25.04.2013 Aufrufe

2 - Heinrich-Roth Montabaur Schule

2 - Heinrich-Roth Montabaur Schule

2 - Heinrich-Roth Montabaur Schule

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.

YUMPU macht aus Druck-PDFs automatisch weboptimierte ePaper, die Google liebt.

endlich<br />

verständlich Bruchrechnung 5/6<br />

Multiplikation und Division<br />

¡<br />

VOLK UND WISSEN<br />

Mathematik<br />

Klassen 5/6


Liebe Eltern,<br />

möglicherweise sind Sie in Sorge, weil Ihr Kind die letzte Klassenarbeit „verhauen“ hat oder<br />

sogar seine Versetzung gefährdet ist? Schulprobleme sind grundsätzlich nichts Außergewöhnliches.<br />

Die Mehrzahl aller Kinder hat irgendwann einmal in einem oder mehreren<br />

Fächern schlechte Noten. Schulmüdigkeit, fehlende Motivation, Konzentrationsschwäche<br />

können dafür unter anderem die Ursache sein.<br />

Das vorliegende Heft aus der Reihe Endlich verständlich leistet hier konkrete Abhilfe. Es ist<br />

zur selbstständigen häuslichen Nacharbeit bestens geeignet. Sein systematischer Aufbau vermittelt<br />

einen guten Überblick über das Stoffgebiet. Seine behutsame Vorgehensweise sichert<br />

das Verständnis und holt Ihr Kind dort ab, wo es steht. Das reichhaltige Übungsangebot hilft,<br />

vorhandene Wissenslücken effektiv und rasch zu schließen. Tests am Ende eines jeden Kapitels<br />

bieten die Möglichkeit zu überprüfen, ob der gelernte Stoff sitzt. Die Vermittlung praktischer<br />

Lerntipps schließlich schafft eine solide Grundlage für zukünftige Lernprozesse. Auf<br />

diese Weise sorgt Endlich verständlich dafür, dass Ihr Kind möglichst rasch den Anschluss<br />

wiederfindet und die Freude am Lernen zurückgewinnt.<br />

Ihr Endlich-verständlich-Team<br />

Liebe Schülerin, lieber Schüler,<br />

du willst etwas für deine Mathenote tun? Gute Idee! Endlich verständlich wird dir dabei<br />

helfen. Mit dem vorliegenden Heft kannst du prima zu Hause üben. Damit alles gut klappt,<br />

gibt dir die lustige Begleitfigur McBird noch ein paar wichtige Hinweise:<br />

Das Inhaltsverzeichnis<br />

Bevor du loslegst, sieh dir das Inhaltsverzeichnis genau an.<br />

Beginne mit dem Thema, das dir am meisten Spaß macht.<br />

Merke dir<br />

Wiederhole das Merkwissen in den Regelkästen, bevor du<br />

mit den Übungen beginnst.<br />

Lerntipps<br />

Lies dir die Lerntipps genau durch und probiere sie aus.<br />

Überlege, wie du die Tipps auch bei anderen Aufgabenstellungen<br />

nutzen kannst.<br />

Der Lösungsteil<br />

In der Mitte des Heftes findest du einen Lösungsteil, den<br />

du herausnehmen kannst. Wenn du mit einer Übung fertig<br />

bist, überprüfe mit seiner Hilfe, ob du alles richtig gemacht<br />

hast. Falls nicht, verbessere die Aufgabe schriftlich.<br />

Lerntests<br />

Jedes Kapitel endet mit einem Lerntest. Überprüfe damit,<br />

ob du den neuen Stoff sicher beherrschst.<br />

Viel Spaß und Erfolg wünschen dir das Endlich-verständlich-Team und McBird.


Endlich verständlich<br />

Bruchrechnung<br />

Teil II<br />

Klassen 5/6<br />

Herausgeber: Herbert Henning<br />

Autorinnen:<br />

Mike Keune<br />

Ingrid Mühtz<br />

Eva Schuster<br />

Monika Wittig<br />

Illustrator: Manfred Bofinger<br />

Viel<br />

Erfolg!<br />

Volk und Wissen Verlag<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


2<br />

Inhalt<br />

Inhaltsverzeichnis<br />

Multiplikation von Brüchen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3<br />

Vervielfachen von Brüchen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3<br />

Multiplikation zweier gemeiner Brüche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6<br />

Multiplikation mit mehr als zwei Faktoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9<br />

Gemischte Zahlen als Faktoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10<br />

Lerntipps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11<br />

Lerntest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12<br />

Besonderheiten bei der Multiplikation von Brüchen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13<br />

Einer der Faktoren ist Null . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14<br />

Größer oder kleiner? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15<br />

Potenzschreibweise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16<br />

Vermischte Aufgaben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17<br />

Lerntest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22<br />

Division von Brüchen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23<br />

Teilen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23<br />

Das Reziproke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24<br />

Division eines Bruchs durch eine natürliche Zahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26<br />

Division einer natürlichen Zahl durch einen Bruch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28<br />

Division eines Bruchs durch einen Bruch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30<br />

Besonderheiten bei der Division von Brüchen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33<br />

Vermischte Aufgaben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38<br />

Lerntipps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47<br />

Lerntest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48<br />

Lösungsteil<br />

in der Mitte zum Herausnehmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 bis 8<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


1<br />

Vervielfachen von Brüchen<br />

Schreibe als Multiplikation, also die Summe als Produkt.<br />

Multiplikation von Brüchen 3<br />

7 + 7 + 7 + 7 + 7 = ..................... 2 + 2 + 2 = ..................... 8 + 8 = .....................<br />

Merke dir:Beispiel:<br />

Die Multiplikation ist die Vereinfachung 3 + 3 + 3 + 3 = 4 · 3<br />

der Addition mit gleichen Summanden.<br />

2 Schreibe auch als Multiplikation.<br />

7 7 7 7 7<br />

a – + – + – + – + – =<br />

8 8 8 8 8 .........................<br />

2 2 2<br />

c – + – + – =<br />

9 9 9 .........................................<br />

8 8<br />

e –– + –– =<br />

11 11 ...........................................<br />

Anzahl der Summanden Summand<br />

b<br />

d<br />

f<br />

3 3 3<br />

– + – + – =<br />

4 4 4 .............................................<br />

2 2 2 2<br />

– + – + – + – =<br />

5 5 5 5 .......................................<br />

1 1 1<br />

– + – + – =<br />

3 3 3 .............................................<br />

Summand + Summand = Summe<br />

Faktor · Faktor = Produkt<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


4<br />

3<br />

4<br />

5<br />

Multiplikation von Brüchen<br />

Merke dir:Beispiel:<br />

3 4 · 3 12<br />

Man multipliziert einen Bruch mit 4 · – = ––– = ––<br />

einer ganzen Zahl, indem man den<br />

5 5 5<br />

Zähler mit der ganzen Zahl multipliziert.<br />

Der Nenner bleibt erhalten.<br />

Berechne die Produkte aus den Aufgaben 2a bis f.<br />

5 ·<br />

7<br />

a – =<br />

8 ........................<br />

b<br />

.....................................<br />

c<br />

........................................<br />

d<br />

e<br />

f<br />

..................................... ..................................... ........................................<br />

Veranschauliche dir die Regel aus dem Merkkasten oben grafisch. Löse jeweils die Aufgabe<br />

und markiere dann die entsprechenden Flächen.In Aufgabenteil a) ist ein Beispiel angegeben.<br />

a<br />

c<br />

·4<br />

⎯⎯⎯⎯⎯⎯→<br />

Aufgabe: –<br />

1<br />

· 4 =<br />

8 .................................<br />

·4<br />

⎯→<br />

1<br />

Aufgabe: – ·<br />

7 ........................................<br />

Löse die Aufgaben.<br />

7<br />

a 9· – =<br />

8 ..................................................<br />

c<br />

8<br />

4· –– =<br />

11 ................................................<br />

b<br />

d<br />

Ich hab’s kapiert! Du auch?<br />

·2<br />

⎯⎯⎯⎯⎯⎯→<br />

Aufgabe: ––<br />

3<br />

·<br />

10 .............................................<br />

· 2<br />

⎯→<br />

Aufgabe: .....................................................<br />

2<br />

b 3· – =<br />

7 ......................................................<br />

d<br />

9<br />

6· –– =<br />

13 ....................................................<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


Lerntipp:<br />

Man darf die Faktoren auch vertauschen. (Kommutativgesetz)<br />

2 8<br />

K · – = – K =<br />

9 9 .....................................<br />

Multiplikation von Brüchen 5<br />

6 Vertausche die Faktoren und löse die Aufgaben.<br />

a<br />

6 8 · 6<br />

8 · –– = – –– =<br />

11 11 ....................................<br />

6 6 · 8<br />

–– · 8 = – –– =<br />

11 11 .............................................<br />

b<br />

11<br />

2 · ––7 =<br />

...............................................<br />

11<br />

––7 · 2 =<br />

........................................................<br />

7 Bestimme die Variablen.<br />

5 F<br />

3 · – = –<br />

7 7<br />

F =<br />

.....................................<br />

A 15<br />

5 · ––8 = ––<br />

8<br />

A =<br />

.....................................<br />

6 T<br />

8 · –– = –– T =<br />

17 17 ......................................<br />

O 77<br />

11 · –– = –– O =<br />

30 30 .....................................<br />

12 36<br />

R · –– = –– R =<br />

19 19 .....................................<br />

Lies die Buchstaben jeweils von oben nach unten. Zu welcher Rechenoperation gehört dieser<br />

Begriff? Antwort: ....................................................................................................................<br />

Lerntipp:<br />

Kürze, wenn möglich, vor dem Multiplizieren.<br />

8 Berechne und kürze vor dem Multiplizieren.<br />

a<br />

4<br />

– · 3 =<br />

9 ..................................................<br />

b<br />

5<br />

7 · –– =<br />

14 ...................................................<br />

c<br />

2<br />

– · 10 =<br />

5 ................................................<br />

d<br />

7<br />

5 · –– =<br />

10 ...................................................<br />

In der Kürze liegt die Würze.<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


6<br />

Multiplikation von Brüchen<br />

Multiplikation zweier gemeiner Brüche<br />

Merke dir:Beispiel:<br />

4 6 4 · 6 24<br />

Brüche werden multipliziert, indem – · –– = –––– = ––<br />

man die Zähler miteinander und die<br />

5 11 5 · 11 55<br />

Nenner miteinander multipliziert.<br />

Kurz:<br />

Zähler · Zähler<br />

–––––––––––––––<br />

Nenner · Nenner<br />

9 Berechne.<br />

a<br />

1 3<br />

– · – =<br />

2 5 .................................................<br />

b<br />

3 4<br />

– · – =<br />

7 5 ....................................................<br />

c<br />

11 2<br />

–– · – =<br />

15 7 ...............................................<br />

d<br />

1 3<br />

– · – =<br />

7 5 ....................................................<br />

e<br />

4 3<br />

– · – =<br />

7 5 .................................................<br />

f<br />

2 13<br />

– · –– =<br />

7 14 ..................................................<br />

g<br />

5 9<br />

– · –– =<br />

8 11 ................................................<br />

h<br />

5 8<br />

– · –– =<br />

9 13 ...................................................<br />

10 Ergänze die fehlenden Zahlen und errechne das Produkt.<br />

a<br />

3 5 3 ·<br />

– · – = ––––– =<br />

4 7 · 7 .................................<br />

b<br />

2 4 2 ·<br />

––– · – = ––––– =<br />

5 3 · 5 ..................................<br />

5 9 · 9<br />

c – · –– = ––––– = d<br />

8 11 8 · ................................<br />

5<br />

· 2<br />

e ––– · ––– = ––––– = f<br />

3 6 · ............................<br />

Ich wusste gar nicht,<br />

dass Brüche gemein sind!<br />

7<br />

· 9<br />

––– · ––– = ––––– =<br />

4 10 4 · ...............................<br />

2 8 2 ·<br />

––– · ––– = ––––– =<br />

4<br />

· 5 ...............................<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


11 Schreibe als Produkt und berechne. Kürze, wenn möglich.<br />

3 4<br />

– und –<br />

4 5<br />

3 4<br />

– · – =<br />

4 5 .................................<br />

4<br />

–<br />

7<br />

8<br />

–<br />

3<br />

4<br />

–<br />

2<br />

3<br />

––<br />

11<br />

3<br />

–<br />

2<br />

und<br />

und<br />

und<br />

und<br />

und<br />

7<br />

–<br />

3<br />

4<br />

–<br />

5<br />

3<br />

–<br />

8<br />

4<br />

–<br />

7<br />

11<br />

––<br />

12<br />

.............................................<br />

.............................................<br />

Multiplikation von Brüchen 7<br />

........................................................................................................................<br />

........................................................................................................................<br />

........................................................................................................................<br />

12 Überprüfe vor dem Multiplizieren, ob du kürzen kannst.<br />

a<br />

9 1<br />

–– · – = ––––––––––– ––––<br />

18 2<br />

=<br />

........................................................................................<br />

b<br />

3 14<br />

– · –– = ––––––––––––––––<br />

7 27<br />

=<br />

........................................................................................<br />

c<br />

9 16<br />

–– · –– = ––––––––––– –––– =<br />

12 45<br />

........................................................................................<br />

d<br />

5 16<br />

– · –– = ––––––––––––––––<br />

8 25<br />

=<br />

........................................................................................<br />

e<br />

4 33<br />

–– · –– = ––––––––––– –––– =<br />

11 32<br />

........................................................................................<br />

f<br />

12 45<br />

–– · –– = ––––––––––– –––– =<br />

25 72<br />

........................................................................................<br />

Mit Kürzen schneller am Ziel.<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


8<br />

Multiplikation von Brüchen<br />

13 Ermittle die fehlenden Zähler und Nenner so, dass die Gleichung stimmt.<br />

4 x 12<br />

– · – = ––<br />

7 5 35<br />

x =<br />

.................................<br />

3 7 7<br />

– · –– = ––<br />

x 27 18<br />

x =<br />

.................................<br />

x 9 45<br />

– · – = ––<br />

4 7 28<br />

x =<br />

.................................<br />

2 8 8<br />

– · – = ––<br />

5 x 25<br />

x =<br />

.................................<br />

Vergiss<br />

das<br />

14<br />

a<br />

Ersetze – durch den entsprechenden Bruch.<br />

b<br />

a<br />

4 a 8<br />

– · – = ––<br />

5 b 15<br />

a<br />

– =<br />

b .............................<br />

c<br />

a 2 10<br />

– · – = ––<br />

b 3 27<br />

a<br />

– =<br />

b .............................<br />

15<br />

a 9 a<br />

· – = –– – =<br />

b 20 b ...............................<br />

4 a a<br />

· – = – – =<br />

5 b b ...............................<br />

Fülle die Felder aus, indem du mit dem jeweiligen Ergebnis weiterrechnest.<br />

1<br />

–<br />

4<br />

· 1 – 8<br />

· 1 – 4<br />

· 1 – 3<br />

· 2 – 3<br />

1<br />

––<br />

16<br />

b<br />

d<br />

3<br />

–<br />

4<br />

2<br />

–<br />

3<br />

· 2 – 3<br />

· 1 – 4<br />

Wer viel denkt,<br />

verbraucht viele Kalorien.<br />

1<br />

––<br />

48<br />

· 1 – 2<br />

Kürzen<br />

nicht<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


Multiplikation mit mehr als zwei Faktoren<br />

Multiplikation von Brüchen 9<br />

Lerntipp:<br />

Schreibe alle Zähler auf den Bruchstrich und alle Nenner unter den Bruchstrich. Dann<br />

multipliziere die Zahlen.<br />

16 Berechne.<br />

2 3 4 2 · 3 · 4<br />

– · – · –– = –––––––– =<br />

7 5 11 7 · 5 · 11 .........................................................................................................<br />

3 5 9<br />

– · – · – =<br />

8 7 4 ...............................................................................................................................<br />

2 2 4<br />

– · – · – =<br />

3 5 7 ..............................................................................................................................<br />

17 Kürze vor dem Multiplizieren.<br />

2 9 7<br />

– · – · – =<br />

3 7 8 ..............................................................................................................................<br />

6 14 15<br />

– · –– · –– =<br />

7 9 21 ..........................................................................................................................<br />

3 5 8<br />

– · – · –– =<br />

4 6 15 ............................................................................................................................<br />

2 7 9<br />

– · –– · –– =<br />

3 28 10 ..........................................................................................................................<br />

18 Berechne.<br />

4 8 1 15<br />

– · – · – · –– =<br />

5 9 2 16 .......................................................................................................................<br />

3 5 9 2<br />

– · – · –– · – =<br />

4 6 10 3 .......................................................................................................................<br />

2 4 15 21<br />

– · – · –– · –– =<br />

5 7 16 10 .....................................................................................................................<br />

Handstandrekord!<br />

1<br />

1 – Minuten.<br />

4<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


10<br />

Multiplikation von Brüchen<br />

Gemischte Zahlen als Faktoren<br />

19 Schreibe die gemischten Zahlen als unechte Brüche.<br />

1<br />

2 – =<br />

5 .................................<br />

3<br />

6 – =<br />

8 .................................<br />

2<br />

5 – =<br />

3 .................................<br />

20 Berechne die Produkte.<br />

2 3<br />

4 – · 2 –– =<br />

3 10 ..............................................................................................................................<br />

1 4<br />

3 – · 4 – =<br />

8 5 ................................................................................................................................<br />

2 6<br />

2 – · 3 –– =<br />

9 10 ..............................................................................................................................<br />

21 Rechne als Multiplikation.<br />

1 1<br />

a – von 1 – ist: –<br />

1<br />

·<br />

3<br />

– =<br />

2 2 2 2 ..........................<br />

1 1<br />

c – von 2 – ist:<br />

2 3 ........................................<br />

22<br />

Merke dir:Beispiel:<br />

1 1 7 4 14<br />

Gemischte Zahlen wandelt man vor dem 3 – ·1 – = – · – = ––<br />

Multiplizieren in unechte Brüche um.<br />

2 3 2 3 3<br />

Ergänze die Leerfelder in der Tabelle richtig.<br />

1. Faktor<br />

3<br />

3 –<br />

4<br />

1<br />

2 –<br />

2<br />

0<br />

3<br />

2 –<br />

4<br />

2. Faktor 1<br />

7<br />

1 –<br />

8<br />

2<br />

–<br />

9<br />

Produkt 5<br />

Endspurt zum Lerntest!<br />

b<br />

d<br />

1<br />

–<br />

3<br />

von 4 ist: .............................................<br />

2 1<br />

– von – ist:<br />

3 2 ............................................<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


●<br />

●<br />

Tipps zur Bruchrechnung<br />

Wiederholen<br />

Erinnere dich, was ein Bruch ist und wie man Brüche kürzt. Für<br />

das Kürzen solltest du das kleine und das große Einmaleins<br />

wiederholen. Lass dir dazu Aufgaben von Freunden oder Eltern<br />

stellen.<br />

Rechnen<br />

Zur Lösung von einfachen Multiplikationsaufgaben kannst du<br />

dir eine Zeichnung anfertigen. Als Kurzform der Regel für die<br />

Zähler · Zähler<br />

Multiplikation merke dir: –––––––––––– – .<br />

Nenner · Nenner<br />

Denke daran: Bei der Division musst du zuerst den Kehrwert des<br />

Divisors (des 2. Bruches) bilden.<br />

● Verstehen<br />

Multiplikation und Division sind miteinander „verwandt“. Das<br />

kennst du bereits:<br />

4 · 5 = 20; 20 : 5 = 4; 20 : 4 = 5<br />

Solche „Aufgabenfamilien“ gibt es auch für Brüche:<br />

3 1 3 3 3 1 3 1 3<br />

– · – = – ; – : – = – ; – : – = –<br />

4 2 8 8 4 2 8 2 4<br />

●<br />

Üben<br />

Nimm zwei Würfel und wirf sie gleichzeitig. Bilde aus den<br />

Augenzahlen einen Bruch. Dies machst du noch einmal. Multipliziere<br />

und dividiere nun die Brüche.<br />

Wenn du schon gut rechnen kannst, dann versuche auf diese Art<br />

ein möglichst großes oder kleines Ergebnis zu erhalten.<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002<br />

Lerntipps<br />

3 Zähler<br />

6 3<br />

–8 = –<br />

4<br />

4 Nenner<br />

1<br />

–<br />

4<br />

} 1 –2<br />

} 1<br />

–<br />

2<br />

11


12<br />

Lerntest<br />

1. Berechne.<br />

2<br />

a 3 · – = b<br />

7 ......................................<br />

2. Multipliziere.<br />

a<br />

2 4<br />

– · – =<br />

3 5 .....................................<br />

b<br />

· 3 = .............................................<br />

3. Multipliziere, kürze vorher, wenn möglich.<br />

a<br />

4 3<br />

– · –– =<br />

9 16 ...................................<br />

b<br />

15 14<br />

–– · –– =<br />

21 25 ..........................................<br />

4. Berechne.<br />

2 3 3<br />

a – · – · – =<br />

5 7 4 ........................................................................................................<br />

3 1 5<br />

b – · – · –– =<br />

8 2 11 ......................................................................................................<br />

5. Berechne und vergiss das Kürzen nicht.<br />

5 4 3<br />

a – · –– · – =<br />

8 15 4 .....................................................................................................<br />

5 3 2<br />

b – · –– · – =<br />

6 10 7 .....................................................................................................<br />

6. Berechne.<br />

a<br />

3 8<br />

– · – = x<br />

8 3<br />

x =<br />

.....................<br />

6 5<br />

–– · – =<br />

11 7 ............................................<br />

· x = 1 x = ................................<br />

7. Multipliziere.<br />

4 5 3 5<br />

a – · – · – · 0 · –– =<br />

7 9 8 11 ...........................................................................................<br />

1 5<br />

b<br />

5 – · 2 – =<br />

3 8 ........................................................................................................<br />

b<br />

8<br />

––<br />

29<br />

2<br />

– 5<br />

Du kannst<br />

Du hast<br />

20 Punkte<br />

2<br />

2<br />

2<br />

2<br />

4<br />

4<br />

4<br />

erreichen.<br />

erreicht.<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


1<br />

2<br />

3<br />

Besonderheiten bei der Multiplikation von Brüchen 13<br />

Besonderheiten bei der Multiplikation von Brüchen<br />

4 7<br />

-– · -– = ?<br />

7 4<br />

1 0<br />

-– · -– = ?<br />

2 5<br />

Multipliziere die Brüche miteinander. Was fällt dir auf?<br />

a<br />

5 11<br />

–– · –– =<br />

11 5 .........................<br />

b<br />

2 3<br />

– · – =<br />

3 2 ..............................<br />

c<br />

1<br />

2 · – =<br />

2 ...........................<br />

Welche Zahlen musst du einsetzen, damit eine wahre Aussage entsteht?<br />

a<br />

7 a<br />

– · – = 1<br />

8 7<br />

a =<br />

.............................<br />

4 a<br />

b – · – = 1<br />

7 b<br />

a<br />

– =<br />

b ................................<br />

Berechne.<br />

Faktor<br />

2<br />

– 1<br />

3<br />

– 2<br />

4<br />

– 3<br />

Faktor<br />

1<br />

– 2<br />

2<br />

– 3<br />

3<br />

– 4<br />

1<br />

Was ist mehr, die Hälfte von – ,<br />

3<br />

1<br />

oder ein Drittel von – ?<br />

2<br />

Sonderfälle<br />

sind<br />

meine<br />

Spezialität!<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


14<br />

Besonderheiten bei der Multiplikation von Brüchen<br />

Einer der Faktoren ist Null<br />

Merke dir:Beispiel:<br />

Wenn ein Faktor Null ist, so ist<br />

auch das Produkt stets 0.<br />

7<br />

– · 0 = 0<br />

8<br />

4<br />

0 · – = 0<br />

5<br />

4 Berechne.<br />

a<br />

3<br />

– · 0 =<br />

8 .................................................<br />

7<br />

b –– ·0=<br />

12 ...................................................<br />

c<br />

3<br />

2 – · 0 =<br />

4 ..............................................<br />

1<br />

d 0 · 6 – =<br />

2 ...................................................<br />

13<br />

e 0· –– =<br />

15 ................................................<br />

f<br />

4<br />

0 · – =<br />

9 .....................................................<br />

Lerntipp:<br />

Achte bei Multiplikationsaufgaben immer darauf, ob einer der Faktoren Null ist. Dann<br />

weißt du gleich das Ergebnis und brauchst gar nicht mehr zu rechnen.<br />

5 Berechne. Sieh dir vorher die Faktoren an.<br />

a<br />

2 0<br />

– · – =<br />

5 8 .................................................<br />

0<br />

b –<br />

9<br />

c<br />

1 0<br />

–– · – =<br />

52 8 ...............................................<br />

0<br />

d –<br />

9<br />

e<br />

3 7 3 21<br />

– · –– · 0 · –– · –– =<br />

8 11 21 23 .........................<br />

Die Null darf<br />

niemals im Nenner stehen!<br />

18<br />

· –– =<br />

23 ..................................................<br />

0<br />

· –– =<br />

23 ..................................................<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


Größer oder kleiner?<br />

Besonderheiten bei der Multiplikation von Brüchen 15<br />

6 Ein Stück Schokolade wird verteilt. Inga bekommt von der Hälfte den dritten Teil. Mike bekommt<br />

vom Fünftel der Schokolade zwei Drittel. Wer bekommt mehr?<br />

1 1<br />

1 2<br />

Inga: – · – = –––<br />

Mike: – · – = –––<br />

2 3<br />

5 3<br />

7<br />

8<br />

Merke dir:Beispiel:<br />

Werden zwei echte Brüche<br />

multipliziert, so ist das Produkt stets<br />

kleiner als die Faktoren.<br />

· =<br />

· =<br />

< <<br />

< < 2 1 1 1<br />

– – –<br />

2 3 6<br />

2 3 2<br />

– – –<br />

3 5 5<br />

1 1 1<br />

– – –<br />

6 3 2<br />

2 3<br />

– – –<br />

5 5 3<br />

Antwort: ................ bekommt mehr, da ––– > ––– ist.<br />

Markiere in der Fläche zwei Fünftel rot. Teile dann die rote Fläche in vier gleich große Teile<br />

und schraffiere ein Viertel davon. Berechne den Bruchteil der schraffierten Fläche von der<br />

Gesamtfigur an.<br />

2<br />

– · ––– = –––<br />

5 4<br />

Schreibe in Bruchschreibweise und berechne.<br />

Ergebnis: ––– der Gesamtfigur sind rot und schraffiert.<br />

Die Hälfte eines Viertelliters. ––– · ––– l = ––– l<br />

Zwei Fünftel eines halben Kilometers. ––– · ––– km = ––– km<br />

Zeit für meine täglichen Fitnessübungen.<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


16<br />

9<br />

10<br />

11<br />

Besonderheiten bei der Multiplikation von Brüchen<br />

Potenzschreibweise<br />

Merke dir:Beispiel:<br />

Werden gleiche Brüche miteinander · · = ( ) 3<br />

multipliziert, kann man eine kürzere<br />

Schreibweise verwenden. Die Hochzahl<br />

an der Klammer gibt an, wie oft der Bruch · = ( ) 2<br />

1 1 1 1<br />

– – – –<br />

2 2 2 2<br />

3 3 3<br />

– – –<br />

mit sich selbst multipliziert wurde.<br />

4 4 4<br />

Schreibe in der verkürzten Schreibweise.<br />

· · · = ( ) 4<br />

a –<br />

1<br />

–<br />

1<br />

–<br />

1<br />

–<br />

1<br />

–<br />

1<br />

b<br />

3 3 3 3 3<br />

2 2 2<br />

– · – · – = ( –––<br />

7 7 7 )<br />

8<br />

1 1 1 1 1 1<br />

· – = ( ––– ) – · – · – · – · – · – = ( ––– )<br />

8<br />

c –<br />

d<br />

9 9<br />

Fülle die Lücken richtig aus.<br />

· · = ( ) 3 4<br />

a ––– ––– ––– –<br />

b<br />

7 7 7 7<br />

· = ( ) 2<br />

––– –<br />

3<br />

3 3<br />

( ––– ) = ––– · ––– · ––– · –––<br />

– · – = ( ––– )<br />

c d<br />

4 4 4 4<br />

Schreibe zuerst ausführlich und berechne dann.<br />

( ) 4<br />

= · · · =<br />

.............. ( ) 3<br />

2<br />

1<br />

– ––– ––– ––– –––<br />

–<br />

a b<br />

9<br />

( ) 2<br />

= · =<br />

............................. ( ) 4<br />

3<br />

3<br />

–– ––– –––<br />

–<br />

c d<br />

11<br />

4<br />

–––<br />

Sehr zeitsparend diese Potenzschreibweise.<br />

7<br />

3<br />

2<br />

4<br />

7<br />

4<br />

4<br />

4<br />

2<br />

5<br />

4<br />

= ––– · ––– · ––– =<br />

.........................<br />

= ––– · ––– · ––– · ––– =<br />

.................<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


Vermischte Aufgaben<br />

Besonderheiten bei der Multiplikation von Brüchen 17<br />

12 Berechne.<br />

2<br />

a 3 · –– = –––<br />

11<br />

b<br />

5<br />

8 · – = –––<br />

6<br />

c<br />

5<br />

2 · – = –––<br />

7<br />

2<br />

7<br />

12<br />

d –– ·5= –––<br />

e – ·12= –––<br />

f 9 · –– = –––<br />

11<br />

8<br />

3<br />

Lerntipp:<br />

Wenn du vor der Multiplikation die ganze Zahl mit dem Nenner des Bruches kürzen<br />

kannst, wird die Rechnung vereinfacht.<br />

13 Bestimme.<br />

a<br />

2<br />

– von 3 km =<br />

3 ........................................<br />

b<br />

c<br />

4<br />

– von 60 kg =<br />

5<br />

.......................................<br />

d<br />

e<br />

5<br />

– von 1 km =<br />

8<br />

.......................................<br />

f<br />

von 28 km = .........................................<br />

von 15 cm = .........................................<br />

von 28 t = .............................................<br />

14 Berechne die Produkte und vergleiche die Ergebnisse. Kürze so früh wie möglich. Nutze ein<br />

extra Blatt zur Berechnung.<br />

1 2<br />

– · 5 und – · 9<br />

2 3<br />

13 5<br />

–– · 50 und –– · 60<br />

15 30<br />

.................... < .................... .................... < ....................<br />

Ersetze die Lücke durch eine ganze Zahl so, dass eine wahre Aussage entsteht.<br />

· = · = · = 12<br />

15<br />

a<br />

4 12<br />

– ––<br />

5 5<br />

b<br />

6 24<br />

– ––<br />

7 7<br />

c<br />

1<br />

– ––<br />

5 5<br />

3<br />

–<br />

7<br />

2<br />

–<br />

5<br />

4<br />

–<br />

7<br />

Jetzt ist Köpfchen gefragt.<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


18<br />

Besonderheiten bei der Multiplikation von Brüchen<br />

16 Berechne die Produkte.<br />

a<br />

2 3<br />

– · – = –––<br />

5 7<br />

b<br />

5 1<br />

– · – = –––<br />

9 4<br />

c<br />

5 6<br />

– · – = –––<br />

6 5<br />

17<br />

18<br />

4 1<br />

14 2<br />

1 15<br />

d – · – = –––<br />

e –– · – = –––<br />

f – · –– = –––<br />

5 4<br />

3 7<br />

2 7<br />

Fülle die Tabelle aus.<br />

·<br />

1<br />

– 8<br />

2<br />

– 3<br />

4<br />

– 5<br />

Ordne den Figuren die entsprechenden gefärbten Bruchteile zu und berechne.<br />

·<br />

·<br />

·<br />

1<br />

– 2<br />

3<br />

– 4<br />

9<br />

––<br />

10<br />

–––– · –––– = ––––<br />

–––– · –––– = ––––<br />

––––<br />

· –––– = ––––<br />

Das kann ich doch im Schlaf.<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


Besonderheiten bei der Multiplikation von Brüchen 19<br />

19 Ersetze die Lücken so, dass eine wahre Aussage entsteht.<br />

a<br />

14 28<br />

–– · ––– = ––<br />

3 7 21<br />

b<br />

3 6<br />

– · ––– = ––<br />

5 3 15<br />

c<br />

2<br />

––– · – =<br />

3 5<br />

d<br />

5 9 45<br />

7 9 63<br />

6<br />

––– · – = –– e – · ––– = ––<br />

f – · ––– =<br />

8 8<br />

8 40<br />

3 7<br />

Lerntipp:<br />

Kommen mehr als zwei Faktoren vor, dann multipliziere erst zwei Faktoren und dann<br />

schrittweise die übrigen. Beachte immer auch das Assoziativgesetz und das Kommutativgesetz.<br />

20 Berechne.<br />

a<br />

2 3 4<br />

– · – · –– = ––––– –––––– – =<br />

7 5 11<br />

...........<br />

b<br />

6 4 1<br />

–– · – · – = ––––– –––––– – =<br />

11 7 2<br />

...............<br />

c<br />

7 1 2<br />

– · – · –– = ––––– –––––– – =<br />

2 5 11<br />

...........<br />

d<br />

4 8 6<br />

– · – · – = ––––– –––––– – =<br />

5 3 5<br />

.................<br />

e<br />

1 8 2<br />

– · – · –– = ––––– –––––– – =<br />

7 5 10<br />

...........<br />

f<br />

12 2 1<br />

–– · – · – = ––––– –––––– – =<br />

15 7 2<br />

...............<br />

Die Geschwister Petra und Peter möchten für ihr Kinderzimmer einen neuen Teppich. Der<br />

Teppich soll ungefähr 10 m2 21<br />

groß sein.<br />

1<br />

3<br />

Zwei Teppiche gefallen den Geschwistern sehr gut. Der rote Teppich ist 3 – m lang und 2 – m<br />

2<br />

4<br />

3<br />

1<br />

breit. Der grüne Teppich ist 2 – m lang und 3 – m breit. Sie wollen den größeren Teppich<br />

4<br />

4<br />

wählen. Welchen Teppich suchen die Geschwister aus?<br />

Lösung: ...................................................................................................................................<br />

.............................................. Die Geschwister nehmen den .................................... Teppich.<br />

Schweres Wort, leichte Rechenregel.<br />

8<br />

––<br />

15<br />

6<br />

––<br />

21<br />

Assoziativgesetz:<br />

a· (b · c) = (a · b) · c<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


20<br />

Besonderheiten bei der Multiplikation von Brüchen<br />

22 Wende das Distributivgesetz an und berechne. Vergiss nicht zu kürzen.<br />

3 1 2 ( – + – ) · – =<br />

3<br />

–<br />

2 1 2<br />

· – + – · – =<br />

4 2 7 4 7 2 7 .................................................................................................<br />

( + ) · = · + · =<br />

.............................................................................................<br />

( + ) · =<br />

............................................................................................................................<br />

( – 1 4 5 5 5<br />

– – – ––– – ––– –<br />

5 7 4 4 4<br />

7 3 5<br />

– – –<br />

3 5 7<br />

6 3 5<br />

– – ) · – =<br />

8 5 6 ............................................................................................................................<br />

1<br />

–<br />

8<br />

· ( – ) = 7 3 ............................................................................................................................<br />

2 1 3 ( –– + – ) · – =<br />

15 2 4 ................................................................<br />

1<br />

–<br />

2<br />

Lerntipp:<br />

Manchmal kannst du Rechnungen vereinfachen, indem du das Distributivgesetz anwendest.<br />

Es lautet: a · (b + c) = a · b + a · c.<br />

8<br />

–<br />

5<br />

–<br />

1<br />

–<br />

Berechne, indem du zuerst den Wert in der Klammer ermittelst. Ordne den Ergebnissen die<br />

richtigen Buchstaben zu. Wie heißt das Lösungswort?<br />

( + ) · = ( + ) · =<br />

..........................................<br />

( – ) · =<br />

..................................................................<br />

· ( + ) = 23<br />

3 1 3<br />

– – –<br />

3<br />

–<br />

4<br />

–<br />

3<br />

–<br />

8 2 7 8 8 7<br />

3 1 3<br />

– – –<br />

4 2 8<br />

3 1 3<br />

– – –<br />

4 5 4 ..................................................................<br />

3<br />

–<br />

8 (S)<br />

4<br />

–<br />

7 (O)<br />

1<br />

–<br />

4 (R)<br />

1<br />

–<br />

5 (S)<br />

3<br />

–<br />

5 (E) 26<br />

– –<br />

29 (T)<br />

3<br />

– –<br />

32 (U)<br />

19<br />

– –<br />

40 (E)<br />

57<br />

– –<br />

80 (P)<br />

3<br />

––<br />

· ( – ) = 7 14 ................................................................<br />

Lösungswort: .................................................................<br />

27 11 27 3<br />

–– · –– + –– · – = ?<br />

13 7 13 7<br />

Mit einem Trick kann ich diese Aufgabe im Kopf rechnen.<br />

Du auch?<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


24<br />

Besonderheiten bei der Multiplikation von Brüchen 21<br />

Berechne die Aufgaben in den Rätselfeldern.<br />

1<br />

–<br />

3<br />

· 2<br />

–<br />

=<br />

7<br />

1<br />

25 Die Telefongesellschaft EASY-CALL bietet für Ortsgespräche eine Gebühr von 3 – Cents<br />

2<br />

je Minute an. Alle anderen Gespräche kosten bei EASY-CALL 12 Cents je Minute. Die<br />

1<br />

Telefongesellschaft FAST-CALL berechnet folgende Gebühren: Ortsgespräche zu 5 – Cents<br />

2<br />

und sonstige Gespräche zu 9 Cents je Minute.<br />

a<br />

b<br />

3<br />

–<br />

8<br />

·<br />

8<br />

––<br />

15<br />

·<br />

10<br />

–– 7<br />

·<br />

=<br />

3<br />

–<br />

7<br />

2<br />

–<br />

3<br />

·<br />

Wenn man monatlich 20 Ortsgespräche und 10 sonstige Gespräche zu je einer Minute<br />

führt, sollte man aus Kostengründen welche Gesellschaft wählen? Berechne die jeweiligen<br />

Kosten.<br />

EASY: ...................................................... FAST: ...........................................................<br />

Bei monatlich 15 Ortsgesprächen und 30 sonstigen Gesprächen zu je einer Minute ist<br />

welche Gesellschaft günstiger? Berechne die jeweiligen Kosten.<br />

EASY: ...................................................... FAST: ...........................................................<br />

–––<br />

2<br />

–<br />

9<br />

5<br />

–<br />

7<br />

=<br />

+<br />

2<br />

––– –<br />

= 3 =<br />

Jetzt kommt der Lerntest!<br />

·<br />

·<br />

3<br />

––<br />

21<br />

=<br />

–––<br />

1<br />

–<br />

3<br />

=<br />

–––<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


22<br />

Lerntest<br />

1. Berechne die Produkte. Kürze wenn möglich.<br />

a<br />

2 3<br />

– · – = –––<br />

5 7<br />

b<br />

12 14<br />

––7 · ––3 = ––– c<br />

1 4<br />

– · – = –––<br />

3 7<br />

2. Schreibe ausführlich und berechne.<br />

( ) 3<br />

= · · = ( ) 2<br />

2<br />

1<br />

– ––– ––– ––– –––<br />

–<br />

a b<br />

5<br />

= ––– · ––– = –––<br />

3. Berechne.<br />

3<br />

a 3 · – = –––<br />

7<br />

b<br />

9<br />

–– · 4 = –––<br />

11<br />

c<br />

7<br />

2 · –– = –––<br />

15<br />

4. Ersetze die Lücken so, dass eine wahre Aussage entsteht.<br />

a<br />

2<br />

– ·<br />

5<br />

4<br />

= –<br />

5<br />

b<br />

8<br />

––– ·4 = –<br />

3<br />

c<br />

––– ·3 =<br />

5. Berechne die Produkte.<br />

2 3<br />

a 3 – · – =<br />

5 7 ..........................................................................................................<br />

2 5<br />

b – · 4 – =<br />

5 9 ..........................................................................................................<br />

4 3<br />

c 2 – · 4 – =<br />

9 4 .......................................................................................................<br />

6. Wende das Distributivgesetz an und berechne.<br />

a<br />

b<br />

2<br />

–<br />

5<br />

· ( + ) = ..................................................................................................<br />

3 1 2 ( – – –– ) · – =<br />

................................................................................................<br />

5<br />

1<br />

–<br />

3<br />

10<br />

5<br />

–<br />

6<br />

3<br />

9<br />

Du kannst<br />

Du hast<br />

33<br />

––2<br />

20 Punkte<br />

3<br />

4<br />

3<br />

3<br />

3<br />

4<br />

erreichen.<br />

erreicht.<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


1<br />

2<br />

Teilen<br />

Ich esse<br />

immer<br />

zuerst das Ohr,<br />

das ist<br />

ungefähr…<br />

Division von Brüchen 23<br />

Eine Tafel Schokolade ist in 24 Stückchen eingeteilt. Susan, Ulrike und Jana teilen sich diese<br />

gerecht. Jede erhält 8 Stückchen.<br />

24 : 3 = 8 8 ist der 3.Teil von 24, also ist: –--<br />

24<br />

=<br />

8<br />

–1 = 8<br />

3<br />

Vervollständige. Sieh dir dazu das Beispiel an.<br />

24 : 4 = 6 →<br />

24<br />

6 ist der 4. Teil von 24, also ist: –– = ––– =<br />

4 ...................................................<br />

24<br />

24 : 8 = 3 → 3 ist der ........ Teil von 24, also ist: ––– = ––– =<br />

.............................................<br />

a Die Hälfte von 25 sind –<br />

1<br />

· 25 = –--<br />

25<br />

2 2<br />

b Ein Sechstel von 12 ist ............................<br />

c Ein Viertel von 21 sind ......................... d Ein Neuntel von 45 ist .............................<br />

e Ein Drittel von 16 sind ......................... f Ein Zehntel von 200 ist ...........................<br />

g Ein Achtel von 15 sind ......................... h Ein Zwölftel von 36 ist ............................<br />

Dabei bist du doch ein Teil von mir …<br />

… der<br />

zehnteTeil<br />

vom<br />

Hasi.<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


24<br />

3<br />

4<br />

5<br />

6<br />

Division von Brüchen<br />

Das Reziproke<br />

Merke dir:Beispiel:<br />

Vertauscht man Zähler und Nenner Reziprokes<br />

eines Bruches, so erhält man das<br />

Reziproke, auch Kehrwert oder<br />

Kehrbruch genannt.<br />

Bilde das Reziproke folgender Brüche.<br />

2<br />

– →––– 5<br />

3<br />

– →––– 4<br />

7<br />

–– →–––<br />

10<br />

3 4 10<br />

– →––– – →––– ––3 →–––<br />

2 1<br />

Schreibe als Bruch und bilde das Reziproke.<br />

2 =<br />

2<br />

–1 → ––– 3 = ––– → ––– 8 = ––– → ––– 15 = ––– → –––<br />

Bilde den Kehrwert und wandle diesen in eine gemischte Zahl um.<br />

2<br />

3<br />

– →<br />

9<br />

– = 4 –<br />

1<br />

– → ––– =<br />

9 2 2<br />

7 ...................................................<br />

11<br />

–– → ––– =<br />

39 ..............................................<br />

Schreibe als unechten Bruch und gib den Kehrwert an.<br />

1<br />

3<br />

1 – =<br />

4<br />

– → 4 – = ––– →<br />

3 3 ........................ 8 ......................<br />

3<br />

–<br />

1<br />

Reziprokes<br />

18<br />

–– → ––– =<br />

25 .................................................<br />

1 1<br />

Das Reziproke von – ist – .<br />

1 1<br />

2<br />

Was ist das Reziproke von – ?<br />

2<br />

<br />

1<br />

–<br />

3<br />

Das Reziproke<br />

eines echten Bruches<br />

ist ein unechter Bruch<br />

und umgekehrt.<br />

2<br />

5 – = ––– →<br />

5 .....................<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


7<br />

8<br />

9<br />

Fülle die Tabelle aus.<br />

Bruch Reziprokes<br />

5<br />

– 8<br />

1<br />

––<br />

11<br />

4<br />

– 7<br />

1<br />

– 8<br />

––– < ––– < ––– < ––– < –––<br />

Ordne die Reziproken der Größe nach, beginne mit dem kleinsten.<br />

––– < ––– < ––– < ––– < –––<br />

Multipliziere folgende Brüche jeweils mit ihrem Reziproken.<br />

2<br />

–<br />

5 2 · 5<br />

· – = –------- =<br />

5 2 5 · 2 ........................................<br />

7<br />

–– · ––– =<br />

10 .................................................<br />

Das kannst du im<br />

Sauseschritt.<br />

Division von Brüchen 25<br />

5 3 1 7 10<br />

a Ordne die Brüche – ; – ; – ; – ; –– der Größe nach, beginne mit dem kleinsten.<br />

9 9 9 9 9<br />

b Bilde ihr Reziprokes. ––– ; ––– ; ––– ; ––– ; –––<br />

3<br />

– · ––– =<br />

4 .......................................................<br />

4<br />

– · ––– =<br />

1 .......................................................<br />

Vergleiche die Ergebnisse. Was stellst du fest? Ergänze: Bruch · Reziprokes =......................<br />

Halbzeit! Jetzt mach’ ich mal eine Pause.<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


26<br />

10<br />

Division von Brüchen<br />

Division eines Bruchs durch eine natürliche Zahl<br />

Merke dir:Beispiel:<br />

Man dividiert einen Bruch durch eine : 3 =<br />

natürliche Zahl, indem man<br />

– die natürliche Zahl als Bruch mit dem 3 = →<br />

Nenner 1 schreibt, das Reziproke bildet<br />

und<br />

· =<br />

– die beiden Brüche multipliziert.<br />

2 2 2<br />

–– ––<br />

11 33<br />

3 1<br />

– –<br />

1 3<br />

2 1<br />

–– – ––<br />

11 3 33<br />

Sieh dir die Zeichnungen an, formuliere die passende Aufgabe und berechne.<br />

8<br />

–<br />

9<br />

: 3 = .....................<br />

4<br />

–<br />

7<br />

..........................................<br />

4<br />

– : 2 =<br />

7 ..................... ..........................................<br />

Lerntipp:<br />

Dividend und Divisor sind nicht vertauschbar. Es gilt nicht das Kommutativgesetz.<br />

11 Ordne das richtige Ergebnis der entsprechenden Aufgabe zu. Wie heißt das Lösungswort?<br />

a<br />

c<br />

e<br />

1<br />

– : 2 =<br />

2 .....................<br />

3<br />

– : 2 =<br />

2 .....................<br />

3<br />

– : 6 =<br />

7 .....................<br />

b<br />

d<br />

f<br />

1<br />

– : 2 =<br />

4 .....................<br />

5<br />

– : 2 =<br />

2 .....................<br />

15<br />

–– : 5 =<br />

11 ...................<br />

1<br />

–<br />

8 (R)<br />

1<br />

–<br />

4 (D)<br />

5<br />

–<br />

4 (C)<br />

3<br />

–<br />

4 (A)<br />

1<br />

––<br />

14 (H)<br />

3<br />

––<br />

11 (E)<br />

8<br />

–––-<br />

27 (N)<br />

g<br />

Lösungswort: ..................................................................<br />

Quotient =<br />

Dividend<br />

Divisor<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


12 Berechne.<br />

a<br />

6<br />

– : 3 =<br />

7 ..................................................<br />

b<br />

c<br />

10<br />

–– : 5 =<br />

13 ................................................ d<br />

13 Versuche zu kürzen.<br />

7<br />

a – :14=<br />

9 ......................<br />

d<br />

: 26 = ....................<br />

:16= ......................<br />

:15 = ......................<br />

12<br />

b · 4 = –– d · 2 =<br />

7<br />

2<br />

–<br />

5<br />

2<br />

–<br />

5<br />

13<br />

––<br />

14<br />

:2= ..................................<br />

: .........................................<br />

4<br />

–<br />

7<br />

5<br />

–<br />

8<br />

2<br />

–<br />

5<br />

2<br />

–<br />

5<br />

:4= .............................<br />

: .....................................<br />

Division von Brüchen 27<br />

:2 = .....................................................<br />

:4 = ...................................................<br />

Lerntipp:<br />

Du kannst die natürlichen Zahlen als Bruch mit dem Nenner 1 schreiben.<br />

: 36 = .......................<br />

: 24 = .......................<br />

: .................................<br />

Anwort: ...................................................................................................................................<br />

..................................................................................................................................................<br />

8<br />

–<br />

5<br />

12<br />

––<br />

17<br />

14 Ersetze die Leerstellen durch den entsprechenden Bruch.<br />

a<br />

35<br />

· 7 = ––<br />

8<br />

b · 3 =<br />

b<br />

e<br />

2<br />

15 Dividiere – durch 2; 4; 6; 8 und 10. Vergleiche die Ergebnisse. Was stellst du fest?<br />

5<br />

18<br />

–– 5<br />

12<br />

––<br />

11<br />

Zeit für eine kleine Erfrischung!<br />

c<br />

f<br />

9<br />

––<br />

17<br />

8<br />

––<br />

21<br />

2<br />

–<br />

5<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


28<br />

Division von Brüchen<br />

Division einer natürlichen Zahl durch einen Bruch<br />

16 Berechne.<br />

2<br />

a 7: – = 7·<br />

3<br />

– =<br />

3 2 .....................................<br />

5<br />

b 2: – =<br />

8 .....................................................<br />

c<br />

3<br />

5: – =<br />

4 ..................................................<br />

7<br />

d 3: –– =<br />

11 ...................................................<br />

3<br />

17 Dividiere die Zahlen a 4, b 40, c 400 jeweils durch den Bruch – .<br />

7<br />

a .............................................................................................................................................<br />

18<br />

Merke dir:Beispiel:<br />

Eine natürliche Zahl wird durch einen<br />

Bruch dividiert, indem man die<br />

natürliche Zahl mit dem Reziproken<br />

5 7 6 · 7 42<br />

6 : – = 6 · – = –– – = ––<br />

7 5 5 5<br />

des Bruches multipliziert. Bruch Reziprokes<br />

b .............................................................................................................................................<br />

c .............................................................................................................................................<br />

Fülle die Tabelle aus.<br />

Divisor<br />

Dividend<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

1<br />

– 2<br />

1<br />

– 3<br />

1<br />

– 4<br />

1<br />

– 5<br />

Platz für Nebenrechnungen:<br />

..................................................<br />

..................................................<br />

..................................................<br />

..................................................<br />

..................................................<br />

Der Lösungsansatz kommt mir bekannt vor.<br />

Man muss also bei der Division immer das Reziproke<br />

bilden …<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


Anwort: Es sind ............ Bänder.<br />

Division von Brüchen 29<br />

3<br />

19 12 cm Schleifenband sollen in – cm lange Bänder zerschnitten werden. Wie viele Bänder sind<br />

4<br />

3<br />

das? Teile dafür den 12 cm langen Streifen in Bänder der Länge von – cm ein und zähle<br />

4<br />

die Anzahl der Teile. Vergleiche dein Ergebnis mit dem errechneten Ergebnis.<br />

Aufgabe: 12 cm : ................. = ................................................................................................<br />

20 Dividiere.<br />

1<br />

a 1: – =<br />

6 .........................<br />

3<br />

d 1: – =<br />

5 .........................<br />

1 4 5 10<br />

21 Dividiere die Zahl 8 durch – ; – ; – ; –– .<br />

4 4 4 4<br />

1<br />

8 : – =<br />

4 .....................................................<br />

b<br />

e<br />

1<br />

3: – =<br />

6 .........................<br />

7<br />

2: –– =<br />

10 .......................<br />

1<br />

6: – =<br />

6 ...........................<br />

15<br />

4: –– =<br />

7 .........................<br />

4<br />

8 : – =<br />

4 ..........................................................<br />

................................................................. ......................................................................<br />

7<br />

22 Würfele eine Zahl und dividiere diese durch – .<br />

8<br />

Wiederhole dies mindestens 6-mal. Rechts siehst du die<br />

möglichen Ergebnisse.<br />

1. ..................................... 2. .....................................<br />

8<br />

–-<br />

7<br />

24<br />

– –<br />

7 48<br />

– –<br />

7<br />

40<br />

– –<br />

7<br />

3. ..................................... 4. .....................................<br />

16<br />

– –<br />

7<br />

32<br />

– –<br />

7<br />

5. ..................................... 6. .....................................<br />

Mit Musik wird alles leichter. Fast alles …<br />

c<br />

f<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


30<br />

Division von Brüchen<br />

Division eines Bruchs durch einen Bruch<br />

Merke dir:Beispiel:<br />

3 4 3 5 15<br />

Man dividiert einen Bruch durch einen – : – = – · – = ––<br />

Bruch, indem man den ersten Bruch mit<br />

7 5 7 4 28<br />

dem Reziproken (Kehrwert) des zweiten<br />

Bruches multipliziert.<br />

23 Berechne.<br />

a<br />

5 5<br />

– : – =<br />

9 2 .................................................<br />

b<br />

c<br />

8 4<br />

– : – =<br />

9 7 .................................................<br />

d<br />

24<br />

Fülle die Tabelle aus, indem du<br />

die Zahl in der linken Spalte<br />

durch die Zahl in der obersten<br />

Zeile dividierst.<br />

11<br />

–– 7<br />

1 2<br />

– : – =<br />

7 3 ..............................<br />

2<br />

: – =<br />

9 ..................................................<br />

3 3<br />

– : – =<br />

4 5 .....................................................<br />

Lerntipp:<br />

Erst nach dem Bilden des Reziproken darfst du an das Kürzen denken.<br />

25 Rechne im Kopf.<br />

5 1<br />

– : – =<br />

2 2 ..............................<br />

Dividend<br />

Divisor<br />

2<br />

– 5<br />

3<br />

– 7<br />

5<br />

– 8<br />

11<br />

––<br />

10<br />

1<br />

– 2<br />

4 –5<br />

4<br />

–<br />

5<br />

3<br />

– 4<br />

5<br />

– 8<br />

4<br />

: – =<br />

5 ..............................<br />

Schon wieder der gleiche Lösungsansatz …<br />

Dahinter steckt Methode!<br />

3<br />

––<br />

10<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


Division von Brüchen 31<br />

26 Vergleiche die Ergebnisse folgender Aufgabenpaare. Ergänze den Antwortsatz.<br />

5 1<br />

– : – =<br />

8 2 ...............................................<br />

und<br />

5<br />

– · 2 =<br />

8 ..........................................................<br />

3 7<br />

– : – =<br />

4 6 ...............................................<br />

und<br />

3 6<br />

– · – =<br />

4 7 ..........................................................<br />

5 5<br />

–– : –– =<br />

11 11 ...........................................<br />

und<br />

5 11<br />

–– · –– =<br />

11 5 .....................................................<br />

Die Ergebnisse sind .................................., da die Regel der ............................................ gilt.<br />

27 Dividiere. Die Lösungen findest du unten.<br />

4 2<br />

:<br />

4<br />

= ·<br />

7 4 · 7 14<br />

a – – – – = –––– = ––9<br />

9 7 9 2 9 · 2<br />

3 12<br />

b – : ––<br />

3<br />

= – · ––<br />

5<br />

= ––––––––––––––––––– –– = ––––<br />

8 5 8 12<br />

c<br />

5 20<br />

–– : –– = –––– · –––– = ––––––––––––– –– = ––––<br />

28 49<br />

4 20<br />

d –– : –– = –––– · –––– = ––––––––––––– –– = ––––<br />

13 26<br />

e<br />

36 12<br />

–– : –– = –––– · –––– = ––––––––––––– –– = ––––<br />

11 33<br />

3 12<br />

f –– : –– = –––– · –––– = ––––––––––––– –– = ––––<br />

10 5<br />

2 4<br />

g –– : –– = –––– · –––– = ––––––––––––– –– = ––––<br />

13 26<br />

2 –<br />

5<br />

1<br />

1 –<br />

8<br />

Das ist einfacher als ich dachte!<br />

5<br />

7<br />

–––<br />

32 9 –––<br />

16<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


32<br />

Division von Brüchen<br />

28 Dividiere die Brüche in den äußeren Blättern durch den Bruch in der Mitte.<br />

–<br />

1<br />

:<br />

5<br />

– = –<br />

1<br />

·<br />

9<br />

–5 =<br />

3 9 3 ...............................................<br />

40<br />

–-– :<br />

5<br />

–<br />

40<br />

= –-– · =<br />

27 9 27 ................... ..........................<br />

29<br />

a<br />

b<br />

5<br />

––<br />

12<br />

: ............ = ................... = ..........................<br />

................... = ................... = ..........................<br />

................... = ................... = ..........................<br />

Ordne die Ergebnisse der Aufgabe 28 der Größe nach. Beginne mit dem kleinsten Bruch.<br />

.............................................................................................................................................<br />

Dividiere die geordneten Brüche jeweils durch ihr Reziprokes.<br />

Achtung: Diesmal dividierst du durch das Reziproke. Sonst hast du immer mit dem Reziproken<br />

multipliziert.<br />

.............................................................................................................................................<br />

.............................................................................................................................................<br />

.............................................................................................................................................<br />

.............................................................................................................................................<br />

30 Fülle die Lücken so aus, dass wahre Aussagen entstehen.<br />

4<br />

9 3 9 8<br />

7 : – = 7 · ––– = – : – = – · ––– =<br />

9 ....................................... 4 8 4 .........................................<br />

3 6 3 7<br />

–– : – = –– · ––– =<br />

11 7 11 .................................<br />

1+3 =<br />

Grübel, knüftel und studier …<br />

2 1 14<br />

3 – : –– = ––– · ––– =<br />

7 14 7 ..................................<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


Besonderheiten bei der Division von Brüchen<br />

3<br />

31 Jana hat – l Milch, aus der sie Mixgetränke herstellen will.<br />

4<br />

1<br />

Für jedes der Mixgetränke benötigt sie – l Milch.<br />

8<br />

Ich mixe<br />

meine Drinks<br />

Sie kann sechs verschiedene Mixgetränke herstellen. immer nach<br />

Gefühl.<br />

3 1 3 · 8 24<br />

Sie hat das so ausgerechnet: – : – = –– – = –– =6<br />

4 8 4 · 1 4<br />

Jana hat Dividend (1. Bruch) und Quotient<br />

(Ergebnis der Division) verglichen und dabei<br />

festgestellt:<br />

Division von Brüchen 33<br />

Der .............................................. ist größer als der ............................................................... .<br />

Ist das eigentlich immer so?<br />

1<br />

Wie viele verschiedene Mixgetränke könnte sie herstellen, wenn sie für jedes – l Milch<br />

nehmen würde? Mehr oder weniger?<br />

5<br />

3 1<br />

– : – = Antwort:<br />

4 5 ......................................................... ........................................................<br />

32 Bei welcher Aufgabe ist der Quotient am größten? Unterstreiche.<br />

3 1<br />

a – : – =<br />

9 6 ................................................................................................................................<br />

3 1<br />

b – : – =<br />

9 3 ................................................................................................................................<br />

3 1<br />

c – : – =<br />

9 9 ................................................................................................................................<br />

3 1<br />

d – : –– =<br />

9 12 ..............................................................................................................................<br />

Langsam komm’ ich den Brüchen auf die Schliche …<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


34<br />

Division von Brüchen<br />

Merke dir:Beispiele:<br />

Wenn du eine Zahl durch eine ganze Zahl 8 : 4 = 2 2 < 8<br />

teilst, ist das Ergebnis nie größer als die<br />

Zahl, die du geteilt hast.<br />

: 4 = <<br />

Das ist bei Brüchen nicht immer so. 8 : = 32 32 > 8<br />

: = 2 2 > 1 1 1<br />

– –<br />

2 8<br />

1 1<br />

– –<br />

8 2<br />

1<br />

–<br />

4<br />

1 1<br />

– –<br />

2 4<br />

–<br />

2<br />

33 Achte bei den folgenden Aufgaben darauf, ob die Zahl beim Teilen kleiner wird oder nicht.<br />

Berechne.<br />

a<br />

1 1<br />

– : – =<br />

2 4 .................................................<br />

b<br />

3 3<br />

– : – =<br />

4 8 .....................................................<br />

c<br />

5 5<br />

– : – =<br />

6 6 .................................................<br />

d<br />

7 1<br />

– : – =<br />

8 4 .....................................................<br />

e<br />

7 14<br />

– : –– =<br />

3 15 ...............................................<br />

f<br />

2 3<br />

– : – =<br />

5 5 .....................................................<br />

g<br />

7 5<br />

–– : – =<br />

12 6 ..............................................<br />

h<br />

8 4<br />

–– : – =<br />

11 5 ..................................................<br />

i<br />

9 3<br />

–– : – =<br />

10 8 ...............................................<br />

j<br />

7 14<br />

–– : –– =<br />

13 15 ................................................<br />

Du hast immer durch einen echten Bruch geteilt, also einen Bruch, der kleiner ist als eins. Was<br />

ist dir dabei aufgefallen? Ergänze den folgenden Satz.<br />

Dividiert man einen Bruch durch einen echten Bruch, dann ist der Quotient (also das Er-<br />

gebnis) ............................................................................... als der Dividend (der erste Bruch).<br />

Sonst wird eine Zahl doch kleiner,<br />

wenn ich teile, oder?<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


Division von Brüchen 35<br />

1<br />

34 In einem Labor benötigt man zur Untersuchung von Stoffen jeweils –– l eines Lösungs-<br />

10<br />

3<br />

mittels. Wie viele Stoffe können untersucht werden, wenn noch – l des Lösungsmittels vorhanden<br />

sind?<br />

4<br />

Rechnung: ...............................................................................................................................<br />

Antwort: ..................................................................................................................................<br />

35 a<br />

1 6<br />

– : – =<br />

4 4 .................................................<br />

b<br />

4 7<br />

– : – =<br />

3 3 .....................................................<br />

c<br />

1 7<br />

– : – =<br />

7 3 .................................................<br />

d<br />

10 5<br />

–– : – =<br />

9 3 ..................................................<br />

e<br />

3 6<br />

– : – =<br />

8 4 .................................................<br />

f<br />

6 12<br />

– : –– =<br />

5 7 ..................................................<br />

g<br />

5 10<br />

– : –– =<br />

6 9 ...............................................<br />

h<br />

14 8<br />

–– : – =<br />

9 3 ..................................................<br />

In dieser Aufgabe hast du immer durch einen Bruch dividiert, der größer ist als 1, also einen<br />

unechten Bruch. Was fällt dir auf, wenn du den ersten Bruch (Dividenden) mit dem Ergebnis<br />

(Quotienten) vergleichst?<br />

Der Quotient ist .......................................................................................................................<br />

3<br />

5 6 7 8 9 11<br />

36 Dividiere – nacheinander durch – , – , – , – , – und –– .<br />

5<br />

5 5 5 5 5 5<br />

...................................................................... ......................................................................<br />

...................................................................... ......................................................................<br />

...................................................................... ......................................................................<br />

Hoffentlich geht nichts zu Bruch!<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


36<br />

Division von Brüchen<br />

37 Berechne und fülle die Tabelle aus.<br />

1<br />

a 3: – =<br />

4 ..............................<br />

4<br />

3: – =<br />

4 ..............................<br />

b<br />

3 1<br />

– : – =<br />

4 6 .............................<br />

3 6<br />

– : – =<br />

4 6 .............................<br />

c<br />

7 1<br />

– : – =<br />

6 6 .............................<br />

7 6<br />

– : – =<br />

6 6 .............................<br />

Vergiss nicht zu kürzen!<br />

5<br />

3: – =<br />

4 ...........................<br />

3 7<br />

– : – =<br />

4 6 ...........................<br />

7<br />

–<br />

6<br />

11<br />

: ––6 =<br />

.........................<br />

Dividend Divisor Quotient Vergleich<br />

Quotient/Dividend<br />

a) 3 –<br />

1<br />

(echter Bruch)<br />

4<br />

12 12 > 3<br />

3<br />

4<br />

– (unechter Bruch)<br />

4<br />

3<br />

5<br />

– (unechter Bruch)<br />

4<br />

b)<br />

c)<br />

3<br />

– 4<br />

3<br />

– 4<br />

3<br />

– 4<br />

7<br />

– 6<br />

7<br />

– 6<br />

7<br />

– 6<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


38 Berechne. Ermittle zunächst den Wert in der Klammer.<br />

a<br />

5<br />

–<br />

6<br />

1<br />

–<br />

4<br />

2<br />

–<br />

5<br />

b<br />

c<br />

d<br />

e<br />

df<br />

g<br />

h<br />

Division von Brüchen 37<br />

( – ) : = ......................................................................................................................<br />

( + ) : = 11 4 1<br />

–– – –<br />

9 3 8 ...................................................................................................................<br />

7 : ( + ) = ......................................................................................................................<br />

( – ) : 3= – –<br />

6 7<br />

15 1<br />

–– –<br />

4 6 .....................................................................................................................<br />

1<br />

7<br />

5 :( – ) = ....................................................................................................................<br />

( + ) : = – – –<br />

2 4 2<br />

1 1 1<br />

– – –<br />

6 8 5 ......................................................................................................................<br />

2<br />

3<br />

4<br />

3<br />

1<br />

8 : ( + ) = ........................................................................................................................<br />

( – ) : = – –<br />

3 4<br />

2 3 1<br />

– –– ––<br />

5 10 10 ..................................................................................................................<br />

39 In Vorbereitung einer Feier sollen 1l Wein und 1l Saft bereits in Gläser gefüllt werden. In ein<br />

1<br />

2<br />

Weinglas passt – l und in ein Saftglas –– l.<br />

8<br />

10<br />

a Von welcher Sorte Gläser müssen mehr bereitgestellt werden?<br />

b<br />

Begründe: ...........................................................................................................................<br />

Wie viele Gläser werden insgesamt benötigt?<br />

Rechnung: ..........................................................................................................................<br />

Antwort: .............................................................................................................................<br />

1<br />

––<br />

16<br />

Noten mag ich am liebsten!<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


38<br />

Division von Brüchen<br />

Vermischte Aufgaben<br />

40 Berechne. Vergiss nicht zu kürzen.<br />

6<br />

a 12 : – =<br />

5<br />

=<br />

............<br />

b<br />

1<br />

5: –– =<br />

10<br />

=<br />

............<br />

c<br />

3<br />

36 : – =<br />

4<br />

=<br />

............<br />

41 Fülle die Lücken so aus, dass eine wahre Aussage entsteht.<br />

1<br />

: – = 400<br />

8<br />

· 8 = 400 = 50<br />

4<br />

: – = 15<br />

5<br />

5<br />

· – = 15<br />

4<br />

=<br />

30 : ––– = 20<br />

2 ............................................................................................................................<br />

20 : ––– = 50<br />

5 ............................................................................................................................<br />

4<br />

16 : ––– = 4<br />

..............................................................................................................................<br />

1<br />

42 Zur Renovierung des Klassenzimmers werden 4 – l Farbe benötigt. Diese Farbe gibt es in<br />

2<br />

1<br />

– l-Dosen (2 Euro), in 1 l-Dosen (5 Euro) und 5 l-Dosen (20 Euro).<br />

2<br />

Welche würdest du kaufen? .....................................................................................................<br />

Begründe: ................................................................................................................................<br />

..................................................................................................................................................<br />

Was musst du für a, b und c einsetzen, damit eine wahre Aussage entsteht?<br />

43 2<br />

a · – = 1<br />

9<br />

5<br />

– · b = 1<br />

3<br />

4 11<br />

–– · –– = c<br />

11 4<br />

a = ...................................... b = ................................. c = .................................<br />

Bei den gemischten Aufgaben kann ich überprüfen,<br />

ob ich wirklich alles verstanden habe.<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


44<br />

Dividiere.<br />

Divisor<br />

Dividend<br />

6<br />

8<br />

10<br />

12<br />

1<br />

– 4<br />

2<br />

– 3<br />

a 400 b 500 c 600<br />

3<br />

– 4<br />

Division von Brüchen 39<br />

7<br />

45 Ein Winzer möchte ein Fass mit 350 l Wein in –– l-Flaschen abfüllen. Wie viele Flaschen<br />

10<br />

muss er bereitstellen? Kreuze die richtige Antwort an.<br />

Begründe: ................................................................................................................................<br />

46 Fülle die Lücken aus, sodass eine wahre Aussage entsteht.<br />

1<br />

: – = 40 Rechnung:<br />

8<br />

.............................................................................................<br />

30 : ––– = 20 Rechnung:<br />

.............................................................................................<br />

20 : ––– = 50 Rechnung:<br />

5<br />

.............................................................................................<br />

1<br />

: – = 27 Rechnung:<br />

3<br />

.............................................................................................<br />

4<br />

– 5<br />

Jetzt brauch’ ich erst mal ’ne Abkühlung!<br />

5<br />

– 6<br />

6<br />

– 7<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


40<br />

Division von Brüchen<br />

3<br />

47 Für die Entwicklung eines Films benötigt man – l Fixierflüssigkeit.<br />

5<br />

2<br />

Wie viele Filme kann man mit einer Flasche, die 2 – l dieser Flüssigkeit enthält, entwickeln?<br />

5<br />

Rechnung: 2<br />

2<br />

–5 l:<br />

......................................................................................................................<br />

Antwort: ..................................................................................................................................<br />

3<br />

48 Wie viele Rasenkantensteine von – m Länge<br />

4<br />

werden benötigt, um ein Rasenstück abzugrenzen,<br />

dessen Umfang 24 m beträgt.<br />

49<br />

Lerntipp:<br />

Achte bei deinen Berechnungen auf die richtigen Einheiten.<br />

Rechnung: ....................................................<br />

Antwort: .......................................................<br />

Auf einem Farbeimer mit 10 l Inhalt steht, dass damit 50 m 2 gestrichen werden können. Wie<br />

viel Farbe benötigt man für 1 m 2 ?<br />

Rechnung: ...............................................................................................................................<br />

Antwort: ..................................................................................................................................<br />

3<br />

50 Zum Basteln will Felix einen – m langen Stab in 5 gleiche Teile zersägen. Formuliere die Auf-<br />

4<br />

gabe, die Felix dazu lösen muss. Gib die Länge eines Teils in Zentimetern an.<br />

..................................................................................................................................................<br />

..................................................................................................................................................<br />

Und ich dachte immer, Mathe braucht<br />

man im Alltag sowieso nie.<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


Division von Brüchen 41<br />

51 Markiere das richtige Ergebnis.<br />

1 1 1 2<br />

– : – – – · – =<br />

4 2 4 1 ..........................................................................................................................<br />

a 0 b 1<br />

c<br />

1<br />

–<br />

2<br />

52 Was musst du rechnen, damit aus der 25 die 5, oder aus der 5 die 25 wird.<br />

Zeichne die Pfeilspitzen entsprechend ein.<br />

53<br />

Drei Kinder möchten sich eine halbe Torte teilen. Den wievielten Teil der Torte erhält jedes<br />

Kind? Kreuze das richtige Ergebnis an.<br />

1<br />

1<br />

a –<br />

b ––<br />

c<br />

3<br />

12<br />

· 1 – 5<br />

25 5<br />

: 1 – 5<br />

Begründe: ................................................................................................................................<br />

..................................................................................................................................................<br />

54 Wie viel Liter Tee müssen vor einer Wanderung gekocht werden, damit jedes der 12 Kinder<br />

3<br />

einen – l Tee mitnehmen kann?<br />

4<br />

..................................................................................................................................................<br />

Langsam komm’ ich in Fahrt!<br />

1<br />

–<br />

6<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


42<br />

55<br />

Division von Brüchen<br />

Fülle die Lücken aus.<br />

Vier Mäuse fanden einen Streifen Speck und teilten ihn gerecht unter sich auf. Jede be-<br />

kam ––– . Jetzt hatten sie Appetit auf etwas Süßes. Sie fanden ..... Stück Zucker, denn jede<br />

bekam ein Stück. Nun hatten sie großen Durst. Jede Maus wog 20 g und trank 4 g (4 ml)<br />

Wasser. Das war ––– ihrer Masse. Danach schliefen sie erst einmal 15 Minuten oder eine<br />

––– Stunde.<br />

1<br />

56 3 – kg Spargel sollen eingefroren werden. In die zur Verfügung stehenden Gefrierbeutel<br />

2<br />

1 1 3<br />

passen – kg, – kg bzw. – kg Spargel.<br />

4 2 4<br />

a Es soll die Sorte Beutel genommen werden, von der am wenigsten gebraucht werden.<br />

Welche ist das? (Beachte, dass der gesamte Spargel eingefroren werden soll.<br />

b<br />

Rechnung: ..........................................................................................................................<br />

Antwort: .............................................................................................................................<br />

Wie viele Beutel benötigt man, wenn die kleinsten Beutel genommen werden?<br />

Antwort: .............................................................................................................................<br />

2<br />

57 Zum Wandertag bekommt Viola 6 Euro Taschengeld mit. Das waren – der Summe, die Max<br />

3<br />

3<br />

hatte und – der Summe von Julia.<br />

4<br />

Wie viel Geld hatten Max und Julia mit?<br />

Rechnung: ...............................................................................................................................<br />

Antwort: ..................................................................................................................................<br />

1<br />

Heute serviere ich – -Gefrorenes.<br />

2<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


Division von Brüchen 43<br />

58 Bei einer Wanderung führt der Weg von der <strong>Schule</strong> (S) zum Wald (W), vom Waldrand zu<br />

einem Picknickplatz (P) und von dort über einen Berg (B) zurück zur <strong>Schule</strong>. Insgesamt<br />

1<br />

wurden 12 km zurückgelegt. Von der <strong>Schule</strong> bis zum Waldrand war es – , von dort zum Pick-<br />

6<br />

1<br />

1<br />

nickplatz – und auf den Berg – der Gesamtstrecke.<br />

3<br />

4<br />

S<br />

B<br />

59<br />

a<br />

b<br />

W P<br />

Der wievielte Teil der Gesamtstrecke musste noch vom Berg bis zur <strong>Schule</strong> zurückgelegt<br />

werden? ..............................................................................................................................<br />

Gib die Entfernungen in km an.<br />

SW = ............. km PB = .............. km<br />

WP = ............. km BS = .............. km<br />

Rechne und vergleiche die Ergebnisse.<br />

a<br />

b<br />

( 16 : ) : = 1 3<br />

– –<br />

2 4 ......................................<br />

Vergleich: .................. < ..................<br />

2<br />

–<br />

2<br />

–<br />

18 : ( : ) =<br />

3 5 ......................................<br />

Vergleich: .................. < ..................<br />

und 16 : ( : ) =<br />

2 4 ..........................................<br />

und ( 18 : ) : = 3 5 ..........................................<br />

Was stellst du fest? ..................................................................................................................<br />

..................................................................................................................................................<br />

Auf der Zielgeraden …<br />

1<br />

–<br />

2<br />

–<br />

3<br />

–<br />

2<br />

–<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


44<br />

Division von Brüchen<br />

60 Berechne.<br />

1 1<br />

2 – : – =<br />

2 3 ............................<br />

61<br />

1<br />

–<br />

2<br />

1 1<br />

1 – : – =<br />

4 2 .............................<br />

1<br />

1: – =<br />

2 ............................<br />

Zeichne Pfeile ein, die zeigen, welcher Wagen mit welchem Ergebnis beladen wurde.<br />

Ordne den Figuren die entsprechenden gefärbten Bruchteile zu und berechne.<br />

·<br />

·<br />

·<br />

·<br />

·<br />

2<br />

Kurz vor dem Ziel …<br />

2<br />

–––<br />

–––<br />

–––<br />

–––<br />

–––<br />

1<br />

7 –<br />

2<br />

· ––– =<br />

...................................................<br />

· ––– =<br />

...................................................<br />

· ––– =<br />

...................................................<br />

· ––– =<br />

...................................................<br />

· ––– =<br />

...................................................<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


62<br />

63<br />

Division von Brüchen 45<br />

Ergänze zunächst den fehlenden Divisor und die Dividenden. Berechne dann die noch<br />

fehlenden Werte.<br />

Divisor<br />

Dividend<br />

3<br />

2<br />

–<br />

3<br />

Platz für Nebenrechnungen:<br />

......................................................................<br />

3 15 1<br />

9<br />

–<br />

2<br />

......................................................................<br />

1<br />

–<br />

3<br />

......................................................................<br />

1<br />

–<br />

4<br />

......................................................................<br />

1<br />

3<br />

––<br />

10<br />

......................................................................<br />

25<br />

5<br />

–<br />

3<br />

......................................................................<br />

1<br />

–<br />

2<br />

3<br />

–<br />

4<br />

......................................................................<br />

2<br />

4<br />

a Ein Bruch wird mit – multipliziert. Das Ergebnis ist –– . Wie heißt der Bruch?<br />

5<br />

35<br />

Rechnung: ..........................................................................................................................<br />

Antwort: .............................................................................................................................<br />

4<br />

1<br />

b Ein Bruch wird mit – multipliziert. Das Ergebnis ist – .<br />

9<br />

8<br />

Wie heißt der Bruch?<br />

Rechnung: ..........................................................................................................................<br />

Antwort: .............................................................................................................................<br />

Ich bin reif für die Insel.<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


46<br />

Division von Brüchen<br />

64 Berechne, suche die Ergebnisse in der Tafel und markiere sie farbig. Was ist auf dem Bild zu<br />

sehen?<br />

1 1<br />

– + – =<br />

2 4 .............................<br />

3 1<br />

– – – =<br />

2 4 ...............................<br />

4 1<br />

– · – =<br />

3 4 ...........................<br />

1 1<br />

– : – =<br />

2 4 ..............................<br />

1 1<br />

– : – =<br />

4 2 ...............................<br />

1<br />

2 + – =<br />

4 ..........................<br />

1<br />

2– – =<br />

4 ..............................<br />

1<br />

3 : – =<br />

4 ................................<br />

1<br />

2 : – =<br />

4 ............................<br />

1<br />

– : 2 =<br />

4 ...............................<br />

1 1<br />

– – – =<br />

2 2 .............................<br />

6<br />

–<br />

7 3 –<br />

4<br />

1<br />

––<br />

12<br />

1<br />

–<br />

6<br />

9<br />

8<br />

0<br />

6<br />

5<br />

–<br />

7<br />

3<br />

–<br />

8<br />

2<br />

–<br />

5<br />

2<br />

–<br />

5<br />

1<br />

–<br />

9<br />

7<br />

3 13<br />

11<br />

1 1<br />

– : – =<br />

4 4 ...............................<br />

5<br />

–<br />

4 9 1<br />

–4<br />

9<br />

–<br />

4<br />

4<br />

–<br />

5<br />

6<br />

–<br />

5<br />

4<br />

7<br />

–<br />

4<br />

5<br />

14<br />

7<br />

3<br />

–<br />

7<br />

3<br />

3<br />

–<br />

2<br />

1<br />

–<br />

8<br />

13<br />

1 1<br />

– · – =<br />

2 2 ...........................<br />

Jetzt hol’ ich mir noch ein paar Lerntipps ab<br />

und dann geht’s weiter zum ultimativ letzten Lerntest.<br />

5<br />

1<br />

15<br />

12<br />

5<br />

–<br />

9<br />

1<br />

–<br />

2<br />

3<br />

––<br />

25<br />

5<br />

10<br />

4<br />

–<br />

9<br />

1<br />

–<br />

3<br />

2<br />

–<br />

9<br />

2<br />

7<br />

–<br />

8<br />

1<br />

––<br />

20<br />

1<br />

––<br />

10<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


●<br />

●<br />

●<br />

●<br />

●<br />

Tipps zu den Hausaufgaben<br />

Eine ruhige, angenehme Arbeitsumgebung ist sehr wichtig. Versuche,<br />

eine regelmäßige Zeit für die Hausaufgaben zu finden.<br />

Vermeide, über längere Zeit am Abend zu arbeiten. Man kann<br />

sich dann oft nicht mehr gut konzentrieren.<br />

Hilfe<br />

Wenn du an einer Stelle nicht mehr weiterkommst, suche dir<br />

Helfer, z. B. bei Freunden oder in der Familie. Wenn du lieber mit<br />

anderen zusammenarbeitest, suche dir Lernpartner.<br />

Nachschlagen<br />

Zum Wiederholen kannst du Stoffe, die vor längerer Zeit behandelt<br />

wurden, in Büchern und Lernhilfen nachschlagen.<br />

Rechenwege und Schreibweisen kannst du gut Beispielaufgaben<br />

entnehmen.<br />

Karteikarten<br />

Schreibe wichtige neue Regeln mit einer Beispielaufgabe auf<br />

Karteikarten. Du kannst sie dann später leicht finden und wiederholen.<br />

Lege dir auch zu den Regeln in diesem Heft Karteikarten an. Sie<br />

erkennst du an den Worten „Merke dir:“.<br />

Wenn du gar nicht mehr weiterkommst …<br />

Wenn du Aufgaben nicht lösen konntest, dann zeige dem Lehrer<br />

deine Versuche. Dadurch erkennt er leichter, wo du Probleme<br />

hast, und kann dir Hilfe geben.<br />

Bruch<br />

mal<br />

Bruch<br />

Bruch<br />

mal<br />

natürliche<br />

Zahl<br />

Bruch<br />

geteilt<br />

durch<br />

natürliche<br />

Zah<br />

Bruch<br />

geteilt<br />

durch<br />

Bruch<br />

Lerntipps<br />

47<br />

„Höchste Konzentration“<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


48<br />

Lerntest<br />

1. Dividiere und vergleiche.<br />

3<br />

a – : 4 =<br />

4 ........................................<br />

Vergleich: ..................... < .....................<br />

3<br />

und 4 : – =<br />

4 ........................................<br />

Vergleich: ..................... < .....................<br />

2<br />

b 5: – =<br />

5 ........................................<br />

und<br />

2<br />

– : 5 =<br />

5 ........................................<br />

2. Berechne.<br />

3 1<br />

a – : – =<br />

4 7 ............................................................................................................<br />

6 5<br />

b – : – =<br />

5 6 ............................................................................................................<br />

3. Berechne und kürze.<br />

6<br />

3 9<br />

a – : –– =<br />

8 16 ..........................................................................................................<br />

4 10<br />

b – : –– =<br />

5 16 ..........................................................................................................<br />

3 9<br />

c<br />

– : –– =<br />

7 21 ..........................................................................................................<br />

3<br />

4. Ein 9 m langer Steg soll aus – m langen Brettern zusammen gebaut werden.<br />

4<br />

3<br />

Wie viele Bretter werden benötigt?<br />

.............................................................................................................................<br />

1<br />

5. 2 – l Tee werden so in 10 Teegläser gefüllt, dass in jedem Glas die gleiche<br />

2<br />

Menge ist. Wie viel l Tee sind in jedem Glas?<br />

.............................................................................................................................<br />

Du kannst<br />

Du hast<br />

20 Punkte<br />

6<br />

2<br />

3<br />

erreichen.<br />

erreicht.<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


Lösungen 1<br />

S. 3 / 1 5 · 7; 3 · 2; 2 · 8<br />

S. 3 / 2<br />

7<br />

a) 5 · –<br />

8<br />

3<br />

b) 3 · –<br />

4<br />

2<br />

c) 3 · –<br />

9<br />

2<br />

d) 4 · –<br />

5<br />

8<br />

e) 2 · ––<br />

11<br />

1<br />

f) 3 · –<br />

3<br />

S. 4 / 3<br />

35<br />

a) ––<br />

8<br />

9<br />

b) –<br />

4<br />

6<br />

c) –<br />

9<br />

8<br />

d) –<br />

5<br />

16<br />

e) ––<br />

11<br />

3<br />

f) –<br />

3<br />

S. 4 / 4<br />

1 4<br />

a) – · 4 = –<br />

8 8<br />

3 6<br />

b) –– · 2 = ––<br />

10 10<br />

1 4<br />

c) – · 4 = –<br />

7 7<br />

5 10<br />

d) –– · 2 = ––<br />

16 16<br />

S. 4 / 5<br />

63<br />

a) ––<br />

8<br />

6<br />

b) –<br />

7<br />

32<br />

c) ––<br />

11<br />

54<br />

d) ––<br />

13<br />

S. 5 / 6<br />

48<br />

a) ––<br />

11<br />

u.<br />

48<br />

––<br />

11<br />

22<br />

b) ––<br />

7<br />

u.<br />

22<br />

––<br />

7<br />

S. 5 / 7 F = 15 T = 48<br />

A = 3 O = 7<br />

K = 4 R = 3<br />

Antwort: Multiplikation<br />

S. 5 / 8<br />

4<br />

a) –<br />

3<br />

5<br />

b) –<br />

2<br />

c) 4<br />

7<br />

d) –<br />

2<br />

S. 6 / 9<br />

S. 6 / 10<br />

S. 7 / 11<br />

S. 7 / 12<br />

S. 8 / 13<br />

S. 8 / 14<br />

Multiplikation und Division von Brüchen<br />

3<br />

a) ––<br />

10<br />

12<br />

b) ––<br />

35<br />

22<br />

c) –––<br />

105<br />

3<br />

d) ––<br />

35<br />

12<br />

e) ––<br />

35<br />

13 26<br />

f) –– oder ––<br />

49 98<br />

45<br />

g) ––<br />

88<br />

40<br />

h) –––<br />

117<br />

15<br />

a) ––<br />

28<br />

8<br />

b) ––<br />

15<br />

45<br />

c) ––<br />

88<br />

63<br />

d) ––<br />

40<br />

10<br />

e) ––<br />

18<br />

16<br />

f) ––<br />

20<br />

3<br />

– ;<br />

5<br />

4<br />

– ;<br />

3<br />

32<br />

–– ;<br />

15<br />

3<br />

– ;<br />

4<br />

3 1<br />

–– oder – ;<br />

12 4<br />

6<br />

–<br />

7<br />

1<br />

a) –<br />

4<br />

2<br />

b) –<br />

9<br />

4<br />

c) ––<br />

15<br />

2<br />

d) –<br />

5<br />

3<br />

e) –<br />

8<br />

3<br />

f) ––<br />

10<br />

x = 3; x = 2; x = 5; x = 10<br />

a) b) c) d) 8 2<br />

–<br />

3<br />

3<br />

–<br />

5<br />

5<br />

–<br />

9<br />

––<br />

15<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


Lösungen 2<br />

S. 8 / 15<br />

S. 9 / 16<br />

S. 9 / 17<br />

S. 9 / 18<br />

S. 10 / 19<br />

S. 10 / 20<br />

S. 10 / 21<br />

S. 10 / 22<br />

Lerntest 1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

6<br />

7<br />

1<br />

oberer Kasten: ––<br />

24<br />

1<br />

mittlerer Kasten: ––<br />

12<br />

1<br />

unterer Kasten: ––<br />

32<br />

24 135 16<br />

a) ––– ; ––– ; –––<br />

385 224 105<br />

3<br />

– ;<br />

4<br />

20<br />

–– ;<br />

21<br />

1<br />

– ;<br />

3<br />

3<br />

––<br />

20<br />

1<br />

– ;<br />

3<br />

3<br />

– ;<br />

8<br />

9<br />

––<br />

20<br />

11<br />

–– ;<br />

5<br />

51<br />

–– ;<br />

8<br />

17<br />

––<br />

3<br />

2 3 161<br />

4 – · 2 –– = –––<br />

3 10 15<br />

25 24 5 3<br />

–– · –– = – · – = 15<br />

8 5 1 1<br />

20 36 2 4<br />

–– · –– = – · – = 8<br />

9 10 1 1<br />

3<br />

a) –<br />

4<br />

4<br />

b) –<br />

3<br />

7<br />

c) –<br />

6<br />

1<br />

d) –<br />

3<br />

mittlere Zeile: 2<br />

3<br />

untere Zeile: 3 – ; 0;<br />

4<br />

6<br />

a) –<br />

7<br />

24<br />

b) ––<br />

29<br />

8<br />

a) ––<br />

15<br />

30<br />

b) ––<br />

77<br />

1<br />

a) ––<br />

12<br />

2<br />

b) –<br />

5<br />

6<br />

a) ––<br />

70<br />

15<br />

b) –––<br />

176<br />

1<br />

a) –<br />

8<br />

1<br />

b) ––<br />

14<br />

a) x = 1 b) x =<br />

a) 0 b) 14<br />

5<br />

– 2<br />

Multiplikation und Division von Brüchen<br />

11<br />

––<br />

18<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


Lösungen 3<br />

S. 13 / 1<br />

S. 13 / 2<br />

S. 13 / 3<br />

S. 14 / 4<br />

S. 14 / 5<br />

S. 15 / 6<br />

S. 15 / 7<br />

S. 15 / 8<br />

S. 16 / 9<br />

S. 16 / 10<br />

S. 16 / 11<br />

S. 17 / 12<br />

S. 17 / 13<br />

S. 17 / 14<br />

S. 17 / 15<br />

a) 1 b) 1 c) 1<br />

a) 8<br />

7<br />

b) –<br />

4<br />

4<br />

obere Zeile: 1; – ;<br />

3<br />

3<br />

–<br />

2<br />

mittlere Zeile:<br />

3<br />

– ; 1;<br />

4<br />

9<br />

–<br />

8<br />

untere Zeile:<br />

2<br />

– ;<br />

3<br />

8<br />

– ; 1<br />

9<br />

a) 0 b) 0 c) 0 d) 0 e) 0 f) 0<br />

a) 0 b) 0 c) 0 d) 0 e) 0<br />

1 2<br />

Inga bekommt mehr, da – > –– ist.<br />

6 15<br />

2 1 1<br />

– · – = ––<br />

5 4 10<br />

1<br />

––<br />

10<br />

b) ( ) 3<br />

–<br />

4<br />

7<br />

der Gesamtfigur sind rot und schraffiert.<br />

1 1<br />

– l; – km<br />

8 5<br />

2<br />

7<br />

c) ( ) 2<br />

–<br />

a) · · = ( ) 3<br />

– – – –<br />

3<br />

4<br />

4<br />

7<br />

4<br />

7<br />

3<br />

4<br />

8<br />

9<br />

3<br />

4<br />

4<br />

7<br />

3<br />

4<br />

d) ( ) 6<br />

–<br />

3<br />

4<br />

b) · = ( ) 2<br />

– – –<br />

c) ( ) 4<br />

= · · · d) · = ( ) 2<br />

– – – – – – – –<br />

1<br />

4<br />

16 1 9 81<br />

a) –––– b) –– c) ––– d) ––<br />

4761 27 121 16<br />

6<br />

a) ––<br />

11<br />

20<br />

b) ––<br />

3<br />

10<br />

c) ––<br />

7<br />

10<br />

d) ––<br />

11<br />

21<br />

e) ––<br />

2<br />

f) 36<br />

a) 2 km b) 12 km c) 48 kg d) 6 cm<br />

5<br />

e) – km<br />

8<br />

f) 16 t<br />

5<br />

a) – < 6<br />

2<br />

130<br />

b) ––– > 10<br />

3<br />

a) 3 b) 4 c) 12<br />

Multiplikation und Division von Brüchen<br />

2<br />

5<br />

3<br />

7<br />

2<br />

5<br />

3<br />

7<br />

2<br />

5<br />

3<br />

7<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


Lösungen 4<br />

S. 18 / 16<br />

S. 18 / 17<br />

S. 18 / 18<br />

S. 19 / 19<br />

S. 19 / 20<br />

S. 19 / 21<br />

S. 20 / 22<br />

S. 20 / 23<br />

S. 21 / 24<br />

S. 21 / 25<br />

6<br />

a) ––<br />

35<br />

5<br />

b) ––<br />

36<br />

c) 1<br />

1<br />

d) –<br />

5<br />

4<br />

e) –<br />

3<br />

15<br />

f) ––<br />

14<br />

1<br />

obere Zeile: –– ;<br />

16<br />

3<br />

–– ;<br />

32<br />

9<br />

––<br />

80<br />

1<br />

mittlere Zeile: – ;<br />

3<br />

1<br />

– ;<br />

2<br />

3<br />

–<br />

5<br />

2<br />

untere Zeile: – ;<br />

5<br />

3<br />

– ;<br />

5<br />

18<br />

––<br />

25<br />

1 1 1<br />

– · – = –<br />

4 2 8<br />

3 5 15 3<br />

–– · –– = ––– = ––<br />

10 10 100 20<br />

6 7 42 21<br />

–– · –– = ––– = ––<br />

10 10 100 50<br />

a) 2 b) 2 c) 4 d) 1 e) 5 f) 1<br />

24 12 7 64 8 4<br />

a) ––– b) –– c) –– d) –– e) ––– f) ––<br />

385 77 55 25 175 35<br />

roter Teppich: m · m = m2 = 9 m2 grüner Teppich: m · m = m2 = 8 m2 7 11 77 5<br />

– –– –– –<br />

2 4 8 8<br />

11 13 143 15<br />

–– –– ––– ––<br />

4 4 16 16<br />

Die Geschwister nehmen den roten Teppich.<br />

5<br />

–– ;<br />

14<br />

27<br />

–– ;<br />

28<br />

44<br />

–– ;<br />

21<br />

1<br />

– ;<br />

8<br />

8<br />

– ;<br />

3<br />

3<br />

–– ;<br />

32<br />

57<br />

–– ;<br />

80<br />

19<br />

–– ;<br />

40<br />

S U P E R<br />

obere Zeile:<br />

2. Zeile:<br />

3. Zeile:<br />

untere Zeile:<br />

2<br />

––<br />

21<br />

5<br />

––<br />

21<br />

10<br />

––<br />

21<br />

6<br />

––<br />

21<br />

Multiplikation und Division von Brüchen<br />

17<br />

–––<br />

168<br />

1<br />

– 4<br />

a) EASY: 190 Cent FAST: 200 Cent<br />

b) EASY: aufgerundet 4 € 13 Cent<br />

FAST: aufgerundet 3 € 53 Cent<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


S. 23 / 2<br />

Lösungen 5<br />

Multiplikation und Division von Brüchen<br />

Lerntest<br />

S. 22 / 1<br />

6<br />

a) ––<br />

35<br />

b) 8<br />

4<br />

c) ––<br />

21<br />

2<br />

8<br />

a) –––<br />

125<br />

1<br />

b) ––<br />

81<br />

3<br />

9<br />

a) –<br />

7<br />

36<br />

b) ––<br />

11<br />

14<br />

c) ––<br />

15<br />

4 a) 2<br />

2<br />

b) –<br />

3<br />

11<br />

c) ––<br />

2<br />

5<br />

51<br />

a) ––<br />

35<br />

82<br />

b) ––<br />

45<br />

209<br />

c) –––<br />

18<br />

6<br />

7<br />

a) ––<br />

15<br />

1<br />

b) –<br />

3<br />

S. 23 / 1<br />

24 6<br />

–– = – = 6<br />

4 1<br />

24 3<br />

3 ist der 8. Teil von 24, also ist –– = – = 3<br />

8 1<br />

S. 23 / 2<br />

12<br />

b) –– = 2<br />

6<br />

21<br />

c) ––<br />

4<br />

45<br />

d) –– = 5<br />

9<br />

16<br />

e) ––<br />

3<br />

200<br />

f) ––– = 20<br />

10<br />

15<br />

g) ––<br />

8<br />

36<br />

h) –– = 3<br />

12<br />

S. 24 / 3<br />

5<br />

– ;<br />

2<br />

4<br />

– ;<br />

3<br />

10<br />

––<br />

7<br />

2<br />

– ;<br />

3<br />

1<br />

– ;<br />

4<br />

3<br />

––<br />

10<br />

S. 24 / 4<br />

1<br />

– ;<br />

2<br />

1<br />

– ;<br />

3<br />

1<br />

– ;<br />

8<br />

1<br />

––<br />

15<br />

S. 24 / 5<br />

7 1<br />

– = 2 – ;<br />

3 3<br />

39 6<br />

–– = 3 –– ;<br />

11 11<br />

25 7<br />

–– = 1––<br />

18 18<br />

S. 24 / 6<br />

3<br />

– ;<br />

4<br />

35 8<br />

–– → –– ;<br />

8 35<br />

27 5<br />

–– → ––<br />

5 27<br />

S. 25 / 7<br />

8<br />

– ;<br />

5<br />

7<br />

– ; 8; 11<br />

4<br />

S. 25 / 8<br />

1 3 5 7 10<br />

a) – < – < – < – < ––<br />

9 9 9 9 9<br />

9<br />

b) – ;<br />

1<br />

9<br />

– ;<br />

3<br />

9<br />

– ;<br />

5<br />

9<br />

– ;<br />

7<br />

9<br />

––<br />

10<br />

9 9 9 9 9<br />

–– < – < – < – < –<br />

10 7 5 3 1<br />

S. 25 / 9 1; alle 1 Bruch · Reziprokes = 1<br />

S. 26 / 10<br />

4<br />

– ;<br />

5<br />

4 2<br />

– : 2 = –<br />

5 5<br />

S. 26 / 11<br />

1<br />

a) –<br />

4<br />

1<br />

b) –<br />

8<br />

3<br />

c) –<br />

4<br />

5<br />

d) –<br />

4<br />

3 1<br />

e) –– = ––<br />

42 14<br />

15 3<br />

f) –– = ––<br />

55 11<br />

8<br />

g) ––<br />

27<br />

DRACHEN<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


Lösungen 6<br />

Multiplikation und Division von Brüchen<br />

S. 27 / 12 a) b) c) d)<br />

S. 27 / 13 a) b) c) d) e) f)<br />

S. 27 / 14 a) b) c) d)<br />

S. 27 / 15 ; ; ; ;<br />

Je größer die natürliche Zahl, durch die ich teile, umso kleiner ist das<br />

Ergebnis.<br />

S. 28 / 16 a) b) c) d)<br />

S. 28 / 17 a) b) c)<br />

S. 28 / 18 obere Zeile: 2; 3; 4; 5 2. Zeile: 4; 6; 8; 10<br />

3. Zeile: 6; 9; 12; 15 untere Zeile: 8; 12; 16; 20<br />

S. 29 / 19 16<br />

S. 29 / 20 a) 6 b) 18 c) 36 d) e) f)<br />

S. 29 / 21 32; 8; ;<br />

S. 30 / 23 a) b) c) d)<br />

S. 30 / 24 obere Zeile: ; ; 2. Zeile: ; ; ;<br />

3. Zeile: ; ; 1; untere Zeile: ; ; ;<br />

S. 30 / 25 5; ; 1<br />

S. 31 / 26 und ; und ; 1 und 1<br />

S. 31 / 27 a) b) c) d) e) 9 f) g) 1<br />

S. 32 / 28 ; ; ; ;<br />

S. 32 / 29 a) < < < <<br />

b) : = · = : = · = : = · =<br />

: = · = : = · = 81<br />

2<br />

–<br />

7<br />

4<br />

–<br />

5<br />

2<br />

––<br />

13<br />

3<br />

––<br />

17<br />

1<br />

––<br />

18<br />

1<br />

––<br />

28<br />

1<br />

––<br />

68<br />

1<br />

––<br />

28<br />

1<br />

––<br />

24<br />

1<br />

––<br />

63<br />

5<br />

–<br />

8<br />

6<br />

–<br />

5<br />

3<br />

–<br />

7<br />

6<br />

––<br />

11<br />

1<br />

–<br />

5<br />

1<br />

––<br />

10<br />

1<br />

––<br />

15<br />

1<br />

––<br />

20<br />

1<br />

––<br />

25<br />

21<br />

––<br />

2<br />

16<br />

––<br />

5<br />

20<br />

––<br />

3<br />

33<br />

––<br />

7<br />

28<br />

––<br />

3<br />

286<br />

–––<br />

3<br />

2800<br />

––––<br />

3<br />

5<br />

–<br />

3<br />

20<br />

––<br />

7<br />

28<br />

––<br />

15<br />

32<br />

––<br />

5<br />

16<br />

––<br />

5<br />

2<br />

–<br />

9<br />

99<br />

––<br />

14<br />

14<br />

––<br />

9<br />

5<br />

–<br />

4<br />

8<br />

––<br />

15<br />

1<br />

–<br />

4<br />

4<br />

–<br />

3<br />

6<br />

–<br />

7<br />

4<br />

–<br />

7<br />

24<br />

––<br />

35<br />

10<br />

––<br />

7<br />

10<br />

––<br />

8<br />

5<br />

–<br />

6<br />

25<br />

––<br />

12<br />

11<br />

––<br />

5<br />

22<br />

––<br />

15<br />

44<br />

––<br />

25<br />

11<br />

––<br />

3<br />

3<br />

––<br />

14<br />

5 5<br />

– –<br />

4 4<br />

9 9<br />

–– ––<br />

14 14<br />

14<br />

––<br />

9<br />

5<br />

––<br />

32<br />

7<br />

––<br />

16<br />

2<br />

–<br />

5<br />

1<br />

–<br />

8<br />

3<br />

–<br />

5<br />

8<br />

–<br />

3<br />

3<br />

–<br />

4<br />

9<br />

–<br />

2<br />

3<br />

–<br />

2<br />

3 3 3 8 9<br />

– – – – –<br />

5 4 2 3 2<br />

3 5 3 3 9<br />

– – – – ––<br />

5 3 5 5 25<br />

3 4 3 3 9<br />

– – – – ––<br />

4 3 4 4 16<br />

3 2 3 3 9<br />

– – – – –<br />

2 3 2 2 4<br />

8 3 8 8 64<br />

– – – – ––<br />

3 8 3 3 9<br />

9 2 9 9<br />

– – – – ––<br />

2 9 2 2 4<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


Lösungen 7<br />

S. 32 / 30<br />

9 63<br />

7 · – = –– ;<br />

4 4<br />

9 9<br />

– · – =6;<br />

4 3<br />

3 · 7 7<br />

––– – = –– ;<br />

11 · 6 22<br />

23 14<br />

–– · –– = 46<br />

7 1<br />

S. 33 / 31 Der Quotient ist größer als der Dividend.<br />

3 1 3 15 3<br />

– : – = – · 5 = –– = 3 –<br />

4 5 4 4 4<br />

S. 33 / 32 a) 2 b) 1 c) 3 d) 4 Bei d) ist der Quotient am größten.<br />

S. 34 / 33 a) 2 b) 2 c) 1<br />

7<br />

d) –<br />

2<br />

5<br />

e) –<br />

2<br />

2<br />

f) –<br />

3<br />

7<br />

g) ––<br />

10<br />

10<br />

h) ––<br />

11<br />

12<br />

i) ––<br />

5<br />

15<br />

j) ––<br />

26<br />

S. 35 / 34<br />

3 1 3 30 1<br />

– : –– = – · 10 = –– = 7 –<br />

4 10 4 4 2<br />

S. 35 / 35 a) 6<br />

4<br />

b) –<br />

7<br />

3<br />

c) ––<br />

49<br />

2<br />

d) –<br />

3<br />

1<br />

e) –<br />

4<br />

7<br />

f) ––<br />

19<br />

3<br />

g) –<br />

4<br />

7<br />

h) ––<br />

12<br />

S. 35 / 36<br />

3<br />

– ;<br />

5<br />

1<br />

– ;<br />

2<br />

3<br />

– ;<br />

7<br />

3<br />

– ;<br />

8<br />

1<br />

– ;<br />

3<br />

3<br />

––<br />

11<br />

S. 36 / 37<br />

S. 37 / 38<br />

S. 37 / 39<br />

S. 38 / 40<br />

S. 38 / 41<br />

S. 38 / 42<br />

S. 38 / 43<br />

S. 39 / 44<br />

S. 39 / 45<br />

S. 39 / 46<br />

a) 12; 3;<br />

12<br />

–– 5<br />

9<br />

b) – ;<br />

2<br />

3<br />

– ;<br />

4<br />

9<br />

––<br />

14<br />

c) 7;<br />

7<br />

– ;<br />

6<br />

7<br />

––<br />

11<br />

35<br />

a) ––<br />

24<br />

104<br />

b) –––<br />

9<br />

294<br />

c) –––<br />

73<br />

43<br />

d) ––<br />

36<br />

e) 22<br />

35<br />

f) ––<br />

24<br />

96<br />

g) ––<br />

17<br />

h) 1<br />

8 Weingläser; 5 Saftgläser; 8 + 5 = 13 Gläser insgesamt<br />

a) 10 b) 50 c) 48<br />

= 12 = 3 = 2 = 1<br />

Eine 5 l-Dose für 20 €.<br />

9<br />

a) –<br />

2<br />

3<br />

b) –<br />

5<br />

c) 1<br />

30 36<br />

erste Zeile: 24; 9; 8; –– ; –– ; 7<br />

4 5<br />

32 48 56<br />

zweite Zeile: 32; 12; –– ; 10; –– ; ––<br />

3 5 6<br />

40 50 70<br />

dritte Zeile: 40; 15; –– ; –– ; 12; ––<br />

3 4 6<br />

72<br />

vierte Zeile: 48; 18; 16; 15; –– ; 14<br />

5<br />

b ist richtig.<br />

5;<br />

3<br />

– ;<br />

2<br />

5<br />

– ; 9<br />

2<br />

Multiplikation und Division von Brüchen<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


Lösungen 8<br />

S. 40 / 47 4 Filme<br />

S. 40 / 48 32 Rasenkantensteine<br />

S. 40 / 49<br />

1<br />

– l<br />

5<br />

S. 40 / 50<br />

3 3<br />

– m : 5 = –– m = 15 cm;<br />

4 20<br />

1<br />

–– m = 5 cm<br />

20<br />

S. 41 / 51 a ist richtig.<br />

S. 41 / 53 c ist richtig.<br />

S. 41 / 54 9 Liter Tee<br />

S. 42 / 56<br />

1<br />

a) – kg Beutel 7 Stücke<br />

2<br />

b) 14 Beutel<br />

S. 42 / 57<br />

2<br />

– von 6 € = 4 € = 400 Cent;<br />

3<br />

3 1<br />

– von 6 € = 4 – € = 450 Cent<br />

4 2<br />

S. 43 / 59<br />

128<br />

a) ––– und 12<br />

3<br />

128<br />

12 < –––<br />

3<br />

54 135<br />

b) –– und –––<br />

5 2<br />

54 135<br />

–– < –––<br />

5 2<br />

S. 44 / 60<br />

1<br />

7 – ;<br />

2<br />

5<br />

– ; 2<br />

2<br />

S. 44 / 61<br />

1 1 1<br />

– · – = –<br />

2 3 6<br />

1 1<br />

1· – = –<br />

2 2<br />

1 3 3<br />

– · – = ––<br />

4 4 16<br />

3 1 3<br />

– · – = ––<br />

4 4 16<br />

1 1<br />

1· – = –<br />

4 4<br />

S. 45 / 62<br />

1<br />

obere Zeile: –<br />

5<br />

3<br />

dritte Zeile: 1; 5; –<br />

2<br />

5 1 3<br />

vierte Zeile: – ; –– ; –<br />

4 12 8<br />

1 1<br />

fünfte Zeile: – ; ––<br />

5 15<br />

15<br />

sechste Zeile: 5; ––<br />

2<br />

5 1<br />

untere Zeile: – ; –<br />

2 6<br />

S. 45 / 63<br />

2<br />

a) –<br />

7<br />

3<br />

b) –<br />

4<br />

Lerntest<br />

S. 48 / 1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

Multiplikation und Division von Brüchen<br />

3 16<br />

a) –– und ––<br />

16 3<br />

3 16<br />

–– < ––<br />

16 3<br />

25 2<br />

b) –– und ––<br />

2 25<br />

2 25<br />

–– < ––<br />

25 2<br />

21<br />

a) ––<br />

4<br />

36<br />

b) ––<br />

25<br />

2<br />

a) –<br />

3<br />

12 m<br />

1<br />

– l<br />

4<br />

32<br />

b) ––<br />

25<br />

c) 1<br />

© vwv Volk und Wissen Verlag GmbH & Co. OHG, Berlin 2002


In dieser Reihe erscheinen auch:<br />

Englisch<br />

Grammar 5/6<br />

Verbs and Tenses I<br />

Bestellnr.511701-0<br />

Grammar 5/6<br />

Verbs and Tenses II<br />

Bestellnr.511702-9<br />

Grammar 5/6<br />

Verbs and Tenses III<br />

Bestellnr.511703-7<br />

chlorfrei<br />

· Umweltschonendes Papier ·<br />

ISBN 3-06-006009-6<br />

Deutsch<br />

1. Auflage<br />

5 4 3 2 1 / 05 04 03 02 01<br />

Alle Drucke dieser Auflage sind parallel nutzbar.<br />

Die letzte Zahl bedeutet das Jahr dieses Druckes.<br />

© Volk und Wissen Verlag GmbH & Co., Berlin 2001<br />

Printed in Germany<br />

Redaktion: Gesine Gerhardt<br />

Layout: Werksatz, Gräfenhainichen<br />

Einbandkonzeption: Atelier vwv<br />

Illustrationen: Manfred Bofinger<br />

Reihenkonzeption: P. Fischer Sternaux<br />

Druck und Binden: CS-Druck, Berlin<br />

Rechtschreibung 5/6<br />

Groß- und Kleinschreibung<br />

. Gleich und ähnlich<br />

klingende Laute<br />

Getrennt- und<br />

Zusammenschreibung<br />

Zeichensetzung<br />

Bestellnr.102409-3<br />

Rechtschreibung 5/6<br />

Lang und kurz gesprochene<br />

Vokale . s-Laute<br />

Worttrennung<br />

Bestellnr.102410-7<br />

Grammatik 5/6<br />

Das Wort<br />

Bestellnr.102416-6<br />

Mathematik<br />

Bruchrechnung 5/6<br />

Addition und Subtraktion<br />

Bestellnr.006008-8<br />

Bruchrechnung 5/6<br />

Dezimalbrüche<br />

Bestellnr.006016-9<br />

Teiler und Vielfache 5/6<br />

Teiler und Vielfache<br />

Teilbarkeitsregeln<br />

Primfaktorzerlegung . ggT . kgV<br />

Bestellnr.006004-5<br />

Volk und Wissen im Internet<br />

http://www.vwv.de/webtipp_mathe.html<br />

Dieses Werk ist in allen seinen Teilen<br />

urheberrechtlich geschützt.<br />

Jegliche Verwendung außerhalb der engen<br />

Grenzen des Urheberrechts bedarf der<br />

schriftlichen Zustimmung des Verlages.<br />

Dies gilt insbesondere für Vervielfältigungen,<br />

Mikroverfilmungen, Einspeicherung und<br />

Verarbeitung in elektronischen Medien sowie<br />

für Übersetzungen.<br />

Dieses Werk folgt der reformierten<br />

Rechtschreibung und Zeichensetzung.<br />

Währungsangaben erfolgen in Euro.

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!