2022-08-AUGUSTUS-WILDE-GENIETEN-8B

Vonken maken met behulp van markasiet en vuursteen
Vuur slaan met vuursteen met vuurslag oftewel percussie
Vanaf de ijzertijd kan de mens echte grote stukken ijzer gebruiken voor het maken van vuur.
De mensen smeden zogeheten vuurslag om het maken van vonken gemakkelijk te maken
doordat je het vuurslag in je hand kunt houden. Deze techniek is binnen een aantal keren
onder de knie te krijgen. Sla met het vuurslag langs een scherpe rand van een vuursteen. Sla
met het vuurslag onder verschillende hoeken tegen de vuursteen. Slaan is eigenlijk niet de
goede benaming: het vuurslag schraapt langs de vuursteen. Er verschijnen vonken. De vonken
moet worden opgevangen in tondel (bijvoorbeeld verkoold linnen). De tondel gaat gloeien en
soms roken. Pak het tondel in met riet, hooi of ander gemakkelijk brandbaar materiaal en
blaas langzaam en rustig. Doe dit staand op neushoogte en op goede afstand tot je gezicht.
Binnen de kortste keren vat het geheel vlam.
Voor de veiligheid leg ik het tondel op leer of een stukje berkenbast. Zo kan ik het tondel
gemakkelijk oppakken en inpakken in brandbaar materiaal.
Het maken van vuur gaat hetzelfde als bij markasiet, denk aan tondel, blazen en brandstof. Of
in het noorden van Nederland het vuurslag in de ijzertijd al bekend was, lijkt niet erg waarschijnlijk
(Historic Scotland 2014).
Vuurslagen zijn gedurende langere periode gebruikt, maar de vorm van deze vuurslagen veranderde
per periode. Op de afbeelding zijn reproducties te zien van vuurslagen van Romeins
tot en met de middeleeuwen.
De vonken spatten af van het
vuursteen waarlangs geslagen
wordt met een vuurslag.
Reproducties van vuurslagen van
Romeins tot Middeleeuws.
Vuur slaan met vuursteen met firesteel
oftewel percussie
In de moderne tijd gebruiken veel
mensen een firesteel (staafje
magnesium) om vuur te maken. Deze firesteel (bestaat uit ferrocerium) bestaan uit ijzer en
cerium en deze zijn ontdekt in het 1903 door Oostenrijkse heer von Welsbach (VAN WEERT,
1995). Deze firesteel wordt vaak gebruikt bij survivaltechnieken en bushcraft. Met een vuursteen
zijn hier mooie vonken te maken en is het dus weer gemakkelijker vonken te maken.
Met de scherpe vuursteen schraap je langs de staaf naar beneden (naar het tondel). Er verschijnen
vonken. De vonken moet worden opgevangen in tondel (bijvoorbeeld verkoold linnen).
De tondel gaat gloeien en soms roken. Pak het tondel in met riet, hooi of ander gemakkelijk
brandbaar materiaal en blaas langzaam en rustig. Doe dit staand op neushoogte en op
goede afstand tot je gezicht. Binnen de kortste keren vat
het geheel vlam.
In het Oertijdpark gebruiken we deze techniek voor de
jongere kinderen die motorisch nog niet overweg kunnen
met de vuurslag. Voor de veiligheid leg ik het tondel op
leer of een stukje berkenbast. Zo kan ik het tondel gemakkelijk
oppakken en inpakken in brandbaar materiaal.
Vonken maken met behulp van een firesteel en vuursteen.
28