Verkefni fyrir krakka í forritinu Word - Námsgagnastofnun

Verkefni fyrir krakka í forritinu Word
Ábendingar til kennara
Áfangamarkmið með tölvunotkun við lok 7. bekkjar segja að nemandi eigi að
- hafa sett upp margþætt skjöl í ritvinnslu
- hafa kynnst mismunandi hugbúnaði og gert sér grein fyrir notagildi hans.
Þessi verkefni í forritinu Word eru ætluð nemendum í 4.–7. bekk. Verkefnin eru
sjálfstætt framhald af bókunum Músarslóð 1 og 2 eða öðrum sambærilegum
undirstöðuverkefnum.
Markmið með þeim er að þjálfa nemendur í nokkrum algengum aðgerðum Wordritvinnslu
og Paint teikniforritsins. Þá er lögð rík áhersla á að nemendur læri að vista á
réttum stöðum og að þeir gefi skjölunum nafn. Hvert verkefni er á einu blaði og ætlast
er til að kennarar varpi þeim á tjald með skjávarpa eða prenti út. Þá geta nemendur
líka verið með skjalið opið um leið og þeir vinna og farið á milli.
Þar sem takmarkað rými er fyrir leiðbeiningar til nemenda fylgja hér ítarlegri
leiðbeiningar fyrir kennara. Flest verkefnin taka eina kennslustund, en í verkefnum
þar sem ætlast er til að nemendur teikni í teikniforriti og flytji yfir í Word-skjalið má
reikna með 2–3 kennslustundum.
Í flestum verkefnanna er innsláttur á texta. Ekki er ástæða til að allir nemendur skrifi
allan textann. Það fer eftir getu hvers og eins og hve hraðvirkur hann er á
lyklaborðinu. Hægfara nemendur ættu alls ekki að skrifa allan textann en gjarnan má
bæta við texta fyrir þá sem eru fljótir að klára. Einnig getur kennari alltaf bætt við
aðgerðum fyrir þá, t.d. stungið upp á að þeir feitletri öll nafnorð, skáletri sagnorð, liti
þriðja hvert orð og fleira í þessum dúr. Minna ætti nemendur á að nota rétta
fingrasetningu við innsláttinn og brýnið fyrir þeim að sitja í góðum vinnustellingum við
tölvuna.
Í þessum verkefnum er miðað við Word 2007 útgáfu.
Einstaka verkefni
1. verkefni
Lesið fyrirmælin yfir með nemendum.
Þetta verkefni er því skemmtilegra sem stafagerðir tölvunnar eru fleiri. Látið
nemendur fylla blaðið með nafninu sínu og skrifa það með ýmsum leturgerðum og
stærðum. Fáið nemendur t.d. til að byrja á mjög stórum staf og minnka svo stafina
eða öfugt. Einnig ætti að benda þeim á að nota liti í nöfnin.
© Margrét Sigurgeirsdóttir
2008 Námsgagnastofnun – 9862

2. verkefni
Lesið fyrirmælin yfir með nemendum.
Gætið þess að kassinn lendi efst á blaðinu svo nægilegt rými verði fyrir textann. Verið
viss um að nemendur séu með bendilinn undir hringnum (gæti þurft að smella með
músinni nokkrum sinnum). Kassinn er hugsaður fyrir handteiknaða mynd af
nemandanum þegar búið er að prenta út skjalið. Það má líka fara aðra leið, fara í
insert-shapes og velja þaðan kassa eða annað form sem hægt er að teikna inn í.
Þar sem eflaust er rými fyrir fleiri setningar á blaðinu eru hér hugmyndir um hverju
bæta mætti við: Skemmtilegasta námsgreinin, bestu vinirnir, augnalitur, uppáhalds
sjónvarpsefnið, besta íþróttafélagið, helsta áhugamálið o.fl.
3. verkefni
Lesið fyrirmælin yfir með nemendum.
Afmælisboðskort er hægt að gera á marga vegu, allt eftir kunnáttu nemenda. Þessi
útfærsla er miðuð við að nemendur hafi ekki lært að setja inn myndir. Þeir sem kunna
það geta auðvitað skreytt boðskortið sitt t.d. með Clip-Art myndum, ljósmynd af
sjálfum sér eða teikningu.
Þegar smellt er á rammann birtist lítill kassi. Með því að ýta nokkrum sinnum á Enter
fer bendillinn niður. Koma þarf bendlinum upp og í miðju áður en skrautskriftin er
hafin. Sýna nemendum sérstaklega hvar upphrópunarmerkið er, hvernig á að gera
langt strik (Shift takki og strik við hliðina á ö). Gaman er að hafa mismunandi stærð á
letri og stækka jafnvel það sem á að leggja áherslu á. Einnig má setja fleiri tegundir
broskarla á kortið.
4. verkefni
Þetta verkefni má leika sér endalaust með. Nemendur geta gert alls konar lista og
notað ýmis merki fyrir framan. Muna að velja home- og smella á ör við hlið punktanna
og þar er hægt að velja úr fleiri formum. Hugmyndir að fleiri listum: Bekkurinn í
stafrófsröð, götuheiti í hverfinu, bestu hljómsveitirnar, bestu bíómyndirnar, fiskanöfn,
fuglanöfn, kaupstaðir á Íslandi o.fl.
5. verkefni
Mikilvægt er að ýta nokkrum sinnum á Enter-takkann milli setninganna svo að
mismunandi textajöfnun sjáist vel. Það sama á við um jöfnun báðum megin.
Nauðsynlegt er að skrifa nokkrar setningar til þess að jöfnunin sjáist. Í þessum texta
er tilvalið að leyfa nemendum að nota liti, feitletra, undirstrika og skáletra og þeir sem
kunna geta sett inn Clip Art myndir ef tími vinnst til.
6. verkefni
Vandasamt getur verið að stjórna áherslupennanum. Ef nemendur gera villu má
smella á None (enginn litur) og reyna aftur. Munið að láta þá sem eru hægvirkir skrifa
minna til þess að þeir fái líka að reyna áherslupennann og broskarlana.
© Margrét Sigurgeirsdóttir
2008 Námsgagnastofnun – 9862

7. verkefni
Hér getur verið erfitt að fá texta og mynd til að passa saman. Best er að hafa
myndirnar sem minnstar, smella hægra megin við þær og ýta á Enter til þess að fá
bendilinn undir myndina.
Ef illa gengur að færa mynd má reyna að tvísmella á myndina smella á text wrapping
(undir arrange uppi hægra megin) og velja þar einn af hundunum (t.d. Tight) til þess
að færa myndina og ákveða hvar textinn á að lenda.
8. verkefni
Hér má setja inn Clip Art myndir til að skreyta skjalið og meiri texta ef þarf. Markmiðið
er að nemendur læri að gera ramma og æfi betur atriði sem þeir hafa áður lært.
Nemendur geta sett ramma utan um hluta textans ef það hentar betur. Þá er best að
dekkja þann hluta sem á að vera innan rammans, fara í Page layout, velja Borders
(fremstur af 3 valmöguleikum) og velja sér fallegan ramma.
9. verkefni
Hér bæta nemendur við ljóðum og formum eftir því sem afkastageta þeirra leyfir.
Nemendur þurfa að gæta þess að formið sé nægilega stórt fyrir ljóðið (toga og stækka
það svo að ljóðlínurnar verði réttar). Látið þá t.d. nota áherslupenna á nafn ljóðsins
eða höfund.
10. verkefni
Leggja þarf áherslu á að nemendur læri að nota flýtilyklana, þ.e. Ctrl-takkann. Það
auðveldar þeim alla tölvuvinnu síðar meir: Ctrl + C við að afrita og Ctrl + V til að líma
og Ctrl + X til að klippa.
11. verkefni
Hér má bæta við ýmsum aðgerðum. Hægt er að setja ramma utan um allt skjalið eða
utan um hverja sögu. Einnig má setja ramma utan um myndir.
12. verkefni
Í töflunum er sjálfgefið að hafa fimm dálka og tvær raðir. Þessu má breyta á marga
vegu. Í töflunni með Clip Art myndunum eru tveir dálkar og fjórar raðir. Myndir eru
settar í 1. og 3. röð. Til þess að fá lit inn í töfluna þarf bendillinn að vera á réttum stað.
Finnið málningarfötu efst hægra megin og veljið lit.
© Margrét Sigurgeirsdóttir
2008 Námsgagnastofnun – 9862

13. verkefni
Tilgangur þessa verkefnis er að þjálfa nemendur í að leita á leitarvefjum, finna
myndir, afrita og flytja yfir í Word-skjal. Gott er að leggja áherslu á að þeir noti Ctrltakkana
við þetta, sjá einnig 10. verkefni. Auðvitað má líka leita á erlendum
leitarvefjum en þá þarft oftast að nota ensk orð. Hér eru nokkrar hugmyndir um
myndir til að leita að: Snjóbrettamyndir, hundar, kettir, hljómsveitir, skrímsli,
broskallar, fótboltastjörnur, fótboltalið.
Í þessu sambandi hentar vel að fjalla um höfundarrétt með nemendum. Ef tekin er
mynd af Netinu sem merkt er einhverjum á að geta þess þegar hún er notuð. Þá þarf
að spyrja höfundinn eða rétthafann hvort nota megi myndina. Þetta er kallað
höfundarréttur. Sama gildir um texta sem tekinn er óbreyttur af Netinu.
14. verkefni
Í þessu verkefni, sem tekur yfirleitt tvær kennslustundir, er best að byrja á að teikna
myndina. Látið nemendur samt opna Word og vista (aðgerð 1–3). Þá á að skjóta
Word niður (strikið í bláu línunni efst til hægri) og opna Paint. Til þess að teikningin
passi sem best inn í Word-skjalið verður að afmarka stærðina á teikniblaðinu.
Æskilegt er að sýna nemendum þessa aðgerð á skjávarpa. Smellið á Image-
Attributes og veljið þar Width 400 og Height 300. Til þess að þægilegra verði að
teikna er gott að smella á stækkunarglerið og velja 2x. Látið nemendur velja pensilinn
fremur en blýantinn til að teikna með. Ekki leyfa notkun á kassa, beinni línu eða hring.
Myndirnar verða fallegri ef nemendur teikna línurnar og það er góð æfing að teikna
allt sjálfur.
15. verkefni
Þetta verkefni veitir góða þjálfun í að nota fleiri en eitt forrit eða skjal í einu. Ekki er
nauðsynlegt að nemendur velji endilega fisk, þeir geta valið fugla, gróður eða annað
sem áhuginn beinist að. Gott er að kenna nemendum í þessu sambandi að geta þess
hvaðan textinn er fenginn, þ.e. af Íslandsvefnum. Ef nafn ljósmyndara kemur ekki
fram á myndinni þarf að geta hans í texta, í heimildalista eða neðanmáls.
Nemendum stendur til boða að nýta sér ókeypis myndir úr safni Mats Wibe Lund
ljósmyndara. Myndirnar eru á slóðinni http://www.mats.is og http://www.myndasafn.is
Nemendur eða kennarar velja myndir og senda síðan nokkrar línur til mats@mats.is
og tilgreina óskir sínar. Þeir fá svo myndirnar sendar í tölvupósti.
16. verkefni
Þetta verkefni er hliðstætt 15. verkefni nema nú skrifa nemendur sjálfir textann við
myndina. Á þessari síðu myndabankans (http://www.myndabanki.is) geta nemendur
valið um fjölda myndaflokka. Til dæmis má velja myndir sem falla að námsgreinum
sem verið er að kenna hverju sinni. Hér er hægt að láta nemendur tvísmella á
myndina sína og velja ramma utan um (uppi í miðju).
Í staðinn fyrir að velja Copy þegar myndir eru sóttar á Netið er æskilegt að kenna
nemendum að vista myndirnar í möppunni sinni. Þá velja þeir Save Picture As, finna
möppuna sína og vista myndirnar þar. Látið nemendur gefa myndunum nýtt nafn.
Gott er að búa til sérstaka möppu sem heitir Myndir og er undirmappa í aðalmöppu
nemandans.
© Margrét Sigurgeirsdóttir
2008 Námsgagnastofnun – 9862

17. verkefni
Þetta verkefni er enn ein æfing í að leita að efni á Neti til að nota í ritvinnslu. Í þessu
verkefni gefst nemendum tækifæri til nota allt það sem á undan er lært, leika sér með
liti, stafagerðir og stærðir, setja ramma um skjal eða textann o.fl.
18. verkefni
Þetta er frekari æfing í að nota teikniforritið Paint, flytja mynd í Word-skjal, semja
texta við mynd og nota teiknistikuna.
19. verkefni
Í þessu verkefni læra nemendur að nota blaðsíðutal, haus og fót. Mikilvægt er að
verkefnið spanni að minnsta kosti tvær blaðsíður til þess að nemendur sjái hvernig
aðgerðin virkar. Auðvelt er að gera það með því að bæta við réttum á matseðilinn og
fá nemendur til að teikna fleiri myndir. Það má líka bæta við tilboði dagsins og
krakkamatseðli. Þá geta þeir farið á Netið og leitað að matarmyndum. Skreyta má
matseðilinn með því að nota Word Art, t.d. skrifa Skemmtilegasta krakkaveitingahúsið
á Íslandi eða Tóti trúður leikur listir sínar fyrir matargesti alla sunnudaga eða Birgitta
Haukdal syngur á fimmtudögum. Tilvalið er að setja skrautramma kringum
matseðilinn. Það er líka skemmtilegt að hafa forsíðu á matseðlinum þar sem kemur
fram nafn, heimilisfang, sími og netfang. Þeir sem vilja vinna með þetta meira geta
útbúið vefsíðu fyrir veitingahúsið sitt.
Hvetjið nemendur til að nota það sem áður er lært, t.d. að setja númer á réttina
(Numbering). Bendið þeim á að hentugt er að nota Tab-takkann til að færa bendilinn
til hægri þegar verðið er skráð. Nemendur geta einnig sett réttina og verðið í töflu (sjá
12. verkefni).
20. verkefni
Ótalmargt er hægt að gera til að sýna nemendum hvernig á að nota skanna. Ein leið
er að láta þá teikna myndir á pappír og tengja verkefnið því sem verið er að fást við
t.d. í samfélagsgreinum. Nemendur teikna til dæmis Snorra Sturluson, skanna inn
myndina og skrifa síðan um hann. Þeir geta líka notað myndina sem forsíðu á ritgerð.
Þá er hægt að láta nemendur koma með myndir að heiman, t.d. myndir af sér þegar
þeir voru litlir. Annað sambærilegt verkefni er að lána nemendum stafræna myndavél
og leyfa þeim að taka myndir í kennslustund (sundi, íþróttum) eða í frímínútum.
Myndirnar eru síðan vistaðar í myndamöppu bekkjarins og notaðar til að vinna með í
ritvinnslu.
21. verkefni
Hér er upplagt að láta nemendur setja orðin og myndirnar inn í töflu eins og þeir lærðu í 12.
verkefni. Ef þeir búa til margra blaðsíðna orðabók þurfa þeir að setja inn blaðsíðutal og haus
og fót, sjá verkefni 19. Hægt er að láta nemendur teikna myndir í Paint eða öðru
myndvinnsluforriti í stað þess að finna þær á Netinu. Í mörgum skólum eru til
tölvuorðabækur. Þær er hægt að nota til þess að finna orð sem eiga við myndirnar, t.d. á
ensku og dönsku. Þessu er síðan skeytt í Word-skjal eins og kemur fram á sýnishorni þessa
verkefnis.
© Margrét Sigurgeirsdóttir
2008 Námsgagnastofnun – 9862