ZINE Y PUMP

© Dyma rifyn digidol yn unig. Mae hawlfraint y gwaith yma’n perthyn i’r awduron.

’steddfod
Y PU P
gan
Elgan Rhys
Tomos Jones
Mared Roberts
Ceri-Anne Gatehouse
Iestyn Tyne
Leo Drayton
Marged Elen Wiliam
Mahum Umer
Megan Angharad Hunter
Maisie Awen
Cyfarwyddwr Prosiect a Golygydd Creadigol
Elgan Rhys
Golygydd
Meinir Wyn Edwards
Rheolwr Marchnata
Nannon Evans
Dyluniad y Zine
Steffan Dafydd
Cysodydd
Richard Pritchard
@ypump_

Fe gafodd y zine arbennig yma ei gyflwyno yn gyntaf mewn gig yng
Nghaffi Maes B yn yr Eisteddfod Genedlaethol yn Nhregaron, Awst 2022.
CERDDORIAETH
Eädyth
Lewys
Ioan Bryn
Rhodri Foxhall
Cast
Tim: Carwyn Healy
Tami: Beca Llwyd
Cat: Becca Naiga
Robyn: Dervla Hollie Eve Whiteway
Aniq: Rebecca Wilson
Cyfarwyddwyr y Gig
Gethin Evans
Elgan Rhys
Diolch o galon i’r Eisteddfod Genedlaethol, Maes B ac
i’r Frân Wen am fuddsoddi a chydweithio gyda chriw Y Pump
i greu’r digwyddiad arbennig hwn.
Diolch i’r Lolfa ac AM am eu cefnogaeth parhaol.

Wrth i chi ddarllen y zine,
gwrandewch ar gerddoriaeth Lewys:
A cherddoriaeth Eädyth:

PROLOG
MANON STEFFAN ROS
Yn y lle hwn...
Yn y lle hwn, mae’r tir dan ein traed yn dal curiadau
cant o wahanol synau. Dy hoff gân di yn cael ei chwarae’n
fyw gan dy hoff fand, jyst yn fan’na, mor agos, reit o dy flaen
di. Rywla ar yr awel, ma ’na fand hen bobol yn chwarae’i
hits, a thorf o bobol yn canu bob un gair efo nhw, pob un
yn teimlo, o’r diwedd, fel nhw’u hunain. Ma ’na chwerthin a
sgwrsio, babi’n crio a phlant bach yn chwerthin, yn high ar
gwmni eu ffrindiau a gormod o Tango IceBlast.
Ma ’na bump yma sydd â chwlwm mor gryf ac mor
anweledig â dy hoff alaw ar yr awel. Ffrindiau, y math gorau
o ffrindiau – y rhai sy’n caru ei gilydd ddigon i grwydro i
ffwrdd, cwrdd â phobol newydd, a dod yn ôl a deud yr
hanes. Ffrindiau sy’n gallu gwrando ar gân, a dal llygaid ei
gilydd dros y dancefloor, eu meddyliau ynghlwm efo’r holl
atgofion ma’r alaw yma’n ei dal.
Efo’i gilydd, ond eto ar wahân.
Ac nid pawb sy’n teimlo bo’ fama iddyn nhw. Nid

pawb sy wedi teimlo’n chwithig mewn gwersi dawnsio
gwerin, neu wedi gorfod gwylio mam mewn côr yn canu
fatha bod hi WIR yn malio am Greigiau Aberdaron, neu
wedi bod yn blant bach swnllyd ar y Maes, yn hel sticers
ac yn dilyn pobol enwog. Ma ’na rai pobol sy’n dod i fama
ac yn teimlo fatha bod o ddim yn lle iddyn nhw. Fatha bo’
nhw’n ddiarth.
Ond pan ma gin ti dy ffrindiau… Ti byth yn ddiarth efo
dy bobol, nag wyt.
Fama, lle mae’r cwrw yn ddrud a’r chips yn ddrutach,
ond ma ffrindiau’n rhannu’r bagia crisps a’r bisgedi ddaru
nhw brynu yn Lidl ar y ffor’ yma. Fama, lle ma dy hen
athrawon yn dy weld ti’n neud petha fasa well gin ti’u bo’
nhw ddim yn eu gweld, ond ti’n eu gweld nhw’n meddwi’n
gachu ac yn defnyddio’r un geiriau gest ti detention ganddyn
nhw am ddeud chydig flynyddoedd yn ôl. Fama, lle ma pob
un person diarth ti’n ei basio yn stori; yn llwybr; yn botensial.
A ma pob un o dy fêts yn stori, hefyd, ’mond eu bod nhw’n
straeon cyfarwydd, agos. Mae’r lle yma, rŵan, yn perthyn
iddyn nhw.
Mae’r lle yma, rŵan, yn perthyn iddyn nhw.

gan
MARGED ELEN WILIAM
gyda
MAHUM UMER

’STEDDFOD ANIQ
Dwi yma.
Dwi i fod i gyfarfod y lleill yn Y Lle Celf mewn
munud. Lle bynnag ma fanno.
Dwi wedi rhoi fy live location ymlaen, fel nath
Abba fynnu neithiwr.
Dwi’n camu i mewn i’r babell groeso.
Anadlu i fewn.
Ac allan.
Dwi’n suddo fy llaw i fewn i boced fy nghôt.
Diolch byth. Mae o yna. Darn bach o sgarff maroon
Ammi. Dwi ’di stopio gwisgo’i sgarffia hi erbyn hyn.
Nath Robyn awgrymu wrtha i (yn garedig) ella’i bod
hi’n amsar i ffeindio ffordd newydd o gofio amdani.
A ffordd newydd o deimlo fel fi. ’Dan ni wedi bod yn
gweithio ar greu blanced o ddarnau o sgarffiau Ammi.
Ond dwi ddim cweit yn barod i fod heb ddarn bach
ohoni yn agos ata i.

Dwi’n rhwbio’r defnydd wrth gerddad drwy’r
babell groeso. Ma ’na ddarn yn y canol maint fy mawd
sy’n feddal, feddal ar ôl yr holl rwbio. Ond mae o’n
teneuo fymryn bob tro dwi’n ei dwtsiad o.
Dwi’n camu allan. Ma’r pinna bach yn bygwth dod
allan i chwara.
Dwi’n trio canolbwyntio ar fy synhwyra.
Be ti’n flasu?
Samosa nath Daadi neud i fi lowcio cyn dod o’r car.
O’dd hi ’di clywad bod bwyd yn ddrud yma. A do’dd
gynnon ni ddim syniad os fysa unrhyw beth yn halal.
Daadi. Fedra i fynd ’nôl at Daadi? Neidio i’r car a
gwibio am adra?
Na. Ti’n gallu neud hyn, Aniq. Meddylia am Cat,
sy’n methu bod yma.
Reit. Un cam ar y tro.
Be ti’n weld?
Pobol. Gormod o bobol. Fel morgug mawr, a
phlant fel dail aflonydd ar gefna a sgwydda.

Be ti’n glywed?
Sŵn. Gormod o syna. Lleisia, drymia, côr yn
ymarfar, stampede o draed yn crensian ar y cerrig.
Gweiddi chwerthin. Gweiddi crio.
Be ti’n ogla?
Cwrw melys neithiwr fel cling ffilm stici dros y
gwair. Anti bac a pi-pi yn hofran o’r portaloos.
Be ti’n deimlo?
Y pinna bach yn dechra pigo.
Come on, Aniq. Be arall ti’n deimlo?
Llgada. Arna i. Rhywun yn dod yn nes. A map o’r
Maes yn cael ei stwffio yn fy llaw.
“Hello there! Are you looking for Maes D, cariad?”
Dim lle i ddysgwyr ydy Maes D? Grêt. Here we go
again.
Ma hi’n edrych mor fodlon hefo hi ei hun. Fel sa hi
newydd neud random act of kindness.
“It’s just over there! I can take you there if you

like?” Ma hi’n codi ei braich i bwyntio. Modrwyau
sy’n edrych fel petaen nhw’n costio o leia pump
tocyn steddfod yr un yn sgleinio ar ei bysedd.
Sbectol haul Chanel yn goron ar ben ei gwallt melyn.
A ffrog flodeuog yn pwffio allan dan ei jaced high
vis bwysig.
Dwi’n trio deud rwbath. Rwbath. Ond be dwi’n
ddeud?
Ma hi’n sbio arna i. Ond dydy hi ddim yn fy ngweld
i. Ddim yn iawn. Dim ond ei syniad hi ohona i.
Siriysli? Ydy hon actually’n meddwl bod cymryd
yn ganiataol bo’ fi’n ddysgwr yn ok? Yn socially
acceptable? Ok, ella bod y ffaith bo’ fi’n sefyll yma
yn trio tawelu fy hun drwy fynd drw’r pump blydi
synnwyr a phawb arall yn symud o ’nghwmpas i ddim
cweit yn socially acceptable. Ac ella bo’ fi’n edrych
ar goll. A mi ydw i ar goll. Ond WAW. Be dwi i fod i
neud? Gwisgo hijab efo’r coma bach oren ‘Cymraeg’
’na’n batrwm drosta fo?
A ma hi dal i sbio arna fi. Yn gwenu fel giât.
Dwi’n sbio o gwmpas go iawn tro ’ma, ar y morgrug
mawr a’r plant aflonydd. A dwi’n trio chwilio am
forgrugyn sy’n edrych fel Daadi, fel Tariq, neu Abba. Fel
fi? Yn sydyn, dwi’n teimlo ton anferth o binna. Dwi’n

hwbio’r defnydd yn fy mhoced. Rhwbio a rhwbio
rhwng fy mys a ’mawd. A dwi’n trio canolbwyntio ar y
meddalwch. Ond ma’r rhwbio wedi gwisgo’r defnydd a
ma ’mawd i wedi rhwygo drwy’r smotyn brau ar ganol
y darn. Shit.
“Are you okay, cariad?” Ma hi dal yna. Hi a’i high
vis yn gwenu. Gwenu gormod. A dwi angan cerddad
i ffwrdd. Fedra i ddim mynd yn ôl drwy’r ganolfan
groeso. Bydd Daadi bendant wedi gadael erbyn hyn.
Felly dwi’n rhoi’r map yn ôl yn ei llaw fodrwyog, er
’mod i ei angen o. A dwi’n cerddad ymlaen. Ma rei o’r
morgrug yn taro fewn i fi. Whiffs o chwys a chwrw ac
eli haul yn hedfan o ’nghwmpas i. A ma’n teimlo fel
bod rhai yn sbio. A rhei eraill yn trio eu gorau i beidio
sbio.
Dwi’n teimlo on display ac yn anweledig ar yr un
pryd.
O fy mlaen i ma arwydd Y Lle Celf. Yn maroon
cynnes fel y defnydd yn fy mhoced.
Dwi’n rhuthro i fewn a dwi bron â baglu. Dwi’n
trio tynnu anadl i fewn.
Ac allan.
Ond ma’n anodd.
Dwi’n ca’l fy nhynnu at gerflunia gloyw sy’n edrych

fel duwiesa. Wrth drio canolbwyntio ar siapiau’r
pennau patrymog dwi’n teimlo rhywun wrth fy ymyl.
Eädyth.
Ar goll yn llgada un dduwies ddisglair.
Ma hi’n teimlo fy llgada i arni hi. A ma hi’n troi i
sbio arna i. Gwên. Ma hi’n fy ngweld i. Gwên gynnes
o gydnabyddiaeth. Fy ngweld i go iawn. Dwi ddim ar
ben fy hun. Dwi’n bodoli. A ma’r pinna’n meddalu.
“Aniq?” Llais Tami. “Ma hi fan hyn!” Breichia’r
lleill amdana i.
“Oh my god! Dwi meddwl bo’ fi newydd weld
Eädyth yn pasio!” medda Tim yn llawn cyffro.
“Yn lle?” medda Robyn gan swisho ei siol llawn
sequins, “Ti meddwl nath hi sylwi arna fi?”
Dwi’n deud dim. Achos moment Eädyth a fi oedd
hi. Neb arall.
“Ti’n edrych yn ffab, Robyn. Dwi’n teimlo’n hollol
underdressed.” medda fi yn shrincio i fewn i fy nghôt
law.
“I call this ‘Tregaron chic’. Neu ‘Tregaron
Glamazon’. Fy enw barddol am yr wythnos.” Ma hi’n

codi ei phen, yn dduwies arall wrth y pennau sgleiniog.
“A paid â poeni Ani, ma gynna i LOT o betha neis yn
y bag ’ma. Gawn ni chdi’n festival ready in no time!”
Ma Robyn yn estyn ei llaw amdana i. Dwi’n
gwasgu’r defnydd yn fy mhoced un waith eto. Cyn rhoi
fy llaw yn gadarn yn ei llaw hi. A dwi’n barod. Barod
i grwydro’r Lle Celf. Barod i gerdded allan a gweiddi
siarad Cymraeg. Barod i ganu i nodau’r un welodd fi go
iawn. Barod i fod yn fi fy hun hefo’r rhai dwi’n eu caru.

gan
MARED ROBERTS
gyda
CERI-ANNE GATEHOUSE

’STEDDFOD TAMI
Apparently ma’n cymryd chwarter awr i gico
mewn. Sai’n teimlo dim byd ’to. O god o god o
god, ife Robyn a Tim sy fyn’na? O nage, thank fuck.
Nethon nhw ddim gweud bo’ nhw’n dod i’r tent ’ma
eniwei. So nhw’n lico tecno. A ma nhw’n hammered so
newn nhw probs ddim sylwi bo’ fi’n...
Dim ond heno a nos fory dwi ’ma so fel… fuck it.
Os dwi’n gweld un flipping chipping arall yn y lle
’ma, dwi’n mynd i declaro fy hunan yn cursed.
Es i i chwilo am Aniq a Robyn a Tim wrth yr
entrance achos wedon ni bydden ni’n cwrdd yn yr
entrance tasen ni’n colli un ohonon ni. So dyna be ’nes
i. Ond do’n nhw ddim ’na.
A wedyn anghofio bo’ fi’n gorfod pwsho fy hunan
drw’r chippings ’ma ’nôl mewn.
So ie, dries i osgoi nhw a symud i’r ochor. Wedyn
bennes i lan ag un olwyn yn y mwd, un olwyn ar y
chippings, a ffaelu manwfro. Pwsho a pwsho tan bo’

eichie fi’n rhoi lan.
Rhoi lan, a wedyn dwi’n edrych lan.
“Ti’n meindio just like...?”
Dau wyneb yn troi’n syth. Tase Aniq gyda fi, bydde
hi’n gweud bod y ddau yn abstract art rili profound.
Dechreuon nhw bwsho. Nia ar y chwith, a Dani ar
y dde.
“Star sign?” gofynnodd Nia. Ac o’n i’n gwbod
bydden ni’n dod mlan ’da’n gilydd yn syth.
“Aquarius sun, Scorpio moon, Pisces rising.”
Wedyn nath y ddau edrych ar ei gilydd yn syth a
gwenu. ’Nes i ofyn pam o’dd e’n ffyni. Wedon nhw bo’
nhw’n gwbod bo’ fi ddim yn straight o ateb fi.
Nethon nhw ofyn i fi wedyn i guesso rhai nhw. Ges
i Dani yn iawn. Aries. Do’n i ddim yn siŵr am Nia.
“So ti’n gallu gweud o’r earrings?” gofynnodd Nia.
Fair enough. Ma earrings cherry crochet yn rhoi big
Leo vibes i fod yn deg.
Dwi ’di stryglan i neud ffrindie drw gydol bywyd
fi ond nawr dwi’n neud dau ffrind amazing o fewn fel
pum munud? Shwt ma hynna’n gweitho I will never
know.

Dani na’th sneako fe mewn. Mewn bag bach ciwt
yn eu lighter nhw. Ma nhw wastad yn neud e mewn
festivals apparently. Ond hwn yw tro cynta Nia ’fyd.
So wedes i ie, pam lai. Falle bydd pobol yn lico’r Tami
yma yn fwy. Bydde hi’n Tami mwy carefree, Tami llai
uptight.
Rhoiodd Dani demonstration bach i ni gynta o
shwt o’dd sniffo fe off yr allwedd. O’dd e’n ffyni achos
o’dd e’n teimlo fel mai nostril fi o’dd y clo a bod y stwff
gwyn yn mynd i ddatgloi rhwbeth hollol mysterious
yndda i, ha-ha. Wedon nhw wrthon ni i gadw sniffo a
llyncu. So ’na be nethon ni, er bod e’n blasu’n disgusting
yn cefen gwddwg fi. Fel fflem glaw asid. Neu pan ti
ddim cweit yn llyncu antibiotics yn iawn.
Wow, ma’n weird ddo. Dwi’n meddwl bo’ fi’n
teimlo fe’n dod yn slo bach. Fi’n iste, obvs, ond sai’n
teimlo coese na pen-ôl fi o gwbwl. Ma fe fel bo’ fi’n
iste ar fel, bao buns Wagamama neu rwbeth. Neu ar yr
actual Pafiliwn! A ma ysgwydd fi’n dal i roi dolur, ond
dyw e ddim yn boddran fi o gwbwl. Fi jyst yn iste’n ôl,
a ma corff fi’n fine. Yn ddim byd. Jyst yn chillo. God, fel
hyn ma’n teimlo i beido teimlo?
Dwi’n edrych ar Dani a Nia. Dim ond nhw fi’n
gallu gweld. Ma hi’n dywyll a ma’r swirls lliwgar ar
Lucy and Yaks Dani yn dechre symud, fel pobol yn

neud y worm. A dwi’n edrych ar eyebrows coch llachar
Nia, a’i gwefuse hi sy’n matsio. Ma’r ddau yn fucking
gorgeous humans. Ma nhw’n like...
well fit.
God, ydw i rili newydd weud hynna?
Dwi’n pwynto i gyfeiriad ffrynt y Techno Tent.
“Dewch ’da fi!”
A ma nhw’n pwsho fi mlân i’r ochor dde fel bod y
tri ohonon ni ar bwys y speaker. Dwi’n nabod y gân sy’n
chware. Endaf – ‘Glaw’. Pathetic fallacy? Falle. Dwi’n
watsio llyged Dani a Nia yn sbarclo dan y gole tra bod
y tri ohonon ni’n slitheran breichie ni rownd y lle i’r
darn instrumental. Wedyn dwi’n gwrando ar y drwms,
a’n teimlo breichie fi’n symud exactly’r un pryd.
Pryd ma Mam yn pigo fi lan? O ie, bore dydd Sul.
Ife? Falle... Dwi’n cadw anghofio bod byd yn bodoli tu
fas i’r tent bach ’ma. I wish bydde bywyd fi’n aros fan
hyn yn Nhregaron am byth.
Dwi’n watsio lens y golau’n symud rownd y stafell.
Ife stafell yw hi os mai tent yw e?
Ma’r tatŵ ceirios ar braich Dani’n rowlo, fel dwy
lygad agored. Dwi’n meddwl (?) bod wynebe ynddon
nhw. Fel masgs theatr. Un yn hapus, un yn drist. A Sam
yn y canol. Fel ‘na bydde hi’n edrych. Falle.

“Fi’n CaaaRuUu ChIiiii!”
“FI’N cARu PAWwwwb!”
Ma’r strôb yn dechre. A ma popeth yn arafu.
Tywyll. Gweld Dani yn pouto. Lewys yn canu grwndi
yn y speakers. Prrr. Tywyll. Breichie pawb yn symud
fel cêbls wedi tanglo. Cêbls gwaed, fel cêbls Cat yn
yr ysbyty. Tywyll. Gweld Nia yn twerko. Tywyll.
Cheekbones y merched ar bwys fi’n sbarclo’n wyrdd
a’n las a’n binc. Tywyll. Gweld Eädyth yn neud rowli
powlis ar draws y llwyfan. Tywyll. Nia yn sgrechen
wooo! Tywyll. Fel watsio Instagram story rhywun a
pauso fe bob nano-eiliad. Licen i sen i’n gallu neud
hynna i foments go iawn.
Tywyll.
A dwi’n caru fi. Dwi’n meddwl… Ie, na, dwi yn.
Dwi moyn neud hyn ’to a ’to a’ to a bob dydd. Ond
dwi’n gwbod bydd realiti yn fwy poenus y mwya dwi’n
ei oedi fe.

gan
IESTYN TYNE
gyda
LEO DRAYTON

’STEDDFOD ROBYN
Mae’n amser i mi ganfod,
sut ga i f’adnabod,
cyn i rywun falurio’r llun…
Lleisia. Cerddi. Glaw mân ar do marquee mewn
car park clwb rygbi, drws portaloo yn rwla yn bangio
yn y gwynt. O, diwylliant! Geiria Lewys yn helpu fi i
fodoli. Be ti’n neud, Robyn? O, dwn i’m, Robyn, jyst
aros i neud ffŵl o’n hun.
“A rŵan… a rŵan…
Ac ma’r boi yn sbio ar ei bapur, ac yn sbio arna fi,
ac yn sbio ar ei bapur, ac yn sbio arna fi.
A ma ’na long pause a ma pawb yn sbio arna fo, ac
yn sbio arna fi.
A dwi’n sbio arna fo.
Dwi’n sbio o ’nghwmpas.

Ma nhw’n edrych bach yn drab heno, to be honest,
y BEIRDD ’ma. A ma nhw i GYD yn yfed cwrw. A
ma lot lot ohonyn nhw’n ddynion. Dwi’m yn ddyn, a
dwi’m yn drab. Dwi’n fwy… drag.
A ma’n ffyni, cos fel, few hours yn ôl o’dd eu hanner
nhw yn yr Orsedd, sydd chydig bach fel drag ac yndy,
ma’n ffyni achos sa chdi’n deutha nhw hynna sa chdi
ar Naughty List yr Archdderwydd probs (ella bod o’n
existio, ydy o werth ffeindio allan?). Un dwrnod, fi
fydd yr archdderwydd queer cynta a fel, fydd ’na lot o
glitter, ballroom vibes. Swn i definitely’n leanio fewn i’r
thing pageantry, a swn i definitely’n gwisgo robes fi i
bob man. Swisho rownd y lle fel queen.
Ffyc, dwisio pi.
Ma hyn i gyd ’di dod allan o’r fact bo’ fi, fi bach,
Robyn, wedi ennill y prize ’na am farddoniaeth ar
diwrnod ola ni’n Gyfun Llwyd; a ma nhw ’di gwahodd
fi i fod yn rhan o’r noson ’ma sydd apparently yn
big deal ym myd y BEIRDD. A heno, dwi yn fy siol
harddoniaeth, yn newid lliw dan bob golau ac yn
SHIMMERIO. Yes.
Dwi ddim yn completely siŵr pwy ydy’r MC ’ma,
mond fod o’n ddigon o big deal i fod yn arwain y sioe.
Apparently nath o ennill y goron or some shit, ond fel,
blynyddoedd yn ôl. Fysa Miss Jones yn gwbo’, even os

ydy hi’n rhy ifanc i gofio. Ma hi’n lyfio steddfod. Ond
mae o, hwn sy’n arwain, yn dal i stallio a edrych yn
conffiwsd a dwi’n dechra panicio. Dechra teimlo bach
yn sic, sic ddim isio bod yma.
Cos dwi yma ben fy hun hefyd, cos o’n i’n meddwl
a ma hyn yn wbath dwi angan neud fy hun, wbath
dwi’n gallu neud fy hun. Mond Tim sy’n gwbo’ bo’ fi
yma, ac o’dd o isio gweld Adwaith yn Maes B heno,
so os oes rhywun yn holi, ma Tim am ddeud bo’ fi yn
yr Airbnb, yn teimlo’n sâl. Ond rŵan swn i’n rili licio
gweld wynab Tim, yn popio i fyny yn y gynulleidfa,
yn gweiddi GWON ROBYN; neu glwad Tami rwla
ddau gam tu ôl i fi, yn cwyno (rightly so) am y toileda
inaccessible, neu Aniq, yn waxing lyrical am wbath
nath hi weld yn y Lle Celf.
Ond dwi’n gallu neud hyn. Ti’n gallu neud hyn.
Robyn. ROBYN. Focus.
Mae’n amser i mi ganfod,
sut ga’ i f’adnabod,
cyn i rywun falurio’r llun…
Ma’r boi barddoniaeth dal yn shyfflo papur fo. Paid
â ffocin malurio llun fi.

“Ac mae’r bardd glywn ni rŵan, yn un o’r
genhedlaeth nesaf… mae Robyn…”
Ac mae o’n clirio’i wddw, a ma’r clirio gwddw ella’n
para tua three seconds sydd ddim yn swnio fel lot ond
ma’n amsar rili hir i fod yn clirio gwddw.
“Mae Robyn, sy’n mynd i fod yn darllen un o’i
gerddi…”
A.
Cue rhan bach ohona fi’n marw chydig bach. Cue
sgrech y dysfforia, yn methu cadw draw. Yn atgoffa.
Shit.
Ond hefyd cue sharp intake of breath, neu, sharp
intake of breath gan tua chwarter y gynulleidfa sydd
newydd sylwi be sy ’di digwydd.
A dwi’m yn gwbod os na’r dirty look genna fi, y
collective dirty look gan fy holl bobl, yr holl bobl sydd
yma, yndda fi, efo fi, sy’n neud o… ond mae o, mae o’n
cywiro’i hun.
“ … mae hi…” medda fo.
A dwi’n neidio. Tu mewn. Ffyc! Yes! Euphoria!
Cariad! Llawenydd!
“ … mae hi newydd orffen ei ThGAU… ac fe’i
anrhydeddwyd hi fel llenor ifanc mwyaf addawol Ysgol

Gyfun Llwyd ar ddiwedd y tymor diwethaf.”
Ha! Do! Sbïwch arni hi!
“Mae hi’n bleser gen i wahodd Robyn i fyny rŵan i
ddarllen… ei… cherdd.”
O, ma treiglada yn gallu gwagio a llenwi calon fi
fatha bwcad.
Dwi’n camu i’r golau.
Yn y dechreuad,
Fy nechreuad i,
Ar ôl i’r glec fawr fy ngwahanu
Rhag y tragwyddoldeb du,
Wrth i emyn yr enfys ganu’n glir
Ganwyd lliw,
Y lliw a lenwa’r llun.
Magwyd y lliw tu mewn i’m calon lân
fel coron o fewn cist drysor cadwais i hi’n saff
yn ei fwydo a’i chysuro
nes iddo dyfu’n iach,
gan aros am y diwrnod fe fydd yn barod i ddod mas,
dawnsiaf yn y dorf
nes i’r gân olaf ddod i ben.
Ac yna rhyddhaf y drysor i lenwi’r bwlch sydd yn y nen
ac ar gair y gloch yn canu
distawa’r ffair i gyd
fel un edrychwn i fyny i weld fy enfys uwchben y byd.

Ma’n anodd gneud allan wyneba pobl, gweld
yr expressions, sut ma nhw’n ymatab. Ella bod rhai
ohonyn nhw ddim rili’n cymryd sylw, rhy brysur yn
sgwennu englynion ar y beer mats neu be bynnag.
Ond wrth fynd lawr y steps a trio peidio stymblo
(achos ma sgidia fi obvs yn rhy uchel a totally
impractical ar gyfer steddfod ond whatever), dwi’n
clywed ambell cheer, ac eitha lot o glapio, a dwi’n siŵr,
bron yn siŵr, un GWON ROBYN, yn rhywle, yn fy
mhen neu yn fy nghalon, o bosib.
“Hey… ti’n okay?”
Dwi’n troi rownd, y goleuada’n dal i ddallu fi
chydig bach, a dwi’n gweld rhywun dwi’n teimlo fel bo’
fi’n nabod ond dwi actually ddim. Ma’n weird pan ti’n
cyfarfod rhywun ffeimys, yndy?
“Oh my gosh, chdi ydy Eädyth?” Robyn, Robyn
Robyn. Ti mor lame.
“Ha-ha, ie. O’n i jyst moyn tsieco bod ti’n okay.
’Nes i sylwi ar y boi ’na’n bod yn weird am pronouns ti,
a ie, ddim isie neud ffys ond… ti’n okay?”
Methu coelio bod Eädyth jyst yn sefyll yma’n
siarad efo fi, let alone pan na’i chân hi o’dd yn mynd
drw pen fi jyst rŵan.

Un cam ymlaen,
Edrych mlaen
A bodoli
Dwi jyst yn sefyll yna’n sbio achos dwi’n methu
cweit prosesu be sy’n mynd ymlaen. Ac yna ma ’na
rywun arall, yn sefyll yn y cysgodion.
“O’n i’n caru cerdd chdi. Caru fo. Ti’n mynd i fod
yn hiwj.”
What?! Ma Lewys yn gwenu’n awkward ac yn rhoi
thumbs up i fi.
“Dan ni jyst ’di bod yn practisho at y gìg nos
Sadwrn, naethan ni glwad chdi’n darllan, mor cŵl.”
Dwi’n trio deud diolch a bo’ fi’n fine a ma pawb yn
neud mistakes weithia yndy, a rili rili ti ddim angen
poeni am y boi yna – he made the right decision in the
end. Ond hefyd diolch, ia, diolch a sori a pam bo’ fi’n
deud sori? Ha-ha, nervous laugh, fuck, be ddiawl ydy’r
noson yma? Drws portaloo dal yn bangio hefyd.
“Gweld ti yn y gg falle?”
Falle, Eadyth, falle. Omfg, obviously!

gan
ELGAN RHYS
gyda
TOMOS JONES

’STEDDFOD TIM
Porffor.
Porffor fel y two-man-tent dwi’n eistedd ar ei bwys.
Porffor fel yr awyr, sy’n amgylchynu pawb sy dal
yn effro ym Maes B.
Dwi’n teimlo’n borffor fel yr awyr heno. Wel, ma’r
awyr rhwng heno a’r bore sy bron â chyrraedd. A ma’r
teimlad porffor yma dwi’n ei deimlo rhwng dau beth
hefyd. Porffor cynnes, cysurus, ond un shêd bant o
borffor tywyll, peryglus. Dwi’n teimlo’n gynnes achos
dwi’n falch o fi’n hunan am allu eistedd fan hyn gyda
dieithryn, ond dwi hefyd yn teimlo bod rhyw beryg yn
agos achos bod y bachgen yma’n ddieithryn.
Sai’n gwbod ydy e’n serial killer neu beidio, ond dwi
yn cael teimlad rili gryf bod e ddim yn serial killer achos
wedodd e bod e’n lico jwmper Captain Planet fi, a wedodd
Robyn bod hi’n nabod e ers gig Ani Glass yn neuadd y
dre dwy flynedd yn ôl, ac anyway, sai’n credu bydde serial
killers yn mynd i’r Steddfod. Pam fydden nhw?

Sai’n siŵr i ble’n union ma Robyn wedi mynd.
“Fydda i’m yn hir, OK? Mynd i neud… i fyta brownies.”
Dyna wedodd hi. ‘Nes i weud bod nunlle ar agor i brynu
brownies am bron i bump y bore a na’th Robyn neud
y chwerthin oren ’na ma hi’n neud, cyn gweud, “’Na i
esbonio wedyn” a gadael fi ar ben fy hunan gyda Nathan,
y boi sydd falle’n serial killer ond probably ddim.
O’n i’n meddwl bydden i’n crynu, yn freako mas,
ond wedodd Robyn bod Nathan yn ‘good guy’. Felly,
sai wedi crynu, eto. A ma ’na rhywbeth rili garedig a
calm am Nathan actually. Enwedig yn y ffordd ma fe
newydd weud “Na i aros ’da ti nes bydd Robyn ’nôl, os
tisie.” Falle’r smôc sy’n neud iddo fe fod fel hyn. Ma fe’n
cynnig peth i fi. Ond sai’n smoco. A ma arogl y smôc
mae e’n smoco yn smelo fel chwys rili intense, ond falle
mai fe, neu falle fi, sy’n arogli o chwys. Dwi’n sniffo fy
hunan. Definitely ddim fi. Felly un ai fe, neu’r smôc.
Sai’n mynd i sniffo Nathan. Ond dwi yn mynd i sniffo’r
pwff o fwg ma fe newydd chwythu ata i… A chyn i fi
ga’l cyfle i gymryd sniff llawn, dwi’n pesychu. Pesychu.
Pesychu. Pesychu.
Ma Nathan yn chwerthin yn ei grys binc gole sy heb
ei fotymu a’n dangos blew ei chest. Ma fe’n chwerthin
oren, tebyg i Robyn, a ma fe’n trio dal fy llyged i, a ma
fe’n gweud bo’ fi’n “adorable”.

Yr unig berson arall sy wedi galw fi’n adorable yw
Cat. Am eiliad, dwi’n dychmygu Cat yn eistedd yma
gyda fi, yn lle Nathan. No offence i Nathan. Dwi’n
dychmygu Cat yn dal fy llyged i, a dwi’n gadael hi i
mewn fy llyged i. A ma Cat yn gweud bo’ fi’n adorable.
A dwi’n gweud yn ôl wrthi: “Ti’n adorable ’fyd.”
Ond dyw Cat ddim yma.
“Ti’n adorable ’fyd.”
O na.
Dwi actually newydd weud hynna mas yn uchel. A
dim i Cat, ond i Nathan. Ma Nathan yn gwenu, ac yn
dal i geisio dal fy llyged. Ma fe’n symud yn agosach ata
i. Sai’n siŵr pam. Dwi’n dechre teimlo’r crynu. Yn fy
mhen dwi’n ailadrodd be wedodd Robyn wrtha i, bod
e’n ‘good guy’, ma fe’n ‘good guy’. Good guy, dim crynu,
good guy, dim crynu, good guy.
Yn sydyn, ma Nathan yn rhoi cân mlaen ar ei ffôn.
A dim unrhyw gân. Ma fe’n rhoi cân Lewys mlaen. A
dwi’n nabod y gân. ‘Adnabod’, dyna enw’r gân. A dwi’n
nabod y gân achos dwi wedi bod yn gwrando ar holl
ganeuon Lewys. Ond do’n i ddim yn nabod Lewys cyn
i weddill y Pump weud bo’ nhw moyn mynd i gìg fe
ac Eädyth yng Nghaffi Maes B diwedd yr wthnos. Ac
achos hynny, dwi nawr yn nabod caneuon Lewys i

gyd, a fy hoff gân gan Lewys? ‘Adnabod’. Achos mae’n
tawelu fi. A dyna’n union dwi angen nawr.
Dwi’n meddwl bod Nathan wedi synhwyro bo’ fi
ar fin crynu.
Dwi’n ei edmygu fe, am eiliad, edmygu greddf pobl
i wybod beth mae rhywun ei angen heb iddyn nhw
orfod gweud be ma nhw angen. Dwi hefyd yn edmygu
ei wallt tywyll, achos ma fe’n atgoffa fi o wallt tywyll
Cat ar ddechre’r cyfnod pan o’dd hi’n sâl, pan o’dd ei
gwallt hi’n fyr, ddim wedi’i golli i gyd. A dwi’n edmygu
gwallt tywyll Nathan, achos ar ochr ei dalcen dde, reit
wrth lein ei wallt, mae ganddo fe’r tatŵ mwyaf ciwt o
ddraig. Nid fel y rhai tsiep, ar freichie dynion sydd â
chyhyre mawr a cryse T sleeveless sy’n caru eu mamau,
ond un rili fach, ciwt a… delicet. Draig ddelicet ar
dalcen Nathan.
Ond anyway, shwt o’dd e’n gwbod mai ‘Adnabod’
yw fy hoff gân dawel ar hyn o bryd?
Dwi’n gwenu arno fe, achos dwi’n meddwl galle fe
fod yn psychic. Ma bod yn psychic lot gwell na bod yn
serial killer.
Ma’r crynu’n diflannu. A sai’n teimlo’n agos at y
porffor tywyll, peryglus rhagor. Jyst porffor cynnes,
cysurus. A tra ma Lewys yn canu ar ffôn Nathan, ni’n

dau ffaelu stopo siarad. Ni’n siarad am bopeth, dechre
siarad am psychics, siarad am y Pump a shwt y’n ni
mor dependent ar ein gilydd ond hefyd ddim, a wedyn
yn siarad am serial killers ac wrth siarad am y serial
killers ma Nathan yn gweud bod e fwy o ofn Karens na
serial killers. Ma fe’n benderfynol o ddod â phob Karen
i ben, “Mae angen canslo Karens”!
A dwi ffaelu stopo chwerthin. Bydde Tami ac Aniq
yn chwerthin eu penne nhw off ar hyn. Ni’n dechre
gweiddi, “Canslo Karens! Canslo Karens! Canslo
Karens!”. A ma llais arall yn y cae yn ymuno, ac un
arall, ac un arall, a wedyn ma loads o bobl yn deffro er
mwyn gweiddi o’u tents, “Canslo Karens!”.
Ac wrth i’r “Canslo Karens” dawelu, dwi’n sylwi ar
Nathan yn ceisio dal fy llyged eto cyn gweud bod twoman-tents
byth wir ar gyfer two-men, ond bod e’n siŵr
gall y ddau ohonon ni ffito. Sai’n deall. Ond cyn i fi gael
y cyfle i ddeall, mae ei wefuse fe ar fy rhai i. Ma fe’n
cusanu fi.
Wow. Wow. Wow.
Dwi’n rhoi stop ar hyn. Gwthio’i ysgwydde fe bant,
gwthio fe bant. A ma fe’n chwerthin yn goch-oren.
Ond sai’n chwerthin, achos sai isie hyn. Sai’n meddwl
bo’ fi isie hyn anyway. Dwi’n meddwl am Cat. Ydy e’n
meddwl bo’ fi isie hyn?

“Ti’n meddwl bo’ fi…”
Ma fe’n torri ar fy nhraws i: “Trio fy lwc. Ti byth yn
gwbod cyn bod ti’n trio. Sori.”
A ma fe’n tanio smôc-chwys arall, tra dwi’n clywed
ei eirie ‘ti byth yn gwbod cyn bod ti’n trio’ drosodd a
drosodd yn fy mhen. Sai erioed wedi cusanu bachgen
yn y ffordd hynna o’r blaen. A sai isie. Sai’n meddwl.
Cat. Na, sai isie. Sai isie… Sai’n meddwl? Crynu.
Crynu…
Cyn i fi allu meddwl mwy, dwi’n clywed ei llais hi’n
gweiddi o’r pellter.
“Fan’na mae o, my straight queer!”
Robyn.
Gyda lôds o fflags amryliw yn glogyn iddi.
Anadlu.
Ma’r gân ar ffôn Nathan yn newid. Eädyth tro ’ma.
Am nawr, am heno, dwi’n penderfynu ysgwyd y
gusan bant, a’r meddylie newydd, ac yn cymryd geirie
Eädyth a dychweliad Robyn fel cysur. “Dilyn llwybr fy
hun.” Am nawr, dwi ar fy nhraed yn dawnsio gyda’r
dieithryn sy’n ffrind newydd, a gyda fy hen ffrind a’i
fflags amryliw. Ni i gyd yn “dilyn llwybr ein hunain”, a
sdim ots os yw’r llwybr hynna ddim yn glir, eto.

Ni’n ailddechre’r gweiddi i ganslo Karens, a ni’n
dechre dawnsio. Ni yn y Steddfod a ni’n dawnsio a dim
byd arall, am nawr. Dawnsio. Dilyn ein llwybrau ein
hunen. Dawnsio. A dim byd arall.

gan
MEGAN ANGHARAD HUNTER
gyda
MAISIE AWEN

’STEDDFOD CAT
Dwi nôl, nôl yn 15 oed ac yn sefyll mewn mosh
pit. Ma lyrics Eädyth, lyrics ‘Tyfu’’n llythrennol
yn tyfu o gwmpas fi (!!!) a’r dorf i gyd yn tyfu hefyd, a
rwan ma Eädyth yn canu’r vocalisations aaaanhygoel
na ar ddiwedd y gân sy fel fersiwn fel, clywedol o’r
gacen Rum Trinidadian ma Dad yn neud weithia pan
mae o’n teimlo’n euog am beidio Skypio Gramma
Trinidad digon, a -
Pan ma’r larwm yn mynd ma atgof fi am Eädyth a’i
lyrics sy’n Tyfu’n llythrennol yn diflannu fel tric hud
rili siomedig, a dwi nôl. Nôl. Gwely, central line, stafell,
sbyty,
(heEelp).
Dwi’n codi ffôn fi i stopio’r larwm ac yn darllen
yr ‘alarm label’ nes i sgwennu i fi fy hyn wrth osod y
larwm:
Amser mynd ar Insta a messagio Tim achos HOLY
FUCK CAT MA GIG EÄDYTH A LEWYS YN DECHRA

RWAN ond PAID, I repeat, PAID a scrollio a sbio ar
posts NEB. Just dos syth i messages. GO!!
Dwi’n troi ar ochr fi’n araf so dwi ddim yn symud
y central line achos dwi dal yn paranoid fod dwi am
rippio fo allan, er fod y nyrsus i gyd yn deud fod hynna’n
rili fel, anhebygol, a dwi’n downloadio Instagram eto i
messagio Tim i ofyn os di’r gig yn dechra, ond dwi’n
fel cuddio hanner y sgrîn efo llaw fi lol so dwi ddim
yn gweld y post cynta ar home page fi. Dwi heb fod
ar social media ers cyrraedd, ers wythnos (!!) achos
dwi ddim yn bwriadu neud fy hun yn genfigennus o
fywydau haf amazing pawb arall pan dwi’n llythrennol
yn fel, carcharor yn yr un stafell mewn sbyty am fis efo
neb i siarad efo heblaw Mam. No. Ffrigin. Way. Fel, dwi
even di dileu TikTok! Iyp. Ac i fi, ma hynna’n big thing.
Fel, apocalypse, Trydydd Rhyfel Byd, mass extinction
big thing.
So: dwi’n gyrru’r neges i Tim, a rwan dwi’n disgwyl.
Dwi’n rhoi ffôn fi nôl ar y stôl bach wrth ymyl
gwely fi, rhwng y llun nath Aron, brawd bach fi neud o
ci ni’n pî-pî ar lawr y gegin a Dad yn edrych yn flin, a’r
origamis dwi di neud i gynrychioli’r Pump. Dwi di neud
rhai eraill i gynrychioli Eädyth (llew) a Lewys (crane,
crëyr glas yn Gymraeg dwi’n meddwl?? Biiiwtiffyl).
Onest, yr unig beth dwi di bod yn neud wythnos yma

ydi gwrando ar Eädyth a Lewys. Dwi di bod yn canu
caneuon nhw yn barhaol, yn annoyio’r nyrsus i gyd
achos ma llais fi’n seriously afiach, fel, nath brawd fi,
Guto ddeud fod dwi’n canu fel dwi’n ganol neud shit
rili poenus? Yeahhh. Di Guto DDIM yn canu fel mae
o’n neud shit neud rili poenus though so gobeithio pan
dwi’n cael bone marrow fo wythnos nesa ella fydda
i’n canu’n well? Ond I swear, dwi genuinely ddim yn
gallu neud dim byd arall ond gwrando ar gerddoriaeth
achos trwy central line fi dwi’n cael y chemo mwya
afiach erioed i drio zappio’r celloedd leukaemia i gyd
a dod a system imiwnedd fi i lawr so fydd corff fi ddim
yn rejectio bone marrow newydd Guto wythnos nesa.
Heavy.
Dwi’n nôl ffôn fi eto ac yn shyfflo caneuon Eädyth.
Dwi’n gwrando ar Rise Up:
Ni di cwmpo lawr o’r blaen, ond nawn ni codi eto.
Ti’n siŵr though, Eädyth? Ti’n siŵr?
Yr unig waith es i i’r Steddfod (actually yna by the
way, nid ar facetime fel dwi’n neud heddiw), o’n i efo
Mam Dad a dwi’n cofio’r ffordd oedd pawb yn syllu
arna ni fel oedda ni’n plannio, yn cynllwynio i losgi
carafans posh nhw i gyd i’r llawr, screaming toddlers
included. Oedd hynna’n neud i fi deimlo mor fach a
paralysed a vulnerable, fel, bregus ac oedd pawb yn

siarad Cymraeg efo Mam ond byth efo Dad a fi. Jyst
Saesneg. O’n i isio sgrechian o Lwyfan y Maes: DWI’N
SIARAD CYMRAEG!!! DWI’N BODOLI!! (Yn y
scenario yma dwi’n dychmygu Eädyth tu ôl i fi ar y
llwyfan yn barod i blastio’r gan Bodoli i’r byd)
Be os fydd neb yn dod i gaffi Maes B i wrando ar
Eädyth? Shit, fydd Aniq yn ok??
Ma ffôn fi’n pingio. Tim!! Ma nhw’n barod! Holy
SHIT ma nhw’n barod!
Wrth ddechra’r video call dwi’n tiltio’r ffôn so dim
ond fel hanner llygaid a talcen moel fi sy’n dangos
achos dwi ddim isio fo boeni amdana fi’n edrych fel
absolute crap a methu hyd yn oed eistedd i fyny’n y
gwely. Ma Tim yn edrych mor hapus yn ei ffordd fel,
tyner a tawel ac amazing ei hun ac yn troi’r camera i
ddangos Eädyth i fi a
a dyma hi.
Wow. Ma’r gynulleidfa mor fawr ag oedd o pan
o’n i’n 15 oed ac yn tyfu a ma Aniq yn sgrechian y
lyrics, hefyd yn edrych yn hapus, yn hapus go iawn
a dwi’n tiltio’r ffôn i fyny eto so dydyn nhw ddim yn
gallu gweld fod dwi’n crio (the fuck Caaat) ac I swear,
I swear ma’r lyrics yn tyfu trwy speakers ffôn fi hyd
yn oed a DWI’N FFRIGIN BODOLI, hell YES dwi’n

odoli a dwi ddim yn teimlo’n fach na paralysed na
bregus ond fel dwi ac Eädyth ac Aniq actually i fod yma
a ma Tim yn deud fod Robyn am gario fi (yn y ffôn lol,
yn amlwg) at Eädyth ar ôl y gig i siarad efo hi be ffwc
(!!!!) a ella na i ddangos yr origami llew iddi hi ond
actually na Cat, no way. Ti angen dod drosodd yn fel,
soffistigedig ac aeddfed o flaen Eädyth achos cofia: ma
hi basically’n goddess.
Ni di cwmpo lawr o’r blaen, ond nawn ni codi eto.
Hell yes da ni’n codi. Dwi’n codi, ma Eädyth yn
codi, ma Aniq yn codi. Ac actually, dwi’n meddwl,
dwi’n meddwl ma Cymru o’r diwedd,
o’r diwedd,
yn dechra tyfu.

EPILOG
gan
TOMOS JONES, CERI-ANNE GATEHOUSE,
MAHUM UMER, LEO DRAYTON
A MAISIE AWEN
TIM:
TAMI:
“Ymhlith y sêr, mae’n amser imi ganfod
sut ga’ i f ’adnabod.”
Yn y foment ‘ma, dwi’n teimlo’r pellter a’r
agosatrwydd rhyngddon ni, Y Pump.
Ife ‘na shwt ma pawb yn teimlo?
ANIQ:
ROBYN:
CAT:
TIM:
“Ma Eädyth yn amazing” ac wrth gwrs bo’
hi.
Dyma fi! Dyma hi! Dyma ni!Chwysu ond
mae o werth o!
Tim, fo ydy’r heddwch yn y llanast.
Ti byth yn gwbo’ sa bo’ ti’n trio... Os dwi’n
syth neu beidio, sdim ots, achos cynnal fy
nhaith neith hynny, nid ei arwain.

TAMI:
ANIQ:
Ma’r gerddoriaeth yn tynnu ar fy mreichie
i fel tasen i’n byped, lan a lawr a lan a lawr.
Dwi’n gafael yn dynn yn llaw Robyn.
Dwi’n dechra gwella.
ROBYN:
CAT:
TIM:
TAMI:
ANIQ:
ROBYN:
CAT:
TIM:
TAMI:
ANIQ:
ROBYN:
CAT:
Amlinelliad cysgodion yn dawnsio heb
wynebau, dim ond eneidiau llawen a
rhydd.
Wynebau drwy’r sgrin mor brydferth â’r
origamis i gyd. Gwylio’r byd yn troi o
ffenest y sbyty ond ydw i’n gwella?
Earplugs dal yn saff gen i, ond sai’u
hangen nhw nawr.
OMG, ma Eädyth yn edrych fel angel yn y
spotlight!
Dwi’n gwenu go iawn.
“Dim byd’ da i ddweud”? Fuck that.
Tyfu poenus ond gobeithiol.
Dwi’n hapus bo’ fi yma.
Sen i’n popstar, f ’enw i bydde Beanbag.
Y sêr uwch fy mhen. Y pump wrth fy
ymyl.
“Torri yn rhydd” ond sdim angen unrhyw
orfodaeth, mae’r drws ar agor yn barod.
Stafell wag ond calon lawn cariad.

CYFEIRIADAU
MUDIADAU CEFNOGAETH
Meddwl: meddwl.org
Mind: mind.org.uk
Meic Cymru: meiccymru.org
Shout: giveusashout.org
The Mix: themix.org.uk
YoungMinds: youngminds.org.uk
Diverse Cymru: diversecymru.org.uk
Awtistiaeth Cymru: autismwales.org/cy
Aubergine Cafe Cymru: auberginecafe.co.uk
Your Space / Dy Le Di: yourspacemarches.co.uk
Disability Arts Cymru: disabilityarts.cymru
Anabledd Cymru: disabilitywales.org
Stonewall Cymru: stonewallcymru.org.uk
Tir Dewi: tirdewi.co.uk
Muslim Council of Wales: muslimcouncil.wales
Islamic Relief: islamic-relief.org.uk
Muslim Hands: muslimhands.org.uk
EYST Wales (Ethnic Minorities & Youth Support Team): eyst.org.uk
Comisiynydd Plant Cymru: complantcymru.org.uk/cyhoeddiadau/adnoddtaclo-islamoffobia
TransAid Cymru: transaid.cymru
Mermaids: mermaidsuk.org.uk

Paned o Ge: paned-o-ge.wales
Teenage Cancer Trust: teenagecancertrust.org
New Pathway: newpathways.org.uk
Ynys Saff: cavuhb.nhs.wales/our-services/sexual-health/services-provided/
ynys-saff-sexual-assault-referral-centre
Refuge: refuge.org.uk
EMWWAA (Ethnic Minority Welsh Women Achievement Association):
emwwaa.org.uk

£5.99 yr un
£25.00 – set focs
www.ylolfa.com