21.11.2012 Aufrufe

Wichtige Formeln für Grundlagen E-Technik 2 * Zu Kap. 1 - SLabusch

Wichtige Formeln für Grundlagen E-Technik 2 * Zu Kap. 1 - SLabusch

Wichtige Formeln für Grundlagen E-Technik 2 * Zu Kap. 1 - SLabusch

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.

YUMPU macht aus Druck-PDFs automatisch weboptimierte ePaper, die Google liebt.

Martin Lechler Seite 1/13 03.08.2004<br />

<strong>Zu</strong> <strong>Kap</strong>. 1:<br />

<strong>Wichtige</strong> <strong>Formeln</strong> <strong>für</strong> <strong>Grundlagen</strong> E-<strong>Technik</strong> 2 *<br />

� ideale Spannungsquelle:<br />

R = 0 bzw. → ∞<br />

� ideale Stromquelle:<br />

i<br />

G i<br />

S1-5<br />

R → ∞ bzw. = 0<br />

� Maschenregel:<br />

N<br />

∑ U n<br />

n=<br />

1<br />

� Knotenregel:<br />

N<br />

∑ I n<br />

n=<br />

1<br />

<strong>Zu</strong> <strong>Kap</strong>. 2:<br />

i<br />

= 0<br />

= 0<br />

G i<br />

S1-5<br />

Vorzeichen beachten! S1-6<br />

Vorzeichen beachten! S1-7<br />

� Umwandlung von einer Spannungsquelle in eine Stromquelle:<br />

Kurzschluss am Ausgang.<br />

U<br />

U= 0→ I = = I<br />

KS<br />

q<br />

Zi<br />

q<br />

� Umwandlung von einer Stromquelle in eine Spannungsquelle:<br />

Leerlauf am Ausgang.<br />

1<br />

Z<br />

Y<br />

wobei i = ; S2-2<br />

i<br />

I<br />

I= 0→ U = = U<br />

LL<br />

q<br />

Yi<br />

q


Martin Lechler Seite 2/13 03.08.2004<br />

<strong>Zu</strong> <strong>Kap</strong>. 3:<br />

Wechselstrombetrieb:<br />

� Effektivwert der Spannung:<br />

� Effektivwert des Stromes:<br />

� Leistung S3-6:<br />

o Am Widerstand R:<br />

� 2<br />

t0+ T<br />

2 1 U�<br />

U = u²(t)dt U<br />

T ∫ = =<br />

2<br />

2 �I<br />

I = = I<br />

2<br />

1 2<br />

� 1 U 1<br />

P = U⋅ �I= = �I<br />

R; P = 0; P = P<br />

2 2 R 2<br />

W b s W<br />

o An der Induktivität L:<br />

1 2<br />

� 1<br />

P = 0; P = U⋅ �I= ωL⋅ �I<br />

; P = P<br />

2 2<br />

W b S b<br />

o Am Kondensator C:<br />

� � 2<br />

1 1<br />

P = 0; P =− U⋅ �I=−<br />

ωC⋅ U ; P = P<br />

2 2<br />

W b s b<br />

� Mittelwert der Momentanleistung(Wirkleistung):<br />

� Blindleistung:<br />

� Scheinleistung:<br />

1<br />

P �<br />

w = U⋅�I⋅cos( ϕu −ϕ i) = Ueff ⋅Ieff ⋅cos ϕ,<br />

[W]<br />

2<br />

1<br />

P �<br />

b = U⋅�I⋅sin( ϕu −ϕ i) = Ueff ⋅Ieff ⋅sin ϕ,<br />

[VA]<br />

2<br />

P = U ⋅ I = P + P , [VA]<br />

2 2<br />

s eff eff w b<br />

� Bedingungen <strong>für</strong> max. Wirkleistung:<br />

*<br />

o bei Spannungsquelle: Zi =<br />

Za<br />

t<br />

0<br />

eff<br />

eff<br />

,


Martin Lechler Seite 3/13 03.08.2004<br />

o bei Stromquelle:<br />

verfügbare Wirkleistung:<br />

P<br />

WV<br />

Yi = Ya<br />

2 2<br />

1 U� q 1 �Iq<br />

= =<br />

8Re(Z) 8Re(Y)<br />

� Leistungsübertragung:<br />

1<br />

P U<br />

� Wirkungsgrad:<br />

<strong>Zu</strong> <strong>Kap</strong>. 4:<br />

i i<br />

� 2<br />

a<br />

w = q<br />

2 2<br />

2 (Ri + R a) + (Xi + X a)<br />

R<br />

P 4R R<br />

η= =<br />

P (R R ) (X X )<br />

w i a<br />

wv i + a<br />

2<br />

+ i + a<br />

2<br />

Leistungsanpassung:<br />

� 4.2 Satz von Tellegen:<br />

*<br />

!<br />

*<br />

i = a<br />

Z Z<br />

⎛I⎞ 1<br />

T<br />

⎜ ⎟<br />

U ⋅ I= ( U1 U2 U3) ⋅<br />

⎜<br />

I2⎟ = 0<br />

⎜I⎟ ⎝ 3 ⎠<br />

� 4.3 Umkehr-Satz (Reziprozitäts-Theorem):<br />

<strong>Formeln</strong> 3.14 u. 3.17<br />

1b 1a 2b 2a 1a 1b 2a 2b<br />

Formel 3.13<br />

Formel 3.18<br />

U ⋅ I + U ⋅ I = U ⋅ I + U ⋅ I<br />

Formel 4.12


Martin Lechler Seite 4/13 03.08.2004<br />

Y<br />

Y<br />

Y<br />

Z<br />

Z<br />

Z<br />

12<br />

� Stern-Dreieck-Konvertierung<br />

23<br />

13<br />

� Dreieck-Stern-Konvertierung:<br />

10<br />

20<br />

30<br />

Z Z<br />

=<br />

∑ Z<br />

Z Z<br />

=<br />

∑ Z<br />

Z Z<br />

=<br />

Z<br />

12 13<br />

12 23<br />

13 23<br />

∑<br />

wobei<br />

Z= Z + Z + Z<br />

∑<br />

Y Y<br />

=<br />

∑ Y<br />

Y Y<br />

=<br />

∑ Y<br />

Y Y<br />

=<br />

Y<br />

10 20<br />

20 30<br />

10 30<br />

wobei<br />

Y= Y + Y + Y<br />

∑<br />

∑<br />

10 20 30<br />

12 13 23<br />

<strong>Zu</strong> <strong>Kap</strong>. 6 Maschenstromverfahren:<br />

→<br />

� Matrixdarstellung:<br />

o Verknüpfung von Zweigströmen und Maschenströmen:<br />

I= A⋅ I mit Inzidenzmatrix A [Z x Z-(K-1)]<br />

M<br />


Martin Lechler Seite 5/13 03.08.2004<br />

o Aufstellung der Kirchhoffschen Maschengleichungen:<br />

T<br />

A ⋅ U = 0 [Z-(K-1) Gleichungen]<br />

o Verknüpfung von Zweigströmen und Zweigspannungen:<br />

U= Z⋅I− U [Z ist Diagonalmatrix der Zweigimpedanzen]<br />

q<br />

o Gleichungssystem <strong>für</strong> Maschenströme:<br />

T<br />

A Z A IM T<br />

A Uq<br />

⋅ ⋅ ⋅ = ⋅ [Z-(K-1) Gleichungen]<br />

<strong>Zu</strong> <strong>Kap</strong>. 7 Knotenpotentialverfahren:<br />

� Matrixdarstellung<br />

o Verknüpfung von Zweigspannungen und Knotenspannungen:<br />

U = B⋅ U mit Inzidenzmatrix B [K-1 x Z]<br />

K<br />

o Aufstellung der Kirchhoffschen Knotengleichungen:<br />

T<br />

B ⋅ I= 0 [K-1 Gleichungen]<br />

o Verknüpfung von Zweigströmen und –spannungen:<br />

I= Y⋅U− I [Y ist Diagonalmatrix der Zweigadmittanzen]<br />

q<br />

o Gleichungssystem <strong>für</strong> Knotenspannungen:<br />

T<br />

B Y B UK T<br />

B Iq<br />

� Matrixeigenschaften<br />

⋅ ⋅ ⋅ = ⋅ [K-1 Gleichungen]<br />

o Maschenstromverfahren:<br />

T<br />

A Z A IM T<br />

A Uq<br />

⋅ ⋅ ⋅ = ⋅ mit<br />

T<br />

A ⋅Z⋅ A= ZM<br />

(Maschenimpedanzmatrix)<br />

o Knotenpotentialverfahren:<br />

T T<br />

T<br />

B ⋅Y⋅B⋅ UK= B ⋅ Iq<br />

mit B ⋅Y⋅ B= YK<br />

(Knotenadmittanzmatrix)


Martin Lechler Seite 6/13 03.08.2004<br />

<strong>Zu</strong> <strong>Kap</strong>. 9 2-Tore:<br />

�<br />

' '<br />

1 = 1 2 = 2<br />

I I und I I<br />

� 9.1 Matrixbeschreibungen:<br />

Darstellungsarten:<br />

Art/Matrix Gleichungen Matrixdarstellung<br />

Admittanzform/<br />

Admittanzmatrix Y<br />

Impedanzform/<br />

Impedanzmatrix Z<br />

Hybridform/<br />

Reihenparallelmatrix H<br />

Hybridform/<br />

Parallelreihenmatrix C<br />

Kettenform/<br />

Kettenmatrix A<br />

I = Y ⋅ U + Y ⋅U<br />

I = Y ⋅ U + Y ⋅U<br />

U1= Z11 ⋅ I1+ Z12 ⋅I2<br />

U2= Z ⋅ I + Z ⋅I<br />

U = H11 ⋅ I1+ H12 ⋅U<br />

I = H ⋅ I + H ⋅U<br />

1 11 1 12 2<br />

2 21 1 22 2<br />

12 1 22 2<br />

1 2<br />

2 21 1 22 2<br />

I1 = C11 ⋅ U1+ C12 ⋅I2<br />

U = C ⋅ U + C ⋅I<br />

2 21 1 22<br />

U1 = A11 ⋅ U2 + C 12⋅(<br />

−I<br />

2)<br />

I = A ⋅ U + C ⋅( −I<br />

)<br />

1 21 2 22 2<br />

2<br />

I<br />

⎛U⎞ ⎛ 1 ⎞ 1<br />

⎜ ⎟=<br />

Y ⋅⎜ ⎟<br />

I2<br />

U2<br />

⎝ ⎠ ⎝ ⎠<br />

⎛U1⎞ ⎛I⎞ ⎜ ⎟= Z⋅⎜<br />

⎟<br />

U I<br />

⎝ 2 ⎠<br />

1<br />

⎝ 2 ⎠<br />

⎛U1⎞ ⎛ I1<br />

⎞<br />

⎜ ⎟=<br />

H⋅⎜ ⎟<br />

I2<br />

U2<br />

⎝ ⎠ ⎝ ⎠<br />

⎛ I1 ⎞ ⎛U1⎞ ⎜ ⎟= C⋅⎜<br />

⎟<br />

⎝U2⎠ ⎝ I2<br />

⎠<br />

⎛U1⎞ ⎛U2 ⎞<br />

⎜ ⎟= A ⋅⎜<br />

⎟<br />

⎝ I1 ⎠ ⎝−I2⎠ Die Bedeutungen der einzelnen Matrixparameter sind im Skript auf den Seiten<br />

S9-5 – S9-9 zu finden!<br />

� Umrechnung der verschiedenen Matrixdarstellungen


Martin Lechler Seite 7/13 03.08.2004<br />

� 9.2 Matrizen elementarer 2-Tore<br />

Quelle<br />

spannungsgesteuerte<br />

Z Y H C A<br />

Spannungsquelle:<br />

ne ne ne<br />

⎛0 ⎜<br />

⎝α 0⎞<br />

⎟<br />

0⎠<br />

⎛ 1<br />

⎜<br />

α<br />

⎜<br />

⎝ 0<br />

⎞<br />

0⎟<br />

⎟<br />

0⎟<br />

⎠<br />

stromgesteuerte<br />

Spannungsquelle:<br />

spannungsgesteuerte<br />

Stromquelle:<br />

stromgesteuerte<br />

Stromquelle:<br />

⎛ 0 0⎞<br />

⎜ ⎟<br />

Z 0<br />

⎝ Z1<br />

⎠<br />

ne<br />

ne ne ne<br />

⎛0 0⎞<br />

⎜ ⎟<br />

⎝S 0⎠<br />

ne ne<br />

ne ne<br />

⎛0 0⎞<br />

⎜ ⎟<br />

⎝β0⎠ � Matrizen elementarer passiver 2-Tore :<br />

Schaltung Z Y H C A<br />

ne<br />

⎛Z Z⎞<br />

⎜ ⎟<br />

⎝Z Z⎠<br />

ne<br />

⎛ Y −Y⎞<br />

⎜ ⎟<br />

⎝−Y Y ⎠<br />

ne<br />

⎛ Z 1⎞<br />

⎜ ⎟<br />

⎝−1 0⎠<br />

⎛ 0 1⎞<br />

⎜ ⎟<br />

⎝−1 Y⎠<br />

⎛ 1<br />

⎜<br />

a<br />

⎜<br />

⎜ 1<br />

⎜<br />

⎝ a<br />

1 ⎞<br />

a<br />

⎟<br />

⎟<br />

1 ⎟<br />

a<br />

⎟<br />

⎠<br />

⎛a ⎜<br />

⎝1 −1⎞<br />

⎟<br />

0 ⎠<br />

a= Z +<br />

Z<br />

wobei 1 2<br />

⎛0 −1⎞<br />

⎜ ⎟<br />

⎝1 Z ⎠<br />

⎛Y −1⎞<br />

⎜ ⎟<br />

⎝1 0 ⎠<br />

⎛ 0 1⎞<br />

⎜ ⎟<br />

⎝−1 a⎠<br />

ne<br />

⎛ 0 0⎞<br />

⎜ ⎟<br />

⎜<br />

1<br />

0⎟<br />

⎜Z⎟ ⎝ Z1<br />

⎠<br />

⎛ −1⎞<br />

⎜0 S<br />

⎟<br />

⎜ ⎟<br />

⎜0 0 ⎟<br />

⎝ ⎠<br />

⎛0 0 ⎞<br />

⎜ ⎟<br />

⎜<br />

−1<br />

0 ⎟<br />

⎜ β ⎟<br />

⎝ ⎠<br />

⎛1 Z⎞<br />

⎜ ⎟<br />

⎝0 1⎠<br />

⎛1 0⎞<br />

⎜ ⎟<br />

⎝Y 1⎠<br />

⎛−1 −a⎞<br />

⎜ ⎟<br />

⎝ 0 −1⎠


Martin Lechler Seite 8/13 03.08.2004<br />

Schaltung Z Y<br />

� 2-Tor-Ersatzschaltungen :<br />

� Rückwirkungsfreiheit :<br />

⎛Z + Z Z ⎞<br />

1 3 3<br />

⎜ ⎟<br />

⎝ Z3 Z2 + Z3⎠<br />

1 ⎛Z(Z 1 2 + Z) 3<br />

⎜<br />

N ⎝ − ZZ 1 2<br />

−ZZ<br />

1 2 ⎞<br />

⎟<br />

Z(Z 1 2 + Z) 3 ⎠<br />

N= Z + Z + Z<br />

1 2 3<br />

I = Y ⋅ U + Y ⋅ U folgt :<br />

Aus 1 11 1 12 2<br />

Y = 0<br />

12<br />

Z = 0<br />

12<br />

H = 0<br />

1 ⎛Y(Y 1 2 + Y) 3<br />

⎜<br />

N ⎝ − YY 1 2<br />

−YY<br />

1 2 ⎞<br />

⎟<br />

Y(Y 1 2 + Y) 3 ⎠<br />

N= Y + Y + Y<br />

1 2 3<br />

⎛Y + Y −Y<br />

⎞<br />

1 3 3<br />

⎜ ⎟<br />

⎝ − Y3 Y2 + Y3⎠<br />

12<br />

Rückwirkungsfreie 2-Tore übertragen Signale nur vom Eingang zum Ausgang,<br />

nicht vom Ausgang zum Eingang; sie sind deshalb nicht reziprok! (Bsp.:<br />

idealer Verstärker)


Martin Lechler Seite 9/13 03.08.2004<br />

� 9.5 <strong>Zu</strong>sammenschaltungen


Martin Lechler Seite 10/13 03.08.2004<br />

� Betriebsparameter:<br />

o Spannungsübertragungsfaktor:<br />

o Stromübertragungsfaktor:<br />

U A<br />

1<br />

12<br />

Üu= = A11<br />

+<br />

U2RL I<br />

Ü = =−A −A ⋅<br />

R<br />

i<br />

1<br />

I2<br />

22 21 L


Martin Lechler Seite 11/13 03.08.2004<br />

<strong>Zu</strong> <strong>Kap</strong>. 10<br />

o Betriebsübertragungsfaktor:<br />

Uq DB<br />

=<br />

2U2 R L =<br />

Ri<br />

1⎛ ⎜A11 2⎜ ⎝<br />

RL +<br />

Ri A12<br />

RR i L<br />

+ A21 RiRL + A22<br />

R ⎞<br />

i<br />

⎟=<br />

R ⎟<br />

L ⎠<br />

1 ⎛<br />

⎜<br />

2⎜ ⎝<br />

RL ⋅Üu Ri −<br />

R ⎞<br />

i ⋅Üi⎟<br />

R ⎟<br />

L ⎠<br />

o Bezug zur übertragenen Wirkleistung:<br />

D<br />

B<br />

1 U R P<br />

= =<br />

2U R P<br />

q L wv<br />

2 i w2<br />

Darstellung periodischer Signale durch Fourier-Reihen:<br />


Martin Lechler Seite 12/13 03.08.2004<br />

� 10.6 Sonderfälle und Symmetrien<br />

� Kenngrößen periodischer Signale<br />

o Gleichanteil und Gleichrichtwert<br />

Gleichanteil:<br />

1<br />

U = u(t)dt = a<br />

T<br />

t+ T<br />

∫ t<br />

0 Gleichrichtwert:<br />

o Effektivwert, Scheitelfaktor und Formfaktor<br />

1 t+ T<br />

U = u(t) dt<br />

T ∫ t


Martin Lechler Seite 13/13 03.08.2004<br />

Effektivwert:<br />

Scheitelfaktor:<br />

Formfaktor:<br />

Ueff =<br />

1 t+ T<br />

2<br />

u (t)dt<br />

T∫ =<br />

t<br />

1 t+ T<br />

∞ ⎡<br />

U �<br />

⎤<br />

0 Uk cos(k t<br />

t<br />

k ) dt<br />

T∫<br />

⎢ + ∑ ω −ϕ ⎥<br />

⎣ k= 1<br />

⎦<br />

ξ=<br />

U� ∞ 2<br />

U<br />

U� =<br />

Ueff , ∼<br />

Spitzenwert<br />

=<br />

Effektivwert des Wechselanteils<br />

∑k=<br />

1 k,eff<br />

∞<br />

∑<br />

2<br />

k,eff eff , ∼<br />

k 1 U = U Effektivwert des Wechselanteils<br />

F = = =<br />

U U<br />

Gleichrichtwert<br />

o Wirk-, Blind- und Scheinleistung<br />

Wirkleistung:<br />

Scheinleistung:<br />

Blindleistung:<br />

1 1<br />

P U I U I cos U I U I cos<br />

∞ ∞<br />

�<br />

w = 0 0 + � ∑ k k ϕ k = 0 0 + ∑ k,eff k,eff ϕk<br />

k= 12 k= 12<br />

∑ ∑<br />

2 ∞ 2 2 ∞ 2<br />

S = eff ⋅ eff = 0 +<br />

k= 1 k,eff ⋅ 0 +<br />

k= 1 k,eff<br />

P U I U U I I<br />

P = P − P<br />

2 2<br />

b S w<br />

o Klirrfaktor, Klirrkoeffizient, Welligkeit und Grundschwingungsgehalt<br />

Klirrfaktor:<br />

Klirrkoeffizient:<br />

Welligkeit:<br />

∑<br />

∑<br />

∞<br />

U Effektivwert der Oberschwingungen<br />

k = =<br />

U Effektivwert des Wechselanteils<br />

k<br />

µ<br />

k= 2<br />

∞<br />

k= 1<br />

2<br />

k,eff<br />

2<br />

k,eff<br />

Uµ,eff Effektivwert der µ − ten Oberschwingung<br />

= =<br />

∞<br />

U Effektivwert des Wechselanteils<br />

∑<br />

∑<br />

k= 1<br />

2<br />

k,eff<br />

∞ 2<br />

U<br />

k= 1 k,eff Effektivwert des Wechselanteils<br />

w = =<br />

U Gleichanteil<br />

Grundschwingungsgehalt:<br />

0<br />

U U<br />

g= k1=<br />

=<br />

∞<br />

U U<br />

∑<br />

1,eff 1,eff<br />

k= 1<br />

2<br />

k,eff<br />

eff , ∼<br />

* Keine Garantie auf Fehlerfreiheit; ich habe mich jedoch bemüht, möglichst fehlerfrei zu arbeiten. Bei<br />

Zweifeln verweise ich auf das Skript!<br />

2

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!