kolbuszowski - Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w ...

20
(1855 - 2005)
Z kart dziejów powiatu kolbuszowskiego
Z utworzeniem starostwa w Kolbuszowej
powo≥ano do øycia instytucje autonomiczne
i samo rzπdowe. Ustawa z dnia 12
VIII 1866 r. stanowi≥a, øe podstawowπ jednostkπ
samorzπdu terytorialnego jest gmina
(wiejska lub miejska), posiadajπca wybierany
co trzy lata Zarzπd Gminy. Organa gminy
wiejskiej stanowili: naczelnik (potocznie nazywany
wÛjtem) i Rada Gminna. W gminach
miejskich organem zarzπdu by≥ burmistrz
i Rada Miejska. Kaøda gmina mia≥a zakres
kompetencji w≥asny i poruczony. Do pierwszego
zaliczano Ñwszystko, co bezpoúrednio
dotyczy interesu gminy i w jej granicach,
jej si≥ami moøe byÊ za≥atwioneî. W praktyce
zarzπdza≥a ona w≥asnym majπtkiem, dba≥a
o stan drÛg gminnych, sprawowa≥a u siebie
funkcjÍ policji gminnej (polowej, zdrowia,
ogniowej, budowlanej) itp. Uboøsze gminy
pobiera≥y ponadto procentowe dodatki od
sta≥ego podatku na utrzymanie administracji
i na szko≥y. Do poruczonego zakresu naleøa≥o
wszystko to, co powiat przekazywa≥
do wykonania gminom, poszerzajπc tym samym
ich obowiπzki. Czynne i bierne prawo
wyborcze w gminie przys≥ugiwa≥o tylko tym
jej mieszkaÒcom, ktÛrzy siÍ na jej terenie
urodzili i posiadali Ñprawo swojszczyznyî.
Osiedli na jej terenie przybysze musieli siÍ
dopiero o to prawo staraÊ. Nie by≥o to jednak
proste, gdyø Rady Gminne czyni≥y to na ogÛ≥
bardzo niechÍtnie.
Wyøszy szczebel samorzπdu stanowi≥a
Z okazji Dni Kultury UkraiÒskiej w Polsce
Starostwo Powiatowe w Kolbuszowej
organizuje pierwszπ edycjÍ ÑPowiatowego
Konkursu Wiedzy o Polsce i Ukrainieî. Celem
konkursu jest popularyzacja wiedzy
o Ukrainie wúrÛd m≥odzieøy w Polsce. Konkurs
jest przeznaczony rÛwnieø dla m≥odzieøy
z Ukrainy a dotyczy popularyzacji wiedzy
o naszym kraju. Prace powinny byÊ wyraøone
w formie pisemnej lub plastycznej na jeden
z tematÛw: ÑObrzÍdy religijne i obyczajowe
Ukrainyî, ÑWalory turystyczne Ukrainyî,
ÑPamiπtki kultury polskiej na Ukrainie (za-
przeglπd KOLBUSZOWSKI
SAMORZ•D POWIATOWY
W LATACH 1867 - 1914
Rada Powiatowa. Prawo wyborcze przyznawano
tu miejscowemu ziemiaÒstwu oraz
zamoøniejszej czÍúci ludnoúci. Wybierana
na 6 lat Rada Powiatowa wy≥ania≥a swÛj
organ wykonawczy i zarzπdzajπcy ñ Wydzia≥
Powiatowy. Kaødorazowy wybÛr prezesa
i zastÍpcy prezesa zatwierdza≥ cesarz. Rada
dla swoich dzia≥aÒ, zw≥aszcza w dziedzinie
komunikacji czy zdrowia czerpa≥a úrodki
z majπtku powiatu lub uchwalanych i zatwierdzanych
przez Sejm dodatkÛw do podatkÛw.
Ona teø nadzorowa≥a Rady Gminne
w powiecie. Instytucjπ nadzorujπca RadÍ
Powiatowπ, a takøe odwo≥awczπ od decyzji
w≥adz samorzπdowych i gminnych, by≥ Wydzia≥
Krajowy, organ Sejmu Galicyjskiego.
Pierwsze, organizacyjne posiedzenie
kolbuszowskiej Rady Powiatowej odby≥o siÍ
pod przewodnictwem Zdzis≥awa hr. Tyszkiewicza,
z udzia≥em 22 cz≥onkÛw, w dniu 1 lutego
1868 r. W zachowanym protokole z tego
posiedzenia czytamy miÍdzy innymi, øe:
ÑPrezes zagaiwszy RadÍ powiadamia o potwierdzeniu
swojem i zastÍpcy swego przez
N. Pana, o z≥oøeniu przyrzeczenia w rÍce
Jego Ekscelencji hr. Namiestnika i øe Rada
jako teø jej Wydzia≥ prawnie ukonstytuowane,
urzÍdowanie swoje rozpoczynajπî.
W sk≥ad kolbuszowskiej Rady Powiatowej
wchodzi≥o 8 przedstawicieli z grupy
wiÍkszych posiad≥oúci (obszarÛw dworskich),
6 z gmin miejskich i 12 z gmin wiejskich.
WúrÛd cz≥onkÛw Wydzia≥u Powiatowego zde-
I MiÍdzynarodowy Konkurs
Wiedzy o Polsce i Ukrainie 2005
bytki, malarze, pisarze)î. Konkurs bÍdzie
rozpatrywany w trzech kategoriach: gimnazja,
szko≥y ponadgimnazjalne i studenci
Pomys≥odawcπ konkursu jest Andrzej
Selwa, absolwent kierunku JÍzyk i Kultura
UkraiÒska na Wyøszej Szkole Zawodowej
w Sanoku. Natomiast organizatorem jest
Wydzia≥ Organizacji ds. Promocji i Kultury
Powiatu Kolbuszowskiego pod przewodnictwem
pani Katarzyny Cesarz.
Prace powinny byÊ przes≥ane na adres
Starostwa Powiatowego w Kolbuszowej do
10 czerwca 2005 r. Jury og≥osi wyniki kon-
cydowanπ przewagÍ mieli reprezentanci
wiÍkszych posiad≥oúci, zajmujπc 6 najbardziej
eksponowanych miejsc: Prezes Zdzis≥aw
hr. Tyszkiewicz z Weryni, zastÍpca
prezesa W≥adys≥aw hr. Rey z Zielonki, oraz
cz≥onkowie: Teodor B≥otnicki z Dzikowca,
dr med. W≥adys≥aw Niesio≥owski z TrzÍsÛwki,
Stanis≥aw Politalski z Przewrotnego,
Leopold Rychlicki z Wilczej Woli, Andrzej
Kaba≥a rolnik z Kolbuszowej GÛrnej. ZastÍpcami
cz≥onkÛw wydzia≥u byli z regu≥y
przedstawiciele gmin. Z up≥ywem lat obserwujemy
w sk≥adzie Rady Powiatowej
i jej wydzia≥u, podobnie jak w ca≥ej Galicji,
nie tylko w≥aúcicieli obszarÛw dworskich,
ale wyraüny wzrost wp≥ywÛw inteligencji,
przedstawicieli rÛønych zawodÛw, oraz rolnikÛw
(w≥aúcicieli gruntowych). W 1914 r.
Rada Powiatowa w Kolbuszowej liczy≥a 24
cz≥onkÛw, w tym w grupie wiÍkszej posiad≥oúci
i najwyøej opodatkowanych: dr Jan
Hupka, w≥aúciciel dworu z Niwisk, pose≥
na Sejm Krajowy; Adam Koz≥owiecki, w≥aúciciel
dworu z Huty Komorowskiej; Jan
Pasek B≥otnicki, w≥aúciciel dworu z Dzikowca;
Jakub Ekstein, przemys≥owiec
i zastÍpca burmistrza w Kolbuszowej; ks.
Czes≥aw KrÛlikowski, proboszcz z Dzikowca
i cz≥onek Rady Szkolnej OkrÍgowej; Karol
Rampelt, notariusz z Soko≥owa; dr Ludwik
Seeliger, adwokat i syndyk Powiatowej Kasy
OszczÍdnoúci w Kolbuszowej; ks. Melchior
Zapa≥a, proboszcz z Cmolasu.
Z grupy gmin miejskich: Franciszek
Bemben, aptekarz z Kolbuszowej; ks. Jan
Markiewicz, proboszcz z Kolbuszowej; JÛzef
Koziarz, rzemieúlnik i burmistrz z Soko≥owa;
Jan S≥omiany, rolnik z Soko≥owa;
Henryk Welfe, okrÍgowy inspektor szkolny;
Hersch Wolf, przemys≥owiec i zastÍpca naczelnika
gminy w Majdanie.
(cd. w nastepnym numerze)
Maciej SkowroÒski
kursu w lokalnej prasie i rozda nagrody w III
kategoriach we wrzeúniu 2005 roku, podczas
wizyty delegacji UkraiÒskiej w Polsce z Powiatu
Romanowskiego.
Wszelkie informacje na temat konkursu
moøna uzyskaÊ pod numerem telefonu +48
(017) 2280492 lub w Starostwie Powiatowym
w Kolbuszowej w pokoju 414.
Organizatorzy serdecznie zapraszajπ do
udzia≥u w konkursie.
Redaktor odpowiedzialny: Benedykt Popek.
Kontakt - Sekretariat Starostwa, ul. 11 Listopada 10,
tel. 017/ 22 75 857, lub 0 693 859 961.
Nr 142 - maj 2005 r.
Anna Jarosz