JAARVERSLAG annual report - OVK

2 

0 

0 7 

JAARVERSLAG 

annual report 

OOS VRYSTAAT KAAP BEDRYF BPK / OPERATIONS LTD 

OOS VRYSTAAT KAAP BEHEREND BPK / HOLDINGS LTD

OOS VRYSTAAT KAAP BEDRYF BEPERK / OPERATIONS LIMITED 

Registrasie nommer / Registration number: 1999/004069/06 

2007 

JAARVERSLAG • ANNUAL REPORT 

MAATSKAPPY INLIGTING • COMPANY INFORMATION 

GEREGISTREERDE ADRES / REGISTERED ADDRESS 

Dan Pienaarstraat 19 Dan Pienaar Street, Ladybrand 9745 

POSADRES / POSTAL ADDRESS 

Posbus 96 / PO Box 96, Ladybrand 9745 

OUDITEURE / AUDITORS 

PricewaterhouseCoopers Ing / Inc , Bloemfontein 

AANDEELOORDRAGSEKRETARISSE / SHARE TRANSFER SECRETARIES 

Du Toit Louw Botha Ing / Inc, Ficksburg 

BANKIERS / BANKERS 

ABSA BANK, Bloemfontein 

INHOUD BLADSY/ PAGE CONTENTS 

Visie, missie en kernwaardes 2 Vision, mission and core values 

Direksie en uitvoerende bestuur 3 Directors and executive management 

Voorsittersverslag 4 Chairman’s report 

Verslag van die besturende direkteur 6 Report of the managing director 

Verklaring van verantwoordelikheid Statement of directors’ 

deur die direksie 13 responsibility 

Finansiële Jaarstate Annual Financial Statements 

Verslag van die onafhanklike ouditeur 14 Independent auditor’s report 

Direkteursverslag 15 Directors’ report 

Balansstaat 19 Balance sheet 

Inkomstestaat 20 Income statement 

Staat van verandering in ekwiteit 21 Statement of changes in equity 

Kontantvloeistaat 22 Cash flow statement 

Aantekeninge tot die finansiële state 23 Notes to the financial statements 

Beleggingskedule 51 Schedule of investments

2007 


Visie 

‘n Welvaartskeppende landbou onderneming 

Missie 

Om ‘n toonaangewende en suksesvolle landboumaatskappy te wees in: 

• Die verskaffing en bemarking van landboubenodigdhede en -dienste 

• Die verkryging en bemarking van landbouprodukte 

• Die verwerking van landbouprodukte 

Kernwaardes 

• Ons is verbind tot etiese, korporatiewe bestuur 

• Ons is kliëntgerig met gemotiveerde en opgeleide personeel wat 

mede-eienaarskap aanvaar en daarvolgens vergoed word 

• Ons doelwit is om reëel te groei en om standhoudend die beleggings 

in ons onderneming teen markverwante opbrengskoerse te diens 

Vision 

An agricultural enterprise creating prosperity 

Mission 

To be a leading agricultural company in: 

• The supply and marketing of agricultural requisites and services 

• The acquisition and marketing of agricultural products 

• The processing of agricultural products 

Core values 

• We are committed to ethical and professional corporate governance 

• We are client driven and have a motivated, well trained personnel 

corps who accepts co-ownership and are remunerated accordingly 

• Our aim is to grow in real terms and to service the investments 

in our enterprise consistently at market related returns 

2 

OOS VRYSTAAT KAAP BEDRYF BEPERK 

OOS VRYSTAAT KAAP OPERATIONS LIMITED 

OOS VRYSTAAT KAAP BEHEREND BEPERK 

OOS VRYSTAAT KAAP HOLDINGS LIMITED

HW Botha 

(Voorsitter) 

2007 


RAAD VAN DIREKTEURE / BOARD OF DIRECTORS 

MJ Greyling 

(Ondervoorsitter) 

DCG Holmes JC van den Berg BP Erasmus 

T Erasmus JD le Roux FP Nel AH Pienaar HGN Scheepers 

JB Scholtz GF Steytler L Steytler JJB van Niekerk WA Zwiegers 

PB Dippenaar 

(Hoofbestuurder) 

HOOFBESTUUR / EXECUTIVE MANAGEMENT 

S Oberholzer 


G van Niekerk 

(Besturende direkteur) 

3 

AP van Zyl 


E Nel 

(Ass. hoofbestuurder)


VOORSITTERSVERSLAG 

Die jaar onder oorsig was een van wisselende welslae vir ons 

boere. Die graanbedryf het oor die algemeen nie baie goed 

gevaar nie en veral koringproduksie verkeer onder groot druk. 

Daar kan verwag word dat koringproduksie onder droëland in 

die OVK gebied verder sal afneem. Daarteenoor het vleis, wol 

en sybokhaar baie goeie stygings in pryse getoon. Oor die 

algemeen het die vee-, wol- en sybokhaar boere ‘n goeie jaar 

beleef. Daar is wel ook nog vooruitsigte vir verdere stygings in 

die wol en sybokhaar prys wat baie positief is. Vir die nuwe 

finansiële jaar lyk die graanpryse heelwat beter. Alhoewel die 

opbrengste, as gevolg van die droogte gedurende Januarie en 

Februarie, laag is, is dit nie so erg in OVK se gebied as in die 

westelike mielieverbouingsgebiede nie, en behoort die beter 

pryse positief in te werk op OVK en sy produsente. 

Alhoewel die Suid-Afrikaanse ekonomie teen ‘n koers van 

ongeveer 4,5% tot 5% groei en daar reële werkskepping 

plaasvind in die ekonomie, kan ons nie dieselfde sê van die 

landboubedryf nie. Werkgeleenthede in die landbou het die 

afgelope jaar bly daal. Dit is maar net ‘n duidelike teken van die 

verlaagde winsgewendheid van, en disinvestering, in die 

landboubedryf. Nieteenstaande die krimpende tendens in die 

landbou het OVK die afgelope finansiële jaar baie goed gegroei 

met ‘n styging in omset van 41,8% vanaf R1,1 miljard na R1,56 

miljard. Die styging in omset kan hoofsaaklik toegeskryf word 

aan uitbreiding van ons geografiese gebied asook die verkryging 

van ‘n verhoogde markaandeel in ons bestaande 

bedieningsgebied. Vir die finansiële jaar wat voorlê behoort OVK 

steeds reëel te groei maar sal die persentasie groei laer wees as 

vir die finansiële jaar onder oorsig. 

Op die politieke front is daar steeds nie baie gunstige tekens vir 

die landbouers nie. Verlede jaar het ek gesê, en ek haal aan 

“ons vertrou dat al die politieke kwessies so gou as moontlik 

afgehandel sal word sodat almal weet wat die politieke raamwerk 

is waarbinne ons as entrepreneurs in die landbou moet sake 

doen”. Daar is steeds verskeie sake wat nie afgehandel is nie 

soos byvoorbeeld die Agri SEB handves wat nog nie goedgekeur 

is nie. Grondbelastings, grondonteiening en grondhervorming 

is steeds van die sake wat óf baie stadig vorder óf waaroor nie 

duidelikheid is nie. Die negatiewe uitsprake deur sekere politici 

teenoor die landbou en landbouprodusente, veral oor die 

behandeling van werkers, het gedurende die jaar groot media 

dekking geniet en was dit baie negatief deur die landbou ervaar. 

Tog ervaar ons by sekere van die politici ‘n mate van realisme wat 

na vore tree en ‘n meer positiewe gesindheid teenoor die landbou. 

Almal in die landboubedryf het ‘n taak om die meningsvormers 

en die wetgewers te oortuig van die goeie bedoelings van die 

landbouers in Suid-Afrika om landbou te bedryf tot die voordeel 

van al Suid-Afrika se inwoners. Landbou is nie die mees 

winsgewende bedryf nie, en rykdom wat wel in die landbou 

bestaan, is oor geslagte heen geskep. 

Bogenoemde negatiewe faktore, veroorsaak deur sommige 

mense en instansies, moet ons egter nie verhinder om deel te 

neem aan die transformasie proses in Suid-Afrika nie. OVK se 

direksie het besluit dat hy hom verbind om die SEB kodes na te 

streef en die mikpunte te haal waar dit enigsins ekonomies 

2007 


4 

OOS OOS VRYSTAAT VRYSTAAT VRYSTAAT KAAP KAAP OPERATIONS OPERATIONS LIMITED LIMITED 

LIMITED 

CHAIRMAN’S REPORT 

The year under review was one of varying successes for our 

farmers. The grain industry did not do very well in general and 

especially wheat production is under great pressure. Dryland 

wheat production can be expected to decline even further in the 

OVK area. In contrast meat, wool and mohair prices have risen 

well. In general the livestock, wool and mohair farmers have 

experienced a good year. There are further prospects of price 

hikes in the wool and mohair industry which are very positive. 

The grain prices are looking better for the new financial year. 

Because of the January / February drought, the harvest in the 

OVK region will be fairly small, but not as small as in the western 

maize producing areas. The increased prices should have a 

positive effect on OVK and its producers. 

Although the South African economy is growing at about 4,5% to 

5% and there is real job creation in the economy, the same 

cannot be said for the agricultural industry. Job opportunities in 

agriculture have continued to decrease. It’s a sure sign of the 

lower profitability of, and disinvestment, in the agricultural sector. 

In spite of this tendency, OVK managed to grow with a growth 

in turnover of 41,8% from R1,1 billion to R1,56 billion. The increase 

in turnover can mainly be attributed to the expansion of 

our geographical area, as well as the acquisition of an increased 

market share in our existing service area. This growth should 

continue during the financial year ahead, but the percentage 

growth will be lower than the year under review. 

On the political front there are not very favourable signs for agriculture 

either. Last year I said and I quote: “we trust that the 

political issues will be dealt with as soon as possible so that we 

as entrepreneurs should know exactly what the political framework 

in which we operate, is”. There are still various unresolved 

matters, e.g. the Agri BEE charter, which has not yet been approved. 

Land tax, land expropriation and land reform are all issues 

about which either clarity has not been establised, or is 

moving very slowly. The negative statements by certain politicians 

towards agriculture and agricultural producers, especially 

concerning the treatment of labourers, were widely publicised 

and were generally negatively received by agriculture. Still, certain 

politicians are becoming more realistic and we are expecting 

a more positive view towards agriculture. Everyone in the 

agricultural industry has a task to convince the opinion makers 

and the law makers of the good intentions of agriculturalists to 

practise agriculture to the advantage of all South Africans. Agriculture 

is not highly lucrative and present agricultural wealth has 

taken generations to create. 

The abovementioned negative factors, created by certain individuals 

and enterprises should not hinder us from being part of 

the transformation process in South Africa. The OVK directorate 

has decided where it is economically viable and fair, to strive for 

and achieve BEE codes as far as possible. It is imparitive that a

haalbaar en regverdigbaar is. Dit is noodsaaklik dat daar ‘n 

beduidende hoeveelheid swart kommersiële boere gevestig 

moet word en voldoende grond vir dié doel kom deur die normale 

mark-meganisme beskikbaar, maar word nie na behore benut 

nie. Dit sal verseker dat daar in die toekoms stabiliteit in die 

landbou sal kom en dat winsgewende produksie sal kan 

plaasvind. OVK doen dan reeds baie op die gebied met die 

opleiding van opkomende boere en sal in die toekoms nog meer 

hierby betrokke raak. 

OVK behaal sy hoogste wins ooit in ‘n minder as volmaakte jaar. 

Dit is ‘n bewys van ‘n doelgerigte nastrewing van mikpunte en ‘n 

strategie van groei wat voortdurend nagestreef word. Dit is 

duidelik dat die langtermyn strategie van amalgamasies en 

geografiese uitbreidings die nodige vrugte afwerp. Die direksie 

is terdeë bewus daarvan dat die najaag van groei en 

gepaardgaande verhoging in winsgewendheid, nie noodwendig 

altyd diensvlakke vir die primêre produsent verbeter nie, en poog 

deurentyd om ‘n balans te vind tussen die belange van 

aandeelhouers en die belange van ons kliënte. OVK se visie 

van ‘n welvaartskeppende landbou-onderneming word uitgeleef 

deur welvaart te skep vir al die rolspelers binne OVK. Die betaling 

van ‘n dividend van 15 sent per aandeel en rente van 8% op 

aandeelhouerslenings is dan ook ‘n duidelike bewys van 

welvaart wat ons toevoeg vir ons aandeelhouers. 

My gelukwense aan die personeel van OVK, van die laagste 

werknemer tot die besturende direkteur, vir hulle toegewydheid 

om die uitsonderlike prestasie moontlik te maak. 

Dankie aan my mededirekteure vir die gereelde bywoning van 

die direksievergaderings, die lewendige deelname in besluite 

wat die direksie moet neem, en die tyd wat hulle in hulle 

onderskeie wyke spandeer in belang van OVK. ‘n Spesiale woord 

van dank aan my dagbestuur wat my so getrou bygestaan het 

die afgelope jaar. Dankie ook aan mnre Tjaart Erasmus, Albertus 

Pienaar en George Steytler wat aftree met die algemene 

jaarvergadering. Dankie vir dit wat julle gedoen het in die 

voormalige KOLK maar dan ook die afgelope drie jaar by OVK. 

Ons is spyt om julle te verloor en sal julle bydraes mis. 

Dankie aan al ons kliënte vir hulle getroue ondersteuning. 

Sonder julle ondersteuning en meelewing sou OVK nie hierdie 

suksesse behaal nie. 

Laastens dankie aan ons Hemelse Vader wat ons seën met 

sulke uitstekende resultate. Dank aan Hom vir ‘n organisasie 

soos OVK. 

Manie Botha 

VOORSITTER 


VOORSITTERSVERSLAG 

2007 


5 

OOS OOS VRYSTAAT VRYSTAAT VRYSTAAT KAAP KAAP OPERATIONS OPERATIONS LIMITED 

LIMITED 

representative number of black commercial farmers be established 

and sufficient land for this purpose is available through 

normal market mechanisms but which is not always utilised. 

This will ensure agricultural stability for the future and that profitable 

production can take place. OVK is already doing much in the 

training of emerging farmers and will become even more involved 

in the future. 

OVK achieved the highest profit ever in a less-than-perfect year. 

This is proof of a focused pursuit of objectives and a strategy for 

growth which is constantly in our sights. It is obvious that the 

longterm strategy of amalgamations and geographic expansion 

has brought about these results. The directorate is fully aware 

that the pursuit of growth and the accompanying rise in profitability 

does not necessarily improve service levels for the primary 

producer. We therefore strive to find a balance between the 

interests of shareholders and the interests of our clients. OVK’s 

vision to become an agricultural enterprise creating prosperity 

is achieved by doing so for all the role-players within OVK. The 

payment of a dividend of 15 cent per share and interest of 8% on 

shareholders’ loans is definite proof of the prosperity that we 

achieve for our shareholders. 

My congratulations to the OVK staff, from the lowest employee to 

the managing director, for their dedication to achieve these exceptional 

results. 

Thanks to my fellow directors for their regular attendance at directors’ 

meetings, a lively participation in the decisions which 

the directorate must make, and the time they spend in their respective 

wards in the interest of OVK. A special word of thanks to 

my management committee for their loyal support during the 

past year. Thanks also to Messrs Tjaart Erasmus, Albertus 

Pienaar and George Steytler who will retire at the Annual General 

Meeting. Thank you for that which you did for the former 

KOLK, as well as the past three years at OVK. We are sorry to 

lose you and will miss your contributions. 

Thanks to all our clients for their loyal support. Without your support 

and involvement, OVK would not have achieved these successes. 

Lastly thanks to our Heavenly Father who blessed us with these 

exceptional results. Our thanks to Him for an organization such as 

OVK. 

Manie Botha 

CHAIRMAN 

CHAIRMAN’S REPORT

VER VERSL VER SL SLAG SL AG V VVAN 

V AN DIE 

DIE 

BESTURENDE BESTURENDE DIREKTEUR 

DIREKTEUR 

1. FINANSIëLE OORSIG 

1.1 Inkomstestaat 

Die jaar onder oorsig is gekenmerk deur goeie oeste. 

Graanpryse het egter nie altyd aan die verwagtinge 

voldoen nie. Die veepryse was oor die algemeen 

dwarsdeur die jaar baie goed. 

Die netto bedryfswins, voor rente op aandeelhouerslenings, 

het gestyg met 16%. 

1.1.1 OMSET 

Die omset het gestyg met 41,8% vanaf R1,1 

miljard na R1,56 miljard. Die styging word 

hoofsaaklik toegeskryf aan hoër graanpryse en ’n 

toename in die waarde van sake gedoen deur die 

handelsafdeling. 

R MILJOEN / MILLION 

SENT / CENTS 

2000 

1500 

1000 

1.1.2 WINS VOOR BELASTING 

Die wins voor rente op aandeelhouerslenings en 

belasting, styg met 16% van R48,8 miljoen na 

R56,6 miljoen (uitgesluit die wins van R67,9 

miljoen gedurende 2005/2006 met die verkoop 

van die Pioneer aandele). 

1.1.3 WESENSVERDIENSTE PER AANDEEL 

Die wesensverdienste per aandeel, voor rente aan 

aandeelhouers, styg met 17,8% van 53,5 sent tot 

63 sent. 

70 

60 

50 

40 

30 

20 

10 

500 

0 

OMSET / TURNOVER 

2003 2004 2005 2006 2007 

WESENSVERDIENSTE PER AANDEEL / 

HEADLINE EARNINGS PER SHARE 

2003 2004 2005 2006 2007 

2007 


6 

REPORT REPORT OF OF THE 

THE 

MANAGING MANAGING DIRECTOR 

DIRECTOR 

1. FINANCIAL REVIEW 

1.1 Income Statement 

The year under review was characterised by good crops. 

Grain prices, however, did not always fulfil expectations. 

Livestock prices were generally very good throughout 

the year. 

The net trading profit, before interest on shareholders’ 

loans, increased by 16%. 

1.1.1 TURNOVER 

Turnover increased by 41,8% from R1,1 billion to 

R1,56 billion. This increase can mainly be attributed 

to higher grain prices and an increase in the 

value of business done by the trading department. 



WINS VOOR BELASTING / PROFIT BEFORE TAX 

60 

1.1.2 PROFIT BEFORE TAX 

The profit before interest on shareholders’ loans 

and tax, increased by 16% from R48,8 million to 

R56,6 million (excluding the profit of R67,9 million 

during 2005/2006 on the sale of the shares in 

Pioneer). 

1.1.3 HEADLINE EARNINGS PER SHARE 

The headline earnings per share, before interest 

to shareholders, increased by 17,8% from 53,5 

cents to 63 cents. 

250 

200 

150 

100 

50 

0 

50 

40 

30 

20 

2003 2004 2005 2006 2007 

RENTEDRAENDE FINANSIERING / 

INTEREST BEARING FINANCE 

2003 2004 2005 2006 2007

% 


V AN DIE 

DIE 


DIREKTEUR 

1.2 Rentedraende finansiering 

Die styging in rentedraende finansiering is hoofsaaklik 

as gevolg van die verhoging in debiteure (R23,4 miljoen) 

en voorraad (R24,3 miljoen). 

1.3 Balansstaat 

1.3.1 TOTALE AANDEELHOUERSBELANG 

Die aandeelhouersbelang as persentasie van 

totale bates daal vanaf 55,1% na 51,5% 

hoofsaaklik weens die styging in bogemelde 

debiteure en voorraad asook ’n styging in produk 

afgeleide instrumente (Safex) van R25,1 miljoen. 

AANDEELHOUERSBELANG AS % TOTALE BATES / 

SHAREHOLDERS’ INTEREST AS % TOTAL ASSETS 

70 

60 

50 

40 

30 

20 

10 

2003 2004 2005 2006 2007 

1.3.2 OPBRENGS OP AANDEELHOUERSBELANG 

‘n Opbrengs van 18,7% is op aandeelhouersbelang 

behaal teenoor 22,6% van die vorige jaar. 

1.3.3 TOTALE OPBRENGSKOERS 

Die totale opbrengskoers word uitgedruk as die 

styging in die aandeelprys vir die jaar onder oorsig 

plus die dividend. ‘n Belegger in OVK het ‘n totale 

opbrengs van 141,5% (2006: 33%) op sy 

belegging verdien vir die jaar onder oorsig. 

1.3.4 NETTO BATEWAARDE PER AANDEEL 

Die netto batewaarde per aandeel styg vanaf 419,5 

sent per aandeel na 468,2 sent per aandeel. 

Aandele verhandel tans steeds teen ‘n groot 

diskonto op die netto batewaarde. 

2007 


7 

% 


THE 


DIRECTOR 

1.2 Interest bearing finance 

The increase in interest bearing finance is mainly due to 

the increase in debtors (R23,4 million) and inventories 

(R24,3 million). 

1.3 Balance sheet 

1.3.1 TOTAL MEMBERS’ INTEREST 

Members’ interest as a percentage of total assets 

decreased from 55,1% to 51,5% mainly due to the 

increase in the abovementioned debtors and inventories, 

as well as an increase in commodity 

derivative instruments (Safex) of R25,1 million. 

OPBRENGS OP AANDEELHOUERSBELANG / 

RETURN ON SHAREHOLDERS’ INTEREST 

25 

20 

15 

10 

5 

0 

2003 2004 2005 2006 2007 

1.3.2 RETURN ON SHAREHOLDERS’ INTEREST 

A return of 18,7% on shareholders’ interest was 

achieved, compared to 22,6% the previous year. 

1.3.3 TOTAL RATE OF RETURN 

The total rate of return is calculated as the increase 

in the share price for the year under review, plus 

the dividend. An investor in OVK earned a total 

return of 141,5% (2006: 33%) for the year under 

review. 

1.3.4 NET ASSET VALUE PER SHARE 

The net asset value per share increased from 

419,5 cents per share to 468,2 cents per share. At 

present shares still trade at a significant discount 

on net asset value.


V AN DIE 

DIE 


DIREKTEUR 

2007 


1.3.5 ANDER FINANSIËLE VERHOUDINGS 1.3.5 OTHER FINANCIAL RATIOS 

VERHOUDING 2007 2006 RATIO 

Rentedraende skuld tot bates 41.5 31.2 Interest bearing debt to assets 

Rentedraende skuld tot aandeelhouersbelang 4.5 2.9 Interest bearing debt to shareholders’ interests 

Bedryfskapitaal 152.5 159.8 Operating capital 

Vuurproefverhouding 99.1 102.7 Acid ratio 

Kontantvloei per aandeel 2.8 2.5 Cash flow per share 

Solvabiliteit 1.8 1.8 Solvency 

Volhoubare groeikoers 6.7 5.5 Sustainable growth 

Bedryfswins tot bates 11.0 11.4 Operating profit to assets 

Verdienste per aandeel 60.2 52.1 Earnings per share 

Dividenddekking 4.3 3.3 Dividend cover 

Prys/verdienste 17.1 7.1 Price/earnings 

2. STAAT VAN TOEGEVOEGDE WAARDE R/M % 2. VALUE ADDED STATEMENT 

VERDELING VAN WELVAART DISTRIBUTION OF WEALTH 

Vergoeding aan personeel 77 45.8 Remuneration to staff 

Voorsieners van kapitaal 13 7.8 Providers of capital 

Belasting 27 16.1 Tax 

Behou vir investering 38 22.6 Retained for investment 

Aandeelhouers (dividend en rente) 13 7.7 Shareholders (dividend and interest) 

3. BEDRYFSOORSIG 

(Ingesluit inter-departementele 

verkope waar waarde toegevoeg 

is) 

3.1 Algemene handel 

Die omset van algemene 

handel het gestyg 

met 26,1% vanaf R490,0 

miljoen na R617,7 

miljoen. Die wins van die 

afdeling styg met 55,5% 

vanaf R12,6 miljoen na 

R19,6 miljoen wat 3,2% 

van die omset verteenwoordig. 

Handel bly steeds een van OVK se belangrikste fokuspunte 

en word daar beplan om verder hierin uit te brei. 

3.2 Brandstof verspreiding 

Die afdeling se omset styg met 36,6% vanaf R143,9 

miljoen na R196,6 miljoen. Die styging kan hoofsaaklik 

toegeskryf word aan die verhoging in brandstofpryse. 

Die wins is, soos die vorige jaar, R1,7 miljoen. 

3.3 Meganisasie 

Die omset styg met 55,3% vanaf R35,8 miljoen na R55,6 

miljoen. Die afdeling maak ‘n verlies van R1,8 miljoen 

(2006: verlies R5,3 miljoen) vir die jaar onder oorsig. OVK 

bedryf agentskappe vir New Holland en IH Case asook 

verskeie ander agentskappe vir implemente en toebehore. 

Meganisasie is ‘n baie mededingende mark met hoë 

koste verbonde aan dienslewering vir onderdele en 

werkswinkels. 

VERDELING VAN WELVAART / 

DISTRIBUTION OF WEALTH 

R77 M: VERGOEDING AAN PERSONEEL 

R27 M: BELASTING AAN STAAT 

R13 M: AAN AANDEELHOUERS 

8 


THE 


DIRECTOR 

R13 M: VOORSIENERS VAN KAPITAAL 

R38 M: TOEKOMSTIGE INVESTERING 

3. REVIEW OF OPERATIONS 

(Including inter departemental 

turnover where value is added) 

3.1 General trade 

The turnover from general 

trade increased by 

26,1% from R490,0 million 

to R617,7 million. 

The profit of this department 

increased by 55,5% 

from R12,6 million to 

R19,6 million, which 

represents 3,2% of turnover. 

Trade remains one of OVK’s important core departments 

and we plan to expand this activity. 

3.2 Distribution of fuel 

This department’s turnover increased by 36,6% from 

R143,9 million to R196,6 million. The increase can mainly 

be accredited to the increase in fuel prices. The profit is, 

as in the previous year, R1,7 million. 

3.3 Mechanisation 

Turnover increased by 55,3% from R35,8 million to R55,6 

million. This department showed a loss of R1,8 million 

(2006: loss R5,3 million) for the year under review. OVK 

operates agencies for New Holland and IH Case, as well 

as various other agencies for implements and spares. 

Mechanisation is a highly competetive market with high 

costs involved in service delivery for spare parts and 

workshops.


V AN DIE 

DIE 


DIREKTEUR 

Die afdeling sal vir die komende jaar steeds onder druk 

verkeer. 

3.4 Motors 


miljoen. Die wins is dieselfde as 2006, naamlik R1,1 

miljoen. OVK bedryf die Toyota agentskappe in Ficksburg 

en Ladybrand en die Nissan agentskappe te Cradock 

en Ladybrand. Die direksie het besluit om die Nissan 

agentskappe te vervreem of te sluit. 

3.5 Versekering 


miljoen. Die wins styg met 35,7% vanaf R1,4 miljoen na 

R1,9 miljoen as gevolg van verhoogde markaandeel. 

3.6 Graan 

Die volgende tonnemaat graan is ontvang: 

Mielies 

Koring 

Sonneblomsaad 

Die graanafdeling se bedryfswins verlaag vanaf R26,2 

miljoen na R22,3 miljoen wat ‘n verlaging van 14,9% 

verteenwoordig. Die verlaging kan toegeskryf word aan 

laer marges weens verpligte Safex lewerings. 

3.7 Nywerhede 

Wins daal van R3,6 miljoen na R3,0 miljoen wat 

hoofsaaklik die gevolg is van die verlies gerealiseer by 

die veevoerfabriek. Die sluiting van die veevoerfabriek 

en die saadaanlegte is intussen afgehandel. 

3.8 Lewendehawe 

OVK bedryf die Gariep Abattoir op Strydenburg en lewende 

hawe verhandelings en die omset het gestyg met 57,4% 

vanaf R48,4 miljoen na R76,2 miljoen. ‘n Verlies van 

R0,15 miljoen is omgeswaai in ‘n wins van R0,6 miljoen. 

Die volume slageenhede het toegeneem met 37% vanaf 

99 238 eenhede na 135 978 eenhede. 

3.9 Kliëntefinansiering 

OVK se handelsdebiteureboek het gestyg vanaf R286 

miljoen na R314 miljoen. Die afdeling se netto wins is 

R2,0 miljoen vir die jaar onder oorsig. In vergelyking tot 

OVK se omset is die debiteure onder beheer en is 

bestuur van mening dat daar genoegsame voorsiening 

bestaan vir moontlike slegte skulde. Die verskillende 

rekenings is soos volg opgemaak: 

Lopende rekenings 

Huurkope 

Agterstallig 

Totaal 

Die styging in debiteure kan hoofsaaklik toegeskryf word 

aan verhoogde markaandeel. 

2007 


2007 2006 

TON TON 

195 912 212 429 

136 502 130 264 

10 125 17 145 

2007 2006 

R MIL R MIL 

223 167 

84 88 

7 31 

314 286 

9 


THE 


DIRECTOR 

This department will remain under great pressure for 

the coming year. 

3.4 Motors 

Turnover increase by 27,5% from R61,1 million to R77,9 

million. The profit is the same as 2006, namely R1,1 

million. OVK operates Toyota agencies in Ficksburg and 

Ladybrand and the Nissan agencies in Cradock and 

Ladybrand. The directorate has decided to sell or close 

the Nissan agencies. 

3.5 Insurance 

Turnover increased by 16,8% from R40,0 million to R46,7 

million. Profits increased by 35,7% from R1,4 million to 

R1,9 million as a result of increased market share. 

3.6 Grain 

The following grain tonnages were received: 

Maize 

Wheat 

Sunflower seed 

The grain department’s operating profit decreased from 

R26,2 million to R22,3 million, which represents a decrease 

of 14,9%. This decrease can be attributed to lower 

margins as a result of unavoidable Safex deliveries. 

3.7 Industries 

Profit decreased from R3,6 million to R3,0 million, mainly 

as a result of the loss generated by the livestock feed 

factory. The feed factory and the seed departments have 

since been closed. 

3.8 Livestock marketing 

OVK operates the Gariep Abattoir in Strydenburg and 

trades in livestock. Turnover increased by 57,4% from 

R48,4 million to R76,2 million. A loss of R0,15 million 

was turned into a profit of R0,6 million. The volumes 

slaughtered increased by 37% from 99 238 units to 

135 978 units. 

3.9 Client financing 

OVK’s trade debtors book increased from R286 million 

to R314 million. This department’s net profit was R2,0 

million for the year under review. When compared to 

OVK’s turnover, the debtors are under control and management 

is of the opinion that sufficient provision has 

been made for possible bad debts. The various accounts 

are as follows: 

Current accounts 

Hire-purchases 

Overdue 

Total 

The increase in debtors is mainly due to an increase in 

market share.


V AN DIE 

DIE 


DIREKTEUR 

3.10 Hoofkantoor 

Die ondersteuningsdienste te hoofkantoor speel ‘n baie 

belangrike rol ter ondersteuning van die bedrywe en 

lewer ‘n bydrae tot die goeie resultate wat OVK behaal. 

OVK beskik oor uitstekende inligtingstelsels en 

prosedures wat dit vir bestuur moontlik maak om tydige, 

akkurate en doeltreffende bestuur toe te pas. 

4. AANDEELVERHANDELINGS 

Die aandeelprys het weereens uitstekend deur die loop van 

die finansiële jaar gestyg en het die gemiddelde aandeelverhandelingsprys 

met 143 sent teenoor die vorige jaar 

gestyg, wat ‘n verhoging van 126,5 % teenoor die vorige jaar 

is. Die hoogste verhandeling in OVK Bedryf het plaasgevind 

teen 300 sent per aandeel. 1 661 904 aandele in Beherend 

en 3 955 840 aandele in Bedryf, het verhandel die afgelope 

finansiële jaar. 

5. KORPORATIEWE BESTUUR 

Die direksie is verbind tot die beginsels van doeltreffende 

korporatiewe bestuur en streef na die hoogste standaarde 

van integriteit en etiek. Die kode van korporatiewe praktyke 

en gedrag soos vervat in die King-verslag, word ondersteun 

en toegepas. Korporatiewe praktyke van deursigtigheid, 

integriteit en rekenpligtigheid word nagestreef. 

6. DIREKSIE 

Die direksie aanvaar verantwoordelikheid vir die totale beheer 

van OVK. Die direksie bestaan uit vyftien nie-uitvoerende 

direkteure en een uitvoerende direkteur. Die voorsitter van 

die direksie is nie-uitvoerend. Die nie-uitvoerende direkteure 

word vir ‘n termyn van drie jaar verkies in wyksverband. Die 

uitvoerende bestuur van die maatskappy word deur die 

direksie aangestel. Die direksie vergader ten minste tien 

keer per jaar en oorweeg finansiële resultate, begrotings, 

kapitale bestedings, strategie en doelwitte. Volledige inligting 

word vroegtydig aan direksielede gesirkuleer ten einde hulle 

in staat te stel om hulle statutêre en fidusiêre pligte na te 

kom en om ingeligte besluite te neem. Die direksie word 

DUISENDE / THOUSANDS 

TOTALE AANTAL AANDEELVERHANDELINGS 

4000 

3500 

3000 

2500 

2000 

1500 

1000 

500 

2006 2006 2007 2007 

2007 


BEDRYF 

OPERATIONS 

BEHEREND 

HOLDINGS 

10 


THE 


DIRECTOR 

3.10 Head office 

The support systems at head office play an important 

role in assisting the operating divisions and definitely 

contributes to the good results achieved by OVK. OVK 

has excellent information systems and procedures, 

which enable management to make effective decisions 

timeously. 

4. SHARE TRADING 

Once again, the share price rose steadily throughout the 

financial year and the average share trading price rose by 

143 cents over the previous year, which represents an increase 

of 126,5 %. The highest trading price in OVK Operations 

was 300 cents per share. 1 661 904 shares in Holdings 

and 3 955 840 shares in Operations were traded during the 

past financial year. 

5. CORPORATE MANAGEMENT 

The directorate is committed to the principles of effective 

corporate management and strives for the highest standards 

of integrity and ethics. The code of corporate practise and 

behaviour as contained in the King report, is supported and 

applied. The corporate practices of transparency, integrity 

and accountability are pursued. 

6. BOARD OF DIRECTORS 

The board accepts responsibility for the total control of 

OVK. The directorate consists of fifteen non-executive directors 

and one executive director. The chairman of 

the board is a non-executive director. The non-executive 

directors are elected for a period of three years on a ward 

basis. The executive director is appointed by the board. 

The directors meet at least ten times per annum 

and review financial results, operational and capital 

budgets, strategy and overall objectives. Relevant information 

is circulated timeously to directors to enable them to 

comply with their statutory and fiduciary responsibilities 

and to make informed decisions. The board is supported 

SENT / CENTS 

300 

250 

200 

150 

100 

50 

0 

OVK OPERATIONS 

AVERAGE SHARE PRICE 

2003 2004 2005 2006 2007


V AN DIE 

DIE 


DIREKTEUR 

bygestaan deur twee komitees, naamlik die ouditkomitee 

en die vergoedingskomitee. Die ouditkomitee vergader gereeld 

waartydens ouditaspekte en risiko’s van die maatskappy 

aangespreek word en op hierdie wyse word waarde toegevoeg 

tot voordeel van die aandeelhouers. Die vergoedingskomitee 

bestaan uit die dagbestuur van die direksie en vergader een 

maal per jaar ten einde uitvoerende bestuur se vergoeding vas 

te stel. Prosedures is in plek om alle risiko’s van OVK te evalueer 

en te bestuur. Die maatskappy se bates is omvatttend verseker 

en genoegsame versekering bestaan om aanspreeklikhede 

te dek. 

Prosedures en beleide is in plek om termynmarktransaksies 

te bestuur en risiko’s te beperk in die verskansing van 

graantransaksies. 

Die direksie het onbeperkte toegang tot die eksterne ouditeure 

wat normaalweg by die direksievergaderings teenwoordig is. 

Die voorsitter van die ouditkomitee het onbeperkte toegang 

tot die bestuurder : interne oudit. 

7. GELYKE INDIENSNEMING EN SWART 

EKONOMIESE BEMAGTIGING 

Die direksie is ernstig oor gelyke indiensneming en is ‘n 

plan, soos vereis deur die Wet op Gelyke Indiensneming, by 

die betrokke owerhede ingedien wat duidelike doelwitte bevat 

wat OVK moet behaal om aan die transformasieproses te 

voldoen. Vir die afgelope finansiële jaar het OVK sy doelwitte 

behaal in die verband, en is positief dat dit aan al die vereistes 

sal kan verantwoord in die toekoms. 

OVK is betrokke by verskeie swart opkomende boere in ons 

bedieningsgebied. 

‘n Bestuurder : AgriSEB is na die einde van die finansiële 

jaar aangestel ten einde OVK se AgriSEB proses te bestuur. 

Die direksie het ook goedkeuring verleen dat metodes 

ondersoek moet word om ‘n personeeltrust te vestig wat 

10% van die aandele in OVK Bedryf sal hou. 

8. MIV/VIGS 

OVK het ‘n omvattende Vigs beleid wat voorsiening maak vir 

uitskakeling en voorkoming van diskriminasie teen werknemers 

op grond van MIV/VIGS status, bewusmakingsprogramme 

gemik op die verskaffing van ondersteuning en voorkomende 

opvoeding, voortdurende monitering van die voorkoms van MIV/ 

VIGS op ‘n gestruktureerde metode, ‘n stelsel van vrywillige 

toetsing vir MIV/VIGS vir die bestuur van die siekte na gelang 

van die status van werknemers en ‘n stelsel van voor- en na 

toetsberading. Die beleid word in vennootskap met Hospice 

en die Departement van Gesondheid bestuur. 

9. ETIEK 

Die direkteure en al OVK se werknemers streef na hoë etiese en 

morele standaarde, deur die toepassing van aanvaarbare 

sakebeginsels en -praktyke. ‘n Fasiliteit bestaan waardeur 

werknemers enige onetiese gedrag of bedrog onder die aandag 

van die bestuur en direksie kan bring, en steeds anoniem kan bly. 

Daar bestaan ‘n geslote periode waartydens direkteure en 

personeel nie ‘n aanbod mag maak vir die koop of verkoop 

2007 


11 


THE 


DIRECTOR 

by two committees, namely the audit committee and the 

remuneration committee. The audit committee meets 

regularly to discuss aspects of audit and risks to the company, 

thereby adding value to the advantage of shareholders. 

The remuneration committee consists of the executive 

committee of the directorate and meets once per annum 

to determine the remuneration of the executive management. 

The company’s assets are comprehensively insured 

and sufficient insurance exists to cover our liabilities. 

Procedures and policies are also in place to manage the 

use of derivatives for the hedging of grain transactions. 

The board of directors has unlimited access to the external 

auditors who are normally present at board meetings. 

The chairman of the audit committee has unlimited access 

to the manager : internal audit. 

7. EMPLOYMENT EQUITY AND BLACK 

ECONOMIC EMPOWERMENT 

The board is serious about employment equity and an employment 

equity plan has been lodged with the necessary 

authorities. This plan contains definite objectives which OVK 

must achieve as part of the transformation process. In the 

past financial year, OVK achieved the objectives set out in 

this plan and is positive that all future objectives will be 

achieved. 

OVK is involved with several black emergent farmers in our 

service area. 

A manager : AgriBEE has been appointed since the end of 

the financial year in order to manage OVK’s AgriBEE process. 

The directorate has also approved the investigation of 

methods to establish a personnel trust which will control 

10% of the shares in OVK Operations. 

8. HIV/AIDS 

OVK has a comprehensive AIDS policy, which provides for 

the elimination and prevention of discrimination on account 

of an employee’s HIV/AIDS status; awareness programmes 

aimed at providing support and preventative education; continual 

monitoring of the prevalence of HIV with voluntary HIV/ 

AIDS testing in order to manage the disease, as well as pretest 

and post-test counselling. This policy is managed in 

partnership with Hospice and the Department of Health. 

9. ETHICS 

The directors and employees of OVK strive for high ethical 

and moral standards through the application of sound business 

principals and practises. A facility exists whereby employees 

can anonymously and confidentially report to management 

and directors any unethical conduct or fraud. 

Directors and personnel are not allowed to make an offer to 

buy or sell OVK shares during a prescribed closed period.


V AN DIE 

DIE 


DIREKTEUR 

van OVK aandele nie. Die tydperk strek vanaf een maand voor 

die einde van die finansiële jaar tot ‘n week nadat die finansiële 

jaarstate aan aandeelhouers gepos is, asook gedurende 

tydperke waar wesenlike transaksies ter sprake is. 

10. BEROEPSGESONDHEID EN VEILIGHEID 

Dit is vir die direksie belangrik dat werknemers in ‘n gesonde en 

veilige omgewing hulle dagtaak moet kan verrig. Gereelde 

inspeksies deur middel van ‘n stelsel van ‘n sentrale gesondheidsen 

veiligheidskomitee, sub-gesondheidsen -veiligheidskomitees 

en gesondheidsen veiligheidsverteenwoordigers, word by alle 

bedryfspunte uitgevoer om te verseker dat daar aan die nodige 

gesondheidsen veiligheidstandaarde voldoen word. 

Werknemers wat by die silo’s en nywerhede werk, word ook 

gereeld getoets vir gesondheidsafwykings ten einde 

probleme vroegtydig reg te stel en te voorkom. 

11. OPLEIDING 

Werknemers word deurlopend opgelei en is daar die afgelope 

finansiële jaar heelwat fondse bestee om personeel beter toe 

te rus vir hulle taak. Die opleiding strek vanaf basiese 

geletterdheidsopleiding tot tersiêre opleiding by goedgekeurde 

inrigtings. ‘n Studieleningskema en/of beurse is beskikbaar 

aan goedgekeurde personeel in verwante rigtings. 

12. SOSIALE VERANTWOORDELIKHEID 

OVK erken dat hy nie in ‘n vakuum opereer nie en dat hy 

sekere sosiale verpligtinge het in die gemeenskappe en 

bedrywe waarin hy besigheid doen. Gedurende die finansiële 

jaar is daar verskeie bydraes gemaak aan instansies wat 

hulle beywer vir sosiale opheffing. OVK is ook baie betrokke 

met borgskappe by georganiseerde landbou se kongresse 

en projekte asook Agri-Securitas. 

13. OMGEWINGSRISIKO’S 

Die direksie aanvaar sy verantwoordelikheid om omgewingsrisiko’s 

wat verband hou met OVK se bedryfsaktiwiteite 

tot die minimum te beperk. Die direksie moedig ook sy lede 

aan om dit in hulle onderskeie boerderybedrywighede toe te 

pas en dit word ook wel so ervaar. 

14.TEN SLOTTE 

Dank aan ‘n toegewyde personeelkorps wat vir die 

uitstekende resultate verantwoordelik is. 

Dank ook aan ‘n besonderse direksie wat leiding verskaf en 

rigting gee aan OVK. 

Dank aan lojale aandeelhouers en klante wat OVK so goed 

ondersteun het. 

Dank aan ons Hemelse Vader wat vir ons die krag en vermoë 

gee om elke dag ons dagtaak met entoesiasme en ywer te 

volvoer. 

Hardie van Niekerk 

BESTURENDE DIREKTEUR 

2007 


12 


THE 


DIRECTOR 

This period extends from one month before the end of the 

financial year until a week after the financial statements of 

the company have been posted to shareholders, as well as 

any period when significant transactions are under consideration. 

10. OCCUPATIONAL HEALTH AND SAFETY 

It is important to the board that employees operate in a healthy 

and safe environment. A system consisting of a central health 

and safety committee, sub-health and safety committees and 

health and safety representatives exists whereby regular inspections 

are done to ensure that required health and safety 

standards are maintained. 

Employees employed at silos and industries are subject to 

regular tests to prevent and rectify any health problems. 

11. TRAINING 

Continuous training of employees takes place. A considerable 

amount was spent in the past financial year to enhance 

employees’ abilities to perform their tasks. Training ranges 

from basic literacy and numeracy to tertiary education at approved 

institutions. Study loans and/or bursaries are available 

to selected personnel in approved courses. 

12. SOCIAL RESPONSIBILITY 

OVK recognises that it does not operate in a vacuum and 

that it has certain social responsibilities in the communities 

and industries in which it does business. During the financial 

year various contributions were made to organizations 

dedicated to social upliftment. OVK is highly involved in sponsorships 

for organized agriculture’s congresses and projects 

as well as Agri-Securitas. 

13. ENVIRONMENTAL RISKS 

The board of directors accepts its responsibility to minimise 

the environmental risks resulting from OVK’s operating activities. 

Members of the company are also encouraged to do 

so in their own farming activities. 

14. CONCLUSION 

Thanks to a dedicated personnel corps who were responsible 

for the realisation of these excellent results. 

Thanks to an exceptional board of directors for their leadership 

and guidance. 

Thanks to our loyal shareholders and clients for their excellent 

support. 

Thanks to our Heavenly Father for providing us with the 

strength and ability to perform our daily tasks enthusiastically 

and diligently. 

Hardie van Niekerk 

MANAGING DIRECTOR

VERKLARING VAN 

VERANTWOORDELIKHEDE 

DEUR DIE DIREKSIE 

EN SERTIFIKAAT VAN DIE 

MAATSKAPPY SEKRETARIS 

Die direkteure is verantwoordelik vir die instandhouding van 

toepaslike rekeningkundige rekords en die voorbereiding en 

integriteit van die finansiële jaarstate insluitende verwante 

inligting. Die ouditeure is verantwoordelik om oor die redelike 

weergawe van die finansiële jaarstate verslag te doen. Die 

finansiële jaarstate is opgestel in ooreenstemming met 

Standpunte van Algemene Aanvaarde Rekeningkundige 

Praktyke in Suid-Afrika en op die wyse soos vereis deur die 

Suid-Afrikaanse Maatskappywet 1973. 

Die direkteure is ook verantwoordelik vir die maatskappy se stelsel 

van interne finansiële beheer. Dit is ontwerp om redelike, maar nie 

absolute gerustelling nie, te verskaf ten opsigte van die 

betroubaarheid van die finansiële jaarstate, toepaslike beskerming, 

beheer en instandhouding van bates te verseker en om 

wanvoorstelling en verliese te vermy en op te spoor. Niks het onder 

die direkteure se aandag gekom wat aandui dat daar ‘n wesenlike 

ineenstorting in die funksionering van hierdie beheermaatreëls, 

prosedures en stelsels gedurende die jaar was nie. 

Die lopendesaakgrondslag is gebruik by die opstel van die 

finansiële state. Die direkteure het rede om te glo dat die 

maatskappy, gebaseer op vooruitskattings en beskikbare 

kontantbronne, ‘n lopende saak in die nabye toekoms sal wees. 

Die finansiële jaarstate is geouditeer deur die onafhanklike 

ouditeursfirma, PricewaterhouseCoopers Ing wat onbeperkte 

toegang gegee is tot alle finansiële rekords en verwante data, 

met inbegrip van notules van alle aandeelhouersvergaderings, 

die direksie en direksiekomitees. Die direkteure meen dat alle 

verklarings wat gedurende hulle oudit aan die onafhanklike 

ouditeure gemaak is geldig en toepaslik was. Die 

ouditeursverslag van PricewaterhouseCoopers Ing word as 

deel van die finansiële jaarstate aangebied. 

HW BOTHA MJ GREYLING 

Voorsitter Ondervoorsitter 

22 Mei 2007 

SERTIFIKAAT VAN MAATSKAPPYSEKRETARIS 

Na my mening, as maatskappysekretaris bevestig ek ingevolge 

die Maatskappywet, 1973, dat vir die jaar geëindig 28 Februarie 

2007, die maatskappy alle opgawes soos van ‘n publieke 

maatskappy vereis, by die Registrateur van Maatskappye 

ingedien het en dat alle sodanige opgawes waar, korrek en op 

datum is. 

E NEL 

Sekretaris 

22 Mei 2007 

2007 


13 

STATEMENT OF 

DIRECTORS’ RESPONSIBILITIES 

AND CERTIFICATE BY 

THE COMPANY 

SECRETARY 

The directors are responsible for the maintenance of adequate 

accounting records and the preparation and integrity of the 

financial statements and related information. The auditors are 

responsible to report on the fair presentation of the financial 

statements. The financial statements have been prepared in 

accordance with South African Statements of Generally Accepted 

Accounting Practice and in the manner required by the 

Companies Act, 1973, in South Africa. 

The directors are also responsible for the company’s system 

of internal financial control. These are designed to provide reasonable, 

but not absolute, assurance as to the reliability of the 

financial statements and to adequately safeguard, verify and 

maintain accountability of assets, and to prevent and detect 

misstatement and loss. Nothing has come to the attention of 

the directors to indicate that any material breakdown in the 

functioning of these controls, procedures and systems has 

occurred during the year under review. 

The financial statements have been prepared on the going 

concern basis, since the directors have every reason to believe 

that the company has adequate resources in place to continue 

in operation for the foreseeable future. 

The annual financial statements have been audited by the independent 

accounting firm PricewaterhouseCoopers Inc, which 

was given unrestricted access to all financial records and related 

data, including minutes of all meetings of shareholders, 

the board of directors and committees of the board. The directors 

believe that all representations made to the independent 

auditors during their audit were valid and appropriated. 

PricewaterhouseCoopers Inc’s audit report is presented as 

part of the annual financial statements. 


Chairman Vice chairman 

22 May 2007 

CERTIFICATE BY COMPANY SECRETARY 

In my opinion as company secretary, I hereby confirm, in terms 

of the Companies Act, 1973, that for the year ended 28 February 

2007, the company has lodged with the Registrar of Companies 

all such returns as are required of a public company in 

terms of this Act and that all such returns are true, correct and 

up to date. 

E NEL 

Secretary 

22 May 2007

2007 



VER VERSL VER SL SLAG SL AG 

VAN VAN DIE DIE ONAFHANKLIKE 

ONAFHANKLIKE 

OUDITEUR OUDITEUR AAN AAN DIE DIE LEDE LEDE VAN 

VAN 

OOS OOS VR VRYST VR YST YSTAA YST AA AAT AA T K KKAAP 

K AAP BEDR BEDRYF BEDR YF BPK 

BPK 

Ons het die finansiële jaarstate en groepsfinansiële jaarstate van Oos 

Vrystaat Kaap Bedryf Beperk geoudit. Hierdie finansiële state bestaan 

uit die direkteursverslag, die balansstaat en gekonsolideerde balansstaat 

soos op 28 Februarie 2007, die inkomstestaat en gekonsolideerde 

inkomste-staat, die staat van veranderings in ekwiteit en 

gekonsolideerde staat van veranderings in ekwiteit, en die 

kontantvloeistaat en gekon-solideerde kontantvloeistaat vir die jaar wat 

op daardie datum geëindig het, en ‘n opsomming van beduidende 

rekeningkundige beleid en ander verduidelikende aantekeninge, soos 

uiteengesit op bladsye 15 tot 51. 

Direkteure se Verantwoordelikheid vir die Finansiële State 

Die maatskappy se direkteure is verantwoordelik vir die opstel en redelike 

voorstelling van hierdie finansiële state ooreenkomstig ‘South African 

Statements of Generally Accepted Accounting Practice’, en op die 

wyse wat deur die Maatskappywet van Suid-Afrika vereis word. Hierdie 

verantwoordelikheid sluit in: die ontwerp, implementering en 

instandhouding van interne beheer relevant tot die opstel en redelike 

voorstelling van finansiële state wat vry is van wesenlike 

wanvoorstelling, hetsy weens bedrog of foute; die selektering en 

toepassing van toepaslike rekeningkundige beleid; en die maak van 

rekeningkundige ramings wat in die omstandighede redelik is. 

Ouditeur se Verantwoordelikheid 

Dit is ons verantwoordelikheid om op grond van ons oudit ’n mening oor 

hierdie finansiële state uit te spreek. Ons het ons oudit ooreenkomstig 

‘International Standards on Auditing’ uitgevoer. Daardie standaarde 

vereis dat ons voldoen aan etiese vereistes en die oudit beplan en 

uitvoer om redelike gerusstelling te verkry of die finansiële state vry is 

van wesenlike wanvoorstelling. 

‘n Oudit behels die uitvoer van prosedures om ouditbewyse te verkry 

oor die bedrae en openbaarmaking in die finansiële state. Die prosedures 

wat geselekteer word hang af van die ouditeur se oordeel, insluitend 

die beoordeling van die risiko’s van wesenlike wanvoorstelling van die 

finansiële state, hetsy weens bedrog of foute. Tydens daardie 

risikobeoordeling oorweeg die ouditeur interne beheer relevant tot die 

entiteit se opstel en redelike voorstelling van die finansiële state, ten 

einde ouditprosedures te ontwerp wat in die omstandighede toepaslik is, 

maar nie met die doel om ‘n mening uit te spreek oor die effektiwiteit van 

die entiteit se interne beheer nie. ’n Oudit sluit ook ’n evaluering van die 

toepaslikheid van rekeningkundige beleid wat gebruik is en die redelikheid 

van rekeningkundige ramings wat deur bestuur gemaak is in, asook ’n 

evaluering van die algehele aanbieding van die finansiële state. 

Ons glo dat die ouditbewyse wat ons verkry het, toereikend en toepaslik 

is om ’n grondslag vir ons ouditmening te bied. 

Mening 

Na ons mening is die finansiële state, in alle wesenlike opsigte, ’n redelike 

voorstelling van die finansiële stand van die maatskappy en van die groep 

soos op 28 Februarie 2007, en van hulle finansiële prestasie en hulle 

kontantvloei vir die jaar wat op daardie datum geëindig het, ooreenkomstig 

‘South African Statements of Generally Accepted Accounting Practice’ en 

op die wyse wat deur die Maatskappywet van Suid-Afrika vereis word. 

14 

INDEPENDENT 

INDEPENDENT 

AUDITOR’S AUDITOR’S REPORT REPORT TO TO THE 

THE 

MEMBER MEMBERS MEMBER S O OOF 

O F OOS OOS VR VRYST VR YST YSTAA YST AA AATT AA 

KKAAP AAP O OOPERA 

O PERA PERATI PERA TI TIONS TI ONS L LLTD 

L TD 

We have audited the annual financial statements and group annual 

financial statements of Oos Vrystaat Kaap Operations Limited, which 

comprise the directors’ report, the balance sheet and the consolidated 

balance sheet as at 28 February 2007, the income statement and the 

consolidated income statement, the statement of changes in equity and 

the consolidated statement of changes in equity, the cash flow statement 

and the consolidated cash flow statement for the year then ended, 

and a summary of significant accounting policies and other explanatory 

notes, as set out on pages 15 to 51. 

Directors’ Responsibility for the Financial Statements 

The company’s directors are responsible for the preparation and fair 

presentation of these financial statements in accordance with South 

African Statements of Generally Accepted Accounting Practice and in 

the manner required by the Companies Act of South Africa. This responsibility 

includes: designing, implementing and maintaining internal 

control relevant to the preparation and fair presentation of financial 

statements that are free from material misstatement, whether due to 

fraud or error; selecting and applying appropriate accounting policies; 

and making accounting estimates that are reasonable in the circumstances. 

Auditor’s Responsibility 

Our responsibility is to express an opinion on these financial statements 

based on our audit. We conducted our audit in accordance with 

International Standards on Auditing. Those standards require that we 

comply with ethical requirements and plan and perform the audit to 

obtain reasonable assurance whether the financial statements are 

free from material misstatement. 

An audit involves performing procedures to obtain audit evidence about 

the amounts and disclosures in the financial statements. The procedures 

selected depend on the auditor’s judgement, including the assessment 

of the risks of material misstatement of the financial statements, 

whether due to fraud or error. In making those risk assessments, 

the auditor considers internal control relevant to the entity’s 

preparation and fair presentation of the financial statements in order to 

design audit procedures that are appropriate in the circumstances, but 

not for the purpose of expressing an opinion on the effectiveness of 

the entity’s internal control. An audit also includes evaluating the appropriateness 

of accounting policies used and the reasonableness of 

accounting estimates made by management, as well as evaluating the 

overall presentation of the financial statements. 

We believe that the audit evidence we have obtained is sufficient and 

appropriate to provide a basis for our audit opinion. 

Opinion 

In our opinion, the financial statements present fairly, in all material 

respects, the financial position of the company and of the group as of 

28 February 2007, and their financial performance and their cash flows 

for the year then ended in accordance with South African Statements 

of Generally Accepted Accounting Practice and in the manner required 

by the Companies Act of South Africa. 

PricewaterhouseCoopers Ing / Inc 

Direkteur / Director : DA Foster 

BLOEMFONTEIN GEREGISTREERDE OUDITEUR / REGISTERED AUDITOR 4 JUNIE / JUNE 2007

2007 



DIREKTEUR 

DIREKTEURSSVER 

DIREKTEUR VER VERSL VER SL SLAG SL AG / / DIRECT DIRECTOORRS’ DIRECT S’ REPO REPORRTT REPO 

vir die jaar geëindig 28 februarie 2007 / for the year ended 28 February 2007 

Die direkteure bied hul jaarverslag, wat deel is van die 

maatskappy en groep se geouditeerde finansiële state, vir die 

jaar geëindig 28 Februarie 2007 aan. 

1. Aard van besigheid 

Die maatskappy se vernaamste bedrywighede sentreer om 

die ontvangste, verwerking en bemarking van 

landbouprodukte en die verskaffing en die finansiering van 

boerderybenodigdhede, graan en dienste. 

2. Resultate 

2.1 Finansiële resultate 

U word verwys na die finansiële resultate van die 

maatskappy, wat vanaf bladsye 19 tot 51 uiteengesit word. 

2.2 Inkomste 

3. Aandelekapitaal 

Sedert inlywing bestaan die gemagtigde aandelekapitaal 

van die maatskappy uit 59 013 515 gewone pariwaarde 

aandele van R1 elk, waarvan 59 011 515 gewone aandele 

teen pari uitgereik is en uit 42 295 705 omskepbare 

aflosbare pariwaarde voorkeuraandele van 1 sent elk 

waarvan 16 353 507 nog in uitreiking is. 

Die aflosbaarheid van die voorkeuraandele, is soos 

uiteengesit in aantekening 14 van die finansiële state, 

onlosmaaklik gekoppel aan die terugbetaling van die 

15 

The directors present their annual report, which forms part of 

the audited financial statements of the company for the year 

ended 28 February 2007. 

1. Nature of business 

The company’s primary operations center on the receipt, 

processing and marketing of agricultural products and the 

provision and financing of agricultural requisites and services. 

2. Results 

2.1 Financial results 

You are referred to the financial results of the company, 

which are set out from pages 19 to 51. 

2.2 Revenue 

R’000 GROEP/ GROEP/ MPY/ MPY/ R’000 

GROUP GROUP COMPANY COMPANY 

2007 2006 2007 2006 

Handel, brandstofdepots, Trade, fuel depots, vehicles 

motors en meganisasie 885 711 691 260 885 711 691 260 and mechanisation 

Graanhantering en -bemarking 510 101 299 824 510 101 299 824 Grain handling and marketing 

Lewende hawe 75 099 47 821 396 136 Livestock 

Nywerhede 42 710 56 754 42 710 56 706 Industries 

Versekering 45 890 40 525 45 890 40 525 Insurance 

Hoofkantoor 365 26 365 26 Head office 

Totale inkomste 1 559 876 1 136 210 1 485 173 1 088 477 Total revenue 

2.3 Segmentontleding van wins voor belasting 2.3 Segment reporting of profit before tax 



2007 2006 2007 2006 


motors en meganisasie 20 566) 10 228) 20 566) 10 142) and mechanisation 

Graanhantering en -bemarking 22 289) 26 202) 22 289) 26 202) Grain handling and marketing 

Lewende hawe 595) (993) (1 528) (1 530) Livestock 

Nywerhede 2 956) 3 676) 2 956) 3 633) Industries 

Kliëntefinansiering 1 983) 5 483) 1 983) 5 483) Client financing 

Versekering 1 877) 1 412) 1 877) 1 412) Insurance 

Beleggings 3 102) 67 925) 3 102) 67 925) Investments 

Hoofkantoor (788) (725) (429) (1 069) Head office 

Wins voor belasting 52 580) 113 208) 50 816) 112 198) Profit before tax 

3. Share capital 

Since incorporation, the authorised share capital of the company 

consists of 59 013 515 ordinary par value shares of 

R1 each, of which 59 011 515 ordinary shares have been 

issued at par value and of 42 295 705 convertible, redeemable 

par value preference shares of 1 cent each of which 16 

353 507 shares are in issuance. 

The redemption of preference shares is, as per note 14 of 

the financial statements, irrevocably linked to the repayment 

of preference shareholders’ loan B and therefore the pref-

aandeelhouerslening B en word as deel van voorkeuraandeelhouerslenings 

uiteengesit. 

Gedurende die jaar is 3 412 163 voorkeuraandele afgelos. 

4. Direkteure, uitvoerende bestuur en sekretaris 

Die huidige direkteure, uitvoerende bestuur en sekretaris 

is: 

Direkteure / Directors 

Voorsitter / Chairman HW Botha 

Ondervoorsitter / Vice chairman MJ Greyling 

Besturende direkteur / Managing director G van Niekerk 

DCG Holmes 

JC van den Berg 

BP Erasmus 

HGN Scheepers 

JB Scholtz 

GF Steytler 

T Erasmus 

JD le Roux 

FP Nel 

AH Pienaar 

L Steytler 

JJB van Niekerk 

WA Zwiegers 

Uitvoerende bestuur / Executive management 

Hoofbestuurders / General managers PB Dippenaar 

2007 



DIREKTEUR 




S Oberholzer 

AP van Zyl 

Assistent hoofbestuurder / 

Assistant general manager E Nel 

Sekretaris / Secretary E Nel 

5. Dividende 

Die direkteure stel ‘n dividend voor van 15 sent (2006: 11 

sent) per gewone aandeel wat in totaal R8 851 727 (2006: 

R6 491 267) bedra en ‘n spesiale dividend voor van 0 sent 

(2006: 5 sent) per gewone aandeel wat in totaal R0 (2006: 

R2 950 576) bedra wat aan aandeelhouers geregistreer op 

28 Februarie 2007, betaal sal word uit winste van die huidige 

jaar. Geen voorkeurdividend is vir die jaar verklaar of betaal 

nie, maar wel rente teen 8% per jaar (2006: 7%) wat in 

totaal R4 021 085 (2006: R3 529 350) bedra op 

aandeelhouerslening B, wat onlosmaaklik gekoppel is aan 

voorkeuraandele, asook op aandeelhouerslening D en E. 

16 

erence shares are shown as part of the preference shareholders’ 

loans. 

During the year 3 412 163 preference shares were redeemed. 

4. Directors, executive management and secretary 

The present directors, executive management and secretary 

of the company are: 

DAGBESTUUR/ OUDITKOMITEE/ VERGOEDINGSKOMITEE/ 

MANAGEMENT AUDIT REMUNERATION 

COMMITTEE COMMITTEE COMMITTEE 

❖ 

❖ 

❖ 

❖ 

❖ 

❖ 

❖ 

❖ 

❖ 

Kliëntefinansiering, menslike hulpbronne, versekering, 

administrasie, interne regsdienste en skakeling 

Client financing, human resources, insurance, administration, 

internal legal services and public relations 

Graan en nywerhede 

Grain and industries 

Handel, meganisasie en motor agentskappe 

Trade, mechanisation and motor dealerships 

Finansies, inligtingstelsels en sekretariaat 

Finance, information systems and secretariat 

5. Dividends 

The directors recommend a dividend of 15 cent (2006: 10 

cent) per ordinary share amounting to a total of R8 851 727 

(2006: R6 491 267) as well as a special dividend of 0 cent 

(2006: 5 cent) per share, amounting to R0 (2006: 

R2 950 576) to be distributed to shareholders registered 

on 28 February 2007, from the current year’s profit. No preference 

dividends are declared or paid for the year. However, 

interest of 8% per annum (2006: 7%) amounting to a 

total of R4 021 085 (2006: R3 529 350) on the shareholders’ 

loan B, which is irrevocably linked to the preference 

shares, as well as shareholders’ loan D and E, was paid. 

❖ 

❖ 

❖ 

❖ 

❖

2007 



DIREKTEUR 




6. Houermaatskappy 

Die maatskappy word beheer deur Oos Vrystaat Kaap 

Beherend Beperk wat 51% van die maatskappy se gewone 

aandele besit. 

7. Belange in filiale 

Die maatskappy besit ‘n belang in die volgende filiale: 

17 

6. Holding company 

The company is controlled by Oos Vrystaat Kaap Holdings 

Limited, which owns 51% of the company’s ordinary shares. 

7. Interest in subsidiaries 

The company has an interest in the following subsidiaries: 

2007 2006 

% BELANG STATUS % INTEREST STATUS 

Oos Kaap Boerdery & Graanhandelaars (Edms) Bpk / (Pty) Ltd 100 Aktief 100 Active 

Alfalfa Produkte (Edms) Bpk / (Pty) Ltd — Dormant 100 Active 

Gariep Organic Meat Processors (Edms) Bpk / (Pty) Ltd 85 Aktief 85 Active 

Belhope Nywerhede (Edms) Bpk / (Pty) Ltd — Verkoop 100 Active 

OVK Rekenaardienste (Edms) Bpk / (Pty) Ltd 100 Aktief 67 Active 

Al die filiale is geïnkorporeer in Suid-Afrika All subsidiaries are incorporated in South Africa 

8. Beleggings in geassosieerde maatskappye 

CMW Operations (Edms) Bpk 

Die maatskappy tree op as makelaars in wol, sybokhaar en 

lewende hawe, en 34% van die maatskappy se ekwiteitsaandele, 

bestaande uit 11 772 aflosbare, na keuse omskepbare 

voorkeuraandele teen R0,01 elk en teen ‘n premie 

van R999,99 per aandeel, word gehou en die belang is 

op 30 Junie 2002 verkry. 

CMW Operations (Edms) Bpk se jaareinde is 30 Junie. 

Geen klandisiewaarde het ontstaan met die verkryging van 

die belang in die voorkeuraandele van die geassosieerde 

maatskappy nie. 

Die voorkeuraandeelhouers is geregtig op ‘n dividend van 

8,3% per jaar, totdat die maatskappy vir drie agtereenvolgende 

jare ‘n gemiddelde netto wins, voor belasting en 

na rente, van meer as 11,85% op die netto batewaarde van 

die maatskappy, plus die waarde van die voorkeuraandele 

uitgereik aan OVK, bereik waarna die voorkeuraandele óf 

afgelos word óf omskep word in gewone aandele. Die dividend 

is op ‘n pro-rata grondslag in die finansiële state 

voorsien. 

Orange River Popcorn (Edms) Bpk 

Die maatskappy tree op in die verwerking, bemarking en 

die verspreiding van springmielies. Op 30 Junie 2004 is 

50% van die maatskappy se ekwiteitsaandele teen R1 elk 

bekom. Die Groep het geen effektiewe beheer oor die 

geassosieerde maatskappy nie. Orange River Popcorn 

(Edms) Bpk se jaareinde is 28 Februarie. 

9. Direkteure en hoofbestuur se belange 

Die belange op jaareinde van die direkteure en hoofbestuur 

in die getal uitgereikte aandele van die maatskappy word 

hieronder uiteengesit : 

8. Investments in associated companies 

CMW Operations (Pty) Ltd 

The company acts mainly as wool, mohair and livestock 

brokers and 34% of the company’s equity shares was acquired 

on 30 June 2002, which consists of 11 772 redeemable 

preference shares of R0,01 each at a premium of 

R999,99 per share. The preference shares are convertible 

by choice. 

The year-end of CMW Operations (Pty) Ltd is 30 June. 

No goodwill existed on acquiring the interest in the preference 

shares of the associated company. 

The preference shareholders are entitled to a dividend of 

8,3% per annum until the company achieved for three consecutive 

years an average net profit, before tax and after 

interest, of more than 11,85% of the net asset value of the 

company plus the value of the preference shares issued to 

OVK. The preference shares will then be redeemed or converted 

to ordinary shares. This dividend is provided for on a 

pro-rata basis in the financial statements. 

Orange River Popcorn (Pty) Ltd 

The company acts mainly in the processing, marketing and 

distribution of popcorn and 50% of the company’s equity 

shares at R1 each were acquired on 1 July 2004. The Group 

has no effective control over the associated company. The 

year-end of Orange River Popcorn (Pty) Ltd is 28 February. 

9. Directors’ and executive managements’ interest 

The interests of directors and executive management in the 

number of issued shares of the company at year-end are 

set out below :

2007 


GROEP/ GROEP/ MPY/ MPY/ 


GETAL/ GETAL/ GETAL/ GETAL/ 

NUMBER NUMBER NUMBER NUMBER 

2007 2006 2007 2006 

Direk Direct 

Nie-uitvoerende direkteure 885 465 889 358 885 465 889 358 Non-executive directors 

Uitvoerende direkteur Executive director and 

en hoofbestuur 3 674 2 217 988 3 674 2 217 988 executive management 

Indirek Indirect 

Nie-uitvoerende direkteure 1 247 919 1 316 422 1 247 919 1 316 422 Non-executive directors 

Uitvoerende direkteur Executive director and 

en hoofbestuur — — — — executive management 

Totaal 2 137 058 4 423 768 2 137 058 4 423 768 Total 



2007 2006 2007 2006 

10. Verwante party transaksies 10. Related party transactions 

Op jaareinde was die volgende bedrae The following are outstanding 

uitstaande tussen die maatskappy amounts between the company 

en verwante partye: and related parties at year-end: 

Ingesluit in handels- en ander debiteure: Included in trade and other receivables: 


Uitvoerende direkteur Executive director and executive 

en hoofbestuur 540 696 540 696 management 

Ingesluit in aandeelhouerslenings: Included in shareholders’ loans: 


Transaksies met verwante partye Transactions with related parties 

Aankope en verkope deur die Purchases and sales by 

maatskappy vanaf en aan: the company from and to: 

Direkteure en hoofbestuur 77 897 68 107 77 897 68 107 Directors and executive management 

Verwys na aantekening 30 van die finansiële state vir 

transaksies met filiale en geassosieerdes. 

Alle transaksies het plaasgevind teen markverwante pryse. 

11. Nabalanssstaat gebeure 

Verwys na aantekening 28 van die finansiële state vir 

besonderhede van wesenlike nabalanssaat gebeure. 

12. Ouditeure 

PricewaterhouseCoopers Ing sal in die hoedanigheid 

voortgaan ooreenkomstig die bepalings van Artikel 270(2) 

van die Maatskappywet, 1973. 

Die finansiële state uiteengesit op bladsy 14 tot 51 was 

goedgekeur deur die raad van direkteure en word namens 

hulle onderteken deur: 

HW BOTHA 

Voorsitter / Chairman 

22 Mei 2007 


DIREKTEUR 




18 

Refer to note 30 of the financial statements for transactions 

with subsidiaries and associates. 

All transactions were concluded at market related prices. 

11. Post balance sheet events 

See note 28 to the financial statements for details of significant 

post balance sheet events. 

12.Auditors 

PricewaterhouseCoopers Inc will continue in office in accordance 

with section 270 (2) of the Companies Act. 

The financial statements set out on pages 14 to 51 were 

approved by the board of directors and are signed on their 

behalf. 

MJ GREYLING 

Ondervoorsitter / Vice chairman 

22 May 2007

2007 



BBAL AL ALANSST AL ANSST ANSSTAA ANSST AA AAT AA T / / B BBAL 

B AL ALANCE AL ANCE SHEET 

SHEET 

OP 28 februarie 2007 / AS AT 28 February 2007 

NOTA GROEP/ GROEP/ MAATSKAPPY/ MAATSKAPPY/ NOTE 


2007 2006 2007 2006 

R R R R 

BATES ASSETS 

Niebedryfsbates 166 143 339 155 575 791 163 178 656 152 249 513 Non-current assets 

Eiendom, aanleg en toerusting 2 88 721 472 78 638 209 85 466 537 73 545 905 2 Property, plant and equipment 

Beleggingseiendom 2 2 402 248 2 110 620 2 402 248 2 460 620 2 Investment property 

Konsessieregte 3 — 400 000 — — 3 Consession rights 

Klandisiewaarde 4 3 167 522 3 334 256 — — 4 Goodwill 

Belegging in filiale 5 — — 4 273 566 6 046 315 5 Investment in subsidiaries 

Belegging in geassosieerde Investment in 

maatskappye 6 12 588 063 12 668 304 11 772 671 11 772 671 6 associates 

Finansiële bates beskikbaar Available-for-sale 

vir verkoop 7 2 667 389 480 620 2 666 989 480 220 7 investments 

Ledefondse 8 83 174 109 508 83 174 109 508 8 Members’ funds 

Langtermyn huurkope 11 49 002 619 50 361 472 49 002 619 50 361 472 11 Long-term leases 

Uitgestelde belasting 9 7 510 852 7 472 802 7 510 852 7 472 802 9 Deferred tax 

Bedryfsbates 470 706 715 393 218 705 470 166 920 394 498 502 Current assets 

Voorraad 10 164 772 034 140 424 730 164 714 105 139 608 609 10 Inventories 

Inkomstebelasting ontvangbaar 21 — 856 901 — 1 008 413 21 Income tax receivable 

Handels- en ander Trade and 

debiteure 11 269 499 032 246 070 424 269 077 454 248 126 203 11 other receivables 

Produk afgeleide Commodity derivative 

instrumente 12 34 983 940 3 824 950 34 983 940 3 824 950 12 instruments 

Kontant en kontantekwivalente 13 157 859 211 166 97 571 99 793 13 Cash and cash equivalents 

469 412 865 391 388 171 468 873 070 392 667 968 

Niebedryfsbates gehou Non-current assets 

vir verkoop 2 1 293 850 1 830 534 1 293 850 1 830 534 2 held for sale 

Totale bates 636 850 054 548 794 496 633 345 576 546 748 015 Total assets 

EKWITEIT EN LASTE EQUITY AND LIABILITIES 

Kapitaal en reserwes Capital and reserves 

toeskryfbaar aan maat- attributable to the 

skappy se aandeelhouers 275 994 080 247 531 419 273 939 073 246 770 507 company’s equity holders 

Aandelekapitaal 14 59 011 515 59 011 515 59 011 515 59 011 515 14 Share capital 

Reserwes 15 216 982 565 188 519 904 214 927 558 187 758 992 15 Reserves 

Minderheidsbelang 491 218 127 869 — — Minority interest 

Totale ekwiteit 276 485 298 247 659 288 273 939 073 246 770 507 Total equity 

Niebedryfslaste 42 260 824 41 281 615 42 260 824 41 195 614 Non-current liabilities 

Aandeelhouerslenings 16 42 260 824 41 195 614 42 260 824 41 195 614 16 Shareholders’ loans 

Langtermynlening — 86 001 — — Long-term loan 

Bedryfslaste 318 103 932 259 853 593 317 145 679 258 781 894 Current liabilities 

Handels- en ander krediteure 17 90 304 485 84 883 749 89 351 862 83 812 050 17 Trade and other payables 

Werknemer voordele verskuldig 18 14 844 301 13 503 080 14 844 301 13 503 080 18 Employee benefits accrued 

Inkomstebelasting betaalbaar 21 545 579 — 539 949 — 21 Income tax payable 

Bankoortrekkings 13 212 409 567 161 466 764 212 409 567 161 466 764 13 Bank overdrafts 

Totale laste 360 364 756 301 135 208 359 406 503 299 977 508 Total liabilities 

Totale ekwiteit en laste 636 850 054 548 794 496 633 345 576 546 748 015 Total equity and liabilities 

19

2007 



INKO INKOMSTEST 

INKO MSTEST MSTESTAA 

MSTEST AA AAT AA T / / INC INCOOME INC ME ST STAATEMENT 

ST TEMENT 

VIR DIE JAAR GEËINDIG 28 februarie 2007 / FOR THE YEAR ENDED 28 February 2007 



2007 2006 2007 2006 

R R R R 

Inkomste 19 1 559 876 888) 1 136 210 366) 1 485 173 450) 1 088 476 797) 19 Revenue 

Koste van verkope (1 400 654 644) (986 960 388) (1 336 419 836) (946 434 450) Cost of sales 

Bruto wins 159 222 244) 149 249 978) 148 753 614) 142 042 347) Gross profit 

Graaninkomste 22 538 931) 7 441 158) 22 538 931) 7 441 158) Grain income 

Rente ontvang: 32 779 235) 32 278 946) 32 779 235) 32 278 946) Interest received: 

debiteure accounts receivable 

Ander inkomste 31 16 672 853) 15 708 017) 17 570 600) 15 734 326) 31 Other income 

Wins met verkoop Profit on sale 

van belegging —) 67 925 238) — 67 925 238) of investment 

Billike waarde aanpassing Fair value adjustment of 

van afgeleide instrumente — derivative instruments — 

produsente 61 051 757) 4 701 027) 61 051 757) 4 701 027) producers 

Billike waarde aanpassing Fair value adjustment of 

van afgeleide instrumente — derivative instruments — 

Safex (76 264 323)) (6 453 312) (76 264 323) (6 453 312) Safex 

Billike waarde aanpassing Fair value adjustment 

van graanvoorraad 10 756 842) 4 061 932) 10 756 842) 4 061 932) of grain inventory 

Administratiewe uitgawes 32 (25 842 161) (22 167 540) (23 970 517) (20 510 510) 32 Administrative expenses 

Ander uitgawes 33 (128 464 605) (121 022 615) (121 259 078) (115 283 004) 33 Other expenses 

Geagte rente: uitgestelde Notional interest: extended 

betalingsterme op verkope 7 679 387) 5 454 790) 6 628 783) 4 881 094) payment terms on sales 

Geagte rente: uitgestelde Notional interest: 

betalingsterme op extended payment terms 

aankope (11 239 033) (8 066 506) (10 484 208) (7 410 392) on purchases 

Ekwiteitswins in Equity profit from 

geassosieerde maatskappye 981 785) 1 325 227) —) —) associated companies 

Bedryfswins voor Operating profit before 

finansieringskoste 69 872 912) 130 436 340) 68 101 636) 129 408 850) finance cost 

Rente ontvang 34 1 075 828) 1 070 665) 1 075 828) 1 066 743) 34 Interest received 

Rente betaal 34 (18 368 784) (18 299 255) (18 360 989) (18 277 114) 34 Interest paid 

Wins voor belasting 52 579 956) 113 207 750) 50 816 475) 112 198 479) Profit before tax 

Belasting 21 14 231 830) 18 556 125) 14 206 067) 18 404 613) 21 Tax 

Netto wins 38 348 126) 94 651 625) 36 610 408) 93 793 866) Net profit 

Toeskryfbaar aan: Attributable to: 

Ekwiteitshouers in Equity holders of 

houermaatskappy 37 984 744) 94 571 089) the parent company 

Minderheidsbelang 363 382) 80 536) Minority interest 

38 348 126) 94 651 625) 

sent cents sent cents 

Verdienste per aandeel 23 65.0 160.4 62.0 158.9 23 Earnings per share 

20

2007 



ST STAA ST AA AAT AA T V VVAN 

V AN VERANDERING VERANDERING VERANDERING IN IN EKWITEIT EKWITEIT / / ST STATEMENT ST TEMENT O OOF 

O F CHANGES CHANGES CHANGES IN IN EQUITY EQUITY 

EQUITY 


GROEP/GROUP MAATSKAPPY/ 

COMPANY 

R R 

Aandelekapitaal Share capital 

Saldo 28 Februarie 2005 59 011 515) 59 011 515) Balance 28 February 2005 



Versekeringsreserwe Insurance reserve 

Saldo 28 Februarie 2005 —) —) Balance 28 February 2005 

Nabelaste oordrag van voorsienings 1 200 745) 1 200 745) After tax transfer from provisions 

Oordrag van behoue inkomste 564 691) 564 691) Transfer from retained income 


Oordrag van behoue inkomste 351 930) 351 930) Transfer from retained income 


Kapitaalaflossingsreserwefonds Capital redemption reserve fund 

Saldo 28 Februarie 2005 244 085) 244 085) Balance 28 February 2005 


Oordrag na behoue inkomste (244 085) (244 085) Transfer to retained income 


Billike waarde reserwe Fair value reserve 


Netto billike waarde toegevoeg, Net fair value gains, 

na belasting: net of tax: 

— Belegging-beskikbaar-vir-verkoop (49 935 735) (49 935 735) — Available-for-sale investment 

— Safex verskansing 1 836 238) 1 836 238) — Safex hedging 

Saldo 28 Februarie 2006 80 241) —) Balance 28 February 2006 

Billike waarde reserwe — beweging (80 241) —) Fair value reserve — movement 

Saldo 28 Februarie 2007 — —) Balance 28 February 2007 

Minderheidsbelang Minority interest 


Netto wins 80 536) —) Net profit 




Behoue inkomste Retained income 


Netto wins 94 571 089) 93 793 866) Net profit 

Oordrag na versekeringsreserwe (564 691) (564 691) Transfer to insurance reserve 

Dividend (5 901 152) (5 901 152) Dividend 



Oordrag na versekeringsreserwe (351 930) (351 930) Transfer to insurance reserve 

Oordrag van kapitaalaflossingsreserwefonds 244 085) 244 085) Transfer from capital redemption fund 

Dividend (9 441 842) (9 441 842) Dividend 


Totale ekwiteit 28 Februarie 2005 205 807 567) 205 776 545) Total equity 28 February 2005 



21

2007 



KONT KONTANTVLO 

KONT ANTVLO ANTVLOEIST 

ANTVLO EIST EISTAA EIST AA AAT AA T / / C CCASH 

C ASH FLOW FLOW ST STAATEMENT 

ST TEMENT 




2007 2006 2007 2006 

R R R R 

Kontantvloei uit Cash flows from 

bedryfsaktiwiteite operating activities 

Kontant uit bedrywighede Cash generated from 

voortgebring 25.1 3 428 343) 21 949 112) 2 447 563) 20 527 236) 25.1 operations 

Beleggingsinkomste 25.1 1 075 828) 1 070 665) 1 075 828) 1 066 743) 25.1 Investment income 

Rente betaal 25.1 (18 368 784) (18 299 255) (18 360 989) (18 277 114) 25.1 Interest paid 

Dividende 25.2 (9 441 842) (5 901 152) (9 441 842) (5 901 152) 25.2 Dividends 

Belasting betaal 25.3 (12 867 400) (18 943 375) (12 695 755) (18 859 401) 25.3 Tax paid 

Netto kontant / (kontanttekort) Net cash (used) / generated 

voortgebring uit aktiwiteite (36 173 855) (20 124 005) (36 975 195) (21 443 688) by operating activities 


beleggingsaktiwiteite investing activities 

Aankoop van eiendom, Acquisition of property, 

aanleg en toerusting 25.4 (21 392 484) (14 218 672) (22 271 142) (12 276 053) 25.4 plant and equipment 

Opbrengs met verkoop Proceeds on disposal 

van eiendom, aanleg of property, plant 

en toerusting 25.5 5 185 874) 5 942 312) 5 058 174) 5 842 712) 25.5 and equipment 

Opbrengs met Proceeds on disposal 

verkoop van belegging 25.6 405 146) 68 334 694) 2 177 928) 68 079 892) 25.6 of investments 

Netto kontant uit / (aangewend Net cash / (used) generated 

in) beleggingsaktiwiteite (15 801 464) 60 058 334) (15 035 040) 61 646 551) in investing activities 


finansieringsaktiwiteite financing activities 

Toename / (afname) Increase / (decrease) in 

in aandeelhouerslenings 1 065 210) (3 895 258) 1 065 210) (3 895 258) shareholders’ interests 

Toename / (afname) Increase / (decrease) in 

in huurkope (86 001) (86 125) —) —) hire purchases 

Netto kontant verkry uit / (aange- Net cash generated / (used 

wend in) finansieringsaktiwiteite 979 209) (3 981 383) 1 065 210) (3 895 258) in) financing activities 

Toename / (afname) in Increase / (decrease) in 

kontant en kontantekwivalente (50 996 110) 35 952 946) (50 945 025) 36 307 605 cash and cash equivalents 

Beweging in kontant Movement in cash and 

en kontantekwivalente cash equivalents 

Einde van jaar 13 (212 251 708) (161 255 598) (212 311 996) (161 366 971) 13 End of year 

Begin van jaar (161 255 598) (197 208 544) (161 366 971) (197 674 576) Beginning of year 

Toename / (afname) (50 996 110) 35 952 946) (50 945 025) 36 307 605) Increase / (decrease) 

22

2007 



AANTEKENINGE AANTEKENINGE / / NOTES 

NOTES 

TOT DIE FINANSIËLE STATE / NOTES TO THE FINANCIAL STATEMENTS 


1. Grondslag van voorbereiding 

Die hoof rekeningkundige beleid wat in die opstel van hierdie 

gekonsolideerde finansiële state aanvaar is, word hieronder 

uiteengesit. Hierdie beleid is konsekwent toegepas op al die jare 

wat aangebied word, behalwe waar anders aangedui. 

1.1 Basis vir opstelling 

Die gekonsolideerde finansiële state is in ooreenstemming met 

South African Statements of Generally Accepted Accounting 

Practice’ (SA GAAP) opgestel, met gebruik van die historiese 

koste grondslag, aangepas vir die herwaardasie van grond 

en geboue, beleggingseiendom, beleggings beskikbaar vir 

verkoop en finansiële bates en finansiële laste (ingesluit 

afgeleide instrumente) teen billike waarde deur wins of verlies. 

Die opstel van finansiële state in ooreenstemming met SA GAAP 

vereis die gebruik van sekere kritiese ramings. Werklike 

resultate mag uiteindelik verskil van hierdie ramings. Daar is 

geen areas wat beduidende oordeel vereis of areas waar 

aannames en ramings beduidend tot die finansiële state is nie. 

(a) Standpunte, wysigings en interpretasies effektief in 2007, maar 

nie relevant nie. 

Die volgende standpunte, wysigings en interpretasies is 

verpligtend vir rekeningkundige periodes beginnende op of na 

1 Januarie 2006, maar is nie relevant tot die Groep se 

bedrywighede nie: 

• IFRS 6 (AC 143), “Amendment, Exploration for and Evaluation 

of Mineral Resources”; 

• IFRIC 4 (AC 437), “Determining whether an Arrangement contains 

a Lease”; 

• IFRIC 5 (AC 438), “Rights to Interests arising from Decommissioning, 

Restoration and Environmental Rehabilitation Funds”; 

• IFRIC 6 (AC 439), “Liabilities arising from Participating in a 

Specific Market — Waste Electrical and Electronic Equipment”. 

(b) Standpunte en interpretasies nie effektief en nie voortydig toegepas 

nie 

Die volgende gepubliseerde standpunte en interpretasies is 

verpligtend vir die Groep se rekeningkundige periodes wat 

begin op of na 1 Januarie 2007 of latere periodes, maar is nie 

voortydig deur die Groep toegepas nie: 

• IFRS 7 (AC 144), Financial Instruments: Disclosures, and the 

complementary Amendment to IAS 1, Presentation of Financial 

Statements — Capital Disclosures (effektief vir jaareindes 

beginnende op of na 1 Januarie 2007). IFRS 7 (AC 144) vervat 

nuwe openbaarmakingsvereistes rakende finansiële 

instrumente. Die Groep sal IFRS 7 (AC 144) toepas vanaf 1 

Maart 2007. Hierdie standpunt beïnvloed nie die klassifikasie 

of waardasie van die Groep se finansiële instrumente nie, 

maar slegs die openbaarmaking daarvan; 

• IFRS 8 (AC 145), Operating Segments (effektief vir jaareindes 

beginnende op of na 1 Januarie 2009). Hierdie standpunt sit 

vereistes uiteen vir openbaarmaking van inligting rakende ‘n 

entiteit se bedryfsegmente asook produkte, dienste, 

geografiese areas waarin dit bedrywig is en vernaamste klante. 

Die Groep sal IFRS 8 (AC 145) toepas vanaf 1 Maart 2009 en 

dit sal die openbaarmaking van bedryfsegmente in die Groep 

se state beïnvloed. 

23 

1. Accounting policies 

The principal accounting policies applied in the preparation of these 

consolidated financial statements are set out below. These policies 

have been consistently applied to all the years presented, unless 

otherwise stated. 

1.1 Basis of preparation 

The consolidated financial statements have been prepared in 


Accounting Practice’ (SA GAAP). The consolidated 

financial statements have been prepared under the historical 

cost convention, as modified by the revaluation of land and 

buildings, available-for-sale financial assets, and financial 

assets and financial liabilities (including derivative instruments) 

at fair value through profit and loss. 

The preparation of financial statements in conformity with SA 

GAAP requires the use of certain critical accounting estimates. 

It also requires management to exercise its judgment in the 

process of applying the Group’s accounting policies. The areas 

involving a higher degree of judgment or complexity, or 

areas where assumptions and estimates are significant to the 

consolidated financial statements. 

(a) Standards, amendments and interpretations effective in 2007 but 

not relevant. 

The following standards, amendments and interpretations are 

mandatory for accounting periods beginning on or after 1 January 

2006 but are not relevant to the Group’s operations: 

• IFRS 6 (AC 143), Amendment, Exploration for and Evaluation 

of Mineral Resources; 

• IFRIC 4 (AC 437), Determining whether an Arrangement contains 

a Lease; 

• IFRIC 5 (AC 438), Rights to Interests arising from Decommissioning, 

Restoration and Environmental Rehabilitation Funds; 

• IFRIC 6 (AC 439), Liabilities arising from Participating in a Specific 

Market — Waste Electrical and Electronic Equipment. 

(b) Standards and interpretations not yet effective and not early 

adopted 

The following standards and interpretations to existing standards 

have been published that are mandatory for the Group’s 

accounting periods beginning on or after 1 January 2007 or 

later periods but that the Group has not early adopted: 

• IFRS 7 (AC 144), Financial Instruments: Disclosures, and the 

complementary Amendment to IAS 1, Presentation of Financial 

Statements — Capital Disclosures (effective for annual 

periods beginning on or after 1 January 2007). IFRS 7 (AC 

144) introduces new disclosures relating to financial instruments. 

The Group will apply IFRS 7 (AC 144) from 1 March 

2007, but this standard will not impact the classification and 

valuation of the Group’s financial instruments, only the disclosure 

thereof; 

• IFRS 8 (AC 145), Operating Segments (effective for annual 

periods beginning on or after 1 January 2009). This standard 

sets out requirements for disclosure of information about an 

entity’s operating segments and also about the entity’s products 

and services, the geographical areas in which it operates, 

and its major customers. The Group will apply IFRS 8 

(AC 145) from 1 March 2009 and is expected to impact the 

disclosure of operating segments in the Group’s accounts.

2007 




NOTES 



(c) Standpunte en interpretasies nie effektief en nie relevant vir die 

Groep nie 

Die volgende gepubliseerde standpunte en interpretasies is 

verpligtend vir rekeningkundige periodes wat begin op of na 1 Mei 

2006 of latere periodes, maar is nie relevant tot die Groep se 

bedrywighede nie. 

• IFRIC 7 (AC 440), Applying the Restatement Approach under 

IAS 29, Financial Reporting in Hyperinflationary 

Economies (effektief vanaf 1 Maart 2006). IFRIC 7 (AC 

440) verskaf leiding oor die toepassing van die vereistes 

van IAS 29 gedurende ‘n verslagdoeningsperiode waarin 

‘n entiteit ‘n hiperinflasionêre ekonomie in sy funksionele 

geldeenheid identifiseer, terwyl dit nie die geval was 

gedurende die vorige periode nie. Dit is nie van toepassing 

op die Groep nie; 

• IFRIC 8 (AC 441), Scope of IFRS 2 (effektief vir jaareindes 

beginnende op of na 1 Mei 2006). IFRIC 8 (AC 441) oorweeg 

transaksies wat die uitreiking van ekwiteitsinstrumente behels 

waar die identifiseerbare teenprestasie ontvang minder is 

as die billike waarde van die ekwiteitsinstrumente wat 

uitgereik is — om vas te stel of dit binne die omvang van IFRS 

2 val. Daar word nie verwag dat dit van toepassing sal 

wees op die Groep nie; 

• IFRIC 9 (AC 442), Reassessment of Embedded Derivatives 

(effektief vir jaareindes beginnende op of na 1 Junie 2006). 

IFRIC 9 (AC 442) vereis dat ‘n entiteit bepaal of ‘n vasgeslote 

afgeleide instrument geskei moet word van die gasheer kontrak 

en as ‘n afgeleide instrument verantwoord moet word wanneer 

die entiteit aanvanklik ‘n party tot die kontrak word. Latere 

herbeoordeling word verbied tensy daar ‘n verandering in die 

terme van die kontrak is wat die kontantvloeie wesenlik 

verander soos andersins deur die kontrak vereis, in welke 

geval herbeoordeling vereis word. Aangesien geen van die 

entiteite in die Groep die terme van hulle kontrakte verander 

het nie, word daar nie verwag dat die interpretasie van 

toepassing sal wees op die Groep se bedrywighede nie; 

• IFRIC 10 (AC 443), Interim Financial Reporting and Impairment 

(effektief vir jaareindes beginnende op of na 1 November 

2006). IFRIC 10 (AC 443) verbied die terugskrywing van 

waardedalingsverliese gedurende ‘n tussentydse 

• 

verslagdoeningsperiode erken op klandisiewaarde, beleggings 

in ekwiteitsinstrumente en beleggings in finansiële bates getoon 

teen kosprys gedurende op ‘n latere balansstaat datum. 

Aangesien die Groep geen tussendtydse rapportering doen 

nie, is IFRIC 10 (AC 443) nie relevant nie; 

IFRIC 11 (AC 444), IFRS 2 — Group and Treasury Share transactions 

(effektief vir periode beginnende op of na 1 Maart 

2007). Die interpretasie verskaf leiding vir die verantwoording 

van aandeelgebaseerde betalings volgens die ekwiteitsvereffenings- 

of kontantvereffenings metode, asook aandeelgebaseerde 

betalingsreëlings wat meer as een entiteit binne 

dieselfde Groep insluit. Aangesien die Groep nie enige 

aandeelgebaseerde betalings maak nie, is IFRIC 11 (AC 444) 

nie van toepassing nie; 

• IFRIC 12 (AC 445), Service Concession Arrangements 

24 

(c) Standards and interpretations not yet effective and not relevant for 

the Group 

The following standards and interpretations to existing standards 

have been published that are mandatory for the Group’s accounting 

periods beginning on or after 1 May 2006 or later periods but 

are not relevant for the Group’s operations: 

• IFRIC 7 (AC 440), Applying the Restatement Approach under 

IAS 29, Financial Reporting in Hyperinflationary Economies 

(effective from 1 March 2006). IFRIC 7 (AC 440) provides 

guidance on how to apply the requirements of IAS 29 in a 

reporting period in which an entity identifies the existence of 

hyperinflation in the economy of its functional currency, when 

the economy was not hyperinflationary in the prior period. As 

none of the group entities have a currency of a hyperinflationary 

economy as its functional currency, IFRIC 7 (AC 440) is not 

relevant to the Group’s operations; 

• IFRIC 8 (AC 441), Scope of IFRS 2 (effective for annual periods 

beginning on or after 1 May 2006). IFRIC 8 (AC 441) requires 

consideration of transactions involving the issuance of 

equity instruments — where the identifiable consideration received 

is less than the fair value of the equity instruments 

issued – to establish whether or not they fall within the scope 

of IFRS 2. This Interpretation is not expected to have any 

impact on the Group’s accounts; 

• IFRIC 9 (AC 442), Reassessment of Embedded Derivatives 

(effective for annual periods beginning on or after 1 June 

2006). IFRIC 9 (AC 442) requires an entity to assess whether 

an embedded derivative is required to be separated from the 

host contract and accounted for as a derivative when the 

entity first becomes a party to the contract. Subsequent reassessment 

is prohibited unless there is a change in the terms of 

the contract that significantly modifies the cash flows that 

otherwise would be required under the contract, in which 

case reassessment is required. As none of the group entities 

have changed the terms of their contracts, IFRIC 9 (AC 442) is 

not relevant to the Group’s operations; 

•· IFRIC 10 (AC 443), Interim Financial Reporting and Impairment 

(effective for annual periods beginning on or after 1 

November 2006). IFRIC 10 prohibits the impairment losses 

recognised in an interim period on goodwill, investments in 

equity instruments and investments in financial assets carried 

at cost to be reversed at a subsequent balance sheet date. As 

the Group does not report on interim financial information, IFRIC 

10 (AC 443) is not relevant to the Group’s operations; 

• IFRIC 11 (AC 444), IFRS 2 — Group and Treasury Share transactions 

(effective for periods beginning on or after 1 March 

2007). This interpretation provides guidance on the accounting 

of share-based payments as equity-settled or cash-settled, 

as well as guidance concerning share-based payment arrangements 

that involve two or more entities within the same 

group. As none of the group entities have any share-based 

payments, IFRIC 11 (AC 444) is not relevant to the Group’s 

operations; 

• IFRIC 12 (AC 445), Service Concession Arrangements (ef-

2007 




NOTES 



(effektief vir periodes beginnende op of na 1 Januarie 2008). 

Die interpretasie verskaf leiding vir die verantwoording van 

publieke-tot-privaat diens konsessie ooreenkomste. Dit is nie 

van toepassing op die Groep se bedrywighede nie; 

• AC 503, Accounting for Black Economic Empowerment (BEE) 

transactions (effektief vir periodes wat begin op of na 1 Mei 

2006). AC 503 spreek sekere aangeleenthede rakende BEE 

transaksies aan. Dit is tans nie relevant tot die Groep se 

bedrywighede nie. 

1.2 Konsolidasie 

1.2.1 Filiale 

Filiale is alle entiteite (ingesluit spesiale doel entiteite) 

waaroor die Groep die mag het om die finansiële en 

bedryfsbeleid te beheer en wat gewoonlik gepaard 

gaan met ‘n aandeelhouding van meer as die helfte van 

die stemreg. Filiale word ten volle gekonsolideer vanaf 

die datum waarop beheer oorgaan na die Groep. Hulle 

word gedekonsolideer vanaf die datum waarop daardie 

beheer ten einde loop. 

Die aankoopmetode word gebruik vir die verantwoording 

van die verkryging van filiale deur die Groep. Die koste 

van ‘n verkryging word gemeet teen die billike waarde 

van bates prysgegee, ekwiteitsinstrumente uitgereik 

en laste aangeneem op die datum van ruil, plus koste 

direk toeskryfbaar aan die verkryging. Die identifiseerbare 

bates verkry en laste en voorwaardelike 

aanspreeklikhede aangeneem in ‘n besigheidskombinasie, 

word aanvanklik gemeet teen hul billike waarde 

op verkrygingsdatum, ongeag die omvang van enige 

minderheidsbelang. Die oorskot van die verkrygingskoste 

bo die billike waarde van die Groep se deel van 

die identifiseerbare netto bates, word aangetoon as 

klandisiewaarde. Indien die verkrygingskoste minder is 

as die billike waarde van die netto bates van die filiaal 

verkry, word die verskil direk in die inkomstestaat erken. 

Intermaatskappy transaksies, saldo’s en ongerealiseerde 

winste op transaksies tussen die 

maatskappye in die groep, word uitgeskakel. Ongerealiseerde 

verliese word ook uitgeskakel, maar dit 

word beskou as ‘n aanduiding dat die waarde van die 

bates wat oorgedra is, gedaal het. Die rekeningkundige 

beleid van filiale is aangepas, waar nodig, om 

konsekwentheid met die Groep se beleid te verseker. 

1.2.1 Transaksie en minderheidsbelang 

Die Groep pas die beleid dat alle transaksies met 

minderheidsbelang-groepe as transaksies met eksterne 

partye tot die Groep behandel word, toe. Vervreemdings 

van minderheidsbelange lei tot winste en verliese 

vir die Groep, wat in die inkomstestaat erken word. Die 

aankoop van minderheidsbelange lei tot klandisiewaarde, 

wat die verskil is tussen die teenprestasie 

betaal en die betrokke belang verkry in die drabedrag 

van die netto bates van die filiaal. 

1.2.2 Geassosieerdes 

Geassosieerdes is alle entiteite waaroor die Groep ‘n beduidende 

invloed, maar nie beheer nie, het en wat ge- 

25 

fective for periods beginning on or after 1 January 2008). 

This Interpretation gives guidance on the accounting by operators 

for public-to-private service concession arrangements. 

This is not relevant to the Group’s operations; 

• AC 503, Accounting for Black Economic Empowerment (BEE) 

transactions (effective for periods beginning on or after 1 

May 2006). AC 503 addresses certain issues specific to BEE 

transactions. This is currently not relevant to the Group’s operations. 

1.2 Consolidation 

1.2.1 Subsidiaries 

Subsidiaries are all entities (including special purpose 

entities) over which the Group has the power to govern 

the financial and operating policies generally accompanying 

a shareholding of more than one half of 

the voting rights. Subsidiaries are fully consolidated 

from the date on which control is transferred to the 

Group. They are de-consolidated from the date that 

control ceases. 

The purchase method of accounting is used to account 

for the acquisition of subsidiaries by the Group. The 

cost of an acquisition is measured, as the fair value of 

the assets given, equity instruments issued and liabilities 

incurred or assumed at the date of exchange, plus 

costs directly attributable to the acquisition. Identifiable 

assets acquired and liabilities and contingent liabilities 

assumed in a business combination are measured initially 

at their fair values at the acquisition date, irrespective 

of the extent of any minority interest. The excess 

of the cost of acquisition over the fair value of the 

Group’s share of the identifiable net assets acquired is 

recorded as goodwill. If the cost of acquisition is less 

than the fair value of the net assets of the subsidiary 

acquired, the difference is recognised directly in the 

income statement. 

Inter-company transactions, balances and unrealised 

gains on transactions between group companies are 

eliminated. Unrealised losses are also eliminated but 

considered an impairment indicator of the asset transferred. 

Accounting policies of subsidiaries have been 

changed where necessary to ensure consistency with 

the policies adopted by the Group. 

1.2.1 Transaction and minority interest 

The Group applies a policy of treating transactions with 

minority interests as transactions with parties external 

to the Group. Disposals to minority interests result in 

gains and losses for the Group that is recorded in the 

income statement. Purchases from minority interests 

result in goodwill, being the difference between any 

consideration paid and the relevant share acquired of 

the carrying value of net assets of the subsidiary. 

1.2.2 Associates 

Associates are all entities over which the Group has 

significant influence but not control, generally accom-

woonlik gepaard gaan met ‘n aandeelhouding van tussen 

20% en 50% van die stemreg. Beleggings in geassosieerdes 

word verantwoord deur die ekwiteitsmetode te 

gebruik en word aanvanklik erken teen kosprys. Die Groep 

se belegging in geassosieerdes sluit klandisiewaarde (netto 

van enige opgelope waardedalingsverliese), wat met 

verkryging geïdentifiseer is, in. 

Die Groep erken sy belang in die geassosieerdes se 

na-verkrygingswinste of -verliese in die inkomstestaat 

en sy belang in die na-verkrygingsbewegings in 

reserwes word in reserwes erken. Die kumulatiewe 

na-verkrygingsbewegings word aangepas teen die 

drabedrag van die belegging. Wanneer die Groep se 

deel van verliese in geassosieerdes gelyk is aan, of 

meer is as sy belang in die geassosieerde (ingesluit 

enige onversekerde bedrae ontvangbaar), erken die 

Groep nie enige verdere verliese nie, tensy dit 

verpligtings aangegaan het of betalings namens die 

geassosieerde gemaak het. 

2007 



Ongerealiseerde winste op transaksies tussen die 

Groep en sy geassosieerdes word uitgeskakel tot die 

mate van die Groep se belang in die geassosieerdes. 

Ongerealiseerde verliese word ook uitgeskakel, tensy 

die transaksie bewys lewer van ‘n waardedaling in die 

bate oorgedra. Die rekeningkundige beleid van geassosieerdes 

is aangepas, waar nodig, om konsekwentheid 

met die Groep se beleid te verseker. 

1.3 Eiendom, aanleg en toerusting 

Alle eiendom, aanleg en toerusting word getoon teen historiese 

koste min opgelope depresiasie en waardedaling waar nodig. 

Historiese koste sluit uitgawes, direk toeskryfbaar aan die 

aankoop van hierdie items, in. 

Daaropvolgende kostes word ingesluit in die bate se drabedrag 

of word erken as ‘n afsonderlike bate, soos toepaslik, slegs 

indien dit waarskynlik is dat toekomstige ekonomiese voordele 

geassosieer met die item na die Groep sal vloei en as die koste 

van die item betroubaar gemeet kan word. Alle ander 

herstelwerk en onderhoudskoste word direk in die 

inkomstestaat erken in die periode waarin dit aangegaan is. 

Grond word nie gedepresieer nie. Depresiasie op ander bates 

word as volg op die reguitlynmetode bereken om hul koste tot 

by hul reswaardes oor die geskatte nutsduur te allokeer: 

Die bates se reswaardes en nutsdure word hersien en 

aangepas, indien nodig, op elke balansstaatdatum. 

‘n Bate word onmiddellik afgeskryf na sy verhaalbare bedrag, 

indien die bate se drabedrag groter is as sy geraamde 

verhaalbare bedrag. 


NOTES 



26 

panying a shareholding of between 20% and 50% of 

the voting rights. Investments in associates are accounted 

for using the equity method of accounting and 

are initially recognised at cost. The Group’s investment 

in associates includes goodwill (net of any accumulated 

impairment loss) identified on acquisition. 

The Group’s share of its associates’ post-acquisition 

profits or losses is recognised in the income statement, 

and its share of post-acquisition movements in reserves 

is recognised in reserves. The cumulative postacquisition 

movements are adjusted against the carrying 

amount of the investment. When the Group’s share 

of losses in an associate equals or exceeds its interest 

in the associate, including any other unsecured receivables, 

the Group does not recognise further losses, 

unless it has incurred obligations or made payments on 

behalf of the associate. 

Unrealised gains on transactions between the Group 

and its associates are eliminated to the extent of the 

Group’s interest in the associates. Unrealised losses 

are also eliminated unless the transaction provides 

evidence of an impairment of the asset transferred. 

Accounting policies of associates have been changed 

where necessary to ensure consistency with the policies 

adopted by the Group. 

1.3 Property, plant and equipment 

All property, plant and equipment are stated at historical cost 

less depreciation and impairment where necessary. Historical 

cost includes expenditure that is directly attributable to the 

acquisition of the items. 

Subsequent costs are included in the asset’s carrying amount 

or recognised as a separate asset, as appropriate, only when 

it is probable that future economic benefits associated with 

the item will flow to the Group and the cost of the item can be 

measured reliably. All other repairs and maintenance are 

charged to the income statement during the financial period in 

which they are incurred. 

Land is not depreciated. Depreciation on other assets is calculated 

on a straight-line method to allocate their cost to their 

residual values over their estimated useful lives, as follows: 

% 

Eiendom, graansilo’s, meule, saadfabriek en voerfabriek 2 Property, grain silo’s, mill, seed factory and stock feed factory 

Silo masjinerie 10 Silo machinery 

Meule- en voervervaardigingsmasjinerie 20 Mills and stock feed manufacturing machinery 

Kantoortoerusting en meubels 15 Office furniture and fittings 

Rekenaartoerusting Computer equipment 

Persoonlike rekenaars 33 Personal computers 

Ander 20 Other 

Vragmotors 25 Trucks 

Ander voertuie 20 Other vehicles 

The assets’ residual values and useful lives are reviewed, 

and adjusted if appropriate, at each balance sheet date. 

An asset’s carrying amount is written down immediately to its 

recoverable amount if the asset’s carrying amount is greater 

than its estimated recoverable amount.

Winste en verliese op vervreemdings word bepaal deur die 

opbrengs met die drabedrag te vergelyk en word in ander 

inkomste/uitgawes in die inkomstestaat erken. Indien 

herwaardeerde bates verkoop word, word die bedrae, wat in 

die herwaardasiereserwe ingesluit is, na behoue inkomste 

oorgedra. 

1.4 Beleggingseiendom 

Beleggingseiendom, wat hoofsaaklik bestaan uit kantore en 

handelsgeboue, word gehou vir langtermyn huur opbrengs en 

word nie beset deur die Groep nie. Beleggingseiendom word getoon 

teen historiese koste min opgelope depresiasie en waardedaling. 

1.5 Ontasbare bates 

1.5.1 Konsessieregte 

Konsessieregte word teen kosprys gekapitaliseer. 

Konsessieregte het ‘n bepaalde nutsduur en word gedra 

teen kosprys min opgelope amortisasie. Amortisasie 

word volgens die reguitlyn grondslag bereken, om die 

koste van die konsessieregte oor hul nutsduur van vyf 

jaar (tydperk van die konsessie) te allokeer. 

1.5.2 Klandisiewaarde 

Klandisiewaarde verteenwoordig die oorskot van die 

verkrygingskoste bo die billike waarde van die Groep 

se belang in die netto identifiseerbare bates van die 

verkrygde filiaal/geassosieerde op datum van 

verkryging. Klandisiewaarde met die aankoop van filiale 

is ingesluit in ‘ontasbare bates’. Klandisiewaarde met 

verkryging van geassosieerdes is ingesluit in 

‘beleggings in geassosieerdes’. Klandisiewaarde word 

jaarliks getoets vir waardedaling en word getoon teen 

koste min opgelope waardedalingsverliese. Winste en 

verliese, met vervreemding van ‘n entiteit, sluit die 

drabedrag van die klandisiewaarde, wat verband hou 

met die entiteit wat verkoop is, in. 

Vir die doeleindes van waardedaling toetsing, word 

klandisiewaarde toegewys aan kontantgenererende 

eenhede. Die toewysing word gemaak aan daardie 

kontantgenererende eenhede of groepe van 

kontantgenererende eenhede wat na verwagting 

voordeel gaan put uit die besigheidskombinasie waaruit 

die klandisiewaarde voortspruit. 

1.6 Waardedaling van bates 

Bates met ‘n onbepaalde nutsduur, is nie onderhewig aan 

amortisasie nie, en word jaarliks getoets vir waardedaling. 

Bates onderhewig aan amortisasie, word hersien vir 

waardedaling wanneer gebeure of veranderde omstandighede 

daarop dui dat die drabedrag nie verhaalbaar is nie. ‘n 

Waardedalingverlies word verantwoord teen die bedrag 

waarmee die bate se drabedrag die verhaalbare bedrag 

oorskry. Die verhaalbare bedrag is die hoogste van ‘n bate se 

billike waarde min verkoopskoste en gebruikswaarde. Ten 

einde waardedaling te oorweeg, word bates gegroepeer in 

die kleinste groepe wat afsonderlike kontantvloeie genereer. 

(kontant-genererende eenhede). 

1.7 Niebedryfsbates gehou vir verkoop 

Niebedryfsbates (of vervreemdingsgroepe) word 

geklassifiseer as bates gehou vir verkoop en word getoon 

2007 




NOTES 



27 

Gains and losses on disposals are determined by comparing 

the proceeds with the carrying amount and are recognised 

within other (losses)/gains – net, in the income statement. 

When revalued assets are sold, the amounts included in other 

reserves are transferred to retained earnings. 

1.4 Investment property 

Investment property, principally comprising freehold office and 

retail buildings, is held for long-term rental yields and is not 

occupied by the Group. Investment property is stated at historical 

cost less depreciation and impairment. 

1.5 Intangible assets 

1.5.1 Concession rights 

Concession rights are capitalised at cost. Concession 

rights have a definite useful life and are carried at cost 

less accumulated amortisation. Amortisation is calculated 

using the straight-line method to allocate the cost 

of the concession rights over their estimated useful 

lives of five years (period of concession). 

1.5.2 Goodwill 

Goodwill represents the excess of the cost of an acquisition 

over the fair value of the Group’s share of the 

net identifiable assets of the acquired subsidiary/associate 

at the date of acquisition. Goodwill on acquisition 

of subsidiaries is included in ‘intangible assets’. 

Goodwill on acquisitions of associates is included in 

investments in associates and is tested for impairment 

as part of the overall balance. Separately recognised 

goodwill is tested annually for impairment and carried 

at cost less accumulated impairment losses. Impairment 

losses on goodwill are not reversed. Gains and 

losses on the disposal of an entity include the carrying 

amount of goodwill relating to the entity sold. 

Goodwill is allocated to cash-generating units for the 

purpose of impairment testing. The allocation is made to 

those cash-generating units or groups of cash-generating 

units that are expected to benefit from the business 

combination in which the goodwill arose. 

1.6 Impairment of assets 

Assets that have an indefinite useful life are not subject to 

amortisation and are tested annually for impairment. Assets 

that are subject to amortisation are reviewed for impairment 

whenever events or changes in circumstances indicate that 

the carrying amount may not be recoverable. An impairment 

loss is recognised for the amount by which the asset’s carrying 

amount exceeds its recoverable amount. The recoverable 

amount is the higher of an asset’s fair value less costs to sell 

and value in use. For the purposes of assessing impairment, 

assets are grouped at the lowest levels for which there are 

separately identifiable cash flows (cash-generating units). 

1.7 Non-current assets held for sale 

Non-current assets (or disposal groups) are classified as 

assets held for sale and stated at the lower of carrying amount

teen die laagste van die drabedrag en billike waarde min 

verkoopskoste indien die drabedrag verhaal gaan word deur 

‘n verkoopstransaksie eerder as deur voortgesette gebruik. 

Die Groep het IFRS 5 vooruitwerkend vanaf 1 Januarie 2005 

aangeneem in ooreenstemming met die standaard se 

aanbevelings. Die niebedryfsbates (of vervreemdings groepe) 

gehou vir verkoop is voorheen nie geklassifiseer of 

geopenbaar as bedryfsbates of -laste nie en is nie afsonderlik 

van ander bates en laste bepaal nie. 

1.8 Finansiële bates 

Die Groep klassifiseer sy beleggings in die volgende 

kategorieë: Finansiële bates teen billike waarde deur wins of 

verlies, lenings en bedrae ontvangbaar, beleggings gehou tot 

verval en finansiële bates beskikbaar vir verkoop. Die 

klassifikasie van finansiële bates hang af van die doel waarvoor 

dit verkry is. Bestuur bepaal die klassifikasie van sy finansiële 

bates by aanvanklike erkenning. 

1.8.1 Finansiële bates teen billike waarde deur wins of 

verlies 

Hierdie kategorie het twee sub-katogorieë: finansiële 

bates gehou vir verhandeling en die geklassifiseer as 

billike waarde deur wins en verlies met aanvanklike 

erkenning. ‘n Finansiële bate word in hierdie kategorie 

geklassifiseer indien dit aangekoop is met die hoofsaaklike 

doel om dit te verkoop in die korttermyn of indien dit so 

geklassifiseer is deur bestuur. Afgeleide instrumente 

word ook as gehou vir verhandeling geklassifiseer tensy 

dit as verskansingsinstrumente kwalifiseer. 

Bates in hierdie kategorie word as bedryfsbates 

geklassifiseer indien dit gehou word vir verhandeling 

of as dit na verwagting binne 12 maande vanaf 

balansstaat datum gaan realiseer. Afgeleide instrumente 

was die enigste bates wat gedurende die jaar in hierdie 

kategorie gehou was. 

1.8.2 Lenings en bedrae ontvangbaar 

Lenings en bedrae ontvangbaar is nie-afgeleide 

finansiële bates met ‘n vaste termyn of bepaalbare 

paaiemente wat nie in ‘n aktiewe mark gekwoteer word 

nie. Hulle word ingesluit in bedryfsbates, tensy hulle 

langer as 12 maande na balansstaat datum verval en 

as niebedryfsbates geklassifiseer word. Lenings en 

bedrae ontvangbaar word as ‘handelsdebiteure en 

ander bedrae ontvangbaar’ in die balansstaat 

geklassifiseer. 

1.8.3 Finansiële bates beskikbaar vir verkoop 

Finansiële bates beskikbaar vir verkoop is nie-afgeleide 

instrumente wat so toegewys is of wat nie in enige 

van die ander kategorieë val nie. Hulle word ingesluit 

by nie-bedryfsbates, tensy bestuur van voorneme is 

om die belegging binne 12 maande vanaf 

balansstaatdatum te vervreem. 

Aankope en verkope van beleggings word op 

verhandelingsdatum erken — daardie datum waarop 

die Groep homself tot die koop of verkoop van die bate 

2007 




NOTES 



28 

and fair value less costs to sell if their carrying amount is 

recovered principally through a sale transaction rather than 

through a continuing use. 

The Group adopted IFRS 5 from 1 January 2005 prospectively 

in accordance with the standard’s provisions. The non-current 

assets (or disposal groups) held for sale were previously 

neither classified nor presented as current assets or 

liabilities. Such non-current assets (or disposal groups) were 

not previously measured differently from other assets and 

liabilities. 

1.8 Financial assets 

The Group classifies its financial assets in the following categories: 

at fair value through profit or loss, loans and receivables, 

and available for sale. The classification depends on 

the purpose for which the financial assets were acquired. 

Management determines the classification of its financial assets 

at initial recognition. 

1.8.1 Financial assets at fair value through profit or loss 

This category has two sub-categories: financial assets 

held for trading, and those designated at fair value 

through profit or loss at inception. A financial asset is 

classified in this category if acquired principally for the 

purpose of selling in the short term or if so designated 

by management. Derivatives are also categorised as 

held for trading unless they are designated hedges. 

Assets in this category are classified as current assets 

if they are either held for trading or are expected 

to be realised within 12 months of the balance sheet 

date. During the year, the only assets held in this category, 

were derivatives. 

1.8.2 Loans and receivables 

Loans and receivables are non-derivative financial 

assets with fixed or determinable payments that are 

not quoted in an active market. They are included in 

current assets, except for maturities greater than 12 

months after the balance sheet date. These are classified 

as non-current assets. Loans and receivables are 

classified as ‘trade and other receivables’ in the balance 

sheet. 

1.8.3 Available-for-sale financial assets 

Available-for-sale financial assets are non-derivatives 

that are either designated in this category or not classified 

in any of the other categories. They are included in 

non-current assets unless management intends to dispose 

of the investment within 12 months of the balance 

sheet date. 

Purchases and sales of investments are recognised 

on trade-date — the date on which the Group commits 

to purchase or sell the asset. Investments are initially

verbind. Vir all finansiële bates wat nie teen billike 

waarde deur wins of verlies gedra word nie, word 

beleggings aanvanklik teen die billike waarde plus 

transaksiekoste erken. Beleggings word onterken 

wanneer die reg om kontantvloei vanaf die beleggings 

te ontvang, verval of oorgedra is en die Groep alle 

wesenlike risiko’s en vergoeding van eienaarskap 

oorgedra het. Gevolglik word finansiële bates 

beskikbaar vir verkoop en finansiële bates teen billike 

waarde deur wins of verlies gedra teen billike waarde. 

Lenings en bedrae ontvangbaar word gedra teen 

geamortiseerde koste deur gebruik te maak van die 

effektiewe rentekoersmetode. 

Winste of verliese as gevolg van veranderinge in die 

billike waarde van finansiële bates teen billike waarde 

deur wins of verlies, word in die inkomstestaat erken 

as ander inkomste/uitgawes in die periode waarin dit 

ontstaan. Dividend inkomste uit finansiële bates teen 

billike waarde deur wins of verlies word in die 

inkomstestaat as ander inkomste erken wanneer die 

maatskappy se reg op betaling vasgestel is. 

Wanneer sekuriteite, wat as beskikbaar vir verkoop 

geklassifiseer is, verkoop of aan waardedaling 

onderworpe is, word die opgelope billike waarde 

aanpassings, wat voorheen in ekwiteit erken is, in die 

inkomstestaat ingesluit as ander inkomste/uitgawes. 

Rente op sekuriteite beskikbaar vir verkoop, volgens 

die effektiewerente-metode bereken, word in die 

inkomstestaat as ander inkomste erken. Dividende op 

ekwiteitsinstrumente beskikbaar vir verkoop word in 

die inkomstestaat as ander inkomste erken wanneer 

die Groep se reg op betaling vasgestel is. 

Indien die mark vir ‘n finansiële bate nie aktief (en vir 

ongenoteerde sekuriteite) is nie, stel die Groep die billike 

waarde vas deur waardasietegnieke te gebruik. Hierdie 

sluit in die gebruik van onlangse armlengte transaksies, 

verwysing na ander instrumente wat wesenlik 

dieselfde is, verdiskonteerde kontantvloei ontledings, 

opsie prysingsmodelle en deur so min as moontlik te 

vertrou op entiteit-spesifieke insette en eerder maksimum 

gebruik te maak van mark insette. 

Die Groep beoordeel op elke balansstaat datum of daar 

enige objektiewe aanwysers is dat daar ‘n waardedaling 

in ‘n finansiële bate of ‘n groep finansiële bates 

is. In die geval van ekwiteit sekuriteite, geklassifiseer 

as beskikbaar-vir-verkoop, word ‘n wesenlike of 

langdurige afname in die billike waarde van die sekuriteit 

onder sy kosprys, beskou as ‘n aanduider dat die 

sekuriteit se waarde gedaal het. Indien enige sulke 

aanwysers bestaan vir finansiële bates beskikbaar vir 

verkoop, word die kumulatiewe verlies – gemeet as die 

verskil tussen die verkrygingskoste en die huidige billike 

waarde, min enige waardedalingsverlies op daardie 

finansiële bate voorheen in wins of verlies erken – 

verwyder uit ekwiteit en erken in die inkomstestaat. 

Waardedalingsverliese op ekwiteitsinstrumente, wat 

voorheen in die inkomstestaat erken is, word nie deur 

die inkomstestaat teruggeskryf nie. 

2007 




NOTES 



29 

recognised at fair value plus transaction costs for all 

financial assets not carried at fair value through profit 

or loss. Investments are derecognised when the rights 

to receive cash flows from the investments have expired 

or have been transferred and the Group has transferred 

substantially all risks and rewards of ownership. 

Available-for-sale financial assets and financial 

assets at fair value through profit or loss are subsequently 

carried at fair value. Loans and receivables 

are carried at amortised cost using the effective interest 

method. 

Gains or losses arising from changes in the fair value 

of the ‘financial assets at fair value through profit or 

loss’ category are presented in the income statement 

within other (losses)/gains — net, in the period in which 

they arise. Dividend income from financial assets at 

fair value through profit or loss is recognised in the 

income statement as part of other income when the 

Group’s right to receive payments is established. 

When securities classified as available for sale are 

sold or impaired, the accumulated fair value adjustments 

recognised in equity are included in the income 

statement as gains and losses from investment securities. 

Interest on available-for-sale securities calculated 

using the effective interest method is recognised in the 

income statement as part of other income. Dividends 

on available-for-sale equity instruments are recognised 

in the income statement as part of other income when 

the Group’s right to receive payments is established. 

If the market for a financial asset is not active (and for 

unlisted securities), the Group establishes fair value 

by using valuation techniques. These include the use 

of recent arm’s length transactions, reference to other 

instruments that are substantially the same, discounted 

cash flow analysis, and option pricing models, making 

maximum use of market inputs and relying as little as 

possible on entity-specific inputs. 

The Group assesses at each balance sheet date 

whether there is objective evidence that a financial asset 

or a group of financial assets is impaired. In the case 

of equity securities classified as available for sale, a 

significant or prolonged decline in the fair value of the 

security below its cost is considered an indicator that 

the securities are impaired. If any such evidence exists 

for available-for-sale financial assets, the cumulative 

loss — measured as the difference between the acquisition 

cost and the current fair value, less any impairment 

loss on that financial asset previously recognised 

in profit or loss — is removed from equity and recognised 

in the income statement.Impairment losses recognised in 

the income statement on equity instruments are not reversed 

through the income statement.

1.9 Voorraad 

Voorraad wat bestaan uit handels- en verbruiksvoorraad, word 

getoon teen die laagste van kosprys of netto realiseerbare 

waarde. Kosprys word bepaal deur gebruik te maak van die 

geweegde gemiddelde metode. Netto realiseerbare waarde is 

die geraamde verkoopprys wat in die gewone loop van sake 

gerealiseer word, minus die toepaslike varanderlike 

verkoopsuitgawes. 

Aangesien die Groep ‘n kommoditeitsmakelaar met betrekking 

tot graan is, het dit besluit om graanvoorraad te meet teen 

billike waarde minus verkoopskoste. Weens die aard en omvang 

van losmaat graan in silo’s, word die laagste van teoretiese 

voorraad en fisiese meting, met inagneming van ‘n 

metingstoleransie, as grondstofvoorraad of ‘derde party 

produkte gehou’, erken. 

1.10Handelsdebiteure en ander bedrae ontvangbaar 

Handelsdebiteure word aanvanklik teen billike waarde erken 

en word daarna teen geamortiseerde koste, deur gebruik te 

maak van die effektiewerente-metode, minus voorsiening vir 

waardedaling gemeet. ‘n Voorsiening vir waardedaling van 

handelsdebiteure word vasgestel wanneer daar objektiewe 

bewyse is dat die Groep nie daartoe in staat gaan wees om 

alle bedrae verskuldig, volgens die oorspronklike terme van 

debiteure, in te vorder nie. Wesenlike finansiële probleme van 

debiteure, die waarskynlikheid dat die debiteur bankrot gaan 

speel of finansiële herorganisasie sal ondergaan, en 

wanbetaling of versuim om te betaal (meer as 30 dae 

agterstallig), word beskou as aanwysers dat die waarde 

van die debiteur gedaal het. Die bedrag van die voorsiening is 

die verskil tussen die bate se drabedrag en die huidige waarde 

van die geskatte toekomstige kontantvloeie, verdiskonteer teen 

die oorspronklike effektiewe rentekoers. Die drabedrag van 

die bate word verminder deur gebruik te maak van ‘n 

voorsieningsrekening en die bedrag van die verlies word in 

die inkomstestaat as deel van ander uitgawes erken. Indien ‘n 

handelsdebiteur oninvorderbaar is, word dit teen die 

voorsieningsrekening vir handelsdebiteure afgeskryf. 

Daaropvolgende invordering van bedrae voorheen afgeskryf, 

word teen ander uitgawes in die inkomstestaat gekrediteer. 

1.11 Kontant en kontantekwivalente 

Kontant en kontantekwivalente sluit kontant voorhande, 

banksaldo’s, bankoortrekkings en Landbank lenings in. 

Bankoortrekkings en Landbank lenings word as deel van 

lenings onder bedryfslaste op die balansstaat getoon. 

1.12Aandelekapitaal 

Gewone aandele word as ekwiteit geklassifiseer. Voorkeuraandele 

is onherroepbaar gekoppel aan die voorkeuraandeelhouerslenings 

en word as laste geklassifiseer. 

1.13Lenings 

Lenings word aanvanklik teen billike waarde, netto van 

transaksiekoste aangegaan, erken. Daarna word lenings gedra 

teen geamortiseerde koste; enige verskil tussen die opbrengs (netto 

van transaksiekoste) en die aflossingswaarde word in die 

inkomstestaat erken oor die periode van die lening, volgens die 

effektiewerente-metode. 

Voorkeuraandele wat onlosmaaklik gekoppel is aan die terugbetaling 

van voorkeuraandeelhouerslenings, word geklassifiseer as laste. 

2007 




NOTES 



30 

1.9 Inventories 

Inventories consisting of trade and consumer inventories 

are stated at the lower of cost and net realisable value. 

Cost is determined using the weighted average cost method. 

Net realisable value is the estimated selling price in the ordinary 

course of business, less applicable variable selling 

expenses. 

Since the Group is a commodity broker with respect to grain, it 

has elected to measure grain inventories at fair value less 

costs to sell. Due to the nature and extent of bulk grain in silo’s, 

the lower of theoretical inventory and physical measurement 

is recognised as raw material inventory or third party produce 

held, after taking a measurement tolerance into consideration. 

1.10Trade and other receivables 

Trade receivables are recognised initially at fair value and 

subsequently measured at amortised cost using the effective 

interest method, less provision for impairment. A provision for 

impairment of trade receivables is established when there is 

objective evidence that the Group will not be able to collect all 

amounts due according to the original terms of the receivables. 

Significant financial difficulties of the debtor, probability 

that the debtor will enter bankruptcy or financial reorganisation, 

and default or delinquency in payments (more than 30 days 

overdue) are considered indicators that the trade receivable 

is impaired. The amount of the provision is the difference between 

the asset’s carrying amount and the present value of 

estimated future cash flows, discounted at the original effective 

interest rate. The carrying amount of the asset is reduced 

through the use of an allowance account, and the amount of 

the loss is recognised in the income statement within selling 

and marketing costs. When a trade receivable is uncollectible, 

it is written off against the allowance account for trade receivables. 

Subsequent recoveries of amounts previously written 

off are credited against selling and marketing costs in the 

income statement. 

1.11 Cash and cash equivalents 

Cash and cash equivalents includes cash in hand, bank balances, 

bank overdrafts and Landbank loans. Bank overdrafts 

and Landbank loans are shown within borrowings in current 

liabilities on the balance sheet. 

1.12Share capital 

Ordinary shares are classified as equity. Preference shares, 

irrevocably linked to repayment of preference shareholders’ 

loans, are classified as liabilities. 

1.13Borrowings 

Borrowings are recognised initially at fair value, net of transaction 

costs incurred. Borrowings are subsequently stated at 

amortised cost; any difference between the proceeds (net of 

transaction costs) and the redemption value, where applicable, 

is recognised in the income statement over the period 

of the borrowings using the effective interest method. 

Preference shares, irrevocably linked to repayment of preference 

shareholders’ loans, are classified as liabilities.

Lenings word geklassifiseer as bedryfslaste tensy die Groep 

‘n onvoorwaardelike reg het om die vereffening van die las vir 

ten minste 12 maande na balansstaatdatum uit te stel. 

1.14Handelskrediteure 

Handelskrediteure word aanvanklik teen billike waarde erken 

en word daarna teen geamortiseerde koste gemeet deur 

gebruik te maak van die effektiewerente-metode. 

1.15Uitgestelde belasting 

Uitgestelde belasting word ten volle volgens die aanspreeklikheidsmetode 

voorsien op tydelike verskille wat tussen 

die belastingbasis van bates en laste en hul drabedrae in die 

finansiële state ontstaan. Uitgestelde belasting word nie erken 

nie, indien dit ontstaan by die aanvanklike erkenning van ‘n 

bate/las in ‘n transaksie, uitgesluit ‘n besigheidsamevoeging, 

wat op transaksiedatum nog die rekeningkundige nog die 

belasbare wins/verlies affekteer. Uitgestelde belasting word 

bereken deur belastingkoerse (en wette) te gebruik wat 

gepromulgeer of wesenlik gepromulgeer is op balansstaatdatum 

en wat na verwagting toepaslik gaan wees wanneer die 

verwante uitgestelde inkomstebelasting bate realiseer of die 

uitgestelde belasting las vereffen word. 

Uitgestelde belasting bates word erken tot die mate dat dit 

waarskynklik is dat toekomstige belasbare winste beskikbaar 

sal wees waarteen tydelike verskille benut kan word. 

Uitgestelde belasting word voorsien op tydelike verskille wat 

ontstaan op beleggings in filiale en geassosieerdes, behalwe 

waar die Groep die tydsberekening van die terugskrywing 

van die tydelike verskil beheer en dit waarskynlik is dat die 

tydelike verskil nie teruggeskryf gaan word in die afsienbare 

toekoms nie. 

1.16Aftreevoordeel inligting 

Die aftreevoordeleplan word beskou as ‘n omskrewe 

bydraeplan en word gereguleer deur die Pensioenfonds Wet. 

Die befondsing van werknemers se aftreevoordele word as 

uitgawe erken in die jaar waarin dit verskuldig is. Aangesien 

werknemersvoordele op ‘n vaste bydrae grondslag hanteer 

word, is dit nie nodig om ‘n voorsiening vir toekomstige 

aftreevoordele te skep nie. Die Groep dra geen 

verantwoordelikheid vir bydraes vir mediese en ander voordele 

van afgetrede personeel nie. Vooruitbetaalde bydraes word 

erken as ‘n bate tot die mate dat ‘n kontantterugbetaling of ‘n 

vermindering in toekomstige betalings beskikbaar is. 

1.17Voorsienings 

Voorsienings word slegs erken indien die Groep ‘n huidige 

wettige of konstruktiewe verpligting het om ekonomiese 

voordele as gevolg van gebeure in die verlede prys te gee, dit 

waarskynlik is dat ‘n uitvloei van hulpbronne na aanleiding 

daarvan vereis sal word en ‘n betroubare raming van die 

verpligting gemaak kan word. 

Voorsienings word gemeet teen die huidige waarde van die 

uitgawes wat na verwagting nodig gaan wees om die 

verpligting te vereffen deur ‘n voor-belasting koers te gebruik 

wat die huidige mark oorwegings van die tydwaarde van geld 

en risiko’s spesifiek aan die verpligting weerspieël. Die toename 

in die voorsienings as gevolg van die verloop van tyd, word 

as rente uitgawe erken. Voorsienings word nie vir toekomstige 

bedyfsverliese erken nie. 

2007 




NOTES 



31 

Borrowings are classified as current liabilities unless the Group 

has an unconditional right to defer settlement of the liability for 

at least 12 months after the balance sheet date. 

1.14Trade payables 

Trade payables are recognized initially at fair value and subsequently 

measured at amortised cost using the effective interest 

method. 

1.15Deferred tax 

Deferred income tax is provided in full, using the liability method, 

on temporary differences arising between the tax bases of 

assets and liabilities and their carrying amounts in the consolidated 

financial statements. However, the deferred income tax 

is not accounted for if it arises from initial recognition of an 

asset or liability in a transaction other than a business combination 

that at the time of the transaction affects neither accounting 

nor taxable profit or loss. Deferred income tax is 

determined using tax rates (and laws) that have been enacted 

or substantially enacted by the balance sheet date and are 

expected to apply when the related deferred income tax asset 

is realised or the deferred income tax liability is settled. 

Deferred tax assets are recognised to the extent that it is 

probable that future taxable profits will be available, against 

which the temporary differences can be utilised. 

Deferred income tax is provided on temporary differences 

arising on investments in subsidiaries and associates, except 

where the timing of the reversal of the temporary difference is 

controlled by the Group and it is probable that the temporary 

difference will not reverse in the foreseeable future. 

1.16Retirement benefit information 

The retirement benefit plan is regarded as a defined contribution 

plan and it is governed by the Pension Funds Act. Funding 

of the retirement benefits for employees is regarded as an 

employee benefit expense in the year in which it becomes 

due. As the Group has no further payment obligations once 

the contributions have been paid , it is not necessary to make 

provision for future retirement benefits. Prepaid contributions 

are recognised as an asset to the extent that a cash refund or 

a reduction in the future payments is available. 

1.17Provisions 

Provisions are recognised when the company has a present 

legal or constructive obligation as a result of past events, it is 

more likely than not that an outflow of resources embodying 

economic benefits will be required to settle the obligation, and 

the amount has been reliably estimated. 

Provisions are measured at the present value of the expenditures 

expected to be required to settle the obligation using a 

pre-tax rate that reflects current market assessments of the 

time value of money and the risks specific to the obligation. 

The increase in the provision due to passage of time is 

recognised as interest expense. Provisions are not recognised 

for future operating losses.

1.18Inkomste-erkenning 

Inkomste bestaan uit die billike waarde van die teenprestasie 

ontvang of ontvangbaar vir die verkoop van goedere en dienste 

in die gewone loop van die Groep se aktiwiteite. Inkomste 

word netto van belasting op toegevoegde waarde, terugsendings, 

rabatte en kortings getoon. 

Die Groep erken inkomste wanneer die bedrag van inkomste 

betroubaar gemeet kan word, dit waarskynlik is dat ekonomiese 

voordele na die entiteit sal vloei en daar aan die spesifieke 

kriteria ten opsigte van elk van die maatskappy se aktiwiteite, 

soos hieronder beskryf, voldoen word. Alle gebeurlikhede 

verwant aan die verkoop moet opgelos wees voor daar aan 

die betroubare meting kriteria voldoen kan word. Die 

maatskappy se ramings word op historiese resultate, wat die 

tipe klant, die tipe transaksie en die besonderhede van die 

ooreenkoms in ag neem, gebaseer. 

1.18.1 Verkoop van goedere 

‘n Verkoop van goedere word erken wanneer die Groep 

produkte gelewer het aan ‘n klant en die klant die goedere 

aanvaar het en die verhaalbaarheid van meegaande 

bedrae ontvangbaar redelik verseker is. 

1.18.2 Rente inkomste 

Rente inkomste word op ‘n tydverhoudingsgrondslag 

erken deur die effektiewerente-metode te gebruik. 

Wanneer ‘n bedrag ontvangbaar aan waardedaling 

onderworpe is, verminder die maatskappy die drabedrag 

tot sy verhaalbare bedrag, wat die geraamde 

toekomstige kontantvloei verdiskonteer teen die 

oorspronklike effektiewe rentekoers van die instrument 

is, en gaan dan voort om die korting oor tyd as rente 

inkomste te erken. 

1.18.3 Dividend inkomste 

Dividend inkomste word erken waneer die reg om 

betaling te ontvang vasgestel is. 

1.18.4 Huur inkomste 

Ingevolge nota 1.20 hieronder, word huur inkomste, 

ingevolge ‘n bedryfshuur ontvang, reguitlynig in die 

inkomstestaat erken oor die periode van die huur. 

1.18.5 Graan hantering en versekeringskommissie 

Hanteringsvergoeding op graan en versekering word 

as inkomste erken, netto van handelskorting en enige 

verkoopbelasting, soos wat dit verdien word 

1.18.6 Lewering van dienste 

Inkomste uit die lewering van dienste word gegrond op 

die stadium van voltooiing, bepaal deur verwysing na 

dienste gelewer tot op datum as ‘n persentasie van 

totale dienste wat gelewer moet word. 

1.19Dividend verdeling 

Dividend verdeling aan die Maatskappy se aandeelhouers word 

as verpligting in die Groep se finansiële state erken in die 

periode waarin die dividende deur die Maatskappy se 

aandeelhouers goedgekeur is. 

2007 




NOTES 



32 

1.18Revenue recognition 

Revenue comprises the fair value of the consideration received 

or receivable for the sale of goods and services in the 

ordinary course of the Group’s activities. Revenue is shown 

net of value-added tax, returns, rebates and discounts and 

after eliminating sales within the Group. 

The Group recognises revenue when the amount of revenue 

can be reliably measured, it is probable that future economic 

benefits will flow to the entity and specific criteria have been 

met for each of the Group’s activities as described below. The 

amount of revenue is not considered to be reliably measurable 

until all contingencies relating to the sale have been resolved. 

The Group bases its estimates on historical results, taking into 

consideration the type of customer, the type of transaction 

and the specifics of each arrangement. 

1.18.1 Sale of goods 

Sales of goods are recognised when the Group has 

delivered products to the customer, the customer has 

accepted the products and collectibility of the related 

receivables is reasonably assured. 

1.18.2 Interest income 

Interest income is recognised on a time-proportion basis 

using the effective interest method. When a receivable 

is impaired, the Group reduces the carrying amount 

to its recoverable amount, being the estimated future 

cash flow discounted at the original effective interest 

rate of the instrument, and continues unwinding the 

discount as interest income. Interest income on impaired 

loans is recognised using the original effective interest 

rate. 

1.18.3 Dividend income 

Dividend income is recognised when the right to receive 

payment is established. 

1.18.4 Rental income 

As per note 1.20 below, rental payments received under 

an operating lease are charged to the income statement 

on a straight line basis over the period of the lease. 

1.18.5 Grain handling and insurance premiums 

Grain handling and insurance premiums are recognized 

as income, net of trade discount and any value added 

tax, as they are earned. 

1.18.6 Delivery of services 

Revenue from delivering of services is recognised under 

the percentage of completion (POC) method. Under 

the POC method, revenue is generally recognised 

based on the services performed to date as a percentage 

of the total services to be performed. 

1.19Dividend distribution 

Dividend distribution to the Company’s shareholders is 

recognised as a liability in the Group’s financial statements in 

the period in which the dividends are approved by the 

Company’s shareholders.

1.20Hure 

1.20.1 ‘n Maatskappy in die Groep is die verhuurder 

(bruikhuur) 

Wanneer bates verhuur word ingevolge ‘n bruikhuur, 

word die huidige waarde van huurpaaiemente erken 

as bedrae ontvangbaar. Die verskil tussen die bruto 

bedrag ontvangbaar en die huidige waarde van die 

bedrag ontvangbaar word as onverdiende finansieringsinkomste 

erken. Huurinkomste word oor die 

periode van die huur erken deur die netto 

beleggingsmetode, wat ‘n konstante opbrengskoers oor 

die periode weerspieël, te gebruik. 

1.20.2 ‘n Maatskappy in die Groep is die huurder (bruikhuur) 

Die Groep huur sekere eiendom, aanleg en toerusting. 

Hure word geklassifiseer as bruikhure wanneer die 

entiteit wesenlik al die risiko’s en vergoeding verbonde 

aan eienaarskap dra. Die huurbate word gekapitaliseer 

teen die billike waarde daarvan by aanvang van die 

huur of, indien dit laer is, teen die huidige waarde van 

minimum huurbetalings. 

Elke huurpaaiement word op so ‘n wyse tussen die las 

en finansieringskoste verdeel, ten einde ‘n konstante 

koers op die uitstaande finansieringsbedrag te 

bewerkstellig. Die ooreenstemmende huurverpligtings, 

netto van finansieringskoste, is deel van langtermyn 

bedrae betaalbaar. Die rente komponent van die 

finansieringskoste word na die inkomstestaat gedebiteer 

oor die huurtermyn. Die eiendom, aanleg en toerusting 

word gedepresieer oor die kortste van die nuttige 

lewensduur van die bate of die huurtermyn. 

1.20.3 Bedryfshure 

‘n Maatskappy in die Groep is die huurder/verhuurder: 

Hure word geklassifiseer as bedryfshure wanneer die 

verhuurder wesenlik al die risiko’s en vergoeding 

verbonde aan eienaarskap dra. Bedryfshuurbetalings 

(netto van enige insentiefbetalings ontvang vanaf die 

verhuurder) word reguitlynig oor die periode van die 

huur in die inkomstestaat erken. 

1.21 Finansiële risiko bestuur 

1.21.1 Finansiële risiko faktore 

Die Groep se aktiwiteite stel dit bloot aan ‘n verskeidenheid 

van finansiële risiko’s: markrisiko (insluitend 

prysrisiko), kredietrisiko, likiditeitsrisiko en kontantvloei 

rentekoers risiko. Die Groep se oorhoofse risiko 

bestuursprogram fokus op die onvoorspelbaarheid van 

finansiële markte en beoog om die potensiële nadelige 

gevolge daarvan op die Groep se finansiële prestasie 

tot die minimum te beperk. 

Risiko bestuur word uitgevoer deur ‘n sentrale tesourie 

afdeling volgens beleid wat deur die Raad van Direkteure 

goedgekeur is. Tesourie identifiseer en evalueer 

finansiële risiko’s in samewerking met die Groep se 

bedryfseenhede. Die Raad verskaf skriftelike beginsels 

vir algemene risiko bestuur sowel as skrfitelike beleid 

wat spesifieke areas soos rentekoersrisiko, kredietrisiko 

2007 




NOTES 



33 

1.20Leases 

1.20.1 Where a group company is the lessor 

(finance lease) 

When assets are leased out under a finance lease, the 

present value of the lease payments is recognised as 

a receivable. The difference between the gross receivable 

and the present value of the receivable is 

recognised as unearned finance income. Lease income 

is recognised over the term of the lease using the net 

investment method, which reflects a constant periodic 

rate of return. 

1.20.2 Where a group company is the lessee (finance lease) 

The Group leases certain property, plant and equipment. 

Leases of property, plant and equipment where 

the Group has substantially all the risks and rewards 

of ownership are classified as finance leases. Finance 

leases are capitalised at the lease’s commencement at 

the lower of the fair value of the leased property and 

the present value of the minimum lease payments. 

Each lease payment is allocated between the liability 

and finance charges so as to achieve a constant rate 

on the finance balance outstanding. The corresponding 

rental obligations, net of finance charges, are included 

in other long-term payables. The interest element 

of the finance cost is charged to the income statement 

over the lease period so as to produce a constant 

periodic rate of interest on the remaining balance of the 

liability for each period. The property, plant and equipment 

acquired under finance leases are depreciated 

over the shorter of the useful life of the asset or the 

lease term. 

1.20.3 Operating leases 

Where the group company is the lessee/lessor: Leases 

in which a significant portion of the risks and rewards 

of ownership are retained by the lessor are classified 

as operating leases. Payments made under operating 

leases (net of any incentives received from the lessor) 

are charged to the income statement on a straight-line 

basis over the period of the lease. 

1.21Financial risk management 

1.21.1 Financial risk factors 

The Group’s activities expose it to a variety of financial 

risks: market risk (including price risk), credit risk, 

and cash flow interest rate risk. The Group’s overall 

risk management programme focuses on the 

unpredictability of financial markets and seeks to 

minimise potential adverse effects on the Group’s financial 

performance. 

Risk management is carried out by a central treasury 

department under policies approved by the Board of 

Directors. Treasury identifies, and evaluates financial 

risks in close co-operation with the Group’s operating 

units. The Board provides written principles 

for overall risk management, as well as written policies 

covering specific areas, such as interest rate

en die gebruik van afgeleide finansiële instrumente en 

nie-afgeleide finansiële instrumente, dek. 

1.21.2 Markrisiko 

Prysrisiko 

Die Groep is blootgestel aan ekwiteit sekuriteite 

prysrisiko omdat die Groep beleggings hou wat in die 

gekonsolideerde balansstaat as óf finansiële bates 

beskikbaar vir verkoop óf teen billike waarde deur wins 

of verlies geklassifiseer word. 

1.21.3 Kredietrisiko 

Die Groep het geen wesenlike konsentrasies van 

kredietrisiko nie. Dit het beleid in plek om te verseker dat 

goedere verkoop word aan klante met ‘n toepaslike 

kredietgeskiedenis. Verkope aan handelsklante geskied 

kontant of in terme van goedgekeurde kredietreëlings 

of deur middel van kredietkaarte. Teenpartye vir 

afgeleide instrumente en kontant transaksies word 

beperk tot finansiële instellings met hoë krediet kwaliteit. 

Die Groep het beleid in plek om die bedrag van hul krediet 

blootstelling aan enige finansiële instelling te beperk. 

1.21.4 Likiditeitsrisiko 

Omsigtige likiditeitsrisiko-bestuur impliseer die instandhouding 

van voldoende kontant, die beskikbaarheid 

van befondsing deur ‘n voldoende bedrag van 

vasgestelde kredietfasiliteite en die vermoë om oop 

markposisies te sluit. 

As gevolg van die dinamiese aard van die onderliggende 

besighede, beoog Tesourie om die buigsaamheid van 

befondsing te behou deur vasgestelde kredietlyne 

beskikbaar te hou. 

1.21.5 Kontantvloei en billike waarde renterisiko 

Omdat die Groep geen wesenlike rentedraende bates 

het nie, is die Groep se inkomste en bedryfskontantvloeie 

in wese onafhanlik van veranderinge in 

die mark rentekoerse. 

1.22Afgeleide finansiële instrumente 

Afgeleide finansiële instrumente kwalifiseer nie vir verskansingsrekeningkunde 

nie, en word erken teen billike waarde deur 

wins en verlies. Verandering in die billike waarde van hierdie 

finansiële instrumente wat nie vir verskansingsrekeningkunde 

kwalifiseer nie word onmiddelik erken in die Inkomstestaat as 

ander inkomste/uitgawes. 

1.23Billike waarde raming 

Die billike waarde van finansiële instrumente wat nie in ‘n aktiewe 

mark verhandel word nie, word bepaal deur die gebruik van 

waardasie tegnieke. Die Groep gebruik verskeie waardasiemetodes 

en maak aannames, gebasseer op heersende mark 

toestande op balansstaat datum. Hierdie sluit in die gebruik van 

onlangse armlengte transaksies, verwysing na ander instrumente 

wat wesenlik dieselfde is, verdiskonteerde kontantvloei 

ontledings, opsie prysingsmodelle en deur so min as moontlik te 

vertrou op entiteit-spesifieke insette en eerder maksimum gebruik 

te maak van mark insette. 

Dit word aangeneem dat die nominale waarde minus voorsiening 

vir waardedaling van handelsdebiteure en -krediteure hul billike 

waardes daarstel. 

2007 




NOTES 



34 

risk, credit risk, and the use of derivative financial 

instruments. 

1.21.2 Market risk 

Price risk 

The Group is exposed to equity securities price risk 

because of investments held by the Group and classified 

on the consolidated balance sheet either as available-for-sale 

or at fair value through profit or loss. 

1.21.3 Credit risk 

The Group has no significant concentrations of credit 

risk. It has policies in place to ensure that sales of 

products are made to customers with an appropriate 

credit history. Sales to retail customers are made in 

cash or on approved credit arrangements or via major 

credit cards. Derivative counter parties and cash transactions 

are limited to high-credit-quality financial institutions. 

The Group has policies that limit the amount of 

credit exposure to any financial institution. 

1.21.4 Liquidity risk 

Prudent liquidity risk management implies maintaining 

sufficient cash, the availability of funding through an 

adequate amount of committed credit facilities and the 

ability to close out market positions. 

Due to the dynamic nature of the underlying businesses, 

Treasury aims to maintain flexibility in funding by keeping 

committed credit lines available. 

1.21.5 Cash flow and fair value interest rate risk 

As the Group has no significant interest-bearing assets, 

the Group’s income and operating cash flows are 

substantially independent of changes in market interest 

rates. 

1.22Derivative financial instruments 

Certain derivative instruments do not qualify for hedge accounting 

and are accounted for at fair value through profit or loss. 

Changes in the fair value of these derivative instruments that do 

not qualify for hedge accounting are recognised immediately in 

the income statement within other gains/(losses) — net. 

1.23Fair value estimation 

The fair value of financial instruments that are not traded in an 

active market is determined by using valuation techniques. 

The Group uses a variety of methods and makes assumptions 

that are based on market conditions existing at each balance 

sheet date. These include the use of recent arm’s length transactions, 

reference to other instruments that are substantially 

the same, discounted cash flow analysis, and option pricing 

models, making maximum use of market inputs and relying as 

little as possible on entity-specific inputs. 

The nominal value less impairment provision of trade receivables 

and payables are assumed to approximate their fair 

values.

2007 




NOTES 





2007 2006 2007 2006 

R R R R 

2. Eiendom, aanleg en 2. Property, plant and 

toerusting equipment 

Kosprys 143 009 990) 129 572 413) 128 271 402 112 591 242 Cost 

Grond, geboue en graansilo’s 100 524 942) 84 347 173) 86 828 808 69 768 467 Land, building and grain silo’s 

Rekenaartoerusting 10 625 307) 10 439 725) 10 562 417 10 373 246 Computer equipment 

Masjinerie en toerusting 14 580 772) 17 192 999) 14 143 923 15 399 728 Machinery and equipment 

Voertuie 17 278 969) 17 592 516) 16 736 254 17 049 801 Vehicles 

Opgelope waardevermindering 45 166 733) 41 567 363) 38 487 480 34 132 896 Accumulated depreciation 





Opgelope Accumulated 

waardedaling impairment charge 

Grond, geboue en graansilo’s 5 425 687) 5 425 687) 621 287 621 287 Land, building and grain silo’s 

Netto drawaarde 92 417 570) 82 579 363) 89 162 635 77 837 059 Net carrying value 





Netto drawaarde openbaar as 92 417 570) 82 579 363) 89 162 635 77 837 059 Net carrying value disclosed as 

Eiendom, aanleg en toerusting 88 721 472) 78 638 209) 85 446 537 73 545 905 Property, plant and equipment 

Beleggingseiendom Investment property 

Grond en geboue (verwys nota 20) 2 402 248) 2 110 620) 2 402 248 2 460 620 Land and buildings (refer note 20) 

Niebedryfsbates gehou vir verkoop Non-current assets held for sale 

Grond en geboue 1 293 850) 1 830 534) 1 293 850 1 830 534 Land and buildings 

Bewegings vir die jaar Movements for the year 

Toevoegings teen kosprys 21 392 484) 14 218 672) 22 271 142 12 276 053 Additions at cost 


Rekenaartoerusting 689 544) 2 462 971) 685 630 2 452 953 Computer equipment 



Verkope teen boekwaarde 2 508 804) 1 631 503) 2 455 273 1 592 050 Disposals at book value 

Grond, geboue en graansilo’s 1 489 590) 791 589) 1 489 590 777 789 Land, building and grain silo’s 

Rekenaartoerusting 116 173) 39 765) 116 173 39 765 Computer equipment 

Masjinerie en toerusting 714 076) 480 288) 660 545 454 635 Machinery and equipment 

Voertuie 188 965) 319 861) 188 965 319 861 Vehicles 

Waardevermindering — Depreciation — 

verwys na aantekening 20 9 045 473) 8 030 436) 8 490 293 7 452 124 refer to note 20 

Die register van grond en geboue is 

ter insae by die geregistreerde kantoor 

van die maatskappy beskikbaar. 

3. Konsessieregte 3. Consession rights 

Kosprys 1 000 000) 1 000 000) Cost 

Opgelope amortisasie (1 000 000) (600 000) Concession rights 

Netto drawaarde —) 400 000) Net carrying value 

Beweging vir die jaar 400 000) )200 000) Movement for the year 

35 

The register of land and buildings 

is available for inspection at the 

registered office of the company.

2007 




2007 2006 2007 2006 

R R R R 

4. Klandisiewaarde 4. Goodwill 

Begin van jaar Beginning of year 

Kosprys 3 334 256) 3 334 256 Cost 

Opgelope amortisasie en waardedaling — ) — Accumulated amortisation and impairment 

Netto drawaarde 3 334 256) 3 334 256 Net carrying value 

Beweging vir die jaar Movement for the year 

Opening drawaarde 3 334 256) 3 334 256 Open carrying value 

Toevoegings 561 244) — Additions 

Waardedaling (561 244) — Impairment 

Amortisasie (166 734) — Amortisation 

Sluitings netto drawaarde 3 167 522) 3 334 256 Closing net carrying value 

Einde van jaar End of year 

Kosprys 3 895 500) 3 334 256 Cost 

Opgelope amortisasie en waardedaling (727 978) — Accumulated amortisation and impairment 

Netto drawaarde 3 167 522) 3 334 256 Net carrying value 

5. Beleggings in 5. Investment in 

ongenoteerde filiale unlisted subsidiaries 

Die maatskappy hou ‘n belang The company has an interest 

in die volgende filiale: in the following subsidiaries: 

Aandele teen kosprys % % R R Shares at cost 

2007 2006 2007 2006 

Belhope Nywerhede (Edms) Bpk — 100 — 100 Belhope Nywerhede (Pty) Ltd 

Alfalfa Produkte (Edms) Bpk — 100 — 719 100 Alfalfa Produkte (Pty) Ltd 

Gariep Organic Meat Processors (Edms) Bpk 85 85 2 133 2 133 Gariep Organic Meat Processors (Pty) Ltd 

Oos-Kaap Boerdery & Oos-Kaap Boerdery & 

Graanhandelaars (Edms) Bpk 100 100 8 8 Graanhandelaars (Pty) Ltd 

OVK Rekenaardienste (Edms) Bpk 100 67 100 67 

2 241 721 408 

OVK Rekenaardienste (Pty) Ltd 

Onversekerde lenings 4 271 325 5 324 907 Unsecured loans 

Netto drawaarde 4 273 566 6 046 315 Net carrying value 

Die netto resultate van die filiale word 

ten volle verantwoord in die finansiële 

state van die Groep. Alle belange is in 

die gewone aandelekapitaal van die 

betrokke entiteit en is onveranderd 

sedert 2006 behalwe die verkoop van 

die aandele gehou in Belhope 

Nywerhede (Edms) Bpk en die 

verkryging van 33 aandele in OVK 

Rekenaardienste (Edms) Bpk. 



NOTES 



Alle entiteite is geïnkorporeer in Suid-Afrika All entities are incorporated in South Africa 

6. Beleggings in geassosieerdes 6. Investments in associates 

Begin van jaar 12 668 304) 12 324 957) 11 772 671 11 772 711) Beginning of year 

Verkryging / (verkoop) van Aquisition / (disposal) 

geassosieerde —) (40) — (40) of associate 

Billike waarde reserwe beweging (80 241) —) — —) Fair value reserve movement 

Aandeel in wins 981 785) 1 325 227) — —) Share in profit 

Uitkerings (981 785) (981 840) — —) Distributions 

Netto drawaarde 12 588 063) 12 668 304) 11 772 671 11 772 671) Net carrying value 

36 

The net results of the subsidiaries are 

accounted for fully in the financial statements 

of the Group. All holdings are in 

the ordinary share capital of the entity 

concerned and are unchanged from 

2006 except for the disposal of the 

shares held in Belhope Nywerhede (Pty) 

Ltd and the acquisition of 33 shares in 

OVK Rekenaardienste (Pty) Ltd.

2007 




NOTES 





2007 2006 2007 2006 

R R R R 

6. Beleggings in geassosieerdes 6. Investments in associates 

(vervolg) (continued) 

Die Groep se belange in geassosieer- The Group’s interest in its 

des, wat almal ongenoteer is, was associates, all of which are 

soos volg: unlisted, were as follows: 

Geassosieerdes 2006 BATES/ VERPLIGTINGE/ INKOMSTE/ WINS/(VERLIES) Associates 2006 

ASSETS LIABILITIES INCOME PROFIT/(LOSS) 

CMW Operations (Edms) Bpk CMW Operations (Pty) Ltd 

(34% belang) 45 566 026) 30 250 320) 12 949 224) (1 902 034) (34% interest) 

Orange River Popcorn (Edms) Bpk Orange River Popcorn (Pty) Ltd 

(50% belang) 1 282 441) 3 872 138) 8 896 645) 343 387) (50% interest) 

Geassosieerdes 2007 BATES/ VERPLIGTINGE/ INKOMSTE/ WINS/(VERLIES) Associates 2007 

ASSETS LIABILITIES INCOME PROFIT/(LOSS) 

CMW Operations (Edms) Bpk CMW Operations (Pty) Ltd 

(34% belang) 48 113 643) 29 077 420) 18 823 027 2 885 133) (34% interest) 

Orange River Popcorn (Edms) Bpk Orange River Popcorn (Pty) Ltd 

(50% belang) 2 043 498) 3 895 251) 9 442 436 773 944) (50% interest) 

7. Finansiële bates beskikbaar 7. Available-for-sale 

vir verkoop investments 

Begin van jaar 480 620) 57 244 802) 480 220) 57 244 402) Beginning of year 

Beweging vir die jaar 2 186 769) (6 828 447) 2 186 769) (6 828 447) Movement for the year 

Billike waarde reserwe oorgedra Fair value reserve transferred 

(vanaf) / na ekwiteit —) (49 935 735) —) (49 935 735) (from) / to equity 

Einde van jaar End of year 

(skedule op bladsy 51) 2 667 389) 480 620) 2 666 989) 480 220) (schedule on page 51) 

8. Ledefondse 8. Members’ funds 

Begin van jaar 109 508) 85 561) 109 508) 85 561) Beginning of year 

Ontvang / (betaal) (26 334) 23 947) (26 334) 23 947) Received / (Paid) 

Einde van jaar 83 174) 109 508) 83 174) 109 508) End of year 

9. Uitgestelde belasting 9. Deferred tax 

Uitgestelde belasting bates en laste 

word verreken wanneer daar ‘n wetlik 

afdwingbare reg bestaan om lopende 

belasting bates teen lopende belasting 

verpligtinge te verreken en wanneer 

uitgestelde belasting verwant is aan 

dieselfde belastingowerhede. 

Beginsaldo 7 472 802) 1 685 533) 7 472 802) 1 685 533) Balance at beginning of year 

Bewegings in inkomstestaat 38 050) 5 787 269) 38 050) 5 787 269) Movements in income statement 

Eindsaldo 7 510 852) 7 472 802) 7 510 852) 7 472 802) Balance at end of year 

Ontleding van uitgestelde belasting Analysis of deferred tax 

Voorsiening vir waardedaling in debiteure 2 634 094) 2 431 244) 2 634 094) 2 431 244) Provision for impairment in debtors 

Slytasie toelae (231 713) (224 817) (231 713) (224 817) Depreciation allowance 

Huurkoop toelae (1 850 365) (871 502) (1 850 365) (871 502) Hire purchase allowance 

Voorsiening vir uitgawes 2 653 989) 2 221 984) 2 653 989) 2 221 984) Provision for expenditure 

Voorsiening vir werknemer voordele 4 304 847) 3 915 893) 4 304 847) 3 915 893) Provision for employee benefits 

7 510 852) 7 472 802) 7 510 852) 7 472 802) 

37 

Deferred income tax assets and 

liabilities are offset when there is a 

legally enforceable right to offset 

current tax assets against current tax 

liabilities and when the deferred income 

taxes relate to the same fiscal authority.

2007 




NOTES 





2007 2006 2007 2006 

R R R R 

10. Voorraad 10. Inventory 

Handelsvoorraad 93 696 693)) 81 525 665) 93 638 764) 80 709 544) Trade inventory 

Saad 23 546)) 1 914 038) 23 546) 1 914 038) Seed 

Maalbedryf 19 858 147)) 12 477 587) 19 858 147) 12 477 587) Milling industry 

Veevoerbedryf —)) 2 185 594) —) 2 185 594) Stock feed industry 

Graanvoorraad 51 193 648)) 42 321 846) 51 193 648) 42 321 846) Grain inventory 

164 772 034)) 140 424 730) 164 714 105) 139 608 609) 

Graanvoorraad word getoon teen Grain inventory is valued at fair value 

billike waarde minus koste om te less cost to sell. 

verkoop. 

11. Handels- en ander debiteure 11. Trade and other receivables 

Handelsdebiteure — netto 252 487 684)) 223 960 419) 253 903 839) 226 305 121 Trade receivables — net 

Maand- en produksierekenings 224 473 322)) 167 087 304) 225 729 475) 169 311 039) Month and production accounts 

Agterstallige rekenings 6 583 585)) 31 074 935) 6 583 585) 31 074 935) Overdue accounts 

Lopende huurkope 33 701 553)) 37 097 282) 33 701 553) 37 097 282) Current hire-purchases 

Voorsiening vir waardedaling 

264 758 460)) 235 259 521) 266 014 613) 237 483 256) 

(12 270 776)) (11 299 102) (12 110 774) (11 178 135) Provision for impairment 

Safex marge deposito 9 148 471)) 10 548 742) 9 148 471) 10 548 742) Safex margin deposit 

Ander debiteure 7 862 877)) 11 561 263) 6 025 144) 11 272 340) Other receivables 

Totale handels- en ander debiteure 269 499 032)) 246 070 424) 269 077 454) 248 126 203) Total trade and receivables 

Die drawaarde van handelsdebiteure The carrying amount of trade receivables 

reflekteer hulle billike waarde approximate their fair value. 

Vorige jaar syfers is soos volg Previous year figures are 

geherklassifiseer: reclassified as follows: 

Soos getoon in die finansiële state op As presented in the financial 

28 Februarie 2006 249 895 374) 251 951 153) statements at 28 February 2006 

Produk afgeleide instrumente Commodity derivative instruments 

(nou getoon in nota 12) (3 824 950) (3 824 950) (now presented in note 12) 

Soos nou getoon 246 070 424) 248 126 203) As currently presented 

Langtermyn huurkope 49 002 619)) 50 361 472) 49 002 619) 50 361 472) Longterm hire-purchases 

Huurkope kan oor tydperke langer as 

12 maande betaal word. Die onderliggende 

koerse dien as sekuriteit vir die 

skuld. Die onderskeie rekenings dra 

rente teen wisselende rentekoerse. Die 

effektiewe : gemiddelde rentekoers op 

huurkope is soos volg: 

% % % % 

Huurkope 12.51 11.34 12.51 11.34 Hire purchases 

38 

Hire purchases can be paid over periods 

of more than 12 months. The various 

accounts bear interest rates at fluctuating 

interest rates. The effective average 

interest rates on hire purchases 

were as follows:

2007 




NOTES 





2007 2006 2007 2006 

R R R R 

11. Handels- en ander 11. Loans and other 

Debiteure (vervolg) receivables (continued) 

Die Groep het nie ‘n wesenlike 

konsentrasie van kredietrisiko nie 

weens die wye verspreiding van 

debiteure. Die Groep het beleid in plek 

om te verseker dat verkope van 

produkte en dienste slegs aan kliënte 

gedoen word met ‘n toepaslike 

kredietgeskiedenis en teen toepaslike 

sekuriteit. Bestuur glo dat kredietrisiko 

inherent in handelsdebiteure is en het 

voldoende voorsiening vir die waardedaling 

van handelsdebiteure getref. Die 

kredietrisiko in huurkope is laag 

aangesien die onderliggende goedere 

as sekuriteit dien vir die skuld. 

Debiteure is aan Landbank as Debtors have been ceded 

sekuriteit gesedeer. to Landbank as security. 

12. Afgeleide finansiële instrumente 12. Derivative financial instruments 

Produk afgeleide instrumente 34 983 940) 3 824 950 34 983 940) 3 824 950) Commodity derivative instruments 

Die maksimum blootstelling aan ‘n 

‘ kredietrisiko op die verslagdoeningsdatum 

is die billike waarde van die 

afgeleide bates in die balansstaat 

13. Kontant en kontant-ekwivalente 13. Cash and cash equivalents 

Kontant in bank en op hande 157 859) 211 166) 97 571) 99 793) Cash at bank and on hand 

Kontant en kontantekwivalente Cash an bank overdrafts include 

sluit die volgende in vir doeleindes the following for the purposes 

van die kontantvloeistaat: of the cash flow statement: 

Kontant op hande 157 859) 211 166 97 571) 99 793) Cash on hand 

Kontant gedeponeer 2 580 910) 3 236 955 2 580 910) 3 236 955) Cash deposited 

Daggelde (99 123 408) (98 977 644) (99 123 408) (98 977 644) Funds on call 

Landbank en bankoortrekkings (115 867 069) (65 726 075) (115 867 069) (65 726 075) Landbank and bank overdrafts 

(212 251 708) (161 255 598) (212 311 996) (161 366 971) 

Kontant op hande (157 859) ( 211 166) (97 571) (99 793) Cash on hand 

Bankoortrekkings (212 409 567) (161 466 764) (212 409 567) (161 466 764) Bank overdrafts 

14. Aandelekapitaal 14. Share capital 

Gemagtig Authorized 

Gewone aandele Ordinary shares 

59 013 515 gewone aandele 59 013 515 ordinary shares 

van R1 elk 59 013 515) 59 013 515 59 013 515) 59 013 515) of R1 each 

Voorkeuraandele Preference shares 

42 295 705 aflosbare pariwaarde 42 295 705 redeemable par value 

voorkeuraandele van 1 sent elk 422 957) 422 957 422 957) 422 957) preference shares of 1 cent each 

39 

The Group has no significant concentrations 

of credit risk due to its wide 

spread of customers. The group has 

policies in place to ensure that sales of 

products and services are only made 

to customers with an appropriate credit 

history and against appropriate securities. 

Management believes that credit 

risk inherent in trade receivables has 

sufficiently been accounted for through 

the provision for impairment. The credit 

risk inherent in hire-purchase loans are 

low since the underlying goods serve 

as security for the debt. 

The maximum exposure to a credit risk 

on the reporting date is the fair value of 

the derivative assets in the balance 

sheet

2007 




NOTES 



GROEP/ GROEP MPY MPY 


2007 2006 2007 2006 

R R R R 

14. Aandelekapitaal (vervolg) 14. Share capital (continued) 

Uitgereik 59 011 515) 59 011 515) 59 011 515) 59 011 515) Issued 

Gewone aandele Ordinary shares 

59 013 515 gewone aandele van R1 elk 59 011 515) 59 011 515) 59 011 515) 59 011 515) 59 013 515 ordinary shares of R1 each 

Voorkeuraandele Preference shares 

16 353 507 (2006 : 19 765 670) 16 353 507 (2006 : 19 765 670) 

aflosbare pariwaarde voorkeur- redeemable par value preference 

aandele van 1 sent elk 163 535) 197 657) 163 535) 197 657) shares of 1 cent each 

Oordrag na voorkeuraandeel- Transfer to preference 

houerslenings weens die rede shareholders’ loans due to 

hieronder uiteengesit: (163 535) (197 657) (163 535) (197 657) the reason set out in below: 

Die aflosbaarheid van die voorkeuraandele 

is, soos uiteengesit in 

aantekening 16, onlosmaaklik gekoppel 

aan die terugbetaling van die 

aandeelhouerslening B 

15. Reserwes 15. Reserves 

Behoue inkomste 214 865 199) 186 430 142) 212 810 192) 185 749 471) Retained income 

Saldo begin van jaar 186 430 142) 98 324 896) 185 749 471) 98 421 448) Balance at beginning of year 


Verklaarde dividend op 22 Junie Dividend declared on 

2006 oorgedra na aandeel- 22 June 2006 transferred 

houerslening D (9 441 842) (5 901 152) (9 441 842) (5 901 152) to shareholders’ loan D 

Oordrag vanaf kapitaalaflossings- Transfer from capital redemption 

reserwefonds 244 085) —) 244 085) —) reserve fund 

Oordrag na versekeringsreserwe (351 930) (564 691) (351 930) (564 691) Transfer to insurance reserve 

Kapitaalaflossings- Capital redemption 

reserwefonds —) 244 085) —) 244 085) reserve fund 

Saldo aan begin van jaar 244 085) 244 085) 244 085) 244 085) Balance at beginning of year 

Oordrag na behoue inkomste (244 085) —) (244 085) —) Transfer to retained income 

Versekeringsreserwe 2 117 366) 1 765 436) 2 117 366) 1 765 436) Insurance reserve 

Saldo begin van jaar 1 765 436) —) 1 765 436) —) Balance at beginning of year 

Oordrag vanaf voorsienings —) 1 200 745) —) 1 200 745) Tranfer from provisions 

Oordrag na behoue inkomste 351 930) 564 691) 351 930) 564 691) Transfer to retained income 

Billike waarde reserwe —) 80 241) —) —) Fair value reserve 

Belegging beskikbaar-vir-verkoop —) 80 241) —) —) Available-for-sale-investments 

Saldo begin van jaar 80 241) 50 015 976) —) 49 935 735) Balance at beginning of year 

Billike waarde reserwe — beweging (80 241) —) —) —) Fair value reserve — movement 

Verkoop van belegging oorgedra Disposal of investment 

na ekwiteit —) (49 935 735) —) (49 935 735) transferred to equity 

Verskansingsreserwe —) —) —) —) Hedging reserve 

Saldo begin van jaar — ) (1 836 238) —) (1 836 238) Balance at beginning of year 

Herwaardasie surplus oorgedra Recalculation surplus transferred 

na ekwiteit —) 1 836 238) —) 1 836 238) to equity 

Totale reserwes 216 982 565) 188 519 904) 214 927 558) 187 758 992) Total reserves 

40 

The redeemability of the preference 

shares is, as set out in note 16, irrevocably 

linked to the repayment 

of shareholders’ loan B

2007 




NOTES 





2007 2006 2007 2006 

R R R R 

16. Lenings 16. Borrowings 

16.1 Langtermynlenings 16.1 Non-current borrowings 

Aandeelhouerslenings Shareholders’ loans 

Al die aandeelhouerslenings is terugbetaalbaar 

by sekwestrasie, afsterwe, 

staking van boerdery, verhuising 

en/of op die ouderdom van 65 jaar, 

mits die maatskappy, volgens die 

oordeel van die direksie finansieel 

daartoe in staat is. Die lenings dien as 

sekuriteit vir bedrae verskuldig aan die 

maatskappy. 

Voorkeuraandeelhouerslenings Preference shareholders’ loans 

Voorkeuraandele 163 535) 197 657 163 535) 197 657) Preference shares 

Saldo begin van jaar 197 657) 221 432 )197 657) 221 432) Balance at beginning of year 

Uitbetalings en aanwendings (34 122) (23 775)) (34 122) (23 775) Payments and appropriations 

Lening A —) —) —) —) Loan A 

Saldo begin van jaar —) 2 781 194) —) 2 781 194) Balance at beginning of year 

Uitbetalings en aanwendings —) (2 781 194) —) (2 781 194) Payments and appropriations 

Die saldo van die lening is oorgedra The balance of the loan is 

na bedryfslaste aangesien dit in transferred to current liabilities 

2006 terugbetaal is. as it was refunded in 2006. 

Lening B 12 691 137) 13 082 182) 12 691 137) 13 082 182) Loan B 

Saldo begin van jaar 13 082 182) 13 821 895) 13 082 182) 13 821 895) Balance at beginning of year 

Uitbetalings en aanwendings) (391 045) (739 713) (391 045) (739 713) Payments and appropriations 

Aard van die lening Nature of loan 

Die lening bestaan uit bedrae wat 

The loan consists of amounts previously 

voor-heen van lede gevorder was op 

collected from members on certain ag- 

sekere landbouprodukte wat aan die 

ricultural products delivered to the 

voor-malige koöperasie gelewer was 

former co-operative and interest capi- 

en rente op die lening gekapitaliseer. 

talised on the loan. No commitment to 

Geen renteverpligting heers op hierdie 

pay interest exists on this loan but the 

lening nie, maar die direksie het 

board of directors has decided to de- 

besluit om rente teen ‘n markverwante 

clare interest at a market related rate of 

rentekoers van 8% (2006: 7%) per 

jaar te verklaar. 

8% (2006: 7%) per annum. 

Totale voorkeuraandeelhouers- Total preference shareholders’ 

lenings 12 854 672) 13 279 839) 12 854 672) 13 279 839) loans 

Gewone aandeelhouerslenings Ordinary shareholders’ loans 

Lening C —) —) —) —) Loan C 

Saldo begin van jaar —) 1 155 837) —) 1 155 837) Beginning of year 

Uitbetalings en aanwendings —) (1 155 837) —) (1 155 837) Payments and appropriations 

Die saldo van die lening is oorge- The balance of the loan is transdra 

na bedryfslaste aangesien dit ferred to current liabilities as 

gedurende 2006 terugbetaal is. it was refunded in 2006. 

Lening D 12 614 868) 10 712 322) 12 614 868) 10 712 322) Loan D 

Saldo begin van jaar 10 712 322) 9 374 892) 10 712 322) 9 374 892) Beginning of year 

Kapitalisering van dividend en rente Capitalisation of dividend and interest 

op aandeelhouerslenings B, D en E 13 462 927) 9 430 502) 13 462 927) 9 430 502) on shareholders’ loans B, D and E 

Uitbetalings en aanwendings (11 560 381) (8 093 072) (11 560 381) (8 083 072) Payments and appropriations 

41 

All shareholders’ loans are repayable 

upon sequestration, death, cessation of 

farming, relocation and/or at the age of 

65, provided that in the opinion of the 

directors the company is in a financial 

position to do. The loans serve as security 

for amounts owed to the company.

2007 




NOTES 





2007 2006 2007 2006 

R R R R 

16. Lenings 16. Borrowings 

16.1 Langtermyn lenings 16.1 Non-current borrowings 

Aandeelhouerslenings Shareholders’ loans 

Lening D Loan D 

Geen renteverpligting heers op 

hierdie lening nie, maar die direksie 

het besluit om rente teen ‘n 

markverwante rentekoers van 8% 

(2006: 7%) per jaar te verklaar. 

Totale gewone aandeelhouerslenings 

29 406 152) 27 915 775) 29 406 152 27 915 775) Total ordinary shareholders’ loans 

Totale aandeelhouerslenings 42 260 824) 41 195 614) 42 260 824 41 195 614) Total shareholders’ loans 

Huurkoopverpligting —) 86 001) Hire purchase liability 

Huidige waarde van verpligting 86 001) 169 999) Present value of liability 

Min: Korttermyngedeelte oorgedra Less: current portion transferred 

na handels- en ander krediteure —) (83 998) to trade and other payables 

Min: Betaling (86 001) —) Less: Repayment 

Totale niebedryfslaste 42 260 824) 41 281 615) 42 260 824) 41 195 614) Total non-current borrowings 

Billike waarde van langtermyn- Fair values of non-current 

lenings assets 

Voorkeuraandele 163 535) 197 657) 163 535) 197 657) Preference shares 

Voorkeuraandeelhouerslening A en B 12 691 137) 13 082 182) 12 691 137) 13 082 182) Preference shareholders’ loans A and B 

Aandeelhouerslenings C, D en E 29 406 152) 27 915 775) 29 406 152) 27 915 775) Shareholders’ loans C, D en E 

Huurkoopverpligting —) 86 001) —) —) Hire purchase liability 

42 260 824) 41 281 615) 42 260 824) 41 195 614) 

Aflossing van langtermynlenings Maturity of non-current borrowings 

Tussen 1 en 2 jaar 2 788 901) 3 737 282) 2 788 901) 3 651 282) Between 1 and 2 years 

Tussen 2 en 5 jaar 4 449 340) 2 706 778) 4 449 340) 2 706 778) Between 2 and 5 years 

Meer as 5 jaar 35 022 583) 34 837 555) 35 022 583) 34 837 555) Over 5 years 

42 260 824) 41 281 615) 42 260 824) 41 195 614) 

42 

No commitment to pay interest exists 

on this loan but the board of 

directors has decided to declare a 

market related interest rate of 8% 

(2006: 7%) per annum. 

Lening E 16 791 284) 17 203 453) 16 791 284) 17 203 453) Loan E 

Saldo begin van jaar 17 203 453) 17 735 622) 17 203 453) 17 735 622) Beginning of year 

Uitbetalings en aanwendings (412 169) (523 169) (412 169) (523 169) Payments and appropriations 

Aard van die lening Nature of loan 

Die lening bestaan uit die saldo van 

The loan consists of the balance of 

ledefondse wat op 1 Julie 2004 by 

members’ funds that were taken 

Karoo Oranje Landbou Koöperasie 

over from Karoo Oranje Landbou 

Bpk oorgeneem is. Geen rente- 

Co-operative Ltd on 1 July 2004. No 

verpligting heers op hierdie lening 

commitment to pay interest exists 

nie, maar die direksie het besluit om 

on this loan but the board of direc- 

rente teen ‘n markverwante rentetors 

has decided to declare interkoers 

van 8% (2006: 7%) per jaar 

est at a market related rate of 8% 

te verklaar 

(2006: 7%) per annum. 

Die billike waarde is gebaseer op 

kontantvloeie verdiskonteer teen ‘n 

koers gebaseer op die leningskoers 

van 8% (2006: 7%). Die drawaarde 

van langtermynlenings reflekteer 

hulle billike waarde. 

The fair values are based on cash 

flows discounted using a rate on 

the borrowing rate of 8% (2006: 

7%). The carrying amounts of noncurrent 

borrowings approximate 

their fair value.

2007 




NOTES 





2007 2006 2007 2006 

R R R R 

16. Lenings (vervolg) 16. Borrowings (continued) 

16.2 Korttermynlenings 16.2 Current borrowings 

Effektiewe rentekoers op Effective interest rates at 

balansstaatdatum % % % % the balance sheet date 

Aandeelhouerslenings 8.0 7.0 8.0 7.0 Shareholders’ loans 

Huurkoopverpligting — 11.5 — — Hire purchase liability 

Landbank en oortrokke bank 9.1 8.6 9.1 8.6 Landbank and bank overdrafts 

Daggelde 8.7 7.7 8.7 7.7 Funds on call 

Leenkapasiteit Borrowing facilities 

Leenfasiliteite benut 212 409 567 161 466 764) 212 409 567 161 466 764) Borrowing facilities utilised 

Totale fasiliteite beskikbaar 332 030 000 332 030 000) 332 030 000 332 030 000) Total facilities available 

Onbenutte leenvermoë 119 620 433 170 563 236) 119 620 433 170 563 236) Unutilised capacity 

17. Handels- en ander krediteure 90 304 485 84 883 749) 89 351 862 83 812 050) 17. Trade and other payables 

Handelskrediteure 66 577 275 59 612 657) 65 952 312 59 329 781) Trade payables 

Aandeelhouerslenings 9 459 602 13 787 329) 9 459 602 13 787 329) Shareholders’ loans 

Korttermyngedeelte Short term portion 

van huurkoop — 86 001) — — of hire purchase 

Ander krediteure 14 267 608 11 397 762) 13 939 948 10 694 940) Other payables 

18. Werknemer voordele 18. Employee benefits 

verskuldig 14 844 301 13 503 080) 14 844 301 13 503 080) accrued 

Begin van jaar 13 503 080 11 189 829) 13 503 080 11 189 829) Beginning of year 

Gehef in inkomstestaat 1 341 221 2 313 251) 1 341 221 2 313 251) Charge to income statement 

Werknemer voordele verskuldig is 

gemaak vir bonusbetalings in ooreenstemming 

met ‘n formele bonusskema 

sowel as die monetêre 

waarde van verskuldigde verlof nie 

op jaareinde geneem nie. 

19. Inkomste 1 559 876 8881 136 210 366) 1 485 173 450 1 088 476 797) 19. Revenue 


motors en meganisasie 885 711 174 691 260 442) 885 711 174 691 260 442) and mechanization 

Graanhantering en Grain handling 

-bemarking 510 101 429 299 824 290) 510 101 429 299 824 290) and marketing 

Lewende hawe 75 099 161 47 820 858) 395 723 135 949) Livestock 

Nywerhede 42 709 831 56 754 401) 42 709 831 56 705 741) Industries 

Versekeringspremies 45 890 250 40 524 762) 45 890 250 40 524 762) Insurance premiums 

Hoofkantoor 365 043 25 613) 365 043 25 613) Head office 

Vergelykende syfers van inkomste is Comparitive figures of revenue are resoos 

volg hersaamgestel : Soos getoon classified as follows : As presented in 

in die finansiële state op 28 Feb. 2006 1 264 335 901) 1 216 028 636) the financial statements at 28 Feb. 2006 

Geagte rente: uitgestelde betalings- Notional interest : extended payment 

terme op verkope (nou afsonderlik terms on sales (presented sepagetoon 

in die inkomstestaat). (5 454 790) (4 881 094) rately in the income statement) 

Billike waarde aanpassing van afge- Fair value adjustment of derivative 

leide instrumente — produsente (nou instruments — producers (presented 

afsonderlik getoon in die inkomstestaat) (4 701 027) (4 701 027) separately in the income statement) 

Eliminasie van interdepartementele Elimination of interdepartmental 

verkope en handelskorting (86 843 454) (86 843 454) sales and trade discount 

Kliëntefinansiering en hoofkantoor Client financing and head office 

inkomste (nou getoon as ander inkomste) (31 126 264) (31 126 264) income (presented as other income) 

Vergelykende syfers soos nou getoon 1 136 210 366) 1 088 476 797) As currently presented 

43 

The accrual is made for bonus payments 

in accordance with a formal bonus 

scheme as well as for the monetary 

value of acrrued leave not taken 

at year end

2007 




NOTES 





2007 2006 2007 2006 

R R R R 

19. Inkomste (vervolg) 19. Revenue (continued) 

Vergelykende syfers van koste Comparitive figures of cost of 

van verkope is soortgelyk hersaamgestel: sales is similary reclassified: 

Soos getoon in die finansiële state As presented in the financial 

op 28 Februarie 2006 (1 115 387 992) (1 074 205 940) statements at 28 February 2006 

Geagte rente: uitgestelde betalings- Notional interest: extended payment 

terme op aankope (nou afsonderlik terms on purchases (presented 

getoon in die inkomstestaat) 8 066 506) 7 410 392) separately in the income statement) 

Billike waarde aanpassing van Fair value adjustment of derivaafgeleide 

instrumente — Safex (nou tive instruments — Safex (presented 

afsonderlik getoon in die inkomstestaat) 6 453 312) 6 453 312) separately in the income statement) 

Billike waarde aanpassing van graan- Fair value adjustment of grain 

voorraad (nou afsonderlik getoon inventory (presented separately 

in die inkomstestaat) (4 061 932) (4 061 932) in the income statement) 

Eliminasie van interdepartementele Elimination of interdepartmental 

aankope en handelskorting 86 843 454) 86 843 454) purchases and trade discount 

Herklassifikasie van kliënte- Reclassification of client 

finansiering en hoofkantoorkostes 31 126 264) 31 126 264) financing and head office costs 

Vergelykende syfers soos nou getoon (986 960 338) (946 434 450) As currently presented 

20. Wins voor belasting 20. Profit before tax 

Wins voor belasting sluit die volgende in: Profit before tax includes the following: 

Huur ontvang: Rent received: 

beleggingseiendomme 1 525 921) 1 595 477) 1 525 921) 1 595 477) investment properties 

Netto wins / (verlies) met verkoop Profit / (loss) on disposal 

van eiendom, aanleg en toerusting 2 677 070) 4 310 809) 2 602 901) 4 250 662) of property, plant and equipment 

Wins 2 903 388) 4 370 861) 2 775 689) 4 283 291) Profit 

Verlies (226 318) (60 052) (172 788) (32 629) Loss 

Netto wins / (verlies) met verkoop Profit / (loss) on disposal 

van beleggings —) 67 925 238) —) 67 925 238) of investments 

Wins —) 67 925 238) —) 67 925 238) Profit 

Waardevermindering Depreciation 

(verwys na nota 2) 9 045 473) 8 030 436) 8 490 293) 7 452 124) (refer to note 2) 

Grond, geboue en graansilo’s 2 658 030) 2 140 808) 2 198 936) 1 580 321) Land, buildings and grain silo’s 

Rekenaartoerusting 1 501 947) 1 379 772) 1 495 399) 1 379 771) Computer equipment 

Masjinerie en toerusting 1 675 567) 1 668 012) 1 626 056) 1 650 188) Machinery and equipment 

Voertuie 3 209 929) 2 841 844) 3 169 902) 2 841 844) Vehicles 

Amortisasie van konsessieregte Amortisation of consession 

(verwys na nota 3) 400 000) 200 000) rights (refer to note 3) 

Betalings aan nie-werknemers 253 594) 579 683) 253 594) 565 316) Payments to non-employees 

Konsultasie 209 594) 531 683) 209 594) 517 316) Consultants 

Sekretarieel 44 000) 48 000) 44 000) 48 000) Secretarial 

Slegte skulde afgeskryf 3 803 363) 50 555) 3 764 328) 50 555) Bad debts written off 

Veranderings in voorsienings 2 312 895) 3 145 713) 2 273 860) 3 149 734) Changes in provisions 

Waardedaling in debiteure 971 674) 832 462) 932 639) 836 483) Impairment of debtors 

Bonus, winsdeling en verlof 1 341 221) 2 313 251) 1 341 221) 2 313 251) Bonus, share in profit and leave pay 

Vergoeding vir oudit 617 820) 588 564) 617 820) 588 400) Remuneration for audit 

44

2007 




NOTES 





2007 2006 2007 2006 

R R R R 

Bedryfshuur van Operating rental of 

roerende bates 394 046) 352 680) 394 046) 352 680) moveable assets 

Personeelkoste 86 944 867) 81 361 073) 84 003 972) 78 846 673) Employee benefit expense 

Besoldiging 79 200 259) 73 756 499) 76 259 364)) 71 242 099)) Remuneration 

Aftree voordele (vaste bydrae fonds) 7 743 108) 7 430 424) 7 743 108) 7 430 424) Pension costs (defined contribution fund) 

Afleggingskoste 1 500) 174 150) 1 500) 174 150) Termination benefits 

Direkteurs- en Directors’- and management 

bestuursvergoeding 8 096 542) 7 744 891) 8 096 367) 7 744 891) remuneration 

Vir dienste as nie- For services as 

uitvoerende direkteure non-executive directors: 

Korttermyn besoldiging 897 762) 1 092 772) 897 762) 1 092 772) Short term remuneration 

Uitgawes 554 443) 510 829) 554 268) ) 510 829) Expenses 

Vir dienste as uitvoerende For services as executive director 

direkteur en hoofbestuur and executive management: 

Korttermyn besoldiging 5 049 330) 4 595 075) 5 049 330) 4 595 075) Short term remuneration 

Aftree voordele (vaste bydrae fonds) 588 372) 528 861) 588 372) 528 861) Pension costs (defined contribution fund) 

Uitgawes 1 006 635) 1 017 354) 1 006 635) 1 017 354) Expenses 

21. Inkomstebelasting 21. Income tax 

Inkomstebelasting uitgawe 14 231 830) 18 556 125) 14 206 067) 18 404 613) Income tax expenditure 

Normale belasting 14 269 880) 17 948 310) 14 244 117) 17 796 798) Normal taxation 

Uitgestelde belasting (38 050) 607 815) (38 050) 607 815) Deferred taxation 

Rekonsiliasie van toepaslike Reconciliation of applicable 

en effektiewe belastingkoers %) %) %) %) and effective tax rate 

Toepaslike belastingkoers 29.0) 29.0)) 29.0) 29.0) Applicable tax rate 

Belasting is verhoog / (verlaag) Tax is increased / (decreased) 

deur die volgende: by the following: 

Uitgawes nie aftrekbaar vir Various expenses not deductible for 

inkomstebelastingdoeleindes nie 14.7) 5.9) 15.3) 5.9) tax purposes 

Inkomste nie belasbaar vir Various income not taxable for 

inkomstebelastingdoeleindes nie (14.7) (5.2) (15.3) (5.2) tax purposes 

Dividende ontvang (0.7) (0.5) (0.8) (0.5) Dividends received 

Effek van belastingvrye kapitale wins (2.0) (18.4) (2.1) (18.5) Effect of tax free capital gains 

Benutting van aangeslane verlies (1.2) (0.1) —) —) Utilisation of assessed tax loss 

Kapitale wins belasting 0.1) 5.0) 0.1) 5.0) Effect of capital gains 

Effektiewe belastingkoers 25.2) 15.5) 26.2) 15.7) Effective tax rate 

Inkomstebelastinguitgawe Income tax expense 

Aanspreeklikheid vir die jaar 14 269 880) 17 948 310) 14 244 117) 17 796 798) Liability for the year 

Voorlopige betalings 13 724 301) 18 805 211) 13 704 168) 18 805 211) Provisional payments 

Belasting (vooruitbetaal) / verskuldig 545 579) (856 901) 539 949) (1 008 413) Taxation (recoverable) / payable 

22. Dividend aan aandeelhouers 22. Dividend to shareholders 

Die dividende betaal in die 2006/2007 

finansiële jaar, ten opsigte van 2005/ 

2006, was ’n gewone dividend van 

R6 491 266 (11 sent per aandeel) en ’n 

spesiale dividend van R2 950 576 (5 

sent per aandeel) en in die 2005/2006 

finansiële jaar, ten opsigte van 2004/ 

2005, was ‘n gewone dividend van R5 

901 152 (10 sent per aandeel). 

45 

The dividends paid in the 2006/2007 

financial year, in respect of 2005/2006, 

were an ordinary dividend of R6 491 

266 (11 cent per share) and a special 

dividend of R2 950 576 (5 cent per 

share) and in the 2005/2006 financial 

year, in respect of 2004/2005, an ordinary 

dividend of R5 901 152 (10 cent 

per share).

2007 




NOTES 





2007 2006 2007 2006 

R R R R 

22. Dividend aan aandeelhouers 22. Dividend to shareholders 


‘n Dividend van 15 sent per aandeel ten 

bedrae van R8 851 727 sal voorgestel 

word aan die Algemene Jaarvergadering 

wat gehou sal word op 25 Julie 2007. 

Hierdie finansiële state reflekteer nie diè 

voorgestelde dividend nie 

23. Verdienste per aandeel 23. Earnings per share 

Die verdienste per aandeel is bereken 

deur die netto wins na belasting te deel 

deur die geweegde gemiddelde uitgereikte 

aandele vir die jaar. 

Netto wins na belasting 38 348 126) 94 651 625) 36 610 408) 93 793 866) Net profit after tax 

Geweegde gemiddelde aantal Weighted average number 

uitgereikte aandele 59 011 515) 59 011 515) 59 011 515) 59 011 515) of shares in issue 


Verdienste per aandeel Earnings per share 

voor rente aan aandeelhouers 71.8 166.4 68.9 164.9 before interest to shareholders 

Verdienste per aandeel Earnings per share 

na rente aan aandeelhouers 65.0 160.4 62.0 158.9 after interest to shareholders 

24. Wesensverdienste 24. Headline earnings 

per aandeel per share 

Rekonsiliasie tussen verdienste Reconciliation between 

en wesensverdienste: earnings and headline earnings: 

Wesensverdienste 33 159 611) 28 024 698) 31 496 062) 27 227 086) Headline earnings 

Netto wins per finansiële state 38 348 126) 94 651 625) 36 610 408) 93 793 866) Net profit per financial statements 

Netto wins met verkoop van Net profit on disposal of 

eiendom, aanleg en toerusting (2 677 070) (4 310 809) (2 602 901) (4 250 662) property, plant and equipment 

Netto wins met verkoop Net profit on disposal 

van beleggings —) (67 910 236) —) (67 910 236) of investments 

Netto wins met billike waarde Net profit on fair value 

van beleggings (2 565 614) —) (2 565 614) —) of investments 

Kapitaalwinsbelasting 54 169) 5 594 118) 54 169) 5 594 118) Capital gains tax 


Wesensverdienste per aandeel Headline earnings per share 

voor rente aan aandeelhouers 63.0 53.5 60.2 52.1 before interest to shareholders 

Wesensverdienste per aandeel Headline earnings per share 

na rente aan aandeelhouers 56.2 47.7 53.4 46.1 after interest to shareholders 

46 

A dividend of 15 cent per share amounting 

to R8 851 727, is to be proposed to 

the Annual General Meeting to be held 

on 25 July 2007. These financial statements 

do not reflect this proposed dividend. 

Earnings per share is calculated by dividing 

the net profit after tax by the 

weighted average number of shares in 

issue for the year.

2007 




NOTES 





2007 2006 2007 2006 

R R R R 

25. Aantekening tot die 25. Notes to the cash 

kontantvloeistaat flow statement 

25.1 Kontant / (kontanttekort) 25.1 Cash / (cash deficit) 

uit bedrywighede voortgebring 3 428 343) 21 949 112) 2 447 563) 20 527 236) generated from operations 

Wins voor belasting 52 579 956) 113 207 750) 50 816 475) 112 198 479) Profit before taxation 

Aangesuiwer vir: Adjusted for: 

Vorige jaar aansuiwerings —) 71 493) —) —)) Previous year adjustment 

Waardevermindering en amortisasie 9 445 473) 8 230 436) 8 490 293) 7 452 124) Depreciation and amortization 

Voorsiening vir waardedaling Provision for impairdebiteure 

971 674) 832 462) 932 639) 836 483) ment of debtors 

Beleggingsinkomste (1 075 828) (1 070 665) (1 075 828) (1 066 743) Investment income 

Netto ekwiteitswins van Net equity profit from 

geassosieerde 80 241) (343 387) —) —) associate 

Billike waarde reserwe — beweging (80 241) — ) —) —) Fair value reserve — movement 

Billike waarde — aandele (2 565 614) —) (2 565 614) —) Fair value — shares 

Billike waardasie — Safex Fair value — Safex 

kommoditeitsinstrumente —) 1 836 238) —) 1 836 238) commodity instruments 

Wins met verkoop van belegging —) (67 925 238) —) (67 925 238) Profit on sale of investment 

Wins met verkoop van eiendom, Profit on disposal of property, 

aanleg en toerusting (2 677 070) (4 310 809) (2 602 901) (4 250 662) plant and equipment 

Oordrag na versekeringsreserwe —) 1 200 745) —) )1 200 745) Transfer to insurance reserve 

Klandisiewaarde 166 734) 7 205) —) —) Goodwill 

Rente betaal 18 368 784) 18 299 255) 18 360 989)) 18 227 114) Interest paid 

Verandering in langtermyn huurkope 1 358 853) (19 536 318) 1 358 853) (19 536 318) Change in long-term hire purchase 

Veranderings in bedryfskapitaal: Working capital changes: 

(Toename) in voorraad (24 347 304) (36 442 898) (25 105 496) (36 535 265) (Increase) in inventory 

(Toename) / afname in handels- (Increase) / decrease in trade 

en ander debiteure (25 800 553) 52 735 179) (23 284 161) 53 361 819) and other receivables 

(Toename) / afname in Safex (Increase) / decrease in Safex 

marge deposito 1 400 271) (4 262 055) 1 400 271) (4 262 055) margin deposit 

(Toename) / afname in afgeleide (Increase) / decrease in 

finansiële instrumente (31 158 990) (3 824 950) (31 158 990) (3 824 950) derivative financial instruments 

(Afname) / in handels- en (Decrease) in trade and 

ander krediteure 5 420 736) (39 068 582) 5 539 812) (39 547 786) other payables 

Toename in voorsienings Increase in provisions 

vir werknemervoordele 1 341 221) 2 313 251) 1 341 221) 2 313 251) for employee benefits 

25.2 Dividende betaal 9 441 842) 5 901 152) 9 441 842) 5 901 152) 25.2 Dividends paid 

25.3 Belasting betaal (12 867 400) (18 943 375) (12 695 755) (18 859 401) 25.3 Tax paid 

Onbetaalde bedrae begin van jaar 856 901) (138 164) 1 008 413) (54 190) Unpaid amounts at beginning of year 

Belasting in inkomstestaat gehef (14 269 880) (17 948 310) (14 244 117) (17 796 798) Tax charged to income statement 

Onbetaalde bedrae einde van jaar 545 579) (856 901) 539 949) (1 008 413) Unpaid amounts at end of year 

25.4 Aankoop van eiendom, 25.4 Purchase of property, 

aanleg en toerusting 21 392 484) 14 218 672) 22 271 142) 12 276 053) plant and equipment 

Grond, geboue en graansilo’s 17 778 110) 5 609 191) 18 660 682) 3 799 321) Land, buildings and grain silo’s 

Rekenaartoerusting 689 544) 2 462 971) 685 630) 2 452 953) Computer equipment 

Masjinerie en toerusting 1 602 011) 1 493 752) 1 602 011) 1 371 022) Machinery and equipment 

Voertuie 1 322 819) 4 652 758) 1 322 819) 4 652 757) Vehicles 

25.5 Opbrengs met verkoop van 25.5 Proceeds on disposal of 

eiendom, aanleg en toerusting 5 185 874) 5 942 312) 5 058 174) 5 842 712) property, plant and equipment 

Boekwaarde 2 508 804) 1 631 503) 2 455 273) 1 592 050) Book value 

Wins met verkoop 2 677 070) 4 310 809) 2 602 901) 4 250 662) Profit on disposal 

47

2007 




NOTES 





2007 2006 2007 2006 

R R R R 

25. Aantekening tot die kontant- 25. Notes to the cash flow statement 

vloeistaat (vervolg) (continued) 

25.6 Verkoop / (verkryging) van 25.6 Proceeds / (acquisition) 

beleggings 405 146 67 264 515) 2 177 928 68 079 892) of investments 

Ledefondse 26 334 (23 947) 26 334 (23 947) Members’ funds 

Geassosieerde ondernemings — (815 337) — 40) Associated companies 

Filiale — (254 802) 1 772 749 (254 802) Subsidiaries 

Aandele 378 812 68 358 601) 378 845 68 358 601) Shares 

26. Voorwaardelike aanspreeklikhede 

26. Contingencies 

Waarborge uitgereik 4 269 505 3 489 505) 4 269 505 3 489 505) Guarantees issued 

Waarborge is namens die maatskappy Guarantees were issued on behalf 

uitgereik aan die Registrateur van of the company to the Registrar of 

Versekeringswese en Eskom the Insurance Industry and Eskom 

27. Verpligtinge 27. Commitments 

Verpligtinge vir kapitale besteding 10 615 718 12 950 200) 10 357 718 12 950 200) Capital expenditure 

Gekontrakteer 2 563 982 —) 2 563 982 —) Contracted 

Goedgekeur, maar nie gekontrakteer 8 051 736 12 950 200) 7 793 736 12 950 200) Approved, but not contracted 

Die kapitale besteding sal uit eie The capital expenditure will 

fondse finansier word be financed from own funds 

Bedryfshuur verpligtinge Operating lease commitments 

Die toekomstige bedryfshuurbetalings The future aggreate lease payments 

onder nie-kanselleerbare kontrakte payable under non-cancellable 

beloop die volgende: operating leases are as follows: 

Nie later as 1 jaar 658 855 666 872) 647 539 666 872) Not later than 1 year 

Later as 1 jaar maar nie later as 5 jaar nie 1 186 188 1 502 679) 1 140 924 1 502 679) Later than 1 year but not later than 5 years 

Later as 5 jaar 18 570 952) 18 570 952) Later than 5 years 

28. Nabalansstaat gebeure 28. Events after the balance sheet date 

Geen wesenlike gebeure het na- No significant post-balance 

balansstaatdatum plaasgevind wat sheet events, which justify 

vermelding verdien nie. disclosure have occurred. 

29. Vergelykende syfers 29. Comparative figures 

Waar nodig is vergelykende syfers Where necessary comparative 

aangepas om ooreen te stem met figures have been adjusted 

veranderinge in die aanbieding to conform with changes in 

in die huidige jaar. presentation in the current year. 


Die Groep word beheer deur Oos The Group is controlled by Oos 

Vrystaat Kaap Beherend Beperk, Vrystaat Kaap Holdings Limited, 

wat 51% van die maatskappy se which owns 51% of the comaandele 

besit. Die oorblywende pany’s shares. The remaining 

49% van die aandele word wyd- 49% of the shares are widely 

verspreid gehou. held. 

Die volgende transaksies was The following transactions were 

aangegaan met verwante party: carried out with related parties: 

i) Verkope van goedere en dienste — i) Sales of goods and services — 

Filiale 75 754 042 48 258 605 Subsidiaries 

ii) Aankope van goedere en dienste — ii) Purchase of goods and services — 

Filiale 69 425 186 093 Subsidiaries 

48

2007 




NOTES 





2007 2006 2007 2006 

R R R R 



iii) Jaareindsaldo’s voortspruitend iii) Year-end balances arising 

uit verkope en aankope van from sales / purchases of 

goedere en dienste goods and services 

Ontvangbaar van filiale 2 618 969) 4 435 104) Receivables from subsidiaries 

Betaalbaar aan filiale —) —) 

2 618 969) 4 435 104) 

Payables to subsidiaries 

iv) Lenings aan direkteure en iv) Loans to directors and executive 

hoofbestuur (insluitend hul gesinne) management (including their families) 

Begin van jaar 15 567 801) 16 694 722) 15 567 801) 16 694 722) Beginning of the year 

Lenings toegestaan gedurende die jaar 17 293 366) 22 716 483) 17 293 366) 22 716 483) Loans advanced during the year 

Terugbetalings van lenings ontvang (15 071 760) (25 521 861) (15 071 760) (25 521 861) Loans repayments received 

Rente gehef 1 044 826) 1 698 108) 1 044 826) 1 698 108) Interest charged 

Rente ontvang (1 321) (19 651) (1 321) (19 651) Interest received 

Einde van jaar 18 832 912) 15 567 801) 18 832 912) 15 567 801) End of the year 

Vir vergoeding en ander transaksies For remuneration and other transmet 

direkteure en hoofbestuur verwys actions with directors and exena 

die Direkteursverslag en aanteke- cutive management refer to the 

ning 20 Directors’ Report and note 20 

v) Lenings aan geassosieerdes v) Loans to associates 

Begin van jaar 7 000 364) 12 659 381) Beginning of the year 

Lenings toegestaan gedurende die jaar —) —) Loans advanced during the year 

Terugbetalings van lenings ontvang (864 960) (5 659 017) Loans repayments received 

Rente gehef —)) —) Interest charged 

Rente ontvang —)) —) Interest received 

Einde van jaar 6 135 404) 7 000 364) End of the year 

vi) Lenings aan verwante partye: vi) Loans to related parties: 

Filiale Subsidiaries 

Begin van jaar 16 741 813) 16 478 305) Beginning of the year 

Lenings toegestaan gedurende die jaar —) 1 264 720) Loans advanced during the year 

Terugbetalings van lenings ontvang (2 416 380) (1 001 212) Loans repayments received 

Rente gehef —) —) Interest charged 

Rente ontvang —) —) Interest received 

Einde van jaar 14 325 433) 16 741 813) End of the year 

vii) Dividende ontvang vii) Dividends received 

Geassosieerdes 981 785) 981 840) Associates 

Filiale 43 662) 78 688) Subsidiaries 

49 

1 025 447) 1 060 528) 

Al bogenoemde transaksies het All transactions above were concluded 

plaasgevind teen markverwante pryse at market related prices 

31. Ander inkomste bestaan uit 31. Other income consists 

die volgende : of the following : 

Herwaardasie aandele: billike waarde 2 565 614) —) 2 565 614) —) Fair value adjusment: 

Huur ontvang eiendomme 1 525 921) 1 603 587) 1 525 921) 1 595 477) Rental received properties 

Kommissie ontvang 2 671 584) 2 964 290) 2 671 584) 2 193 264) Commission received 

Wins met verkoop van bates 2 903 388) 4 370 861) 2 775 689) 4 283 291) Profit on sale of assets 

Diverse ander inkomste 7 006 346) 6 769 279) 8 031 792) 7 662 294) Sundry other income 

16 672 853) 15 708 017) 17 570 600) 15 734 326)

2007 




NOTES 





2007 2006 2007 2006 

R R R R 

32. Administratiewe uitgawes 32. Administrative expenses 

bestaan uit die volgende: consist of the following: 

Bankkoste 975 595 912 352 903 355 833 723 Bank charges 

Datalyne 1 169 707 1 209 908 1 169 707 1 209 908 Data lines 

Drukwerk en skryfbehoeftes 757 993 759 406 752 756 749 307 Printing and stationary 

Eiendomsbelasting 1 164 360 1 078 006 1 164 360 1 078 006 Property rates and taxes 

Elektrisiteit 3 996 829 3 722 639 3 518 031 3 272 124 Electricity 

Huur betaal 706 331 756 547 771 442 827 840 Rental paid 

Rekenaarpapier 990 998 901 629 992 996 901 629 Computer stationary 

Slegte skuld 3 803 363 50 555 3 764 328 50 555 Bad debt 

Telefoon 3 083 411 3 192 840 3 026 125 3 101 604 Telephone 

Verbruiksmateriaal 907 837 967 204 691 501 813 543 Consumables 

Diverse administratiewe uitgawes 8 285 737 8 616 454 7 215 916 7 672 271 Sundry administrative expenses 

25 842 161 22 167 540 23 970 517 20 510 510 

33. Ander uitgawes bestaan 33. Other expenses consist 

uit die volgende: of the following: 

Advertensies 1 159 412 1 052 496 1 152 605 1 041 067 Advertisements 

Direkteursvergoeding: nie-uitvoerend 1 453 280 1 635 316 1 452 030 1 635 316 Directors’ remuneration : non executive 

Drogingskoste 1 104 814 380 170 1 104 814 370 287 Drying costs 

Instandhouding 10 647 629 10 681 039 10 374 586 10 536 015 Maintenance 

Personeelkoste 86 944 867 81 361 073 84 003 972 78 846 673 Personnel costs 

Reiskoste en vervoer 10 743 109 12 078 061 8 233 630 9 924 830 Travel and transport 

Waardedaling van debiteure 971 674 832 462 932 639 836 483 Impairment of debtors 

Versekering 4 190 985 4 108 080 4 001 985 4 051 809 Insurance 

Waardevermindering 9 045 473 8 030 436 8 490 293 7 452 124 Depreciation 

Diverse ander uitgawes 2 203 362 863 482 1 512 524 588 400 

128 464 605 121 022 615 121 259 078 115 283 004 

Sundry other expenses 

34. Finansieringskoste 34. Finance cost 

Rente betaal: Interest paid: 

Rente op bankoortrekking 8 488 854 6 857 166 8 481 059 6 835 025 Interest on bank overdraft 

Rente op Landbankfasiliteite 5 441 347 7 138 803 5 441 347 7 138 803 Interest on Landbank facilities 

Rente op aandeelhouerslenings 4 021 085 3 529 350 4 021 085 3 529 350 Interest on shareholders’ loans 

Rente ander 417 498 773 936 417 498 773 936 Interest other 

18 368 784 18 299 255 18 360 989 18 277 114 

Rente ontvang 1 075 828 1 070 665 1 075 828 1 066 743 Interest received 

Netto finansieringskoste 17 292 956 17 228 590 17 285 161 17 210 371 Net finance cost 

Vergelykende syfer vir rente Comparative figure for interest 

betaal is soos volg hersaamgestel: paid is reclassified as follows: 

Soos getoon in die finansiële As presented in the financial 

state op 28 Februarie 2006 14 769 905 14 747 764 statements at 28 February 2006 

Rente op aandeelhouerslenings Interest on shareholders’ loans 

(voorheen direk in behoue (previously presented directly 

inkomste getoon) 3 529 350 3 529 350 in retained income) 

Vergelykende syfer soos nou getoon 18 299 255 18 277 114 As currently presented 

50

2007 



BELEGGINGSKEDULE BELEGGINGSKEDULE — — MAATSKAPPY 

MAATSKAPPY 

28 februarie 2007 

Aantal aandele 

Number of 

2007 2006 

shares R R 

Beleggings in geassosieerdes / Investments in associates 11 772 671 11 772 671 

CMW Operations (Edms) Beperk / (Pty) Limited 11 772 11 772 611 11 772 611 

Orange River Popcorn (Edms) Beperk / (Pty) Limited 60 60 60 

Finansiële bates beskikbaar vir verkoop / 

Available-for-sale investments 2 666 989 480 220 

Agrinet Beperk / Limited 1 921 918 1 900 165 13 937 

BKB Beperk / Limited 100 4 300 561 

Clover Beherend Beperk / Limited 113 396 111 

Graan Silo Industrie Beperk / Limited 6 432 6 432 6 432 

GWK Beperk / Limited 348 348 348 

JSE Beperk / JSE Limited 10 000 560 000 — 

Klein Karoo Landboukoöperasie Beperk / Limited 200 400 400 

New Holland Beperk / Limited — — 1 

Oos Kaap Landboukoöperasie Beperk / Limited 1 100 1 100 1 

Sentra Beleggings Beperk / Limited — — 381 788 

Senwes Beperk / Limited 7 253 29 012 1 

Senwesbel Beperk / Limited 11 122 25 581 1 

Suidwes Beherend Beperk / Limited 32 038 33 038 31 835 

Suidwes Beleggings Beperk / Limited 21 359 21 359 21 224 

Verbruikers-Groothandel Beperk / Limited 40 429 80 858 22 080 

Vrystaat Koöperasie Beperk / Limited 5 000 5 000 1 500 

Totale ander beleggings / Total other investments 14 439 660 12 252 891 

Ledefondse / Members’ funds 83 174 109 508 

GWK Beperk/ Limited 15 733 15 176 

Vrystaat Koöperasie Beperk/ Limited 67 441 94 332 

SCHEDULE SCHEDULE OF OF OF INVESTMENTS INVESTMENTS — — GROUP 

GROUP 

28 February 2007 

Beleggings in geassosieerdes / Investments in associates 11 772 671 11 772 671 

CMW Operations (Edms) Beperk / (Pty) Limited 11 772 11 772 611 11 772 611 

Orange River Popcorn (Edms) Beperk / (Pty) Limited 

Finansiële bates beskikbaar vir verkoop / 

60 60 60 

Available-for-sale investments 2 667 389 480 620 

Agrinet Beperk / Limited 1 921 918 1 900 165 13 937 

BKB Beperk / Limited 100 4 300 561 

Clover Beherend Beperk / Limited 111 396 111 

Graan Silo Industrie Beperk / Limited 6 432 6 432 6 432 

GWK Beperk / Limited 348 348 348 

JSE Beperk / JSE Limited 10 000 560 000 — 

Klein Karoo Landboukoöperasie Beperk / Limited 400 800 800 

New Holland Beperk / Limited — — 1 

Oos Kaap Landboukoöperasie Beperk / Limited 1 100 1 100 1 

Sentra Beleggings Beperk / Limited — — 381 788 

Senwes Beperk / Limited 7 253 29 012 1 

Senwesbel Beperk / Limited 11 122 25 581 1 

Suidwes Beherend Beperk / Limited 32 038 32 038 31 835 

Suidwes Beleggings Beperk / Limited 21 359 21 359 21 224 

Verbruikers-Groothandel Beperk / Limited 40 429 80 858 22 080 

Vrystaat Koöperasie Beperk / Limited 5 000 5 000 1 500 

Totale ander beleggings / Total other investments 14 440 060 12 253 291 

Ledefondse / Members’ funds 83 174 109 508 

GWK Beperk / Limited 15 733 15 176 

Vrystaat Koöperasie Beperk / Limited 67 441 94 332 

51

2007 


OOS VRYSTAAT KAAP BEHEREND BEPERK / HOLDINGS LIMITED 

Registrasie nommer / Registration number: 1999/004070/06 

2007 


MAATSKAPPY INLIGTING • COMPANY INFORMATION 

GEREGISTREERDE ADRES / REGISTERED ADDRESS 

Dan Pienaarstraat 19 Dan Pienaar Street, Ladybrand 9745 

POSADRES / POSTAL ADDRESS 

Posbus 96 / PO Box 96, Ladybrand 9745 

OUDITEURE / AUDITORS 

PricewaterhouseCoopers Ing / Inc , Bloemfontein 

AANDEELOORDRAGSEKRETARISSE / SHARE TRANSFER SECRETARIES 

Du Toit Louw Botha Ing / Inc, Ficksburg 

BANKIERS / BANKERS 

ABSA BANK, Bloemfontein 

INHOUD BLADSY/ PAGE CONTENTS 

Verklaring van verantwoordelikheid Statement of directors’ 

deur die direksie 53 responsibility 

Opsommende Finansiële Jaarstate Abridged Annual Financial Statements 

Verslag van die onafhanklike ouditeur 54 Independent auditor’s report 

Direkteursverslag 55 Directors’ report 

Balansstaat 59 Balance sheet 

Inkomstestaat 60 Income statement 

Staat van verandering in ekwiteit 61 Statement of changes in equity 

Kontantvloeistaat 62 Cash flow statement 

52

VERKLARING VAN 

VERANTWOORDELIKHEDE 

DEUR DIE DIREKSIE 

EN SERTIFIKAAT VAN DIE 

MAATSKAPPY SEKRETARIS 

Die direkteure is verantwoordelik vir die instandhouding van 

toepaslike rekeningkundige rekords en die voorbereiding en 

integriteit van die finansiële jaarstate insluitende verwante 

inligting. Die ouditeure is verantwoordelik om oor die redelike 

weergawe van die finansiële jaarstate verslag te doen. Die 

finansiële jaarstate is opgestel in ooreenstemming met 

Standpunte van Algemene Aanvaarde Rekeningkundige 

Praktyke in Suid-Afrika en op die wyse soos vereis deur die 

Suid-Afrikaanse Maatskappywet 1973. 

Die direkteure is ook verantwoordelik vir die maatskappy se 

stelsel van interne finansiële beheer. Dit is ontwerp om redelike, 

maar nie absolute gerustelling nie, te verskaf ten opsigte van 

die betroubaarheid van die finansiële jaarstate, toepaslike 

beskerming, beheer en instandhouding van bates te verseker 

en om wanvoorstelling en verliese te vermy en op te spoor. 

Niks het onder die direkteure se aandag gekom wat aandui dat 

daar ‘n wesenlike ineenstorting in die funksionering van hierdie 

beheermaatreëls, prosedures en stelsels gedurende die jaar 

was nie. 

Die lopendesaakgrondslag is gebruik by die opstel van die 

finansiële state. Die direkteure het rede om te glo dat die 

maatskappy, gebaseer op vooruitskattings en beskikbare 

kontantbronne, ‘n lopende saak in die nabye toekoms sal wees. 

Die finansiële jaarstate is geouditeer deur die onafhanklike 

ouditeursfirma, PricewaterhouseCoopers Ingelyf wat 

onbeperkte toegang gegee is tot alle finansiële rekords en 

verwante data, met inbegrip van notules van alle aandeelhouersvergaderings, 

die direksie en direksiekomitees. Die 

direkteure meen dat alle verklarings wat gedurende hulle oudit 

aan die onafhanklike ouditeure gemaak is geldig en toepaslik 

was. Die ouditeursverslag van PricewaterhouseCoopers Ing 

word as deel van die finansiële jaarstate aangebied. 



22 Mei 2007 

SERTIFIKAAT VAN MAATSKAPPYSEKRETARIS 

Na my mening, as maatskappysekretaris, bevestig ek ingevolge 

die Maatskappywet, 1973, dat vir die jaar geëindig 28 Februarie 

2007, die maatskappy alle opgawes soos van ‘n publieke 

maatskappy vereis, by die Registrateur van Maatskappye 

ingedien het en dat alle sodanige opgawes waar, korrek en op 

datum is. 

E NEL 

Sekretaris 

22 Mei 2007 

2007 



53 

STATEMENT OF 

DIRECTORS’ RESPONSIBILITIES 

AND CERTIFICATE BY 

THE COMPANY 

SECRETARY 

The directors are responsible for the maintenance of adequate 

accounting records and the preparation and integrity of the financial 

statements and related information. The auditors are 

responsible to report on the fair presentation of the financial 

statements. The financial statements have been prepared in 


Accounting Practice and in the manner required by the Companies 

Act, 1973, in South Africa. 

The directors are also responsible for the company’s system 

of internal financial control. These are designed to provide reasonable, 

but not absolute, assurance as to the reliability of the 

financial statements and to adequately safeguard, verify and 

maintain accountability of assets, and to prevent and detect 

misstatement and loss. Nothing has come to the attention of 

the directors to indicate that any material breakdown in the 

functioning of these controls, procedures and systems has 

occurred during the year under review. 

The financial statements have been prepared on the going 

concern basis, since the directors have every reason to believe 

that the company has adequate resources in place to continue 

in operation for the foreseeable future. 

The annual financial statements have been audited by the independent 

accounting firm PricewaterhouseCoopers Inc, which 

was given unrestricted access to all financial records and related 

data, including minutes of all meetings of shareholders, 

the board of directors and committees of the board. The directors 

believe that all representations made to the independent 

auditors during their audit were valid and appropriated. 

PricewaterhouseCoopers Inc’s audit report is presented as 

part of the annual financial statements. 



22 May 2007 

CERTIFICATE BY COMPANY SECRETARY 

In my opinion as company secretary, I hereby confirm, in terms 

of the Companies Act, 1973, that for the year ended 28 February 

2007, the company has lodged with the Registrar of Companies 

all such returns as are required of a public company in 

terms of this Act and that all such returns are true, correct and 

up to date. 

E NEL 

Secretary 

22 May 2007

VER VERSL VER SL SLAG SL AG 

VAN VAN DIE DIE ONAFHANKLIKE 

ONAFHANKLIKE 

OUDITEUR OUDITEUR AAN AAN DIE DIE LEDE LEDE VAN 

VAN 


K AAP 

BEHEREND BEHEREND BPK 

BPK 

Die meegaande opsomming van Oos Vrystaat Kaap Beherend 

Beperk se groep finansiële state soos uiteengesit op bladsye 

55 tot 62 is saamgestel uit die jaarlikse groep finansiële state 

van Oos Vrystaat Kaap Beherend Beperk vir die jaar geëindig 28 

Februarie 2007. Die opgesomde groep finansiële state is die 

verantwoordelikheid van die groep se direkteure. Ons 

verantwoordelikheid is om ‘n mening uit te spreek of die 

opgesomde groep finansiële state in alle wesenlike opsigte 

ooreenstem met die Groep se jaarlikse finansiële state waaruit 

dit saamgestel is. 

Ons het die jaarlikse groep finansiële state van Oos Vrystaat 

Kaap Beherend Beperk vir die jaar geëindig 28 Februarie 2007 

geouditeer waaruit die opgesomde groep finansiële state 

saamgestel is, ooreenkomstig die standpunte van “International 

Standards on Auditing”. Ons het in ons verslag gedateer 

4 Junie 2007 ‘n ongekwalifiseerde mening uitgespreek oor die 

jaarlikse groep finansiële state wat as basis gebruik is vir die 

opstel van die opsommende groep finansiële state. 

Na ons mening stem die meegaande opsommende groep 

finansiële state in alle wesenlike opsigte ooreen met die 

jaarlikse groep finansiële state waaruit dit saamgestel is. 

Om ‘n beter begrip te verkry van die omvang van ons oudit van 

Oos Vrystaat Kaap Beherend Beperk se finansiële posisie en 

die resultate van sy bedrywighede en kontantvloei vir die jaar 

geëindig 28 Februarie 2007, moet die opsommende groep 

finansiële state saamgelees word met ons ouditverslag en die 

jaarlikse groep finansiële state waaruit die opsommende groep 

finansiële state saamgestel is. 

2007 


54 

INDEPENDENT 

INDEPENDENT 

AUDITOR’S AUDITOR’S REPORT REPORT TO 

TO 

THE THE MEMBERS MEMBERS OF 

OF 


K AAP 

HHOOLDINGS LDINGS L LLTD 

L TD 

The abridged group financial statements of Oos Vrystaat Kaap 

Holdings Limited set out on pages 55 to 62 have been derived 

from the group annual financial statements of Oos Vrystaat 

Kaap Holdings Limited for the year ended 28 February 2007. 

The abridged group financial statements are the responsibility 

of the company’s directors. Our responsibility is to express an 

opinion on whether the abridged group financial statements 

are consistent in all material respects with the groupannual 

financial statements from which they were derived. 

We have audited the group annual financial statements of Oos 

Vrystaat Kaap Holdings Limited for the year ended 28 February 

2007 from which the abridged group financial statements were 

derived, in accordance with International Standards on Auditing. 

In our report dated 4 June 2007, we expressed an unqualified 

opinion on the group annual financial statements from which 

the abridged group financial statements were derived. 

In our opinion, the abridged group financial statements are 

consistent, in all material respects, with the group annual 

financial statements from which they were derived. 

For a better understanding of Oos Vrystaat Kaap Holdings 

Limited’s financial position, its financial performance and cash 

flows for the period, and of the scope of our audit, the abridged 

group financial statements should be read in conjunction with 

the group annual financial statements from which the abridged 

group financial statements were derived and our audit report 

thereon. 

PricewaterhouseCoopers Ing / Inc 

Direkteur / Director : DA Foster 

BLOEMFONTEIN GEREGISTREERDE OUDITEUR / REGISTERED AUDITOR 4 JUNIE / JUNE 2007

2007 



DIREKTEUR 




Die direkteure bied hul jaarverslag, wat deel is van die maatskappy en 

groep se geouditeerde finansiële state, vir die jaar geëindig 28 Februarie 

2007 aan. 

1. Aard van besigheid 

Die maatskappy se vernaamste bedrywighede sentreer om ‘n 

belegging van 51% in die aandelekapitaal van die 

bedryfsmaatskappy, Oos Vrystaat Kaap Bedryf Beperk (OVK), 

wat op sy beurt die ontvangste, verwerking en bemarking van 

landbouprodukte en die verskaffing en die finansiering van 

boerderybenodigdhede, graan en dienste aan sy kliëntebasis lewer. 

2. Resultate 

2.1 Finansiële resultate 

U word verwys na die opsommende finansiële resultate van 

die maatskappy, wat vanaf bladsye 59 tot 62 uiteengesit word. 

2.2 Inkomste 

55 

The directors present their annual report, which forms part of the 

audited financial statements of the company for the year ended 28 

February 2007. 

1. Nature of business 

The company’s primary operations centers on an investment of 

51% of the share capital of the operational company, Oos Vrystaat 

Kaap Operations Limited (OVK), which in turn centers on the receipt, 

processing and marketing of agricultural products and the 

provision and financing of agricultural requisites and services to 

it’s client basis. 

2. Results 

2.1 Financial results 

You are referred to the abridged financial results of the company, 

which are set out from pages 59 to 62. 

2.2 Revenue 



2007 2006 2007 2006 


motors en meganisasie 885 711) 691 260) — — and mechanisation 

Graanhantering en -bemarking 510 101) 299 824) — — Grain handling and marketing 

Lewende hawe 75 099) 47 821) — — Livestock 

Nywerhede 42 710) 56 754) — — Industries 

Versekering 45 890) 40 525) — — Insurance 

Hoofkantoor 365) 26) — — Head office 

Totale inkomste 1 559 876) 1 136 210) — — Total revenue 

2.3 Segmentontleding van 2.3 Segment reporting of profit 

wins voor belasting before taxation 


motors en meganisasie 20 566) 10 228) — — and mechanisation 

Graanhantering en -bemarking 22 289) 26 202) — — Grain handling and marketing 

Lewende hawe 595) (993) — — Livestock 

Nywerhede 2 956) 3 676) — — Industries 

Kliëntefinansiering 1 983) 5 483) — — Client financing 

Versekering 1 877) 1 412) — — Insurance 

Beleggings 3 102) 67 925) 4 815 3 010 Investments 

Hoofkantoor (788) (725) — — Head office 

Wins voor belasting 52 580) 113 208) 4 815 3 010 Profit before tax 

3. Aandelekapitaal 

Sedert inlywing bestaan die gemagtigde aandelekapitaal van die 

maatskappy uit 30 096 893 gewone pariwaarde aandele van R1 

elk, waarvan 30 095 854 gewone aandele teen pari uitgereik is en 

uit 21 570 810 omskepbare aflosbare pariwaarde voorkeuraandele 

van 1 sent elk waarvan 8 337 771 nog in uitreiking is. 

Die aflosbaarheid van die voorkeuraandele, is soos uiteengesit in 

aantekening 14 van die finansiële state, onlosmaaklik gekoppel aan 

die teugbetaling van die aandeelhouerslening B en word as deel 

van voorkeuraandeelhouerslenings uiteengesit. 

Gedurende die jaar is 1 740 185 voorkeuraandele afgelos. 

3. Share capital 

Since incorporation, the authorised share capital of the company 

consists of 30 096 893 ordinary par value shares of R1 each, of 

which 30 095 854 ordinary shares have been issued at par value 

and of 21 570 810 convertible, redeemable par value preference 

shares of 1 cent each of which 8 337 771 shares are in issuance. 

The redemption of preference shares is, as per note 14 of the 

financial statements, irrevocably linked to the repayment of preference 

shareholders’ loan B and therefore the preference shares 

are shown as part of the preference shareholders’ loans. 

During the year 1 740 185 preference shares were redeemed.

2007 



DIREKTEUR 




4. Direkteure, uitvoerende bestuur en sekretaris 

Die huidige direkteure, uitvoerende bestuur en sekretaris 

is: 

Direkteure / Directors 

Voorsitter / Chairman HW Botha 

Ondervoorsitter / Vice chairman MJ Greyling 

Besturende direkteur / Managing director G van Niekerk 

DCG Holmes 

JC van den Berg 

BP Erasmus 

HGN Scheepers 

JB Scholtz 

GF Steytler 

T Erasmus 

JD le Roux 

FP Nel 

AH Pienaar 

L Steytler 

JJB van Niekerk 

WA Zwiegers 

Uitvoerende bestuur / Executive management 

Hoofbestuurders / General managers PB Dippenaar 

S Oberholzer 

AP van Zyl 

Assistent hoofbestuurder / 

Assistant general manager E Nel 

Sekretaris / Secretary E Nel 

5. Dividende 

Die direkteure stel ‘n dividend voor van 15 sent (2006: 11 

sent) per gewone aandeel wat in totaal R4 514 378 (2006: 

R3 310 544) bedra en ‘n spesiale dividend voor van 0 sent 

(2006: 5 sent) per gewone aandeel wat in totaal R0 (2006: 

R1 504 793) bedra wat aan aandeelhouers geregistreer op 

28 Februarie 2007, betaal sal word uit winste van die huidige 

jaar. Geen voorkeurdividend is vir die jaar verklaar of betaal 

nie, maar wel rente teen 8% per jaar (2006: 7%) wat in 

totaal R1 141 936 (2006: R1 029 966) bedra op aandeelhouerslening 

B, wat onlosmaaklik gekoppel is aan 

voorkeuraandele, asook op aandeelhouerslening D. 

6. Houermaatskappy 

Die maatskappy het geen houermaatskappy nie. 

7. Belange in filiale 

Die maatskappy besit ‘n belang, direk of indirek, van meer 

as 50% in die volgende filiale: 

56 

4. Directors, executive management and secretary 

The present directors, executive management and secretary 

of the company are: 

DAGBESTUUR/ OUDITKOMITEE/ VERGOEDINGSKOMITEE/ 

MANAGEMENT AUDIT REMUNERATION 

COMMITTEE COMMITTEE COMMITTEE 

❖ 

❖ 

❖ 

❖ 

❖ 

❖ 

❖ 

❖ 

❖ 

Kliëntefinansiering, menslike hulpbronne, versekering, 

administrasie, interne regsdienste en skakeling 

Client financing, human resources, insurance, administration, 

internal legal services and public relations 

Graan en nywerhede 

Grain and industries 

Handel, meganisasie en motor agentskappe 

Trade, mechanisation and motor dealerships 

Finansies, inligtingstelsels en sekretariaat 

Finance, information systems and secretariat 

5. Dividends 

The directors recommend a dividend of 15 cent (2006: 10 

cent) per ordinary share amounting to a total of R4 514 378 

(2006: R3 310 544) as well as a special dividend of 0 cent 

(2006: 5 cent) per share, amounting to R0 (2006: 

R1 504 793) to be distributed to shareholders registered 

on 28 February 2007, from the current year’s profit. No preference 

dividends are declared or paid for the year. However, 

interest of 8% per annum (2006: 7%) amounting to a 

total of R1 141 936 (2006: R1 029 966) on the shareholders’ 

loan B, which is irrevocably linked to the preference 

shares, as well as shareholders’ loan D, was paid. 

6. Holding company 

The company has no holding company. 

7. Interest in subsidiaries 

The company has an interest, directly or indirectly, of more 

than 50% in the following subsidiaries: 

❖ 

❖ 

❖ 

❖ 

❖

2007 



DIREKTEUR 




Oos Vrystaat Kaap Bedryf Bpk / Operations Ltd 

Gewone aandele / Ordinary shares 

Aflosbare voorkeuraandele / Redeemable preference shares 

Oos Kaap Boerdery & Graanhandelaars (Edms) Bpk / (Pty) Ltd 

Alfalfa Produkte (Edms) Bpk / (Pty) Ltd 

Gariep Organic Meat Processors (Edms) Bpk / (Pty) Ltd 

Belhope Nywerhede (Edms) Bpk / (Pty) Ltd 

OVK Rekenaardienste (Edms) Bpk / (Pty) Ltd 

Al die filiale is geïnkorporeer in Suid-Afrika 

8. Beleggings in geassosieerde maatskappye 

Die maatskappy besit ‘n indirekte belang in die volgende 

geassosieerde maatskappye: 

CMW Operations (Edms) Bpk 

Die maatskappy tree op as makelaars in wol, sybokhaar en 

lewende hawe, en 34% van die maatskappy se ekwiteitsaandele, 

bestaande uit 11 772 aflosbare, na keuse omskepbare 

voorkeuraandele teen R0,01 elk en teen ‘n premie van 

R999,99 per aandeel, word deur OVK gehou en die belang 

is op 30 Junie 2002 verkry. 

CMW Operations (Edms) Bpk se jaareinde is 30 Junie. 

Geen klandisiewaarde het ontstaan met die verkryging van 

die belang in die voorkeuraandele van die geassosieerde 

maatskappy nie. 

Die voorkeuraandeelhouers is geregtig op ‘n dividend van 

8,3% per jaar, totdat die maatskappy vir drie agtereenvolgende 

jare ‘n gemiddelde netto wins, voor belasting en na 

rente, van meer as 11,85% op die netto batewaarde van die 

maatskappy, plus die waarde van die voorkeuraandele 

uitgereik aan OVK, bereik waarna die voorkeuraandele óf 

afgelos word óf omskep word in gewone aandele. Die dividend 

is op ‘n pro-rata grondslag in die finansiële state 

voorsien. 

Orange River Popcorn (Edms) Bpk 

Die maatskappy tree op in die verwerking, bemarking en 

die verspreiding van springmielies. Op 30 Junie 2004 is 

50% van die maatskappy se ekwiteitsaandele deur OVK 

teen R1 elk bekom. Die Groep het geen effektiewe beheer 

oor die geassosieerde maatskappy nie. Orange River Popcorn 

(Edms) Bpk se jaareinde is 28 Februarie. 

9. Direkteure en hoofbestuur se belange 

Die belange op jaareinde van die direkteure en hoofbestuur 

in die getal uitgereikte aandele van die maatskappy word 

hieronder uiteengesit: 

57 

2007 2006 

% BELANG STATUS % INTEREST STATUS 

51 Aktief 51 Active 



— Dormant 100 Active 


— Verkoop 100 Active 


All subsidiaries are incorporated in South Africa 

8. Investments in associated companies 

The company has an indirectly interest in the following associated 

companies: 

CMW Operations (Pty) Ltd 

The company acts mainly as wool, mohair and livestock 

brokers and 34% of the company’s equity shares was acquired 

on 30 June 2002, which consists of 11 772 redeemable 

preference shares of R0,01 each at a premium of 

R999,99 per share. The preference shares are convertible 

by choice. 

The year-end of CMW Operations (Pty) Ltd is 30 June. 

No goodwill existed on acquiring the interest in the preference 

shares of the associated company. 

The preference shareholders are entitled to a dividend of 

8,3% per annum until the company achieved for three consecutive 

years an average net profit, before tax and after 

interest, of more than 11,85% of the net asset value of the 

company plus the value of the preference shares issued to 

OVK. The preference shares will then be redeemed or converted 

to ordinary shares. This dividend is provided for on a 

pro-rata basis in the financial statements. 

Orange River Popcorn (Pty) Ltd 

The company acts mainly in the processing, marketing and 

distribution of popcorn and 50% of the company’s equity 

shares at R1 each were acquired by OVK on 1 July 2004. 

The Group has no effective control over the associated company. 

The year-end of Orange River Popcorn (Pty) Ltd is 28 

February. 

9. Directors’ and executive managements’ interest 

The interests of directors and executive management in the 

number of issued shares of the company at year-end are 

set out below:

2007 



DIREKTEUR 






2007 2006 2007 2006 


Op jaareinde was die volgende bedrae The following are outstanding 

uitstaande tussen die maatskappy en amounts between the company and 

verwante partye: related parties at year-end: 

Ingesluit in handels- en ander Included in trade and other 

debiteure: receivables: 

Nie-uitvoerende direkteure 18 294 14 872 — — Non-executive directors 

Uitvoerende direkteur en Executive director and 

hoofbestuur 540 696 — — executive management 

Ingesluit in aandeelhouerslenings: Included in shareholders’ loans: 

Nie-uitvoerende direkteure 4 405 4 336 971 1 040 Non-executive directors 

Transaksies met verwante partye Transactions with related parties 

Aankope en verkope deur die Purchases and sales by 

maatskappy vanaf en aan: the company from and to: 

Direkteure Directors and 

en hoofbestuur 77 897 68 107 — — executive management 

Aankope vanaf filiale — — — — Purchases from subsidiaries 

Dividende ontvang vanaf filiale — — 4 815 3 010 Dividends received from subsidiaries 

Rente ontvang vanaf filiale — — 1 142 1 030 Interest received from subsidiaries 

Alle transaksies het plaasgevind teen markverwante pryse. 

11. Nabalanssstaat gebeure 

Geen wesenlike nabalansstaat gebeure het plaasgevind nie. 

12.Ouditeure 

PricewaterhouseCoopers Ing sal in die hoedanigheid 

voortgaan ooreenkomstig die bepalings van Artikel 270(2) 

van die Maatskappywet, 1973. 

Die opsommende finansiële state uiteengesit op bladsye 

59 tot 62 was goedgekeur deur die raad van direkteure en 

word namens hulle onderteken deur: 



22 Mei 2007 



GETAL/ GETAL/ GETAL/ GETAL/ 

NUMBER NUMBER NUMBER NUMBER 

2007 2006 2007 2006 

Direk Direct 


Uitvoerende direkteur en hoofbestuur 3 674 2 217 988 — — Executive director and management 

Indirek Indirect 


Uitvoerende direkteur en hoofbestuur — — — — Executive director and management 

Totaal 6 113 180 8 298 985 3 976 122 3 875 217 Total 

58 

All transactions were concluded at market related prices. 

11. Post balance sheet events 

No significant post balance sheet events have occurred. 

12.Auditors 

PricewaterhouseCoopers Inc will continue in office in accordance 

with section 270 (2) of the Companies Act. 

The abridged financial statements set out on pages 59 to 

62 were approved by the board of directors and signed on 

their behalf. 



22 May 2007

2007 



BBAL AL ALANSST AL ANSST ANSSTAA ANSST AA AAT AA T / / B BBAL 

B AL ALANCE AL ANCE SHEET 

SHEET 

OP 28 februarie 2007 / AS AT 28 February 2007 

GROEP/ GROEP/ MAATSKAPPY/ MAATSKAPPY/ 


2007 2006 2007 2006 

R R R R 

BATES ASSETS 

Niebedryfsbates 166 143 339 155 575 791 43 731 641 46 938 451 Non-current assets 

Eiendom, aanleg en toerusting 88 721 472 78 638 209 — —- Property, plant and equipment 

Beleggingseiendom 2 402 248 2 110 620 — —- Investment property 

Konsessieregte — 400 000 — —- Consession rights 

Klandisiewaarde 3 167 522 3 334 256 — —- Goodwill 

Belegging in filiale — —- 43 731 641 46 938 451 Investment in subsidiaries 

Belegging in geassosieerde Investment in 

maatskappye 12 588 063 12 668 304 — — associates 

Finansiële bates beskikbaar Available-for-sale 

vir verkoop 2 667 389 480 620 — — investments 

Ledefondse 83 174 109 508 — — Members’ funds 

Langtermyn huurkope 49 002 619 50 361 472 — — Long-term leases 

Uitgestelde belasting 7 510 852 7 472 802 — — Deferred tax 

Bedryfsbates 470 706 715 393 218 705 — — Current assets 

Voorraad 164 772 034 140 424 730 — — Inventories 

Inkomstebelasting Income tax 

ontvangbaar — 856 901 — — receivable 

Handels- en ander Trade and 

debiteure 269 499 032 246 070 424 — — other receivables 

Produk afgeleide Commodity derivative 

instrumente 34 983 940 3 824 950 — — instruments 

Kontant en kontantekwivalente 157 859 211 166 — — Cash and cash equivalents 

469 412 865 391 388 171 — — 

Niebedryfsbates gehou vir verkoop 1 293 850 1 830 534 — — Non-current assets held for sale 

Totale bates 636 850 054 548 794 496 43 731 641 46 938 451 Total assets 

EKWITEIT EN LASTE EQUITY AND LIABILITIES 

Kapitaal en reserwes toe- Capital and reserves 

skryfbaar aan maatskappy attributable to the 

se aandeelhouers 247 078 419 218 615 758 30 290 466 30 290 466 company’s equity holders 

Aandelekapitaal 30 095 854 30 095 854 30 095 854 30 095 854 Share capital 

Reserwes 216 982 565 188 519 904 194 612 194 612 Reserves 

Minderheidsbelang 29 406 879 29 043 530 — — Minority interest 

Totale ekwiteit 276 485 298 247 659 288 30 290 466 30 290 466 Total equity 

Niebedryfslaste 42 260 824 41 281 615 10 094 610 11 097 818 Non-current liabilities 

Aandeelhouerslenings 42 260 824 41 195 614 10 094 610 11 097 818 Shareholders’loans 

Langtermynlening — 86 001 — — Long-term loan 

Bedryfslaste 318 103 932 259 853 593 3 346 565 5 550 167 Current liabilities 

Handels- en ander krediteure 90 304 485 84 883 749 3 346 565 5 550 167 Trade and other payables 

Werknemervoordele verskuldig 14 844 301 13 503 080 — — Employee benefits accrued 

Inkomstebelasting 545 579 — — — Income tax 

Bankoortrekkings 212 409 567 161 466 764 — — Bank overdrafts 

Totale laste 360 364 756 301 135 208 13 441 175 16 647 985 Total liabilities 

Totale ekwiteit en laste 636 850 054 548 794 496 43 731 641 46 938 451 Total equity and liabilities 

59

2007 



INKO INKOMSTEST 

INKO MSTEST MSTESTAA 

MSTEST AA AAT AA T / / INC INCOOME INC ME ST STAATEMENT 

ST TEMENT 


GROEP/ GROEP/ MAATSKAPPY/ MAATSKAPPY/ 


2007 2006 2007 2006 

R R R R 

Inkomste 1 559 876 888) 1 136 210 366) —) —) Revenue 

Koste van verkope (1 400 654 644) (986 960 388) —) —) Cost of sales 

Bruto wins 159 222 244) 149 249 978) —) —) Gross profit 

Graaninkomste 22 538 931) 7 441 158) —) —) Grain income 

Rente ontvang : Interest received : 

debiteure 32 779 235) 32 278 946) —) —) accounts receivable 

Geagte rente : uitgestelde Notional interest : extended 

betalingsterme op verkope 7 679 387) 5 454 790) —) —) payment terms on sales 

Ander inkomste 16 672 853) 15 708 017) 4 815 337) 3 009 588) Other income 

Wins met verkoop van belegging —) 67 925 238) —) —) Profit on sale of investment 

Billike waarde aanpassing van Fair value adjustment of derivative 

afgeleide instrumente – produsente 61 051 757) 4 701 027) —) —) instruments — producers 

Billike waarde aanpassing van Fair value adjustment of derivative 

afgeleide instrumente – Safex (76 264 323) (6 453 312) —) —) instruments — Safex 

Billike waarde aanpassing Fair value adjustment 

van graanvoorraad 10 756 842) 4 061 932) —) —) of grain inventory 

Administratiewe uitgawes (25 842 161) (22 167 540) —) —) Administrative expenses 

Ander uitgawes (128 464 605) (121 022 615) —) —) Other expenses 

Geagte rente : uitgestelde Notional interest: extended 

betalingsterme op aankope (11 239 033) (8 066 506) —) —) payment terms on purchases 

Ekwiteitswins in geassosieerde Equity profit from 

maatskappye 981 785) 1 325 227) —) —) associated companies 

Bedryfswins voor Operating profit 

finansieringskoste 69 872 912) 130 436 340) 4 815 337) 3 009 588) before finance cost 

Rente ontvang 1 075 828) 1 070 665) 1 141 936) 1 029 966) Interest received 

Rente betaal (18 368 784) (18 299 255) (1 141 936) (1 029 966) Interest paid 

Wins voor belasting 52 579 956) 113 207 750) 4 815 337) 3 009 588) Profit before tax 

Belasting 14 231 830) 18 556 125) —) —) Taxation 


Toeskryfbaar aan: Attributable to: 

Ekwiteitshouers in Equity holders of the 

houermaatskappy 37 984 744) 94 571 089) parent company 

Minderheidsbelang 363 382) 80 536) Minority interest 

38 348 126) 94 651 625) 


Verdienste per aandeel 127.4 314.5 16.0 16.0 Earnings per share 

60

2007 



ST STAA ST AA AAT AA T V VVAN 

V AN VERANDERING VERANDERING VERANDERING IN IN EKWITEIT EKWITEIT / / ST STATEMENT ST TEMENT O OOF 

O F CHANGES CHANGES CHANGES IN IN EQUITY 

EQUITY 


GROEP/GROUP MAATSKAPPY/ 

COMPANY 

R R 

Aandelekapitaal Share capital 




Versekeringsreserwe Insurance reserve 


Nabelaste oordrag van voorsienings 1 200 745) —) After tax transfer from provisions 

Oordrag van behoue inkomste 564 691) —) Transfer from retained income 

Saldo 28 Februarie 2006 1 765 436) —) Balance 28 February 2006 

Oordrag van behoue inkomste 351 930) —) Transfer from retained income 


Kapitaalaflossingsreserwefonds Capital redemption reserve fund 



Oordrag na behoue inkomste (244 085) (124 482) Transfer to retained income 

Saldo 28 Februarie 2007 — —) Balance 28 February 2007 

Billike waarde reserwe Fair value reserve 


Netto billike waarde toegevoeg, Net fair value gains, 

na belasting: net of tax: 

— Belegging-beskikbaar-vir-verkoop (49 935 735) —) — Available-for-sale investment 

— Safex verskansing 1 836 238) —) — Safex hedging 


Billike waarde reserwe — beweging (80 241) —) Fair value reserve — movement 


Minderheidsbelang Minority interest 






Behoue inkomste Retained income 

Saldo 28 Februarie 2005 98 324 896) 70 130) Balance 28 February 2005 


Oordrag na versekeringsreserwe (564 691) —) Transfer to insurance reserve 

Dividende (5 901 152) (3 009 588) Dividend 



Oordrag na versekeringsreserwe (351 930) —) Transfer to insurance reserve 

Oordrag van kapitaalaflossingsreserwefonds 244 085) 124 482) Transfer from capital redemption fund 

Dividende (9 441 842) (4 815 337) Dividend 





61

2007 



KONT KONTANTVLO 

KONT ANTVLO ANTVLOEIST 

ANTVLO EIST EISTAA EIST AA AAT AA T / / C CCASH 

C ASH FLOW FLOW ST STAATEMENT 

ST TEMENT 




2007 2006 2007 2006 

R R R R 


bedryfsaktiwiteite operating activities 

Kontant uit bedrywighede Cash generated from 

voortgebring 3 428 343) 21 949 112) —) —) operations 

Beleggingsinkomste 1 075 828) 1 070 665) 5 957 273) 4 039 554) Investment income 

Rente betaal (18 368 784) (18 299 255) (1 141 936) (1 029 966) Interest paid 

Dividende (9 441 842) (5 901 152) (4 815 337) (3 009 588) Dividends 

Belasting betaal (12 867 400) (18 943 375) —) —) Tax paid 

Netto kontant / (kontanttekort) Net cash (used) / 

voortgebring uit aktiwiteite (36 173 855) (20 124 005) —) —) generated by operating activities 


beleggingsaktiwiteite investing activities 

Aankoop van eiendom, Acquisition of property, 

aanleg en toerusting (21 392 484) (14 218 672) —) —) plant and equipment 

Opbrengs met verkoop van Proceeds on disposal of property, 

eiendom, aanleg en toerusting 5 185 874) 5 942 312) —) —) plant and equipment 

(Verkryging van) / opbrengs (Acquisition of) / proceeds 

met verkoop van beleggings 405 146) 68 334 694) 3 206 810) 944 969) on disposal of investments 

Netto kontant uit / (aangewend Net cash / (used) generated in 

in) beleggingsaktiwiteite (15 801 464) 60 058 334) 3 206 810) 944 969) investing activities 


finansieringsaktiwiteite financing activities 


aandeelhouerslenings 1 065 210) (3 895 258) (3 206 810) (944 969) shareholders’ interests 

Toename / (afname) Increase / (decrease) 

in huurkope (86 001) (86 125) —) —) in hire purchases 

Netto kontant verkry uit / (aange- Net cash generated / (used in) 

wend in) finansieringsaktiwiteite 979 209) (3 981 383) (3 206 810) (944 969) financing activities 


kontant en kontantekwivalente (50 996 110) 35 952 946) —) — cash and cash equivalents 

Beweging in kontant en Movement in cash 

kontantekwivalente and cash equivalents 

Einde van jaar (212 251 708) (161 255 598) —) —) End of year 

Begin van jaar (161 255 598) (197 208 544) —) —) Beginning of year 

Toename / (afname) (50 996 110) 35 952 946) —) —) Increase / (decrease) 

62

JAARVERSLAG annual report - OVK

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?