16.11.2014 Aufrufe

Formelheft der 8C (pdf)

Formelheft der 8C (pdf)

Formelheft der 8C (pdf)

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.

YUMPU macht aus Druck-PDFs automatisch weboptimierte ePaper, die Google liebt.

<strong>Formelheft</strong><br />

<strong>der</strong> <strong>8C</strong><br />

('11/'12)<br />

zuletzt geän<strong>der</strong>t am 19.3.‘12<br />

Fiona Aschenbrenner<br />

Paul Brandauer<br />

Alwin Dürrer<br />

Angelina E<strong>der</strong><br />

Konrad Estermann<br />

Maximilian Heim<br />

Katharina Höck<br />

Christina Hörhager<br />

Fabian Janiczek<br />

Christina John<br />

Christina Jurkeit<br />

Maximilian Kimmel<br />

Eva Knörnschild<br />

Christina Kohl<br />

Thomas Kriesche<br />

Sarah Leitner<br />

Julia Nageler<br />

Sarah Neumann<br />

Alena Paschke<br />

Benedikt Pfeil<br />

Felix Pfluger<br />

Susanne Pleyer<br />

Maximilian Radford<br />

Julian Scheiblegger<br />

Florian Schroll<br />

Patrick Schwaighofer<br />

Milan Stojanovic<br />

Connor Troger<br />

Claudia Tschallener<br />

Shkurte Uka


Kap. 1 Potenzen; Kap. 2 Gleichungen S.2<br />

1 Potenzen<br />

a, b IR + ; r, s IR; k Z; m, n IN<br />

a 0 = 1; a 1 = a a -n =<br />

n<br />

1 1 = <br />

a<br />

n<br />

a<br />

1<br />

a<br />

n<br />

= n a<br />

k<br />

a<br />

n<br />

= n<br />

a k = n a<br />

k<br />

a r · a s = a r+s<br />

a r : a s = a r-s<br />

(a r ) s = a r·s (a·b) r = a r · b r<br />

a <br />

<br />

b<br />

r<br />

=<br />

a<br />

b<br />

r<br />

r<br />

n<br />

k<br />

a =<br />

<br />

k<br />

nm<br />

km<br />

n m n<br />

m<br />

a =<br />

a<br />

n a = n a k<br />

n<br />

a b = n a · n b<br />

n<br />

a a<br />

n = b n<br />

b<br />

a<br />

a, b, c IR<br />

(a + b)² = a² + 2·a·b + b² (a – b)² = a² – 2·a·b + b²<br />

(a + b)³ = a³ + 3·a²·b + 3·a·b² + b³ (a – b)³ = a³ – 3·a²·b + 3·a·b² – b³<br />

(a + b + c)² = a² + b² + c² + 2·a·b + 2·a·c + 2·b·c<br />

a² – b² = (a – b) · (a + b) a² + b² = nicht zerlegbar<br />

a³ – b³ = (a – b) · (a² + a·b + b²) a³ + b³ = (a + b) · (a² – a·b + b²)<br />

a 4 – b 4 = (a² + b²) · (a² – b²) = (a² + b²) · (a + b) · (a – b)<br />

2 Gleichungen<br />

quadratische Gleichungen<br />

p, q, b, c IR; a IR \ {0}<br />

p p<br />

x² + p·x + q = 0 x 1/2 = q<br />

2 4<br />

b <br />

a·x² + b·x + c = 0 x 1/2 =<br />

b<br />

2<br />

2<br />

2 a<br />

4 a c


Kap. 2 Gleichungen; Kap. 3 Komplexe Zahlen S.3<br />

Satz von Vieta:<br />

x 1 , x 2 sind Lösungen einer quadratischen Gleichung x² + p·x + q = 0<br />

Es gilt: 1. x² + p·x + q = (x – x 1 ) · (x – x 2 )<br />

2. x 1 + x 2 = - p<br />

3. x 1 · x 2 = q<br />

Gleichungen dritten Grades (Cardan’sche Formel)<br />

r, s, t <br />

x³ + r·x² + s·x + t = 0 Substitution: x = y – 3<br />

r<br />

p <br />

3 <br />

y³ + p·y + q = 0 y 1 = 3<br />

3<br />

3<br />

q <br />

2 <br />

2<br />

q<br />

2<br />

p <br />

<br />

3 <br />

3<br />

q <br />

<br />

2 <br />

2<br />

<br />

q<br />

2<br />

an<strong>der</strong>e Gleichungen (höheren Grades)<br />

exakte Lösung durch:<br />

Herausheben gemeinsamer Faktoren (x, x 2 , …)<br />

Substitution (x 2 = u, x 3 = u, sin(x) = u, …)<br />

Probieren (mit Wertetabelle)<br />

… anschließend Polynomdivision<br />

näherungsweise Lösung durch: Intervallschachtelung<br />

3 Komplexe Zahlen<br />

z = a + bi a, b und i² = -1<br />

Regula falsi x n+1 = x n – f(x ) f(x ) ∙f(x n )<br />

Newton’sches Näherungsverf. x n+1 = x n – f'(x )<br />

x<br />

n<br />

n<br />

<br />

<br />

x<br />

n1<br />

n1<br />

f(x )<br />

n<br />

n<br />

z = r =<br />

2<br />

a b<br />

2<br />

a = r cos <br />

arg z = [0°;360°[<br />

tan = a<br />

b<br />

b = r sin <br />

z = r (cos + i sin ) = (r;)<br />

(r 1 ; 1 ) · (r 2 ; 2 ) = (r 1 · r 2 ; 1 + 2 )<br />

(r1;<br />

1)<br />

(r ; )<br />

2<br />

2<br />

<br />

=<br />

<br />

<br />

r 1<br />

; 1<br />

2<br />

r2<br />

<br />

(r;) n = (r n ; n·)<br />

n <br />

r<br />

n<br />

n <br />

( r; ) = ;


Kap. 4 Logarithmus; Kap. 5 Folgen und Reihen S.4<br />

4 Logarithmus<br />

a IR + \ {1}; u, v IR + ; k IR; n IN; x IR<br />

a x = u x = a log(u)<br />

a log(a) = 1<br />

a log(a 2 ) = 2<br />

a log(<br />

a 1 ) = -1<br />

a log(1) = 0<br />

a log(u·v) = a log(u) + a log(v)<br />

a log(<br />

v u ) = a log(u) – a log(v)<br />

a log(u k ) = k·alog(u)<br />

a log( n u ) =<br />

n1 ·alog(u)<br />

10 log(a) = lg(a) … am TI: „log(a)“<br />

e log(a) = ln(a) … am TI: „ln(a)“<br />

Berechnen von Logarithmen mit beliebiger Basis:<br />

a log(u) =<br />

1<br />

ln(a)<br />

·ln(u)<br />

a log(u) =<br />

1<br />

10 ·10 log(u)<br />

log(a)<br />

5 Folgen, Reihen<br />

Arithmetische Folge: a n = a n – 1 + k = a 1 + (n – 1)·k mit k IR<br />

Arithmetische Reihe:<br />

s n = a 1 + a 2 + … + a n = 2n<br />

·(a 1 + a n ) = 2n<br />

·[2·a 1 + (n – 1)·k]<br />

Geometrische Folge: b n = b n – 1 · q = b 1 · q (n – 1) mit q IR \ {0}<br />

Geometrische Reihe: s n = b 1 · b 2 · … · b n = b 1·<br />

n<br />

1 q<br />

1 q<br />

mit q 1<br />

lim<br />

n<br />

s n =<br />

b 1<br />

1 q<br />

mit q < 1<br />

p<br />

Jährliche Verzinsung: K n = K·(1 + 100<br />

Vierteljährliche Verzinsung: K n = K·(1 + p<br />

400<br />

)<br />

n<br />

) 4n<br />

Tägliche Verzinsung: K n = K·(1 +<br />

pn<br />

100<br />

Augenblicksverzinsung: K n = K· e<br />

p<br />

36 000<br />

) 360n<br />

Wachstumsprozesse/Zerfallsprozesse:<br />

Exponentielles Wachstum: P(t) = A ·<br />

k t<br />

e <br />

Begrenztes Wachstum: P(t) = G – A ·<br />

Logistisches Wachstum: P(t) =<br />

Gkt<br />

k t<br />

e <br />

Gkt<br />

G A e<br />

1 A e


Kap. 6 Funktionen S.5<br />

6 Funktionen<br />

Gerade:<br />

Konstante Funktion:<br />

f 1 (x) = d<br />

Inhomogene lineare Funktion:<br />

f 2 (x) = k·x+d<br />

Homogene lineare Funktion:<br />

f 3 (x) = k·x<br />

Parabel:<br />

Quadratische Funktion f 1 (x) = x²:<br />

Scheitel S(0/0); nach oben offen<br />

Allgemeine quadratische Funktion<br />

f 2 (x) = a·x² + b·x + c<br />

f 2 (x) = a·(x² + ab ·x) + c<br />

2<br />

b<br />

4a<br />

f 2 (x) = a·(x² + ab ·x +<br />

2<br />

) + c –<br />

f 2 (x) = a· 2<br />

<br />

b<br />

x + b<br />

c <br />

2<br />

2a<br />

4a<br />

2<br />

b b<br />

Scheitel: S<br />

c <br />

2a<br />

4a<br />

b 2<br />

4a<br />

a > 0 … nach oben offen; a < 0 … n. unten offen; a = 0 … keine Parabel! (Gerade)<br />

Potenzfunktion:<br />

f(x) = a·x n<br />

f 1 (x) = x 4<br />

f 2 (x) = x 3<br />

mit a IR; n Z<br />

ähnl. für n IN g<br />

ähnl. für n IN u<br />

f 3 (x) = x -1 ähnl. für n Z -<br />

Wurzelfunktion:<br />

f(x) = n x<br />

f 4 (x) =<br />

x<br />

mit n IN<br />

Exponentialfunktion:<br />

f 5 (x) = e x Basis e = 2,718<br />

gerade Funktion: f(-x) = f(x)<br />

ungerade Funktion: f(-x) = -f(x)


Kap. 7 Aussagen und Mengen S.6<br />

7 Aussagen und Mengen<br />

Schreibweise für Aussagen:<br />

Mengenschreibweise:<br />

A, B ... Aussagen A, B ... Mengen:<br />

A’ ... Negation von A A’ ... Komplement von A:<br />

w.A., f.A. ... wahre bzw. falsche Aussagen G, { } ... Grundmenge bzw. leere Menge:<br />

... und ... o<strong>der</strong> ... Vereinigung ... Durchschnitt:<br />

A B = B A<br />

A B = B A<br />

A B = B A<br />

A B = B A<br />

(A B) C = A (B C) A B C = A B C<br />

(A B) C = A (B C) (A B) C = A (B C)<br />

A (A B) = A<br />

A (A B) = A<br />

A (A B) = A<br />

A (A B) = A<br />

A ( B c) = (A B) (A c) A (B C) = (A B) (A C)<br />

A ( B c) = (A B) (A c) A (B C) = (A B) (A C)<br />

A f.A. = A<br />

A w.A. = A<br />

A { } = A<br />

A G = A<br />

A A´ = w.A.<br />

A A´ = G<br />

A A´ = f.A. A A´ = { }<br />

A A = A<br />

A A = A<br />

A A = A<br />

A A = A<br />

A w.A. = w.A.<br />

A G = G<br />

A f.A. = f.A. A { } = { }<br />

( A´ )´ = A ( A´ )´ = A<br />

f.A.´ = w.A.<br />

{ } ´ = G<br />

w.A.´ = f.A. G´ = { }<br />

(A B)´ = A´ B´ (A B)´ = A´ B´<br />

(A B)´ = A´ B´ (A B)´ = A´ B`


Kap. 8 Ebene Figuren S.7<br />

8 Ebene Figuren<br />

A … Flächeninhalt<br />

u … Umfang<br />

Rechtwinkliges Dreieck:<br />

A =<br />

a b<br />

2<br />

a² + b² = c² [Satz d. Pythagoras]<br />

h² = p·q [Höhensatz]<br />

a² = p·c, b² = q·c [Kathetensatz]<br />

Gleichseitiges Dreieck:<br />

A =<br />

a 2 <br />

4<br />

3<br />

a<br />

h = 3<br />

2<br />

Allgemeines Dreieck:<br />

A =<br />

a h<br />

2<br />

a<br />

b h<br />

=<br />

2<br />

b<br />

c h<br />

=<br />

2<br />

c<br />

Heron’sche Flächenformel: A = s (s a) (s<br />

b) (s<br />

c)<br />

, wobei s =<br />

a b c<br />

A<br />

Umkreisradius: r =<br />

Inkreisradius: =<br />

4 A<br />

s<br />

a b c<br />

2<br />

Kreis: A = r²· u = 2·r·<br />

Kreissektor: A =<br />

b r<br />

2<br />

=<br />

r 2 <br />

360<br />

Kreisbogen: b =<br />

r <br />

180<br />

<br />

Ellipse:<br />

A = a·b·


Kap. 8 Ebene Figuren S.8<br />

Rechteck:<br />

A = a · b u = 2·a + 2·b<br />

Quadrat:<br />

A = a² u = 4·a d = a· 2<br />

Parallelogramm:<br />

A =<br />

a ha<br />

= hb<br />

b u = 2·a + 2·b<br />

Raute (Rhombus):<br />

A =<br />

a h =<br />

e f<br />

2<br />

u = 4·a<br />

Trapez:<br />

A =<br />

( a c) h<br />

2<br />

Deltoid:<br />

A =<br />

e f<br />

2


Kap. 9 Körper S.9<br />

9 Körper<br />

G … Inhalt <strong>der</strong> Grundfläche<br />

M … Inhalt <strong>der</strong> Mantelfläche<br />

O … Inhalt <strong>der</strong> Oberfläche<br />

V … Volumen<br />

h … Höhe<br />

r … Radius<br />

Gerades Prisma:<br />

O = 2·G + M<br />

V = G·h<br />

Qua<strong>der</strong>:<br />

O = 2·(a·b + a·c + b·c)<br />

V = a·b·c<br />

Pyramide<br />

(beliebige<br />

Grundfläche):<br />

O = G + M<br />

G h<br />

V =<br />

3<br />

Würfel:<br />

O = 6·a²<br />

V = a³<br />

Raumdiagonale d = a· 3<br />

Drehkegel:<br />

O = r²· + r··s<br />

r 2 h<br />

V =<br />

3<br />

M = r··s<br />

Drehzylin<strong>der</strong>:<br />

O = 2·r²· + 2·r··h<br />

V = r²··h<br />

M = 2·r··h<br />

Drehkegelstumpf:<br />

O = r 1 ²+r 2 ²+(r 1 +r 2 )s<br />

M = (r 1 +r 2 )s<br />

h<br />

V = ·(r 2 1 +r 1 r 2 +r 2 2 )<br />

3<br />

Kugel:<br />

O = 4·r²·<br />

3<br />

4 r <br />

V =<br />

3<br />

Kugelsegment:<br />

(Kugelmütze)<br />

O = 2·r··h + 2·<br />

h 2<br />

V = ·(3·r – h)<br />

3<br />

Querschnitt:<br />

Kugelschichte:<br />

O = 2rh + 2 1 + 2 2 <br />

h<br />

V = ·(3 2 1 +3 2 2 +h 2 )<br />

6


Kap. 10 Trigonometrie - Winkelfunktionen S.10<br />

10 Trigonometrie - Winkelfunktionen<br />

Gegenkathete<br />

sin() = Hy potenuse<br />

Bogen-/Winkelmaß:<br />

Ankathete<br />

cos() = Hy potenuse<br />

[rad] =<br />

<br />

<br />

180<br />

grad<br />

<br />

tan() =<br />

Gegenkathete<br />

Ankathete<br />

sin 2 () + cos 2 () = 1 tan() =<br />

sin( )<br />

cos( )<br />

Sinus-, Kosinus- und Tangenswerte beson<strong>der</strong>er Winkel:<br />

0° 30° 45° 60° 90° 120° 135° 150° 180° 210° 225° 240° 270° 300° 315° 330° 360°<br />

sin() 0<br />

cos() 1<br />

tan() 0<br />

1<br />

2<br />

3<br />

2<br />

3<br />

3<br />

2<br />

2<br />

2<br />

2<br />

3<br />

2<br />

1<br />

2<br />

1<br />

3<br />

2<br />

2<br />

2<br />

1<br />

2<br />

1 2 3<br />

0 - - - 2 2 2<br />

1 3 ∞ - 3 -1 -<br />

3<br />

3<br />

1 2 3<br />

0 - - - 2 2 2<br />

-1 -<br />

0<br />

3 1 - -<br />

2 22<br />

2<br />

3<br />

3<br />

-1 -<br />

0<br />

3 1 - -<br />

2 22<br />

2<br />

1<br />

2<br />

2<br />

2<br />

1 3 ∞ - 3 -1 -<br />

3<br />

2<br />

3<br />

3<br />

0<br />

1<br />

0<br />

sin(180° – ) = sin()<br />

sin(180° + ) = - sin()<br />

sin(360° – ) = - sin()<br />

sin(360° + ) = sin()<br />

sin(- ) = - sin()<br />

sin(90° – ) = cos()<br />

sin( + 90°) = cos()<br />

cos(180° – ) = - cos()<br />

cos(180° + ) = - cos()<br />

cos(360° – ) = cos()<br />

cos(360° + ) = cos()<br />

cos(- ) = cos()<br />

cos(90° – ) = sin()<br />

cos( + 90°) = sin()<br />

tan(180° – ) = - tan()<br />

tan(180° + ) = tan()<br />

tan(360° – ) = - tan()<br />

tan(360° + ) = tan()<br />

tan(- ) = - tan()<br />

1. Summensatz:<br />

sin( ) = sin() cos() cos() sin()<br />

cos( ) = cos() cos() sin() sin()<br />

sin(2) = 2 sin() cos()<br />

cos(2) = cos 2 () – sin 2 ()<br />

tan( ) =<br />

tan( )<br />

tan( )<br />

1 tan( ) tan( )<br />

tan(2) =<br />

2tan( )<br />

1 tan<br />

2 ( )<br />

Sinussatz:<br />

Kosinussatz:<br />

a<br />

= b<br />

= c<br />

sin( ) sin( ) sin( )<br />

a 2 = b 2 + c 2 – 2·b·c·cos()<br />

b 2 = a 2 + c 2 – 2·a·c·cos()<br />

c 2 = a 2 + b 2 – 2·a·b·cos()<br />

Flächeninhalt: A =<br />

b c sin( )<br />

2<br />

=<br />

a c sin( )<br />

2<br />

=<br />

a b sin( )<br />

2<br />

Heron’sche Flächenformel: A = s (s a) (s<br />

b) (s<br />

c)<br />

, wobei s =<br />

a b c<br />

2


Kap. 11 Vektorrechnung S.11<br />

11 Vektorrechnung<br />

Ortsvektoren in Ebene und Raum:<br />

OA = a =<br />

ax<br />

<br />

<br />

<br />

ay<br />

<br />

OA = a =<br />

ax<br />

<br />

<br />

ay<br />

<br />

<br />

az<br />

<br />

Addition, Subtraktion, Skalarmultiplikation (k IR):<br />

geg.: a =<br />

a b =<br />

ax<br />

<br />

<br />

<br />

ay<br />

<br />

ax<br />

<br />

<br />

<br />

ay<br />

<br />

k · a = k ·<br />

<br />

; b =<br />

bx<br />

<br />

<br />

<br />

by<br />

<br />

ax<br />

<br />

<br />

<br />

ay<br />

<br />

=<br />

bx<br />

<br />

<br />

<br />

by<br />

<br />

=<br />

a<br />

<br />

<br />

a<br />

x<br />

y<br />

k<br />

a<br />

<br />

<br />

k a<br />

x<br />

y<br />

b<br />

b<br />

Skalarprodukt, Betrag, Einheitsvektor, Winkel:<br />

<br />

<br />

<br />

x<br />

y<br />

<br />

<br />

<br />

a =<br />

a b =<br />

k · a = k ·<br />

ax<br />

<br />

<br />

ay<br />

<br />

<br />

az<br />

<br />

ax<br />

bx<br />

<br />

<br />

ay<br />

by<br />

<br />

<br />

a<br />

<br />

z bz<br />

<br />

ax<br />

<br />

<br />

ay<br />

<br />

<br />

az<br />

<br />

; b =<br />

=<br />

bx<br />

<br />

<br />

by<br />

<br />

<br />

bz<br />

<br />

ax<br />

bx<br />

<br />

<br />

ay<br />

by<br />

<br />

<br />

az<br />

bz<br />

<br />

k<br />

ax<br />

<br />

<br />

k<br />

ay<br />

<br />

<br />

k<br />

az<br />

<br />

=<br />

a · b = a x · b x + a y · b y<br />

a · b = a x · b x + a y · b y + a z · b z<br />

ax<br />

<br />

ax<br />

<br />

<br />

2 2<br />

2 2 2<br />

a = <br />

= ax<br />

ay<br />

a = ay<br />

= ax<br />

ay<br />

az<br />

ay<br />

<br />

<br />

az<br />

<br />

a<br />

a 0 =<br />

cos() =<br />

a<br />

b<br />

<br />

IaIIbI<br />

IaI<br />

insbeson<strong>der</strong>e: a · b = 0 ( a ,b ) = 90°<br />

Vektorprodukt (nur im Raum):<br />

a b =<br />

ax<br />

<br />

<br />

ay<br />

<br />

<br />

az<br />

<br />

<br />

bx<br />

<br />

<br />

by<br />

<br />

<br />

bz<br />

<br />

a<br />

<br />

= <br />

a<br />

b a b <br />

<br />

<br />

a<br />

y<br />

x<br />

b<br />

x<br />

b<br />

z<br />

y<br />

z<br />

a<br />

a<br />

z<br />

y<br />

b<br />

z<br />

b<br />

y<br />

x<br />

x


Kap. 12 Analytische Geometrie S.12<br />

12 Analytische Geometrie<br />

Punkte:<br />

a , b , c ... Ortsvektoren <strong>der</strong> Punkte A, B, C (in <strong>der</strong> Ebene o<strong>der</strong> im Raum)<br />

Vektor von A nach B:<br />

AB = OB – OA = b – a<br />

Abstand zweier Punkte A und B: AB = AB = b – a =<br />

<br />

(b a)<br />

2<br />

Mittelpunkt <strong>der</strong> Strecke AB: OM = 21 ·( a + b )<br />

Schwerpunkt eines Dreiecks ABC: OS = 31 ·( a + b + c )<br />

Teilungspunkt einer Strecke AB im Verhältnis p zu q:<br />

OT = a +<br />

p<br />

p q<br />

·(b – a ) =<br />

q<br />

p q<br />

· a +<br />

p<br />

p q<br />

·b<br />

Flächeninhalt - Rauminhalte:<br />

Parallelogramm:<br />

2<br />

2<br />

A = a b (ab)<br />

2<br />

2<br />

Dreieck:<br />

2<br />

A = 21 · a b (ab)<br />

2<br />

Parallelepiped:<br />

V = ( a b )· c <br />

Tetrae<strong>der</strong>:<br />

V = 61 ·( a b )· c <br />

Geraden (in <strong>der</strong> Ebene):<br />

g … Gerade<br />

g … Richtungsvektor von g<br />

n … Normalvektor von g<br />

OA , OB … Ortsvektoren <strong>der</strong> Punkte A, B<br />

Parameterdarstellung: g: OX = OA + s· g (A g)<br />

o<strong>der</strong>: g: OX = OA + s· AB (A, B g)<br />

parameterfreie Form/Normalvektorform: g: n · OX = n · OA (A g)<br />

(nur für Geraden im IR ², also in <strong>der</strong> Ebene)


Kap. 12 Analytische Geometrie S.13<br />

Geraden (im Raum):<br />

Es gibt keine Normalvektorform.<br />

g … Gerade g … Richtungsvektor von g OA , OB … Ortsvektoren <strong>der</strong> Punkte A, B<br />

Parameterdarstellung: g: OX = OA + s· g (A g)<br />

Ebenen:<br />

o<strong>der</strong>: g: OX = OA + s· AB (A, B g)<br />

… Ebene<br />

a , b … Richtungsvektoren von <br />

n … Normalvektor von <br />

OA , OB, OC … Ortsvektoren <strong>der</strong> Punkte A, B, C<br />

Parameterdarstellung: : OX = OA + s·a + t·b (A )<br />

o<strong>der</strong>: : OX = OA + s· AB + t· AC (A, B, C )<br />

Kugel:<br />

parameterfreie Form/Normalvektorform: : n · OX = n · OA (A )<br />

Kreis und Kugel:<br />

Kreis:<br />

(x – x m ) 2 + (y – y m ) 2 = r 2 (x – x m ) 2 + (y – y m ) 2 + (z – z m ) 2 = r 2<br />

k = { X IR 2 | XM = r = konst.}<br />

k = { X IR 3 | XM = r = konst.}<br />

Kegelschnitte (Ellipse, Hyperbel, Parabel):<br />

Ellipse: ell = { X IR 2 | XF 1 + XF 2 = 2a = konst.}<br />

F 1 , F 2 IR 2 (Brennpunkte)<br />

1. Hauptlage: b 2 x 2 + a 2 y 2 = a 2 b 2 e 2 = a 2 – b 2<br />

2. Hauptlage: a 2 x 2 + b 2 y 2 = a 2 b 2 e 2 = a 2 – b 2<br />

Hyperbel: hyp = { X IR 2 | l XF 1 – XF2<br />

l = 2a = konst.} F 1 , F 2 IR 2 (Brennpunkte)<br />

1. Hauptlage: b 2 x 2 – a 2 y 2 = a 2 b 2 e 2 = a 2 + b 2<br />

2. Hauptlage: -a 2 x 2 + b 2 y 2 = a 2 b 2 e 2 = a 2 + b 2<br />

Parabel: par = { X IR 2 | XF = Xl } F, l IR 2 (l = Leitgerade)<br />

1. Hauptlage: y 2 = 2px p = 2e<br />

2. Hauptlage: x 2 = 2py bzw. y =<br />

x 2<br />

2p<br />

p = 2e


Kap. 12 Analytische Geometrie; Kap. 13 Differentialrechnung S.14<br />

Für den TI-Voyage definierte Befehle:<br />

Betrag eines Vektors:<br />

( dotp(vek, vek)) betrag(vek)<br />

Einheitsvektor:<br />

vek/betrag(vek) einh(vek)<br />

Von Punk1 in Richtung Punkt2 einen bestimmten Abstand abtragen:<br />

vek1+disteinh(vek2-vek1) abtr(vek1,vek2,dist)<br />

Winkel zwischen zwei Vektoren:<br />

cos -1 (dotP(vek1,vek2)/(betrag(vek1)betrag(vek2))) winkel(vek1,vek2)<br />

Ebene durch drei Punkte:<br />

dotP(crossP(vek2-vek1,vek3-vek1),xyzvek)=dotP(crossP(vek2-vek1,vek3-vek1),vek1) <br />

ebene3p(vek1,vek2,vek3)<br />

Ebene durch Punkt und Normalvektor:<br />

dotP(vek1,xyzvek)=dotP(vek1,vek2) ebenenp(vek1,vek2)<br />

Schnitt Ebene,Gerade → man erhält Parameter:<br />

solve(ebene,param)x=dotP(gerade,[[1][0][0]]) and y=dotP(gerade,[[0][1][0]]) and z=dotP(gerade,[[0][0][1]]) <br />

schnegs(ebene,gerade,param)<br />

Halbierungspunkt :<br />

(vek1+vek2)/2 halbp(vek1,vek2)<br />

Symmetrieebene:<br />

ebenenp(vek2-vek1,halbp(vek1,vek2)) sym(vek1,vek2)<br />

xyz-Vektor (ist reserviert):<br />

[[x][y][z]] xyzvek<br />

Kreuzprodukt:<br />

crossP(vek1,vek2)<br />

Skalarprodukt:<br />

dotP(vek1,vek2)<br />

13 Differentialrechnung<br />

Ableitungsfunktionen:<br />

konstante Funktion f(x) = c f’(x) = 0<br />

lineare Funktion f(x) = k∙x + d f’(x) = k<br />

Potenzfunktion f(x) = x n f’(x) = n∙x n-1<br />

Exponentialfunktion f(x) = e x f’(x) = e x<br />

Exponentialfunktion (Basis a) f(x) = a x f’(x) = a x ∙ln(a)<br />

natürlicher Logarithmus f(x) = ln(x)<br />

1<br />

f’(x) = x<br />

Logarithmus (Basis a) f(x) = a log(x) f’(x) =<br />

1<br />

x ln(a)


Kap. 13 Differentialrechnung; Kap. 14 Kosten-/Preistheorie; Kap. 15 Integralrechnung S.15<br />

Sinusfunktion f(x) = sin(x) f’(x) = cos(x)<br />

Kosinusfunktion f(x) = cos(x) f’(x) = -sin(x)<br />

Tangensfunktion f(x) = tan(x) f’(x) =<br />

Ableitungsregeln:<br />

1<br />

2<br />

cos (x)<br />

Summen-/Differenzenregel f(x) = g(x) ± h(x) f’(x) = g’(x) ± h’(x)<br />

konstante Faktoren (k IR) f(x) = k∙g(x) f’(x) = k∙g’(x)<br />

Produktregel f(x) = g(x)∙h(x) f’(x) = g’(x)∙h(x) + g(x)∙h’(x)<br />

Quotientenregel f(x) =<br />

g(x)<br />

h(x)<br />

g'(x)<br />

h(x)<br />

g(x) h'(x)<br />

f’(x) =<br />

2<br />

[h(x)]<br />

Kettenregel f(x) = g(h(x)) f’(x) = g’(h(x))∙h’(x)<br />

14 Kosten-/Preistheorie<br />

Kosten:<br />

degressive Kosten lineare Kosten progressive Kosten<br />

K’’(x) < 0 K’’(x) = 0 K’’(x) > 0<br />

Stückkosten = Kosten einer Mengeneinheit: K (x)<br />

=<br />

Erlös/Gewinn:<br />

p … Stückpreis (fixer Preis)<br />

Erlösfunktion: E(x) = x∙p(x)<br />

Elastizität: =<br />

15 Integralrechnung<br />

Stammfunktionen:<br />

K(x)<br />

x<br />

p(x) … Nachfragefunktion (variabler Stückpreis)<br />

Gewinnfunktion: G(x) = E(x) – K(x)<br />

p(x)<br />

x p' (x)<br />

konstante Funktion f(x) = d F(x) = d∙x + C<br />

lineare Funktion f(x) = k∙x + d F(x) =<br />

kx<br />

2<br />

2<br />

+ d∙x + C<br />

Potenzfunktion f(x) = x n F(x) =<br />

n1<br />

x<br />

n1<br />

+ C<br />

Son<strong>der</strong>fall: f(x) = x<br />

1<br />

F(x) = ln |x| + C<br />

Exponentialfunktion f(x) = e x F(x) = e x + C<br />

Exponentialfunktion (Basis a) f(x) = a x F(x) =<br />

a x<br />

ln(a)<br />

+ C<br />

natürlicher Logarithmus f(x) = ln(x) F(x) = x∙ln(x) – x + C<br />

Logarithmus (Basis a) f(x) = a log(x) F(x) =<br />

xln(x)<br />

x<br />

ln(a)<br />

+ C<br />

Sinusfunktion f(x) = sin(x) F(x) = - cos(x) + C


Kap. 15 Integralrechnung; Kap. 16 Kombinatorik S.16<br />

Kosinusfunktion f(x) = cos(x) F(x) = sin(x) + C<br />

Tangensfunktion f(x) = tan(x) F(x) = - ln |cos(x)| + C<br />

Integrationsregeln:<br />

Summen-/Differenzenregel f(x) = g(x) ± h(x) F(x) = G(x) ± H(x)<br />

konstante Faktoren (k IR) f(x) = k∙g(x) F(x) = k∙G(x)<br />

bestimmtes Integral:<br />

b<br />

f (x)dx = F(b) – F(a)<br />

a<br />

Anwendungen <strong>der</strong> Integralrechnung:<br />

Q(x) … Querschnittsfunktion<br />

Rotationskörper (um die x-Achse)<br />

Rotationskörper (um die y-Achse)<br />

b<br />

V = Q (x)dx<br />

a<br />

b<br />

V = ∙ [<br />

f(x)] 2 dx<br />

a<br />

f(b)<br />

V = ∙ <br />

f(a)<br />

1<br />

2<br />

[ f (y)] dy (f -1 =Umkehrfunkt.)<br />

Länge eines Kurvenbogens von f(x): l = 1 [f' (x)] 2 dx<br />

Länge eines Kurvenbogens von<br />

<br />

<br />

<br />

x(t)<br />

y(t)<br />

2<br />

<br />

2<br />

: l = [ x' (t)] [y' (t)]<br />

<br />

Mantelfläche eines Rotationskörpers um die x-Achse: M = 2 f (x) <br />

Schwerpunkt bei Rotation um die x-Achse: =<br />

Schwerpunkt eines Flächenstücks: =<br />

16 Kombinatorik<br />

t<br />

t<br />

1<br />

b<br />

a<br />

b<br />

2<br />

dt<br />

1 [f' (x)] 2 dx<br />

a<br />

b<br />

2<br />

x [f(x)] dx<br />

a<br />

b<br />

2<br />

[f(x)] dx<br />

a<br />

b<br />

b<br />

2<br />

x f(x) dx [f(x)] dx<br />

a<br />

=<br />

a<br />

b<br />

b<br />

f(x) dx<br />

2 f(x) dx<br />

a<br />

a<br />

n! = n∙(n-1)∙(n-2)∙ … ∙3∙2 0! = 1 n IN\{0}, k IN, n≥k<br />

n n!<br />

=<br />

k k! (nk)!<br />

=<br />

n (n1)<br />

(n2)<br />

...(n<br />

k1)<br />

k(k1)<br />

(k2)<br />

...<br />

32<br />

n <br />

=<br />

n <br />

n<br />

=1<br />

0 (a ± b) n =<br />

n<br />

∙a n ∙b 0 ±<br />

0 <br />

<br />

n ∙a n-1<br />

<br />

∙b 1 +<br />

1 <br />

n <br />

=<br />

n <br />

n 1<br />

=n 1 <br />

<br />

n ∙a n-2<br />

<br />

∙b 2 ±<br />

2 <br />

<br />

<br />

n = n<br />

k n k<br />

<br />

<br />

n ∙a n-3<br />

<br />

∙b 3 + … 3 +/± <br />

<br />

n ∙a 0<br />

<br />

∙b n<br />

n


Kap. 16 Kombinatorik; Kap. 17 Wahrscheinlichkeitsrechnung S.17<br />

Ermitteln <strong>der</strong> Anzahl möglicher Stichproben:<br />

n Elemente werden angeordnet:<br />

n! Möglichkeiten<br />

Von n Elementen werden k Elemente mit Zurücklegen ausgewählt:<br />

Es gibt n k geordnete und<br />

n<br />

k 1<br />

<br />

k <br />

ungeordnete Stichproben.<br />

Von n Elementen werden k Elemente ohne Zurücklegen ausgewählt:<br />

Es gibt<br />

n!<br />

(nk)!<br />

geordnete und<br />

n<br />

<br />

k<br />

<br />

ungeordnete Stichproben.<br />

17 Wahrscheinlichkeitsrechnung<br />

E, E 1 , E 2 … Ereignisse E’ … Gegenereignis … Ereignisraum<br />

E 1 E 2 … E 1 o<strong>der</strong> E 2 E 1 E 2 … E 1 und E 2<br />

P(E) = W(E) … Wahrscheinlichkeit des Ereignisses E<br />

P(E 1 |E 2 ) … Wahrscheinlichkeit von E 1 , wenn E 2 eingetreten ist<br />

Rechenregeln für Wahrscheinlichkeiten:<br />

P(E’) = 1 – P(E) P(E 1 E 2 ) = P(E 1 ) + P(E 2 ) – P(E 1 E 2 )<br />

P(E 1 E 2 ) = P(E 1 ) + P(E 2 )<br />

, wenn E 1 und E 2 einan<strong>der</strong> ausschließen<br />

P(E 1 E 2 ) = P(E 1 )∙ P(E 2 |E 1 ) = P(E 2 )∙ P(E 1 |E 2 )<br />

P(E 1 E 2 ) = P(E 1 )∙P(E 2 )<br />

, wenn E 1 und E 2 voneinan<strong>der</strong> unabhängig sind<br />

Zufallsvariablen, Wahrscheinlichkeitsverteilungen:<br />

X … Zufallsvariable<br />

V(X), 2 … Varianz<br />

E(X), … Erwartungswert<br />

, V … Standardabweichung<br />

E(X) = a 1 ∙P(X=a 1 ) + a 2 ∙P(X=a 2 ) + a 3 ∙P(X=a 3 ) + … + a k ∙P(X=a k )<br />

V(X) = (a 1 – E(X)) 2 ∙P(X=a 1 ) + (a 2 – E(X)) 2 ∙P(X=a 2 ) + … + (a k – E(X)) 2 ∙P(X=a k )<br />

Binomialverteilung:<br />

P(X=k) = b n;p (k) =<br />

<br />

<br />

n ∙p k<br />

<br />

∙(1–p) (n–k) = E(X) = n∙p ² = V(X) = n∙p∙(1–p)<br />

k <br />

Hypergeometrische Verteilung:<br />

P(X=k) =<br />

K<br />

N<br />

K <br />

<br />

k n k <br />

N<br />

<br />

n <br />

Normalverteilung:<br />

E(X) = n∙ N<br />

K<br />

V(X) = n∙ N<br />

K ∙<br />

K N n<br />

1 ∙<br />

N N 1


Kap. 16 Wahrscheinlichkeitsrechnung S.18<br />

1 <br />

x 2<br />

(x) = e<br />

2<br />

2<br />

(z) =<br />

1<br />

<br />

2<br />

z<br />

<br />

<br />

e<br />

2<br />

x<br />

<br />

2<br />

dx<br />

(-z) = 1 – (z)<br />

P(X≤a) =<br />

<br />

<br />

a <br />

P(X≥a) = 1 – <br />

a <br />

P(a≤X≤b) = <br />

<br />

b <br />

– <br />

<br />

<br />

a <br />

<br />

Stetigkeitskorrektur bei Approximation <strong>der</strong><br />

Binomialverteilung durch die Normalverteilung:<br />

Lineare Interpolation zur<br />

Berechnung von Zwischenwerten:<br />

P(a≤X≤b) =<br />

<br />

(z) = ( z ) +<br />

b 0,5 a 0,5 <br />

– <br />

<br />

<br />

z z<br />

0,01<br />

(( z ) – ( z ))<br />

z .00 .01 .02 .03 .04 .05 .06 .07 .08 .09<br />

0.0 .50000 .50399 .50798 .51197 .51595 .51994 .52392 .52790 .53188 .53586<br />

0.1 .53983 .54380 .54776 .55172 .55567 .55962 .56356 .56749 .57142 .57535<br />

0.2 .57926 .58317 .58706 .59095 .59483 .59871 .60257 .60642 .61026 .61409<br />

0.3 .61791 .62172 .62552 .62930 .63307 .63683 .64058 .64431 .64803 .65173<br />

0.4 .65542 .65910 .66276 .66640 .67003 .67364 .67724 .68082 .68439 .68793<br />

0.5 .69146 .69497 .69847 .70194 .70540 .70884 .71226 .71566 .71904 .72240<br />

0.6 .72575 .72907 .73237 .73565 .73891 .74215 .74537 .74857 .75175 .75490<br />

0.7 .75804 .76115 .76424 .76730 .77035 .77337 .77637 .77935 .78230 .78524<br />

0.8 .78814 .79103 .79389 .79673 .79955 .80234 .80511 .80785 .81057 .81327<br />

0.9 .81594 .81859 .82121 .82381 .82639 .82894 .83147 .83398 .83646 .83891<br />

1.0 .84134 .84375 .84614 .84849 .85083 .85314 .85543 .85769 .85993 .86214<br />

1.1 .86433 .86650 .86864 .87076 .87286 .87493 .87698 .87900 .88100 .88298<br />

1.2 .88493 .88686 .88877 .89065 .89251 .89435 .89617 .89796 .89973 .90147<br />

1.3 .90320 .90490 .90658 .90824 .90988 .91149 .91309 .91466 .91621 .91774<br />

1.4 .91924 .92073 .92220 .92364 .92507 .92647 .92785 .92922 .93056 .93189<br />

1.5 .93319 .93448 .93574 .93699 .93822 .93943 .94062 .94179 .94295 .94408<br />

1.6 .94520 .94630 .94738 .94845 .94950 .95053 .95154 .95254 .95352 .95449<br />

1.7 .95543 .95637 .95728 .95818 .95907 .95994 .96080 .96164 .96246 .96327<br />

1.8 .96407 .96485 .96562 .96638 .96712 .96784 .96856 .96926 .96995 .97062<br />

1.9 .97128 .97193 .97257 .97320 .97381 .97441 .97500 .97558 .97615 .97670<br />

2.0 .97725 .97778 .97831 .97882 .97932 .97982 .98030 .98077 .98124 .98169<br />

2.1 .98214 .98257 .98300 .98341 .98382 .98422 .98461 .98500 .98537 .98574<br />

2.2 .98610 .98645 .98679 .98713 .98745 .98778 .98809 .98840 .98870 .98899<br />

2.3 .98928 .98956 .98983 .99010 .99036 .99061 .99086 .99111 .99134 .99158<br />

2.4 .99180 .99202 .99224 .99245 .99266 .99286 .99305 .99324 .99343 .99361<br />

2.5 .99379 .99396 .99413 .99430 .99446 .99461 .99477 .99492 .99506 .99520<br />

2.6 .99534 .99547 .99560 .99573 .99585 .99598 .99609 .99621 .99632 .99643<br />

2.7 .99653 .99664 .99674 .99683 .99693 .99702 .99711 .99720 .99728 .99736<br />

2.8 .99744 .99752 .99760 .99767 .99774 .99781 .99788 .99795 .99801 .99807<br />

2.9 .99813 .99819 .99825 .99831 .99836 .99841 .99846 .99851 .99856 .99861<br />

3.0 .99865 .99869 .99874 .99878 .99882 .99886 .99889 .99893 .99897 .99900<br />

3.1 .99903 .99906 .99910 .99913 .99916 .99918 .99921 .99924 .99926 .99929<br />

3.2 .99931 .99934 .99936 .99938 .99940 .99942 .99944 .99946 .99948 .99950<br />

3.3 .99952 .99953 .99955 .99957 .99958 .99960 .99961 .99962 .99964 .99965<br />

3.4 .99966 .99968 .99969 .99970 .99971 .99972 .99973 .99974 .99975 .99976<br />

3.5 .99977 .99978 .99978 .99979 .99980 .99981 .99981 .99982 .99983 .99983<br />

3.6 .99984 .99985 .99985 .99986 .99986 .99987 .99987 .99988 .99988 .99989<br />

3.7 .99989 .99990 .99990 .99990 .99991 .99991 .99992 .99992 .99992 .99992<br />

3.8 .99993 .99993 .99993 .99994 .99994 .99994 .99994 .99995 .99995 .99995<br />

3.9 .99995 .99995 .99996 .99996 .99996 .99996 .99996 .99996 .99997 .99997<br />

4.0 .99997 .99997 .99997 .99997 .99997 .99997 .99998 .99998 .99998 .99998<br />

p = 0.5000 0.7500 0.8000 0.9000 0.9500 0.9750 0.9900 0.9950 0.9975 0.9990<br />

z p = 0.0000 0.6745 0.8416 1.2816 1.6449 1.9600 2.3263 2.5758 2.8070 3.0902

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!