25.04.2013 Aufrufe

Bedeutung und Verwendung der heimischen Waldgehölze

Bedeutung und Verwendung der heimischen Waldgehölze

Bedeutung und Verwendung der heimischen Waldgehölze

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Erfolgreiche ePaper selbst erstellen

Machen Sie aus Ihren PDF Publikationen ein blätterbares Flipbook mit unserer einzigartigen Google optimierten e-Paper Software.

<strong>Bedeutung</strong> <strong>und</strong> <strong>Verwendung</strong> <strong>der</strong> <strong>heimischen</strong> <strong>Waldgehölze</strong><br />

Kenntnisstand Dezember<br />

2001 Vorratsanteil<br />

gemäss<br />

LFI2 in<br />

%<br />

Holz <strong>und</strong> Holzprodukte Inhaltstoffe Nahrungsmittel<br />

Säge-<br />

R<strong>und</strong>holz-<br />

Preis<br />

2001<br />

SFR/m3<br />

Hausbau,<br />

massiv<br />

(Balken,<br />

Bretter,<br />

Rahmen,<br />

Täfer)<br />

Holz für Erd-<br />

<strong>und</strong> Wasserbau,<br />

Pfähle,<br />

Schwellen,<br />

Anlagen,<br />

Verbauungen<br />

Möbel,<br />

Deck-<br />

Furniere,<br />

Intarsien<br />

Geräte, Werkzeug,<br />

Gefässe,<br />

Instrumente,<br />

Spielzeug,<br />

Skulpturen<br />

Platten,<br />

Sperrholz,<br />

Blindholz,<br />

Spankörbe,<br />

Parkett<br />

Zellulose,<br />

Papier,<br />

Fasern,<br />

Holzwolle,<br />

Zündhölzer<br />

Brennholz<br />

(Brennwerte,<br />

Dichte)<br />

Holzkohle<br />

für<br />

Schiesspulver<br />

Harze,<br />

äther. Öle,<br />

Terpentin,<br />

Bindemittel<br />

Gerb- <strong>und</strong><br />

Farbstoffe,<br />

Flecht- <strong>und</strong><br />

Fasermaterial<br />

Tanne Abies alba 14.6 40 - 170 3 2 2 2 2 2 1 2 1<br />

Feldahorn Acer campestre 0.1 1 2 2 1 2 1 1<br />

schneeballblättriger Ahorn Acer opalus 0.0 2<br />

Spitzahorn Acer platanoides 0.1 50 - 400 1 3 2 1 2 1 1<br />

Bergahorn Acer pseudoplatanus 2.1 50 - 400 2 3 2 1 2 1 1<br />

Schwarzerle Alnus glutinosa 0.2 3 3 2 1 1 2 1 1<br />

Weisserle Alnus incana 0.3 1 1 2 2 2 1 2<br />

Grünerle, Alpenerle Alnus viridis 1 2<br />

Felsenmispel Amelanchier ovalis 2<br />

Berberitze, Sauerdorn Berberis vulgaris 1 1 1 1 1<br />

Hängebirke Betula pendula 0.5 1 2 2 1 2 1 2<br />

Moorbirke Betula pubescens 0.0 2 1 2<br />

Buchsbaum Buxus sempervirens 1<br />

Heidekraut Calluna vulgaris 2<br />

Hagebuche Carpinus betulus 0.2 1 3 1 3<br />

Kastanie Castanea sativa 1.1 1 3 2 1 1 2 2 1 3<br />

Alpenrebe Clematis alpina<br />

Waldrebe Clematis vitalba<br />

Blasenstrauch Colutea arboresens 1 1<br />

Kornelkirsche Cornus mas 1 1 2<br />

roter Hartriegel Cornus sanguinaea 1 1 1 1<br />

Hasel Corylus avellana 1 1 1 1 1 3<br />

Steinmispel Cotoneaster integerrimus<br />

Weissdorn Crataegus monogyna 1 3 1 2 1<br />

Seidelbast Daphne mezereum 1<br />

Erika Erica carnea<br />

Pfaffenhütchen Euonymus europaea 1 1 1<br />

Buche Fagus sylvatica 17.1 50 - 280 1 2 2 2 2 2 3 1 1 2 2<br />

Esche Fraxinus excelsior 2.8 50 - 350 1 3 3 2 3 1 1 1<br />

Mannaesche Fraxinus ornus 0.0 3 2<br />

Efeu He<strong>der</strong>a Helix 2<br />

Sanddorn Hippophaë rhamnoides 1 2<br />

Stechpalme Ilex aquifolium 0.0 1 1 1<br />

Nussbaum Juglans regia 0.0 1 3 3 1 3 1 1 3<br />

Wachol<strong>der</strong> Juniperus communis 1 1 2 2 2 3<br />

Alpen Goldregen Laburnum alpinum<br />

Goldregen Laburnum anagyroides 0.0<br />

Lärche Larix decidua 5.0 50 - 300 3 2 2 1 2 2 1 1<br />

Liguster Ligustrum vulgare 1 1<br />

rotes Geissblatt Lonicera xylosteum 1<br />

Wildapfel Malus sylvestris 0.0 3 2<br />

Hopfenbuche Ostrya carpinifolia 0.1 3<br />

Fichte Picea abies 47.6 50 - 180 3 2 2 1 3 1 2 2 2<br />

Arve Pinus cembra 0.6 3 2 2 1 2 1 1<br />

Bergföhre Pinus mugo 0.4 1 2 1 2 2 2<br />

Waldföhre Pinus sylvestris 3.1 50 - 220 2 2 2 1 2 2 2 3 2<br />

Silberpappel Populus alba 0.1 45 - 120 1 2 3 1 1<br />

Schwarzpappel Populus nigra 0.1 45 - 120 1 1 2 3 1 1 1 2<br />

Aspe Populus tremula 0.1 45 - 120 1 1 2 3 1 2 1<br />

Heilmittel<br />

Früchte,<br />

Gewürze,<br />

Zucker,<br />

Stärke,<br />

Eiweiss, Oel,<br />

Fett<br />

Urs-Beat Brändli, Eidg. Forschungsanstalt WSL 21.12.2001 Seite 1


<strong>Bedeutung</strong> <strong>und</strong> <strong>Verwendung</strong> <strong>der</strong> <strong>heimischen</strong> <strong>Waldgehölze</strong><br />

Kenntnisstand Dezember<br />

2001 Vorratsanteil<br />

gemäss<br />

LFI2 in<br />

%<br />

Holz <strong>und</strong> Holzprodukte Inhaltstoffe Nahrungsmittel<br />

Säge-<br />

R<strong>und</strong>holz-<br />

Preis<br />

2001<br />

SFR/m3<br />

Hausbau,<br />

massiv<br />

(Balken,<br />

Bretter,<br />

Rahmen,<br />

Täfer)<br />

Holz für Erd-<br />

<strong>und</strong> Wasserbau,<br />

Pfähle,<br />

Schwellen,<br />

Anlagen,<br />

Verbauungen<br />

Möbel,<br />

Deck-<br />

Furniere,<br />

Intarsien<br />

Geräte, Werkzeug,<br />

Gefässe,<br />

Instrumente,<br />

Spielzeug,<br />

Skulpturen<br />

Platten,<br />

Sperrholz,<br />

Blindholz,<br />

Spankörbe,<br />

Parkett<br />

Zellulose,<br />

Papier,<br />

Fasern,<br />

Holzwolle,<br />

Zündhölzer<br />

Brennholz<br />

(Brennwerte,<br />

Dichte)<br />

Holzkohle<br />

für<br />

Schiesspulver<br />

Harze,<br />

äther. Öle,<br />

Terpentin,<br />

Bindemittel<br />

Gerb- <strong>und</strong><br />

Farbstoffe,<br />

Flecht- <strong>und</strong><br />

Fasermaterial<br />

Kirschbaum Prunus avium 0.2 50 - 650 1 3 3 2 1 1 2<br />

Weichselkirsche, Felsenkirsche Prunus mahaleb<br />

Traubenkirsche Prunus padus 0.0 1 1 1 1 1<br />

Schwarzdorn Prunus spinosa 1 3 1 1 2<br />

Wildbirne Pyrus communis 0.0 3 2<br />

Zerreiche Quercus cerris 0.0 0.8 3<br />

Traubeneiche Quercus petraea 1.1 50 - 450 2 3 3 1 2 3 2 2 1<br />

Flaumeiche Quercus pubescens 0.1 3<br />

Stieleiche Quercus robur 0.8 50 - 450 2 3 3 1 2 3 2 2 1<br />

Kreuzdorn Rhamnus cathartica 1 1 1 2 1<br />

Faulbaum Rhamnus frangula 1 1 3 1 2<br />

Alpenrose Rhododendron ferrugineum<br />

Alpenjohannisbeere Ribes alpinum 1 2<br />

Stachelbeere Ribes uva-crispa 2<br />

Robinie Robinia pseudoacacia 0.1 3<br />

Heckenrose Rosa canina 1 1 1 2 3<br />

Brombeere Rubus fruticosus 2 3<br />

Himbeere Rubus idaeus 2 3<br />

Silberweide Salix alba 1 2 3 1 1 2 2<br />

Grossblättrige Weide Salix appendiculata<br />

Ohrweide Salix aurita 2<br />

Salweide Salix caprea 1 2 2 1 1 1 2<br />

Aschweide, Grauweide Salix cinérea 2<br />

Reifweide Salix daphnoides 1 2<br />

Lavendelweide Salix elaeagnos<br />

Bruchweide Salix fragilis 1 2 2<br />

Schweizer Weide Salis helvetica<br />

Schwarzweide Salix nigricans<br />

Purpurweide Salix purpurea 2 2<br />

Mandelweide Salix triandra 2 2<br />

Korbweide Salix viminalis 2 2<br />

schwarzer Hol<strong>und</strong>er Sambucus nigra 1 2 3<br />

roter Hol<strong>und</strong>er Sambucus racemosa 1 1<br />

Mehlbeer Sorbus aria 0.1 2 3 1 1<br />

Vogelbeer Sorbus aucuparia 0.1 1 1 2 1 2 2<br />

Speierling Sorbus domestica 2 2 3 1 2<br />

Elsbeere Sorbus torminalis 0.0 3 1 1<br />

Pimpernuss Staphylea pinnata 1<br />

Eibe Taxus baccata 0.1 2 2 3 1 3 2<br />

Winterlinde Tilia cordata 0.2 50 - 250 3 2 3 1 1 1 2 1<br />

Sommerlinde Tilia platyphyllos 0.2 50 - 250 3 2 3 1 1 1 2 1<br />

Feldulme Ulmus carpinifolia 0.0 40 - 270 2<br />

Bergulme Ulmus glabra 0.2 40 - 270 1 1 3 2 1 2 1 1<br />

Flatterulme Ulmus laevis 40 - 270 2<br />

Heidelbeere Vaccinium myrtillus 2 3<br />

wolliger Schneeball Viburnum lantana 1 1<br />

gemeiner Schneeball Viburnum opulus 1 1 1 1<br />

1 geeignet (erwähnt)<br />

2 typisch, sehr geeignet, häufig erwähnt<br />

3 beste Eignung, sehr gut, sehr gefragt<br />

Heilmittel<br />

Früchte,<br />

Gewürze,<br />

Zucker,<br />

Stärke,<br />

Eiweiss, Oel,<br />

Fett<br />

Urs-Beat Brändli, Eidg. Forschungsanstalt WSL 21.12.2001 Seite 2


<strong>Bedeutung</strong> <strong>und</strong> <strong>Verwendung</strong> <strong>der</strong> <strong>heimischen</strong> <strong>Waldgehölze</strong><br />

Nahrungsmittel Schutzwirkung Erholung Tierwelt<br />

Speisepilze(Mykorrhiza)<br />

Bienenweide,<br />

Honigtau<br />

Viehfutter<br />

(Laub,<br />

Früchte),<br />

früher<br />

Grünverbau,<br />

Lebendverbau,Bodenfestiger<br />

(Hänge,<br />

Gewässer)<br />

Ödlandbegrünung,Hochlagenaufforstung<br />

Humusbildner,Streuabbau:<br />

3<br />

rasch 2<br />

mittel 1<br />

langsam<br />

Schutzwald<br />

Lawine,<br />

Steinschlag<br />

Ziergehölz,<br />

Waldästhetik<br />

Garten-<br />

<strong>und</strong><br />

Landsch.<br />

gehölz<br />

typ.<br />

Alleebaum<br />

2 1 2 2 Abies alba Tanne<br />

1 2 1 1 3 2 2 2 1 1 1 Acer campestre Feldahorn<br />

1 2 Acer opalus schneeballblättriger Ahorn<br />

3 1 1 2 2 2 1 1 Acer platanoides Spitzahorn<br />

3.5 1 1 1 2 1 2 2 2 3 Acer pseudoplatanus Bergahorn<br />

1 0.5 1 1 3 2 1 2 1 2 Alnus glutinosa Schwarzerle<br />

1 0.5 1 1 3 2 1 1 1 Alnus incana Weisserle<br />

1 0.5 1 1 3 1 1 1 Alnus viridis Grünerle, Alpenerle<br />

1 1 1 Amelanchier ovalis Felsenmispel<br />

1 1 2 1 1 1 1 Berberis vulgaris Berberitze, Sauerdorn<br />

2 0.5 1 1 2 1 2 2 1 1 1 1 1 Betula pendula Hängebirke<br />

2 0.5 2 1 2 1 1 1 Betula pubescens Moorbirke<br />

1 2 1 Buxus sempervirens Buchsbaum<br />

3 1 1 2 1 Calluna vulgaris Heidekraut<br />

2 2 1 1 3 2 2 1 1 2 Carpinus betulus Hagebuche<br />

3 3 1 3 2 1 1 1 Castanea sativa Kastanie<br />

2 2 Clematis alpina Alpenrebe<br />

1 1 2 Clematis vitalba Waldrebe<br />

2 1 1 1 1 1 1 Colutea arboresens Blasenstrauch<br />

2 1 1 1 2 1 2 1 Cornus mas Kornelkirsche<br />

0.5 1 1 2 2 1 2 1 1 Cornus sanguinaea roter Hartriegel<br />

2 1.5 1 1 1 3 2 2 1 1 2 1 Corylus avellana Hasel<br />

2 2 1 Cotoneaster integerrimus Steinmispel<br />

2 1 1 1 2 1 2 1 2 1 1 Crataegus monogyna Weissdorn<br />

2 2 1 Daphne mezereum Seidelbast<br />

3 2 2 1 Erica carnea Erika<br />

0.5 1 1 2 2 1 2 1 1 Euonymus europaea Pfaffenhütchen<br />

3 1.5 1 2 2 2 2 1 1 Fagus sylvatica Buche<br />

1 1.5 2 1 3 2 2 2 Fraxinus excelsior Esche<br />

1.5 1 2 1 Fraxinus ornus Mannaesche<br />

2 1 2 1 1 1 1 He<strong>der</strong>a Helix Efeu<br />

0.5 1 1 2 2 1 1 Hippophaë rhamnoides Sanddorn<br />

2 1 2 1 1 Ilex aquifolium Stechpalme<br />

1 0.5 2 1 Juglans regia Nussbaum<br />

1 2 1 2 2 Juniperus communis Wachol<strong>der</strong><br />

1 1 1 2 1 Laburnum alpinum Alpen Goldregen<br />

2 1 1 2 1 Laburnum anagyroides Goldregen<br />

2 1 1 1 1 1 2 1 Larix decidua Lärche<br />

2 1 1 1 2 2 1 2 1 1 Ligustrum vulgare Liguster<br />

2 1 1 2 2 1 1 1 Lonicera xylosteum rotes Geissblatt<br />

2 1 2 1 1 2 1 Malus sylvestris Wildapfel<br />

2 2 Ostrya carpinifolia Hopfenbuche<br />

3 1 1 1 1 2 1 1 Picea abies Fichte<br />

2 1 1 1 2 1 1 Pinus cembra Arve<br />

2 1 1 1 2 2 Pinus mugo Bergföhre<br />

3 0.5 1 1 1 1 2 1 Pinus sylvestris Waldföhre<br />

1 0.5 1 1 2 1 Populus alba Silberpappel<br />

1 0.5 1 1 2 1 Populus nigra Schwarzpappel<br />

2 0.5 1 2 1 2 1 Populus tremula Aspe<br />

Urs-Beat Brändli, Eidg. Forschungsanstalt WSL 21.12.2001 Seite 3<br />

Salz- o.<br />

Schadstoffresist.<br />

Insekten:<br />

Nahrung<br />

Lebensraum<br />

Vögel:<br />

Nahrung<br />

Schutz<br />

Kleinsäuger:Lebensraum,<br />

Futter<br />

Wild:<br />

Äsung<br />

(Knospen,<br />

Laub,<br />

Rinde)<br />

Fegebaum<br />

Deckung


<strong>Bedeutung</strong> <strong>und</strong> <strong>Verwendung</strong> <strong>der</strong> <strong>heimischen</strong> <strong>Waldgehölze</strong><br />

Nahrungsmittel Schutzwirkung Erholung Tierwelt<br />

Speisepilze(Mykorrhiza)<br />

Bienenweide,<br />

Honigtau<br />

Viehfutter<br />

(Laub,<br />

Früchte),<br />

früher<br />

Grünverbau,<br />

Lebendverbau,Bodenfestiger<br />

(Hänge,<br />

Gewässer)<br />

Ödlandbegrünung,Hochlagenaufforstung<br />

Humusbildner,Streuabbau:<br />

3<br />

rasch 2<br />

mittel 1<br />

langsam<br />

Schutzwald<br />

Lawine,<br />

Steinschlag<br />

Ziergehölz,<br />

Waldästhetik<br />

Garten-<br />

<strong>und</strong><br />

Landsch.<br />

gehölz<br />

typ.<br />

Alleebaum<br />

Salz- o.<br />

Schadstoffresist.<br />

4 1 2 1 1 2 2 1 1 1 1 Prunus avium Kirschbaum<br />

2 1 1 1 1 Prunus mahaleb Weichselkirsche, Felsenkirsche<br />

0.5 1 3 1 2 1 2 1 2 Prunus padus Traubenkirsche<br />

2.5 1 1 1 2 2 1 1 2 1 Prunus spinosa Schwarzdorn<br />

0.5 1 1 1 1 1 2 2 1 Pyrus communis Wildbirne<br />

2 0.5 1 1 Quercus cerris Zerreiche<br />

3 0.5 2 1 2 1 2 1 2 1 1 2 Quercus petraea Traubeneiche<br />

2 0.5 2 1 1 1 Quercus pubescens Flaumeiche<br />

3 0.5 2 1 2 1 2 2 2 1 1 2 Quercus robur Stieleiche<br />

1 1 1 2 1 1 1 1 Rhamnus cathartica Kreuzdorn<br />

2 1 1 2 1 1 2 1 2 Rhamnus frangula Faulbaum<br />

1 2 Rhododendron ferrugineum Alpenrose<br />

1 2 1 1 2 1 Ribes alpinum Alpenjohannisbeere<br />

2 1 1 1 1 Ribes uva-crispa Stachelbeere<br />

3 1 3 2 1 1 1 Robinia pseudoacacia Robinie<br />

1 1 1 2 2 1 1 1 Rosa canina Heckenrose<br />

2 1 1 2 1 2 Rubus fruticosus Brombeere<br />

3 2 2 2 Rubus idaeus Himbeere<br />

3 1 2 1 2 2 1 2 1 1 1 Salix alba Silberweide<br />

2 2 1 1 Salix appendiculata Grossblättrige Weide<br />

2 2 2 2 2 1 2 Salix aurita Ohrweide<br />

4 1 1 1 2 1 2 1 1 1 2 Salix caprea Salweide<br />

3 2 1 2 1 1 1 1 Salix cinérea Aschweide, Grauweide<br />

3.5 2 2 2 1 1 1 Salix daphnoides Reifweide<br />

2 2 2 2 1 1 Salix elaeagnos Lavendelweide<br />

2 2 1 1 1 Salix fragilis Bruchweide<br />

2 2 1 1 Salis helvetica Schweizer Weide<br />

2 2 1 1 Salix nigicans Schwarzweide<br />

3.5 2 1 2 2 2 1 Salix purpurea Purpurweide<br />

2 1 2 1 1 1 Salix triandra Mandelweide<br />

3 2 1 2 2 1 1 Salix viminalis Korbweide<br />

0.5 1 1 3 1 1 2 1 3 1 2 Sambucus nigra schwarzer Hol<strong>und</strong>er<br />

1 3 1 2 1 3 1 3 Sambucus racemosa roter Hol<strong>und</strong>er<br />

2 1 1 1 1 2 2 1 1 1 Sorbus aria Mehlbeer<br />

2 1 1 1 1 1 2 2 2 1 3 2 3 Sorbus aucuparia Vogelbeer<br />

2 1 2 1 1 1 Sorbus domestica Speierling<br />

2 2 1 1 Sorbus torminalis Elsbeere<br />

0.5 2 Staphylea pinnata Pimpernuss<br />

2 1 2 1 1 1 Taxus baccata Eibe<br />

1 2.5 1 1 2 1 2 2 1 1 1 1 Tilia cordata Winterlinde<br />

1 2.5 1 1 1 2 1 2 2 1 1 Tilia platyphyllos Sommerlinde<br />

1 1 3 2 1 1 Ulmus carpinifolia Feldulme<br />

1 1 1 3 2 1 2 1 2 Ulmus glabra Bergulme<br />

1 3 2 1 1 1 Ulmus laevis Flatterulme<br />

3 1 1 Vaccinium myrtillus Heidelbeere<br />

1 1 1 2 1 1 1 1 1 Viburnum lantana wolliger Schneeball<br />

1 1 1 2 2 1 2 1 1 Viburnum opulus gemeiner Schneeball<br />

1 = 1 - 2 Speisepilzarten 1 = bewurzelte Pflanzen<br />

2 = 3 - 10 Speisepilzarten 2 = Pflanzenteile, Stecklinge<br />

3 = mehr als 10 Speisepilzarten<br />

Urs-Beat Brändli, Eidg. Forschungsanstalt WSL 21.12.2001 Seite 4<br />

Insekten:<br />

Nahrung<br />

Lebensraum<br />

Vögel:<br />

Nahrung<br />

Schutz<br />

Kleinsäuger:Lebensraum,<br />

Futter<br />

Wild:<br />

Äsung<br />

(Knospen,<br />

Laub,<br />

Rinde)<br />

Fegebaum<br />

Deckung

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!