3ROLWHNQLN - Politeknik metal körük

POLİTEKNİK Grubuna ait ilk şirket 1976 yılında Ankara’da kuruldu. Mühendislik ağırlıklı bu şirket zamanla büyük çaplı 

kompansatörlerin ve elektrostatik filtrelerin imalatına odaklandı. 

Grup 1988’de İstanbul’da endüstriyel tip kompansatörlerin üretimi için ikinci bir şirket kurarak yeni üretim tesisisini açtı. 

2003 yılında ise bir Alman - Türk ortaklığı olan Intermetalflex A.Ş. gruba ait üçüncü şirket olarak esnek metal hortum üretimine 

başladı. 

Halen ilki Ankara’da diğer ikisi İstanbul’da bulunan 3 ayrı üretim tesisinde yıllık 50.000 adedin üzerinde kompansatör ve 

1.200.000 metre esnek metal hortum üreten POLİTEKNİK Şirketler Grubu, kuruluşundan bu yana Türkiye sanayine ve yurt 

dışındaki değişik sektörlere hizmet vermektedir. Modern teknolojiye dayalı dizayn ve imalat yöntemlerini kullanan güçlü mühendislik 

grubu ve eğitimli personeli ile kaliteli, hızlı ve ekonomik çözümler üretmekten gurur duymaktadır. 

Grup halen aşağıdaki sertifikalara sahip bulunmaktadır: 

ISO 9001: 2008 Sertifikası (TÜV SÜD) 

Tip Onay Sertifikası (Bureau Veritas) 

GOST-R Sertifikası (Rusya Federasyonu) 

TSEK Kalite Belgeleri (TSE) 

TSE Kalite Belgeleri (TSE) 

CE Sertifikası - PED 97/23/EC (TÜV SÜD) 

The first of the POLITEKNIK Group of Companies was founded in 1976 in Ankara. That company was an engineering 

company and focused on the manufacturing of big diameter expansion joints and electrostatic precipitators. 

The Group founded his second company in Istanbul and opened a new production facility for the manufacturing of almost 

all types of expansion joints in 1988. 

Intermetalflex A.S. which is a German - Turkish partnership started the production of flexible metal hoses in 2003 as the 

third company of the Group. 

POLITEKNIK Group of Companies produces annually more than 50.000 pieces of the expansion joints and 1.200.000 

meters of flexible metal hoses in 3 different plants of which one is in Ankara and the others in Istanbul. POLİTEKNIK Group 

provides services for Turkish market and for the different sectors in abroad. We are proud of producing qualified, fast and 

economical solutions with our powerfull engineering group which utilizes modern technologies. 

The Group have still the following certificates: 

ISO 9001: 2008 certificate by TÜV SÜD 

Type Approval Certificate by Bureau Veritas, 

GOST-R Certificate from Russian Federation 

TSEK Quality Certificates from TSE, Turkey 

TSE Quality Certificates from TSE, Turkey 

CE Certificate - PED 97/23/EC (TÜV SÜD) 

1

2

3

3

Kıvrımlı Boru / Expansion Loops 

Omega / Omega 

Salmastralı Kayar Tip Bağlantı / 

Packed Slip - Type Joint 

6 

Kompansatörün Tanımı 

Boru hatlarındaki ısıl genleşme davranışları boruların ilk kullanıllanıldıkları dönemlerden 

itibaren bir problem olarak ortaya çıkmıştır. İlk zamanlarda bu ısıl 

problemlerle karşılaşıldığında mühendislerin en basit çözümü sadece boru kıvırmaları 

ve omega döngülerdi. 

Daha sonra dizayn edilen salmastralı kayar tip bağlantı (Packed slip-type joint) 

ilk gelişim olmuştur. Bu ileriye yönelik büyük bir adım ve basit bir çözümdü. 

Salmastralı kayar tip kompansatörler sadece eksenel hareketi almaya yönelik 

olarak tasarlandı. Bu tasarım da sızdırmazlık, onarım ve tek eksenli hareket gibi 

nedenlerden dolayı tam olarak ihtiyaçları karşılayamadı. 

Günümüzde ise ana elemanı metal, lastik ve kumaş gibi malzemelerden oluşan 

esnek kompansatörler geliştirildi. 

Kompansatörlerin kullanım amacı, boru hatlarının ısıl genleşme ve titreşim sorunlarını 

çözmektir. Kompansatörler esnek yapıları ile boruların ısıl genleşme ve 

titreşimlerini üzerlerine alarak boru hatlarını rahatlatırlar. Kompansatörün ondülasyon 

kısmının rijiditesi boru hattıyla kıyaslandığında çok az ve ihmal edilebilir 

mertebededir. Bu yüzden kompansatörler “sıfır yük” elemanları diye adlandırılır. 

Boru hattının ısıl genleşmesinden doğacak gerilimler ondülasyonlar tarafından 

yutularak kompanse edilir. 

Expansion Joints’ Definition 

The problem of dealing with thermal expansion in pipelines has been existing 

since the first use of pipe itself. Firstly, the engineer’s simple solutions were 

only pipe bends and omegas (horseshoe shaped loops) to absorb the thermal 

expansion problems. 

Packed slip-type joints design was an early development. This was a big 

step forward. The packed slip-type joints were designed to absorb only axial 

movements. This design did not satisfy the exact needs for reasons such as 

single-axis motion, sealing and maintenance problems. 

Today, the expansion joints which consists of a flexible part made of metal, 

rubber or composite fabric materials are designed. 

The purpose of using expansion joints is to solve the thermal expansion 

and vibration problems of the pipelines. Expansion joints absorb the thermal 

expansion stresses and vibrations through their flexible bellows element thus 

easing the pipe stresses. When compared with the pipe element the rigidity 

of the bellows element is very small and practically negligible. Therefore, the 

expansion joints are considered as “Zeroload” elements. The stresses due to 

the thermal expansion are compansated by the bellows which are the flexible 

parts of the expansion joints.

Kompansatörün Yapısı 

 

 

Kompansatörler en genel anlamda bir veya birkaç ondülasyondan oluşan 

körük kısmı ile bunun ilgili tesisat veya donanıma bağlantısını sağlayan elemanlardan 

(Flanş, boyun v.s.) oluşur. 

Ondülasyon: Bir körüğün en küçük esnek ünitesidir.Körüğün ve dolayısıyla 

kompansatörün toplam alabileceği genleşme değeri, ondülasyonların sayısı 

ile doğru orantılıdır. 

Ondülasyon, ısıl genleşmeleri kompanse edebilecek yeterli esnekliğe sahip 

olmakla birlikte, aynı zamanda basınç - sıcaklık ve akışkanın şartlarına karşı 

mükemmel mukavemette dizayn edilmiş olarak belli bir hizmet ömrünü tamamlayabilmelidir. 

Körük: Bir veya birkaç ondülasyondan oluşan, kompansatörün esnek kısmıdır. 

Körüğü oluşturan ondülasyonların adedi toplam genleşme miktarına bağlı 

olarak değişir. 

Flanşlar: Bir kompansatörün, civata-somun vasıtasıyla boru sistemine bağlanması 

amacıyla kullanılan ekipmanlardır. Bu tür bağlantılar kompansatörlerin 

montaj ve demontajında avantajlar sağlamaktadır. Flanşların, civataların kompansatör 

montajında daha rahat bağlanabilmesi amacıyla, birisi ya da her ikisi 

döner olabileceği gibi, körüğe kaynatılarak sabit olarak da kullanılması mümkündür. 

Hareketli flanşı olan kompansatörlere “Döner Flanşlı Kompansatör”, 

flanşların körük veya boyun kısmına kaynatıldığı hareketsiz olan flanşlı kompansatörlere 

ise “Sabit Flanşlı Kompansatör” denilmektedir. 

Kaynak Boynu: Boru hatlarında, kompansatörün boruya kaynaklı bir bağlantı 

yapılabilmesi amacıyla kullanılırlar. Genel olarak karbon çeliği malzemeden 

oluşmakla birlikte bazı durumlarda paslanmaz çelik, corten vb. özel malzemelerden 

de imal edilebilirler. 

İç Kovan (Layner): Genellikle metal körük malzemesiyle aynı özellikte ince cidarlı 

paslanmaz çelik malzemeden oluşan ve körüğün iç yüzeyi ile akışkanın temasının 

minimize edilmesi amacıyla kullanılan kompansatör ekipmanıdır. Ondülasyondan 

dolayı oluşan türbülans ve akış direncinin önlenmesi amacıyla da 

laynerler sıkça kullanılırlar. Kovan normal şartlarda gerekli olmamakla birlikte 

aşağıda bahis konusu edilen hallerde ve yüksek akış hızı olan sistemlerde mutlak 

suretle kullanılmalıdır. 

Laynerler özellikle çimento hatlarında, egzost boru sistemlerinde, kızgın yağ 

devrelerinde kullanılan kompansatörlerde mutlak suretle yer almalıdır. Zira bu 

tür hatlarda akışkanın ondülasyona zarar vermesinin önlenmesi gerekmektedir. 

Kılavuz Kovan: İnce cidarlı metal malzemeden oluşan kılavuz kovan, kompansatörün 

eksenel hareketine kılavuzluk eder ve kompansatörün bükülmesini 

önler. Kompansatörün boyunun uzun olması bükülme riskini beraberinde getirmektedir. 

Bu durumu önlemek için kılavuz kovanlar kullanılırlar. Kılavuz kovan 

aynı zamanda iç kovan işlevini de görür. 

Dış Kovan: Ondülasyonların dış etkenlerden (kum, yağ, toz, vb.) korunması 

amacıyla kullanılırlar. Aynı zamanda mekanik etkilerden (montaj esnasında 

meydana gelebilen hasarlar, çarpma ya da kaynak arkları, vb.) körüğü korur. 

 

 

Ondülasyon / Ondulation 

Körük / Bellows 

Metal Körüklü Kompansatör / 

Metalic Expansion Joints 

7

Sabit Flanşlı / Fixed Flanges 

Döner Flanşlı / Floating Flanges 

Kaynak Boyunlu / Weld-Ends 

8 

Limit Çubuklar: Limit çubukların birincil fonksiyonu, körüğün olağan çalışma 

esnasındaki eksenel, yanal ve açısal hareketini sınırlamaktır. Ayrıca, basınç yükleri 

ve bu yüklerden kaynaklanan aşırı genleşme veya aşırı kapanma durumunda 

körüğü korumak amacıyla da kullanılırlar. 

Tie-Rod: Yanal hareketlere maruz kalan kompansatörlerin üzerindeki kuvvetlerin 

sınırlandırılması ve körüğe zarar vermemesi amacıyla kullanılırlar. 

Tie-rod kullanımında, kompansatörün yanal hareketi kolayca yapabilmesi için 

dışbükey veya içbükey konik pulların kullanılması söz konusu olmaktadır. Bazı 

uygulamalarda ise lastik takozlar kullanılarak daha elastik bir yapı oluşturmak 

mümkün olmaktadır. 

Yivli Mafsal: Eksenel ve yalnızca tek bir düzlemde hareketin söz konusu olduğu 

durumlarda kullanılan ve çevresel olarak kompansatöre monte edilen ekipmanlardır. 

Özellikle üniversal tip kompansatörlerde, kompansatörün iki körüğüne de genleşmenin 

orantılı olarak dağıtılması amacıyla kullanılırlar. Bir diğer kullanım amacı 

ise, mesnetlerden kaynaklanan basınç yüklerinin ve dinamik kuvvetlerin körüğe 

etkisini engellemektir. 

Expansion Joints’ Structure 

The expansion joints consists of bellows part with one or several ondulations 

in the most general terms and the fitting elements (flange, welding - neck, etc.) 

providing their connection to the relevant piping installation and equipment. 

Ondulation: It is the smallest flexible unit of a bellows. The total movement the 

bellows and therefore the expansion joints can take is directly proportional to 

the amount of the ondulations. 

Ondulation will either have a sufficient flexiblity to compensate the thermal 

expansion or will be designed to have adequate strength under certain 

pressure - temperature and flow conditions for a specific service life. 

Bellows: It is the flexible part of expansion joints consisting of one or more 

ondulations. The number of the ondulations constituting the bellows changes 

depending on the amount of the total movement. 

Flanges: The equipment is used for the connection of an expansion joints 

to the pipe system via bolts and nuts. Such connections provide advantage 

in mounting and demounting. Expansion joints equipped with the rotating 

flanges are called "Floating Flanged Expansion Joints". Expansion joints 

equipped with the non-rotating flanges where the flanges are welded to the 

bellows and the neck parts are called "Fixed Flanged Expansion Joints". For 

the more comfortable connection of the expansion joints to the installations 

floating flanges are widely used. 

Weld Ends: They are used for the purpose of making a welded connection 

of an expansion joints to the pipe in the installation. Weld-end materials are 

generally identical to the pipeline materials. Carbon steel, stainless steel and 

some special alloyed materials are used as weld-ends.

Inner Sleeve (Liners): It is one of the expansion joints equipment produced 

by thin walled stainless steel material mostly in the same quality with the metal 

bellows material and for the purpose of minimizing the contact of the internal 

surface of the bellows and the liquid. The liners are also used frequently for the 

purpose of preventing the turbulance and liquid resistance due to the ondulated 

form of bellows. Although it is not necessary to use under normal conditions, 

the bushing must absolutely be used in the below mentioned systems and the 

systems with the high flowing speeds: 

The liners must definitely be used in the expansion joints designed for the flue 

gas lines in cement and coal fired power plants. The liners are also necessary 

for the exhaust systems and hot oil circuits to decrease the effects of erosion 

and corosion upon bellows material. 

Guide Sleeve: The increased length of the expansion joints brings along the 

risk of bending. The guide bushings made of thin walled material are usefull to 

prevent this situation and serve as an inner bushing also. 

External Sleeve: They are used for the protection of the ondulations from the 

external factors (sand, oil, dust etc). It protects the bellows from the mechanical 

effects at the same time that might occur during mounting, like bumping and 

welding arcs etc. 

Limit Rods: The primary function of the limit rods is to limit the axial, lateral 

and the angular movements of the bellows under usual operation conditions. 

They also protect the bellows against extreme movements and closings due 

to high pressure loads. 

Tie-Rods: They are used for the purpose of limiting the forces over the 

expansion joints exposed to lateral movements not to damage the bellows. 

It is a matter of using the concave and convex beveled washers in order for the 

expansion joints easily make the lateral movements in tie-rod applications. It 

is possible to create a more elastic structure by using rubber wedges in some 

applications. 

Grooved Hinges: The equipment used when it is a matter of an axial movement 

only in one plane and mounted to the expansion joints peripherally. 

Especially in universal type expansion joints, they are used for the purpose 

of distributing the movement proportionally to both bellows of the expansion 

joints. Another intended use is to prevent the effect of the pressure loads and 

the dynamic forces arising from the supports to the bellows. 

 

 

Layner / Inner Sleeve 

Kılavuz Kovan / Guide Sleeve 

Dış Kovan / External Sleeve 

Tie-Rod / Tie-Rod 

9

10 

Tek Körüklü / Single Bellows 

Universal 

Kardan Mafsallı / Gimbal - multi plane 

Tek Düzlem Mafsallı / Hinged- single plane 

KOMPANSATÖR TİPLERİ 

DİZAYN ŞEKİLLERİNE GÖRE KOMPANSATÖR TİPLERİ 

Tek Körüklü Kompansatörler 

Boru kesitlerinde meydana gelen üç ana hareket ve bunların kombinasyonlarından 

oluşan hareketleri absorbe etmek amacıyla kullanılan en basit kompansatör 

tipidir. 

Universal Kompansatörler 

İki ayrı tek körüklü kompansatörün birbiriyle ortak bir konnektör (boru parçası 

vs.) vasıtasıyla bağlandığı, tek bir düzlemdeki yanal hareketleri ve/veya açısal 

hareketleri absorbe etmek üzere dizayn edilen kompansatörlerdir. 

Kardan Mafsallı Kompansatörler 

Herhangi bir düzlemde meydana gelen açısal hareketleri mafsallar ve döner 

ringler vasıtasıyla absorbe etmek amacıyla dizayn edilmiş kompansatörlerdir. 

Tek Düzlem Mafsallı Kompansatörler 

Yalnızca bir düzlemde meydana gelen açısal hareketleri, mafsal ve pimler vasıtasıyla 

absorbe etmek üzere dizayn edilmiş kompansatörlerdir. 

Dıştan Basınçlı Kompansatörler 

Yüksek basınç ve yüksek genleşmenin mevcut olduğu hatlarda kullanılan kompansatörlerdir. 

Tatbik edilen dıştan basınç vasıtasıyla ondülasyonların kararsız 

halinden kurtarılması ve çekmeye çalışan bir çubuk haline dönüştürülmesi 

prensibine göre dizayn edilmişlerdir. Yalnızca eksenel hareketleri absorbe etmek 

amacıyla kullanılmaktadırlar. 

Çok Katlı Yüksek Basınç Kompansatörleri 

NB64, NB100 seviyelerinde yüksek basınç altında çalışan sistemler için dizayn 

edilmiş kompansatörlerdir. Ondülasyonlar birden fazla katmandan oluşmaktadır. 

Katman sayısı bazı uygulamalarda 10 kata veya üzerine ulaşmaktadır. 

Lens Kompansatörleri 

Yüksek eksenel genleşme kapasitelerini absorbe edebilen kompansatörlerdir. 

Ondülasyonların yükseklik ve hatvelerinin büyük olması nedeniyle partiküllü 

akışkanların ondüleler arasına dolması ve hareketi bloke etmesi bu tür kompansatörler 

için söz konusu değildir. 

Titreşim Alıcı Metal Kompansatörler 

Boru hatlarındaki veya ekipmanlarındaki titreşimleri absorbe etmek amacıyla 

dizayn edilmiş kompansatörlerdir. Yüksek frekanslı ve düşük genlikli titreşim uygulamaları 

için kullanılırlar. 

Egzost Kompansatörleri 

Gemilerde ana ve yardımcı makinaların, jeneratörlerin ve büyük hacimli motorların 

egzost çıkışlarında, yaygın olarak kullanılan kompansatörlerdir. Bu kompansatörler 

kullanım yerlerinde yüksek titreşimlere de maruz kalırlar. Bundan 

dolayı çok katlı ve derinliği artırılmış olarak dizayn edilirler. Kurum vb. partiküllerden 

dolayı iç kovan (layner) kullanımı da bu kompansatörlerde yaygındır. 

Dekoratif Tesisat Kompansatörleri 

Merkezi ısıtma sistemlerindeki yüksek bina tesisat kolonlarında sıkça kullanılan 

tesisat kompansatörleridir. Genel olarak 50 mm eksenel genleşme kapasitesine 

sahiptirler. Bu kompansatörler dekoratif görünümleri ile bina içi tesisatlarında 

sıklıkla kullanılmaktadır.

Lastik Kompansatörler 

Vibrasyon ve düşük kapasiteli eksenel, yanal ve açısal hareketleri absorbe etmek 

amacıyla dizayn edilen, kauçuk esaslı kompansatörlerdir. Özellikle sıcaklık 

değerinin 110 °C yi ve basınç değerinin 16 barı aşmadığı durumlarda rahatlıkla 

kullanılabilmektedirler. 

Kumaş Katmanlı Kompansatörler 

Vibrasyon ve yüksek kapasiteli yanal ve eksenel hareketlerin absorbe edilmesi 

amacıyla dizayn edilen, sıcaklık dayanımları bazı özel uygulamalarda 

850°C’ye kadar çıkabilen ancak basınç dayanımlarının düşük olduğu tekstil 

esaslı kompansatörlerdir. Akışkanın cinsi, sıcaklık ve basınç değerlerine göre 

değişik özelliklerdeki tekstil esaslı malzeme katmanlarından oluşmaktadır. 

GENLEŞME ŞEKİLLERİNE GÖRE KOMPANSATÖR TİPLERİ 

Eksenel Kompansatörler 

Boru hattı boyunca eksenel olarak meydana gelen boyut değişikliklerinin absorbe 

edildiği kompansatörlerdir. 

Yanal Kompansatörler 

Bir veya iki metal körük kısmı ve genelde ara boru ile donatılmış, akış yönüne 

dik yöndeki yanal hareketleri absorbe etmek amacıyla kullanılan kompansatörlerdir. 

Genel olarak basıncın kontrol edilmesi amacıyla tie-rod gibi elemanlar da 

kompansatörün bünyesine dahil edilmektedir. Boru hatlarının daha çok dik açı 

yaratır şekilde yön değiştirdiği durumlarda kullanılırlar. 

Açısal Kompansatörler 

Boru hatlarında meydana gelen açısal hareketleri absorbe etmek amacıyla kullanılan 

kompansatörlerdir. Hinged ve Gimbal gibi mafsallı kompansatörler tipik 

açısal kompansatörlerdir. 

BAĞLANTI ŞEKİLLERİNE GÖRE KOMPANSATÖR TİPLERİ 

Flanşlı Kompansatörler 

Kompansatörlerin kolayca montaj ve demontaj yapılabilmesi amacıyla dizayn 

edilmişlerdir. Sabit flanşlı ve döner flanşlı olarak iki şekilde yapılanmışlardır. 

Kaynak Boyunlu Kompansatörler 

Kompansatörlerin boru sistemlerine kaynaklı olarak bağlanmasına olanak 

sağlayacak şekilde dizayn edilmişlerdir. 

Dişli Bağlantılı Kompansatörler 

Genel uygulama amaçları, çok katlı binaların kalorifer tesisatı kolon hatlarında 

boru büzülme ve genleşmelerini ve boru eğikliklerini absorbe etmek ve ses izolasyonunu 

sağlamaktır. 

 

 

Dıştan Basınçlı / External Pressure 

Çok Katlı / Multilayer 

Lens 

Titreşim Alıcı / Vibration Absorber 

11

12 

Egzost / Exhaust 

Dekoratif / Central Heating Type 

Lastik / Rubber 

Kumaş Katmanlı / Fabric 

TYPES OF EXPANSION JOINTS 

THE EXPANSION JOINT TYPES ACCORDING TO THEIR DESIGN 

Single Bellows Expansion Joints 

It is the simplest expansion joints type used for the purpose of absorbing the 

three main movements and their combinations occurring in the pipe sections. 

Universal Expansion Joints 

The expansion joints designed to absorb the lateral movements and/or angular 

movements in a single plane where two separate single bellows expansion 

joints are connected to each other via a connector (pipe part etc). 

Gimbal Expansion Joints - Multi Plane Hinged Expansion Joints 

The expansion joints designed for the purpose of absorbing the angular 

movements occurring in any plane via hinges or the rotary rings. 

Hinged Expansion Joints - Single Plane Hinged Expansion Joints 

The expansion joints designed for the purpose of absorbing the angular 

movements occurring in only one plane via hinges and pins. 

External Pressure Expansion Joints 

The expansion joints used in the lines where the high pressure and high 

movements are present. They are designed according to the principle of 

turning into a rod that tries to pull by being relieved from the unstable state of 

the ondulations via the applied external pressure. They are used only for the 

purpose of absorbing the axial movements. 

Multilayer High Pressure Expansion Joints 

The expansion joints designed for the systems operating under high pressure 

(PN64 - PN100). The ondulations consist of more than one layer. The number 

of the layers can reach up to 10 or more in some applications. 

Lens Expansion Joints 

These expansion joints can absorb high axial movements and have a small 

risk of blockage of the bellows due to filling of the particulated materials in the 

flows due to the bigger height and pitch dimensions of the ondulations. 

Vibration Absorbing Metal Expansion Joints 

The expansion joints designed for the purpose of absorbing the vibrations in 

pipelines or the equipment. They are used for the high frequency and the low 

amplitude vibration applications. 

Exhaust Expansion Joints 

These expansion joints are used commonly on the exhaust pipes of the main 

and auxiliary marine engines, generators and big motors. Since these joints 

are usually exposed to high levels of vibration they are mostly designed as 

multi layered ondulations with increased heights. Inner sleeves are also widely 

used to prevent the accumulation of particules inside the ondulations.

General Heating System Pipe Expansion Joints 

They are the installation expansion joints used frequently in high building 

installation columns in the central heating systems. They have the 50 mm of 

standart axial movement capacity. These expansion joints are frequently used 

for indoor applications with their decorative structures. 

Rubber Expansion Joints 

They are the rubber based expansion joints designed to absorb the axial, 

lateral and the angular movements in low capacities and the vibrations. They 

can comfortably be used up to 110 °C and 16 bars. 

Fabric Expansion Joints 

They are the textile based expansion joints designed to absorb the lateral 

and angular movements in high capacities and vibrations. The expansion 

joints whose pressure resistances are low but the temperature resistances 

can reach up to 850 °C in some special applications. They consist of textile 

based material layers in different properties according to the type of flow and 

temperature and the pressure values. 

TYPES OF EXPANSION JOINTS ACCORDING TO THE 

MOVEMENTS 

Axial Expansion Joints 

They are the expansion joints designed to absorb the size changes occuring 

axially along the pipe segments. 

Lateral Expansion Joints 

They are used for the purpose of absorbing the lateral movements in vertical 

direction to the flow and equipped with one or two metal bellows and an 

intermediate pipe. The elements such as tie-rods are also included in the 

lateral expansion joints for pressure control. They are used in situations where 

the pipelines change direction in a way to create vertical angle. 

Angular Expansion Joints 

They are the expansion joints used for the purpose of absorbing the angular 

movements occurring in the pipelines. Hinged and gimbal type expansion 

joints are the typical angular expansion joints. 

TYPES OF THE EXPANSION JOINTS ACCORDING TO THEIR 

CONNECTIONS 

Flanged Expansion Joints 

They are designed for the purpose of easy mounting and demounting of the 

expansion joints. They are constructed mainly in two different ways as fixed 

flanged and floated flanged. 

Weld-End Expansion Joints 

The expansion joints providing its connection to the pipe system as welded 

connection. 

Threaded Connection Expansion Joints 

The general application are to absorb pipe shrinkage and movements in the 

central heating system column piping of the multifloor buildings. They also 

provide sound isolation and absorb pipe inclinations. 

 

 

Eksenel / Axial 

Yanal / Lateral 

Açısal / Angular 

13

General Heating System Pipe Expansion Joints 

They are the installation expansion joints used frequently in high building 

installation columns in the central heating systems. They have the 50 mm of 

standart axial movement capacity. These expansion joints are frequently used 

for indoor applications with their decorative structures. 


They are the rubber based expansion joints designed to absorb the axial, 

lateral and the angular movements in low capacities and the vibrations. They 

can comfortably be used up to 110 °C and 16 bars. 


They are the textile based expansion joints designed to absorb the lateral 

and angular movements in high capacities and vibrations. The expansion 

joints whose pressure resistances are low but the temperature resistances 

can reach up to 850 °C in some special applications. They consist of textile 

based material layers in different properties according to the type of flow and 

temperature and the pressure values. 

TYPES OF EXPANSION JOINTS ACCORDING TO THE 

MOVEMENTS 

Axial Expansion Joints 

They are the expansion joints designed to absorb the size changes occuring 

axially along the pipe segments. 

Lateral Expansion Joints 

They are used for the purpose of absorbing the lateral movements in vertical 

direction to the flow and equipped with one or two metal bellows and an 

intermediate pipe. The elements such as tie-rods are also included in the 

lateral expansion joints for pressure control. They are used in situations where 

the pipelines change direction in a way to create vertical angle. 

Angular Expansion Joints 

They are the expansion joints used for the purpose of absorbing the angular 

movements occurring in the pipelines. Hinged and gimbal type expansion 

joints are the typical angular expansion joints. 

TYPES OF THE EXPANSION JOINTS ACCORDING TO THEIR 

CONNECTIONS 

Flanged Expansion Joints 

They are designed for the purpose of easy mounting and demounting of the 

expansion joints. They are constructed mainly in two different ways as fixed 

flanged and floated flanged. 

Weld-End Expansion Joints 

The expansion joints providing its connection to the pipe system as welded 

connection. 

Threaded Connection Expansion Joints 

The general application are to absorb pipe shrinkage and movements in the 

central heating system column piping of the multifloor buildings. They also 

provide sound isolation and absorb pipe inclinations. 

 

 

Eksenel / Axial 

Yanal / Lateral 

Açısal / Angular 

13

EJMA (Kompansatör Üreticiler Birliği) 

metal körüklü kompansatörlerin 

üreticileri tarafından 1955 yılında 

ABD’nde kurulan bir organizasyondur. 

Bu konudaki kalite, dizayn ve üretim 

standartlarının tesisi ve korunmasını 

amaçlamaktadır. POLİTEKNİK metal 

körüklü kompansatörlerinin ömür, 

basınç dayanımı, yay katsayısı, 

gerilmeler ve benzeri dizayn değerleri 

EJMA standartlarının ön gördüğü 

prensiplere göre özel bilgisayar 

programları kullanılarak 

hesaplanmaktadır. 

16 

Dizayn Değişkenleri 

Kompansatörün, boru hattının genleşmesini tam ve emniyetli olarak absorbe 

etmesi, dizayn değişkenlerinin doğru ve eksiksiz olarak tesbitine ve dolayısıyla 

kompansatörün doğru dizayn edilmesine bağlıdır. Aşağıda ana dizayn değişkenleri 

hakkında bilgiler verilmiştir. 

Ölçü: Kompansatörlerin monte edileceği boru hattının çapı ya da dikdörtgen 

kesit ölçüsü ve et kalınlığı. 

Akışkanın Cinsi: Körüğe temas eden akışkanın cinsi kompansatör dizaynı için 

oldukça önemlidir. Zira korozif, aşındırıcı ya da yüksek viskoziteli akışkanlar körük 

malzemesinin seçimini direkt olarak etkilemektedirler. 

Basınç: Kompansatör dizaynındaki en önemli faktörlerden birisidir. Kompansatör 

dizaynında minimum ve özellikle maksimum basınç değerinin mutlak suretle 

belirlenmesi gerekmektedir. 

Sıcaklık: Akışkanın işletme sıcaklığı, kompansatörün basınç kapasitesini, gerilme 

değerini, ömrünü ve malzeme seçimini etkileyen bir diğer dizayn değişkenidir. 

Bu değişken belirlenirken kompansatörü etkileyen tüm ısı kaynaklarının göz 

önünde bulundurulması gerekmektedir. 

Hareket Miktarı (Genleşme): Isıl farklılıklar ya da mekanik etkilerden dolayı 

meydana gelen hareketler kompansatörün absorbe etmesi gereken genleşme 

değerini oluştururlar. Genleşme değerinin hesaplanmasına ait örnekler daha 

sonraki bölümlerde anlatılmaktadır. 

Design Variables 

Fully and safely absorbing of the movement of the pipeline by the expansion 

joints depends on correct and complete determination of the design variables 

and consequently correct design of the expansion joints. The information 

about the basic design variables are given below. 

Dimension: The diameter or rectangular cross section size and wall thickness 

of the pipeline where the expansion joints will be mounted. 

The Type of the Fluid: The type of the fluid being in contact with the bellows 

is important for the design, since the fluids which are highly corrosive, abrasive 

or having high viscosity affect the selection of the bellows material directly. 

Pressure: Pressure is the one of the most important factor in the design of the 

expansion joints. Minimum and especially maximum pressure values for the 

design of the expansion joints should be designated absolutely. 

Temperature: The working temperature of the fluid is the other design variable 

effecting the pressure capacity, stress value, life and material selection of the 

expansion joints. All heat sources effecting the expansion joints should be 

taken into account during the determination of that variable. 

The Amount of Movement (Expansion): The temperature differences or the 

movement created by the mechanical actions create the expansion value 

which should be absorbed by the expansion joints. The examples for the 

calculation of the expansion value is given in the subsequent sections.

Periyodik Ömür 

 

 

Standart kompansatörlerde dizayn ömrü 1000 tam period (açılıp kapanma) 

olarak alınır. Gerçek hayatta maksimum sıcaklıkların emniyetli olarak daha yüksek 

değerlerde verilmesi, minimum sıcaklıklara izolasyon ve ortam sıcaklıkları 

nedeni ile hemen hemen hiç inilememesi nedeni ile genleşme periyodu daha 

düşük gerçekleşir. 

Gerçek genleşmenin dizayn genleşmesine oranı Periyodik Ömür Faktörü “F C ” 

olarak tanımlanır. 

Örnek : 

60 mm genleşmeli bir kompansatör işletmeye alındıktan sonra gerçek işletme 

değerlerine göre T değerinin daha düşük olduğu görülmüş ve gerçek 

genleşme değeri 46 mm olarak tespit edilmiştir. Buna göre; 

Periyodik Ömür Grafiğinden ömür 3300 periyod olarak bulunur. 

60 mm genleşmeli ve 1000 periyodik ömürlü bu kompansatör, 46 mm genleşmeyi 

3300 periodda emniyetli olarak alabilecektir. 

Periodic Life 

Design life for the standard expansion joints is taken as 1000 full periods. The 

real expansion period is realized less due to maximum temperatures are given 

with higher values to be on the safe side in real life and minimum temperatures 

are almost never reached due to the insulation applications and higher 

environmental temperatures than estimated. 

The ratio of the real expansion to the designed expansion is defined as Periodic 

Life Factor “Fc”. 

Example: 

After putting the expansion joints with 60 mm movement capacity into 

operation, it has been absorved that ΔT value is less than the real operation value 

and the real movement value has been determined as 46 mm. Accordingly; 

The periodic life is found from the Graphic of Periodic Life as 3300 periods. 

That expansion joints with 60 mm movement capacity and a periodic life of 

1000, could take 46 mm expansion with 3300 periods safely. 

 

 

The Expansion Joint Manufacturers 

Association, Inc. is an organization 

of established manufacturers of 

metal bellows type expansion 

joints. EJMA was founded in 

1955 to establish and maintain 

quality design and manufacturing 

standards . 

The periodic life, the pressure 

rate, spring coefficient, stresses 

and similar design variables for 

POLITEKNIK metallic bellows type 

expansion joints are determined 

by use of special pc programming 

constructed according to EJMA 

standards. 

17

18 

PERİYODİK ÖMÜR GRAFİĞİ 

GRAPHIC OF PERIODIC LIFE 

Periyod

Genleşme Hesaplamaları ve Kompansatör Seçimi 

POLİTEKNİK kataloğundan kompansatör seçimi yapılmasına ilişkin bir örnek 

uygulama aşağıda sunulmaktadır. 

Nominal Boru Çapı NÇ : Ø150 

mm 

Nominal Basınç NB : 11 bar. 

Boru uzunluğu L : 27 m. 

p 

Max. Sıcaklık T : + 150 ºC 

max 

Min. Sıcaklık T : - 15 ºC 

min 

Sıcaklık Farkı T : 165 ºC 

Çelik boru malzemesi ısı genleşme katsayısı “ ” aşağıdaki tablodan sıcaklık 

farkına göre seçilir. 

Örneğimizde sıcaklık farkı 165 ºC olduğu için; 

= 0.012 mm/m-ºC 

olarak tablodan seçilir. Toplam eksenel genleşme; 

olarak hesaplanır. 

= 0.012 x 27 x 165 = 53 mm. 

Hesaplanan bu değer aşağıdaki tabloda en yakın üst değer olarak alınır. 

Toplam eksenel genleşme değeri “ ” için 53 mm’ye en yakın değer olarak 60 

mm alınır. Yatayda olan boru çapımız “NÇ 150” ile düşeydeki 60 mm’lik toplam 

genleşme değeri çakıştırılırsa elde edilen 190 rakamı milimetre cinsinden kompansatörün 

“ ” serbest boyunu ifade edecektir. 

Kompansatör montajı için bırakılacak mesafe ; 

formülü ile hesaplanır. Örneğimiz için; 

olacaktır. 

 

 

19

20 

Toplam eksenel genleşmesi ve serbest boyu tespit edilen kompansatör için 

bağlantı şekli aşağıdaki 3 ana gurubun içerisinden seçilmelidir. Bağlantı şekli 

genellikle kompansatör kullanıcısı tarafından belirlenir. 

1. Flanşlı bağlantı 

a-) Döner Flanşlı (DF) 

b-) Sabit Flanşlı (SF) 

2. Kaynak boyunlu (KB) bağlantı 

3. Dişli bağlantılar: Dekoratif Tesisat Kompansatörleri (NÇ25 - 50) 

Örneğimiz için, bağlantı şeklinin Döner Flanşlı (DF) tip olduğunu kabul edelim., 

Buraya kadar yapılan tüm çalışmalar sonucunda, kompansatör seçimi tamamlanmakta 

olup istenilen kompansatörün tanımlanması aşağıdaki gibi olacaktır. 

Marka : Politeknik 

Nominal Çap : NÇ 150 

Tip : DF 

Top. Eks. Gen. : 60 mm. 

Nominal Basınç : NB 16 

Serbest Boy : 190 mm. 

Montaj Boyu : 220 mm. 

Calculation of the Movements and Selection of the 

Expansion Joints 

An example for the selection of the expansion joint from the catalogue is given 

below. 

Nominal Pipe Diameter DN : Ø 150 mm 

Nominal Pressure PN : 11 bars. 

Pipe Length L p : 27 m. 

Max. temperature T max : 150 o C 

Min. temperature T min : -15 o C 

Temperature difference ΔT : 165 o C 

Heat expansion coefficient of the pipe material could be selected from the 

following table according to the temperature difference. 

Since the temperature difference in our example is 165 °C, could be selected 

from the table as 

= 0.012 mm/m-°C 

The total axial movement is 

ΔL = xL p xΔT = 0.012 x 27 x 165 = 53 mm. 

That value could be rounded off as the closest upper value in the table.

For the total axial movement “ ”, 60 mm is the closest value to 53 mm. 

From intersection point of the pipe diameter “DN150” located horizontally 

and the axial movement of "60 mm" value located vertically, the value of 190 

millimeter could be found as the free length of the expansion joints. 

The installation length of the expansion joints could be calculated by the 

formula: 

For our example; 

The connection type of the expansion joints should be choosen among the 

following three main groups after total axial movement and free length were 

determined: 

1. Flanged connection 

a-) Floating Flanges (DF) 

b-) Fixed Flanges (SF) 

2. Weld-Ends (KB) type connections. 

3. Threaded Connections: Pipe Expansion Joints (DN 25-50) 

In our example let us assume that the type of connection will be the type with 

Floating Flanges “DF”. 

The selection of the expansion joints is completed and the designation of the 

expansion joints is as follows. 

Brand : Politeknik 

Nominal Diameter : DN150 

Type : DF 

Total Axial Movement : 60mm 

Nominal Pressure : PN 16 

Free Length : 190 mm. 

Installation Length : 220 mm. 

 

 

21

22 

Kompansatör Malzemesi Seçimi 

Paslanmaz çelikler, tek ortak özellikleri korozyona karşı gösterdikleri rezistans 

olan ancak kendi aralarında farklılıklar sergileyen bir grup çelik alaşımının genel 

tanımıdır. Genel olarak, %10.5’ten daha fazla krom ihtiva eden bir alaşım paslanmaz 

çelik olarak tanımlanmaktadır. 

Paslanmaz çelikler aşağıdaki şekilde guruplandırılmaktadır: 

Martensitik paslanmaz çelikler %12-14 arası krom ve %0.08-2.00 arası karbon 

ihtiva etmektedirler. Yüksek karbon oranları nedeniyle mekanik mukavemet 

kazandıran ısıl işlemlerden sonra, korozyon rezistansı ile mekanik özeliklerinin 

yararlı bir birleşimini sergilerler. Ancak yüksek karbon yüzdesi kaynak işleminde 

sorun çıkarmaktadır. 

AISI 410, 416, 431 kalite paslanmaz çelikler martensitik alaşımların örnekleridir. 

Ferritik paslanmaz çelikler en az %17 krom ve %0.08-2.00 arası karbon ihtiva 

ederler. Krom yüzdesinin fazlalığı yüksek sıcaklıklarda korozyon rezistansını 

artırmaktadır. Ferritik paslanmaz çelikler, martensitik çelikler gibi manyetik özelliğe 

sahiptirler ve bunların kaynak işlemleri esnasında da özel önlem almak 

gerekmektedir. 

AISI 430 kalite paslanmaz çelik ferritik gruba örnek teşkil etmektedir. 

Östenitik paslanmaz çelikler normal olarak %17-25 arası krom ve %8-20 arası 

nikel ihtiva etmektedirler. Ayrıca arzu edilen belirgin özellikleri sağlamak için 

diğer bazı elementler de ilave edilmektedir. Bu çelikler genel olarak antimanyetik 

özelliğe haizdirler. 

AISI 304, 304L, 309, 310, 316, 316L, 321 malzemeler östenitik paslanmaz çelikler 

grubunda yer almaktadırlar. 

Kompansatör ondülasyonlarının vazgeçilmez malzemesi östenitik paslanmaz 

çeliklerdir. Bu çeliklerin yüksek korozyon mukavemetinin yanında, soğuk şekil 

verme ile kazanılmış yüksek mekanik mukavemet, yüksek elastik limit ve 

kaynak işlemine uygunluk gibi üstün özellikleri bulunmaktadır. 

Nadiren de olsa kimyasal özelliklerin belirgin olmadığı sıcak hava kanallarında 

karbon çelik körük malzemeler kullanılmaktadır. Düşük sıcaklık korozyonuna 

karşı gaz boru hatlarında corten malzeme uygulamalarına da rastlanmaktadır. 

Kompansatör ondülasyonlarının imalatında tüm genel uygulamalar için AISI 

304 kalite paslanmaz çelik kullanılmaktadır. Deniz suyu hatları, baca gazı boruları 

gibi korozyon ihtimalinin yüksek olduğu ortamlarda AISI 321 kalite paslanmaz 

çelikler yaygın olarak kullanılmaktadır. 

AISI 316 kalite paslanmaz çelikler ise korozyonun yüksek olduğu, “karıncalanma/pittink“ 

olasılığı olan yerlerde ve kimyasalların bulunduğu ortamlarda 

kullanılırlar.

Selection of the Expansion Joints Material 

Stainless steels are the general definition of the steel alloy group which 

have single property of resistance against the corrosion however they have 

differences between themselves. Generally, an alloy having chrome more than 

10.5% is defined as stainless steel. 

The stainless steels are classified as follows : 

Martensitic stainless steels contain 12-14% of chrome and 0.08-2.00% of 

carbon. They have the properties of combination of resistance to corrosion and 

having the mechanical properties which are acquired by the heat treatments 

which improves its mechanical strength due to its high carbon content. 

However the high carbon content does not allow the welding process easily. 

AISI 410, 416, 431 stainless steels are the examples of the martensitic alloys. 

Ferritic stainless steels contain at least 17% of chrome and 0.08-2.00% of 

carbon. The high carbon content increases the resistance against corrosion at 

elevated temperatures but the mechanical properties are not reduced due to 

their impossibility to be heat treated. Ferritic stainless steels have the magnetic 

properties as martensitic steels and special treatments should be performed 

during the welding process of these materials. 

AISI 430 grade stainless steel is an example of the ferritic group. 

Austenitic stainless steels generally contain 17-25% of chrome and 8-20% 

of nickel. Furthermore some other elements are added in order to have them 

contain some definite properties required. These type of steels generally have 

anti magnetic property. 

AISI, 304, 304L,309, 310, 316, 316L, 321 types of materials are classified in 

the group of austenitic stainless steels. 

Austenitic stainless steels are the indispensible materials of the bellows of 

expansion joints. These steels have the high properties such as high mechanical 

strength, high elasticity limit and being suitable for welding which are acquired 

by cold forming process in addition to their high corrosion resistance. 

Carbon steel bellow material may also rarely be used for the gas ducts in which 

gases with undefined properties of chemical flow. The application of corten 

materials are also availabe on the gas pipelines against the low temperature 

corrosion. 

AISI 304 grade stainless steels are used for the manufacturing of all general 

applications of expansion joints. AISI 321 grade stainless steels are commonly 

used for the environments where there is a high possibility of corrosion such 

as sea water lines and waste gas lines. 

AISI 316 grade stainless steels are used for the applications where the 

corrosion possibility is high and material is subjected to pitting. 

 

 

23

Selection of the Expansion Joints Material 

Stainless steels are the general definition of the steel alloy group which 

have single property of resistance against the corrosion however they have 

differences between themselves. Generally, an alloy having chrome more than 

10.5% is defined as stainless steel. 

The stainless steels are classified as follows : 

Martensitic stainless steels contain 12-14% of chrome and 0.08-2.00% of 

carbon. They have the properties of combination of resistance to corrosion and 

having the mechanical properties which are acquired by the heat treatments 

which improves its mechanical strength due to its high carbon content. 

However the high carbon content does not allow the welding process easily. 

AISI 410, 416, 431 stainless steels are the examples of the martensitic alloys. 

Ferritic stainless steels contain at least 17% of chrome and 0.08-2.00% of 

carbon. The high carbon content increases the resistance against corrosion at 

elevated temperatures but the mechanical properties are not reduced due to 

their impossibility to be heat treated. Ferritic stainless steels have the magnetic 

properties as martensitic steels and special treatments should be performed 

during the welding process of these materials. 

AISI 430 grade stainless steel is an example of the ferritic group. 

Austenitic stainless steels generally contain 17-25% of chrome and 8-20% 

of nickel. Furthermore some other elements are added in order to have them 

contain some definite properties required. These type of steels generally have 

anti magnetic property. 

AISI, 304, 304L,309, 310, 316, 316L, 321 types of materials are classified in 

the group of austenitic stainless steels. 

Austenitic stainless steels are the indispensible materials of the bellows of 

expansion joints. These steels have the high properties such as high mechanical 

strength, high elasticity limit and being suitable for welding which are acquired 

by cold forming process in addition to their high corrosion resistance. 

Carbon steel bellow material may also rarely be used for the gas ducts in which 

gases with undefined properties of chemical flow. The application of corten 

materials are also availabe on the gas pipelines against the low temperature 

corrosion. 

AISI 304 grade stainless steels are used for the manufacturing of all general 

applications of expansion joints. AISI 321 grade stainless steels are commonly 

used for the environments where there is a high possibility of corrosion such 

as sea water lines and waste gas lines. 

AISI 316 grade stainless steels are used for the applications where the 

corrosion possibility is high and material is subjected to pitting. 

 

 

23

26 

Kompansatör Seçim Tablosu 

Dimensional Table For Expansion Joints

NOT: 

1. ø1000 mm çaptan büyük kompansatörlerin seçimi için Teknik Servisimize 

başvurunuz. 

2. Flanşlar DIN 2501’e göre seçilmiştir. İsteğe bağlı olarak ANSI, BS veya diğer 

standartlara göre imalat yapılabilir. 

3. Belirtilmeyen bütün ölçüler “mm”dir. 

NOTE: 

1. For diameters greater than ø1000 mm please consult our Technical Service. 

2. Flanges are according to DIN 2501. Flanges according to ANSI, BS or other 

standards may also be supplied. 

3. Unspecified dimensions are in “mm”s. 

 

 

27

28 



NOT: 


başvurunuz. 




NOTE: 





 

 

29

30 



Ondulation 

 

 

Fixed Flange 

NOT: 


başvurunuz. 




NOTE: 





 

 

31

32 


Dimensional Table For Expansion Joints 

NOT: 


başvurunuz. 

2. Kompansatörler istenilen standartda uygun flanşlı olarak imal edilebilir. 


NOTE: 


2. Expansion joints may also be supplied by flanges of different standards. 

3. Unspecified dimensions are in “mm”s.

Dıştan basınçlı kompansatörler yüksek basınç ve yüksek genleşme uygulamalarında 

kullanılır. Bu şartlar altındaki normal kompansatörler deformasyona 

(squirming) maruz kalırlar. Dıştan basınç tatbikatı ile ondülasyon kararsız durumundan 

kurtarılır ve flambaja uğrayan ve basılan bir çubuk durumundan, çekmeye 

çalışan bir çubuk durumuna dönüşür. 

External pressure expansion joints are designed if there are large axial deflections 

and high pressures. Standart expansion joints under such conditions are 

subjected to “squirming” instability. By applying external pressure the bellows 

becomes stable, it changes from a bellows in compression subject to buckling 

to a bellows in tension. 

Şekil 1: “Uzunluk / Çap” oranı yüksek bir ondülasyon görülmektedir. 

Figure 1: We take a bellows with a high “Lenght / Diameter” ratio. 

Şekil 2: Basınç uygulanmaya başlanır. Belli bir değere gelince “squirming” 

denilen flambaj deformasyonu gözlenir. 

Figure2: We apply pressure. After a certain level the bellows twists and buckles. 

This is a “Squirming”. 

Şekil 3: Deforme olan ondülasyon dıştan basınç uygulayacağımız bir 

düzeneğe bağlanır. 

Figure 3: We take the deformed bellows and fix in a case to apply external 

pressure. 

Şekil 4: Tekrar basınç uygulamaya başlanır. Basınç arttıkça ondülasyon düzelir 

ve eksenlenir. Patlama basıncına kadar ondülasyonda herhangi bir deformasyon 

görülmez. 

Figure 4: We reapply pressure. As pressure increases bellows straightens up. 

The bellows is self aligned. No more deformation will be observed up to 

bursting pressure. 

Şekil 1 / Figure 1 




 

 

33

DTK 

K: Kılavuz / Guide 

SN: Sabit Nokta / Fixed Point 

34 

DEKORATİF TESİSAT KOMPANSATÖRLERİ 

Merkezi ısıtma sistemlerindeki yüksek bina tesisat kolonlarında sıcaklık farklılıklarından 

dolayı önemli miktarlarda genleşmeler ortaya çıkar. Bu genleşmeler borularda 

zorlanmalara, eğilmelere ve rahatsız edici gürültülere neden olur. 

Dekoratif tesisat kompansatörleri; 

* Tesisat kolon borularındaki ısıl genleşme, gürültü ve esneklik sorunlarını önler. 

* Estetik ve dekoratif görüntüsü ile konutlar, oteller ve görünür mekanlarda rahatlıkla 

kullanılır. 

* Montaj kolayca ve kısa sürede yapılabilir. 

* Limit pimi sayesinde “öngerme” “minimum ve maximum limitler” “genleşme 

miktarı” rahatlıkla gözlemlenebilir. 

* İç kovanla basınç kaybı ve eksen kaçıklıklarını önler, dış kovanla ondülasyonları 

dış etkilerden korur. 

* Esnek ondülasyon elemanları AISI 304, 316, 321 kalite 18/8 CrNi paslanmaz 

çelikten imal edilir. 

* Dişli bağlantılar 2” nominal çapa kadar uygulanmaktadır. 

CENTRAL HEATING SYSTEM PIPE EXPANSION 

JOINTS 

Considerable displacements are experienced as a result of thermal movements 

on central heating vertical pipes, which creates thermal stresses on pipes 

resulting in pipe bending and irritating noise. 

Central heating system pipe expansion joints; 

* Prevents deformations and noise resulting from thermal stresses. 

* Due to the aesthehic appearence, indoor applications for houses, hotels and 

modern buildings are widly used. 

* Quick and easy erection is applicable. 

* With the help of the limiting-pin, minimum and maximum limits and pretension 

are observed easily. 

* Internal cover prevents pressure losses and misalignments, external cover 

prevents external damages. 

* Flexible bellows elements is fabricated from AISI 304, 316 or 321 quality 18/8 

CrNi Stainless Steel. 

Threaded connections are applicable up to DN 2"

DEPREM KOMPANSATÖRLERİ 

 

 

Boru hattının ısıl genleşmesinin yanı sıra mekanik hareketlerden (deprem, zeminde 

çökme veya kayma v.s.) doğan ve boru hattında istenmeyen gerilmelere 

yol açan hareketlerin deprem kompansatörü kullanılarak karşılanması gerekmektedir. 

Bu mekanik hareketin miktarının ve yönünün tesbiti önem kazanmaktadır. 

Bu durumda öncelikle bu tip hareketlerin tesisatta sıkıntı yaratacağı 

yerler tespit edilir. Bu yerler genellikle birbirinden bağımsız çalışan bina dilatasyon 

geçişleri, kimyasal tanklar-kazanlar gibi ağır kütleli yapılara boru tesisatının 

giriş-çıkış yaptığı bölgelerdir. 

SEISMIC EXPANSION JOINTS 

Besides the thermal movements of the pipe lines, there are mechanical 

movements due to earthquakes, ground settlements and landslides. These 

mechanical movements should be absorbed by using seismic expansion 

joints. These types of movements can destroy the pipes in dilatation points 

of buildings, the pipe junctions between chemical tanks and boilers. Amounts 

and directions of those types of mechanical movements are estimated and 

seismic expansion joints are designed accordingly. 

NOT / NOTE: 

Belirtilmeyen bütün ölçüler “mm”dir. 

Unspecified dimensions are in “mm”s. 

SM / MS : Sabit Mesnet / Main Support 

 

 

35

36 

Limit-Rodlu Deprem Kompansatörü 

Seismic Expansion Joints with Limit-Rods 

Ölçü Tablosu / Dimensional Table

Kardan Mafsallı Deprem Kompansatörü 

Seismic Expansion Joints with Cardan Joint 

Ölçü Tablosu / Dimensional Table 

 

 

37

38 

BASINÇ DENGELİ KOMPANSATÖRLER 

Basınç açma kuvvetlerinin büyük olduğu boru hatlarında, boru sabit mesnetlerine 

çok büyük eksenel kuvvetler etki etmektedir. 

Bu kuvvetleri karşılayabilmek için ise çok güçlü sabit mesnetler gerekecektir. 

Boru hatlarının yer seviyesinden yukarıda olduğu durumlarda bu kadar büyük 

kuvvetlere uygun sabit mesnetleri tasarlamak birtakım güçlükleri beraberinde 

getirecektir. 

Özelikle türbin, kompresör, basınçlı tank vb. ekipmanlarla kullanılacak kompansatörlerde, 

meydana gelen basınç açma kuvvetlerinin söz konusu ekipmanlara 

etkisinin sıfırlanması amacıyla basınç dengeli kompansatörler yaygın olarak 

kullanılmaktadırlar. 

Basınç dengeli kompansatörlerin kuvvetleri kendi içinde nasıl sıfırladığı aşağıdaki 

şekillerde analiz edilmektedir: 

P : Basınç 

A : Kompansatör Efektif Alanı 

SM : Sabit Mesnet 

F : Basınç Açma Kuvveti 

Şekil 1 'de kompansatörün her iki tarafındaki sabit mesnetlerde, P.A değerinde 

bir basınç açma kuvveti meydana gelmektedir. Söz konusu sabit mesnetler bu 

kuvvetleri karşılayabilecek mukavemette olmalıdırlar. 

Şekil 2 'de 2 adet küçük ve 1 adet büyük efektif alanlı kompansatör görülmektedir. 

Bu şekil tipik bir basınç dengeli kompansatörün körük geometrisini temsil 

etmektedir. Buradaki en önemli kural, büyük kompansatörün efektif alanının 

küçük kompansatörünkinin 2 katı olmasıdır. A2 = 2.A1 

Şekil 3'de bir basınç dengeli kompansatörün basınç açma kuvvetlerinin dağılımı 

görülmektedir.

Şekil 4 'de büyük efektif alanlı kompansatörün basınç açma kuvvetlerinin, efektif 

alanının küçük kompansatörden 2 kat büyük olması nedeniyle küçük kompansatörün 

basınç açma kuvvetinden iki kat büyük olacağı görülmektedir. 

Şekil 5 'de limit-rod kullanılmadığı durumda kuvvet dağılımları görülmektedir. 

Bu kuvvet dağılımlarına göre 1.ve 2. sabit mesnetlere ciddi miktarda basınç 

açma kuvvetleri tesir etmektedir. 

Şekil 6 'da basınç dengeli kompansatörün bir diğer belirleyici yapısı olan limitrodlar 

ile donatıldığında kuvvet dağılımlarının nasıl olacağı görülmektedir. 

Bu durumda birbirleri ile rijit bağlı olan 1, 2 ve 6 numaralı basınç açma kuvvetleri 

ile 3,4 ve 5 numaralı basınç açma kuvvetleri, aynı rijit yapıya tesir eden kuvvetler 

haline gelmektedirler. Bu kuvvetlerin vektörel toplamlarına bakıldığında 

her iki grup için de kuvvetlerin "0" olduğu görülmektedir. 

 

 

39

40 

PRESSURE BALANCED EXPANSION JOINTS 

Large axial forces are experienced on the main supports of the high pressure 

piping systems due to the high internal pressures. 

To compensate these large axial forces, heavy-duty support constructions are 

required. Also if the piping is not on the ground level, it is very hard to construct 

those supports for the elevated pipelines. 

The pressure balanced expansion joints are used to relieve loads on critical 

equipment such as pumps, turbines, compressors, tanks etc. 

How a pressure balanced expansion joints compensates the loads internaly is 

shown as follows : 

P : Pressure 

A : Effective Area of Bellows 

MS : Main Supports 

F : Pressure Trust Force 

Figure 1 

Figure 1 - The pressure trust force "P.A" is acting upon the both sides of the 

main supports of the expansion joints. The main supports have to be designed 

to compansate these forces. 

Figure 2 

Figure 2 - In this figure, there are 2 pcs of bellows with small effective areas 

and 1 pc of bellows with bigger effective area. This is a typical geometry for 

the pressure balanced expansion joints. One of the basic principals of this 

geometry is that the effective area of the larger bellows (A2) is two times larger 

than the effective area of the small bellows (A1 ). In other words A2 = 2.A1. 

Figure 3 

Figure 3- In this figure, It is shown that how the loads occure internally on the 

pressure balanced expansion joints.

Figure 4 

Figure 4 - The pressure trust forces of big bellows is two times more than small 

bellows because of the larger effective area (A2 = 2.A1) 

Figure 5 

Figure 5 - In this figure, it is shown that how the forces occure internaly without 

limit rods. In this case, big forces act upon both 1st and 2nd main supports. 

Figure 6 

The distribution of the forces may be observed in figure 6 when a pressure 

balance expansion joints is equipped with the limit-rods which are the other 

characteristic elements of this type of expansion joints. 

The pressure trust forces 1,2 and 6 which are in a rigid connection with each 

other and 3,4 and 5 which are also in the same position with each other act 

as if they force upon the same rigid construction altogether. The vectoral 

resultants of these forces are ‘’ 0 ‘’ for each of the two groups. 

In other words,there will be actually no pressure trust force acting upon both 

of the main supports no.1 and no.2. 

 

 

41

42 

 

 

NB 25 / PN 25 


Not: Ø1000 mm çaptan daha büyük kompansatörlerin seçimi için Teknik 

Servisimize başvurunuz. 

Note: For diameters greater than Ø1000 mm, please consult our Technical 

Service.

NB 40 / PN 40 

 

 





Service. 

 

 

43

44 

 

 

NB 64 / PN 64 





Service.

NB 100 / PN 100 

 

 





Service. 

 

 

45

46 



Note: For diameters greater than Ø3000 mm, please contact our Technical 

Service.

DİKDÖRTGEN KOMPANSATÖRLER 

 

 

Gaz kanallarının dikdörtgen kesitli olması halinde kullanılan kompansatör tipidir. 

Ondülasyonlar dairesel kesitli kompansatörlere göre daha büyük ve yüksektir. 

Dikdörtgen kompansatörler köşe detaylarına göre adlandırılır. 

RECTANGULAR EXPANSION JOINTS 

Rectangular expansion joints are used in case the duct cross-sections are 

rectangular instead of circular. The ondulations are higher with a larger width. 

The types of rectangular expansion joints are named acording to the corner 

design as ; 

1- DAİRESEL KÖŞELİ / ROUNDED CORNER 

2- DİK KÖŞELİ / SINGLE MITER CORNER 

3- KAMERA KÖŞELİ / CAMERA CORNER 

Dik Köşeli / Single Miter Corner 

 

 

Dairesel Köşeli / Rounded Corner 

Kamera Köşeli / Camera Corner 

47

48 

 

 

Lastik Kompansatörler 

* Vibrasyon, ses ve dilatasyon sorunlarına iyi bir çözümdür. 

* 16 bar basınç ve 110 °C sıcaklığa kadar dayanıklıdır. 

* Naylon kord karkaslı kauçuktan imal edilmektedir. 

* NB 16 bar sınıfında, döner flanşlı olarak teslim edilmektedir. 

* Flanş konstrüksiyonu ayrıca contaya ihtiyaç göstermemektedir. 


* Best solution to vibration, noise and misalignments problems. 

* Up to 16 bar pressure and 110°C temperature working conditions 

* Nylon-cord carcassed rubber construction. 

* Flanged construction with integral self - sealing profile. 

Sürekli Çalışma Şartları 

Continuous Working Conditions 

* Patlama basıncı 45 bar (20°C)’dir. 

* Normal olarak 0,7 bar (abs.) vakuma kadar takviye ringsiz, daha yüksek 

vakumlar için vakum takviye ringleri ile kullanılmaktadır. 

* Belirtilmeyen bütün ölçüler mm’dir. 

* Bursting Pressure is 45 bar (20°C). 

* At vacuum conditions higher than 0,7 bar (abs.) vacuum reinforcement rings 

should be inserted. 

* Unspecified dimensions are in mm’s.

Kumaş Katmanlı Kompansatörler 

 

 

Kumaş katmanlı kompansatörler, düşük basınçlı boru hatlarında oluşan yüksek 

titreşim ve ısıl genleşmeleri üzerlerine alarak, hatlarda oluşan stresi ve montaj 

kaçıklıklarını en aza indirmek için kullanılır. 

İstenilen çalışma şartlarına ve özelliklerine uygun değişik dizaynlarda imal edilebilir. 


Fabric expansion joints are used to minimize the stress and the mounting 

defects occured through the low – pressure pipe lines by having loaded the 

thermal expansion and high-vibration on itself. 

Accordance with desired operating conditions and properties can be produced 

in various designs. 

Kumaş Katmanlı Kompansatör Katmanları 

1- Flanş kuvvetlendirici katman 

2- Esnek dış katman 

3- Sızdırmazlık katmanı 

4- Yüksek sıcaklık ısı yalıtım katmanı 

5- Isı yalıtım katmanı 

6- Destek ve mukavemet katmanı 

Layers of Fabric Expansion Joints 

1- Reinforcing layer for flange. 

2- Flexible outer layer. 

3- Sealing layer. 

4- High temperature heat insulation layer. 

5- Heat insulation layer. 

6- Strength and resistance layer. 

6 

2 

3 

4 

5 

1 

 

 

49

50 

 

 

6 

50 - 10000mm 

50 - 10000mm 

3 

300 - 4500 mm 

300 - 8000 mm 

300 - 4500 mm

min : Tek sefer büküm / Once - only bending 

r n : Aralıklı büküm / Frequent bending 

 

 

MH 201 OG : Örgüsüz / Unbraided 

MH 201 MG : Örgülü / Braided 

 

 

51

52 

FAN-COIL ESNEK METAL HORTUM 

BAĞLANTILARI 

Fan-coil bağlantı parçaları ısıtma / soğutma sistemlerinde dağıtım sistemi borularının 

fan-coil ünitelerine esnek olarak bağlanması için kullanılır. 

* Dizayn değeri : 10 bar / 450 °C 

* Hortum malzemesi : AISI 316 L paslanmaz çelik 

* Nipel/Rakor malz. : Karbon çelik (Cr-Ni kaplı) 

* Nipel/Rakor başlıklar : TİG kaynağı ile hortuma kaynatılır. 

* İzolasyon malzemesi : Kapalı hücre yapılı polietilen köpük 

(0°C’de = 0,035 W/mK/Class 0) 

* Sızdırmazlık azot gazı ile test edilmektedir. 

* Özel çap, boy ve bağlantı elemanları için teknik servisimizi arayınız. 

FAN-COIL FLEXIBLE METAL HOSE 

CONNECTORS 

Fan-coil connectors are used for flexible connections of fan-coil units to the 

heating / cooling system distribution piping. 

* Design data : 10 bar / 450 °C 

* Flexible hose material : AISI 316 L Stainless Steel 

* Fittings material 

(nippels/unions) : St 37 Carbon Steel (Cr-Ni coated) 

* Fitting Connection : TIG- Argon welding 

* Isolation Material : Polyethylene closed cell foam 

(At 0°C = 0,035 W/mK/Class 0) 

* All hoses are tested for tightness, testing is done with Nitrogen gas. 

* For special diameters, lengths and fitting types, please consult our Technical 

Services

ÖRGÜLÜ ESNEK METAL HORTUM BAĞLANTILARI 

Örgülü esnek metal hortum bağlantıları; endüstriyel esnek bağlantı uygulamalarında, 

buhar, kızgın yağ, su, gaz hatlarında, yüksek basınç ve esneklik gerektiren 

uygulamalarda kullanılır. 

* Hortum Malzemesi : AISI 316 L / AISI 321 Paslanmaz Çelik 

* Örgü Malzemesi : AISI 304 Paslanmaz Çelik 

* Bağlantı tipleri : Rakor, nipel, kaynak boyunlu, flanşlı 

* Bağlantı Malzemesi : St 37 Karbon çelik / AISI 304 / AISI 316 

* 2 ½” ve üstü çaplarda flanşlı / kaynak boyunlu bağlantı yapılmaktadır. 

* Başlıklar TİG kaynağı ile hortuma kaynatılır. 

* Özel çap, boy ve bağlantı elemanları için Teknik Servisimizi arayınız. 

BRAIDED FLEXIBLE METAL HOSE CONNECTORS 

Braided flexible connectors are used as flexible connections for steam, water, 

gas and oil line applications to provide high pressure and flexibility. 

* Flexible Hose Materials : AISI 316 L / AISI 321 Stainless Steel 

* Braid Material : AISI 304 Stainless Steel 

* Fitting Types : Union, nipple, weld-ended, flanged 

* Fitting Materials : St 37 Carbon Steel / AISI 304 / AISI 316 

* From 2 ½” diameter weld-ended and flanged connections are used. 

* Fittings are welded by TIG welding. 

* For addional information, please consult our Technical Services. 

Active Length 

Aktif Boy 

Overall Length 

Tam Boy 

 

 

53

Vana Ceketleri 

Valve Jackets 

54 

 

 

VANA CEKETLERİ 

Ceketler kaya yününün silikon kaplı cam elyafı kumaşa, armatürlerin ölçüsüne 

göre alev almaz aramid elyafından ipliklerle dikilmesiyle imal edilir. Yan büzgü 

ipleri ortam sıcaklığına göre cam elyafı ya da polipropilendir. Ceketlerin uç birleştirmelerindeyse, 

kendinden yapışkanlı vekro bantlar (cırt bant) kullanılır. 

* Boru hattı armatürlerindeki ısı kaybını en aza indirirler. 

* Soğutma sistemleri armatürlerinde terleme ve yoğuşmayı önlerler. 

* Diğer izolasyon malzemeleri gibi tek kullanımlık değildirler; uzun ömürlüdürler. 

* Montaj ve demontajı hızlı ve basittir. Montaj maliyeti düşüktür. 

* Tümüyle yanmaz kumaş ve iplikler kullanıldığı için yangın riski bulunmaz, hava 

ve su geçirmez. 

Standart ceketlerde, izolasyon kumaşının sıcaklık dayanımı yaklaşık 280 °C’dir. 

Özel üretimlerde ise yaklaşık 850 °C sıcaklığa kadar dayanıklı kumaşlar kullanılır. 

Termal kamera ile izole edilmemiş vana yüzey sıcaklığı 142,8 °C olarak gözlemlenirken, 

vana ceketiyle izole edilmiş yüzey sıcaklığının ise 34,3 °C olduğu 

görünür. 

İç ve dış yüzeyde kullanılan silikon kaplı cam elyafı kumaş ozona, suya, zayıf 

asitlere dayanıklı olduğu için uzun süre kullanılabilir. İzolasyon yününün ise, ıslanarak 

bozulma riski yoktur. 

Montaj 

1. Ceket, izole edilecek bölümün etrafını saracak şekilde ekipmana yerleştirilir; 

2. Alt ve üst bağlantı yerlerindeki vekrobantların birbirlerini karşılamaları 

sağlanır; 

3. Vekrobantlar birbirlerine tutturulur; 

4. Kenar ipleri büzülerek, kenarların ekipmana yerleşmesi sağlanır.

VALVE JACKETS 

 

 

The jackets are manufactured by sewing of the rock wool and glass fiber fabric 

covered by silicon with the threads made of inflammable aramid fiber according 

to the sizes of the armatures. Side smocking threads are either glass fiber or 

propylene depending on temperature of the environment. Self adhesive bands 

(Velcro fasteners) are used for connections of the tips of the jackets. 

* They minimize the heat losses of the pipe line armatures. 

* Prevent the perspiration and condensation on the armatures of the cooling 

systems. 

* They are not single use type as the other insulation materials; they have a 

long life. 

* Their assembly and disassembly is quick and simple. Their installation cost 

is low. 

* There is no danger of fire due to the fact that they are completely made of 

inflammable fabric and thread, they are weather and water proof. 

The maximum temperature allowed for the insulation fabric in standard jackets 

is approximately 280 °C. The fabrics which can resist to temperature up to 

approximately 850 °C are used for the special aplications. 

As the temperature of the non-insulated valve surface is observed by thermal 

cameras as 142,8 °C, the temperature of the valve surface insulated by valve 

jacket is observed as 34,3 °C. 

Since the glass fiber fabric covered by silicon which is used on the inner and 

outer surfaces is resistive to ozone, water and weak acids, they could be used 

for a long period. There is no danger of deterioration of the insulation wool by 

getting wet. 

Installation 

1. Jacket is installed on the equipment such that it encompasses the section 

to be insulated; 

2. The alignment of the Velcro fasteners on the lower and upper connections 

is provided; 

3. Velcro fasteners are attached to each other; 

4. Fitting of the edges on the equipment is provided by drawing the lateral 

threads. 

Vana Ceketleri 

Valve Jackets 

55

56

56

57

58 

 

Not: DN450-1000 kompansatörlerde 1 mm layner mevcuttur. 

Note: DN450-1000 have 1 mm inner sleeves. 

Ondülasyon malzemesi / Bellows material: 

AISI 321, ( AISI 304 - 316 - 316L ) 

Kaynak boyun malzemesi / Weld-end material: 

Karbon Çeliği / C-Steel, ( AISI 304 - 316 - 316 L - 321) 

Dizayn şartları / Design conditions: 

550 º C / 2.5 Bar (20 °C) 

Tasarım no / Design no: 

PT-001-BAL.0

Not: DN450-1000 kompansatörlerde 1 mm layner mevcuttur. 

Note: DN450-1000 have 1 mm inner sleeves. 


AISI 321, ( AISI 304 - 316 - 316L ) 

Kaynak boyun ve flanş malzemesi / Weld-end and flange material: 



550 º C / 2.5 Bar (20 °C) 


PT-007-BALF.0 

 

 

 

59

60 

 


AISI 321, ( AISI 304 - 316 - 316L ) 




550 º C / 2.5 Bar (20 °C) 


PT-002-BAL2.0


AISI 321, ( AISI 304 - 316 - 316L ) 




550 º C / 2.5 Bar (20 °C) 


PT-008-BAL2F.0 

 

 

 

61

62 

 


AISI 321, ( AISI 304 - 316 - 316L ) 


Karbon Çeliği / C-Steel , ( AISI 304 - 316 - 316 L - 321) 


550 º C / 2.5 Bar (20 °C) 


PT-003-BAL3.0


AISI 321 ( AISI 304 - 316 - 316L ) 


Karbon Çeliği / C-Steel,( AISI 304 - 316 - 316 L - 321) 


550 º C / 2.5 Bar (20 °C) 



 

 

 

63

64 

 


AISI 321, ( AISI 304 - 316 - 316L ) 




550 º C / 2.5 Bar (20 °C) 


PT-004-BAL4.0


AISI 321, ( AISI 304 - 316 - 316L ) 




550 º C / 2.5 Bar (20 °C) 



 

 

 

65

66 

 


AISI 321, ( AISI 304 - 316 - 316L ) 




550 º C / 2.5 Bar (20 °C) 


PT-005-BAL5.0


AISI 321, ( AISI 304 - 316 - 316L ) 

Flanş malzemesi / Flange material: 



550 º C / 16 Bar 


PT-006-BAL6.0 

 

 

 

67

68 

 


AISI 321, ( AISI 304 - 316 - 316L ) 




550 º C / 16 Bar 


PT-011-RF30.0


AISI 321 ( AISI 304 - 316 - 316L ) 




550 º C / 16 Bar 


PT-012-RF60.0 

 

 

 

69

70 

 


AISI 321, ( AISI 304 - 316 - 316L ) 




550 º C / 16 Bar 


PT-013-FF30.0


AISI 321, ( AISI 304 - 316 - 316L ) 




550 º C / 16 Bar 


PT-014-FF60.0 

 

 

 

71

72 

 


AISI 321, ( AISI 304 - 316 - 316L ) 




550 º C / 2,5Bar 


US1BU-03


AISI 321, ( AISI 304 - 316 - 316L ) 




550 º C / 2,5Bar 


US3BU-03 

 

 

 

73

74

75

76 

 

 

METAL KOMPANSATÖR MONTAJ TALİMATI 

1 - İki sabit nokta arasına yalnız bir adet eksenel kompansatör montajı yapılmalıdır. 

2 - Boru hattındaki kayar mesnet ve sabit noktalar aşağıdaki şekildeki gibi 

düzenlenmelidir. 

L1= max 4 D L2= max 14 D 

D: Boru çapı SM: Sabit mesnet KM: Kayar mesnet 

3- Kompansatörler ve boru hattı aynı eksende olmalıdır. 

4- Karşıt flanşlar boru eksenine dik olmalıdır. 

5- Kompansatörler “sıfır“ yük elemanlarıdır, ilave yükler taşımazlar. Özellikle sabit 

flanşlı kompansatörlerin montajında; karşıt flanş deliklerinin,kompansatör 

flanş civata deliklerine denk gelmesi sağlanmalıdır. Kompansatörün kesinlikle 

burulmaması, kasıntı yaptırılmaması gerekir. 

6- Kompansatöre “Ön Germe” verilmelidir. Ön Germe hesabı aşağıda belirtilmiş 

olup, pratik olarak toplam genleşme miktarının yarısı alınabilir. Boru hattında 

kompansatör boşluğu L + ÖG kadar bırakılmalıdır. Kompansatörün bir flanşı 

karşıt flanşa bağlanmalı, bir diğer flanş uzun saplamalar kullanılarak çevrede 

eşit miktarlarda sıkılarak, diğer karşıt flanşa öngerme verilerek bağlanmalıdır. 

L : Genleşme miktarı Ti : Montaj sıcaklığı 

T min : Minimum sıcaklık T max :Maksimum sıcaklık 

7- Ondülasyonlar (körük kısmı) ince paslanmaz çelikten imal edildiğinden, 

anahtar, çekiç vs. ekipmanların darbelerine maruz kalmamalıdır.

8- Kaynak esnasında cürufların, ark kıvılcımlarının ondülasyonlara zarar vermesi 

engellenmelidir. Ondülasyon üzerinden ark alınmamalıdır. Kaynak sırasında 

ondülasyonlar koruyucu bir örtü ile korunmalıdır. 

 

9- Laynerli (koruyucu kovan) kompansatörlerin montajında akışkan yönüne 

dikkat edilmelidir. 

 

 

 

10- Dıştan basınçlı kompansatörlerde öngerme işlemi üretimde yapıldığından, 

ayrıca öngermeye ihtiyaç yoktur. Montaj sonrası; puntalanmış olan öngerme 

çubukları çekiç ile vurularak kırılmalıdır. 

11- Dekoratif kompansatörlerde, montaj esnasında kompansatör burulmamalı, 

pim “1” konumuna gelecek kadar öngerme verilerek monte edilmelidir. 

12- Boru hattındaki nominal basınç ve genleşme değerlerinin, seçilen kompansatör 

limitlerinin dahilinde olmasına dikkat edilmelidir. 

13- Boru hattının yükü, sabit nokta ve kılavuzlarla güvence altına alınmadan 

basınç testi yapılmamalıdır. 

 

 

77

78 

INSTRUCTION OF METAL EXPANSION JOINTS 

INSTALLATION 

1 - Only one expansion joints should be installed between two fixed points. 

2 - Fixed points (main anchors) and guides should be located and designed 

as it is shown below. 

L1 = max 4 D L2 = max 14 D 

D : Pipe Dia. FP: Fixed Point G : Guide 

3- Expansion joints and pipe line should be on the same axis. 

False 

4- Opposite flanges should be perpendicular to pipe axis. 

False 

False 

True 

5- Expansion joints are zero loaded tools. During intallation of fixed flanged 

expansion joints; torsional rotation on the expansion joints should be avoided. 

False 

6- Expansion joints should be installed with Pre-Setting (PS). It is calculated 

as follows: 

L : Movement 

Ti : Installation temperature 

T min : Minimum temperature 

T max : Maximum temperature 

7- Care shall be exercised to prevent any damage to the thin bellows 

section,such as dents, scores etc. 

False True 

False 

True

8- Care shall be exercised to prevent any damage to the thin bellows such as 

arc strikes,weld splatter. The bellows should be pevented with a protective 

cover. 

False 

True 

9-The flow direction should be considered for expansion joints installations 

with inner sleeves. 

False True 

10- Work-Shop pre-setting is availabe for external pressure expansion joints. 

Pre-setting bars should be removed after installation. 

11-Torsional rotation during installation should be avoided for central heating 

expansion joints. Pre-setting should be applied to this type of expansion joints 

until the pin reaches Iocation “1”. 

12- Nominal pressure and movements of pipelines should be less (or equal) 

than selected expansion joints’ nominal pressure and movement capacity. 

13- Before the pressure tests, be sure about the pipeline forces are under 

control by use of fixed points and guides. 

 

 

79

80 

LASTİK KOMPANSATÖR MONTAJ TALİMATI 

1 - Politeknik lastik kompansatörleri ilave bir contaya ihtiyaç duyulmadan monte 

edilebilir. 

2 - Karşıt flanş iç çapının standarttan daha büyük ve köşeli olması durumunda 

lastik kesilmesi tehlikesi ortaya çıkacağı için karşıt flanşların sivri köşe yaratmamaları 

çok önemlidir. 

3- Flanş civatalarını aşırı sıkmamak için şu sıra takip edilmelidir: 

* Önce somunların boşluğu alınmalıdır. 

* Civatalar karşılıklı olarak 50 Nm kadar ön sıkmaya tabi tutulmalıdır. 

* Civatalar son olarak karşılıklı sıra ile 100 Nm değerine kadar sıkılmalıdır. 

Bu sıkma ile lastik basma yüzeyi 1,5 - 2 mm kadar sıkışır ve 16 bar basınç sızdırmazlığı 

elde edilir. 

4- Montaj esnasında sivri uçlu aletler kullanılmamalı, kaynak yapılması halinde 

kaynak sıçramalarından ve ısısından korunmalıdır. 

5- Montaj civataları kompansatör flanşı iç yüzeyinden çıkıntı yapmayacak şekilde 

seçilmelidir. Uzun civata çıkıntıları işletme deplasmanları sırasında lastiğe 

sürterek tahribat yaratabilir. 

6- Kayar mesnetler, kompansatöre ilave yük getirmeyecek şekilde yerleştirilmelidir. 

7- Eksenel ve yanal genleşme uygulamalarında boru hatlarında ortaya çıkan 

basınç alma kuvvetleri için tedbir alınması şarttır. Aksi takdirde kompansatör 

yandaki şekilde belirtildiği biçimde açılarak tahrip olur. 

8- Pompa çıkışlarındaki açma kuvvetlerinin kompansatörü açmasına karşı gerekli 

tedbirler alınmalıdır. 

Doğru Doğru

INSTRUCTION OF RUBBER EXPANSION JOINTS 

INSTALLATION 

1-Politeknik rubber expansion joints can be installed without any extra gasket. 

2- Flange to flange dimensions of the expansion joints must match in order to 

prevent rubber cutting. If opposite flange’s inner diameter is over than required 

or cornered, the risk of rubber cutting is very high. 

True 

 

 

False 

3- Please follow these steps correctly to avoid over tightening the bolts. 

* First, nuts should be squeezed by hand. 

* Bolts to bolts should be tighted to 50 Nm, than at the end should be tighted 

to 100 Nm. 

4- Please avoid using sharp tools during installation and avoid welding splashes 

and welding heat. 

5- Mounting bolts should not stick out from the inner surface of the flange. Do 

not use tall bolts above required standard since they will cause friction and 

rubber damages. 

6- While installing the expansion joints, please consider that sliding guides 

should not give extra load to expansion joints. 

7- Measurement should be taken for pressure absorption during expansion 

joints application for axial and lateral movements. Otherwise expansion joints 

will unfold and destroy as it’s shown in the figure. 

8- Measurement should be taken against opening force at the pump outlets. 

FP G 

True 

True 

 

 

81

82 

TİE-ROD KİTİ MONTAJ TALİMATI 

1-Montaj Ekipmanları 

2- Montaj Şekli 

L1 L2 Tmontaj Tmin Tmax PUL 

KULAK 

LASTİK 

TAKOZ 

LASTİK 

TAKOZ 

: . (T - T ) . L 

montaj min 

: . (T - T ) . L 

max montaj 

: Montaj sıcaklığı 

: Minimum sıcaklık 

: Maksimum sıcaklık 

L : Boru boyu 

: Isıl genleşme katsayısı 

1 nolu konumda, kontralı şekilde somunlar sıkılmalı, 2 nolu konumda L 1 ve 

L 2 boşlukları bırakılarak montaj yapılmalıdır. 

3- Kompansatör çaplarına göre, çevrede kullanılması önerilen tie - rod miktarı 

aşağıda belirtilmiştir. 

Örnek 1 : Nominal çapı 100 olan bir kompansatör için ; 

çevrede 2 adet ( 180° fark ile ) 

Örnek 2 : Nominal çapı 200 olan bir kompansatör için ; 

çevrede 4 adet ( 90° fark ile ) 

PUL 

BIJON 

LASTİK 

TAKOZ 

LASTİK 

PUL SOMUN 

TAKOZ 

PUL

INSTRUCTION OF TIE-ROD KITS INSTALLATION 

1-Installation Equipments 

2- Installation 

L1 L2 Tinst Tmin Tmax WASHER 

LUG 

RUBBER 

BLOCK 

WASHER 

: . (T - T ) . L 

inst min 

: . (T - T ) . L 

max inst 

: Installation temperature 

: Minimum temperature 

: Maksimum temperature 

L : Pipe length 

: Coefficient of thermal expansion 

 

 

RUBBER 

BLOCK 

WASHER 

TIE-RODS 

RUBBER 

BLOCK 

RUBBER 

WASHER NUTS 

BLOCK 

WASHER 

In position 1, tighten all nuts including counter 

In position 2, the gaps between nuts and flanges should be L 1 and L 2 

3- Tie-Rod quantities in circumference is shown on the table, releated to the 

diameter below: 

Sample 1: 2 pcs Tie-Rods should be used in 180° for DN 100 expansion joints 

Sample 2: 4 pcs Tie-Rods should be used in 90° for DN 200 expansion joints 

 

 

83

84 

ESNEK METAL HORTUM MONTAJ TALİMATI 

1- Hortumu düzgün sarımlı bırakınız 

2- Hortum boyunun gereğinden daha kısa olmamasına dikkat ediniz. 

3- Hortumun tek yönlü hareketinden kaçınınız, merkezleyerek hareketi iki yöne 

dağıtınız. 

4- Hortum üzerindeki eksen yönünde hareketlerden kaçınarak, yanal harekete 

uygun şekilde monte ediniz. 

5- Hortumun aşırı bükülmesine izin vermeyecek şekilde monte ediniz, gerektiğinde 

dirsek kullanınız. 

6- Aşırı yanal harekete yol açmadan 90º açı ile monte ediniz. 

7- Hortumu tek düzlemde monte ederek, moment ve burulmalardan kaçınınız. 

8- Montaj düzlemi ve hortum düzlemini paralel tutunuz, eğime izin vermeyiniz.

INSTRUCTION OF FLEXIBLE METAL HOSE 

INSTALLATION 

1- Put the hose in regular coils. 

2- Dimension the hose adequately. Take care of that the flexible length is not 

too short. 

3- Don’t allow the hose to move in one direction only. Centre it to permit 

absorption of half of the movement in both direction. 

4- Don’t permit axial movement. Install the hose verticaly to the direction of 

movement. 

5- Avoid excessive bending of hose. Use pipe bends if necessary. 

6- Avoid extreme lateral movement. Install the hose with a bend of 90º. 

7- Install the hose in one plane only to avoid torsional twist and moments. 

8- Keep the installation plane parallel with the hose plane to avoid inclination. 

 

 

85

86 

ÖN GERME HESAPLAMALARI 

Şekil 1 : Eksenel Genleşme ve Ön Germe 

Kompansatör genleşme miktarları genellikle (+, -) değerleri ile ifade edilir. Kompansatörün 

serbest montaj boyundan sıkışma miktarı (-) ve gerilme miktarı (+) 

olarak tanımlanır. Bu artı ve eksi değerlerin toplamı kompansatörün alacağı 

toplam genleşme miktarını tayin eder. Soğutma dışındaki genel uygulamalarda 

kompansatör borunun uzamasını kompanse eder. Kompansatörün toplam 

genleşme miktarını tam olarak değerlendirebilmek ve gereksiz gerilmelere meydan 

vermemek için kompansatörün montaj sırasında ön uzamaya tabi tutulması 

“Ön-Germe” olarak tanımlanmaktadır. Boru hattındaki genleşmenin uç 

noktaları hattın minimum ve maksimum sıcaklıklarına bağlıdır. 

Örneğin boru hattının minimum sıcaklığı 0ºC ve maksimum sıcaklığı ise 100ºC 

olsun. Bu durumda sıcaklık farkı T = 100ºC dır. Boru boyu 90 m alınırsa toplam 

genleşme miktarı L= 100 mm olarak bulunur. (Bkz.Sayfa:19) Toplam genleşmesi 

±50 mm = 100 mm olan bir genleşme parçasının hatta takıldığını varsayalım, 

montaj ortam sıcaklığı olarak 20º C alalım. Bu durumda kompansatör aşağıdaki 

tavırları sergileyecektir. 

* 0ºC sıcaklıkta serbest uzunluğundan 50 mm gerilmiş 

* 100ºC sıcaklıkta serbest uzunluğundan 50 mm sıkışmış 

* 50ºC sıcaklıkta serbest uzunluğunda 

* 20ºC sıcaklıkta serbest uzunluğundan 30 mm gerilmiş 

Bu nedenle 20º C montaj sıcaklığındaki kompansatöre 30 mm tutarında “Ön- 

Germe’’ uygulanacaktır. Boru hattına yol verilip sıcaklık arttıkça 20º C’den 50º 

C’ye gelindiğinde 30 mm’lik ön germe kalmamış olur ve kompansatör ancak 

bu sıcaklıkta serbest uzunluğuna döner, dolayısıyla çalışmamış gibi görünür. 

Sıcaklık 50º C’den 100º C’ye geldiğinde ise serbest durumuna göre sadece 

50 mm sıkışmış olur. 

Ön-Germe miktarını pratik olarak hesaplamada kolaylık sağlayan Piramid 

Grafik ve kullanımı aşağıda izah edilmiştir. 

Bu grafikte, yatay eksendeki maksimum ve minimum sıcaklık noktaları tepe 

noktası ile birleştirilerek piramit oluşturulur. Daha sonra yukarı doğru kaydırılan 

cetvelin birleştirme çizgileri ile kesiştiği iki nokta arasındaki mesafe toplam genleşmeye, 

bu mesafenin orta noktası serbest boya, yatay eksende işaretlenen 

montaj sıcaklığını tepe noktasına birleştiren çizginin cetvelle kesiştiği noktanın, 

cetvel üzerinde işaretlenen serbest boy noktasına olan mesafesi ise kompansatör 

ön-germesine tekabül edecektir.

Şekil 2 : Ön Germe için Piramit - Grafik 

Ön-Germe Mesafesinin Hesaplama ile Tayini 

 

 

Boru hattımızın uzunluğunu 33 metre, akışkanın maksimum sıcaklığını 150 ºC, 

minimum sıcaklığını (-20 ºC) olarak alalım. Isıl genleşme katsayısı 0,012mm/mºC 

olacaktır. (Bkz.Sayfa:19) 

Bu durumda boru hattındaki toplam genleşme 

olarak hesaplanacaktır. 

Montaj sıcaklığı T i = 20 ºC olarak kabul edilirse; 

olarak bulunur. Bu durumda montaj yapılırken kompansatör 18 mm açılmak 

suretiyle monte edilmelidir. 

Ön-Germe Mesafesinin Piramit-Grafik Yardımı ile Belirlenmesi 

Şekil-2’de yer alan Piramit-Grafik’ten yararlanarak kompansatöre verilmesi 

gereken ön-germe bulunabilir. 

 

 

87

88 

Örnek 

Boru hattı özellikleri : 

Max. Sıcaklık : 150 ºC 

Min. Sıcaklık :-20 ºC 

Montaj Sıcaklığı :+20 ºC 

Toplam Genleşme : 67 mm 

Kompansatör Genleşmesi : ± 33. 5 = 67 mm 

Cetvel alt eksene paralel olarak 67 mm ölçülene kadar yükseltilir. 

Bu durumda; 

Montaj sıcaklığındaki genleşme : 51 mm 

Serbest boydaki genleşme : 33,5 okunur 

Ön germe : 51 – 33,5 = 17,5 mm okunur 

Bu durumda montaj yapılırken kompansatör 18 mm açılmak suretiyle monte 

edilmelidir. 

Hesaplanan bu değere göre kompansatörün montajı şu şekilde yapılır : 

1.Kompansatörün montajı için, kompansatörün serbest boyu “L” ve ön-germe 

miktarının toplamı kadar “L+ÖG” boşluk bırakılır (Şekil A) 

2.Önce kompansatörün bir ucu flanşlı veya kaynak boyunlu olarak boru 

hattına sabitlenir. (Şekil B) 

3.Daha sonra diğer uç, ön-germe miktarı kadar uzaklaştırılarak boru hattına 

bağlanır ve montaj tamamlanır. (Şekil C) 

Şekil 3 : Ön Germe Uygulaması 

A 

B 

C

PRE-SETTING CALCULATIONS 

 

 

Figure 1: Axial Movement and Pre-Setting 

The amount of movements of the expansion joints are defined in terms of (+,-) 

values generally. The minus (-) value gives the compression amount on the 

free installation length of the expansion joints and the plus (+) value indicates 

the amount of elongation. The sum of these minus and plus values designates 

the total movement of the expansion joints. For the general application 

other than refrigeration they compensate the elongation of the pipes. “Pre- 

Tensioning” means subjecting the expansion joints to pre-setting during the 

installation process in order to fully evaluate the total movement capacity of the 

expansion joints and to eliminate the unnecessary stresses. The peak points 

of the movement of the pipelines depend on the minimum and maximum 

temperature values. 

For example let us assume that minimum temperature of the pipeline is 0 °C 

and maximum temperature is 100 °C. So the difference of the temperature is 

ΔT = 100 °C. If the pipe length is taken as 90 m, the total movement could be 

calculated as ΔL= 100 mm. (see: page 19). Let us assume that an expansion 

joints having total expansion of ±50 mm = 100 mm is installed on the line, 

and let us take the environmental temperature as 20°C during installation. The 

expansion joints will function as follows: 

- At 0 °C it will be elongated by 50 mm 

- At 100 °C it will be compressed by 50 mm 

- At 50 °C it will return back to its original free length 

- At 20 °C it will be elongated by 30 mm 

A “Pre-Setting” of 30 mm will be applied to the expansion joints at 20°C 

installation temperature. When the temperature increases from 20 °C to 50° 

C after the pipeline is put into operation, 30 mm pre-setting will be eliminated 

and the expansion joints will return to its original free length, hence seems 

as if it is not operative. When the temperature rises from 50°C to 100°C the 

movement from the free length will only be 50 mm. 

The Pyramid-Graphics in figure 2 facilitates the calculation of the required Pre- 

Tensioning. 

The pyramid is created by connecting the maximum and minimum temperature 

 

 

89

90 

points with the peak point in that graphic. Then a ruler will be shifted upwards 

paralel to the lower axis so that a distance on the ruler is observed equal to 

the total movement. The half point of this distance correspondes to the free 

length. The installation temperature will be connected from the lower axis to 

the peak point. The distance between the installation temperature and free 

length line can be read on the ruler and that distance is the Pre-Tensioning of 

the expansion joints. 

TOTAL MOVEMENT 

Figure 2: Pyramid – Graphic for the Pre-Setting 

Determination of the Pre-Tensioning Distance by Calculation: 

Let us take the length of the pipeline as 33 meters, the maximum temperature 

of the fluid as 150°C and minimum temperature as -20°C. The heat expansion 

coefficient will be taken as = 0.012mm/m °C. (See: page 19) 

The total movement will be calculated as follows: 

ΔL= x L x ΔT = 0.012 x 33 x 170 = 67 mm 

The Pre-Tensioning is found as 18 mm. The expansion joints will be installed 

after extending 18 mm before installation. 

Determination of the Pre-Tensioning Distance by Pyramid-Graphic: 

The amount of pre-tensioning to be applied on the expansion joints may be 

determined from the Pyramid-Graphic in figure 2.

Example 

 

 

Pipeline characteristics : 

Max. Temperature : 150 °C 

Min. Temperature : -20 °C 

Installation Temperature : +20 °C 

Total Movement : 67 mm 

Movement of the expansion joints: ± 33. 5 = 67 mm 

Ruler will be raised upwords parallel to the lower axis up to 67 mm is measured. 

In this position : 

Movement at installation temperature : 51 mm 

Movement at the free length : to be read as 33,5 

Pre-tensioning : to be read as 51 - 33,5 = 17,5 mm 

Expansion joints will be installed as follows with a pre-setting of 18 mm 

1. A space equal to the sum of the free length of the joints "L" and the presetting 

"L+PS" is necessary for the installation ( Figure A) 

2. One end of the expansion joints will be fixed by a flange or a weld-end to 

the pipe-line. (Figure B) 

3. Then the other end will be tensioned as much as the Pre-Setting amount 

and the installation will be completed after fixing the other end. (Figure C) 

 

 

91

92 

MESNETLER VE MESNET TİPLERİ 

Boru hattının projelendirilme safhasından, kompansatörlerin dizaynına, seçimine 

ve montajına kadar olan tüm safhalarda, sistem mesnetlerinin belirlenmesi 

oldukça önemli bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. 

Öncelikle ana mesnetlerin yerleşimi, boru hattının genleşme miktarlarının, uygun 

bir şekilde kompansatörlere paylaştırılması açısından oldukça önemlidir. 

Zira bir boru hattında, iki ana mesnet arasına sadece bir tek kompansatörün 

yerleştirilmesi gerekmektedir. Böylelikle bu iki ana mesnet arasındaki genleşme 

miktarı bir kompansatör ile absorbe edilebilmektedir. İki ana mesnet arasına 

iki ya da daha fazla kompansatörün yerleştirilmesi durumunda, hangi kompansatöre 

ne kadar genleşme yükünün dağılacağını hesap edebilmek mümkün olmayacaktır. 

Boru hatlarında, ana ve kayar mesnetlerin, sistem kuvvet ve momentlerine karşı 

mukavemeti önemlidir. Zira bu mesnetler kompansatörlere ekstra boru yüklerinin, 

kuvvetlerin ve momentlerin etki etmesini önlemede oldukça önemli rol 

oynamaktadır. Boru dizaynında, söz konusu mesnetlerin gerilme analizlerinin 

sağlıklı olarak yapılması, kaynakların bu gerilmelere mukavemetli olması, kısaca 

mesnet konstrüksiyonunun meydana gelen kuvvet ve momentler göz önüne 

alınarak düşünülmesi çok önemlidir. 

Kompansatör uygulamalarında bir diğer önemli husus, kayar mesnetlerin kullanılmaması 

sonucunda özellikle eksenel genleşme alan kompansatörlerde, boru 

sisteminde meydana gelen eksen kaçıklıklarının kompansatöre yanal yük bindirmesidir. 

Bu durumda kompansatör dizayn edilen genleşme değerinin üzerinde 

ekstra fiziksel hareketlere, boru ağırlığından kaynaklanan yüklere maruz 

kalacak ve işletme ömründen çok daha kısa sürede deforme olacaktır. 

Ana Mesnetler 

Basıncın etkisiyle kompansatörün oluşturduğu itme kuvvetine, akışa, yay 

kuvvetlerine ve diğer tüm boru hattı yüklerine karşı koyan mesnetlerdir. 

Kayar Mesnetler 

Boru hattı akış yönü boyunca harekete kılavuzluk etmek ve kompansatörlere 

radyal yüklerin etkisini önlemek amacıyla kullanılırlar. Dizayn amacına göre bir 

boru hizalama kılavuzu olarak da kullanılmaktadırlar. Kayar mesnet dizaynında 

mesnetin fonksiyonelliği açısından hareketli veya kayar kısmının sürtünmesinin 

minimize edilmesi gerekmektedir.

SUPPORTS AND SUPPORT TYPES 

 

 

The determination of the system supports starting from the design stages of 

the pipeline to the end of installation of the expansion joints is quite important. 

Replacement of more than one expansion joints between two main supports is 

not required since it will become impossible to calculate how much expansion 

load will be distributed between these joints. Therefore only one expansion 

joints must be replaced between two main supports. 

The resistances of the main and sliding supports against the system moments 

and forces in pipelines are important since these supports play a significant 

role to prevent extra pipe loads, forces and moments on the expansion joints. 

Briefly, it is important to think about the details of the resistance of the weldings 

against forces and moments and tensions analysis of the supports. 

The lateral load overlappes on the axial expansion joints due to misalignments 

of the axis. The lack of sliding supports causes misalignments on the pipeline 

axis and this also causes overlapping the lateral loads on top of the axial 

expansion joints. In this case, the expansion joints will be exposed to extra 

physical movements over its expansion value designed and overloading due to 

the piping weights and it will be deformed in a shorter time than the operating 

time. 

Main Supports: 

They are the supports resisting the thrust forces created by the bellows under 

the pressure effect, flow forces, spring forces and all other pipeline loads. 

Sliding Supports: 

They are used for the purpose of preventing the effect of the radial loads to the 

expansion joints and to guide the movement along the pipeline flow direction. 

They are also used for a pipe aligment guide according to the design purposes. 

The friction of the moveable or the sliding parts of the sliding supports must be 

minimized in respect of the functionality of the supports. 

 

 

93

94 

MESNET KUVVETLERİNİN HESAPLANMASI 

Kompansatörlerin, dizayn safhasında hesaplanmış olan ömür değerinde sağlıklı 

olarak çalışması için, boru hattındaki sabit ve kayar mesnetlere gelen kuvvet 

ve momentlerin doğru olarak hesaplanması ve bu yüklere karşı tedbirlerin 

alınması gerekmektedir. Sistemin çalışması esnasında mesnetlerdeki streslerin 

doğru analizi ve mesnetlerin söz konusu streslere karşı mukavemetinin kontrol 

edilmesi kompansatör açısından önemlidir. Uygulamalarda bu konu öylesine 

önem kazanmaktadır ki, sabit mesnetlerin mukavemetinin yeterli olmadığı 

durumlarda, mesnetlerdeki kaynak kopmaları sonucunda kompansatörün aşırı 

açılma ya da aşırı kapanma sonucu deforme olması söz konusu olabilmektedir. 

Aşağıda söz konusu mesnet kuvvetlerinin hesaplanmasına yönelik iki adet örnek 

verilmektedir. 

1. Örnek : 

Boru hattı özellikleri ; 

Nominal boru çapı NÇ : 200 mm 

Nominal basınç NB : 16 bar 

Akış hızı V : 15 m/s 

Birim boru ağırlığı g : 55 kg/m 

Körük efektif alanı a : 430 cm2 

Kompansatör yay katsayısı k : 14 kg/mm 

Max. akışkan sıcaklığı T max : 110 ºC 

Min. akışkan sıcaklığı T min : -10 ºC 

Montaj sıcaklığı Ti : 20 ºC 

Sıcaklık farkı T : 120 ºC 

Sürtünme katsayısı : 0.3 

Hattın sapma açısı : 40 º 

Boru özgül ağırlığı : 1 gr/cm3

Basınç kuvveti 

Yay kuvveti 

Sürtünme kuvveti 

Toplam kuvvet = 5875 kg olarak hesaplanır. 

Yay Kuvveti 

 

 

C noktasındaki mesnetin sağında ve solunda bulunan kompansatörlerin oluşturduğu 

yay kuvvetleri birbirini dengeler. Böylece mesnete bir kuvvet gelmez. 

Ancak montaj sırasında yukarıdaki hesaplanan kuvvet oluşacaktır. Emniyet olarak 

bu kuvvet göz önüne alınmalıdır. 

2. Örnek 

Bu bölümde, açısal kompansatör uygulamalarında meydana gelen mesnet 

kuvvetlerinin hesaplanmasına yönelik örnek verilmektedir. 

Nominal boru çapı NÇ : 200 mm 

Nominal basınç NB : 16 bar 

Birim boru ağırlığı g : 55 kg/m 

Kompansatör yay katsayısı k : 13 kg/m 

Max. akışkan sıcaklığı T max : 120 ºC 

Min. akışkan sıcaklığı T min : -10 ºC 

Montaj sıcaklığı T i : 20 ºC 

Sıcaklık farkı T : 130 ºC 

Sürtünme katsayısı : 0.3 

Açısal genleşme miktarı : 7 º 

Kompansatör ara mesafesi h : 1500 mm 

 

 

95

96

CALCULATION OF SUPPORT FORCES 

In order for the expansion joints to work sturdily in the life period calculated at 

the design stage, the forces and the moments coming to the fixed and sliding 

supports in the pipeline must be calculated correctly and the precautions 

against these loads must be taken. The correct analysis of the stresses in the 

supports during the operation of the system and the control of the supports 

against the said stresses is quite important in respect of expansion joints. This 

subject gains so much importance in applications where the resistances of the 

fixed supports are not sufficient, the deformation of the expansion joints due 

to the extreme opening or the closing upon the welding breaks the supports 

can also take place. 

Two examples are given below regarding the calculation of the support forces. 

Pipeline properties; 

Nominal pipe diameter DN : 200 mm 

Nominal pressure PN : 16 bar 

Flow rate V : 15 m/s 

Unit pipe weight g : 55 kg/m 

Bellows effective area a : 430 cm2 

Expansion joints spring coefficient k : 14 kg/mm 

Max. flow temperature T max : 110 ºC 

Min. flow temperature T min : -10 ºC 

Installation temperature Ti : 20 ºC 

Temperature difference T : 120 ºC 

Friction coefficient : 0.3 

Line deviation angle : 40 º 

Pipe specific weight : 1 gr/cm3 

 

 

97

98 

 

 

Pressure Force 

Spring Force 

Friction Force 

The Total Force is calculated as 5875 kg. 

Spring Force 

The spring forces created by the expansion joints on the right and left of the 

support in the C point compensate each other. Therefore no force will come 

to the support. But the above calculated force will be generated during the 

installation. This force should be taken into consideration as a safety. 

In this section an example is given to calculate the support forces for the 

angular expansion joints applications: 

Pipeline properties; 

Nominal pipe diameter DN : 200 mm 

Nominal pressure PN : 16 bar 

Pipe specific weight : 55 kg/m 

Expansion joints spring coefficient k : 13 kg/m 

Max. flow temperature T max : 120 ºC 

Min. flow temperature T min : -10 ºC 

Installation temperature T i : 20 ºC 

Temperature difference T : 130 ºC 

Friction coefficient : 0,3 

Angular movement : 7 º 

Distance between bellows h : 1500 mm

99

99

102

103

104

MALZEME STANDARTLARI İÇİN MUKAYESE TABLOSU 

COMPARISON TABLE FOR MATERIAL STANDARDS 

 

 

105

106 

A: Mükemmel / Excellent B: İyi / Good 

C: Koşullara Bağlı / Conditional X: Tavsiye Edilmez / Not Recommended

107

108

109

110

111

111

3ROLWHNQLN - Politeknik metal körük

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?