22.03.2013 Views

Year 9 Terminology/Word List

Year 9 Terminology/Word List

Year 9 Terminology/Word List

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Llyfryn Llyfryn Termau/Geirfa Termau/Geirfa Blwyddyn Blwyddyn 9<br />

9<br />

Mae’r llyfr geirfa wedi ei ddarparu ar eich cyfer, er mwyn eich helpu i wella safon<br />

eich gwaith ysgrifenedig ym mhob pwnc.<br />

Disgwylir i chi ddefnyddio’r llyfryn yn rheolaidd, i ddysgu geirfa a chysyniadau<br />

newydd a’u sillafu’n gywir.<br />

Gallwch hefyd gyfeirio nôl at lyfryn Y Ganolfan Iaith am gymorth ychwanegol.<br />

Mae’n bwysig bod y llyfryn gennych yn ddyddiol yn yr ysgol.<br />

Bydd Gwersi ABICH yn cefnogi y defnydd o’r llyfryn o bryd i’w gilydd.<br />

Gobeithio y byddwch yn cymeryd gofal o’r llyfryn ac yn gwerthfawrogi’r cymorth<br />

sydd ynddo.<br />

Mae pob adran yn nodi ffurf y termau allweddol yn y Gymraeg ac yn Saesneg ac<br />

weithiau fe fydd y ffurf luosog yn cael ei gynnwys.<br />

Mae Ieithoedd Modern yn cynnwys termau Almaeneg a Ffrangeg<br />

<strong>Year</strong> <strong>Year</strong> <strong>Year</strong> <strong>Year</strong> 9 99<br />

9 <strong>Terminology</strong>/<strong>Word</strong> <strong>Terminology</strong>/<strong>Word</strong> <strong>Terminology</strong>/<strong>Word</strong> <strong>Terminology</strong>/<strong>Word</strong> <strong>List</strong> <strong>List</strong> <strong>List</strong> <strong>List</strong><br />

This booklet has been produced for your use, to help you improve your written work<br />

in all subject areas.<br />

You are expected to use this book regularly, to learn and check your spelling of key<br />

terms and concepts.<br />

You may also wish to refer to the terminology booklet produced by the Language Unit<br />

for further support.<br />

This booklet should be used on a daily basis.<br />

The PSHE lessons will support the emphasis on using correct terminology.<br />

We hope that you will take care of this booklet and value the support that it can<br />

provide you when used correctly.<br />

All subject areas provide the Welsh and English terminology and some subjects<br />

include the plural terms within the word list.<br />

Modern Foreign Languages include French and German terms<br />

1


PYNCIAU<br />

Addysg Gorfforol/Physical Education 3<br />

Addysg Grefyddol/Religious Education 7<br />

Celf/Art 8<br />

Cerddoriaeth/Music 9<br />

Cymraeg/Welsh 11<br />

Daearyddiaeth/Geography 12<br />

Drama 13<br />

Gwyddoniaeth Bioleg/Biology 15<br />

Gwyddoniaeth Cemeg/Chemistry 17<br />

Gwyddoniaeth Ffiseg/Physics 18<br />

Hanes/History 20<br />

Ieithoedd Modern/Modern Languages 21<br />

Mathemateg/Mathematics 22<br />

Saesneg/English<br />

Technoleg/Technology<br />

2


Addysg Addysg Gorfforol Gorfforol Gorfforol<br />

Physical Physical Physical Physical Education Education Education Education<br />

Athletau Athletics<br />

Amserwr Time keeper<br />

Clwydi Hurdles<br />

Cystadlaethau maes Field competitions<br />

Cystadlaethau trac Track competitions<br />

Dechrau Start<br />

Dechreuwr Starter<br />

Disgen Discus<br />

Gwaywffon Javelin<br />

Hyfforddwr Coach<br />

Mabolgampwr Athlete<br />

Naid driphlyg Triple jump<br />

Naid hir Long jump<br />

Naid uchel High jump<br />

Pellter canol Middle distance<br />

Pellter hir Long distance<br />

Pwysau Shot putt<br />

Ras gyfnewid Relay race<br />

Rhagras Heat<br />

Sbrint Sprints<br />

Dawns Dance<br />

Arddangos To demonstrate<br />

Creadigol Creative<br />

Cydsymud In unison<br />

Gofod personol Personal space<br />

Gwerin Folk<br />

Patrwm Pattern<br />

Perthynas Relationship<br />

Ymestyn Stretch<br />

Ymlacio Relax<br />

Ffitrwydd Fitness<br />

Aerobig Aerobic<br />

Amser adwaith Reaction time<br />

Anaerobig Anaerobic<br />

Cardio fasgiwlar Cardio vascular<br />

Cryfder Strength<br />

Cydbwysedd Balance<br />

Cyd-drefniant Co-ordination<br />

Cyflymder Speed<br />

Cyhyrol Muscular<br />

Cynhesu Warm up<br />

Dygnwch Endurance<br />

Egni Energy<br />

Hyblygrwydd Flexibility<br />

Hydwythder Resilience<br />

Pwer Power<br />

Ystwythder Agility<br />

3


Hoci Hockey<br />

Amddiffynwraig Defender<br />

Asgell chwith Left wing<br />

Asgell dde Right wing<br />

Blaenwyr Forwards<br />

Bwli cosb Penalty bully<br />

Canolwr Centre forward<br />

Cefnwr chwith Left back<br />

Cefnwr de Right back<br />

Cornel cosb Penalty corner<br />

Cornel hir Long corner<br />

Cylch Circle<br />

Cylch saethu Striking circle<br />

Ffon/Ffyn Stick/Sticks<br />

Gôl geidwad Goal keeper<br />

Hanerwr Centre half<br />

Hanerwr chwith Left half<br />

Hanerwr de Right half<br />

Hanner ffordd Halfway<br />

Llinell gefn Back line<br />

Llinell ystlys Side line<br />

Mewnwr chwith Left inner<br />

Mewnwr de Right inner<br />

Pyst gôl Goal posts<br />

Trosedd Foul<br />

Nofio Swimming<br />

Cymysg unigol Individual medley<br />

Dull broga Breast stroke<br />

Dull cefn Back stroke<br />

Dull rhydd Front crawl<br />

Naid stradl Straddle jump<br />

Ochr Side<br />

Pili Pala Butterfly<br />

Plymio Dive<br />

Pwll Pool<br />

Ras gyfnewid Relay race<br />

Criced Cricket<br />

Bat criced Cricket bat<br />

Bowliad hyd byr Short length ball<br />

Bowliad hyd da Good length ball<br />

Bowlio dros ysgwydd Bowl over arm<br />

Bowliwr Bowler<br />

Coes o flaen wiced LBW<br />

Daliad Catch<br />

Dyfarnwr Umpire<br />

Ergyd amddiffynnol Defensive shot<br />

Maeswr Fielder<br />

Padiau criced Cricket pads<br />

4


Pelawd Over<br />

Pêl-lydan Wide ball<br />

Troellwr Spin bowler<br />

Wicedi Wickets/stumps<br />

Wicedwr Wicket keeper<br />

Y ffîn Boudary<br />

Y llain The wicket<br />

Pêl-Rwyd Netball<br />

Asgell amddiffyn Wing defence<br />

Asgell ymosod Wing attack<br />

Canolwr Centre<br />

Cylch Circle<br />

Gôl amddiffyn Goal defence<br />

Gôl geidwad Goal keeper<br />

Gôl saethwr Goal shooter<br />

Gôl ymosod Goal attack<br />

Llinell gefn Back line<br />

Llinell ochr Side line<br />

Pas frest Chest pass<br />

Pas isel Low pass<br />

Pas rydd Free pass<br />

Pas ysgwydd Shoulder pass<br />

Rhwyd Net<br />

Rhwystrad Obstruction<br />

Rhyng-gipio To intercept<br />

Safle Position<br />

Tafliad i fyny Toss up<br />

Tair troedfedd Three feet<br />

Traean A third<br />

Trydydd canol Centre third<br />

Trydydd gôl Goal third<br />

Gymnasteg Gymnastics<br />

Anghymesuredd Asymmetry<br />

Byrfraich Press up<br />

Chwarter troad Quarter turn<br />

Cylchdroi Rotate<br />

Cymesuredd Symmetry<br />

Cymorth Support<br />

Dilyniant Sequence<br />

Ehediad Flight<br />

Eisteddiad "V" "V" seat<br />

Estyniad y traed Feet extended<br />

Fflic fflac Flick flack<br />

Gofod Space<br />

Llawsafiad Handstand<br />

Llofnaid Vault<br />

Naid ar led Straddle jump<br />

Naid peic Pike jump<br />

Naid seren Star jump<br />

5


Naid twc Tuck jump<br />

Olwyn gart Cartwheel<br />

Pensafiad Headstand<br />

Pont Bridge<br />

Rôl ymlaen Forward roll<br />

Rôl yn ôl Backward roll<br />

Sbring arab Arab spring<br />

Sbring llaw Hand spring<br />

Sbring pen Head spring<br />

Siap y corff Body shape<br />

Trosben Somersault<br />

Trwyddo Through<br />

Ymestyn Stretch<br />

Ymwybyddiaeth o wagle Space awareness<br />

Yn grwn Rounded<br />

Ystwyth Agile<br />

Rygbi Rugby<br />

Asgell Wing<br />

Bachwr Hooker<br />

Blaenasgellwyr Flankers<br />

Blaenwyr Forewards<br />

Cais Try<br />

Cefnwyr Backs<br />

Cic gosb Penalty kick<br />

Dyfarnwr Referee<br />

Llimanwr Linesman<br />

Llinell Line out<br />

Olwyr Half backs<br />

Pen tynn Tight head<br />

Pen-rhydd Loose head<br />

Sgrym Scrum<br />

Trosiad Conversion<br />

Pêl-Droed Football<br />

Amddiffynwyr Defenders<br />

Asgellwr Winger<br />

Blaen ymosodwr Shooter<br />

Camochri Off-side<br />

Canol cae Mid field<br />

Cefnogwyr Supporters<br />

Cic gornel Corner kick<br />

Cornel Corner<br />

Ergyd Shot<br />

Llumanwr Linesman<br />

Rhwyd Net<br />

Ymosodwyr Attackers<br />

6


Addysg Addysg Addysg Grefy Grefyddol Grefy ddol Religious Religious Religious Religious Education Education Education Education<br />

Adfent Advent<br />

Aeddfed Mature<br />

Aelod/Aelodau Member/Members<br />

Agape – Consyrn am gyd-ddyn Agape – concern for mankind<br />

Bara a’r gwin Bread and wine<br />

Cariad Love<br />

Conffirmasiwn Confirmation<br />

Cymun Bendigaid Holy communion<br />

Cymysgu Mix<br />

Daioni Goodness<br />

Dathliadau Celebrations<br />

Dathlu Celebrate<br />

Defod Rites<br />

Defodau derbyn Rites of passage<br />

Drygioni Evil<br />

Gorchmynion Commandments<br />

Gorchuddio Cover<br />

Gorymdaith Procession<br />

Grawys Lent<br />

Gw$ yl/Gwyliau<br />

Festival/Festivals<br />

Gw$ yl y Goleuadau<br />

Festival of lights<br />

Llinyn Sanctaidd Holy Thread<br />

Nadolig Christmas<br />

Pasg Easter<br />

Perthyn Belong<br />

Rheolau Rules<br />

Rheolau Byw Rules for life<br />

Ufudd-dod Obedience<br />

ufuddhau Obey<br />

Ympryd Fast<br />

Ymprydio Fasting<br />

Ymrwymiad Dedication<br />

7


Celf Celf<br />

Art Art Art Art<br />

Llonydd Peaceful<br />

Llyfn Smooth<br />

Manwl Detailed<br />

Meddal Soft<br />

Miniog Sharp<br />

Mynegi Express<br />

Niwlog Misty<br />

Onglog Angular<br />

Pastel Light colours, chalk crayons<br />

Patrwm Pattern<br />

Patrymog Patterned<br />

Plygell Folder<br />

Portread Portrait<br />

Pwl Dull<br />

Rhamantus Romantic<br />

Rhwbiad Rubbing<br />

Siâp Shape<br />

Sensitif Sensitive<br />

Tawel Tranquil, peaceful<br />

Tirlun Landscape<br />

Tôn<br />

Tone<br />

Tri dimensiwn Three-dimension<br />

Trist Unhappy<br />

Trwm Heavy<br />

Tywyll Dark<br />

Undonog Monotonous, boring<br />

Ymchwilio Investigate<br />

Ysgafn Light<br />

8


Cerddoriaeth<br />

Cerddoriaeth Cerddoriaeth<br />

Music Music Music Music<br />

Agorawd Overture<br />

Alawon gwerin Folk songs<br />

Allwedd y bas Bass clef<br />

Allwedd y trebl Treble clef<br />

Allweddell Keyboard<br />

Allweddell electronig Electronic keyboard<br />

Amser cyffredin Common time<br />

Anadlu Breathing<br />

Arweinydd Conductor<br />

Arwydd amseriad Time signature<br />

Arwydd cywair Key signature<br />

Bagl Crook<br />

Band chwyth Wind band<br />

Band pres Brass band<br />

Beirniad Adjudicator<br />

Byrfyfyrio To improvise<br />

Cân Song<br />

Canu unsain Unison singing<br />

Cerddorfa Orchestra<br />

Cerddorfa linynnol String orchestra<br />

Cerddoriaeth gefndir Background music<br />

Clasurol Classical<br />

Clyweliad Audition<br />

Coesau Stems<br />

Corsen/brwynen Reed<br />

Croes/acen Syncopation<br />

Crosiet Crotchet<br />

Curiad Beat<br />

Cwafer Quaver<br />

Cyfansoddi To compose<br />

Cyfeiliant Accompaniment<br />

Cyfnodau cerdd Music eras<br />

Cyfoes Contemporary<br />

Cyfwng Interval<br />

Cymal/bwa brawddeg Phrase mark<br />

Cynghanedd/cytgord Harmony<br />

Cystadlu To compete<br />

Cytgan Chorus<br />

Cyweirnod Key<br />

Dadeni Renaissance<br />

Datganiad Recital, performance<br />

Datganiad ar y pryd Extemporisation<br />

Dawns werin Folk dance<br />

9


Deinameg Dynamic<br />

Deuawd Duet<br />

Di gyfeiliant A cappella<br />

Diweddeb Cadence<br />

Dwyran Binary<br />

Emyn dôn Hymn tune<br />

Erwydd Stave<br />

Esgyn-guriad/curiad i fyny Introductory (up) beat<br />

Ffurf Form<br />

Graddfa Scale<br />

Gwrthbwynt Counterpoint<br />

Hanner-cwafer Semi-quaver<br />

Hapnod Accidental<br />

Llafar ganu Chanting<br />

Lleiaf Minor<br />

Llinell bar Bar line<br />

Llinell estynedig Leger line<br />

Llonnod Sharp<br />

Llyfr erwydd Manuscript book<br />

Meddalnod Flat<br />

Mudydd Mute<br />

Mwyaf Major<br />

Naturiol Natural<br />

Nodyn camu Passing note<br />

Offeryn Instrument<br />

Pedwarawd Quartet<br />

Pennill Verse<br />

Pumawd Quintet<br />

Rhamantaidd Romantic<br />

Sain Sound<br />

Sgor lawn Full score<br />

Suite/cyfres o ddawnsfeydd Set of dances<br />

Tant String<br />

Tawnod Rest<br />

Teiran Ternary<br />

Telyn Harp<br />

Tonyddiaeth Intonation<br />

Traw Pitch<br />

Traws acen Syncopation<br />

Trawsgyweiriad Modulation<br />

Trefniant cerddorfaol Orchestration<br />

Triawd Trio<br />

Tympan/timpani Kettle drum<br />

Uchelseinydd Amplifier<br />

Unawd Solo<br />

Wythfed Octave<br />

10


Cymraeg Welsh Welsh Welsh Welsh<br />

Ffurfiau Forms<br />

Llythyr Letter<br />

Dyddiadur Diary<br />

Ymson Soliloquy<br />

Stori Story<br />

Erthygl Article<br />

Araith Speech<br />

Adroddiad Report<br />

Adolygiad Review<br />

Cyfweliad Interview<br />

Sgwrs/Ymgom/Deialog/Dramodig Dialogue/Drama<br />

Iaith Language<br />

Iaith Safonol Standard language<br />

Iaith Ffurfiol Formal language<br />

Iaith Anffurfiol Informal language<br />

Iaith Lafar Spoken language<br />

Tafodiaith Dialect<br />

Bratiaith / Iaith sathredig Slang<br />

Arddull Style<br />

Cyffelybiaeth (rhywbeth fel rhywbeth arall) Simile<br />

Cymhariaeth Comparison<br />

Trosiad Metaphor<br />

Ailadrodd Repetition<br />

Ansoddeiriau Adjectives<br />

Pentyrru ansoddeiriau Multiple adjectives<br />

Geiriau cyfansawdd Compound words<br />

Odl Rhyme<br />

Cyflythreniad Alliteration<br />

Cyferbyniad/Gwrthgyferbyniad Contrast<br />

Personoli Personification<br />

Delwedd Image<br />

Onomatopoeia Onomatopoeia<br />

Cynnwys Content<br />

Agoriad Opening<br />

Diweddglo Close/Ending<br />

Datblygiad Development<br />

Strwythur/Adeiladwaith Structure<br />

Trobwynt Turning point<br />

Naratif Narrative<br />

Deialog Dialogue<br />

11


Daearyddiaeth Daearyddiaeth<br />

Geography<br />

Geography<br />

Geography<br />

Geography<br />

Addasu Adapt<br />

Allyrru Emit<br />

Amsugno Absorb<br />

Ansawdd bywyd Quality of life<br />

Argae Dam<br />

Brodorion Natives<br />

Cadwriaethwr<br />

Environmentalist<br />

Cuddliw<br />

Camouflage<br />

Cyfradd geni Birth Rate<br />

Cyfradd marw Death rate<br />

Cyhydeddol Equatorial<br />

Cymudo Commute<br />

Cynaladwy Sustainable<br />

Cynaladwyedd Sustainability<br />

Cynhesu Byd Eang Global warming<br />

Defnydd crai Raw materials<br />

Digoedwigo Deforestation<br />

Dosbarthiad Distribution<br />

Dwys Dense<br />

Dwysedd Density<br />

Dyddodiad Deposition<br />

Effaith ty gwydr Greenhouse effect<br />

Erydiad Erosion<br />

Erydiad pridd Soil erosion<br />

Gorlifo Flooding<br />

Gweithred hydrolig Hydraulic action<br />

Gwreiddiau bwtres Buttress roots<br />

Hindreuliad Weathering<br />

Lleoliad Location<br />

Llystyfiant Vegetation<br />

Maestrefi Suburbs<br />

Maeth Nutrients<br />

Mudo Migrate<br />

Nendwr (Awyr grafwyr) Skyscraper<br />

Pelydrau’r haul Sun rays<br />

Pwer trydan-ddwr Hydro-electric power<br />

Rhywogaethau Species<br />

Tandorri Undercutting<br />

Tandwf Undergrowth<br />

Trawsgludo Transportation<br />

Trawsnewid demograffig Demographic transition<br />

Ymwthiol Emergent<br />

12


Drama Drama Drama<br />

Drama Drama Drama Drama<br />

Actor Actor<br />

Actores Actress<br />

Actorion Actors<br />

Awyrgylch Atmosphere<br />

Adloniant Entertainment<br />

Agwedd Attitude<br />

Byrfyfyr Improvisation<br />

Creu Create<br />

Cymeriad Character<br />

Cymeriadau Characters<br />

Cymeriadu To Create a character<br />

Cynulleidfa Audience<br />

Cynulleidfa darged Target audience<br />

Cyd-weithio Working together<br />

Cyswllt llygad Eye contact<br />

Drama Drama<br />

Defnydd o’r corff Body language<br />

Defnydd o’r llais Use of the voice<br />

Deialog Dialogue<br />

Disgrifio Describe<br />

Dramodydd Playwriter<br />

Dychymyg Imagination<br />

Golau Light<br />

Golygfa Scene<br />

Gwerthuso Evaluate<br />

Gwisgoedd Clothes<br />

Gwrthdaro Conflict<br />

Hyder Confidence<br />

Llun llonydd Still picture/Freeze frame<br />

Llwyfan Stage<br />

Llwyfan Broseniwm Proscenium Stage<br />

Llwyfan Gylch Theatre-in-the-round<br />

Llwyfan Draws Traverse Stage<br />

Mynegiant yr wyneb Facial expressions<br />

Masg Mask<br />

Meim Mime<br />

Monolog Monologue<br />

Naratif Narative<br />

Naturiolaidd Naturalism<br />

Neuadd Hall<br />

Ôl-fflachiadau Flashbacks<br />

Perfformiad Performance<br />

Perfformio Perform<br />

Perthynas Relationship<br />

Sefyllfa Situation<br />

Sgwrs Conversation<br />

Sgript Script<br />

13


Pedwerydd Wal Fourth Wall<br />

Theatr Theatre<br />

Tensiwn dramatig Dramatic Tension<br />

Tensiwn Tension<br />

Sgiliau Skills<br />

Siarad Talk<br />

Sioe Show<br />

Statws Status<br />

Symbolaidd Symbolism<br />

Symud Move<br />

Y Gadair Goch Hot-Seating<br />

14


Gwyddoniaeth Gwyddoniaeth - Bioleg Bioleg<br />

Science Science Science Science ---- Biology Biology Biology Biology<br />

Perthnasoedd bwydo Feeding relationships<br />

Addasu Adapt<br />

Adnoddau Resources<br />

Amgylchedd Environment<br />

Biomàs Biomass<br />

Bridio detholus Selective breeding<br />

Cadwyn fwyd Food chain<br />

Cenhedlaeth Generation<br />

Cigysydd Carnivore<br />

Cloroffyl Chlorophyll<br />

Cloroplast Chloroplast<br />

Cronni Accumulate<br />

Cynefin Habitat<br />

Cynhyrchydd Producer<br />

Cynnyrch Product<br />

Cystadleuaeth Competition<br />

Epil Offspring<br />

Ffotosynthesis Photosynthesis<br />

Goroesi Survive<br />

Gwe fwyd Food web<br />

Gwenwynig Toxic/poisonous<br />

Gwreiddflew Root hair cells<br />

Hollysydd Omnivore<br />

Llysysydd Herbivore<br />

Maethynnau Nutrients<br />

Nodweddion Features/characteristics<br />

Plaleiddiad Pesticide<br />

Poblogaeth Population<br />

Pyramid bwyd Food pyramid<br />

Pyramid niferoedd Pyramid of numbers<br />

Rhywogaeth Species<br />

Ysglyfaeth Prey<br />

Ysglyfaethwr Predator<br />

Ysydd Consumer<br />

Atgenhedlu Reproduction<br />

Amgylcheddol Environmental<br />

Amrywiad Variation<br />

Amrywiad amharhaol Discontinuous variation<br />

Amrywiad parhaol Continuous variation<br />

Anrhywiol Asexual<br />

Blaenlencyndod/glasoed Adolescence<br />

Bridio artiffisial Artificial breeding<br />

Bridio detholus Selective breeding<br />

Brych Placenta<br />

Cromosomau Chromosomes<br />

Cylchred fislifol Menstrual cycle<br />

Emosiynol Emotional<br />

Esblygiad Evolution<br />

15


Etifeddol Hereditary<br />

Ffisegol Physical<br />

Ffoetws Foetus<br />

Ffrwythloniad Fertilisation<br />

Genynnau Genes<br />

Mewnblaniad Implantation<br />

Mewnfridio Inbreeding<br />

Mislif Menstruation/period<br />

Mwtaniad Mutation<br />

Ofwliad Ovulation<br />

Wterws/groth Uterus/womb<br />

16


Gwyddoniaeth Gwyddoniaeth - Cemeg Cemeg Science Science Science Science ---- Chemistry Chemistry Chemistry Chemistry<br />

Adwaith Cemegol Chemical Reaction<br />

Adwaith dadleoliad Displacement Reaction<br />

Adweithedd Reactivity<br />

Alcali Alkali<br />

Anfetel Non-metal<br />

Asid Acid<br />

Asidedd Acidity<br />

Bas Base<br />

Carbonad Carbonate<br />

Cyfangiad Contraction<br />

Cyfansoddyn Compound<br />

Cymysgedd Mixture<br />

Cywasgadwy Compressible<br />

Dadelfeniad Thermol Thermal Decomposition<br />

Dadleoli Displace<br />

Dangosydd Indicator<br />

Dargludydd Thermol Thermal Conductor<br />

Dargludydd Trydanol Electrical Conductor<br />

Dwysedd Density<br />

Ehangiad Expansion<br />

Elfen Element<br />

Elfen metelaidd Metallic element<br />

Fformwla Formula<br />

Gronynnau Particles<br />

Gwasgedd nwy Gas pressure<br />

Hafaliad Geiriol <strong>Word</strong> Equation<br />

Halwyn Salt<br />

Hyblyg Flexible<br />

Hylif Liquid<br />

Metel Metal<br />

Newid Cyflwr Change State<br />

Niwtralu Neutralize<br />

Niwtraliad Neutralisation<br />

Nwy Gas<br />

Ocsid Oxide<br />

Ocsidio Oxidize<br />

Ocsidiad Oxidation<br />

Priodwedd Property<br />

Rhydwythiad Reduction<br />

Solid Solid<br />

Symbolau Cemegol Chemical Symbol<br />

Tabl Cyfnodol Periodic Table<br />

Trosglwyddiad Egni Energy Transfer<br />

Trylediad Diffusion<br />

Y gyfres actifedd Reactivity series<br />

17


Gwyddoniaeth Gwyddoniaeth - Ffiseg Ffiseg<br />

Science Science Science Science ---- Physics Physics Physics Physics<br />

Gofod, Grymoedd a Gwasgedd Space, Forces and Pressure<br />

Adlewyrchiad Reflection<br />

Arwynebedd Surface area<br />

Buanedd Speed<br />

Bydysawd Universe<br />

Cyhydedd Equator<br />

Cyhydnos Equinox<br />

Cysawd Orbit<br />

Cysgod amhur Impure shadow<br />

Cysgod pur Pure shadow<br />

Disgyrchiant Gravity<br />

Eclips Eclipse<br />

Ffrithiant Friction<br />

Galaeth Galaxy<br />

Grymoedd anghytbwys Unbalanced forces<br />

Grymoedd cytbwys Balanced forces<br />

Gwadn Grip (sole)<br />

Gwasgedd Pressure<br />

Gwrthiant aer Air resistance<br />

Gwrthrych symudol Moving object<br />

Hafaliad Equation<br />

Hemisffer Hemisphere<br />

Lloeren Satellite<br />

Llwybyr llaethog Milky way<br />

Màs Mass<br />

Moment Moment<br />

Mudiant Motion<br />

Pwysau Weight<br />

System solar Solar system<br />

Sain a Thrydan Sound and Electricity<br />

Amedr Ammeter<br />

Amledd Frequency<br />

Amrediad clywadwy Audible range<br />

Armatwr Armature<br />

Atynnu Attract<br />

Cryfder sain (sainfanedd) Loudness of sound<br />

Cyfres Series<br />

Dirgryniad Vibration<br />

Electromagneteg Electromagnetism<br />

Electromagnetig Electro magnetic<br />

Grym magnetig Magnetic force<br />

Gwactod Vacuum<br />

Gwrthiant Resistance<br />

Gwrthydd Resistor<br />

Gwrthyrru Repel<br />

Llinellau grym Lines of force<br />

Maes magnetig Magnetic field<br />

Osgled Amplitude<br />

18


Paralel Parallel<br />

Pegwn Pole<br />

Pw$ l<br />

Dim<br />

Sain Sound<br />

Sw$ n<br />

Noise<br />

Tonnau sain Sound waves<br />

Traw Pitch<br />

Tympan/pilen y glust Ear drum<br />

19


Hanes History<br />

20


Ieithoedd Modern Modern Languages<br />

CYMRAEG FRANÇAIS DEUTSCH ENGLISH<br />

Adferf Adverbe Adverb Adverb<br />

Amherffaith Imparfait Imperfekt Imperfect<br />

Amodol Conditionnel Konditional Conditional<br />

Amser y ferf Le temps du verbe Zeit Tense<br />

Ansoddair Adjectif Adjektiv Adjective<br />

Benywaidd Féminin Feminin Feminine<br />

Berf Verbe Verb Verb<br />

Berfenw Infinitif Infinitiv Infinitive<br />

Dyfodol Futur Futur Future<br />

Enw Nom Substantiv Noun<br />

Gwrywaidd Masculin Maskulin Masculine<br />

Llafar Oral Mündlich Oral<br />

Niwtr (Neutre) Neutrum Neuter<br />

Perffaith Passé composé Perfekt Perfect<br />

Presennol Présent Präsens Present<br />

Rhagenw Pronom Pronomen Pronoun<br />

Rhangymeriad<br />

gorffennol<br />

Rhangymeriad<br />

presennol<br />

Participe passé Partizip Perfekt Past participle<br />

Participe présent Partizip Präsens Present participle<br />

21


Mathemateg Mathematics<br />

Mathematics<br />

Mathematics<br />

Mathematics<br />

Pythagoras Pythagoras<br />

Hypotenws Hypotenuse<br />

Triongl Triangle<br />

Ongl sgwar Right angle<br />

Perpendicwlar Perpendicular<br />

Cyfrifo Calculate<br />

Ail isradd Square root<br />

Hiraf Longest<br />

Byraf Shortest<br />

Croeslin Diagonal<br />

Siartiau Charts<br />

Pellter Distance<br />

Milltiredd Mileage<br />

Amserlen Timetable<br />

Safle Position<br />

Algebra Algebra<br />

Term Term<br />

Mynegiant Expression<br />

Cyffredinol General<br />

Cyffredinoli Generalise<br />

Rheol Rule<br />

Patrwm Pattern<br />

Dilyniant Sequence<br />

Ehangu Expand<br />

Cromfachau Brackets<br />

Datrys Solve<br />

Hafaliad Equation<br />

Hafaliadau cydamserol Simultaneous equations<br />

Newidyn Variable<br />

Arwynebedd a chyfaint Area and volume<br />

Arwynebedd Area<br />

Perimedr Perimeter<br />

Petryal Rectangle<br />

Sgwar Square<br />

Triongl Triangle<br />

Hecsagon Hexagon<br />

Hyd Length<br />

Lled Width<br />

Uchder Height<br />

Ymyl Edge<br />

Cyfaint Volume<br />

Prism Prism<br />

Ciwboid Cuboid<br />

Croesdorriad Cross-section<br />

Dimensiwn Dimension<br />

Silindr Cylinder<br />

22


Llunio i raddfa Scale Drawing<br />

Map Map<br />

Cynllun Plan<br />

Drawing Lluniad<br />

Graddfa Scale<br />

Cymhareb Ratio<br />

Mesur Measure<br />

Helaethu Enlarge<br />

Lleihau Reduce<br />

Ffactor graddfa Scale factor<br />

Siap Shape<br />

Cyfeiriant Bearing<br />

Locws Locus<br />

Llunio Draw<br />

Ardal Region<br />

Cytbell Equidistant<br />

Perpendicwlar Perpendicular<br />

Haneru Bisect<br />

Gwreiddiol Original<br />

Anhafaleddau Inequalities<br />

Hafaliad Equation<br />

Anhafaledd Inequality<br />

Llai na Less than<br />

Mwy na Greater than<br />

Ar y mwyaf At the most<br />

O leiaf At least<br />

Cyfanrif Integer<br />

Rhif cyfan Whole number<br />

Buanedd Speed<br />

Pellter Distance<br />

Amser Time<br />

Cyflymder Velocity<br />

Buanedd cyfartalog Average speed<br />

Taith Journey<br />

Awr Hour<br />

Munud Minute<br />

Cyflymu Accelerate<br />

Arafu Decelerate<br />

Cyflymiad Acceleration<br />

Buanedd cyson Constant speed<br />

23


Indecsau Indices<br />

Gwerth Value<br />

Indecs Index<br />

Wedi ei godi Raised<br />

Wedi ei sgwario Squared<br />

Wedi ei giwbio Cubed<br />

Pwer Power<br />

Ffurf safonol Standard form<br />

Ffurf degol Decimal form<br />

Ffigur ystyrlon Significant figure<br />

Amnewid Substitute<br />

Symleiddio Simplify<br />

Trafod Data 3 Handling Data 3<br />

Diagram gwasgariad Scatter diagram<br />

Pwynt Point<br />

Cymedr Mean<br />

Plotio Plot<br />

Llinell ffit orau Line of best fit<br />

Cydberthyniad Correlation<br />

Positif Positive<br />

Negatif Negative<br />

Dosbarth moddol Modal class<br />

Dosraniad Distribution<br />

Amledd/Amlder Frequency<br />

Diagram amlder Frequency diagram<br />

Siart bar Bar chart<br />

Siart cylch Pie chart<br />

Graddfa Scale<br />

Llorweddol Horizontal<br />

Fertigol Vertical<br />

Polygon amlder Frequency polygon<br />

Canolbwynt Mid-point<br />

Dosbarth Class<br />

Terfyn Limit<br />

Cronnus Cumulative<br />

Chwartel isaf Lower quartile<br />

Chwartel uchaf Upper quartile<br />

Amrediad rhyng-chwartel Inter-quartile range<br />

Canolrif Median<br />

Arolwg Survey<br />

Holiadur Questionnaire<br />

Tuedd Bias<br />

Cwestiwn Question<br />

Sampl Sample<br />

Teg Fair<br />

Amrediad Range<br />

Tebygolrwydd Probability<br />

24


Arian Finance<br />

Bil Bill<br />

Trydan Electricity<br />

Nwy Gas<br />

Ffôn Phone<br />

Treth ar werth Value added tax<br />

Uned Unit<br />

Cyfradd cyfnewid Exchange rate<br />

Arian tramor Foreign currency<br />

Ewro Euro<br />

Doler Dollar<br />

Punt Pound<br />

Mantolen Statement<br />

Llyfr Siec Cheque Book<br />

Cyfrif Account<br />

Dyled Debt<br />

Credyd Credit<br />

25


Saesneg Saesneg<br />

English English English English<br />

Soliloquy Ymson<br />

Blank verse Mesur rhydd<br />

Colon Colon<br />

Semi-colon Gwahannod/Hanner colon<br />

Essay Traethawd<br />

Point of View Safbwynt<br />

Pronunciation Ynganiad<br />

Format/genre Ffurf<br />

Purpose Pwrpas<br />

Audience Cynulleidfa<br />

Columns Colofnau<br />

Layout Cyflwyniad/Gosodiad y testun<br />

Caption Capsiwn<br />

Jingle Jingl<br />

Quotation Dyfyniad<br />

Iambic pentameter Mesur pumban iambig<br />

Theme Thema/syniad<br />

Style Arddull<br />

Rhythm Rhythm<br />

Biography Cofiant/bywgraffiad<br />

Consonant Cytsain<br />

Vowel Llafariad<br />

Inverted commas Dyfnodau<br />

Subject Goddrych<br />

Object Gwrthrych<br />

Subordinate clause Is-gymal<br />

26


Technoleg Technoleg<br />

Technology<br />

Technology<br />

Technology<br />

Technology<br />

Adborth Feedback<br />

Allbwn Output<br />

Amlinelliad Outline<br />

Ansawdd Quality<br />

Batri Battery<br />

Bwrdd llifio Bench hook<br />

Bysell Key<br />

Cyfrifiadur Computer<br />

Deuod allyrru golau Light emitting diode<br />

Diogelwch Safety<br />

Dylunio Design<br />

Golau Light<br />

Gradd Degree<br />

Gwerthuso Evaluate<br />

Gwneud Make<br />

Labeli Label<br />

Llinell Line<br />

Lliw Colour<br />

Lliw o amgylch Surrounding colour<br />

Llorweddol Horizontal<br />

Llun gweithio Working drawing<br />

Manylion dylunio Design specification<br />

Mesur Measure<br />

Mewnbwn Input<br />

Model Model<br />

Offer diogelwch Safety equipment<br />

Offer llaw Hand equipment<br />

Ongl Angle<br />

Pensil Pencil<br />

Petryal Rectangle<br />

Pren mesur Ruler<br />

Rhaglen Programme<br />

Rheoli Control<br />

Sgwâr Square<br />

Sodro Soldering<br />

Swits Switch<br />

Syniad terfynol Final idea<br />

Syniadau Ideas<br />

Uniad Joint<br />

Wifren Wire<br />

Ymchwil Research<br />

Ymyl Border<br />

27


Technoleg Technoleg Bwyd Bwyd A A Maeth Maeth<br />

Technology Technology Technology Technology Food Food/Nutrition<br />

Food Food/Nutrition<br />

/Nutrition /Nutrition<br />

Braster Fat<br />

Byrbryd Snack<br />

Carbohydrad Carbohytrate<br />

Clorian Weighing scales<br />

Crwst Pastry<br />

Cyllell Knife<br />

Cynhwysion Ingredients<br />

Cynhwysydd Container<br />

Chwisg Whisk<br />

Desgl Dish<br />

Diogelwch Safety<br />

Fitaminau Vitamins<br />

Ffedog Apron<br />

Ffibr Fibre<br />

Ffrwythau Fruits<br />

Gratiwr Grater<br />

Grawnfwyd Cereals<br />

Hylendid Hygiene<br />

Iro To grease<br />

Llieiniau Cloths<br />

Llwy bwdin Dessert spoon<br />

Llwy de Teaspoon<br />

Llwy fwrdd Tablespoon<br />

Maethynnau Nutrients<br />

Maneg popty Oven glove<br />

Mwynau Minerals<br />

Oergell Fridge<br />

Offer Equipment<br />

Pobi To bake<br />

Popty/Ffwrn Oven<br />

Powlen gymysgu Mixing bowl<br />

Pryd/Prydau Meal/meals<br />

Rysait /Ryseitiau Recipe /Recipes<br />

Rhewgell Deepfreeze<br />

Rhidyll Sieve<br />

Rholbren Rolling pin<br />

Saig /Seigiau Dish /Dishes<br />

Styllen falu Chopping board<br />

Torrelli Cutters<br />

Tun pobi Baking tin<br />

Ysgeintwr Sifter<br />

28


Technoleg Technoleg Tecstiliau Tecstiliau<br />

Technology Technology Technology Technology Textiles Textiles Textiles Textiles<br />

Addurn Adornment/Decoration<br />

Appliqúe Appliqúe<br />

Brodwaith Embroidery<br />

Cwiltio Quilting<br />

Delwedd Image<br />

Edafedd Yarn<br />

Edau Thread<br />

Ffabrig Fabric<br />

Ffasneri Fasteners<br />

Gleiniau Beads<br />

Gwead Texture<br />

Gwnio Sewing<br />

Lwfans sêm Seam allowance<br />

Nodwydd Needle<br />

Patrwm Pattern<br />

Peiriant Gwnio Sewing Machine<br />

Pinnau Pins<br />

Pwythau Stitches<br />

Rhuban Ribbon<br />

Secwinau Sequins<br />

Sialc teiliwr Tailor’s chalk<br />

Siswrn Scissors<br />

29

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!