπέµπτου ἱεροµ., Συγκλητ. ὁσ., Γρηγορ. ὁσ. ἐν Ἀκρίτᾳ (νηστ.)<br />

6 Σ † ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ (Μέγας Ἁγιασμός)<br />

7 Κ † Η ΣΥΝΑΞΙΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΚΑΙ ΒΑΠΤΙΣΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ<br />

8 Δ Γεωργίου ὁσ. Χοζεβίτου, Δοµνίκης ὁσ. ἐν ΚΠόλει<br />

9 Τ Παρθένας νεοµ. Ἐδεσσαίας, Πολυεύκτου µ., Εὐστρατίου ὁσ.<br />

10 Τ Γρηγορίου ἐπ. Νύσσης, Δοµετιανοῦ ἐπ. Μελιτινῆς<br />

⁄ 11 Π † Νικηφόρου νεομ. ἐκ Κριτσᾶς, Θεοδοσίου ὁσ. Κοινοβιάρχου<br />

12 Π Μερτίου, Πέτρου καί ἑτέρων 8 µαρτύρων, Τατιανῆς διακονίσσης<br />

13 Σ Ἑρµύλου καί Στρατονίκου µ., Μαξίµου ὁσ. Καυσοκαλυβίτου<br />

14 Κ † ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΩΤΑ, Ὁσιομ. Ἀββάδων ἐν Σινᾷ καί Ραϊθῷ, Νίνας ἰσ.<br />

15 Δ Παύλου ὁσ. τοῦ Θηβαίου, Ἰωάννου ὁσ. τοῦ Καλυβίτου<br />

16 Τ Προσκύνησις τιµίας ἁλύσεως Ἀπ. Πέτρου, Νικολάου νεοµ.<br />

17 Τ † Ἀντωνίου τοῦ Μεγάλου, Γεωργίου νεοµ. ἐν Ἰωαννίνοις<br />

€ 18 Π † Ἀθανασίου καί Κυρίλλου ἀρχιεπ. Ἀλεξανδρείας<br />

19 Π Μακαρίου ὁσ. Αἰγυπτίου, Μάρκου ἐπ. Ἐφέσου Εὐγενικοῦ<br />

20 Σ † Εὐθυμίου ὁσ. Μεγάλου, Ζαχαρίου νεοµ., Πέτρου τοῦ Τελώνου<br />

21 Κ † ΙΒ΄´ ΛΟΥΚΑ, Μαξίμου ὁσ. ὁμολογητοῦ, Ἁγνῆς μ.<br />

22 Δ Τιµοθέου Ἀπ., Ἰωσήφ ὁσ. Ἡγιασμένου, Βησσαρίωνος ὁσ. Ἀγαθων.<br />

23 Τ Κλήµεντος ἐπ. Ἀγκύρας, Ἀγαθαγγέλου, Διονυσίου ἐν Ὀλύµπῳ<br />

24 Τ Ξένης ὁσ., Νεοφύτου ὁσ. Ἐγκλείστου, Βαβύλα ἱεροµ.<br />

‹ 25 Π † Γρηγορίου Θεολόγου, Αὐξεντίου νεοµ.<br />

26 Π Ξενοφῶντος καί Μαρίας ὁσ. καί τῆς συνοδείας αὐτῶν<br />

27 Σ † Ἀνακομιδή λειψάνου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου<br />

28 Κ † ΙΕ΄ ΛΟΥΚΑ, Ἐφραίμ ὁσ. τοῦ Σύρου, Παλλαδίου ὁσ.<br />

29 Δ Ἰγνατίου ὁσ. Σιναΐτου, Ἀνακ. λειψ. Ἰγνατίου Θεοφόρου<br />

30 Τ † Τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν (Σχολική Ἑορτή)<br />

31 Τ Κύρου καί Ἰωάννου Ἀναργύρων, Ἀρσενίου ὁσ. ἐν Πάρῳ<br />

⁄ Νέα Σελήνη € Πρῶτο Τέταρτο ‹ Πανσέληνος › Τελ. Τέταρτο


φ ε β ρ ο υ α ρ ι ο σ 2 0 2 4<br />

1 Π Τρύφωνος µ., Ἀναστασίου νεοµ. ἐκ Ναυπλίου, Περπετούας µ.<br />

2 Π † Η ΥΠΑΠΑΝΤΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ<br />

› 3 Σ Συµεών τοῦ Θεοδόχου, Ἄννης Προφ, Σταµατίου, Ἰωάννου<br />

4 Κ † ΙΕ΄´ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Ἰσιδώρου ὁσ., Νικολάου ὁσ. Στουδίτου<br />

5 Δ Ἀγάθης παρθενοµ., Θεοδούλης µ. ἐν Κιλικίᾳ<br />

6 Τ Βουκόλου ἐπ. Σµύρνης, Φωτίου πατρ. ΚΠόλεως τοῦ Μεγάλου<br />

7 Τ Παρθενίου ἐπ. Λαµψάκου, Γεωργίου νεομ., Λουκᾶ ὁσ. ἐν Στειρίῳ<br />

8 Π Θεοδώρου Στρατηλάτου, Ζαχαριου προφήτου, Μάρθας καί Μαρίας µ.<br />

9 Π Νικηφόρου µάρτυρος, Παγκρατίου ἐπισκόπου Ταυροµενίας ἱεροµ.<br />

⁄ 10 Σ † Χαραλάμπους ἱερομάρτυρος, Ζήνωνος ὁσ. τοῦ Ταχυδρόµου<br />

11 Κ † ΙΣΤ΄´ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Βλασίου ἱερομ., Θεοδώρας Αὐγούστας<br />

12 Δ Μελετίου ἐπ. Ἀντιοχείας, Χρήστου νεοµ. κηπουροῦ<br />

13 Τ Ἀκύλα καί Πρισκίλλης ἀπ., Μαρτινιανοῦ ὁσ.<br />

14 Τ Αὐξεντίου, Μάρωνος, Ἀβραάµ ὁσ., Νικολάου ἐπ. Ἀµισοῦ νεοµ.<br />

15 Π Ὀνησίµου ἀπ., Ἀνθίµου ὁσ. ἐν Χίῳ, Ἰωάννου ὁσιοµ. ἐκ Χαλάστρας<br />

16 Π Παµφίλου µ., Φλαβιανοῦ πατρ. ΚΠόλεως<br />

€ 17 Σ Θεοδώρου Τήρωνος, Μαρκιανοῦ καί Πουλχερίας βασιλ.<br />

18 Κ † ΙΖ΄´ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Λέοντος πάπα Ρώμης, Ἀγαπητοῦ Σιναίου<br />

19 Δ Φιλοθέης ὁσ. τῆς Ἀθηναίας, Ἀρχίππου, Φιλήµονος καί Ἀπφίας ἀπ.<br />

20 Τ Λέοντος ἐπ. Κατάνης, Ἀγάθωνος πάπα Ρώµης, Βησσαρίωνος ὁσ.<br />

21 Τ Εὐσταθίου Ἀντιοχείας, Τιµοθέου ὁσ. ἐν Συµβόλοις<br />

22 Π Εὕρεσις λειψάνων τῶν ἐν τοῖς Εὐγενίου µαρτύρων, Ἀνθούσης µ.<br />

23 Π Πολυκάρπου ἐπ. Σµύρνης ἱεροµ., Πολυχρονίου ὁσ.<br />

‹ 24 Σ † Α΄ καί Β΄ εὕρ. Τιμίας Κεφαλῆς Ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου<br />

25 Κ † ΙΣΤ΄´ ΛΟΥΚΑ (ΤΕΛΩΝΟΥ & ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ) (Ἀρχή Τριῳδίου)<br />

26 Δ Πορφυρίου ἐπ. Γάζης, Φωτεινῆς Ἰσαπ. Σαµαρείτιδος<br />

27 Τ Προκοπίου ὁσ. Δεκαπολίτου, Ἐφραίµ ὁσ. Κατουνακιώτου<br />

28 Τ Βασιλείου ὁσ. ὁµολ., Κυράννης νεοµ. ἐν Θεσσαλονίκῃ<br />

29 Π Κασσιανοῦ ὁσ. Ρωµαίου, Βαρσανουφίου ὁσ. ἐν Νιτρίᾳ<br />

⁄ Νέα Σελήνη € Πρῶτο Τέταρτο ‹ Πανσέληνος › Τελ. Τέταρτο


μ α ρ τ ι ο σ 2 0 2 4<br />

1 Π Εὐδοκίας ὁσιοµ., Ἀντωνίνης καί Μαρκέλλου µ., Παρασκευᾶ νεοµ.<br />

2 Σ Νικολάου ὁσ. Πλανᾶ, Ἡσυχίου µ., Εὐθαλίας µ., Ἰωακείµ Παπουλάκη<br />

3 Κ † ΙΖ΄´ ΛΟΥΚΑ (ΑΣΩΤΟΥ), Θεοδωρήτου ἱερομ., Εὐτροπίου μ.<br />

› 4 Δ Γερασίµου ὁσ. Ἰορδανίτου, Παύλου καί Ἰουλιανῆς µ.<br />

5 Τ Μάρκου ὁσ. Ἀθηναίου, Ἀρχελάου καί τῶν σύν αὐτῷ 152 µαρτ.<br />

6 Τ Τῶν ἐν Ἀµορίῳ 42 µαρτύρων, Μνήµη εὑρέσεως Τιµίου Σταυροῦ<br />

7 Π Λαυρεντίου ὁσ. Μεγάρων, Παύλου ὁσ. ἁπλοῦ<br />

8 Π † Τῶν ἐν Σεβαστείᾳ 40 Μαρτύρων, Θεοφυλάκτου ἐπ. Νικοµηδ.<br />

9 Σ † ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΟΝ<br />

⁄ 10 Κ † ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ, Κοδράτου ἐπ. Κορίνθου, Ἀναστασίας Πατρικίας<br />

11 Δ Σωφρονίου ἀρχιεπ. Ἱεροσολ., Θαλλοῦ, Θεοδώρας Βασιλίσ. Ἄρτης<br />

12 Τ Θεοφάνους ὁµ., Γρηγορίου πάπα Ρώµης Διαλόγου<br />

13 Τ Ἀνακ. λειψ. Νικηφόρου πατρ. ΚΠόλεως<br />

14 Π Εὐσχήµονος ἐπ. Λαµψάκου, Βενεδίκτου ὁσ.<br />

15 Π Ἀγαπίου µ., Ἀριστοβούλου ἀπ., Μανουήλ νεομ. ἐκ Σφακίων<br />

16 Σ Χριστοδούλου ὁσ. ἐν Πάτµῳ, Ἰουλιανοῦ µάρτ.<br />

€ 17 Κ † ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΗΣ, Ἀλεξίου ἀνθρώπου τοῦ Θεοῦ, Παύλου ὁσιομ.<br />

18 Δ † ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ (Ἀρχή Νηστείας), Κυρίλλου Ἱεροσολ.<br />

19 Τ Χρυσάνθου καί Δαρείας µ., Κλαυδίου καί Ἱλαρίας µ. τῶν ὁµοζύγων<br />

20 Τ Τῶν ἐν Μονῇ Ἁγ. Σάββα ὁσιοµαρτύρων, Μύρωνος νεομ. Κρητός<br />

21 Π Θωµᾶ πατρ. ΚΠόλεως, Ἰακώβου ὁσ. ὁµολογητοῦ<br />

22 Π † Α΄´ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ, Βασιλείου ἱεροµ., Καλλινίκης µ.<br />

23 Σ † Θαῦμα Κολλύβων Θεοδώρου Τήρωνος, Νίκωνος ὁσιοµ.<br />

24 Κ † Α΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ), Ἀρτέμονος ἐπ. Σελευκείας<br />

‹ 25 Δ † Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ<br />

26 Τ † Σύναξις Ἀρχαγγέλου Γαβριήλ<br />

27 Τ Ματρώνης ὁσ. τῆς ἐν Θεσσαλονίκῃ, Φιλητοῦ καί Λυδίας µ.<br />

28 Π Ἱλαρίωνος τοῦ νέου, Ἡρωδίωνος ἀπ., Γαβριηλίας ὁσ. Γεροντίσσης<br />

29 Π † Β΄´ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ, Μάρκου Ἀρεθουσίων, Ἰωνᾶ καί Βαραχησίου µ.<br />

30 Σ Ἰωάννου ὁσ. τῆς Κλίµακος, Ζαχαρίου ἐπ. Κορίνθου<br />

31 Κ † Β΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (Γρηγορίου Παλαμᾶ), Θεοφίλου μ. Κρητός<br />

⁄ Νέα Σελήνη € Πρῶτο Τέταρτο ‹ Πανσέληνος › Τελ. Τέταρτο


Ἀναγνώσματα Κυριακῶν καί μεγάλων ἑορτῶν<br />

ι α ν ο υ α ρ ι ο υ 2 0 2 4<br />

ΗΜ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ EYAΓΓΕΛΙΟΝ HXΟΣ EΩΘINON<br />

1 Κολ. β΄ 8-12 Λουκ. β΄ 20-21, 40-52 Περιτομή τοῦ Κυρίου<br />

6 Τίτ. β΄ 11-14, γ΄ 4-7 Ματθ. γ΄ 13-17 - Ἁγίων Θεοφανείων<br />

7 Πράξ. ιθ΄ 1-8 Ἰωάν. α΄ 29-34 πλ.β΄ Θ΄<br />

14 Ἐφεσ. δ΄ 7-13 Ματθ. δ΄ 12-17 βαρύς Ι΄<br />

17 Ἑβρ. ιγ΄ 17-21 Λουκ. στ΄ 17-23 - Μεγάλου Ἀντωνίου<br />

18 Ἑβρ. ιγ΄ 7-16 Ματθ. ε΄ 14-19 -Ἀθανασίου & Κυρίλλου<br />

21 Κολ. γ΄ 4-11 Λουκ. ιζ΄ 12-19 πλ. δ ΙΑ΄<br />

25 Ἑβρ. ζ΄ 26-η΄ 2 Ἰωάν. ι΄ 9-16 - Γρηγ. Θεολόγου<br />

27 Ἑβρ. ζ΄ 26-η΄ 2 Ἰωάν. ι΄ 9-16 - Ἰωάν. Χρυσοστόμου<br />

29 Α΄ Τιμ. δ΄ 9- 15 Λουκ. ιθ΄ 1- 10 α΄ Α΄<br />

-30 Ἑβρ. ιγ΄ 7-16 Ματθ. ε΄ 14-19 - Τριῶν Ἱεραρχῶν<br />

φ ε β ρ ο υ α ρ ι ο υ 2 0 2 4<br />

2 Ἑβρ. ζ΄ 7-17 Λουκ. β΄ 22-40 - Ὑπαπαντή Χριστοῦ<br />

4 Β΄ Κορ. α΄ 6-15 Ματθ. κβ΄ 35-46 β΄ Β΄<br />

10 Β΄ Τιμ. β΄ 1-10 Ἰω. ιε΄ 17- ιστ΄ 2 - Ἁγ. Χαραλάμπους<br />

11 Β΄ Κορ. στ΄ 1-10 Ματθ. κε΄ 14-30 γ΄ Γ΄<br />

18 Β΄ Κορ. στ΄ 16-18, ζ΄ 1 Ματθ. ιε΄ 21-28 δ΄ Δ΄<br />

25 Β΄ Τιμ. γ΄ 10-15 Λουκ. ιη΄ 10-14 πλ. α΄ Ε΄<br />

μ α ρ τ ι ο υ 2 0 2 4<br />

3 Α΄ Κορ. στ΄ 12-20 Λουκ. ιε΄ 11-32 πλ. β΄ ΣΤ΄<br />

8 Ἑβρ. ιβ΄ 1-10 Ματθ. κ΄ 1-16 - 40 Μαρτύρων<br />

9 Α΄ Θεσ. δ΄ 13-17 Λουκ. κα΄ 8-9, - Ψυχοσάββατον<br />

25-27, 35-36<br />

10 Α΄ Κορ. η΄ 8-13, θ΄ 1-2 Ματθ. κε΄ 31-46 βαρύς Ζ΄<br />

17 Ρωμ. ιγ΄ 11-14, ιδ΄ 1-4 Ματθ. στ΄ 14-21 πλ. δ΄ Η΄<br />

23 Β΄ Τιμ. β΄ 1-10 Μάρκ. β΄ 23, γ΄ 5 - Θαῦμα Ἁγ. Θεοδώρου<br />

24 Ἑβρ. ια΄ 24-26, 32-40 Ἰωάν. α΄ 44-52 α΄ Θ΄<br />

25 Ἑβρ. β΄ 11-18 Λουκ. α΄ 24-38 - Εὐαγγ. Θεοτόκου<br />

31 Ἑβρ. α΄ 10-14, β΄ 1-3 Μάρκ. β΄ 1-12 β΄ Ι΄


α π ρ ι λ ι ο σ 2 0 2 4<br />

1 Δ Μαρίας ὁσ. τῆς Αἰγυπτίας, Μακαρίου ὁσ. ὁµολ.<br />

› 2 Τ Τίτου ὁσ. θαυµατουργοῦ, Σάββα ὁσ. ἐν Καλύµνῳ<br />

3 Τ Νικήτα ὁσ. ὁµολογητοῦ, Ἰωσήφ ὁσ. Ὑμνογράφου<br />

4 Π Γεωργίου ὁσ. ἐν Μαλεῷ, Ζωσιµᾶ ὁσ.<br />

5 Π † Γ΄´ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ, Γεωργίου νεοµ. ἐν Ἐφέσῳ, Κλαυδίου µ.<br />

6 Σ Εὐτυχίου πατρ. ΚΠόλεως, Πλατωνίδος ὁσ.<br />

7 Κ † Γ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΥΝΗΣΕΩΣ), Γερασίμου ὁσ. Βυζαντίου<br />

⁄ 8 Δ Ἡρωδίωνος, Αγάβου, Ρούφου, Ἀσυγκρίτου ἀπ. ἐκ τῶν 70 ἀπ.<br />

9 Τ Εὐψυχίου µ. ἐν Καισαρείᾳ, Βαδίµου ὁσιοµ.<br />

10 Τ Τερεντίου, Ποµπηΐου µ. Γρηγορίου Ε’ πατρ. ΚΠὀλεως<br />

11 Π Ἀντίπα ἐπ. Περγάµου ἱεροµ., Τρυφαίνης καί Ματρώνης ὁσ.<br />

12 Π † Δ΄´ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ, Βασιλείου ἐπ. Παρίου, Σεργίου πατρ. ΚΠόλεως<br />

13 Σ Μαρτίνου πάπα Ρώµης Ὁµολ., Ζωΐλου µ. Ρωµαίου<br />

14 Κ † Δ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (Ἰωάννου τῆς Κλίμακος), Ἀριστάρχου ἀπ.<br />

15 Δ Λεωνίδου ἐπ. Ἀθηνῶν, Κρήσκεντος µάρτ.<br />

€ 16 Τ Ἀγάπης, Εἰρήνης, Χιονίας µ., Ἀµφιλοχίου ὁσ. ἐν Πάτµῳ<br />

17 Τ Μακαρίου ἀρχιεπ. Κορίνθου, (ψάλλεται ὁ Μ. Κανών)<br />

18 Π † Ο ΜΕΓΑΣ ΚΑΝΩΝ, Κυρίλλου Στ΄ πατρ. ΚΠόλεως νεοµ.<br />

19 Π † Ο ΑΚΑΘΙΣΤΟΣ ΥΜΝΟΣ, Παφνουτίου ἱεροµ.<br />

20 Σ Ζακχαίου ἀπ., Θεοδώρου ὁσ. τοῦ Τριχινᾶ<br />

21 Κ † Ε΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (Μαρίας Αἰγυπτίας), Ἀλεξάνδρας Βασιλίσσης<br />

22 Δ Ναθαναήλ ἀπ., Θεοδώρου ὁσ. Συκεώτου, Νεάρχου µ.<br />

23 Τ Ἐµµανουήλ, Θεοδώρου, Γεωργίου, Μιχαήλ και Γεωργίου νεοµ.<br />

‹ 24 Τ Ἐλισάβετ ὁσ., Νικολάου νεοµ. ἐν Μαγνησίᾳ<br />

25 Π † Μάρκου τοῦ Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ<br />

26 Π Βασιλέως ἐπ. Ἀµασείας, Γλαφύρας καί Ἰούστας ὁσ.<br />

27 Σ † Η ΕΓΕΡΣΙΣ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ<br />

28 Κ † ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ<br />

29 Δ † ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ, Ἰωσήφ τοῦ Παγκάλου<br />

30 Τ † ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΙΤΗ, Τῶν 10 Παρθένων<br />

⁄ Νέα Σελήνη € Πρῶτο Τέταρτο ‹ Πανσέληνος › Τελ. Τέταρτο


μ α ϊ ο σ 2 0 2 4<br />

› 1 Τ † ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ, Τῆς ἀλειψάσης τόν Κύριον μύρῳ<br />

2 Π † ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ, Ὁ Μυστικός Δεῖπνος<br />

3 Π † ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, Τά Ἅγια Πάθη τοῦ Κυρίου<br />

4 Σ † ΜΕΓΑ ΣΑΒΒΑΤΟΝ, Ἡ εἰς Ἅδου κάθοδος τοῦ Κυρίου<br />

5 Κ † ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ, Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ<br />

6 Δ † Γεωργίου Μεγαλομάρτυρος τοῦ Τροπαιοφόρου (πολ. Ἱεράπετρας)<br />

7 Τ † Ραφαήλ, Νικολάου & Εἰρήνης νεοφανῶν μ.,<br />

⁄ 8 Τ † Ἰωάννου τοῦ Θεολ. καί Εὐαγγελιστοῦ, Ἀρσενίου ὁσ. τοῦ Μεγ.<br />

9 Π † Χριστοφόρου μεγαλομ., Εἰρήνης μεγαλομ., Ἐφραίμ ὁσιομ.<br />

10 Π † Ζωοδόχου Πηγῆς, Σίµωνος ἀπ. τοῦ Ζηλωτοῦ<br />

11 Σ † Ὁσίου Χατζηανίου ἐκ. Μαλλῶν, Κυρίλλου καί Μεθοδίου ἰσαπ.<br />

12 Κ † ΤΟΥ ΘΩΜΑ, Ἐπιφανίου Κύπρου, Γερμανοῦ πατρ. ΚΠόλεως<br />

13 Δ Γλυκερίας µ., Σεργίου ὁµολ.<br />

14 Τ Θεράποντος ἱερ., Λεοντίου Ἰεροσολύµων, Μάρκου νεομ. Κρητός<br />

15 Τ † Ἐπανακ. τιμ. Κάρας ἀπ. Τίτου, Παχωµίου µεγ., Ἀχιλλίου Λαρίσης<br />

€ 16 Π Θεοδώρου ὁσ. ἡγιασµ., Νικολάου πατρ. ΚΠόλεως τοῦ Μυστικοῦ<br />

17 Π Ἀνδρονίκου καί Ἰουνίας ἀπ., Ἀθανασίου ἐπ. Χριστιανουπόλεως<br />

18 Σ Πέτρου, Διονυσίου καί τῶν σύν αὐτοῖς µαρτύρων<br />

19 Κ † ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ, Πατρικίου ἐπ. Προύσης, Μέμνονος ὁσ.<br />

20 Δ Ἀνακοµιδή λειψ. Ἁγ. Νικολάου Μύρων, Θαλλελαίου µ., Λυδίας Φιλιπ.<br />

21 Τ † Κωνσταντίνου καί Ἑλένης Βασιλέων καί Ἰσαποστόλων<br />

22 Τ Βασιλίσκου µ., Κόδρου µ.<br />

‹ 23 Π † Εὐμενίου ὁσ. Νέου τοῦ Κρητός, Μιχαήλ Συνάδων, Μαρίας Κλωπᾶ<br />

24 Π Συµεών ὁσ. ἐν Θαυµαστῷ ὄρει, Μελετίου µεγαλοµ. τοῦ Στρατηλ.<br />

25 Σ † Γ΄´ Εὕρ. Τ. Κεφαλῆς τοῦ Προδρόμου καί Βαπτιστοῦ Ἰωάννου<br />

26 Κ † ΤΟΥ ΠΑΡΑΛΥΤΟΥ, Κάρπου ἀπ.<br />

27 Δ † Ἰωάννου ὁσ. Ρώσου ὁμολογητοῦ, Ἑλλαδίου ἱεροµάρτυρος<br />

28 Τ Εὐτυχοῦς ἐπ. Μελιτινῆς, Ἀνδρέου ὁσ. τοῦ διά Χριστόν σαλοῦ<br />

29 Τ † Η ΜΕΣΟΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ, Θεοδοσίας µ., Ὑποµονῆς ὁσ.<br />

30 Π Ἰσαακίου ὁσ., Ἐµµελείας ὁσ. µητρός Μεγάλου Βασιλείου<br />

› 31 Π Ἑρµείου µ., Πετρονίλης, Εὐσταθίου πατρ. ΚΠόλεως<br />

⁄ Νέα Σελήνη € Πρῶτο Τέταρτο ‹ Πανσέληνος › Τελ. Τέταρτο


ι ο υ ν ι ο σ 2 0 2 4<br />

1 Σ Ἰουστίνου µ. φιλοσόφου, Χαρίτωνος ὁσ., Θεσπεσίου ὁµολ.<br />

2 Κ † ΤΗΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ, Νικηφόρου πατρ. ΚΠόλεως<br />

3 Δ Λουκιλλιανοῦ καί Παύλης µ. καί σύν αὐτοῖς νηπίων<br />

4 Τ Μητροφάνους ἀρχιεπ. ΚΠόλεως, Μάρθας καί Μαρίας ἀδ. Λαζάρου<br />

5 Τ Δωροθέου ἐπ. Τύρου, Νικάνδρου, Γοργίου, Ἀπόλλωνος µ.<br />

⁄ 6 Π Ἱλαρίωνος ὁσ. τοῦ νέου, Ἀττάλου ὁσ. θαυµατ., Γελασίου µ.<br />

7 Π Θεοδότου ἱεροµ. τοῦ ἐν Ἀγκύρᾳ, Παναγῆ ὁσ. Μπασιᾶ<br />

8 Σ † Ἀνακ. λειψ. Θεοδώρου τοῦ Στρατηλάτου, Καλλιόπης μ.<br />

9 Κ † ΤΟΥ ΤΥΦΛΟΥ, Κυρίλλου ἀρχιεπ. Ἀλεξανδρείας, 5 Παρθένων<br />

10 Δ Ἀλεξάνδρου καί Ἀντωνίνης µ., Τιµοθέου ἱεροµ. ἐπ. Προύσης<br />

11 Τ † Βαρθολομαίου & Βαρνάβα ἀπ., Σύναξις Παν. Ἄξιόν ἐστι, Λουκᾶ ἰατρ.<br />

12 Τ † ΑΠΟΔΟΣΙΣ ΕΟΡΤΗΣ ΠΑΣΧΑ, Ὀνουφρίου ὁσ., Πέτρου ἐν Ἄθῳ<br />

13 Π † Η ΑΝΑΛΗΨΙΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ<br />

14 Π Κυρίλλου ἐπ. Γορτύνης (ἑορτή Σεβ. Μητροπολίτου)<br />

€ 15 Σ Ἀµώς πρ., Αὐγουστίνου ἐπ. Ἱππῶνος, Ἱερωνύµου ὁσ.<br />

16 Κ † ΑΓΙΩΝ 318 ΠΑΤΕΡΩΝ Α΄ Οἰκ. Συνόδου, Τύχωνος Ἀµαθοῦντος<br />

17 Δ Μανουήλ, Σαβέλ καί Ἰσµαήλ µ. ἐν Περσίᾳ, Ἰσαύρου διακ.<br />

18 Τ Λεοντίου, Ὑπατίου καί Θεοδούλου µ.<br />

19 Τ Ἰούδα ἀπ. τοῦ Ἀδελφοθέου, Παϊσίου ὁσ. τοῦ Μεγάλου<br />

20 Π Μεθοδίου ἐπισκόπου Πατάρων, Νικολάου Καβάσιλα ὁσ.<br />

21 Π Ἰουλιανοῦ µ., Τερεντίου ἱεροµ. ἐπ. Ἰκονίου<br />

‹ 22 Σ † ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΟΝ, Εὐσεβίου ἱεροµ. ἐπισκ. Σαµοσάτων<br />

23 Κ † ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ<br />

24 Δ † ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ, Τό Γενέσιον τοῦ Τιμίου Προδρόμου<br />

25 Τ Μεθοδίου ὁσ. ἐν Νιβρύτῳ, Φεβρωνίας ὁσ.<br />

26 Τ † Ζαχαρίου νεομ. Ἐπισκόπου Σητείας καί τῶν σύν αὐτῷ νεομ.<br />

27 Π Κυρίλλου Α΄ πατρ. ΚΠόλεως Λουκάρεως, Σαµψών ὁσ. Ξενοδόχου<br />

28 Π Ἀνακ. λειψ. Ἀναργύρων Κύρου καί Ἰωάννου, Σεργίου ὁσ. μαγίστρου<br />

› 29 Σ † ΠΕΤΡΟΥ καί ΠΑΥΛΟΥ τῶν Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων<br />

30 Κ † ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ, Η ΣΥΝΑΞΙΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΔΩΔΕΚΑ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ<br />

⁄ Νέα Σελήνη € Πρῶτο Τέταρτο ‹ Πανσέληνος › Τελ. Τέταρτο


Ἀναγνώσματα Κυριακῶν καί μεγάλων ἑορτῶν<br />

α π ρ ι λ ι ο υ 2 0 2 4<br />

ΗΜ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ EYAΓΓΕΛΙΟΝ HXΟΣ EΩΘINON<br />

7 Ἑβρ. δ΄ 14-16, ε΄ 1-6 Μάρκ. η΄ 34-38, θ΄ 1 γ΄ ΙΑ΄<br />

14 Ἑβρ. στ΄ 13-20 Μάρκ. θ΄ 17-31 δ΄ Α΄<br />

21 Ἑβρ. θ΄ 11-14 Μάρκ. ι΄ 32-45 πλ. α΄ Β΄<br />

27 Ἑβρ. ιβ΄ 28-29, ιγ΄ 1-8 Ἰωάν. ια΄ 1-45 Τοῦ Λαζάρου<br />

28 Φιλιπ. δ΄ 4-9 Ἰωάν. ιβ΄ 1-18 Τῶν Βαΐων<br />

μ α ϊ ο υ 2 0 2 4<br />

5 Πράξ. α΄ 1-8 Ἰωάν. α΄ 1-17 - Τό Ἅγιον Πάσχα<br />

6 Πράξ. ιβ΄ 1-11 Ἰωάν. α΄ 18-28 - Γεωργίου Μεγαλομάρτ.<br />

8 Α΄ Ἰωάν. α΄ 1-7 Ἰωάν. ιθ΄ 25-27, κα΄ 24-25 - Ἰωάννου Θεολόγου<br />

10 Πράξ. γ΄ 1-8 Ἰωάν. β΄ 12-22 - Ζωοδόχου Πηγῆς<br />

12 Πράξ. γ΄ 12-20 Ἰωάν. κ΄ 19-31 - Α΄<br />

19 Πράξ. στ΄ 1-7 Μάρκ. ιε΄ 43-47, ιστ΄ 1-8 β΄ Δ΄<br />

21 Πράξ. κστ΄ 1, 12-20 Ἰωάν. ι΄ 1-9 Ἁγ. Κωνσταντίνου Ἑλένης<br />

26 Πράξ. θ΄ 32-42 Ἰωάν. ε΄ 1-15 γ΄ Ε΄<br />

29 Πράξ. ιδ΄ 6-18 Ἰωάν. ζ΄ 14-30 - Μεσοπεντηκοστῆς<br />

ι ο υ ν ι ο υ 2 0 2 4<br />

2 Πράξ. ια΄ 19-30 Ἰωάν. δ΄ 5-42 δ΄ Ζ΄<br />

9 Πράξ. ιστ΄ 16-34 Ἰωάν. θ΄ 1-3΄ πλ. α΄ Η΄<br />

12 Πράξ. ιη΄ 22-28 Ἰωάν. ιβ΄ 36-47 - Ἀπόδοσις Πάσχα<br />

13 Πράξ. α΄ 1-12 Λου. κδ΄ 36-53 - Ἀναλήψεως<br />

16 Πράξ. κ΄ 16-18, 28-36 Ἰωάν. ιζ΄ 1-13 πλ. β΄ Ι΄<br />

22 Α΄ Θεσ. δ΄ 13-17 Ἰωάν. κα΄ 14-25 - Ψυχοσάββατον<br />

23 Πράξ. β΄ 1-11 Ἰωάν. ζ΄ 37-52, η΄ 12 - Τῆς Πεντηκοστῆς<br />

29 Β΄ Κορ. ια΄ 21-ιβ΄ 9 Ματθ. ιστ΄ 13-19 - Πέτρου καί Παύλου<br />

30 Ἑβρ. ια΄ 33-40, ιβ΄ 1-2 Ματθ. θ΄ 36, ι΄ 1-8 πλ. δ΄ Α΄


ι ο υ λ ι ο σ 2 0 2 4<br />

1 Δ † Κοσμᾶ καί Δαμιανοῦ τῶν Ἀναργύρων τῶν ἐν Ρώμῃ<br />

2 Τ † Κατάθεση Τιμίας Ἐσθῆτος ἐν Βλαχέρναις<br />

3 Τ Ὑακίνθου µ., Ἀνατολίου πατρ. ΚΠόλεως<br />

4 Π † Ἀνδρέου Κρήτης τοῦ Ἱεροσολυμίτου, Θεοδώρου Κυρήνης<br />

5 Π † Ἀθανασίου ὁσίου τοῦ ἐν Ἄθῳ, Λαµπαδοῦ ὁσ.<br />

⁄ 6 Σ Σισώη ὁσ. τοῦ Μεγάλου, Λουκίας παρθενοµ.<br />

7 Κ † Β΄´ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Πάντων τῶν ἐν Κρήτῃ Ἁγίων, Κυριακῆς<br />

8 Δ Προκοπίου µεγαλοµ. καί Θεοδοσίας τῆς µητρός αὐτοῦ<br />

9 Τ Παγκρατίου ἐπ. Ταυροµενίας, Μεθοδίου Λάμπης<br />

10 Τ † Παρθενίου καί Εὐμενίου ἐν Κουδουμᾷ, Ἀµαλίας ὁσ.<br />

11 Π Εὐφηµίας Μεγαλοµ., Ὄλγας ἰσαποστ., Σωφρονίου ὁσ. ἐν Ἔσσεξ<br />

12 Π † Παϊσίου ὁσ. Ἁγιορείτου, Ἱλαρίου µ., Γερασίμου καί Ἀκακίου ὁσ.<br />

13 Σ Σύναξις ἀρχαγγέλου Γαβριήλ, Στεφάνου ὁσ. τοῦ Σαββαΐτου<br />

€ 14 Κ † ΑΓΙΩΝ 630 ΠΑΤΕΡΩΝ Δ΄ Οἰκ. Συνόδου, Νικοδήμου Ἁγιορείτου<br />

15 Δ Κηρύκου καί Ἰουλίττης µ., Βλαδιµήρου Κιέβου ἰσαπ.<br />

16 Τ Ἀθηνογένους ἱεροµ., Φαύστου µ.<br />

17 Τ † Μαρίνης μεγαλομάρτυρος, Ἀλίκης µ.<br />

18 Π Αἰµιλιανοῦ µ., Παύλου, Θεῆς καί Οὐαλεντίνης µ., Παµβώ ὁσ.<br />

19 Π Μακρίνης ὁσ. ἀδελφῆς Μεγάλου Βασιλείου, Δίου ὁσ.<br />

20 Σ † Προφήτου Ἠλιού τοῦ Θεσβίτου<br />

‹ 21 Κ † Δ΄´ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Ἰωάννου καί Συμεών διά Χριστόν Σαλοῦ ὁσ.<br />

22 Δ Μαρίας Μαγδαληνῆς Μυροφ., Μαρκέλλης ὁσιοµ. Χιοπολίτιδος<br />

23 Τ Φωκᾶ ἱεροµ., Ἰεζεκιήλ. πρ., Πελαγίας ὁσ. ἐν Τήνῳ<br />

24 Τ Χριστίνης µεγαλοµ., Καπίτωνος καί Ἑρµογένους µ.<br />

25 Π † Ἡ Κοίμησις τῆς Ἁγίας Ἄννης, Ὀλυµπιάδος διακόνου<br />

26 Π † Παρασκευῆς ὁσιομάρτυρος, Ἑρµολάου ἱεροµάρτυρος<br />

27 Σ † Παντελεήμονος μεγαλομάρτυρος καί ἰαματικοῦ<br />

› 28 Κ † Ε΄´ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Εἰρήνης ὁσ. Χρυσοβαλάντου<br />

29 Δ Καλλινίκου µάρτυρος, Θεοδότης µάρτυρος καί τῶν τέκνων αὐτῆς<br />

30 Τ Σίλα, Σιλουανοῦ, Κρήσκεντος, Ἐπαινετοῦ, Ἀνδρονίκου ἐκ τῶν 70 ἀπ.<br />

31 Τ Ἰωσήφ τοῦ ἀπό Ἀριµαθαίας, Εὐδοκίµου τοῦ δικαίου<br />

⁄ Νέα Σελήνη € Πρῶτο Τέταρτο ‹ Πανσέληνος › Τελ. Τέταρτο


α υ γ ο υ σ τ ο ς 2 0 2 4<br />

1 Π Ἡ Πρόοδος τοῦ Τιµ. Σταυροῦ, Ἁγίων Ἑπτά Μακκαβαίων (Ἀρχή νηστ.)<br />

2 Π Ἀνακοµιδή λειψάνων Στεφάνου πρωτοµάρτυρος<br />

3 Σ Δαλµάτου, Φαύστου, Ἰσαακίου ὁσ., Σαλώµης Μυροφόρου<br />

⁄ 4 Κ † ΣΤ΄´ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Τῶν ἐν Ἐφέσῳ Ἑπτά παίδων, Εὐδοκίας ὁσ.<br />

5 Δ Εὐσιγνίου µ., Νόννης µητρός Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου<br />

6 Τ † Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ<br />

7 Τ † Ἰωσήφ ὁσίου Γεροντογιάννη ἐν Καψᾷ, Δοµετίου ὁσιοµ.,<br />

8 Π † Μύρωνος ἐπ. Κρήτης, Αἰµιλιανοῦ Κυζίκου, Καλλινίκου Ἐδέσσης<br />

9 Π Ματθίου ἀπ., Ἁγίων Δέκα µαρτύρων τῶν ἐν τῇ Χαλκῇ Πύλῃ<br />

10 Σ Λαυρεντίου ἀρχιδιακ., Ξύστου πάπα Ρώµης<br />

11 Κ † Ζ΄´ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Εὔπλου διακ., Ἀνάμνησις θαύμ. Ἁγ. Σπυρίδωνος<br />

12 Δ Φωτίου καί Ἀνικήτου µ., 12 Μαρτύρων Στρατιωτῶν ἐκ Κρήτης<br />

€ 13 Τ Ἀνακοµιδή λειψάνου Μαξίµου ὁσ. ὁµολ.<br />

14 Τ Μιχαίου προφήτου, Συµεών Τραπεζουντίου τοῦ Χρυσοχόου<br />

15 Π † Η ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ<br />

16 Π Ἁγίου Μανδηλίου, Διοµήδους µ., Τιµοθέου ἐπ. Εὐρίπου<br />

17 Σ Μύρωνος µ., Εὐτυχίου, Εὐτυχιανοῦ καί Κασσιανῆς ὁσ. ἐκ Γορτύνης<br />

18 Κ † Η΄´ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Φλώρου καί Λαύρου μ., Ἀρσενίου ἐν Πάρῳ<br />

‹ 19 Δ Ἀνδρέου µεγαλοµ. Στρατηλάτου, Θεοφάνους ὁσ.<br />

20 Τ Σαµουήλ προφ., Λουκίου µ. τοῦ βουλευτοῦ<br />

21 Τ Θαδδαίου ἀπ., Ἀθανασίου πατρ. ΚΠόλεως τοῦ Πατελάρου<br />

22 Π Ἀγαθονίκου καί τῶν σύν αὐτῷ µαρτύρων, Ἀνθούσης µ.<br />

23 Π † Ἀπόδοσις Κοιμήσεως Θεοτόκου, Εἰρηναίου Λουγδούνου<br />

24 Σ Κοσµᾶ ἱεροµ. Αἰτωλοῦ, Εὐτυχοῦς ἱεροµ., Ἀνακ. λειψ. Ἁγ. Διονυσίου<br />

25 Κ † Θ΄´ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, Τίτου ἀποστόλου, πρώτου ἐπισκόπου Κρήτης<br />

26 Δ Ἀδριανοῦ καί Ναταλίας µ., Ἰωάσαφ ὁσ.<br />

› 27 Τ † Φανουρίου μεγαλομ., Ποιµένος ὁσ.<br />

28 Τ † Ἰακώβου νεομ. ἐκ Ζήρου ἐν Βουτζᾷ Σμύρνης μαρτυρήσαντος<br />

29 Π † Ἡ Ἀποτομή τῆς Τιμίας Κεφαλῆς Ἰωάν. τοῦ Βαπτιστοῦ (Νηστεία)<br />

30 Π Ἀλεξάνδρου, Ἰωάννου καί Παύλου πατρ. ΚΠόλεως<br />

31 Σ † Κατάθεσις τῆς Τιμίας Ζώνης τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου<br />

⁄ Νέα Σελήνη € Πρῶτο Τέταρτο ‹ Πανσέληνος › Τελ. Τέταρτο


σ ε π τ ε μ β ρ ι ο σ 2 0 2 4<br />

1 Κ † Ἀρχή τῆς Ἰνδίκτου, Παναγίας Πρωτοσεπτεμβριανῆς, Νικολάου Κουρταλ.<br />

2 Δ Μάµαντος µ., Ἰωάννου ΚΠόλεως Νηστευτοῦ, Κοσμᾶ ὁσ. Ἐρημίτου<br />

⁄ 3 Τ Ἀνθίµου ἱεροµ., Φοίβης διακ., Ἀνακ. λειψ. Ἁγίου Νεκταρίου<br />

4 Τ Μωϋσέως προφ., Βαβύλα ἱεροµ., Ἀνθίμου ὁσίου τοῦ νέου<br />

5 Π Ζαχαρίου προφ. πατρός Προδρόµου<br />

6 Π Ἀνάµνησις τοῦ ἐν Χώναις θαύµατος τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ<br />

7 Σ Σῴζοντος µ., Κασσιανῆς ὁσ. Ὑµνογρ., Δανιήλ ὁσ. Κατουνακιώτου<br />

8 Κ † ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ, ΤΟ ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ<br />

9 Δ Σύναξις Ἁγίων καί Δικαίων Θεοπατόρων Ἰωακείµ καί Ἄννης<br />

10 Τ Μηνοδώρας, Μητροδώρας καί Νυµφοδώρας µ.<br />

€ 11 Τ Θεοδώρας ὁσ., Εὐφροσύνου ὁσ. µάγειρος, Εὐανθίας µ.<br />

12 Π Αὐτονόµου, Χρυσοστόµου νεοµ. Σµύρνης<br />

13 Π Ἀριστείδου µ., Κορνηλίου ἑκατόντ.<br />

14 Σ † Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΙΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ<br />

15 Κ † ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΙΝ, Νικήτα μεγαλομ., Ἰωάννου νεομ. ἐκ Σφακίων<br />

16 Δ † Εὐφημίας μεγαλομ., Μελιτηνῆς µ., Κασσιανοῦ ὀσ.<br />

17 Τ Σοφίας, Πίστεως, Ἐλπίδος καί Ἀγάπης μ.<br />

‹ 18 Τ Εὐμενίου ἐπ. Γορτύνης, Ἀριάδνης µ., Νήφωνος ἐπ. Κωνσταντιανῆς<br />

19 Π Τροφίµου, Σαββατίου καί Δορυµέδοντος µ.,<br />

20 Π † Εὐσταθίου μεγ., Ἰωάννου τοῦ Ξένου ὁσ., Ἱλαρίωνος ὁσ. Κρητός<br />

21 Σ Ἀπόδοσις Ἑορτῆς τῆς Ὑψώσεως, Κοδράτου ἀπ., Ἰωνᾶ προφ.<br />

22 Κ † Α΄ ΛΟΥΚΑ, Φωκᾶ ἱερομ. ἐπ. Σινώπης, Ἰσαάκ καί Μαρτίνου μ.<br />

23 Δ † Σύλληψις Τιμίου Προδρόμου, Ξανθίππης καί Πολυξένης ὁσ.<br />

24 Τ † Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης, Θέκλης ἰσαπ., Σιλουανοῦ<br />

› 25 Τ Εὐφροσύνης ὁσ. καί Παφνουτίου,<br />

26 Π † Μετάστασις Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, Γεδεών τοῦ Δικαίου<br />

27 Π Καλλιστράτου µ., Μάρκου, Ἀριστάρχου καί Ζήνωνος ἐκ τῶν 70 ἀπ.<br />

28 Σ Βαρούχ προφ., Χαρίτωνος ὁµ., Αὐξεντίου ὁσ.<br />

29 Κ † Β΄ ΛΟΥΚΑ, Κυριακοῦ ὁσ. Ἀναχωρητοῦ, Γοβδελαᾶ μ.<br />

30 Δ Γρηγορίου ἐπ. τῆς Μεγάλης Ἀρµενίας τοῦ Φωτιστοῦ<br />

⁄ Νέα Σελήνη € Πρῶτο Τέταρτο ‹ Πανσέληνος › Τελ. Τέταρτο


Ἀναγνώσματα Κυριακῶν καί μεγάλων ἑορτῶν<br />

ι ο υ λ ι ο υ 2 0 2 4<br />

ΗΜ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ EYAΓΓΕΛΙΟΝ HXΟΣ EΩΘINON<br />

1 Α΄ Κορ. ιβ΄ 27, ιγ΄ 8 Ματθ. ι΄ 1, 5-8 - Κοσμᾶ & Δαμιανοῦ<br />

7 Γαλ. γ΄ 23-29, δ΄ 1-5 Ματθ. δ΄ 18-23 α΄ Β΄<br />

14 Τίτ. γ΄ 8-15 Ματθ. ε΄ 14-19 β΄ Γ΄<br />

17 Γαλ. γ΄ 23-δ΄ 5 Μάρκ. ε΄ 24-34- Μεγαλομάρτυρος Μαρίνης<br />

20 Ἰακ. ε΄ 10-20 Λουκ. δ΄ 22-30 - Ἠλιού τοῦ Θεσβίτου<br />

21 Ρωμ. στ΄ 18-23 Ματθ. η΄ 5-13 γ΄ Δ΄<br />

25 Γαλ. δ΄ 22-27 Λουκ. η΄ 16-21 - Κοίμηση Ἁγ. Ἄννης<br />

26 Γαλ. γ΄ 23-δ΄ 5 Μάρκ. ε΄ 24-34 - Παρασκευῆς ὁσιομ.<br />

27 Β΄ Τιμ. β΄ 1-10 Ἰωάν. ιε΄ 17-ιστ΄ 2 - Ἁγ. Παντελεήμονος<br />

28 Ρωμ. ι΄ 1-10 Ματθ. η΄ 28-θ΄ 1 δ΄ Ε΄<br />

α υ γ ο υ σ τ ο υ 2 0 2 4<br />

4 Ρωμ. ιβ΄ 6-14 Ματθ. θ΄ 1-8 πλ. α΄ ΣΤ΄<br />

6 Β΄ Πέτρ. α΄ 10-19 Ματθ. ιζ΄ 1-9 - Μεταμορφώσεως<br />

11 Ρωμ. ιε΄ 1-7 Ματθ. θ΄ 27-35 πλ. β΄ Ζ΄<br />

15 Φιλιπ. β΄ 5-11 Λουκ. ι΄ 38-42, ια΄ 27-28 - Κοιμ. Θεοτόκου<br />

18 Α΄ Κορ. α΄ 10-17 Ματθ. ιδ΄ 14-22 βαρύς Η΄<br />

23 Φιλιπ. β΄ 5-11 Λουκ. ι΄ 38-42, ια΄ 27-28 -Ἀπ. ἑορτ. Κοιμ. Θεοτόκου<br />

25 Α΄ Κορ. γ΄ 9-17 Ματθ. ιδ΄ 22+34 πλ. δ΄ Θ΄<br />

29 Πράξ. ιγ΄ 25-32 Μάρκ. στ΄ 14-30 - Ἀποτ. κεφ. Προδρόμου<br />

31 Ἑβρ. θ΄ 1-7 Λουκ. ι΄ 38-42, ια΄ 27-28 - Τιμίας Ζώνης<br />

σ ε π τ ε μ β ρ ι ο υ 2 0 2 4<br />

1 Α΄ Τιμ. β΄ 1-7 Λουκ. δ΄ 16-22 α΄ Ι΄<br />

8 Γαλ. στ΄ 11-18 Ἰωάν. γ΄ 13-17 β΄ ΙΑ΄<br />

14 Α΄ Κορ. α΄ 18-24 Ἰω. ιθ΄ 6-11, 13-20, - Ὑψ. Τιμ. Σταυροῦ<br />

25-28, 30-35<br />

15 Γαλ. β΄ 16-20 Μαρκ. η΄ 34-θ΄ 1 γ΄ Α΄<br />

22 Α΄ Κορ. ιστ΄ 13-24 Λουκ ε΄ 1-11 δ΄ Β΄<br />

23 Γαλ. δ΄ 22-27 Λουκ. α΄ 5-25 -Συλλήψεως Προδρόμου<br />

26 Α΄ Ἰωάν. δ΄ 12-19 Ἰω. ιθ΄ 25-27, - Μετ. Ἰωάν. Θεολόγου<br />

κα΄ 24-25<br />

29 Β΄ Κορ. α΄ 21-β΄ 4 Λουκ. στ΄ 31-36 πλ. α΄ Γ΄


ο κ τ ω β ρ ι ο σ 2 0 2 4<br />

1 Τ † Παναγίας Γοργοϋπηκόου, Ἀνανίου, Ρωµανοῦ Μελωδοῦ<br />

⁄ 2 Τ Κυπριανοῦ καί Ἰουστίνης µ., Θεοφίλου ὁσ. ὁµολογητοῦ<br />

3 Π Διονυσίου ἱεροµ. Ἀρεοπαγίτου, Θεαγένους µ.<br />

4 Π Ἱεροθέου ἐπ. Ἀθηνῶν, Δοµνίνης µ., Ἀµµοῦν ὁσ. τοῦ Αἰγυπτίου<br />

5 Σ Χαριτίνης µ., Εὐδοκίµου µ., Μεθοδίας ὁσ. τῆς ἐν Κιµώλῳ<br />

6 Κ † Γ΄ ΛΟΥΚΑ, Θωμᾶ ἀπ., Ἐρωτηΐδος μ.<br />

7 Δ † Ἰωάννου ὁσ. τοῦ Ἐρημίτου καί 98 πατέρων<br />

8 Τ Πελαγίας ὁσ., Ταϊσίας ὁσ., Φιλίππου ἐπ. Γορτύνης<br />

9 Τ Ἰακώβου ἀπ. τοῦ Ἀλφαίου, Ἀνδρονίκου καί Ἀθανασίας ὁσ.<br />

10 Π Εὐλαµπίου καί Εὐλαµπίας µ., Θεοφίλου ὁµολ., Πινυτοῦ ἐπ. Κνωσοῦ<br />

€ 11 Π Φιλίππου ἀπ. ἐκ τῶν 7 Διακόνων, Θεοφάνους ὁµολ. τοῦ Γραπτοῦ<br />

12 Σ Πρόβου, Ταράχου καί Ἀνδρονίκου µ., Συµεών ὁσ. Νέου Θεολ.<br />

13 Κ † Δ΄ ΛΟΥΚΑ (Ἁγ. Πατέρων Ζ΄ Οἰκ. Συνόδου), Χρυσῆς, Μελ. Πηγᾶ<br />

14 Δ Ναζαρίου, Γερβασίου µ., Κοσµᾶ ἐπ. Μαϊουµᾶ Μελῳδοῦ<br />

15 Τ Λουκιανοῦ ἱεροµ., Σαβίνου ἐπ. Κύπρου<br />

16 Τ Λογγίνου µ. ἑκατοντάρχου, Λεοντίου µ., Γάλλου ὁσ.<br />

‹ 17 Π Ὠσηέ πρ., Ἀνδρέου ὁσιομ. τοῦ ἐν Κρίσει<br />

18 Π † Λουκᾶ Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ, Μαρίνου µ.<br />

19 Σ Ἰωήλ προφ., Οὐάρου µ., Κλεοπάτρας ὁσ.,<br />

20 Κ † ΣΤ΄ ΛΟΥΚΑ, Γερασίμου ὁσ. τοῦ ἐν Κεφαλ., Ἀρτεμίου μεγαλομ.<br />

21 Δ Ἱλαρίωνος ὁσ. τοῦ Μεγάλου, Σωκράτους καί Θεοδότης µ.,<br />

22 Τ Ἀβερκίου ἐπ. Ἱεραπόλεως ἰσαπ., Ἀλεξάνδρου µ.<br />

23 Τ Ἰακώβου ἀπ. τοῦ Ἀδελφοθέου, Ἰγνατίου ἀρχιεπ. ΚΠόλεως<br />

24 Π Ἀρέθα µεγαλοµ. καί τῆς συνοδείας αὐτοῦ, Σεβαστιανῆς µ.<br />

› 25 Π Μαρκιανοῦ καὶ Μαρτυρίου µ., Ταβιθᾶς ἐλεήµονος, Χρυσάνθης µ.<br />

26 Σ † Δημητρίου μεγαλομάρτυρος τοῦ Μυροβλύτου<br />

27 Κ † Ζ΄ ΛΟΥΚΑ, Νέστορος μ., Πρόκλης συζ. Πιλάτου<br />

28 Δ † Ἁγίας Σκέπης Θεοτόκου, Ἁγίων Τεσσάρων Νεομ. Ρεθύμνης<br />

29 Τ Ἀναστασίας ὁσιοµ. Ρωµ., Ἀβραµίου ὁσ. καί Μαρίας<br />

30 Τ Ζηνοβίου καί Ζηνοβίας µ., Κλεόπα καί Ἀρτεµᾶ ἐκ τῶν 70 ἀπ.<br />

31 Π Στάχυος, Ἀπελ., Ἀµπλία, Οὐρβαν., Ἀριστοβ., Ναρκίσ. ἐκ τῶν 70 ἀπ.<br />

⁄ Νέα Σελήνη € Πρῶτο Τέταρτο ‹ Πανσέληνος › Τελ. Τέταρτο


ν ο ε μ β ρ ι ο σ 2 0 2 4<br />

⁄ 1 Π †Κοσμᾶ καί Δαμιανοῦ Ἀναργύρων, Δαυΐδ ὁσ. ἐν Εὐβοίᾳ<br />

2 Σ Ἀκινδύνου, Πηγασίου, Ἀφθονίου, Ἐλπιδηφόρου, Ἀνεµποδίστου µ.<br />

3 Κ † Ε΄ ΛΟΥΚΑ, Ἀνακ. λειψ. Ἁγίου Γεωργίου Τροπαιοφόρου<br />

4 Δ Ἰωαννικίου ὁσ. τοῦ Μεγάλου, Νικάνδρου καί Ἑρµαίου ἱεροµ.<br />

5 Τ Γαλακτίωνος καί Ἐπιστήµης µ., Ἑρµᾶ κ. Λίνου ἐκ τ. 70 ἀπ.<br />

6 Τ Παύλου ἀρχιεπ. ΚΠόλεως ὁµολ., Παύλου ὁσ. σαλοῦ<br />

7 Π Τῶν ἐν Μελιτινῇ 33 µαρτύρων, Λαζάρου ὁσ. τοῦ Γαλησιώτου<br />

8 Π † Τῶν Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Μιχαήλ καί Γαβριήλ<br />

€ 9 Σ † Νεκταρίου ἐπ. Πενταπόλεως ἐν Αἰγίνῃ, Θεοκτίστης ὁσ. ἐκ Λέσβου<br />

10 Κ † Η΄ ΛΟΥΚΑ, Ροδίωνος, Ὀλυμπᾶ ἀπ., Ἀρσενίου ὁσ. Καππαδόκου<br />

11 Δ † Μηνᾶ μεγαλομ., Βίκτωρος, Βικεντίου µ.<br />

12 Τ Ἰωάννου ἀρχιεπ. Ἀλεξανδρείας Ἐλεήµονος, Νείλου ὁσ. Μυροβλήτου<br />

13 Τ † Ἰωάννου ἀρχιεπ. ΚΠόλεως τοῦ Χρυσοστόμου, Ἀνθούσης<br />

14 Π Φιλίππου ἀπ., Γρηγορίου Παλαµᾶ Θεσ/κης, Κων/νου νεοµ. Ὑδραίου<br />

‹ 15 Π Γουρία, Σαµωνᾶ καί Ἀβίβου µ. (Ἀρχή νηστείας Χριστουγέννων)<br />

16 Σ † Ματθαίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ, Ἰφιγενείας παρθενοµ.<br />

17 Κ † Θ΄ ΛΟΥΚΑ, Γρηγορίου ἐπ. Νεοκαισαρείας θαυμ.<br />

18 Δ Πλάτωνος καί Ρωµανοῦ µ., Ἀναστασίου νεοµ.<br />

19 Τ Ἀβδιού πρ., Βαρλαάµ, Ἀγαπίου καί Ἡλιοδώρου<br />

20 Τ Γρηγορίου ὁσ. Δεκαπολίτου, Πρόκλου ἀρχιεπ. ΚΠόλεως<br />

21 Π † ΤΑ ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ<br />

22 Π Φιλήµονος ἐκ τῶν 70 ἀπ., Ἀνθίμου ὁμολ., Ἰακώβου ἐν Εὐβοίᾳ<br />

› 23 Σ Ἀµφιλοχίου ἐπ. Ἰκονίου, Γρηγορίου ἐπ. Ἀκραγαντίνων<br />

24 Κ † ΙΓ΄ ΛΟΥΚΑ, Κλήμεντος πάπα Ρώμης, Πέτρου ἐπ. Ἀλεξανδρείας<br />

25 Δ † Αἰκατερίνης μεγαλομ. τῆς πανσόφου, πολιούχου πόλεως Σητείας<br />

26 Τ † Στυλιανοῦ ὁσ. Παφλαγόνος, Νίκωνος «Μετανοεῖτε»<br />

27 Τ Ἰακώβου τοῦ Πέρσου, Γρηγορίου καί Γερασίμου ὁσ. τῶν Σιναϊτῶν<br />

28 Π Στεφάνου ὁσ. τοῦ Νέου ὁµολογητοῦ, Εἰρηνάρχου µ.<br />

29 Π Διονυσίου ἐπ. Κορίνθου ἱεροµ., Παραµόνου µ., Πιτυροῦν ὁσ.<br />

30 Σ † Ἀνδρέου ἀπ. τοῦ Πρωτοκλήτου (Θρον. Ἑορτή Οἰκ. Πατριαρχείου)<br />

⁄ Νέα Σελήνη € Πρῶτο Τέταρτο ‹ Πανσέληνος › Τελ. Τέταρτο


δ ε κ ε μ β ρ ι ο σ 2 0 2 4<br />

⁄ 1 Κ † ΙΔ΄ ΛΟΥΚΑ, Ναούμ προφ., Φιλαρέτου ὁσ. τοῦ Ἐλεήμονος<br />

2 Δ † Πορφυρίου ὁσ. Καυσοκαλυβίτου, Ἀββακούµ προφ.<br />

3 Τ Σοφονίου πρ., Θεοδώρου ἱεροµ., Θεοδούλου<br />

4 Τ † Βαρβάρας μεγαλομ., Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, Σεραφείµ Φαναρίου<br />

5 Π † Σάββα ὁσ. τοῦ Ἡγιασμένου, Διογένους µ.<br />

6 Π † Νικολάου ἀρχιεπισκόπου Μύρων τῆς Λυκίας τοῦ θαυματουργοῦ<br />

7 Σ Ἀµβροσίου ἐπ. Μεδιολάνων, Νεοφύτου µ., Γερασίµου ὁσ. Ὑµνογρ.<br />

8 Κ † Ι΄ ΛΟΥΚΑ, Ἀπολλώ ἐκ τῶν 70 ἀποστόλων, Παταπίου ὁσ.<br />

€ 9 Δ † Σύλληψις Ἁγίας Ἄννης μητρός τῆς Θεοτόκου<br />

10 Τ Μηνᾶ τοῦ Καλλικελάδου, Ἑρµογένους καί Εὐγράφου<br />

11 Τ Δανιήλ καί Λουκᾶ τῶν Στυλιτῶν, Νικηφόρου Φωκᾶ τοῦ Βασιλέως<br />

12 Π † Σπυρίδωνος ἐπισκόπου Τριμυθοῦντος τοῦ θαυματουργοῦ<br />

13 Π Εὐστρατίου, Αὐξεντίου, Εὐγενίου, Μαρδαρίου, Ὀρέστου µ.<br />

14 Σ Θύρσου, Φιλήµονος, Ἀπολλωνίου, Ἀρριανοῦ µ.<br />

‹ 15 Κ † ΙΑ΄ ΛΟΥΚΑ (ΠΡΟΠΑΤΟΡΩΝ) Ἐλευθερίου ἱερομ. καί Ἀνθίας<br />

16 Δ Ἀγγαίου προφ., Μοδέστου ἐπ. Ἱεροσολύµων<br />

17 Τ Διονυσίου ἐπ. Αἰγίνης, Δανιήλ πρ., Ἁγ. Τριῶν Παίδων ἐν καµίνῳ<br />

18 Τ Σεβαστιανοῦ καί Ζωῆς µ.<br />

19 Π Βονιφατίου µ., Ἀγλαΐδος τῆς Ρωµαίας<br />

20 Π † Ἰγνατίου ἱερομ. τοῦ Θεοφόρου, Φιλογονίου ὁσίου<br />

21 Σ Θεµιστοκλέους µ., Ἰουλιανῆς καί τῶν σύν αὐτῇ 500 µαρτύρων<br />

22 Κ † ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ, Ἀναστασίας μεγαλομ. φαρμακ.<br />

› 23 Δ † Τῶν ἐν Κρήτῃ Ἁγίων Δέκα Μαρτύρων<br />

24 Τ Εὐγενίας ὁσιοπαρθενοµάρτυρος<br />

25 Τ † Η ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ<br />

26 Π † Ἡ Σύναξις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου<br />

27 Π † Στεφάνου Πρωτομάρτυρος καί Ἀρχιδιακόνου<br />

28 Σ Τῶν ἐν Νικοµηδείᾳ Δισµυρίων Μαρτύρων, Μυγδονίου, Δόµνης µ.<br />

29 Κ † ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΙΝ, Τῶν Ἁγίων 14.000 Νηπίων<br />

30 Δ Γεδεών ὁσιομ. τοῦ Καρακαλληνοῦ<br />

⁄ 31 Τ Μελάνης ὁσ. Ρωµαίας, Ἀνυσίας ὁσιοµ., Ζωτικοῦ ὀρφανοτρόφου<br />

⁄ Νέα Σελήνη € Πρῶτο Τέταρτο ‹ Πανσέληνος › Τελ. Τέταρτο


Ἀναγνώσματα Κυριακῶν καί μεγάλων ἑορτῶν<br />

ο κ τ ω β ρ ι ο υ 2 0 2 4<br />

ΗΜ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ EYAΓΓΕΛΙΟΝ HXΟΣ EΩΘINON<br />

6 Β΄ Κορ. δ΄ 16-15 Λουκ. ζ΄ 11-16 πλ. β΄ Δ΄<br />

13 Τίτ. γ΄ 8-15 Λουκ. η΄ 5-15 βαρύς Ε΄<br />

18 Κολ. δ΄ 5-11, 14-18 Λουκ. ι΄ 16-21 - Λουκᾶ Εὐαγγελιστοῦ<br />

20 Β΄ Κορ. στ΄ 16-18, ζ΄ 1 Λουκ. η΄ 27-39 πλ. δ΄ ΣΤ΄<br />

23 Γαλ. α΄ 11-19 Ματθ. ιγ΄ 54-58 - Ἰακώβου ἀδελφοθ.<br />

26 Β΄ Τιμ. β΄ 1-10 Ἰωάν. ιε΄ 17-ιστ΄ 2- Δημητρίου μυροβλύτου<br />

27 Β΄ Κορ. θ΄ 6-11 Λουκ. η΄ 41-56 α΄ Ζ΄<br />

ν ο ε μ β ρ ι ο υ 2 0 2 4<br />

1 Α΄ Κορ. ιβ΄ 27, ιγ΄ 8 Λουκ. ια΄ 42-46 - Κοσμᾶ & Δαμιανοῦ<br />

3 Β΄ Κορ. ια΄ Λουκ. ιστ΄ 19-31 β΄ Η΄<br />

31-33, ιβ΄ 1-9<br />

8 Ἑβρ. β΄ 2-10 Λουκ. ι΄ 16-21 - Ταξιαρχῶν<br />

10 Γαλ. α΄ 11-19 Λουκ. ι΄ 25-37 γ΄ Θ΄<br />

17 Γαλ. β΄ 16-20 Λουκ. ιβ΄ 16-21 δ΄ Ι΄<br />

21 Ἑβρ. θ΄ 1-7 Λουκ. ι΄ 38-42, ια΄ 27-28 - Εἰσόδια τῆς Θεοτόκου<br />

24 Γαλ. στ΄ 11-18 Λουκ. ιη΄ 18-27 πλ. α΄ ΙΑ΄<br />

25 Γαλ. γ΄ 23-δ΄ 5 Μάρκ. ε΄ 24-34 - Ἁγίας Αἱκατερίνης<br />

30 Α΄ Κορ. δ΄ 9-16 Ἰωάν. α΄ 35-52 - Ἀποστ. Ἀνδρέου<br />

δ ε κ ε μ β ρ ι ο υ 2 0 2 4<br />

1 Ἐφεσ. β΄ 4-10 Λουκ. ιη΄ 35-43 πλ. β΄ Α΄<br />

8 Ἐφεσ. β΄ 14-22 Λουκ. ιγ΄ 10-17 βαρύς Β΄<br />

15 Β΄ Τιμ. α΄ 8-18 Λουκ. ιδ΄ 16-24 πλ. δ΄ Γ΄<br />

22 Ἑβρ. ια΄ 9-10, 32-40 Ματθ. α΄ 1-25 α΄ Δ΄<br />

25 Γαλ. δ΄ 4-7 Ματθ. β΄ 1-12 - Χριστούγεννων<br />

26 Ἑβρ. β΄ 11-18 Ματθ. β΄ 13-23 - Συνάξεως Θεοτόκου<br />

27 Πράξ. στ΄ 8-ζ΄ 5, 47-60 Ματθ. κα΄ 33-42 - Στεφάνου πρωτομ.<br />

29 Γαλ. α΄ 11-19 Ματθ. β΄ 13-23 β΄ Ε΄


ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2023 - ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

31 ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΦΩΤΩΝ<br />

1 ΔΕΥΤΕΡΑ Περιτομή Ἰ. Χριστοῦ, Βασιλείου Μ.<br />

2 ΤΡΙΤΗ<br />

3 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

4 ΠΕΜΠΤΗ Σύναξις τῶν 70 Ἀποστόλων,<br />

Νικηφ. Λεπροῦ ὁσ.<br />

5 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Γρηγορίου ἐν Ἀκρίτᾳ<br />

6 ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ


ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

7 ΚΥΡΙΑΚΗ Η ΣΥΝΑΞΙΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ<br />

ΚΑΙ ΒΑΠΤΙΣΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ<br />

8 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

9 ΤΡΙΤΗ<br />

10 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

11 ΠΕΜΠΤΗ Νικηφόρου νεομ. τοῦ ἐκ Κριτσᾶς<br />

12 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

13 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

14 ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑ ΤΑ ΦΩΤΑ<br />

15 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

16 ΤΡΙΤΗ<br />

17 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἀντωνίου τοῦ Μεγάλου<br />

18 ΠΕΜΠΤΗ Ἀθανασίου καί Κυρίλλου<br />

Πατρ. Ἀλεξανδρείας<br />

19 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

20 ΣΑΒΒΑΤΟ Εὐθυμίου τοῦ Μεγάλου


ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

21 ΚΥΡΙΑΚΗ ΙB΄ ΛΟΥΚΑ<br />

22 ΔΕΥΤΕΡΑ Τιμοθέου ἀπ.<br />

Ἰωσήφ ὁσ. Ἡγιασμ. τοῦ Κρητός<br />

23 ΤΡΙΤΗ<br />

24 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

25 ΠΕΜΠΤΗ Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου<br />

26 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

27 ΣΑΒΒΑΤΟ Ἀνακ. λειψ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου


ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

28 ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΕ΄ ΛΟΥΚΑ<br />

29 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἰγνατίου Σιναΐτου<br />

30 ΤΡΙΤΗ Τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν<br />

31 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

1 ΠΕΜΠΤΗ Τρύφωνος μ.<br />

2 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Η ΥΠΑΠΑΝΤΗ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ<br />

3 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

4 ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΕ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ<br />

.<br />

5 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

6 ΤΡΙΤΗ<br />

7 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

8 ΠΕΜΠΤΗ Θεοδώρου Στρατηλ., Ζαχαρίου προφ.<br />

9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

10 ΣΑΒΒΑΤΟ Χαραλάμπους ἱερομ.


ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

11 ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΣΤ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ<br />

12 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

13 ΤΡΙΤΗ<br />

14 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

15 ΠΕΜΠΤΗ<br />

16 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

17 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

18 ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΖ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ<br />

19 ΔΕΥΤΕΡΑ Φιλοθέης τῆς Ἀθηναίας<br />

20 ΤΡΙΤΗ<br />

21 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

22 ΠΕΜΠΤΗ<br />

23 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

24 ΣΑΒΒΑΤΟ Α΄ καί Β΄ εὕρ.Τιμ. Κεφαλῆς Ἰ. Προδρόμου


ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

25 ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ & ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ<br />

Ἀρχή Τριῳδίου<br />

26 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

27 ΤΡΙΤΗ<br />

28 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

29 ΠΕΜΠΤΗ<br />

1 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Εὐδοκίας ὁσιομ.<br />

2 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΜΑΡΤΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

3 ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΣΩΤΟΥ<br />

4 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

5 ΤΡΙΤΗ<br />

6 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

7 ΠΕΜΠΤΗ<br />

8 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Τῶν ἐν Σεβαστείᾳ 40 Μαρτύρων<br />

9 ΣΑΒΒΑΤΟ ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΟΝ


ΜΑΡΤΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

10 ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΕΩ<br />

11 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

12 ΤΡΙΤΗ<br />

13 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

14 ΠΕΜΠΤΗ<br />

15 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Μανουήλ νεομ. ἐκ Σφακίων<br />

16 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΜΑΡΤΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

17 ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΗΣ<br />

18 ΔΕΥΤΕΡΑ ΚΑΘΑΡΑ ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

19 ΤΡΙΤΗ<br />

20 ΤΕΤΑΡΤΗ Μύρωνος νεομ. Κρητός<br />

21 ΠΕΜΠΤΗ<br />

22 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Α΄ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ<br />

23 ΣΑΒΒΑΤΟ Θεοδώρου Τήρωνος θ. Κολλύβων


ΜΑΡΤΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

24 ΚΥΡΙΑΚΗ Α΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ<br />

(ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ)<br />

25 ΔΕΥΤΕΡΑ Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ<br />

ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ<br />

26 ΤΡΙΤΗ<br />

27 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

28 ΠΕΜΠΤΗ<br />

29 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Β΄ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ<br />

30 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

31 ΚΥΡΙΑΚΗ Β΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ<br />

(ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ)<br />

1 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

2 ΤΡΙΤΗ<br />

3 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

4 ΠΕΜΠΤΗ<br />

5 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Γ΄ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ<br />

6 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΑΠΡΙΛΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

7 ΚΥΡΙΑΚΗ Γ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ<br />

(ΣΤΑΥΡΟΠΡΟΣΚΗΝΗΣΕΩΣ)<br />

8 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

9 ΤΡΙΤΗ<br />

10 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

11 ΠΕΜΠΤΗ<br />

12 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Δ΄ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ<br />

13 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΑΠΡΙΛΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

14 ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ<br />

(ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ)<br />

15 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

16 ΤΡΙΤΗ<br />

17 ΤΕΤΑΡΤΗ ΜΕΓΑΣ ΚΑΝΩΝ<br />

18 ΠΕΜΠΤΗ<br />

19 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΑΚΑΘΙΣΤΟΣ ΥΜΝΟΣ<br />

20 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΑΠΡΙΛΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

21 ΚΥΡΙΑΚΗ Ε΄ ΝΗΣΤΕΙΩΝ<br />

Μαρίας Αίγυπτίας<br />

22 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

23 ΤΡΙΤΗ<br />

24 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

25 ΠΕΜΠΤΗ<br />

26 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

27 ΣΑΒΒΑΤΟ Η ΕΓΕΡΣΙΣ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ


ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΪΟΣ <strong>2024</strong><br />

28 ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ<br />

29 ΔΕΥΤΕΡΑ Μ. ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

Ἰωσήφ τοῦ Παγκάλου<br />

30 ΤΡΙΤΗ Μ. ΤΡΙΤΗ<br />

Τῶν 10 Παρθένων<br />

1 ΤΕΤΑΡΤΗ Μ. ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

Τῆς ἀλειψάσης τόν Κύριον μύρῳ<br />

2 ΠΕΜΠΤΗ Μ. ΠΕΜΠΤΗ<br />

Ὁ Μυστικός Δεῖπνος<br />

3 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Μ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

Τά Ἅγια Πάθη τοῦ Κυρίου<br />

4 ΣΑΒΒΑΤΟ Μ. ΣΑΒΒΑΤΟΝ<br />

Ἡ εἰς ᾍδου κάθοδος τοῦ Κυρίου


ΜΑΪΟΣ <strong>2024</strong><br />

5 ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ<br />

Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ<br />

6 ΔΕΥΤΕΡΑ Γεωργίου Μεγαλομάρτ. τοῦ Τροπαιοφόρου<br />

7 ΤΡΙΤΗ Ραφαήλ, Νικολάου & Εἰρήνης μ.<br />

8 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου καί Εὐαγγελιστοῦ<br />

9 ΠΕΜΠΤΗ Χριστοφόρου Μεγαλομ.<br />

Εἰρήνης Μεγαλομάρτ., Ἐφραίμ ὁσιομ.<br />

10 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ<br />

11 ΣΑΒΒΑΤΟ Χατζηανανίου ὁσίου, ἐκ Μαλλῶν


ΜΑΪΟΣ <strong>2024</strong><br />

12 ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΘΩΜΑ<br />

13 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

14 ΤΡΙΤΗ<br />

15 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἐπανακ. τιμ. Κάρας ἀπ. Τίτου<br />

16 ΠΕΜΠΤΗ<br />

17 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

18 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΜΑΪΟΣ <strong>2024</strong><br />

19 ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΜΥΡΟΦΟΡΩΝ<br />

20 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

21 ΤΡΙΤΗ Κωνσταντίνου καί Ἑλένης τῶν Ἰσαποστόλων<br />

22 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

23 ΠΕΜΠΤΗ<br />

24 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

25 ΣΑΒΒΑΤΟ Γ΄ εὕρ. Τιμ. Κεφ. Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου


ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

26 ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΛΥΤΟΥ<br />

27 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἰωάννου τοῦ Ρώσου<br />

28 ΤΡΙΤΗ<br />

29 ΤΕΤΑΡΤΗ ΜΕΣΟΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ<br />

30 ΠΕΜΠΤΗ<br />

31 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

1 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΙΟΥΝΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

2 ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΙΔΟΣ<br />

3 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

4 ΤΡΙΤΗ<br />

5 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

6 ΠΕΜΠΤΗ<br />

7 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

8 ΣΑΒΒΑΤΟ Καλλιόπης μ.


ΙΟΥΝΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

9 ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΥΦΛΟΥ<br />

10 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

11 ΤΡΙΤΗ Βαρθολομαίου καί Βαρνάβα ἀποστ.<br />

Παναγίας Ἄξιόν Ἐστιν<br />

Λουκᾶ Κριμαίας<br />

12 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἀπόδ. Ἐορτῆς Πάσχα<br />

13 ΠΕΜΠΤΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ<br />

14 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Κυρίλλου ἐπισκ. Γορτύνης<br />

(ἑορτή Σεβ).<br />

15 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΙΟΥΝΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

16 ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΓΙΩΝ 318 ΠΑΤΕΡΩΝ<br />

(Α΄ ΟΙΚ. ΣΥΝΟΔΟΣ)<br />

17 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

18 ΤΡΙΤΗ<br />

19 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

20 ΠΕΜΠΤΗ<br />

21 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

22 ΣΑΒΒΑΤΟ ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΟΝ


ΙΟΥΝΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

23 ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ<br />

24 ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ<br />

Γενέσιον Τιμ. Προδρ. & Βαπτιστοῦ Ἰωάννου<br />

25 ΤΡΙΤΗ Μεθοδίου ἐν Νιβρύτῳ<br />

26 ΤΕΤΑΡΤΗ Ζαχαρίου νεομ. Σητείας<br />

27 ΠΕΜΠΤΗ<br />

28 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

29 ΣΑΒΒΑΤΟ Πέτρου καί Παύλου<br />

Πρωτοκορυφαίων Ἀποστόλων


ΙΟΥΝΙΟΣ - ΙΟΥΛΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

30 ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ<br />

Η ΣΥΝΑΞΙΣ ΤΩΝ ΑΓ. ΔΩΔΕΚΑ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ<br />

1 ΔΕΥΤΕΡΑ Κοσμᾶ & Δαμιανοῦ τῶν Ἀναργύρων<br />

2 ΤΡΙΤΗ<br />

3 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

4 ΠΕΜΠΤΗ Ἀνδρέου Κρήτης<br />

5 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

6 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΙΟΥΛΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

7 ΚΥΡΙΑΚΗ Β΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ,<br />

Κυριακῆς Μεγαλομάρτυρος<br />

Σύναξις Πάντων τῶν ἐν Κρήτῃ διαλαμψ. Ἁγίων<br />

8 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

9 ΤΡΙΤΗ<br />

10 ΤΕΤΑΡΤΗ Παρθενίου καί Εὐμενίου ὁσ. ἐν Κουδουμᾷ<br />

11 ΠΕΜΠΤΗ Εὐφημίας Μεγαλομάρτυρος<br />

12 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Παϊσίου ὁσίου Ἁγιορείτου<br />

13 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΙΟΥΛΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

14 ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΓΙΩΝ 630 ΠΑΤΕΡΩΝ (Δ΄ Οἰκ. Συν.)<br />

15 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

16 ΤΡΙΤΗ<br />

17 ΤΕΤΑΡΤΗ Μαρίνης Μεγαλομάρτυρος<br />

18 ΠΕΜΠΤΗ<br />

19 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

20 ΣΑΒΒΑΤΟ Προφήτου Ἡλιού τοῦ Θεσβίτου


ΙΟΥΛΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

21 ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ<br />

22 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

23 ΤΡΙΤΗ<br />

24 ΤΕΤΑΡΤΗ Χριστίνης Μεγαλομάρτυρος<br />

25 ΠΕΜΠΤΗ Ἡ Κοίμησις τῆς Ἁγίας Ἄννης<br />

26 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Παρασκευῆς ὁσιομ.<br />

27 ΣΑΒΒΑΤΟ Παντελεήμονος Μεγαλομ. & Ἰαματικοῦ


ΙΟΥΛΙΟΣ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ <strong>2024</strong><br />

28 ΚΥΡΙΑΚΗ Ε΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ<br />

Εἰρήνης ὁσ. Χρυσοβαλλάντου<br />

29 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

30 ΤΡΙΤΗ<br />

31 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

1 ΠΕΜΠΤΗ Πρόοδος Τιμ. Σταυροῦ<br />

(ἀρχή νηστείας)<br />

2 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

3 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ <strong>2024</strong><br />

4 ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ<br />

5 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

6 ΤΡΙΤΗ Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ<br />

ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ<br />

7 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἰωσήφ Γεροντογιάννη ὁσίου<br />

8 ΠΕΜΠΤΗ Μύρωνος ἐπισκ. Κρήτης τοῦ θαυματ.<br />

9 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

10 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ <strong>2024</strong><br />

11 ΚΥΡΙΑΚΗ Ζ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ<br />

12 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

13 ΤΡΙΤΗ<br />

14 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

15 ΠΕΜΠΤΗ Η ΚΟΙΜΗΣΙΣ<br />

ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ<br />

16 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

17 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ <strong>2024</strong><br />

18 ΚΥΡΙΑΚΗ Η΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ<br />

19 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

20 ΤΡΙΤΗ<br />

21 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

22 ΠΕΜΠΤΗ<br />

23 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

24 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ <strong>2024</strong><br />

25 ΚΥΡΙΑΚΗ Θ΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ<br />

Τίτου Ἀποστόλου, Πρώτου Ἐπισκ. Κρήτης<br />

26 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

27 ΤΡΙΤΗ Φανουρίου Μεγαλομάρτυρος<br />

28 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἰακώβου νεομ. ἐκ Ζήρου<br />

29 ΠΕΜΠΤΗ Ἡ Ἀποτομή τῆς Τιμίας Κεφαλῆς<br />

Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ<br />

30 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἀλεξάνδρου ΚΠόλεως<br />

31 ΣΑΒΒΑΤΟ Κατάθ. Τιμ. Ζώνης τῆς Ὑπερ. Θεοτόκου


ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

1 ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΝΔΙΚΤΟΥ<br />

2 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

3 ΤΡΙΤΗ<br />

4 ΤΕΤΑΡΤΗ .<br />

5 ΠΕΜΠΤΗ<br />

6 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

7 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

8 ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΗΣ ΥΨΩΣΕΩΣ,<br />

ΤΟ ΓΕΝΕΘΛΙΟΝ<br />

ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ<br />

9 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

10 ΤΡΙΤΗ<br />

11 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

12 ΠΕΜΠΤΗ<br />

13 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

14 ΣΑΒΒΑΤΟ Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΥΨΩΣΙΣ<br />

ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ


ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

15 ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΨΩΣΙΝ<br />

16 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

17 ΤΡΙΤΗ Σοφίας, Πίστεως, Έλπίδος καί Ἀγάπης<br />

18 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

19 ΠΕΜΠΤΗ<br />

20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Εὐσταθίου Μεγαλομάρτυρος<br />

21 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

22 ΚΥΡΙΑΚΗ Α' ΛΟΥΚΑ<br />

23 ΔΕΥΤΕΡΑ Σύλληψις Τιμ. Προδρόμου,<br />

24 ΤΡΙΤΗ Παναγίας Μυρτιδιωτίσσης<br />

25 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

26 ΠΕΜΠΤΗ Μετάστασις Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου<br />

27 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

28 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

29 ΚΥΡΙΑΚΗ Β' ΛΟΥΚΑ<br />

30 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

1 ΤΡΙΤΗ Παναγίας Γοργοϋπηκόου<br />

2 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

3 ΠΕΜΠΤΗ Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου<br />

4 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

5 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

6 ΚΥΡΙΑΚΗ Γ΄ ΛΟΥΚΑ<br />

Θωμᾶ ἀπ.<br />

7 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἰωάννου τοῦ Ἐρημίτου<br />

8 ΤΡΙΤΗ<br />

9 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

10 ΠΕΜΠΤΗ<br />

11 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

12 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

13 ΚΥΡΙΑΚΗ Δ΄ ΛΟΥΚΑ<br />

(ΑΓ. ΠΑΤΕΡΩΝ Z΄ Οἰκ. Συν.)<br />

14 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

15 ΤΡΙΤΗ<br />

16 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

17 ΠΕΜΠΤΗ<br />

18 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Λουκᾶ τοῦ Εὐαγγελιστοῦ<br />

19 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

20 ΚΥΡΙΑΚΗ ΣΤ΄ ΛΟΥΚΑ<br />

Γερασίμου ἐν Κεφαλλην., Ἀρτεμίου Μεγαλομ.,<br />

21 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

22 ΤΡΙΤΗ<br />

23 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἰακώβου ἀπ. τοῦ Ἀδελφοθέου<br />

24 ΠΕΜΠΤΗ<br />

25 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

26 ΣΑΒΒΑΤΟ Δημητρίου Μεγαλομ. τοῦ Μυροβλύτου


ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

27 ΚΥΡΙΑΚΗ Ζ΄ ΛΟΥΚΑ<br />

Νέστορος μάρτυρος<br />

28 ΔΕΥΤΕΡΑ Ἁγίας Σκέπης Θεοτόκου,<br />

(ΕΘΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ)<br />

Ἁγίων Τεσσάρων Νεομαρτ. Ρεθύμνης<br />

29 ΤΡΙΤΗ<br />

30 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

31 ΠΕΜΠΤΗ<br />

1 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Κοσμᾶ & Δαμιανοῦ Ἀναργ.<br />

2 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

3 ΚΥΡΙΑΚΗ Ε΄ ΛΟΥΚΑ<br />

Ἀνακ. λειψ. Ἁγίου Γεωργίου Τροπαιοφόρου<br />

4 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

5 ΤΡΙΤΗ<br />

6 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

7 ΠΕΜΠΤΗ<br />

8 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ταξιαρχῶν Μιχαήλ & Γαβριήλ<br />

9 ΣΑΒΒΑΤΟ Νεκταρίου ἐν Αἰγίνῃ τοῦ θαυματουργοῦ


ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

10 ΚΥΡΙΑΚΗ Η΄ ΛΟΥΚΑ<br />

11 ΔΕΥΤΕΡΑ Μηνᾶ Μεγαλομάρτυρος<br />

12 ΤΡΙΤΗ Ἰωάννου τοῦ Ἐλεήμονος<br />

13 ΤΕΤΑΡΤΗ Ἰωάννου Χρυσοστόμου<br />

14 ΠΕΜΠΤΗ Φιλίππου ἀποστόλου<br />

15 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ (Ἀρχή νηστείας Χριστουγέννων)<br />

16 ΣΑΒΒΑΤΟ Ματθαίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ


ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

17 ΚΥΡΙΑΚΗ Θ΄ ΛΟΥΚΑ<br />

18 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

19 ΤΡΙΤΗ<br />

20 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

21 ΠΕΜΠΤΗ ΤΑ ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ<br />

22 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἰακώβου τοῦ ἐν Εὐβοίᾳ<br />

23 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

24 ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΓ΄ ΛΟΥΚΑ<br />

25 ΔΕΥΤΕΡΑ Αἰκατερίνης μεγαλομ.<br />

26 ΤΡΙΤΗ Στυλιανοῦ ὁσ. Παφλαγόνος,<br />

Νίκωνος ὁσ. τοῦ «Μετανοεῖτε»<br />

27 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

28 ΠΕΜΠΤΗ<br />

29 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

30 ΣΑΒΒΑΤΟ Ἀνδρέου Ἀπ. τοῦ Πρωτοκλήτου,<br />

(Θρονική Ἑορτή Οἰκ. Πατριαρχείου)


ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

1 ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΔ΄ ΛΟΥΚΑ<br />

2 ΔΕΥΤΕΡΑ Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου<br />

3 ΤΡΙΤΗ<br />

4 ΤΕΤΑΡΤΗ Βαρβάρας μεγαλομάρτυρος<br />

5 ΠΕΜΠΤΗ Σάββα ὁσίου τοῦ Ἡγιασμένου<br />

6 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Νικολάου ἀρχιεπισκ. Μύρων<br />

7 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

8 ΚΥΡΙΑΚΗ I΄ ΛΟΥΚΑ<br />

9 ΔΕΥΤΕΡΑ Σύλληψις Ἁγίας Ἄννης<br />

10 ΤΡΙΤΗ<br />

11 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

12 ΠΕΜΠΤΗ Σπυρίδωνος ἐπ. Τριμυθοῦντος<br />

13 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

14 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

15 ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΑ΄ ΛΟΥΚΑ (ΑΓ. ΠΡΟΠΑΤΟΡΩΝ)<br />

Ἐλευθερίου ἱερομάρτυρος<br />

16 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

17 ΤΡΙΤΗ Διονυσίου ἐπισκ. Αἰγίνης θαυματ.<br />

18 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

19 ΠΕΜΠΤΗ<br />

20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ἰγνατίου ἱερομ. τοῦ Θεοφ.<br />

21 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ <strong>2024</strong><br />

22 ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ<br />

Ἀναστασίας Μεγαλομ. τῆς Φαρμακολυτρίας<br />

23 ΔΕΥΤΕΡΑ Τῶν Ἁγίων Δέκα Μαρτύρων Κρήτης<br />

24 ΤΡΙΤΗ Εὐγενίας ὁσιομ.<br />

25 ΤΕΤΑΡΤΗ Η ΚΑΤΑ ΣΑΡΚΑ ΓΕΝΝΗΣΙΣ<br />

ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ<br />

26 ΠΕΜΠΤΗ Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου<br />

27 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Στεφάνου Πρωτομ. καί Ἀρχιδιακ.<br />

28 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ <strong>2024</strong> - ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2025<br />

29 ΚΥΡΙΑΚΗ META THN ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣIN<br />

30 ΔΕΥΤΕΡΑ<br />

31 ΤΡΙΤΗ<br />

1 ΤΕΤΑΡΤΗ ΠEΡΙΤΟΜΗ Ι. ΧΡΙΣΤΟΥ<br />

Βασιλείου Μ.<br />

2 ΠΕΜΠΤΗ<br />

3 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

4 ΣΑΒΒΑΤΟ


ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2025<br />

5 ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ<br />

6 ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ<br />

7 ΤΡΙΤΗ Σύναξις Ἰωάννου Προδρόμου<br />

8 ΤΕΤΑΡΤΗ<br />

9 ΠΕΜΠΤΗ<br />

10 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ<br />

11 ΣΑΒΒΑΤΟ


Σ H M E I Ω Σ E I Σ


Σ H M E I Ω Σ E I Σ


Σ H M E I Ω Σ E I Σ


Σ H M E I Ω Σ E I Σ


Τό παρόν ἐγκόλπιο Ἡμερολόγιο <strong>2024</strong><br />

ἐκδίδεται προνοίᾳ καί ἐπιμελείᾳ τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου<br />

Ἱεραπύτνης καί Σητείας κ. Κυρίλλου.<br />

Κείμενα:<br />

Σεβ. Μητροπολίτης Κύριλλος<br />

Ἐπιμέλεια:<br />

Ἀρχιμ. Ἀμβρόσιος Σκαρβέλης, Πρωτοσύγκελλος<br />

Πρωτ. Σάββας Λιναρδάκης,<br />

κ. Σταῦρος Κακοδειπνάκης, Γραμματεύς<br />

Ἐκτύπωση:<br />

Γραφικές Τέχνες «ΤΥΠΟΚΡΕΤΑ α.ε.»<br />

Εἰκόνα ἐξωφύλλου:<br />

Ἡ ἐντυπασιακή κόγχη τοῦ Ἱεροῦ Βήματος τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου<br />

Γεωργίου στήν Ἐπάνω Σύμη Ἱεράπετρας, μέ τόν Παντοκράτορα,<br />

τούς Συλλειτουργοῦντες Ἱεράρχες καί τούς ὁλόσωμους<br />

Ἀγγέλους· ἔργο τῶν Φωκάδων, α´ μισό 15ου αἰ.<br />

Εἰκόνα ὀπισθοφύλλου:<br />

Τό περίτεχνο τρίλοβο λιθόγλυπτο κωδωνοστάσιο<br />

στόν Ἱερό Ναό Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου<br />

καί Ἁγίου Δημητρίου Γδοχίων, 1890.<br />

Τά ἔσοδα τοῦ παρόντος Ἡμερολογίου διατίθενται γιά<br />

τή λειτουργία τοῦ Κέντρου Πολιτιστικῆς καί Κοινωνικῆς<br />

Μέριμνας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως στήν Ἱεράπετρα.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!