24.11.2012 Aufrufe

Schroeder & Associés - Revue Technique Luxembourgeoise

Schroeder & Associés - Revue Technique Luxembourgeoise

Schroeder & Associés - Revue Technique Luxembourgeoise

MEHR ANZEIGEN
WENIGER ANZEIGEN

Sie wollen auch ein ePaper? Erhöhen Sie die Reichweite Ihrer Titel.

YUMPU macht aus Druck-PDFs automatisch weboptimierte ePaper, die Google liebt.

agenda<br />

Diary 50<br />

SCHROEDER & aSSOCiéS<br />

RétRospective<br />

peRspectives ><br />

61 62 63 64 65 66 67 68 69 70<br />

71 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

81 82 83 84 85 86 87 88 89 90<br />

91 92 93 94 95 96 97 98 99 00<br />

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

11 >


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & aSSOCiéS<br />

RétRospective<br />

peRspectives ><br />

61 62 63 64 65 66 67 68 69 70<br />

71 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

81 82 83 84 85 86 87 88 89 90<br />

91 92 93 94 95 96 97 98 99 00<br />

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

11 >


Impressum<br />

Éditeur<br />

Conception et réalisation<br />

Photos<br />

Images de synthèse<br />

Tous droits réservés<br />

Impression<br />

ISBN<br />

<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> Ingénieurs-Conseils<br />

Président du Conseil d'Administration : Gaston Flesch<br />

Administrateur délégué / associé : Gaston Flesch<br />

Administrateurs / associés : Claude Belche, Jean Hannes, Fernand Hubert, Sepp Pannrucker,<br />

Claude Zipfel, Marco Feider, Robert Jeworowski, Adrien Stolwijk<br />

Fondés de pouvoirs / associés : Thierry Flies, Marc Theisen, Serge Welscher, Olivier Zirnheld<br />

Président honoraire du Conseil d'Administration : Florent <strong>Schroeder</strong><br />

rose de claire, design. / ProCompany Eberwein & Partner<br />

Administration des bâtiments publics / Architecture et Environnement / Archives <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> /<br />

Atelier d’Architecture et de Design Jim Clemes / BeschdaCosta Architectes / Christof Weber / Georges<br />

Reuter Architectes / José Glesener / Leotainement / Ordre des Architectes et Ingénieurs-Conseils OAI /<br />

Photothèque de la Ville de Luxembourg / Ricardo Vaz Palma / SchemelWirtz Architectes<br />

Alfa Umwelttechnik / Alleva Enzio Architectes / Baumschlager & Eberle et Christian Bauer & <strong>Associés</strong><br />

Architectes / Böge Lindner K2 Architekten / Félix Giorgetti / Sogaris<br />

© 2011, <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong><br />

Imprimerie Centrale, Luxembourg<br />

978-99959-680-3-8<br />

Remerciements<br />

<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> remercie l’ensemble des personnes qui ont contribué à l’édition de cet agenda / diary.<br />

A / 1961 / 2011<br />

61 62 63 64 65 66 67 68 69 70<br />

71 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

81 82 83 84 85 86 87 88 89 90<br />

91 92 93 94 95 96 97 98 99 00<br />

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 2 P / 3<br />

11 >


Préface<br />

Création et innovation depuis 50 ans<br />

Depuis 50 ans, le bureau d’études <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> ingénieurs-conseils S.A.<br />

s’emploie à diversifier ses ressources et à engager ses compétences dans des projets<br />

qui servent la communauté nationale et contribuent à améliorer le bien-être<br />

de ses concitoyens.<br />

Dès lors, une certaine fierté nous gagne quand ce jubilé de 2011 invite à évoquer<br />

en votre compagnie le chemin parcouru ...<br />

En effet, les défis toujours plus nombreux, variés et ambitieux de nos partenaires<br />

ont largement participé à rendre plus pointues les compétences de nos<br />

collaborateurs. Ainsi, grâce à cette émulation, a pu se construire l’expansion graduelle<br />

de notre société au cours de ses 50 premières années d’existence. Les mots-clés<br />

furent et restent « rigueur », « innovation » et « créativité ».<br />

Car le « conseil » constitue la mission première de notre bureau d’études et,<br />

à ce titre, il se doit de proposer, aux clients et aux maîtres des ouvrages, des solutions<br />

techniques cohérentes et innovantes qui répondent à leurs besoins et anticipent<br />

le futur.<br />

Nous espérons y avoir le plus souvent réussi et nous leur témoignons toute<br />

notre gratitude pour la confiance renouvelée qu’ils nous accordent.<br />

Du reste, nous tenons également à remercier les confrères architectes et ingénieurs,<br />

les bureaux de contrôle et ceux de pilote ainsi que les entreprises avec lesquelles<br />

nous avons collaboré.<br />

Et, enfin, bien évidemment, soulignons avec reconnaissance l’engagement permanent<br />

de l’ensemble des employés (anciens et actuels) comme des directions successives,<br />

engagement qui a permis tant une amélioration constante des connaissances<br />

qu’une transmission efficace du savoir-faire.<br />

Nous formulons le vœu qu’il en soit de même lors des prochaines décennies !<br />

Le Conseil d'Administration<br />

P / 4 P / 5


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

A / 1961<br />

A / 1971<br />

A / 1981<br />

A / 1991<br />

A / 2001<br />

A / 2011<br />

P / 6 P / 7<br />

A / ><br />

PROJETS<br />

RétRospective<br />

peRspectives >


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

ITV / Gaston Flesch<br />

ITV / Florent schroeder<br />

ITV / Jean Heldenstein<br />

ITV / erna Hennicot<br />

ITV / Jean-pierre Klein<br />

ITV / Georges Molitor<br />

ITV / Gilbert poeckes<br />

INTERVIEWS<br />

RétRospective<br />

peRspectives ><br />

P / 8 P / 9


Interview<br />

Gaston Flesch<br />

Administrateur délégué vu schroeder & <strong>Associés</strong><br />

Wéi beschreift Dir<br />

<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> ?<br />

GF: <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> ass eng aussergewéinlech<br />

Erfollegsgeschicht an huet<br />

bis elo 50 glécklech Joren erlieft. An dëser<br />

Zäit si mir dofir bekannt ginn, dass mir<br />

zouverlässeg a serieux an der Erfëllung<br />

vun eisen Aufgabe sinn an eis och ni<br />

gescheit hunn fir nei Weeër ze goen ouni<br />

awer dobäi onvirsiichteg ze sinn an dem<br />

Client ze héich Risiken ob ze erleeën.<br />

Haut decke mir méi wéi eng Doze verschidden<br />

Aktivitéitsgebidder vum Héich-,<br />

Déif-, a Stroossebau iwwert Vermiessungssaarbechten,<br />

Verkéiersplanung bis hin<br />

zum Waasserbau of. Dobäi kenne mir eis<br />

ëm all Deelmissiounen këmmeren, vun<br />

der Planung iwwert d’Ausschreiwung<br />

bis hin zu der Iwwerwaachung vun der<br />

Exekutioun, och de Projektmanagement<br />

an d’Sécherheetskoordinatioun gehéieren<br />

zu eise méiglechen Aufgaben.<br />

Mir sinn domadder haut de komplettesten<br />

Ingenieursbüro zu Lëtzebuerg.<br />

Mir sinn, an dat vun Ufank un, dat heescht<br />

säit der Grënnung vu <strong>Schroeder</strong> & Heldenstein<br />

am Joer 1961 eng onofhängeg<br />

lëtzebuerger Firma mat elo 230 Mataarbechter.<br />

D’Féierungséquipe besteet nëmmen aus<br />

Lëtzebuerger; am Ingenieursberäich versiche<br />

mir haaptsächlech Lëtzebuerger déi<br />

de lokale Kontext an d'Spezifizitéiten vun<br />

eisem Land vu Klengem u kennen anzestellen<br />

an erfëllen domat d’Erwaardunge<br />

vun eise Clienten, besonnesch am<br />

ëffentleche Secteur. Mat villen däitschen,<br />

franséischen, belschen, portugiseschen an<br />

italienesche Mataarbechter an aus villen<br />

aneren Natioune profitéiere mir och an<br />

eise verschiddene Servicer vun der Internationalitéit<br />

vun eise Leit.<br />

Wat sinn déi grouss<br />

Erausfuerderunge u<br />

<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> an<br />

deenen nächste Joren?<br />

GF: Ech gesinn do 3 grouss Aufgabefelder.<br />

<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> ass op engem<br />

ganz héijen Niveau ukomm an ass gutt<br />

situéiert, et geet eis gutt. Dat kann dozou<br />

féieren, dass een heiansdo eppes méi<br />

gemittlech gëtt, dass et e bëssen un der<br />

Dynamik feelt. <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> huet<br />

scho laang verschidde Sektioune wou mir<br />

ëmmer innovativ waren a sinn, dat ass<br />

besonnesch am Waasserbau an am Verkéierswiesen<br />

de Fall; mir musse viru fueren<br />

um Ball ze bleiwen an net ze mengen et<br />

wier elo genuch, den Appetit fir Neies ze<br />

won muss bleiwen an nach méi grouss<br />

ginn. Dobäi däerfe mir net vergiessen<br />

och iwwert d’Grenzen eraus ze kucken.<br />

Ech denken, dass mir an Zukunft, fir eisen<br />

bisherigen Wuesstem bäizebehalen a fir<br />

d’Ofhängegkeet vun de Schwankunge<br />

vum nationale Marché ofzefiederen eis<br />

international méi engagéiere mussen.<br />

Nei Gebidder ronderëm d’Energie an<br />

d’Ressourcen am allgemenge kréien ëmmer<br />

méi Wichtegkeet. An dëse Gebidder<br />

wäerte mir eis positionéieren an dobäi<br />

besonnesch Energieversuergung, Waasserbau,<br />

ressourceschounend Bauweisen<br />

an innovativ Verkéiersplanung am Aen<br />

behalen. Mir wëllen an dëse Fachrichtunge<br />

lernfäheg bleiwen an eis Clienten gutt<br />

an nohalteg beroden.<br />

Déi drëtt Erausfuerderung déi eis<br />

elo schon, mä an Zukunft nach méi<br />

wäert beschäftegen, ass d’Art a Weis wéi<br />

d’Bauhären sech hir Ingenieursbüroen eraussiche<br />

fir si fir sech schaffen ze loossen.<br />

Bis viru kuerzem war et ausschliisslech<br />

esou, dass Ingenieuren op Grond vun<br />

hirem Kënnen, hirer Kompetenz, hire bisherege<br />

Leeschtungen, hire Kontakter an<br />

besonnesch wéinst dem Vertrauen tëscht<br />

dem Bauhär an hinne mat neie Missioune<br />

beoptragt si ginn. Leider gëtt et awer<br />

wéinst den europäeschen Direktiven<br />

ëmmer méi schwéier Qualitéit an gutt<br />

Zesummenaarbecht duerch ze setzen. Et<br />

mussen ëmmer méi Planungsaufgaben<br />

ausgeschriwwe ginn, den Zouschlag vu<br />

Missiounen erfollegt méi an méi iwwert<br />

Formalismus an iwwert de Präis an ëmmer<br />

manner iwwert Kënnen, Experienz<br />

an Vertrauen. Eis Serviceleeschtung gëtt<br />

iwwert déi selwecht Paragraphen ofgehandelt<br />

wéi Botzdéngschtleeschtungen<br />

an net wéi zum Beispill Doktesch-oder<br />

Affekoteservicer déi jo och zu engem<br />

ganz groussen Deel op Vertrauen tëscht<br />

Optraggeber an Serviceleeschter baséieren.<br />

Hei sinn eis Politiker gefuerdert fir<br />

an deem Punkt Remedur ze schafe, well<br />

wann dat an Zukunft esou weider geet gi<br />

mir als Ingenieursbüro gezwonge vill méi<br />

kommerziell ze denken an ze riskéieren,<br />

dass dobäi d'Qualitéit vun de Projéen an<br />

d’Zefriddenheet vum Client op d’Spill<br />

gesat gëtt. Eis Aufgab muss et bleiwen de<br />

Client nach méi professionell ze beroden<br />

an nach méi serviceorientéiert de ginn.<br />

Eng Planung a Berodung déi aus finanzielle<br />

Grënn net grëndlech genuch gemaach<br />

ka ginn, kascht de Bauhär um Ënn vill<br />

Suen, dëst nom Motto “Spuere kann deier<br />

ginn”. Lëtzebuerg ass amgaang hei säin<br />

traditionellen Equiliber tëschent Leeschtung<br />

a Bezuelen ze verléieren.<br />

Wéi huet sech Är<br />

Firmenphilosophie an<br />

deene 5 Jorzéngten<br />

entwéckelt?<br />

GF: Grondlag vun eiser Betribsstruktur<br />

ass eng Philosophie déi op kompetenten,<br />

motivéierten, an zefriddene Mataarbechter<br />

baséiert. Dat ass a bleift de Garant vu gudder<br />

Aarbecht an vun zefriddene Clienten.<br />

Wesentlech ass dobäi, dass mir als Firma eis<br />

fir eis Mataarbechter verantwortlech fillen,<br />

da kenne mir och erwaarden, dass si sech<br />

fir hir Aarbecht, fir hire Büro, fir hir Kollege<br />

verantwortlech asetzen. Eng kollegial,<br />

solidaresch a sozial korrekt Zesummenaarbecht<br />

muss am Alldag primordial sinn.<br />

Mir hunn a 50 Joer nëmmen eng Kéier<br />

mussen aus ökonomesche Grënn e puer<br />

Mataarbechter entloossen. Mir sinn an<br />

deene 50 Joer kontinuéierlech awer<br />

gesond gewuess:<br />

1961 huet <strong>Schroeder</strong> & Heldenstein<br />

mat 4 Leit ugefaang.<br />

1970 hat <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> ongeféier<br />

25 Mataarbechter, déi Zuel ass 1980<br />

op 85 geklomm.<br />

1990 hunn 110 Leit hire Loun bei<br />

<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> verdéngt.<br />

2000 huet eis Beleegschaft ongeféier<br />

180 Persounen ausgemaach fir elo 2011<br />

bei 230 unzekommen.<br />

Et ass <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> ëmmer rëm<br />

gelongen déi vill nei Leit ze integréieren,<br />

datt gëtt duerch eng héich Anciennetéit<br />

ënner Beweis gestallt. Bei eisem alljährlechen<br />

„Banquet de fin d’année“ kenne<br />

mir dofir ëmmer eng grouss Unzuel vu<br />

Cadeau’en fir 10-jähreg, 25-jähreg an<br />

esouguer 40-jähreg Betribszougehéiregkeet<br />

verdeelen. Ech freeë mech ganz<br />

besonnesch, dass bei deene Banqueten<br />

d’Bedeelegung vun de Mataarbechter<br />

déi lescht Joere regelméisseg zougeholl<br />

huet an elo mat 90 % ganz héich ass. Mir<br />

empfannen dat als een Zeeche vu géigesäitegem<br />

Respekt an eis Mataarbechter<br />

wëssen a spiren, dass mir si eescht huelen<br />

an, dass si eis enorm wichteg sinn.<br />

<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> hält drop, dass<br />

ee gudde mënschleche Kontakt tëscht<br />

de Mataarbechter ass. De Kontakt gëtt<br />

gefuerdert a gefleegt bei gemeinsamen<br />

Ausflich, Visitten an Fräizäit- oder Sportaktivitéiten.<br />

Vill vun deenen Aktivitéite<br />

spillen sech vum Niveau vun deenen<br />

eenzelne Servicer of, mä et wäert an<br />

Zukunft och wichteg sinn dëst nach méi<br />

serviceiwwergräifend ze organiséieren,<br />

well och d’fachlech Zesummenaarbecht<br />

ëmmer méi integrativ gëtt. De Respekt an<br />

d’Gespier fir deem aneren seng Kompetenz,<br />

säin Asaz awer och fir seng Problemer<br />

sinn ongeheier wichteg. Nëmme<br />

well Direktioun, <strong>Associés</strong> an all Mataarbechter<br />

sech dëst säit Joren bewosst sinn,<br />

an deemno solidaresch gehandelt hunn,<br />

konnt <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> zu deem gi<br />

wat et haut ass.<br />

Zu der Philosophie vun eisem Büro<br />

huet vun Ufank un och den Asaz fir<br />

d’Professioun am allgemengem gehéiert.<br />

Un allen Entwécklungen a Beruffsvertriedung<br />

vun den ingénieurs-conseils indépendants<br />

ware Leit vu <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong><br />

bedeelegt, ugefaang mam Jean HELDEN-<br />

STEIN a Flory SCHROEDER am Joer 1962,<br />

am „Syndicat des Ingénieurs-Conseils asbl“.<br />

Iwwert all déi Joren hu mir ëmmer rëm<br />

matgeschafft an gehollef iwwert, CICL,<br />

den OAI ze grënnen, an d’Sektioun vun<br />

den Ingenieure mat ze leeden. Och a villen<br />

anere Gebidder - Ausbildung vun Zeechner,<br />

Avisen zu Reglementer a Virschrëften,<br />

Vertriede vun der Professioun, Ausschaffe<br />

vu Kontrakter an CRTIB-Texter, asw. - hunn<br />

Mataarbechter an Associée vu <strong>Schroeder</strong><br />

& <strong>Associés</strong> mat Rot an Dot gehollef.<br />

Wat wënscht Dir<br />

<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> fir<br />

d’Zukunft?<br />

GF: Ech wënsche mir an all eisen Associéen<br />

a Mataarbechter, dass och an Zukunft<br />

ëmmer genuch Aarbecht fir d’ganz Firma<br />

wäert do sinn. Déi deelweis Iwwerlaaschtung<br />

vun den leschte Joren brauch net<br />

zur Gewunnecht ze ginn, mä ouni nei<br />

a vill Optreeg ka <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong><br />

net liewen. Dobäi si mir als grousse Büro<br />

besonnesch op grouss Projeten ugewisen.<br />

D'Konscht ass et awer och kleng Projéen<br />

net ze vernoléissege, well domadder<br />

Vertrauen tëscht eis an eise Clienten opgebaut<br />

gëtt. Mir hoffen, dass eis Bauhären,<br />

besonnesch de Staat an d’Gemenge mä<br />

awer och d’Clienten aus dem Privatberäich<br />

genuch Moyene wäerten hunn fir vill<br />

Projeten ze realiséieren.<br />

Mir wäerten alles dru setze fir, wéi an der<br />

Vergaangenheet, ee gesond a fair Verhältnis<br />

zu eise Clienten ze behalen, fir dat<br />

géigesäitegt Vertrauen tëscht hinnen an<br />

eis nach weider auszebauen, a fir eis Aarbecht<br />

nach méi efficace ze maachen.<br />

Mir hoffen, dass mir och eng respektvoll<br />

Bezéiung mat allen Bauentreprisen an<br />

Handwierker kenne viruféieren, an am<br />

Kontakt mat den Architekten, Bauhären<br />

a Clienten eng selbstänneg, staark an<br />

akzeptéiert Positioun behale kennen, déi<br />

eis et erlaabt ëmmer een oppent Ouer<br />

an ee gudde Rot fir d’Problemer vun eise<br />

Clienten ze hunn.<br />

Mir wënschen eis eng weiderhi fair a vertrauensvoll<br />

Zesummenaarbecht mat alle<br />

staatlechen an kommunale Verwaltungen<br />

an Instanze fir am Dschungel vu Genehmegungen,<br />

Avisen an anere Prozeduren<br />

eis Cliente kennen ze begleeden.<br />

Mir denke bei all deene Punkten un eng<br />

kooperativ Zesummenaarbecht déi eis<br />

erlaabt am géigesäitege Respekt gemeinsam<br />

Léisungen, am Team mat allen alen<br />

an neien Akteuren (z. B. Projektmanager a<br />

Projektsteierer), ze fannen an duerchzéien<br />

ze kënnen.<br />

Mir wëllen dem Géigeniwwer - Client, Architekt<br />

Gemeng, Ministär an / oder Verwaltung,<br />

asw. - seng Bedürfnisser a Wënsch<br />

ëmmer méi fréi erkennen an erfëllen, an<br />

dobäi och Garantien iwwerhuelen an sou<br />

wichtege Punkte wéi z. B. Genehmegungsprozeduren,<br />

Präisgenauegkeet, Anhale vun<br />

Delai’en, Budgetssécherheet.<br />

Dëst si grouss Aufgabe fir d’Zukunft a mir<br />

sti mat all eise kompetente Mataarbechter<br />

bereet fir dës Erausfuerderung unzehuelen.<br />

Ad multos annos<br />

Vivat, crescat, floreat <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong><br />

P / 10 P / 11


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

P / 12<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70<br />

01 1961 / Nom / Théâtre du projet municipal<br />

72 73 74 75 76 77 78 79 80 82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00<br />

02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

1971 1981 1981<br />

1991<br />

ADRESSE MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Persuasionis Ville de Luxembourg opifex callidus<br />

Persuasionis opifex callidus<br />

ADRESSE ARCHITECTE<br />

Persuasionis Alain Bourbonnais, opifex Paris callidus (F)<br />

Persuasionis opifex callidus<br />

2001<br />

A / 1961<br />

ADRESSE LIEU<br />

Persuasionis Luxembourg-Limpertsberg<br />

opifex callidus<br />

Persuasionis opifex callidus<br />

2011<br />

P / 13


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

1961 / Athénée de Luxembourg<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

ARCHITECTE<br />

Laurent Schmit<br />

1962 / Manufacture<br />

de tabac Lorillard<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Heintz Van Landewyck – Fixmer<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

ARCHITECTE<br />

Suter + Suter, Bâle (CH),<br />

Etienne Galowich<br />

1971<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Merl<br />

LIEU<br />

Ettelbruck<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 14 P / 15<br />

1981<br />

1962 / Bâtiment de la Poste<br />

1966 / Centre sportif Diekirch<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Administration Communale<br />

de Diekirch<br />

1991<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

ARCHITECTE<br />

gmp Architekten - von Gerkan,<br />

Marg und Partner, Hamburg (D)<br />

2001<br />

ARCHITECTE<br />

Pierre Reuter et René Welter<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Gare<br />

LIEU<br />

Diekirch<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

1967 / Banque BGL<br />

1968 / Station d'épuration<br />

d’Hesperange<br />

LIEU<br />

Hesperange<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Admin. Communale de Hesperange,<br />

Ministère de l’Environnement<br />

1971<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Banque Générale de Luxembourg<br />

ARCHITECTE<br />

LIEU<br />

René Maillet et Pierre Reuter<br />

Luxembourg-Ville, Boulevard Royal<br />

COLLABORATION<br />

Hans Dahlem, Essen (D)<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 16 P / 17<br />

1981<br />

1968 / Station d'épuration<br />

de Beggen<br />

1968 / Cour de Justice<br />

des Communautés<br />

Européennes<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

1991<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ville de Luxembourg<br />

Ministère de l’Environnement<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration des Bâtiments Publics<br />

ARCHITECTE<br />

Francis Jamagne, Michel Van der Elst (B)<br />

et Jean-Paul Conzemius<br />

2001<br />

COLLABORATION<br />

Hans Dahlem, Essen (D)<br />

LIEU<br />

Beggen<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Kirchberg<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

1969 / Nouvelle usine<br />

Fabric Plant<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Goodyear Dunlop Tires Opérations<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

1971<br />

LIEU<br />

Colmar-Berg<br />

1972 / Château d'eau<br />

de Noertzange<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Administration Communale<br />

de Bettembourg<br />

ARCHITECTE<br />

<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong><br />

LIEU<br />

Noertzange<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 18 P / 19<br />

1981<br />

1973 / Kredietbank<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Kredietbank<br />

ARCHITECTE<br />

Laurent Schmit<br />

COLLABORATION<br />

Muller-Schori<br />

1991<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Ville,<br />

Boulevard-Royal<br />

1973 / Pont sur voies CFL<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

2001<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

LIEU<br />

Bettembourg<br />

2011


Interview<br />

Florent <strong>Schroeder</strong><br />

Gründer von schroeder et Heldenstein<br />

<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> ist ein Bauingenieurbüro,<br />

das alle Fachgebiete des Bauwesens<br />

abdeckt und aufgrund seiner Größe<br />

einzigartig in Luxemburg ist. Obwohl es<br />

heute eine Kapitalgesellschaft ist, funktioniert<br />

es wie eine Personengesellschaft,<br />

bei der sämtliche Anteile bei den Partnern<br />

liegen. Das Wachstum begründet sich in<br />

dem sukzessiven Aufbau neuer Abteilungen,<br />

die einem Kundenbedarf entsprangen.<br />

Daher hier folgend ein chronologischer<br />

Abriss.<br />

Florent SCHROEDER hat an der Technischen<br />

Universität München studiert und<br />

im Frühjahr 1958 mit dem akademischen<br />

Grad eines Diplom-Ingenieurs sein Studium<br />

abgeschlossen.<br />

Zu Beginn arbeitete er als freischaffender<br />

Ingenieur in Luxemburg-Stadt, wo er<br />

hauptsächlich für Architekten und Baufirmen<br />

tätig war.<br />

1959 wurde er mit den statischen Berechnungen<br />

für die Großprojekte "Grand<br />

Théâtre de la Ville de Luxembourg" und<br />

"Lycée <strong>Technique</strong> du Centre" sowie 1960<br />

für die Tabakfabrik Lorillard in Ettelbrück<br />

beauftragt.<br />

Um dies alles zu bewältigen, musste er<br />

dringend kompetentes Personal einstellen.<br />

Und so kam es, dass er erfuhr, dass sein<br />

Jugendfreund Jean HELDENSTEIN sein<br />

Studium als dipl. Bauingenieur der ETH-<br />

Zürich abgeschlossen hatte und dort als<br />

Assistent tätig war.<br />

Es kam zur Kontaktaufnahme und Jean<br />

HELDENSTEIN beschloss, nach Luxemburg<br />

zurückzukehren und in Zukunft mit<br />

Florent <strong>Schroeder</strong> zusammenzuarbeiten.<br />

1961 gründeten die 2 Ingenieure die société<br />

civile <strong>Schroeder</strong> & Heldenstein, die<br />

ab dem Moment sämtliche Aufträge des<br />

Büros Florent SCHROEDER sowie auch<br />

alle nachfolgenden Aufträge bearbeitete.<br />

Stahlbetonbau<br />

<strong>Schroeder</strong> & Heldenstein beschäftigte<br />

sich vorzugsweise mit Stahlbetonbauten<br />

im Hochbau, was dazu führte, dass man<br />

schnell Kontakt mit bekannten luxemburgischen<br />

und ausländischen Architekten<br />

bekam.<br />

Hier stachen besonders hervor der Pariser<br />

Star-Architekt Alain BOURBONNAIS<br />

und sein schweizer Assistent Heinz<br />

WASER, Gewinner des Wettbewerbs für<br />

die Planung des "Nouveau Grand Théâtre",<br />

das schweizer Architektenbüro Suter &<br />

Suter, Planer der "Lorillard Tabakfabrik"<br />

sowie die luxemburgischen Architekten<br />

Jean LAMMAR und Franz MEIER, Planer<br />

des "Lycée <strong>Technique</strong> du Centre".<br />

Anschließend zu diesen Aufträgen kam<br />

ein neuer Großauftrag:<br />

das Postgebäude am Hauptbahnhof<br />

Luxemburg. Planer waren die Architekten<br />

Pierre REUTER und René WELTER.<br />

Der Wunsch der Administration des<br />

Bâtiments Publics war es, dass <strong>Schroeder</strong><br />

& Heldenstein zwei Varianten berechnet<br />

und kostenmäßig vergleichen sollte und<br />

zwar eine Variante in Stahlbeton und eine<br />

zweite im Stahlbau.<br />

Zu dieser Zeit wurde in Luxemburg im<br />

Hochbau die Tragstruktur fast ausschließlich<br />

in Stahlbeton erstellt. Die Variante im<br />

Stahlbau war teurer, jedoch konnte die<br />

Bauzeit um mindestens 6 Monate verkürzt<br />

werden.<br />

Schlussendlich entschied sich das Ministère<br />

des Travaux Publics für den Stahlbau<br />

und beauftragte die Firma Paul Würth mit<br />

der Ausführung.<br />

Stahlbau und Industriebau<br />

Jetzt musste also ein Spezialist im Stahlbau<br />

unser Ingenieurteam ergänzen und<br />

den fanden wir in der Person von Prosper<br />

SCHROEDER. Prosper SCHROEDER war<br />

dipl. Bauingenieur der ETH-Zürich, wo er<br />

etliche Jahre als Assistent tätig war. Die<br />

Aussicht, Partner bei <strong>Schroeder</strong> & Heldenstein<br />

zu werden und dort eine Stahlbauabteilung<br />

aufzubauen, bewog ihn, nach<br />

Luxemburg zurückzukehren.<br />

1963 wurde Prosper SCHROEDER Partner,<br />

und die Firma wurde umbenannt in<br />

<strong>Schroeder</strong>, Heldenstein et Cie.<br />

Spannbetonbau<br />

1965 stieß Jos COLBACH zu uns. Er<br />

hatte an der Ecole Nationale des Ponts<br />

et Chaussées in Paris studiert und sich<br />

später in einem vom französischen Ingenieur<br />

Eugène FREYSSINET, dem Erfinder<br />

der Spannbetonbauweise, gegründeten<br />

Ingenieurbüro als Experte ausgebildet.<br />

Somit waren wir gerüstet für Spannbetonstudien<br />

und fest entschlossen, mit Jos<br />

COLBACH an der Spitze diese Abteilung<br />

aufzubauen.<br />

Da der Erfolg nicht ausblieb, wurde Jos<br />

COLBACH 1970 neuer Partner im Ingenieurbüro.<br />

Im selben Jahr schied Jean HELDENSTEIN<br />

als Partner aus und etablierte sich als<br />

selbstständiger Ingenieur.<br />

Die Firma wurde umgetauft in<br />

<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong>.<br />

Straßenbau<br />

1966 erarbeitete das Ministère des Travaux<br />

Publics das Gesetz über den "Fonds<br />

des Routes".<br />

Mit dem luxemburgischen Ingenieurbüro<br />

Secotechnique, geleitet von den Ingenieuren<br />

Tom LOEWEN und Lucien GEHL,<br />

gründeten wir die Ingenieurgesellschaft<br />

Loewen, <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong>.<br />

Diese Gesellschaft wurde dann vom<br />

zuständigen Ministerium mit der Planung<br />

vom zukünftigen Autobahnnetz für das<br />

Großherzogtum beauftragt.<br />

Beides, das Gesetz und die Planung, wurden<br />

Ende 1967 in der Deputiertenkammer<br />

verabschiedet.<br />

Leider wurde 1968 beim damaligen Regierungswechsel<br />

unsere Planung verworfen<br />

und unser Vertrag gekündigt.<br />

Der Straßenbau blieb jedoch eines der<br />

wichtigsten Arbeitsbereiche von<br />

<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong>.<br />

Abwasserbau und<br />

Abwasserreinigung<br />

Da schon in den sechziger Jahren die<br />

Sanierung der Abwässer höchste Priorität<br />

bei Umweltschutzmaßnahmen genoss,<br />

beschlossen wir, in diesem Fachgebiet<br />

aktiv zu werden.<br />

Der damalige Abwasserkommissar Josy<br />

BARTHEL riet uns, uns mit einem kompetenten<br />

Partner zusammen zu tun, der<br />

die nötige Erfahrung in der Planung von<br />

Kanalnetzen und Abwasserkollektoren<br />

sowie in sämtlichen Fachdisziplinen des<br />

Abwasserbaus und der Abwasserreinigung<br />

hatte.<br />

Solche Ingenieurbüros befanden sich<br />

hauptsächlich in Deutschland und in der<br />

Schweiz und so fanden wir im Ingenieurbüro<br />

Hans Dahlem aus Essen den gesuchten<br />

Ansprechpartner.<br />

Gemeinsam gründeten wir die Gesellschaft<br />

Dahlem, <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong>, in<br />

die Hans DAHLEM, sozusagen als Mitgift,<br />

die ersten Aufträge einbrachte. Es waren<br />

dies die Erweiterung und Modernisierung<br />

der Kläranlagen Luxemburg-Beggen und<br />

Diekirch-Bleesbrück.<br />

Die interne Konvention sah vor, dass wir<br />

für den Bauteil und die Vermessungsarbeiten<br />

verantwortlich waren, das Büro Hans<br />

Dahlem für die übrigen Leistungen.<br />

Dank dieser Partnerschaft stieg unsere<br />

Mitarbeiterzahl in wenigen Jahren von 15<br />

auf 30.<br />

Dritte Welt<br />

Wir bewarben uns beim Fonds Européen<br />

de Développement (FED) in Brüssel und<br />

wurden belehrt, dass die Vorbedingung<br />

für die Vergabe von Aufträgen das Vorzeigen<br />

von bereits realisierten Projekten,<br />

also Referenzen, in der Dritten Welt war.<br />

Mit dem luxemburger Architekten René<br />

SCHMIT, der eine langjährige Berufserfahrung<br />

in Belgisch-Kongo hatte, gründeten<br />

wir 1968 die Gesellschaft SETAR SA (société<br />

d'études techniques et d'architecture).<br />

1970 wurde SETAR vom FED mit der<br />

Planung und der Bauüberwachung eines<br />

Technischen Gymnasiums für 1 000 Schüler<br />

in Ouagadougou, der Hauptstadt von<br />

Burkina Faso, beauftragt.<br />

Zusatzaufträge folgten, so dass wir über<br />

10 Jahre in Burkina Faso tätig waren.<br />

Das luxemburgische Außenministerium<br />

hatte zu derselben Zeit an Tunesien eine<br />

Wirtschaftshilfe in Form des Baus von<br />

Familienplanungszentren zugestanden.<br />

SETAR erhielt den Auftrag, sieben solcher<br />

Zentren zu planen sowie die Bauüberwachung<br />

in Tunesien vor Ort zu übernehmen.<br />

Neue Abteilungen<br />

Im Laufe der Jahre wurde <strong>Schroeder</strong> &<br />

<strong>Associés</strong> mit immer weiteren Aufgaben<br />

betraut, was dazu führte, dass regelmäßig<br />

neue Abteilungen geschaffen werden<br />

mussten, wobei etliche Fachgebiete heute<br />

besonders hervorstechen u.a.:<br />

Verbundbau<br />

Vermessungswesen<br />

Informatik<br />

Trinkwasserversorgung<br />

Project Management<br />

Verkehrsstudien<br />

Sicherheitskoordination<br />

............................<br />

............................<br />

P / 20 P / 21<br />

u.s.w., u.s.f.<br />

Das Potential von <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong><br />

liegt in der Vielfalt des Wissens und der<br />

50-jährigen Erfahrung. Es ist daher gewiss,<br />

dass die Gesellschaft <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong><br />

gut für die Zukunft gewappnet ist.


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

1973 / Autoroute d'Esch<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

1973 / Aérogare du Findel<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

COLLABORATION<br />

SETEC, Paris (F)<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Bâtiments Publics<br />

1971<br />

LIEU<br />

Cessange-Leudelange-Pontpierre<br />

ARCHITECTE<br />

Raymond Aspesberro<br />

LIEU<br />

Niederanven-Findel<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 22 P / 23<br />

1981<br />

1974 / Chambre de Commerce<br />

1975 / Hôpital intercommunal<br />

Princesse Marie Astrid<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Syndicat de l’Hôpital Intercommunal<br />

de Differdange-Pétange-Bascharage<br />

1991<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Chambre de Commerce<br />

ARCHITECTE<br />

Kuhlmann-Wieland-Biro, Darmstadt (D),<br />

A. Welter<br />

2001<br />

ARCHITECTE<br />

H. Kuhlmann Darmstadt (D) + C. Kerg<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Kirchberg<br />

LIEU<br />

Differdange-Niederkorn<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

1978 / Centre Pénitentiaire<br />

à Schrassig<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration des Bâtiments Publics<br />

ARCHITECTE<br />

René Schmit, Jean Ewert<br />

et André Haagen<br />

1979 / Hémicycle<br />

du Parlement Européen<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration des Bâtiments Publics<br />

ARCHITECTE<br />

Pierre Bohler<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

LIEU<br />

Schrassig<br />

COLLABORATION<br />

Luxconsult<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Kirchberg<br />

1971<br />

AWARD<br />

ECCS Design Award 1981<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 24 P / 25<br />

1981<br />

1980 / Conservatoire<br />

de musique<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ville de Luxembourg<br />

ARCHITECTE<br />

R. Heintz-Sturm + C. Lentz<br />

dt8 Planungsgruppe, Aachen (D)<br />

1991<br />

1979 / Usine d’incinération<br />

des ordures SIDOR<br />

ARCHITECTE<br />

Busmann + Haberer, Köln (D)<br />

2001<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

SIDOR<br />

Syndicat intercommunal pour la gestion des déchets en provenance<br />

des ménages et déchets assimilables des communes des cantons<br />

de Luxembourg, d’Esch et de Capellen<br />

COLLABORATION<br />

Goepfert,<br />

Reimer & Partner, Hamburg (D)<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Bonnevoie<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Merl<br />

2011


Interview<br />

Jean Heldenstein<br />

Fondateur schroeder & Heldenstein<br />

Réminiscences<br />

de l’évolution<br />

de la profession<br />

d’ingénieur-conseil<br />

de 1961 à 1971<br />

Jean HELDENSTEIN, ing.dipl. EPFZ, cofondateur<br />

du bureau d’études <strong>Schroeder</strong>,<br />

Heldenstein & Cie, ingénieurs-conseils<br />

« L’Ingénieur est le Premier violon<br />

dans l’orchestre que dirige l’Architecte. »<br />

(M. Schaack, architecte-directeur<br />

d’Etat en 1961)<br />

La période suivant la Seconde Guerre<br />

Mondiale a été une période de reconstruction.<br />

Les ingénieurs travaillaient surtout<br />

comme ingénieurs de calculs de structure<br />

soit dans le secteur de l’industrie, en particulier<br />

en tant qu’employés de l’Arbed,<br />

soit pour l’administration, donc pour les<br />

Bâtiments Publics. D’autres ingénieurs en<br />

génie civil travaillaient en tant qu’entrepreneurs<br />

de construction. L’entrepreneur<br />

et ingénieur Nennig qui construisait entre<br />

autres des hangars pour avions et des<br />

ponts préfabriqués, était l’un d’eux, par<br />

exemple. Ces ingénieurs en génie civil<br />

proposaient au-delà du calcul de stabilité<br />

et des plans la mise en œuvre de la<br />

construction. Mais il ne sera pas question<br />

par la suite de ces ingénieurs-là et des<br />

ingénieurs employés dans le secteur de<br />

l’industrie et dans l’administration.<br />

Les ingénieurs indépendants étaient peu<br />

reconnus et travaillaient exclusivement<br />

de manière individuelle. La préoccupation<br />

première des jeunes ingénieurs<br />

indépendants était de faire reconnaître<br />

leur activité comme profession. Il était en<br />

particulier nécessaire de régler clairement<br />

la question de la reconnaissance de<br />

leurs diplômes d’enseignement supérieur<br />

obtenus à l’étranger pour que ces derniers<br />

puissent exercer au Luxembourg. Ils<br />

s’engagèrent à l’Association <strong>Luxembourgeoise</strong><br />

des Ingénieurs Diplômés (ALID),<br />

laquelle parvint au début des années 60 à<br />

faire modifier la loi. Depuis le 2 juin 1962,<br />

les ingénieurs se voyaient attribuer une<br />

autorisation d’exercer leur activité, appelée<br />

la « carte grise » (autorisation « à faire le<br />

commerce » !), dans un premier temps par<br />

le Ministère de l’économie et plus tard<br />

par le Ministère des Classes Moyennes et<br />

du Tourisme.<br />

Les assurances sociales (la caisse sociale, la<br />

caisse de retraite et la caisse d’assurance<br />

maladie) pour les ingénieurs indépendants<br />

ont, elles aussi, été réalisées à cette<br />

période, et enfin l’Assurance de la responsabilité<br />

civile professionnelle (garanties<br />

décennales etc.) devient obligatoire.<br />

La Fédération <strong>Luxembourgeoise</strong> des Travailleurs<br />

Intellectuels Indépendants (FTI)<br />

a été créée le 12 juillet 1961 suite à un<br />

besoin des professions libérales de se fédérer<br />

afin de mieux pouvoir défendre leurs<br />

intérêts. La FTI regroupe actuellement :<br />

les Ingénieurs diplômés, section<br />

des ingénieurs indépendants ;<br />

les Kinésithérapeutes diplômés ;<br />

les Assureurs professionnels ;<br />

les Médecins-Vétérinaires ;<br />

les Notaires ;<br />

les Conseils en Propriété industrielle ;<br />

les Réviseurs d’entreprises ;<br />

les Experts comptables ;<br />

l’Ordre des Architectes<br />

et des Ingénieurs-conseils ;<br />

l’Ordre des Avocats ;<br />

les Pharmaciens luxembourgeois.<br />

Il est intéressant de constater que la FTI<br />

a son siège à l’Ordre des Architectes et<br />

Ingénieurs-Conseils (OAI).<br />

Les ingénieurs-conseils en génie civil<br />

indépendants exigèrent que des principes<br />

éthiques professionnels soient appliqués<br />

et que leur indépendance vis-à-vis des<br />

maîtres d’œuvre soit fixée de manière<br />

définitive. La facturation des honoraires<br />

était effectuée sur la base d’un barème de<br />

prestations et tarifs détaillés.<br />

Les ingénieurs-conseils se sont organisés<br />

en syndicat en fondant le 13 décembre<br />

1962 le « Syndicat des Ingénieurs-Conseils<br />

a.s.b.l. ». Les signataires, tous luxembourgeois,<br />

étaient :<br />

Nick BIWER,<br />

propriétaire de l’entreprise<br />

de construction CECO Ceco;<br />

Félix BRUCK,<br />

le premier président du syndicat<br />

et propriétaire d’un bureau d’études<br />

à Ouagadougou (Burkina Faso) ;<br />

Alphonse EICHER,<br />

ingénieur indépendant ;<br />

Marcel GOLDMANN,<br />

ingénieur indépendant ;<br />

René-Michel HAHN,<br />

professeur à l’école technique ;<br />

Jean HELDENSTEIN,<br />

ingénieur indépendant,<br />

premier secrétaire du syndicat ;<br />

André LOEWEN,<br />

ingénieur indépendant ;<br />

Flory SCHROEDER,<br />

ingénieur indépendant ;<br />

Jos MANGEN,<br />

ingénieur indépendant.<br />

La cotisation pour les membres du syndicat<br />

s’élevait à l’époque à 2 000 LUF par<br />

an. Avec le barème des honoraires développé<br />

par le syndicat, un grand pas avait<br />

été fait sur le chemin de la transparence<br />

et de la concurrence loyale.<br />

Plus tard les ingénieurs en techniques<br />

des fluides et en géodésie rejoignirent<br />

le syndicat. Le 8 avril 1965, le nom du<br />

syndicat fut changé, ce dernier devenant<br />

ainsi la « Chambre des Ingénieurs-conseils<br />

du Luxembourg ». L’idée d’en faire une<br />

Chambre était soutenue de l’étranger.<br />

La « Chambre des Ingénieurs-Conseils »<br />

rejoignit le comité de liaison des ingénieurs-conseils<br />

du marché commun<br />

et le « Comité Européen des Bureaux<br />

d’Ingénierie » (CEBI). Elle s’affilia aussi à<br />

la Fédération Internationale des Ingénieurs-conseils<br />

(FIDIC). Elle fusionna avec<br />

l’ordre des Architectes du Luxembourg<br />

dans l’« Ordre des architectes et des<br />

ingénieurs-conseils » (OAI). La position<br />

renforcée des ingénieurs-conseils sera<br />

clairement visible à la fin des années 80 :<br />

un souci évident de qualité architecturale<br />

aboutit en 1989 à la loi sur l'architecture<br />

et l'ingénierie, qui déclare l'architecture<br />

d'intérêt public et réserve la conception<br />

de tous les projets de construction,<br />

d'urbanisme et d'aménagement du territoire<br />

aux seuls hommes de l'art, organisés<br />

au sein de l'Ordre des architectes et des<br />

ingénieurs-conseils (OAI).<br />

Ainsi, bien intégré dans les réseaux de<br />

l’économie nationale et internationale,<br />

équipés des récents développements des<br />

nouveaux programmes de calcul électronique<br />

et de dessin de plans automatique,<br />

les bureaux d’ingénieurs-conseils luxembourgeois<br />

se sont multipliés et diversifiés<br />

rapidement, de simples bureaux de calcul<br />

de stabilité et de dessin de plans de ferraillage<br />

et de coffrage pour le béton armé,<br />

ils se sont lancés dans tous les domaines<br />

de la construction, allant de la conception,<br />

à la coordination et à la surveillance<br />

de l’exécution des projets et assurant la<br />

maîtrise de l’œuvre de projets de plus<br />

en plus importants à la satisfaction des<br />

maîtres d’ouvrage, tant au Luxembourg<br />

qu’à l’étranger.<br />

P / 26 P / 27


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

1983 / Pont d’Ingeldorf<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

COLLABORATION<br />

Paul Wurth<br />

1971<br />

1982 / Casino 2000<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Casino 2000<br />

ARCHITECTE<br />

LIEU<br />

Tetra Architectes<br />

Mondorf-les-Bains<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

LIEU<br />

Ingeldorf-Ettelbruck<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 28 P / 29<br />

1981<br />

1984 / Cimenterie Ciments<br />

Luxembourgeois<br />

COLLABORATION<br />

Architecte Will Erpelding<br />

1985 / Bâtiment Konrad<br />

Adenauer « BAK »<br />

3 ème bâtiment admin. à Luxembourg<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

1991<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ciments Luxembourgeois<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration des Bâtiments Publics<br />

2001<br />

LIEU<br />

Esch-sur-Alzette<br />

ARCHITECTE<br />

Pierre Bohler, Paul Espen,<br />

Marc Tanson et Alain Leer<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Kirchberg<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

1985 / Cathédrale Notre-Dame<br />

Réfection de la tour Ouest<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ville de Luxembourg<br />

ARCHITECTE<br />

LIEU<br />

Jean Horger<br />

Luxembourg-Ville<br />

1986 / Cour de Justice<br />

Extension A<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration des Bâtiments Publics<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

ARCHITECTE<br />

Architecture & Environnement,<br />

Paczowski et Fritsch Architectes<br />

1971<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Kirchberg<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 30 P / 31<br />

1981<br />

1986 / Nouveau siège BIL<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Hollerich<br />

1988 / Nouveau siège<br />

administratif CLT-UFA<br />

ARCHITECTE<br />

Georges Reuter Architectes<br />

1991<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Banque Internationale<br />

à Luxembourg S.A.<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

CLT-UFA (RTL)<br />

2001<br />

ARCHITECTE<br />

A.M. Théo Worré,<br />

Marc Ewen et Jean Petit<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Kirchberg<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

1990 / Viaduc de Drosbach<br />

1991 / Tunnel de Howald<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

COLLABORATION<br />

Luxconsult et Lombardi,<br />

Minusio (CH)<br />

1971<br />

1990 / Contournement Sud-Est de la Ville de Luxembourg<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

COLLABORATION<br />

Paul Wurth<br />

LIEU<br />

Hesperange<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

LIEU<br />

Howald<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 32 P / 33<br />

1981<br />

1991 / Pont haubané<br />

sur l'Alzette<br />

ARCHITECTE<br />

Felix Thyes<br />

AWARD<br />

ECCS Design Award 1998<br />

Bauhärepräis OAI 2000<br />

1994 / Ponts de Neudorf<br />

COLLABORATION<br />

Bureau d’études Greisch, Liège (B)<br />

1991<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Neudorf<br />

2001<br />

A / 1990<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

COLLABORATION<br />

Bureau d’études Greisch, Liège (B)<br />

LIEU<br />

Hesperange<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

1988 / Immeuble P&T<br />

+ halls techniques<br />

1990 / Centre bancaire BGL<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Banque Générale du Luxembourg S.A.<br />

ARCHITECTE<br />

Pierre Bohler<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Postes & Télécommunications<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Kirchberg<br />

1971<br />

ARCHITECTE<br />

Romain Hoffmann, Carlo Schemel<br />

et Patrick Wirtz<br />

COLLABORATION<br />

Luxconsult - BLET<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Gasperich<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 34 P / 35<br />

1981<br />

1991 / Banque de Luxembourg<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Banque de Luxembourg S.A.<br />

ARCHITECTE<br />

Arquitectonica Int. Corporation, Miami (USA)<br />

Bernardo Fort Brescia, Fiorenzo Cavallini<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Administration Communale<br />

de Kehlen<br />

1991<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Ville,<br />

Boulevard Royal<br />

ARCHITECTE<br />

Kerg + Ewen<br />

2001<br />

AWARD<br />

Bauhärepräis OAI 2000<br />

1991 / Agrandissement<br />

de l'école centrale et<br />

salle des fêtes à Kehlen<br />

LIEU<br />

Kehlen<br />

2011


Interview<br />

Erna Hennicot<br />

Fréier Bautenministerin<br />

Beim Antritt in meiner Funktion als<br />

Bürgermeisterin von Walferdange haben<br />

wir als Gemeinderat 1988/89 als eine der<br />

ersten Amtshandlungen eine Verkehrsstudie<br />

bei <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> in Auftrag<br />

gegeben. Zu diesem Zeitpunkt gehörte<br />

<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> zu den wenigen Büros,<br />

die solche Studien mit System durchführen<br />

konnten. Diese Studie umfasste<br />

Erhebungen, Verkehrszählungen sowie<br />

alle Maßnahmen, die zu einer Beurteilung<br />

der Verkehrsflüsse in der Gemeinde Walferdange<br />

notwendig sind. Ziel der Studie<br />

war es, Vorschläge auszuarbeiten, wie<br />

wir das Straßennetz in Walferdange mit<br />

dem großen Verkehrsaufkommen auf der<br />

Nationalstraße als Durchgangsstraße gestalten,<br />

ohne dass der Verkehr als Stau im<br />

wahrsten Sinne des Wortes stecken bleibt.<br />

Schon damals wurde ein Verkehrsaufkommen<br />

von 20.000 Autos pro Tag gezählt.<br />

Der markanteste Vorschlag seitens <strong>Schroeder</strong><br />

& <strong>Associés</strong> war, einen Kreisverkehr<br />

bei der Kirche in Walferdange zu errichten.<br />

Damals war dies eine Innovation,<br />

die auch erst von der Ponts et Chaussées<br />

getragen werden musste. Ein Kreisverkehr<br />

auf einer Nationalstraße war damals<br />

undenkbar. Der Vorschlag stieß zudem<br />

auf heftigsten politischen Widerstand<br />

innerhalb der Gemeinde. Das Bestechende<br />

an der Idee von <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong><br />

war jedoch, dass mir ein Projekt mit<br />

Messungen vorlag und diese bestätigten,<br />

dass der vorhandene Platz vor der Kirche<br />

für einen Kreisverkehr ausreichte. Meines<br />

Wissens ist es der kleinste Kreisverkehr in<br />

Luxemburg für ein derart hohes Verkehrsaufkommen.<br />

Es wurde ein Probekreisverkehr angelegt<br />

und weitere Zählungen durchgeführt,<br />

diesmal in Kooperation mit der Polizei<br />

und der Ponts et Chaussées. So wurde<br />

bewiesen, dass diese Idee technisch<br />

funktionierte. Die definitive Zustimmung<br />

zum Kreisverkehr war für mich ein sehr<br />

wichtiger Moment.<br />

Diese gute Erfahrung bei der Zusammenarbeit<br />

mit <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong><br />

beruhte auch auf dem äußerst positivem<br />

Entgegenkommen der Mitarbeiter des<br />

Büros. Die jungen Ingenieure haben sehr<br />

intensiv mit dem Gemeindetechniker<br />

zusammen gearbeitet, sozusagen in bester<br />

Harmonie. Wir haben anschließend weitere<br />

Anpassungen im Straßennetz der Gemeinde<br />

durchgeführt, um die Anzahl der<br />

Kreuzungen mit Ampeln zu reduzieren.<br />

Zwischenzeitlich haben sich die Kreisverkehre<br />

auch anderswo durchgesetzt.<br />

Meine wichtigste Bezugsperson bei<br />

<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong>, auch während<br />

meiner Zeit als Bautenministerin, war<br />

Prosper SCHROEDER. Persönlich habe<br />

ich Prosper SCHROEDER auch auf einer<br />

anderen Ebene kennen und schätzen<br />

gelernt. Er war mehr als nur ein Ingenieur.<br />

Er war ein Philosoph, Denker, Mathematiker,<br />

Praktiker, er war ein sensibler, sehr<br />

tiefgründiger und spontaner Mensch, der<br />

äußerst vielseitig war. Ich habe miterlebt,<br />

wie er, leider aufgrund persönlicher<br />

Schicksalsschläge, an menschlicher Größe<br />

gewann. Ich hatte den Eindruck, dass<br />

dank seiner Persönlichkeit die jungen<br />

Ingenieure bei <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong><br />

besonders offen und zugänglich mit<br />

uns als Kunden umgehen konnten. Ihre<br />

Gedankengänge waren nicht an festgefahrenen<br />

Bahnen gebunden. Sie haben<br />

sich die Aufgabenstellung angesehen und<br />

zugehört. Erst dann wurden technischen<br />

Lösungen mit den jeweiligen praktischen<br />

Erklärungen erarbeitet. Dieses Denken<br />

über das eigene Berufsfeld hinaus, ist ja<br />

das, was Ingenieurbüros auszeichnen sollte,<br />

wenn sie nicht nur kurzfristig, sondern<br />

langfristig planen. Meine Erfahrung ist,<br />

dass das reine Umsetzen einer Anfrage<br />

durch das Ingenieurbüros mehr Probleme<br />

aneinander reiht als deren löst. Gute Ingenieure<br />

suchen verbesserte Lösungen und<br />

verbinden z.B. die Gestaltung öffentlicher<br />

Plätze u.a. auch mit Ökologie.<br />

In meiner späteren Funktion als Ministerin<br />

de la Culture, de l’Enseignement<br />

supérieur et de la Recherche unterstützte<br />

Prosper SCHROEDER mich sehr in einer<br />

Initiative, die darauf zielte, im Unterrichtswesen<br />

tiefere und längerfristige Gedankengänge<br />

einzubringen. Wir hatten eine<br />

internationale Arbeitsgruppe gegründet,<br />

an der auch der Nobelpreisträger Ilya PRI-<br />

GOGINE teilnahm. Mit ihm hatte Prosper<br />

SCHROEDER auch eine enge freundschaftliche<br />

Beziehung. Weitere Mitglieder<br />

waren Daniel DEBERGHES sowie der<br />

damalige Direktor Yves FRANCHET von<br />

Eurostat. Wir hatten große Pläne für ein<br />

statistisches Amt für das Hochschulwesen<br />

in Luxemburg, um Statistik in Entscheidungsverfahren<br />

besser integrieren zu können.<br />

Dieses waren Projekte, die über die<br />

tägliche politische Arbeit hinaus gingen.<br />

Grundlage bildetet das am 11. August<br />

1996 gestimmte Gesetz zur Reform des<br />

Enseignement supérieur, und ich suchte<br />

für das Institut Supérieur de Technologie<br />

(IST) einen leitenden Präsidenten. Und so<br />

kam es dass auf meine Anfrage Prosper<br />

SCHROEDER spontan antwortete: „Da<br />

brauche ich gar nicht darüber nachzudenken,<br />

da hast Du sofort mein Jawort.“<br />

Er hat daraufhin im Büro <strong>Schroeder</strong> &<br />

<strong>Associés</strong> aufgehört und die Funktion als<br />

Präsident des IST übernommen. Er war<br />

jeden Tag vor Ort, und ich glaube, dass<br />

ihm diese Aufgabe sehr viel Bereicherung<br />

gebracht hat.<br />

Das Vertrauensbildende bei <strong>Schroeder</strong> &<br />

<strong>Associés</strong> prägt das Büro. Es gab und gibt<br />

dort Menschen mit langjähriger Erfah-<br />

rung. Es ist ein Büro, das trotz mancher<br />

Umorientierung seit langem existiert und<br />

das ein stämmig luxemburgisches Unternehmen<br />

war und geblieben ist.<br />

Mein Wunsch ist, dass es ihnen auch in<br />

Zukunft gelingt, das Interdisziplinäre zu<br />

pflegen. Ein Ingenieurbüro hat dank seines<br />

technischen Wissen großen Einfluss<br />

auf Städte- und Umweltplanung.<br />

P / 36 P / 37


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

1991 / AOB<br />

Bâtiment administratif<br />

Schlassgoart<br />

LIEU<br />

Esch-sur-Alzette<br />

1992 / Arbed Esch Schifflange<br />

Four électrique<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Arbed S.A.<br />

COLLABORATION<br />

LIEU<br />

SOMEDEX, Paris (F)<br />

Schifflange<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

1971<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

ARBED S.A.<br />

ARCHITECTE<br />

Architekturbüro Böhm<br />

et J. Minkus, Cologne (D)<br />

COLLABORATION<br />

Arne Hill, Norvège<br />

AWARD<br />

ECCS Design Award 1995<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 38 P / 39<br />

1981<br />

1993 / Station d'épuration<br />

de Pétange<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Syndicat intercommunal pour l'assainissement<br />

SIACH du bassin de la Chiers<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Dahlem, <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong><br />

LIEU<br />

Pétange-Rodange<br />

1991<br />

2001<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

P / 40<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

1971<br />

01 1992 / Nom / Collectrice du projet du Sud A13<br />

1981<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

1992 / Pont sur échangeur<br />

Ehlerange<br />

1991<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

COLLABORATION<br />

Luxconsult<br />

2001<br />

A / 1992<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

LIEU<br />

Ehlerange<br />

2011<br />

P / 41


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

1961<br />

1992 / Collectrice du Sud A13<br />

1992 / Tranchée couverte<br />

à Ehlerange<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

COLLABORATION<br />

Luxconsult<br />

1992 / Passage supérieur<br />

du CR 110 à Aessen<br />

COLLABORATION<br />

Luxconsult<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

1971<br />

LIEU<br />

Ehlerange<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

LIEU<br />

Soleuvre-Aessen<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 42 P / 43<br />

1981<br />

1992 / Tranchée couverte<br />

sous CR 178<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

COLLABORATION<br />

Luxconsult<br />

1992 / Passerelle piétonnière<br />

Pafewee<br />

COLLABORATION<br />

Luxconsult<br />

1991<br />

LIEU<br />

Soleuvre-Aessen<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

LIEU<br />

Soleuvre-Aessen<br />

2001<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

COLLABORATION<br />

TR-Engineering<br />

1993 / Giratoire « Serra »<br />

COLLABORATION<br />

Luxconsult<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Kirchberg<br />

1971<br />

1993 / Centre commercial<br />

Auchan<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Stadtteilzentrum Kirchberg s.a.,<br />

Auchan Luxembourg s.a.<br />

ARCHITECTE<br />

Atelier Architecture et Urbanisme en<br />

association avec Architektbyran a.b. (S)<br />

AWARD<br />

ECCS Design Award 1999<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Kirchberg<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 44 P / 45<br />

1981<br />

1994 / Centre hospitalier<br />

Emile Mayrisch<br />

Extension et transformation<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Centre Hospitalier<br />

Emile Mayrisch (CHEM)<br />

ARCHITECTE<br />

Atelier d'Architecture et de Design Jim<br />

Clemes, Nowotny & Mähner, Offenbach (D)<br />

1994 / Maison de Retraite<br />

St. Joseph<br />

LIEU<br />

Remich<br />

1991<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Hospice Civil de la Ville de Remich<br />

2001<br />

LIEU<br />

Esch-sur-Alzette<br />

ARCHITECTE<br />

Georges Reuter Architectes<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

1994 / Centre de formation<br />

pour conducteurs<br />

1994 / Raccordement<br />

ferroviaire<br />

de la Z.I. Pafewee<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Centre de formation<br />

pour conducteurs S.A.<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère de l’Economie,<br />

Kronospan Luxembourg S.A.<br />

1971<br />

ARCHITECTE<br />

LIEU<br />

Klein + Muller Architectes<br />

Colmar-Berg<br />

LIEU<br />

Sanem, Z.I. Pafewee<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 46 P / 47<br />

1981<br />

1996 / Home pour personnes<br />

âgées St Joseph<br />

LIEU<br />

Mersch<br />

1991<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Congrégation des Sœurs Franciscaines<br />

de la Miséricorde Asbl<br />

2001<br />

1995 / Centre Hospitalier<br />

de Luxembourg<br />

Extension et transformation<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Centre Hospitalier<br />

de Luxembourg (CHL)<br />

ARCHITECTE<br />

Paczowski et Fritsch Architectes<br />

et Paul Muller<br />

LIEU<br />

Luxembourg<br />

ARCHITECTE<br />

Architecture & Environnement<br />

AWARD<br />

Bauhärepräis OAI 2004<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

1996 / Centre National<br />

de football<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

FLF Fédération <strong>Luxembourgeoise</strong> de Football Asbl<br />

Admin. Communale de Mondercange<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Société du Parking<br />

de l'Avenue Monterey S.A. (SPAM)<br />

P / 48<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

ARCHITECTE<br />

Worré + Schiltz<br />

COLLABORATION<br />

Lux TP<br />

1971<br />

LIEU<br />

Mondercange<br />

1997 / Parking<br />

Avenue Monterey<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Ville<br />

1981<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

1997 / École primaire<br />

de Tandel<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Le Syndicat de communes pour la construction, l'entretien<br />

et le fonctionnement d'une école centrale avec centre sportif à Tandel<br />

1997 / Piscine<br />

« Geesseknaeppchen »<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration des Bâtiments Publics<br />

ARCHITECTE<br />

M. Dieschbourg et F. Krier<br />

1991<br />

ARCHITECTE<br />

C. Lentz<br />

et Atelier d'Architecture BENG<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Merl<br />

2001<br />

LIEU<br />

Tandel<br />

2011<br />

P / 49


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

1997 / Hot Runner Mold Plant<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Husky Europe S.A.<br />

COLLABORATION<br />

Paul Wurth<br />

ARCHITECTE<br />

Georges Reuter Architectes<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

1997 / Château d'eau<br />

« Rehbierg »<br />

LIEU<br />

Garnich<br />

1971<br />

LIEU<br />

Dudelange<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Syndicat des Eaux du Sud Koerich<br />

(SES)<br />

AWARD<br />

Bauhärepräis 2004<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 50 P / 51<br />

1981<br />

1998 / Musée d'Art Moderne<br />

Grand-Duc Jean<br />

(MUDAM)<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

1998 / Hôpital Kirchberg<br />

1991<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration des Bâtiments Publics<br />

2001<br />

ARCHITECTE<br />

Pei Cobb Freed & Partners<br />

Architects LLP, New York (USA),<br />

ARCHITECTE<br />

Georges Reuter Architectes<br />

COLLABORATION<br />

RFR Paris (F)<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Kirchberg<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Fondation François-Elisabeth<br />

ARCHITECTE<br />

INCOPA, Saarbrücken (D)<br />

COLLABORATION<br />

Gehl Jacoby & <strong>Associés</strong><br />

Beekmann & Loos, Homburg (D)<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Kirchberg<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

1998 / Centre scolaire<br />

« In der Muehlchen »<br />

1998 / Bassin de retenue<br />

sur la Wark<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ville d’Ettelbruck, Administration<br />

Communale de Bourscheid<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Administration Communale<br />

de Schifflange<br />

1971<br />

ARCHITECTE<br />

Henri Offermann<br />

LIEU<br />

Schifflange<br />

COLLABORATION<br />

Urbatecnic<br />

LIEU<br />

Welscheid<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 52 P / 53<br />

1981<br />

1998 / Bains municipaux<br />

LIEU<br />

Esch-sur-Alzette<br />

1999 / Hypermarché Match<br />

1991<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ville d'Esch-sur-Alzette<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Match S.A. Luxembourg<br />

2001<br />

ARCHITECTE<br />

Schemel & Wirtz /<br />

Atelier d'Architecture BENG<br />

AWARD<br />

Bauhärepräis OAI 2004<br />

ARCHITECTE<br />

URUK V S.à r.l. d'architecture, Paris (F)<br />

Architecture et Environnement<br />

LIEU<br />

Foetz<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

1999 / Chambre de Commerce<br />

Extension<br />

COLLABORATION<br />

Green & Hunt <strong>Associés</strong>, Paris (F)<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Kirchberg<br />

AWARD<br />

ECCS Design Award 2003<br />

2000 / Immeuble Cegedel<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Cegedel s.a.<br />

ARCHITECTE<br />

Georges Reuter Architectes<br />

LIEU<br />

Strassen<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Chambre de Commerce<br />

1971<br />

ARCHITECTE<br />

Vasconi <strong>Associés</strong> Architectes, Paris (F)<br />

Jean Petit Architectes, Luxembourg<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 54 P / 55<br />

1981<br />

2001 / Bâtiment administratif<br />

Ciments<br />

Luxembourgeois<br />

LIEU<br />

Esch-sur-Alzette<br />

2001 / Station d'épuration<br />

de Weiswampach<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Admin. communale de Weiswampach,<br />

Syndicat Intercommunal de Dépollution<br />

SIDEN des Eaux Résiduaires du Nord<br />

1991<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Groupe Ciments Luxembourgeois s.a.<br />

2001<br />

ARCHITECTE<br />

Hermann, Valentiny et <strong>Associés</strong><br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Dahlem, <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong><br />

COLLABORATION<br />

Marc Dieschbourg Architectes<br />

LIEU<br />

Weiswampach-Rossmillen<br />

2011


Interview<br />

Jean-Pierre Klein<br />

Bürgermeister von steinsel<br />

Ich bin seit 24 Jahren Bürgermeister der<br />

Gemeinde Steinsel und seither arbeitet<br />

<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> für uns. Wir hatten<br />

uns damals für <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> entschieden,<br />

weil uns die Kompetenzen des<br />

Büros für die Gemeinde wichtig waren.<br />

Ich kannte zudem drei der damaligen <strong>Associés</strong><br />

persönlich, Prosper, Flory und Jos<br />

SCHROEDER. Es waren drei Praktiker mit<br />

viel Erfahrung und auch drei Menschen,<br />

mit denen man eine gute und persönliche<br />

Beziehung führen konnte.<br />

Überzeugend war in der Tat die Kompetenz,<br />

gleich welche Projekte wir gemeinsam<br />

durchgezogen haben, sei es im<br />

Straßenbau, Hoch- oder Tiefbau. Bei etwa<br />

95% unserer Ingenieuraufträge hat <strong>Schroeder</strong><br />

& <strong>Associés</strong> die Gemeinde Steinsel<br />

beraten. Dies ist ein Zeichen dafür, dass<br />

wir in dieses Büro immer großes Vertrauen<br />

hatten und haben. Auch heute, selbst<br />

wenn keiner der Herren SCHROEDER<br />

mehr in dem Büro tätig ist, besteht die<br />

gute Zusammenarbeit unter der Leitung<br />

von Gaston FLESCH weiter.<br />

Spontan denke ich an ein außergewöhnliches<br />

Projekt, die Unterführung der<br />

Eisenbahnlinien in Heisdorf. Bei diesem<br />

Projekt sind die Ponts et Chaussées und<br />

die Eisenbahngesellschaft mit einbezogen.<br />

Vor allem hat die Ponts et Chaussées mit<br />

dem Ankauf von Grundstücken, die für<br />

die Ausführung des Projektes nötig sind,<br />

eine schwierige Aufgabe zu meistern. In<br />

diesem Projekt hat <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong><br />

eine maßgebende Vorarbeit geleistet;<br />

außer dem Ankauf der Grundstücke der<br />

sich allerdings schwierig anläßt, stand der<br />

Ausführung des Projektes nichts mehr im<br />

Wege – ein Projekt im Sinne der Verkehrssicherheit<br />

für die Ortschaft Heisdorf.<br />

Das in meinen Augen größte Projekt, das<br />

<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> für die Gemeinde<br />

Steinsel umsetzte, ist die aktuelle Instandsetzung<br />

der Rue de la Forêt in Steinsel.<br />

Es handelt sich um eine komplizierte<br />

Aufgabenstellung, da die Straße an einem<br />

Hang liegt und von vielen alten Häuser<br />

gesäumt wird. Es müssen Anpassungen<br />

an der Straße durchgeführt, alte Mauern<br />

abgerissen und neu aufgebaut sowie die<br />

Bürgersteige neu angelegt werden. Das<br />

beauftragte Bauunternehmen braucht<br />

hier viel Fingerspitzengefühl, auch im<br />

Hinblick darauf, die Anwohner so wenig<br />

wie möglich Belästigungen auszusetzen.<br />

Bei der Ausführung dieses Projektes spielt<br />

die Kompetenz von <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong><br />

eine maßgebliche Rolle.<br />

Ein ähnliches Projekt haben wir vor zehn<br />

Jahren bereits durchgeführt. Ein Großteil<br />

der Ortschaft von Steinsel liegt im<br />

Hang. Bei der Neugestaltung der Montée<br />

Willy Goergen und der Montée Haute hat<br />

<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> bereits bewiesen,<br />

dass wir vor der Ausführung der Arbeiten<br />

in der Rue de la Forêt keine Angst zu<br />

haben brauchen.<br />

Unsere Gemeindetechniker haben immer<br />

die besten Kontakte mit <strong>Schroeder</strong> &<br />

<strong>Associés</strong> gepflegt. Konkret bedeutet das,<br />

dass aus dieser Zusammenarbeit viel<br />

Gutes für die Lebensqualität der Steinseler<br />

Bürger entstand. Für unsere Techniker<br />

ist es auch immer wieder ein Ansporn,<br />

ihre Kompetenz in der Zusammenarbeit<br />

mit <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> unter Beweis<br />

zu stellen. Diesen Wissensaustausch von<br />

Erfahrungen stelle ich als positiv fest.<br />

Ich wünsche <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong>, dass<br />

sie zukünftig so weiter arbeiten wie bis<br />

jetzt, und ich bin überzeugt, dass es bei<br />

der guten Zusammenarbeit mit der Gemeinde<br />

Steinsel bleibt.<br />

P / 56 P / 57


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

2001 / Centre scolaire et sportif<br />

« Op Acker »<br />

ARCHITECTE<br />

Bureau d’Architecture Klein et Muller,<br />

Lanners & Merker Architectes,<br />

2001 / Renaturation de l'Alzette<br />

LIEU<br />

Walferdange-Steinsel<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Administration Communale<br />

de Bascharage<br />

ARCHITECTE<br />

Marc Gubbini architectes<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Administration Communale<br />

de Walferdange,<br />

1971<br />

LIEU<br />

Bascharage<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Administration Communale de Steinsel<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 58 P / 59<br />

1981<br />

2002 / Musée de la Forteresse<br />

(Fort Thüngen)<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère de la Culture, de l'Enseignement<br />

Supérieur et de la Recherche<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Service des Sites et Monuments<br />

Nationaux<br />

ARCHITECTE<br />

BECKER Architecture & Urbanisme<br />

1991<br />

2001<br />

2001 / Château d'eau<br />

« Kinneksbierg »<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Administration Communale<br />

de Steinfort<br />

ARCHITECTE<br />

Architecture et Environnement<br />

LIEU<br />

Steinfort<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Kirchberg<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

2002 / Giratoire de Merl<br />

COLLABORATION<br />

SchemelWirtz Architectes<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Merl<br />

2002 / Route de liaison entre<br />

RN6 et Helfenterbruck<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

1971<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

AWARD<br />

Bauhärepräis 2008<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

COLLABORATION<br />

Bureau d’Architecture Jacques Lorang<br />

LIEU<br />

Bertrange<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 60 P / 61<br />

1981<br />

2002 / Assainissement<br />

des communes du lac<br />

de la Haute-Sûre<br />

LIEU<br />

Lac de la Haute-Sûre<br />

Grande extension de la<br />

2002 / Cour de Justice<br />

des Communautés<br />

Européennes<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration des Bâtiments Publics<br />

1991<br />

BUREAU D’ÉTUDES<br />

TR-Engineering, BEST - Ingénieurs-<br />

Conseils, <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong>,<br />

ARCHITECTE<br />

Dominique Perrault Architecture,<br />

Paris (F)<br />

COLLABORATION<br />

TR-Engineering, Inca<br />

2001<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Syndicat Intercommunal de Dépollution<br />

SIDEN des Eaux résiduaires du Nord<br />

BUREAU D’ÉTUDES<br />

Holinger, Baden (CH),<br />

Urbatecnic, Autec, Eppelborn (D)<br />

ARCHITECTE<br />

Paczowski et Fritsch Architectes,<br />

m3 architectes<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics,<br />

Communautés Européennes<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Kirchberg<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

2003 / Pont « Bow-String »<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

1971<br />

2002 / Introduction de zones<br />

30 km/h dans les<br />

quartiers résidentiels<br />

de la commune<br />

de Sanem<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

LIEU<br />

Administration Communale de Sanem<br />

Belvaux-Sanem-Soleuvre-Ehlerange<br />

LIEU<br />

Oetrange<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 62 P / 63<br />

1981<br />

2003 / Réaménagement<br />

du site Sudgaz<br />

2003 / Station d'épuration<br />

d'Echternach-<br />

Weilerbach<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ville d’Echternach,<br />

Internationales Abwasserklärwerk E / W<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Dahlem <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong><br />

LIEU<br />

Echternach<br />

1991<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Sudgaz S.A.<br />

2001<br />

ARCHITECTE<br />

Atelier d’Architecture BENG<br />

LIEU<br />

Esch-sur-Alzette<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

2003 / Immeuble Foyer<br />

LIEU<br />

Leudelange<br />

2003 / Aménagement extérieur<br />

du campus scolaire<br />

"Koengisbund"<br />

COLLABORATION<br />

Hackl, Hofmann Freiraumplanung,<br />

Eichstätt (D)<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Foyer Assurances s.a.<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Administration Communale<br />

de Mamer<br />

LIEU<br />

Mamer<br />

1971<br />

ARCHITECTE<br />

Worré & Schiltz<br />

ARCHITECTE<br />

Atelier d’Architecture<br />

et de Design Jim Clemes<br />

AWARD<br />

Prix Construction Acier 2009<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 64 P / 65<br />

1981<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Voyages Emile Weber<br />

2004 / Gare Belval Université<br />

ARCHITECTE<br />

Atelier d'Architecture<br />

et de Design Jim Clemes<br />

1991<br />

ARCHITECTE<br />

Bureau d’Architecture<br />

F. Folmer & <strong>Associés</strong><br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Transports<br />

LIEU<br />

Esch-Belval<br />

2001<br />

2004 / Immeuble et garages<br />

Voyages Emile Weber<br />

LIEU<br />

Canach<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Société Nationale des Chemins de Fer<br />

CFL Luxembourgeois<br />

AWARD<br />

Trophée Benelux<br />

de la Galvanisation à Chaud 2011<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

2004 / Centre pour musique<br />

amplifiée « Rockhal »<br />

COLLABORATION<br />

HT-Lux<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Lux-Airport – Société de l’Aéroport<br />

de Luxembourg S.A.<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Le Fonds Belval<br />

ARCHITECTE<br />

Paczowski et Fritsch Architectes<br />

1971<br />

ARCHITECTE<br />

LIEU<br />

Atelier d’Architecture BENG<br />

Esch-Belval<br />

2004 / Aérogare<br />

de Luxembourg<br />

Terminal A<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Findel<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 66 P / 67<br />

1981<br />

début Centre scolaire et<br />

2004 / sportif de Wincrange<br />

LIEU<br />

Wincrange<br />

1991<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Administration Communale<br />

de Wincrange<br />

2001<br />

2004 / Piscine « Krounebierg »<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Administration Communale<br />

de Mersch<br />

ARCHITECTE<br />

Decker, Lammar & <strong>Associés</strong>,<br />

Architecture et Urbanisme<br />

LIEU<br />

Mersch<br />

ARCHITECTE<br />

Holweck, Mergen & <strong>Associés</strong><br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

1971<br />

2005 / Centre médical<br />

Clinique d'Eich<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Fondation Norbert Metz –<br />

Clinique d’Eich<br />

ARCHITECTE<br />

LIEU<br />

g+p muller architectes<br />

Luxembourg-Eich<br />

2005 / Réfection<br />

du haut fourneau 3<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Sollac<br />

MAîTRE D’œUVRE ET COLLABORATION<br />

Paul Wurth<br />

LIEU<br />

Dunkerque, France<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 68 P / 69<br />

1981<br />

2005 / Centre culturel<br />

« Koenigsbund »<br />

2005 / Réseau<br />

d’assainissement<br />

Étude générale<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Syndicat intercommunal de dépollution<br />

SIDERO des eaux résiduaires de l’Ouest<br />

LIEU<br />

Mersch<br />

1991<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Administration Communale<br />

de Mamer<br />

2001<br />

ARCHITECTE<br />

LIEU<br />

Atelier d’Architecture<br />

et de Design Jim Clemes<br />

Mamer<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

2006 / Centre de compostage<br />

Minett-Kompost<br />

Extension<br />

2006 / Zone piétonne<br />

Avenue de la Liberté,<br />

Differdange<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ville de Differdange<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

ARCHITECTE<br />

Atelier d'Architecture<br />

et de Design Jim Clemes<br />

1971<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Syndikat Minett-Kompost<br />

Syndicat intercommunal pour l’exploitation<br />

d’un centre de compostage régional à Monderange<br />

COLLABORATION<br />

Pöyry Environment, IG Lux,<br />

Atelier d’Architecture BENG,<br />

COLLABORATION<br />

LIEU<br />

LIEU<br />

Jean Schmit Engineering<br />

Mondercange<br />

Differdange<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 70 P / 71<br />

1981<br />

2006 / Centre de natation<br />

« Les Thermes »<br />

ARCHITECTE<br />

Atelier d’Architecture<br />

et de Design Jim Clemes,<br />

1991<br />

Witry & Witry architecture urbanisme,<br />

Hermann & Valentiny et <strong>Associés</strong><br />

Architectes<br />

2001<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Syndicat intercommunal C.N.I.<br />

« Les Thermes » Strassen-Bertrange<br />

LIEU<br />

Strassen-Bertrange<br />

2006 / Nouvelle ligne ferroviaire<br />

Luxembourg<br />

Bettembourg<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Société Nationale des Chemins de Fer<br />

CFL Luxembourgeois<br />

Ministère des Transports<br />

COLLABORATION<br />

Ingenieurbüro Vössing,<br />

Duisburg (D)<br />

LIEU<br />

Grand-Duché de Luxmbourg<br />

2011


Interview<br />

Georges Molitor<br />

Direktor der ponts et chaussées<br />

Beim Gedanken an die Menschen von<br />

<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> sehe ich als erstes<br />

ihre große Kompetenz als Ingénieurs-<br />

Conseils, also als beratende Ingenieure.<br />

Wenn ich an ein wichtiges gemeinsames<br />

Projekt denke, habe ich den Ban de Gasperich<br />

vor Augen.<br />

Das Verkehrsgrundkonzept für dieses<br />

Projekt stammt aus unserer Verwaltung.<br />

Schon früh hatten wir uns Gedanken<br />

gemacht, was verkehrstechnisch passiert,<br />

wenn dieses Plateau urbanisiert wird. Der<br />

Verkehr, der über die Escher Autobahn<br />

in die Stadt hineinführt, teilt sich an der<br />

Anschlussstelle Leudelange-Nord. Ein Teil<br />

des Verkehrsstroms geht über die Clôche<br />

d’Or, der andere fließt weiter über Hollerich.<br />

Konkret haben wir unsere Aufmerksamkeit<br />

auf die Cloche d’Or gelegt. Unser<br />

Konzept sah die Teilung des Verkehrs in<br />

zwei Richtungen vor. Am Eingang der<br />

Cloche d’Or, noch jenseits der Autobahn,<br />

haben wir eine Aufteilung durchgeführt.<br />

Ein Teil des Verkehrs fließt wie gewohnt<br />

in Richtung Escher Straße, ein anderer<br />

Teil überquert die Autobahn auf einer<br />

neuen Brücke und geht über den neuen<br />

Boulevard de Kockelscheuer in Richtung<br />

Rond Point Glück, wo er auf die Penetrante<br />

stößt. Zuerst beteiligte sich die Stadt<br />

Luxemburg an dem Projekt, anschließend<br />

kam das Transportministerium als weiterer<br />

Akteur dazu, um die Interessen des<br />

öffentlichen Verkehrs zu vertreten. Dann<br />

stieß das Landesplanungsministerium<br />

hinzu, das auf die regionale Bedeutung<br />

des Projektes verwies. Auf Anregung der<br />

Landesplanung wurde dieses Projekt mit<br />

der Unterschrift der DICI Konvention<br />

(Développement Intercommunal Coordonné<br />

et Intégratif) im Jahre 2005 auf die<br />

angrenzenden Gemeinden ausgeweitet,<br />

so dass unsere Verwaltung schlussendlich<br />

als Initiator eine Minderheit in diesem<br />

Projekt geworden war. Das Projekt nahm<br />

an Komplexität zu. Das Gerüst, das wir<br />

als Ponts & Chaussées gelegt hatten, ist<br />

jedoch geblieben und ist auch jenes, das<br />

jetzt ausgeführt werden wird. Die zusätzlichen<br />

Gedanken aus der Diskussion, z.B.<br />

die Urbanisierung beim Autobahnkreuz,<br />

wurden von uns begrüßt und mitgetragen.<br />

Unser Ziel war es, einen qualitativ<br />

hohen Städtebau zu entwickeln, der nicht<br />

nur vom Individualverkehr geprägt wird,<br />

sondern auch den anderen Verkehrsträgern<br />

wie der Bahn, dem Bus und später<br />

der Tram den nötigen Raum bietet, ohne<br />

den Radfahrer und die Fußgänger zu<br />

vergessen.<br />

<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> war zu Beginn<br />

mit einer Verkehrsstudie beauftragt, um<br />

daraus ein Konzept für die Verkehrsinfrastruktur<br />

zu entwickeln. Da das Büro über<br />

eine große Kompetenz in vielen Bereichen<br />

verfügt, haben auch die anderen<br />

Akteure auf die Dienstleistungen dieses<br />

Büros zurückgegriffen, so dass daraus<br />

ein riesiges, integrales Projekt wurde, das<br />

schwerpunktmäßig von nur einem Ingenieurbüro<br />

begleitet wird. Wenn wir demnächst<br />

den Ban de Gasperich umsetzen,<br />

so ist dies auch ein Projekt von <strong>Schroeder</strong><br />

& <strong>Associés</strong>.<br />

Im Prinzip hat ein Ingenieurbüro zwei<br />

Arten von Kompetenzen: die eines Bureaux<br />

d’études, also eines Planungsbüros,<br />

und die eines Bureaux d’ingénieurs-conseils,<br />

also eines beratenden Ingenieurs.<br />

<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> Stärke und Kompetenz<br />

liegt eindeutlich in dieser zweiten<br />

Kompetenz. Sie helfen den Bauherren<br />

beratend, die Projekte umzusetzen. Die<br />

Beratung ist das Wichtigste, um gemeinsam<br />

ein Projekt zu entwickeln, wie z.B.<br />

bei der Verkehrsführung in Esch-sur-<br />

Alzette, wo es galt, das Stadtzentrum<br />

vom Durchgangsverkehr zu befreien. Der<br />

Bahnhofbereich und das Viertel Bourgaard<br />

wurden neu gestaltet, die Verkehrsachsen<br />

anders gezogen, die Hierarchie der<br />

Strassen verändert. Weitere bedeutende<br />

Projekte sind die Umgehungsstrasse von<br />

Junglinster, ein Projekt, das schon in den<br />

Jahren 1992/93 begann und jetzt vor der<br />

Ausführung steht, die Schrägseilbrücke<br />

der Autobahn bei Hesperange, die Zufahrt<br />

zu der Europaschule in Mamer/Bertrange.<br />

Ein kleineres, aber nicht minder wichtiges<br />

Projekt ist die Busspur auf der „Bouferknupp“<br />

auf der N7 zwischen Lorentzweiler<br />

und Steinsel. Nach anfänglichen<br />

Schwierigkeiten haben wir hier eine<br />

Lösung gefunden, bei der sowohl die<br />

Gemeinde als auch die Anrainer und auch<br />

wir zufrieden sein können. Dies gibt mir<br />

persönlich eine gewisse Genugtuung,<br />

wenn man weiß, dass Projekte über die<br />

Zeit geändert werden und dass Projekte<br />

nur realisiert werden können, wenn<br />

man auf die Wünsche der verschiedenen<br />

Partner eingeht. Und dann ist es gut, ein<br />

solches Büro an seiner Seite zu haben.<br />

Das ist nur ein kleiner Ausschnitt aus<br />

vielen gemeinsamen Projekten. In der<br />

Vergangenheit haben wir große Studien<br />

beauftragt, wie z.B. eine einzigartige<br />

Studie, die bis dato nie mehr vorkam. Es<br />

ging darum, eine Programmierung zu<br />

erarbeiten, um die Messungen sämtlicher<br />

Überwachungsinstrumente in der Staumauer<br />

Esch/Sauer digital zu erfassen und<br />

an einen Zentralrechner zu übermitteln.<br />

Sicher hätten wir im Ausland ein fertiges<br />

Produkt kaufen können. Aber wir haben<br />

aus dem Prinzip heraus, das Know-How<br />

nach Luxemburg zu bringen, <strong>Schroeder</strong> &<br />

<strong>Associés</strong> mit dieser Aufgabe betraut. Damals<br />

waren es der Physiker Henri PESCH<br />

und der Informatiker Claude ZIPFEL, die<br />

an diesem Projekt gearbeitet haben, und<br />

dieses Projekt ist zu unserer vollsten Zufriedenheit<br />

ausgeführt worden. Für Schro-<br />

eder & <strong>Associés</strong> war es eines der ersten<br />

Projekte, bei dem sie ihre bisher internen<br />

Dienstleistungen der Informatik für einen<br />

externen Auftrag einsetzen konnten.<br />

Eines der rezenten großen Projekte, bei<br />

dem der Aspekt der Beratung sehr stark<br />

im Vordergrund steht, ist die Verbreiterung<br />

eines Teilbereiches der Autobahn<br />

zwischen Foetz und Esch-Lankelz. Auf<br />

diesem gemeinsamen Teilstück von der<br />

Escher Autobahn [A4] und der Collectrice<br />

du Sud [A13] gibt es wegen des hohen<br />

Verkehrsaufkommens zu jeder Tageszeit<br />

große Verkehrsprobleme, der „Lankelzer<br />

Knued“ ist bestens bekannt. Um diese<br />

Situation zu entschärfen, wollten wir den<br />

Monnericher Bypass bauen, der jedoch<br />

auf starken Widerstand der Monnericher<br />

Bürger stieß. Anstatt auf einer Idee zu<br />

beharren, haben wir als Alternative die<br />

Verbreiterung dieses Teilstückes der<br />

Autobahn auf sechs bis acht Spuren<br />

angeboten. Auf diesem Abschnitt sind<br />

jedoch eine ganze Reihe von Autobahnverteiler<br />

und Anschlussstellen, so dass<br />

dieser Ausbau sich als extrem kompliziert<br />

gestaltete. Von sich aus schlug <strong>Schroeder</strong><br />

& <strong>Associés</strong> etwas Neues, eine einfachere<br />

Lösung vor, die anstatt alle Bewegungen<br />

an allen Anschlussstellen zu erlauben, nur<br />

diejenigen vorsah, die auch beim Konzept<br />

des Bypasses möglich gewesen wären.<br />

Konkret sieht es so aus, dass ein Autofahrer<br />

sich vor Foetz entscheiden muss,<br />

ob er nach Esch fahren oder weiter auf<br />

der Collectrice du Sud bleiben will. Hier<br />

kam das Büro klar seiner Rolle als Berater<br />

nach, mit Ideen, die man nicht ohne weiteres<br />

erwartet.<br />

Wir wünschen <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> alles<br />

Gute für die Zukunft und eine weiterhin<br />

gute Zusammenarbeit mit unserer Verwaltung,<br />

den Ponts et Chaussées. Am meisten<br />

wünsche ich mir, dass es das Büro bleibt,<br />

wie es war und ist. Es ist heute in vielen<br />

Fachbereichen auf einem hohen Niveau<br />

tätig, wo es uns, nicht nur als Ausführender,<br />

sondern auch als Mitdenkender und<br />

als Berater im Rahmen der Projekte zur<br />

Seite steht. Und hier wünsche ich mir,<br />

dass es uns in dieser Rolle noch lange<br />

erhalten bleibt.<br />

P / 72 P / 73


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

ARCHITECTE<br />

Tetra Architecture,<br />

Jean Lanners et <strong>Associés</strong><br />

2007 / Station d'épuration<br />

de Beggen<br />

Extension<br />

ARCHITECTE<br />

Atelier d’Architecture Bruno Miranda,<br />

Marseille (F)<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

2007 / Immeuble « Findel<br />

Business Center »<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Kirchberg<br />

COLLABORATION<br />

Alpha Umwelttechnik, Nidau (CH),<br />

Soludec<br />

1971<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Felix Giorgetti S.à r.l.<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ville de Luxembourg<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Beggen<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 74 P / 75<br />

1981<br />

2007 / Maison relais et classes<br />

préscolaires Steinfort<br />

2007 / Piscine<br />

« Syrdall Schwemm »<br />

1991<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Administration communale<br />

de Steinfort<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Syndicat Niederanven-Schuttrange-<br />

Contern<br />

ARCHITECTE<br />

4a Architekten, Stuttgart (D)<br />

2001<br />

ARCHITECTE<br />

Association momentanée Architecture<br />

et Environnement, Louis Weisgerber<br />

LIEU<br />

Steinfort<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Syndicat Intercommunal C.N.I.<br />

« Syrdall Schwemm »<br />

LIEU<br />

Niederanven<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

2007 / Lycée <strong>Technique</strong><br />

Belval-Ouest<br />

2007 / Contournement<br />

de Junglinster<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère du Développement Durable<br />

et des Infrastructures (MDDI)<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Le Fonds Belval<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

1971<br />

ARCHITECTE<br />

Atelier d’Architecture<br />

et de Design Jim Clemes<br />

COLLABORATION<br />

Luxconsult<br />

LIEU<br />

Belval-Ouest<br />

LIEU<br />

Junglinster<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 76 P / 77<br />

1981<br />

2008 / Haus Omega<br />

Centre d’accueil<br />

1991<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Omega 90 A.s.b.l.<br />

2001<br />

2007 / Introduction<br />

de zones 30 km/h<br />

et sécurisation des<br />

chemins de l’école<br />

dans la commune<br />

de Mondorf-les-Bains<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Administration Communale<br />

de Mondorf-les-Bains<br />

LIEU<br />

Mondorf-les-Bains<br />

ARCHITECTE<br />

Schmitz & Hoffmann architectes<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Hamm<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

P / 78<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

1971<br />

2000 / Tunnels sur la route du Nord<br />

1981<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

1991<br />

2001<br />

A / 2000<br />

2011<br />

P / 79


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

2000 / Tunnel Gousselerbierg<br />

1961<br />

2000 / Tunnels sur la route du Nord<br />

ARCHITECTE<br />

Atelier d'Architecture<br />

et de Design Jim Clemes<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

COLLABORATION<br />

Luxconsult + TR-Engineering<br />

+ Lombardi, Minusio (CH)<br />

2005 / Tunnel Grouft<br />

COLLABORATION<br />

Luxconsult + TR-Engineering<br />

+ Lombardi, Minusio (CH)<br />

1971<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Mersch<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

LIEU<br />

Lorentzweiler<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 80 P / 81<br />

1981<br />

2008 / Tunnel Stafelter<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère du Développement Durable<br />

et des Infrastructures (MDDI)<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

COLLABORATION<br />

Luxconsult + TR-Engineering<br />

+ Lombardi, Minusio (CH)<br />

1991<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Mersch<br />

2001<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

2008 / Châteaux d'eau<br />

et bâtiments techniques<br />

1971<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Administration<br />

communale de Leudelange<br />

ARCHITECTE<br />

SchemelWirtz Architectes<br />

LIEU<br />

Leudelange<br />

2008 / WSA Dudelange<br />

Reconversion en centre<br />

logistique<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

LIEU<br />

Ministère de l’Economie<br />

et du Commerce Extérieur<br />

Bettembourg / Dudelange<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 82 P / 83<br />

1981<br />

2009 / Maison du Savoir<br />

Cité des Sciences<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Le Fonds Belval<br />

ARCHITECTE<br />

Baumschlager & Eberle, St Gallen (CH)<br />

Christian Bauer & <strong>Associés</strong> Architectes<br />

2009 / Nouveau « Däichhal »<br />

LIEU<br />

Ettelbruck<br />

1991<br />

COLLABORATION<br />

LIEU<br />

Jan Van Aelst BVBA,<br />

Anvers (B)<br />

Esch-Belval<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ville d’Ettelbruck<br />

2001<br />

ARCHITECTE<br />

Besch da Costa Architectes<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

2010 / Centre commercial<br />

« La Belle Etoile »<br />

Extension Sud<br />

ARCHITECTE<br />

Köchel + Partner<br />

Freie Architekten, Backnang (D)<br />

2010 / Dédoublement<br />

du CR 102<br />

sur l'autoroute A6<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère du Développement Durable<br />

et des Infrastructures (MDDI)<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

LIEU<br />

Mamer<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

COLLABORATION<br />

Brazdrum Projektplan GmbH,<br />

Schonungen (D)<br />

1971<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Leesch Cactus<br />

LIEU<br />

Bertrange<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 84 P / 85<br />

1981<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Administration<br />

Communale de Bertrange<br />

2011 / Élaboration du concept<br />

mobilité douce 2011<br />

dans la commune de Bascharage<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Administration<br />

Communale de Bascharage<br />

LIEU<br />

Bascharage<br />

1991<br />

ARCHITECTE<br />

ernst + partner landschaftsarchitekten<br />

bdla, Trier (D)<br />

2001<br />

2010 / Réaménagement centre<br />

Concept Shared Space<br />

LIEU<br />

Bertrange<br />

2011


AGENDA / DIARY<br />

SCHROEDER & ASSOCIÉS<br />

2011 / CNIS<br />

Centre National d'Intervention<br />

et des Secours<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ville de Luxembourg<br />

Ministère du Développement Durable<br />

MDDI et des Infrastructures<br />

1961<br />

62 63 64 65 66 67 68 69 70 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

ARCHITECTE<br />

BLK2 – Böge Lindner<br />

K2 Architekten, Hamburg (D)<br />

1971<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Gasperich<br />

2011 / Château d'eau<br />

Bascharage<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Administration<br />

Communale de Bascharage<br />

ARCHITECTE<br />

alleva enzio architectes<br />

LIEU<br />

Bascharage<br />

1981<br />

82 83 84 85 86 87 88 89 90 92 93 94 95 96 97 98 99 00 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

P / 86 P / 87<br />

1981<br />

2011 / Réseau routier<br />

« Ban de Gasperich »<br />

ARCHITECTE<br />

P.ARC<br />

2011 / Brasserie Nationale<br />

Bofferding<br />

Neuer Drucktankkeller<br />

1991<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Ministère des Travaux Publics<br />

Ville de Luxembourg<br />

LIEU<br />

Luxembourg-Gasperich<br />

2001<br />

MAîTRE D’œUVRE<br />

Administration<br />

des Ponts et Chaussées<br />

MAîTRE D’OUVRAGE<br />

Brasserie Bofferding<br />

ARCHITECTE<br />

Beck und Brauchle Architektur<br />

Consulting, Rottenburg am Neckar (D)<br />

LIEU<br />

Bascharage<br />

2011


Interview<br />

Gilbert Poeckes<br />

Gérant société poeckes sàrl<br />

Unternehmen, die<br />

„miteinander“ arbeiten<br />

und sich ergänzen<br />

Vor 40 Jahren haben mehrere meiner<br />

Geschwister und ich das Unternehmen<br />

unseres Vaters übernommen und das<br />

heutige Bauunternehmen Poeckes sàrl<br />

gegründet. Wir waren damals drei Brüder,<br />

zu denen sich später ein vierter gesellte,<br />

sowie unsere älteste Schwester, Frau<br />

HANSEN, die uns bis dato immer noch<br />

den Arbeitstag versüßt. Zeitgleich gründete<br />

Flory SCHROEDER <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong>,<br />

welches aus dem zehn Jahre vorher<br />

gegründeten Ingenieurbüro <strong>Schroeder</strong> &<br />

Heldenstein hervorging.<br />

Was die beiden Unternehmen <strong>Schroeder</strong><br />

& <strong>Associés</strong> und Poeckes bis heute<br />

verbindet, sind die beruflichen Interessen<br />

sowie das gegenseitige Verständnis und<br />

die faire Behandlung. Vor einigen Jahren<br />

spielte außerdem dasselbe Alter, die<br />

gleiche Berufsausbildung, die gemeinsam<br />

errungene Berufserfahrung sowie die sich<br />

mit den Jahren eingestellte Freundschaft<br />

zwischen den Unternehmenseignern<br />

Flory SCHROEDER, Prosper SCHROEDER,<br />

Jos COLBACH und Jos SCHROEDER eine<br />

wesentliche Rolle.<br />

Mehrere Bauwerke hat die Firma Jos<br />

POECKES in den 60er Jahren in Zusammenarbeit<br />

mit dem Ingenieurbüro<br />

<strong>Schroeder</strong> & Heldenstein ausgeführt,<br />

laut meiner Erinnerung waren dies das<br />

Postgebäude in Düdelingen, die Fußballtribüne<br />

sowie die Primärschule Sauerwiss<br />

in Rümelingen.<br />

Noch mehr Bauwerke hat die Firma<br />

Poeckes sàrl jedoch mit <strong>Schroeder</strong> &<br />

<strong>Associés</strong> erstellt, wie z.B. Schmutzwassersammler,<br />

Bauwerke im Wasserbau,<br />

Wasserhebeanlagen, unterirdische Bachbauwerke<br />

und Kläranlagen, Fabrikanlagen,<br />

Zementsilos, Straßen- und Bahnbrücken,<br />

Altenwohnheime, Wohnhäuser, Um- und<br />

Anbauten an Krankenhäuser.<br />

In besonderer Erinnerung bleibt mir die<br />

unterirdische Verlegung des Düdelingerbaches<br />

in dem sogenannten „Schwarze<br />

Wee“ in Dudelange. Eine sehr schmale<br />

Straße, einseitig stark bebaut und gegenüber<br />

den Bahnanlagen. Vorgesehen war<br />

ein beidseitiger Verbau des zu erstellenden<br />

Kanalbauwerkes mittels Spundbohlen<br />

mit einem Arbeitsraum von +/- 60<br />

cm. Gegen diese Bauverfahren hatten<br />

wir damals Bedenken angemeldet. Zum<br />

einen waren wir überzeugt, dass beim<br />

Einrammen der Spundbohlen Schäden<br />

an der bestehenden Bebauung sowie<br />

der Bahnanlage entstehen könnten, zum<br />

anderen hatten wir Bedenken wegen des<br />

hohen Geräuschpegels und befürchteten<br />

erhebliche Reklamationen der Anwohner.<br />

Wir schlugen daher <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong><br />

eine überschnittene Bohrpfahlwand als<br />

Verbau vor. Anfang der 70er Jahre war<br />

eine solche Verbauweise, nach meinem<br />

Wissen, so gut wie nicht bekannt in<br />

Luxemburg. Außerdem hatten wir über<br />

die Ausführung einer Bohrpfahlwand<br />

nicht die geringste Erfahrung. Herr Jos<br />

COLBACH nahm sich jedoch der Sache an<br />

und berechnete die Bohrpfahlwand. Ich<br />

glaube, es war seine erste Bohrpfahlwand:<br />

der Durchmesser der Pfähle war 30 cm,<br />

die Tiefe der Pfähle war etwa 7.00 m mit<br />

einer Einspannung im Erdreich von 3.00<br />

m. Die gegenüberliegenden Bohrpfahlwände<br />

wurden oberhalb der späteren<br />

Kanalabdeckung abgestützt. Nun mußte<br />

noch der Bauherr, die Ackerbauverwaltung,<br />

von der von uns ausgeheckten<br />

Bauweise überzeugt werden, was sich als<br />

nicht so einfach herausstellte. Wir bekamen<br />

jedoch nach längerem Hin und Her<br />

die Einwilligung unter den Bedingungen<br />

dass eventuell auftretende Folgeschäden<br />

zu Lasten des Bauunternehmers wären, es<br />

zu keiner Verlängerung der Bauzeit kommen<br />

und das Bauvorhaben auf keinen Fall<br />

teurer werden dürften.<br />

Somit begannen wir mit dem Herstellen<br />

der Bohrpfahlwände. Zum Einsatz kam<br />

ein Hydraulikbagger Poclain LC 80 mit<br />

aufgebautem Mäkler MGF und einem<br />

Bohrgerät Poclain Type 2000. Nach dem<br />

dritten Tag, als wir der Meinung waren,<br />

die Ausführung zu beherrschen, fiel der<br />

Mäkler mitsamt dem Bagger um... Unser<br />

Bruder Theo war außer sich. „Ich habe es<br />

ja voraus gesagt, das wird nichts“, baute<br />

kurzer Hand den Mäkler ab und bohrte<br />

alle Pfähle ohne zusätzliche Führung auf<br />

einer Länge von 2 x 1200 m. Die Baustelle<br />

wurde zur Zufriedenheit aller Beteiligten<br />

abgeschlossen. Durch den Verbau mittels<br />

der Bohrpfahlwand, die von <strong>Schroeder</strong><br />

& <strong>Associés</strong> als mittragende Außenwände<br />

für das Bauwerk angerechnet und ohne<br />

Außenschalung gegen die Bohrwand betoniert<br />

wurden, konnten die Außenwände<br />

des Kanals um 10 cm schlanker ausgeführt<br />

werden. Die Außenschalung war<br />

überflüssig geworden, und das Erdaushubvolumen<br />

war ebenfalls reduziert, da kein<br />

Arbeitsraum für die Außenwände benötigt<br />

wurde. Folge war ein großes Lob durch<br />

die Ackerbauverwaltung, Herrn Alfred<br />

BETZ und ein gemeinsames Abendessen<br />

auf seine Kosten.<br />

Dieses Vorgehen ist typisch für unsere<br />

Zusammenarbeit mit <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong>.<br />

Es gab kaum ein Projekt, bei dem wir<br />

uns nicht zusammen setzten und um eine<br />

noch bessere Lösung gerungen haben.<br />

Das hatte mit unserem gleichen Alter<br />

und unserem jugendlichen Drang zu tun.<br />

Damals vor 40 Jahren hatte <strong>Schroeder</strong> &<br />

<strong>Associés</strong> ebensowenig Erfahrung wie wir.<br />

Wir haben von einander gelernt und unsere<br />

Erfahrungen gemeinsam gesammelt.<br />

So zum Beispiel mußte eine Rohrdurchpressung<br />

DN 1200 mm unter der Brücke<br />

Porte Lamadelaine, die auf Pfählen gegründet<br />

ist, durchgeführt werden. Gradlinig<br />

konnten die Rohre wegen der vorhandenen<br />

Pfähle nicht vorgepresst werden.<br />

Die Rohre mussten in einer Kurvenlinie<br />

zwischen den Gründungspfählen der<br />

Brücke vorgepresst werden. Da die Lage<br />

der Pfähle bekannt war, wurde die Ausführungsplanung<br />

genaustens von <strong>Schroeder</strong><br />

& <strong>Associés</strong> geplant, und die notwendigen<br />

Keile, die zur Gewährleistung der Kurvenlinie<br />

zwischen den Rohren eingebaut<br />

wurden, hat <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> definiert.<br />

Die Ausführung erfolgte genau nach<br />

Plan, und es hat geklappt.<br />

Aber die Zeiten ändern sich: Früher<br />

wurde auf den Baustellen zusammen<br />

gearbeitet. Heute scheint mir, ist dies viel<br />

weniger der Fall. Die Bauausführungspläne<br />

werden nicht mehr vermaßt. Maße<br />

werden von den Architektenplänen nicht<br />

mehr in die Ingenieurpläne übernommen,<br />

da die Ingenieurbüros keine Beauftragung<br />

für die Vermaßung ihrer Pläne haben.<br />

Auch werden die Baupläne kaum noch<br />

maßstabsgerecht gezeichnet, so dass ein<br />

Abgreifen von Maßen schwierig wird.<br />

Heute werden dann auch öfters die Pläne<br />

auf eine Internetplattform gestellt, auf<br />

der sich der Ausführende selbst bedienen<br />

muss. Pläne in Papierform werden<br />

kaum noch ausgehändigt. Folge ist auf<br />

den Baustellen zirkulieren öfters falsche<br />

Pläne. Kaum von der Plattform herunter<br />

geladen, kommt es nicht selten vor, dass<br />

zwischenzeitlich in dem Plan bereits eine<br />

Änderung vorgenommen wurde. Auf der<br />

Baustelle muss der Polier heute bis zu<br />

drei verschiedene Pläne (Architektenpläne,<br />

Statikpläne und Pläne der Technik)<br />

konsultieren. Die Folge sind Fehler über<br />

Fehler, und es ist heute eine Selbstverständlichkeit,<br />

dass die „As Built“ Pläne<br />

vom Unternehmer zu erstellen sind. Die<br />

direkte zwischenmenschliche Kommunikation<br />

ist verloren gegangen.<br />

Viele Köche verderben den Brei. So wurden<br />

in den letzten Jahren viele zusätzliche<br />

Arbeitskontrollstellen geschaffen, wobei<br />

so manche glauben, das Rad müsse neu<br />

erfunden werden. Sieht man sich in den<br />

Baubesprechungen um, so stellt man fest,<br />

dass in diesen öfters mehr Teilnehmer<br />

sind als Arbeiter auf der Baustelle. Außerdem<br />

werden heute oft Verantwortliche<br />

ohne die nötige Erfahrung auf die Baustellen<br />

entsandt, sie besitzen zwar eine gute<br />

Schulausbildung, doch können sie ihr<br />

Wissen noch nicht praktisch umsetzen. Es<br />

fehlt einfach, meines Erachtens, heute an<br />

einer längeren praktischen Ausbildung.<br />

Was <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> gegenüber<br />

anderen Ingenieurbüros auszeichnet, ist<br />

die sich angeeignete Erfahrung in allen<br />

möglichen Baubereichen. Es gibt kaum<br />

ein Bauprojekt, das <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong><br />

nicht meistern könnte. Bei <strong>Schroeder</strong> &<br />

<strong>Associés</strong> werden auch heute noch die<br />

Ausführungspläne im Büro erstellt und<br />

nicht, wie bei so manch‘ anderen, auf der<br />

Baustelle. Bis dato lagen uns die Ausführungspläne<br />

zwar nicht immer rechtzeitig,<br />

jedoch immer vor Baubeginn vor, heute<br />

keine Selbstverständlichkeit mehr. Außerdem<br />

gibt es bei <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> bis<br />

dato auch noch Leute, die auf Vorschläge<br />

hören und nicht vorneweg diese ablehnen.<br />

Auch wenn meine Generation bei<br />

<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong> nicht mehr tätig<br />

ist, so haben gut vorbereitete, jüngere<br />

Nachfolger die Ablösung übernommen,<br />

mit denen auch ich gut kann.<br />

Ich wünsche <strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong>, der<br />

Direktion sowie allen Mitarbeitern zum<br />

50. Geburtstag alles Gute und weiterhin<br />

viel Erfolg. Der zwischenmenschliche<br />

Austausch sollte weiterhin gepflegt werden<br />

und nicht in einer Unzahl von E-mails<br />

untergehen.<br />

P / 88 P / 89


<strong>Schroeder</strong> & <strong>Associés</strong><br />

[ De gauche à droite ]<br />

Avant-plan : Jean Hannes, Gaston Flesch, Sepp Pannrucker<br />

Centre : Marc Theisen, Marc Feider, Thierry Flies, Adrien Stolwijk, Olivier Zirnheld<br />

Arrière-plan : Robert Jeworowski, Fernand Hubert, Claude Zipfel, Claude Belche, Serge Welscher<br />

P / 90 P / 91


Memo<br />

8, rue des Girondins<br />

L-1626 Luxembourg<br />

contact@schroeder.lu<br />

+352 443131-1<br />

+352 446950<br />

www.schroeder.lu<br />

www.50joer.schroeder.lu


50<br />

SCHROEDER & aSSOCiéS<br />

RétRospective<br />

peRspectives ><br />

61 62 63 64 65 66 67 68 69 70<br />

71 72 73 74 75 76 77 78 79 80<br />

81 82 83 84 85 86 87 88 89 90<br />

91 92 93 94 95 96 97 98 99 00<br />

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10<br />

11 >

Hurra! Ihre Datei wurde hochgeladen und ist bereit für die Veröffentlichung.

Erfolgreich gespeichert!

Leider ist etwas schief gelaufen!