สูความสุขในวิถีการทำงาน - เครือข่ายจิตอาสา
สูความสุขในวิถีการทำงาน - เครือข่ายจิตอาสา
สูความสุขในวิถีการทำงาน - เครือข่ายจิตอาสา
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
คูมือการพัฒนาจิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ: สูความสุขในวิถีการทำงาน<br />
วิจัยและเรียบเรียง<br />
ผศ.วรรณา ประยุกตวงศ, ปารีณา ประยุกตวงศ และเครือขายความรวมมือระหวางภาคธุรกิจ<br />
และภาคประชาสังคมเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน (The NETWORK ประเทศไทย)<br />
พิมพครั้งแรก<br />
กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย<br />
ศูนยสงเสริมและพัฒนาพลังแผนดินเชิงคุณธรรม (ศูนยคุณธรรม)<br />
สำนักงานบริหารและพัฒนาองคความรู (องคการมหาชน)<br />
กันยายน 2550<br />
จำนวน 2,000 เลม<br />
พิมพครั้งที่สอง<br />
ศูนยสงเสริมและพัฒนาพลังแผนดินเชิงคุณธรรม (ศูนยคุณธรรม)<br />
สำนักงานบริหารและพัฒนาองคความรู (องคการมหาชน)<br />
มกราคม 2551<br />
จำนวน 3,000 เลม<br />
สิ่งพิมพอันดับที่ 1/ 2551<br />
พิมพที่<br />
บริษัท เอเซีย แปซิฟค ออฟเซ็ท จำกัด<br />
54/3 หมู 10 ถ.เทพารักษ ต.บางปลา อ.บางพลี จ.สมุทรปราการ 10540<br />
โทรศัพท : 0 2312 2351 โทรสาร.0 2312 2140<br />
คำไข / Keywords : การทำงาน, จิตวิทยาอุตสาหกรรม<br />
ผศ.วรรณา ประยุกตวงศ<br />
คูมือการพัฒนาจิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ สูความสุขในการทำงาน. _ _<br />
กรุงเทพ ฯ : เครือขายความรวมมือระหวางภาคธุรกิจและภาคประชาสังคมเพื่อการ<br />
พัฒนาที่ยั่งยืน, 2550.<br />
164 หนา.<br />
1. จิตวิทยาอุตสาหกรรม. 2. การทำงาน. I. ผ.ศ.วรรณา ประยุกตวงศ<br />
และปารีณา ประยุกตวงศ. II. เครือขายความรวมมือระหวางภาคธุรกิจ<br />
และภาคประชาสังคมเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน. III. ชื่อเรื่อง.<br />
158.7<br />
ISBN 978-974-13-8050-3<br />
II จิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ<br />
สูความสุขในวิถีการทำงาน
คู มื อ ก า ร พั ฒ น า<br />
จิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ : สูความสุขในวิถีการทำงาน<br />
<br />
สำนักงานบริหารและพัฒนาองคความรู<br />
(องคการมหาชน)<br />
จิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ<br />
สูความสุขในวิถีการทำงาน
คำนิยม<br />
ผมมีความยินดีที่ไดเห็นหนังสือ “คูมือการพัฒนาจิตอาสาพนักงานในองคกร<br />
ธุรกิจ : สูความสุขในวิถีการทำงาน” ฉบับนี้ เกิดขึ้นเพื่อเปนเครื่องมือสำคัญอีกอัน<br />
หนึ่ง ในการขับเคลื่อนสูองคกรธุรกิจเพื่อการชวยเหลือสังคม เครือขายความรวมมือ<br />
ระหวาง ภาคธุรกิจและภาคประชาสังคมเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน (The NETWORK) แม<br />
จะเปน องคกรพัฒนาเอกชนกลุมเล็กๆ กลุมหนึ่ง แตก็ไดทำกิจกรรมอันดีงาม และนาชื่น<br />
ชม ที่ไดสงเสริมและสนับสนุนใหองคกรธุรกิจเขามามีสวนรวมในการพัฒนาสังคม<br />
ความรับผิดชอบตอสังคมของธุรกิจ หรือ “CSR” (Corporate Social<br />
Responsibility) อาจกลาวไดวาคือ การดำเนินการที่ (1) ไมทำสิ่งที่เปนผลเสียตอสังคม<br />
ทั้งทางตรง ทั้งทางออม (2) ทำสิ่งที่เปนประโยชนตอสังคมทั้งทางตรงและทางออม<br />
(3) พัฒนา ตัวเองใหมีคุณธรรม คุณภาพ และประสิทธิภาพ อยางดีที่สุดจากกรณีศึกษา<br />
องคกรธุรกิจในประเทศไทยทั้งสี่องคกรในคูมือ แสดงใหเห็นถึงความมีจิตสำนึก ตอ<br />
สาธารณะและความรับผิดชอบตอสังคมขององคกรที่มิไดดำเนินธุรกิจเพื่อหวัง ผลกำไร<br />
เพียงอยางเดียว หากแตคำนึงถึงมิติทางสังคม โดยการทำในสิ่งที่ควรทำ การทำสำหรับ<br />
ชุมชนและสังคมรอบขาง ชวยใหสังคมบรรลุสภาพที่พึงปรารถนา คือ สังคมแหงความ<br />
อยูเย็นเปนสุข เห็นไดจากการกำหนดนโยบายขององคกรที่สำคัญในการ สนับสนุนให<br />
พนักงานเขามามีสวนรวม ในพันธกิจของการสรางจิตอาสาชวยเหลือ สังคมพรอมไปกับ<br />
ผูบริหาร ทำใหเกิดโครงการและกิจกรรมจิตอาสาที่ทุกคนในองคกร ไดมีสวนรวม<br />
ในกิจกรรม การสังเคราะหความรูจากกรณีศึกษาที่สามารถนำผล ไปสูการสงเสริม<br />
และผลักดันใหเกิดการปฏิบัติไดจริงในสังคมไทยจึงเปนแบบอยาง ของความดีและ<br />
I<br />
จิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ<br />
สูความสุขในวิถีการทำงาน<br />
III
ความสำเร็จใหกับองคกรธุรกิจอื่นๆ สามารถปฏิบัติตามได ซึ่งตอง ชมเชยทุกๆ ฝาย<br />
รวมทั้งศูนยคุณธรรม ผูสนับสนุนใหเกิดการวิจัยอันเปนประโยชน ตอสังคมนี้<br />
ที่สำคัญคือ การสงเสริมองคกรธุรกิจใหเขาใจและดำเนินกิจกรรมอาสาสมัคร<br />
พนักงาน ซึ่งในคูมือฉบับนี้ใชคำวา “จิตอาสาพนักงาน” ก็เปนกิจกรรมที่สอดคลอง กับ<br />
หลักเศรษฐกิจพอเพียง คือเรื่องของการมีคุณธรรม ธุรกิจที่ประยุกตใชหลักเศรษฐกิจ<br />
พอเพียง ยอมมีแนวโนมสูงที่จะอยูรอดอยางมั่นคง แมในสถานการณยากลำบาก ทั้งเปน<br />
ธุรกิจที่ยอมใหความสำคัญตอคุณธรรม คุณภาพ และประสิทธิภาพไปพรอมกัน คุณธรรม<br />
คือ ความดี ความสุจริต เปนธรรม ถูกตอง เหมาะสม ไมกอความเสียหาย ตอผูอื่นหรือ<br />
ตอสวนรวม แตมุงสรางคุณประโยชนใหกับผูอื่น ใหกับสวนรวม และใหกับสังคม ในฐานะ<br />
เปน “พลเมือง” ที่ดีของสังคมนั่นคือ ธุรกิจที่ประยุกตใช หลักเศรษฐกิจพอเพียงจะเปน<br />
ธุรกิจที่มี “ความรับผิดชอบตอสังคม” ไปดวยนั่นเอง ซึ่งนอกจากจะสรางคุณคาใหแก<br />
สังคมแลว ยังจะเพิ่มคุณภาพที่พึงประสงคใหกับ ธุรกิจเองดวย<br />
ผมเชื่อมั่นวา คูมือฉบับนี้ จะสามารถจุดประกายและเชื่อมโยงถึงพลังคุณธรรม อัน<br />
เปนพลังดานบวกที่มีอยูแลวในจิตใจของมนุษยทุกคน โดยเฉพาะอยางยิ่ง ในตัวผูบริหาร<br />
และพนักงานในองคกรธุรกิจที่ไดอานคูมือฉบับนี้ ใหมารวมมือรวมใจ เปนพลังสำคัญใน<br />
การทำกิจกรรมจิตอาสาพนักงาน เพื่อสรางสรรคสังคมใหบรรลุ สูสังคมแหงความอยูเย็น<br />
เปนสุขรวมกันตอไป<br />
(นายไพบูลย วัฒนศิริธรรม)<br />
รองนายกรัฐมนตรี<br />
และรัฐมนตรีวาการกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย<br />
IV<br />
จิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ<br />
สูความสุขในวิถีการทำงาน<br />
II
คำนิยม<br />
ผลจากการพัฒนาประเทศที่ผานมาที่มุงสูการเติบโตทางเศรษฐกิจเปนสำคัญ ได<br />
สรางความสำเร็จที่กระจุกตัวอยูกับผูคนในสังคมจำนวนหนึ่งเทานั้น ทำใหเกิดชองวาง<br />
ของรายไดที่เพิ่มมากขึ้นอยางตอเนื่อง และสงผลกระทบทางสังคมอันเปนมิติที่ถูกละเลย<br />
สรางความไมเทาเทียมกันระหวางเมืองและชนบท และกอใหเกิดปญหาทางสังคมตางๆ<br />
ที่ตามมาอยางมากมาย<br />
การที่องคกรธุรกิจในฐานะผูขับเคลื่อนหลักในการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ ได<br />
เขามามีบทบาทในการชวยเหลือสังคม ดวยการพัฒนากิจกรรมจิตอาสาพนักงาน ขึ้นใน<br />
องคกร จึงเปนเรื่องที่นาสนับสนุนเปนอยางยิ่ง<br />
ความพยายามในการสงเสริมผูบริหารและพนักงานขององคกรธุรกิจไดเขามา มี<br />
บทบาทชวยเหลือสังคม นอกจากเปนการสงเสริมใหบุคลากรไดมีโอกาสรวมทำความดี<br />
อันเปนการสรางคุณธรรมพื้นฐานที่สำคัญแลว การไดเขาไปเรียนรูชีวิตของคนในภาค<br />
ชนบทอยางจริงจังดังตัวอยางขององคกรธุรกิจในกรณีศึกษาของคูมือฉบับนี้ เปน การ<br />
สรางกระบวนการเรียนรูในเรื่องความไมเทาเทียมกันอันเกิดจากการพัฒนา และสราง<br />
ความตระหนักรูและเห็นอกเห็นใจที่สำคัญ<br />
หากมีจำนวนองคกรธุรกิจไดเขามามีสวนชวยเหลือสังคมเพิ่มมากขึ้น มิได หมาย<br />
ถึงเฉพาะจำนวนทรัพยากรที่เขามาชวยแกปญหาสังคมไดเพิ่มมากขึ้นเทานั้น แตหมาย<br />
รวมถึงการสรางเครือขายความรวมมือ ภาคีหุนสวนเพื่อการทำงานอยาง เขมแข็งรวมกัน<br />
ระหวางภาคธุรกิจ องคกรพัฒนาเอกชน และชุมชนทองถิ่น ในการเขาชวยเหลือ<br />
III<br />
จิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ<br />
สูความสุขในวิถีการทำงาน<br />
V
สังคมอยางเปนองครวม เปนการนำผลการเจริญเติบโตเศรษฐกิจ ใหสามารถหลั่งสูผูคนใน<br />
วงกวางไดมากยิ่งขึ้น อันเปนความพยายามชวยกันลดชองวาง แหงความไมเทาเทียมดัง<br />
กลาวไดอยางเปนรูปธรรมที่สำคัญ โดยมี “คูมือการพัฒนา จิตอาสาพนักงานในองคกร<br />
ธุรกิจ : สูความสุขในวิถีการทำงาน” ฉบับนี้เปนความ พยายามหนึ่งที่กอใหเกิดภาพการ<br />
พัฒนาดังกลาวไดอยางนาสนใจยิ่ง<br />
จอน อึ๊งภากรณ<br />
ประธานมูลนิธิอาสาสมัครเพื่อสังคม<br />
VI<br />
จิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ<br />
สูความสุขในวิถีการทำงาน<br />
IV
คำนิยม<br />
ในสามสี่ปที่ผานมา แนวโนมที่บริษัทเนนการรับผิดชอบตอสังคมมีมากขึ้น ตาม<br />
ลำดับ ในปที่ผานมา ตลาดหลักทรัพยเริ่มมอบรางวัล CSR Awards แกบริษัท ที่อยูใน<br />
ตลาด ปนี้ กลต. ตั้งคณะทำงานเพื่อสนับสนุนใหบริษัทในประเทศไทย เขาใจและ ปฏิบัติ<br />
ตามหลักการการรับผิดชอบตอสังคมใหถูกตอง จึงไดออกหนังสือ “เข็มทิศ การรับผิด<br />
ชอบตอสังคมของกิจการธุรกิจ” นอกจากนี้ตลาดหลักทรัพยไดตั้งสถาบัน<br />
CSR เพื่อฝกอบรมเจาหนาที่ของบริษัทใหดำเนินการโครงการการรับผิดชอบตอสังคม<br />
ใหมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล และในป 2551 องคการ ISO มีแผนการที่จะประกาศ<br />
มาตรฐาน ISO 26000 ซึ่งจะรวบรวมวิธีดีที่สุดของการบริหารและดำเนินการสูความ<br />
รับผิดชอบของสังคม ไมใชเฉพาะของบริษัท แตเปนมาตรฐานที่จะเปนประโยชนตอ<br />
องคกรของรัฐ และองคกรไมแสวงหากำไร<br />
โครงการอาสาฯของพนักงานเปนสวนสำคัญของการรับผิดชอบตอสังคมของ<br />
บริษัท เพราะฉะนั้น คูมือการพัฒนาจิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ นาจะเปน ประโยชน<br />
มากพอสมควร คูมือนี้นาสนใจเพราะเนนจิตใจของพนักงาน ความจริง มีเหตุผลหลายอยาง<br />
ที่ทำให CSR เปนประโยชนตอองคกรธุรกิจ โครงการ CSR ชวยบริษัทในการสราง<br />
ชื่อเสียงที่ดี ชวยสรางเครือขายกับบริษัทอื่นและลดอัตราเสี่ยง ในหลายดาน แตผมคิดวา<br />
ผลดีของ CSR ในการสรางจิตใจและความสามารถของ พนักงานอาจจะเปนผลสำเร็จที่<br />
สำคัญที่สุด<br />
V<br />
จิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ<br />
สูความสุขในวิถีการทำงาน<br />
VII
คูมือนี้ อธิบายอยางชัดเจนวา การจัดโครงการอาสาฯ ของพนักงานไมไดเปนสิ่ง<br />
ที่ทำเพราะจริยธรรมอยางเดียว แตมีผลดีตอองคกรธุรกิจในหลายดาน และในที่สุด ชวย<br />
สรางผลกำไรที่ดีขี้นในระยะยาว คูมือนี้จึงควรจะทำใหผูบริหารของบริษัทมองเห็นวา<br />
โครงการจิตอาสาพนักงานของเขา ไมใชการสิ้นเปลืองทรัพยสินของบริษัท หรือ ทำให<br />
พนักงานเสียเวลา แตเปนการลงทุนในการพัฒนาจิตใจ ความสุข ความภูมิใจ และความ<br />
สามารถของพนักงาน ชึ่งนำไปสูการพัฒนาบริษัทและสังคมที่ตอเนื่องและยั่งยืน<br />
ผูเขียนคูมือนี้ อธิบายอยางชัดเจนวา ลักษณะ รูปแบบกิจกรรมจิตอาสาพนักงาน<br />
เปนอยางไร ทั้งในตางประเทศ และในประเทศบานเรา ผูเขียนใชขอมูลจากบริษัท ทั้งไทย<br />
และตางประเทศ ซึ่งประสบความสำเร็จในโครงการแบบนี้เปนตัวอยาง คูมือนี้ ไดตั้ง<br />
หลักการสำคัญหาประการที่ควรจะใชในการบริหารโครงการจิตอาสาพนักงานที่ดี ไดแก<br />
1. กัลยาณมิตร เปนกลไกในการระดมจิตอาสาพนักงานและสรางความสามัคคี<br />
ระหวางแผนกตางๆภายในบริษัท และชวยบริษัทสรางความเปนมิตรกับกลุมภายนอก<br />
บริษัท เชน ผูนำชุมชน เจาหนาที่ของรัฐ บริษัทอื่นๆใน Supply Chain ของบริษัท<br />
รวมทั้ง ลูกคาของบริษัท<br />
2. การสรางนวัตกรรม พนักงานที่มีโอกาสทำโครงการจิตอาสาพนักงาน ก็มี<br />
โอกาสพัฒนาความคิดริเริ่มสรางสรรค ในการจัดโครงการจิตอาสา และความสามารถนี้<br />
อาจจะเปนประโชนตอบริษัทตอไป<br />
3. เทคนิคบริหารโครงการที่ดีโดยเนนโครงการที่สอดคลองกับวัตถุประสงค<br />
ของบริษัท<br />
4. การวางแผน การสื่อสารอยางถูกตอง ซึ่งจำเปนตองแตกตางจากการ<br />
โฆษณาทั่วไปของบริษัท คูมือเนนจุดการสื่อสารเพื่อประโยชนของโครงการจิตอาสา ของ<br />
พนักงานไมใชเพื่อขายผลิตภัณฑของบริษัท<br />
5. ความตอเนื่อง ในการทำกิจกรรมจิตอาสาพนักงานก็เปนเรื่องสำคัญ เพราะ<br />
ถาจัดกิจกรรมในลักษณะที่ทำเพียงครั้งเดียว บริษัทคงไมสามารถสรางกระบวนการ CSR<br />
ทีดีและคงทำใหพนักงานที่มีจิตอาสารูสึกคับของใจและสับสน<br />
VIII<br />
ผมเอง เห็นดวยกับหลักการหาประการนี้ แตตองการเนนวา การสื่อสารเปนสิ่ง<br />
VI<br />
จิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ<br />
สูความสุขในวิถีการทำงาน
ที่สำคัญ โดยเฉพาะการสื่อสารกับภายนอก เพราะเปนประโยชนในการชักจูงใหบริษัท<br />
อื่นๆ เห็นตัวอยางที่ดีและทำตาม ในการทำ CSR แบบปดทองหลังพระ ไมเปนประโยชน<br />
ตอผูอื่นเทากับการใหเขาเห็นตัวอยางที่ดีเมื่อเราทำดี เราควรจะปดทองหนาพระเสียบาง<br />
นอกจากการใหหลักการที่ดีหาประการแลว ผูเขียนตั้งขอควรระวังสองขอที่เปนประโยชน<br />
ขอแรกเขาเตือนใหระมัดระวังในการใชเงิน หรือการใหสิ่งตอบแทนอื่นๆ เพราะอาจจะ<br />
ยั่วยุ ใหพนักงานเกิดความโลภซึ่งไมตรงกับการพนักงานจิตใจที่ดี ขอที่สองคือเรื่อง การ<br />
ประเมินผล ผูเขียนเสนอแนะวา ไมควรจะประเมินเพื่อจับผิด แตควรประเมินเพื่อ การเรียน<br />
รูเพื่อพัฒนาทักษะในการจัดโครงการการรับผิดชอบตอสังคม<br />
ผมเชื่อวาคูมือนี้จะเปนประโยชนตอบริษัทที่ตองการการพัฒนาโครงการการรับ<br />
ผิดชอบตอสังคม และจะเปนประโยชนในการยกระดับความรับผิดชอบตอสังคมของ<br />
บริษัทไทย<br />
พอล วิเดล<br />
กรรมการอำนวยการ<br />
สถาบันคีนันแหงเอเซีย<br />
VII<br />
จิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ<br />
สูความสุขในวิถีการทำงาน<br />
IX
X<br />
จิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ<br />
สูความสุขในวิถีการทำงาน<br />
VIII
คำนำ พิมพครั้งที่ 2<br />
ศูนยสงเสริมและพัฒนาพลังแผนดินเชิงคุณธรรม (ศูนยคุณธรรม) สนับสนุนการ<br />
พัฒนาชุดโครงการกลไกสงเสริมความดี : จิตอาสา โดยมีวัตถุประสงคเพื่อเสริมศักยภาพ<br />
กระบวนกรอาสาสมัคร และพัฒนาองคความรูในกระบวนการกลไกสงเสริมความดีรวมทั้ง<br />
ผลิตสื่อตนแบบเพื่อนำเสนอเรื่องราวดีๆ ตลอดจนเชื ่อมประสานอาสาสมัครชุมชน<br />
คนอยากทำดีกับพื้นที่ทำดี<br />
คูมือการพัฒนาจิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ: สูความสุขในวิถีการ<br />
ทำงานเลมนี้ เปนผลผลิตหนึ่งของโครงการที่ถอดบทเรียนรูปแบบการสงเสริมงานอาสา<br />
สมัครในองคกรธุรกิจที่แสดงความรับผิดชอบตอสังคม เพื่อเปนองคความรูสำหรับการเผย<br />
แพรใหองคกรธุรกิจตางๆ ผลักดันงานอาสาสมัครในองคกร โดยเฉพาะอยางยิ่งคูมือไม<br />
ไดบอกเพียงแคจะทำกิจกรรมอาสาสมัครเพียงอยางเดียว คูมือฉบับนี้ยังอธิบายใหเห็น<br />
พลังของการพัฒนาจิตอาสาพนักงานที่นำไปสูการพัฒนาคุณภาพวิถีการทำงานของ<br />
พนักงาน ที่สอดคลองทั้งความสำเร็จดานธุรกิจควบคูกับความรับผิดชอบตอสังคม จึงถือ<br />
ไดวาเปนเครื่องมือหนึ่งที่ชวยทำใหบริษัทมีทางเลือกในการทำความดี ไดมองเห็นคุณคา<br />
พลังที่นำไปสูฐานการสรางคุณธรรมในตัวพนักงาน อันกอประโยชนทั้งตอพนักงานบริษัท<br />
และสังคมโดยรวม<br />
ศูนยคุณธรรม ขอขอบคุณเครือขายความรวมมือระหวางภาคธุรกิจและภาค<br />
ประชาสังคมเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน (The NETWORK ประเทศไทย) ที่ไดดำเนินงาน<br />
จนสำเร็จเปนเอกสารฉบับนี้และเปนผูขอความอนุเคราะหจากกระทรวงการพัฒนาสังคม<br />
และความมั่นคงของมนุษย จัดพิมพคูมือฉบับนี้ในครั้งแรก และมีการเปดตัวหนังสือ<br />
ในวันที่ ๒ พฤศจิกายน พ.ศ.๒๕๕๐ โดยความอนุเคราะหจากตลาดหลักทรัพยแหง<br />
ประเทศไทย แสดงถึงตัวอยางพลังการสรางการมีสวนรวมของภาครัฐและภาคเอกชนใน<br />
การผลักดันเรื่องการสรางคุณธรรมผานงานจิตอาสาพนักงานองคกรธุรกิจที่เปนรูปธรรม<br />
IX<br />
จิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ<br />
สูความสุขในวิถีการทำงาน<br />
XI
ศูนยคุณธรรมขอเปนกำลังใจตอการทำงาน ของ The NETWORK ประเทศไทย<br />
ในการขับเคลื่อนเรื่องจิตอาสาพนักงานองคกรธุรกิจ ใหเปนที่แพรหลายในสังคมไทยและ<br />
รวมสนับสนุนดวยการจัดพิมพหนังสือเลมนี้เปนครั้งที่สอง เพื่อเผยแพรในงานสมัชชา<br />
คุณธรรมแหงชาติและตลาดนัดคุณธรรม ครั้งที่ ๓ ซึ่งจัดขึ้นที่เมืองทองธานีจังหวัดนนทบุรี<br />
ระหวางวันที่ ๒๕- ๒๗ มกราคม ๒๕๕๑<br />
(นางสาวนราทิพย พุมทรัพย)<br />
ผูอำนวยการศูนยสงเสริมและพัฒนาพลังแผนดินเชิงคุณธรรม<br />
สำนักงานบริหารและพัฒนาองคความรู (องคการมหาชน)<br />
XII<br />
จิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ<br />
สูความสุขในวิถีการทำงาน<br />
x
คำนำ พิมพครั้งที่ 1<br />
คูมือการพัฒนาจิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจฉบับนี้ เปนผลผลิต<br />
ชิ้นหนึ่ง ตามโครงการพัฒนาคูมือและการพัฒนางานสงเสริมจิตอาสาพนักงาน ใน<br />
องคกรธุรกิจ อันเปนโครงการยอยในชุดโครงการกลไกสงเสริมความดีที่ไดรับ<br />
งบประมาณสนับสนุนในการจัดทำโครงการจากศูนยสงเสริมและพัฒนาพลังแผนดิน<br />
เชิงคุณธรรม (ศูนยคุณธรรม)<br />
คูมือการพัฒนาจิตอาสาพนักงานฯ เปนผลจากการสังเคราะหขอมูลทุติยภูมิ<br />
และขอมูลปฐมภูมิที่ไดจากการศึกษาที่มีเปาหมายใหผูบริหารและพนักงานเขาใจกิจกรรม<br />
จิตอาสาพนักงาน ที่มาของกิจกรรม ประโยชนที่เกิดขึ้น กระบวนการพัฒนา ความสำเร็จ<br />
ของกระบวนการและแนวทางในการพัฒนาโครงการ เพื่อจะไดตระหนักถึงคุณคาของ<br />
กิจกรรม และกอใหเกิดแรงบันดาลใจที่จะริเริ่มกิจกรรมอาสาสมัครพนักงานในองคกร<br />
ธุรกิจของตนเอง เพื่อใหคูมือนี้ใชเปนแนวทางดำเนินงานใหเกิดกิจรรมจิตอาสาพนักงาน<br />
นำไปสูความสุขและสรางศานติสุขขึ้นในสังคมไดอยางแทจริง คูมือเลมนี้จึงไมใชเอกสาร<br />
แสดงขั้นตอนและวิธีการทำงานโดยไมอธิบายถึงที่มาหรือเหตุผลของวิธีการหรือขั้นตอน<br />
เหลานั้น<br />
หากคูมือฉบับนี้ สามารถกอใหเกิดความรูความเขาใจในเรื่องจิตอาสาพนักงานได<br />
ก็เปนผลพวงจากอานิสงคของความตั้งใจที่ดีงามของผูเกี่ยวของทุกฝาย โดยเฉพาะ อยาง<br />
ยิ่งผูใหขอมูลจากองคกรธุรกิจทุกทาน ที่ทั้งแบงปนประสบการณความงดงาม ที่เกิดขึ้น<br />
ในองคกรของตนเองแลว ยังมุงมั่นพัฒนาความดีเหลานั้นตอไปเพื่อสราง สังคมที่ดีงาม<br />
รวมกัน<br />
หากคูมือฉบับนี้ยังมีขอบกพรองหรือไมสมบูรณประการใด ๆ ทาง<br />
The NETWORK ประเทศไทย และคณะผูจัดทำยินดีแลกเปลี่ยนเรียนรูกับผูอานเพื่อ<br />
พัฒนา ปญญารวมกันในอนาคต<br />
XI<br />
จิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ<br />
สูความสุขในวิถีการทำงาน<br />
ชาญชัย พินทุเสน<br />
ประธานกรรมการ<br />
เครือขายความรวมมือระหวางภาคธุรกิจ<br />
และภาคประชาสังคมเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน<br />
(The NETWORK ประเทศไทย)<br />
กันยายน 2550<br />
XIII
XIV<br />
จิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ<br />
สูความสุขในวิถีการทำงาน<br />
XII
สารบัญ<br />
คำนิยม<br />
• ฯ พณฯ รองนายกรัฐมนตรี ไพบูลย วัฒนศิริธรรม I<br />
• อาจารยจอน อึ๊งภากรณ ประธานมูลนิธิอาสาสมัครเพื่อสังคม III<br />
• คุณพอล วิเดล กรรมการอำนวยการสถาบันคีนันแหงเอเซีย V<br />
คำนำ<br />
IX<br />
กิตติกรรมประกาศ<br />
XII<br />
บทที่ 1 จิตอาสาพนักงาน : ฤๅ... เพียงผานเลย 1<br />
ธุรกิจ ...... สังคม แยกขาดจากกันจริงหรือ 1<br />
กระแสเรียกรองความรับผิดชอบตอสังคมของธุรกิจ 4<br />
จิตอาสาพนักงานในบริบทสังคมไทย 8<br />
แนวทางการดำเนินงาน 13<br />
การนำเสนอเนื้อหาในคูมือฉบับนี้ 16<br />
บทที่ 2 จิตอาสาพนักงาน : ที่เห็นและเปนอยู (ในตางประเทศ) 19<br />
รูปแบบกิจกรรมจิตอาสาพนักงาน 19<br />
พัฒนาการงานอาสาสมัครในประเทศตาง ๆ 31<br />
บทที่ 3 จิตอาสาพนักงาน : เงื่อนไขที่ตองมากอน 35<br />
ธุรกิจกับสัมมาอาชีวะ 35<br />
จิตอาสากับความหมายที่แทจริง 38<br />
บทที่ 4 กัลยาณมิตร : ความหมายของผูนำยุคใหม 43<br />
ลักษณะผูนำยุคใหม 43<br />
กัลยาณมิตร 44<br />
XIII<br />
จิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ<br />
สูความสุขในวิถีการทำงาน<br />
XV
บทที่ 5 นวัตกรรม : กระบวนการพัฒนาความคิดสรางสรรค 51<br />
กระบวนการพัฒนาความคิดสรางสรรค 52<br />
นวัตกรรมการทำความดี 53<br />
บทที่ 6 การบริหารโครงการ : ความหมายที่แทจริงของประสิทธิภาพ 59<br />
เทคนิคการบริหารโครงการ 59<br />
การบริหารโครงการที่มุงสูความหมายแทจริงของประสิทธิภาพ 63<br />
ลักษณะความรวมมือระหวางภาคเอกชนและภาคสังคม 65<br />
บทที่ 7 แผนการสื่อสาร : ความแตกตางจากการโฆษณา 69<br />
โครงการจิตอาสาพนักงานกับการสื่อสาร 69<br />
ความแตกตางจากการโฆษณา 73<br />
บทที่ 8 ความตอเนื่อง : การมุงสูการพัฒนาขององคกรธุรกิจ 75<br />
บทที่ 9 บทสรุปและขอควรระวัง : สูความสุขในวิถีการทำงาน 79<br />
อยางแทจริง<br />
บทสรุป 79<br />
ขอควรระวัง 84<br />
บรรณานุกรม 85<br />
ภาคผนวก<br />
ก. ตัวอยางแผนการดำเนินกิจกรรมประจำป 91<br />
ของชมรม Somboon Group อาสาฯ<br />
ข. ตัวอยางแบบประเมินโครงการจิตอาสาพนักงาน 92<br />
ค. ตัวอยางโครงสรางและหนาที่ความรับผิดชอบ 93<br />
ในการตั้งชมรมอาสาสมัครพนักงานของบริษัท<br />
ชมรม Somboon Group อาสาฯ<br />
ง. บทความเรื่อง “จิตอาสาพนักงานจากมุมมอง 96<br />
พุทธเศรษฐศาสตร: สูความสุขในวิถีการทำงาน”<br />
จ. เกี่ยวกับ The NETWORK ประเทศไทย 140<br />
XVI<br />
จิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ<br />
สูความสุขในวิถีการทำงาน XIV
XV<br />
จิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ<br />
สูความสุขในวิถีการทำงาน
จิตอาสาพนักงาน :<br />
ฤๅ... เพียงผานเลย<br />
1<br />
บทที่<br />
ธุรกิจ.....สังคม แยกขาดจากกันจริงหรือ<br />
คนสวนใหญเขาใจวาธุรกิจคือ กิจกรรมที่มุงหวัง<br />
หรือแสวงหาเพียงกำไรเปนเปาหมายหลัก จึงไมนา แปลก<br />
ใจนัก ที่มักเห็นนักธุรกิจตั้งคำถามในการ ประกอบการวา<br />
เมื่อทำแลวธุรกิจจะไดอะไร จนทำให ใครหลายคน (โดย<br />
เฉพาะกลุม NGOs บางกลุม) เห็นวาการทำธุรกิจมุงหวังเพียง กำไรหรือผลประโยชน<br />
สวนตนเทานั้น? หรือมุงแสวงผลกำไรในระยะสั้นหรือ เฉพาะหนามากเกินไป จนละเลย<br />
ผลประโยชนทางสังคม หรืออาจเกินเลยไปถึงขั้น ทำลายสังคม หรือกอใหเกิดผลเสียตอ<br />
ตนทุนทางสังคม หากธุรกิจดังกลาวตั้งอยูใน บริบทของสังคมที่กฎกติกาหรือกฎหมาย<br />
ทั้งในเรื่องการควบคุมหรือการบังคับใช (หรือกลไกภาครัฐ) คอนขางออนแอ (ดังเชน<br />
สังคมไทย) โอกาสที่ธุรกิจจะกอใหเกิด ตนทุนทางสังคมก็มีมากขึ้น<br />
แมวาเคยมีผูเสนอใหปรับปรุงกฎหมายและระบบการควบคุมหรือกลไก ภาครัฐ<br />
ใหดีขึ้น แตเรื่องแบบนี้ก็เกิดขึ้นไดไมงายนัก เพราะตนทุนหรือคาใชจาย ในการปรับปรุง<br />
คอนขางสูง (เชน ตนทุนการรางรัฐธรรมนูญฉบับป 2550) และขอจำกัด ของบุคลากรใน<br />
ภาครัฐ ที่อาจจะสูญเสียผลประโยชนสวนตน หรือจำตองปรับเปลี่ยน พฤติกรรมจาก<br />
ความเคยชินเดิม ๆ<br />
หากจะกลาววา กำไรคือจุดมุงหมายหลักของธุรกิจ นั่นก็จริงอยู แตความ<br />
1<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ฤๅ... เพียงผานเลย
สามารถที่จะทำกำไรนั้นใหไดในระยะยาวจนประสบความสำเร็จ อาจเปนสิ่งที่นักธุรกิจ<br />
ใหความสนใจมากกวา แมวาความหมายของคำวาประสบความสำเร็จอาจมีในหลายนัย<br />
แตคงไมมีใครปฏิเสธความหมายที่กลาวมานี้ ผลงานวิจัยหลายชิ้น เชน Built to Last :<br />
Successful Habits of Visionary Companies ของ James C. Collins และ Jerry I.<br />
Porras (1997) หรือ The Living Company ของ Arie de Geus (1997) หรือ Corporate<br />
Culture and Performance ของ John P. Kotter และ James L. Heskett (1990)<br />
หรือ In Search of Excellence : Lessons From America's Best-Run Companies<br />
ของ Thomas J. Peters และ Robert H. Waterman, Jr. (1982) ตางชี้ใหเห็น จากกรณี<br />
ศึกษาวา ความสำเร็จอยางตอเนื่องยาวนานกวา 30 ป ขององคกรธุรกิจ ลวนมาจาก<br />
คุณสมบัติประการหนึ่งรวมกันคือ วัตถุประสงคในการดำเนินธุรกิจ ที่มิไดมุงเนนผลกำไร<br />
เพียงอยางเดียว หากแตโดยสวนใหญมุงสรางวัฒนธรรมที่เขมแข็ง และขับเคลื่อนดวย<br />
คุณคาหลักขององคกร ดวยแผนกลยุทธตางๆ เพื่อเชื่อมโยงสูจิตใจ หรือคุณคาหลักของ<br />
พนักงาน<br />
การบริหารจัดการเพื่อสรางวัฒนธรรมองคกรหรือคุณคาหลักขององคกรนั้น มุง<br />
เนนไปที่บุคลากรทุกระดับ คงไมมีใครปฏิเสธวาทรัพยากรบุคคลเปนทุนที่เปน ตัวแปร<br />
ชี้ขาดในการสรางความไดเปรียบแทจริงในการแขงขันในยุคปจจุบัน ธุรกิจบาง<br />
แหงอาจไมตองการลงทุนในการพัฒนาทรัพยากรบุคคลเหลานี้แตใชวิธีวาจางบุคคล<br />
ภายนอก ที่มีความสามารถในการบริหารในอัตราเงินเดือนสูงลิ่ว ถาทุกฝายทั้งเจาของหรือ<br />
ผูถือหุนหรือผูบริหารที่วาจางมายังมุงเฉพาะประโยชนสวนตนคือผลกำไรสวนตนหรือ<br />
ราคาหุนที่สูงขึ้นเทานั้น หรือผลประโยชนตางๆ อะไรเปนหลัก<br />
ประกันวาผลประโยชนของแตละฝาย เปนผลประโยชนรวมและไม<br />
ขัดแยงกัน ผูบริหารของ Enron ที่ไดรับเงินเดือนสูงมาก แตก็ยัง<br />
ฉอโกงผูถือหุนและพนักงานจนบริษัทตองลมสลายไป จึงมิไดมีให<br />
เห็น เพียงตัวอยางเดียว<br />
2<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ฤๅ... เพียงผานเลย
การผลักดันใหองคกรธุรกิจตองดำเนินกิจการที่มีลักษณะธรรมาภิบาล (Good<br />
Governance) อาจเปนเพียงความพยายามในการหาแนวทางใหมๆ ซึ่งก็ยังขาด<br />
หลักประกันในการควบคุม หากความไววางใจระหวางทุกฝายยังไมเกิดขึ้น นอกจากนี้<br />
นักจิตวิทยาสมัยใหมก็ไดชี้ใหเห็นจุดออนของแรงจูงใจภายนอก (Extrinsic Motivation)<br />
อันไดแก เงินเดือน โบนัส หรือรางวัล ทายที่สุดไมไดกอใหเกิดคุณภาพของงานที่แทจริง<br />
ในทางตรงขาม ระบบรางวัลดังกลาวเปนเสมือนกลวิธีเพื่อการควบคุม บุคคล จะมีปฏิกิริยา<br />
ตอการควบคุมชนิดนี้ ทำใหเกิดผลเมื่อเขารวมการแขงขันคือ นอกจากสงผลตอ คุณภาพ<br />
งานที่ลดลงแลว ยังทำลายสัมพันธภาพและสุขภาพจิต ไปพรอมกันดวย<br />
นักจิตวิทยาจึงเสนอใหใชแรงจูงใจภายใน (Intrinsic Motivation) อันเปน แรง<br />
จูงใจที่เกิดขึ้นภายในจิตใจของผูกระทำ ไดแกความสุขที่ไดจากการทำกิจกรรมนั้น และ<br />
คุณคาทางจริยธรรม เชน ความซื่อสัตย ความภักดี และอัตลักษณหรือเอกลักษณ ของ<br />
องคกร คือ พนักงานรูสึกวาตนเปนสวนหนึ่งขององคกร ในการดำเนินธุรกิจ มากกวาการ<br />
ใชแรงจูงใจภายนอกคือการมุงสูกำไรหรือผลประโยชนสวนตนเปนดานหลัก หากองคกร<br />
ใชแรงจูงใจภายในก็เปนการยกระดับจิตใจพนักงานใหสูงขึ้น ที่สำคัญ แรงจูงใจภายในนี้<br />
ก็อยูในการบริหารองคกรธุรกิจที่เนนการสรางวัฒนธรรมองคกร และเนนคุณคาที่มิได<br />
จำกัดเฉพาะประโยชนสวนตน แตคำนึงถึงผูอื่นหรือประโยชน สังคมไปพรอมกัน<br />
วัฒนธรรมขององคกรธุรกิจดังกลาวจึงมุงสูความรับผิดชอบสังคม การพิทักษสิ่งแวดลอม<br />
และสรางความรูสึกเติมเต็มใหกับพนักงาน<br />
ปจจุบันโลกเผชิญปญหาตาง ๆ มากมาย นับตั้งแตปญหาธรรมชาติสิ่งแวด<br />
ลอม เชน ปญหาโลกรอน อันเนื่องจากมลภาวะจากอุตสาหกรรม และ การลดลงของ<br />
ทรัพยากรธรรมชาติโดยรวม สงผลใหเกิดความแปรปรวนและเกิดภัยพิบัติ ทางธรรมชาติ<br />
และปญหาสังคมสิ่งแวดลอม เชน ความขัดแยงทั้งเรื่องเชื้อชาติ ความเชื่อทางศาสนา<br />
กอใหเกิดการกอรายขึ้นในเมืองใหญทั่วโลก และปญหา ความเครียด จำนวนคนที่เปน<br />
โรคจิต และอัตราการฆาตัวตายที่สูงขึ้นอยางสืบเนื่อง เด็กที่พอหรือแมเพียงคนเดียวเลี้ยง<br />
ดู หรือสถิติการหยารางที่เพิ่มมากขึ้น ลวนสะทอน ถึงสภาพแวดลอมและคุณภาพชีวิต<br />
ที่เปลี่ยนแปลงไปในทิศทางที่ลดลง<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ฤๅ... เพียงผานเลย<br />
3
นอกจากนี้ ยังมีปญหาเศรษฐกิจ เชน ความแตกตางกันในเรื่องรายได ระหวาง<br />
คนรวยกับคนจนที่เพิ่มสูงขึ้นทั้งในระดับโลก และในประเทศที่พัฒนาแลว เชน สหรัฐ<br />
อเมริกา อังกฤษ และนิวซีแลนด หรือในประเทศที่กำลังพัฒนา เชน ในประเทศไทย ก็มี<br />
ปญหาความแตกตางในเรื่องรายไดในระดับที่หนักหนวงกวา และสงผลสืบเนื่อง ไปยัง<br />
ปญหาสังคมประเด็นตาง ๆ เชน ความไมปลอดภัยในการดำเนินชีวิต การหยาราง<br />
เปนตน<br />
ปญหาทั้งหมดมีความสัมพันธเชื่อมโยงกันและดำรงอยูพรอม ๆ กัน เปนปญหา<br />
ที่ซับซอนกวาในอดีตที่ผานมา แมมีความพยายามรวมมือกันเรียกรองใหเกิดการ แก<br />
ปญหาในระดับโลกที่ผานมา เชน การประชุมโลกเพื่อการพัฒนาอยางยั่งยืน (World<br />
Summit on Sustainable Development) ที่โยฮันเนสเบิรก ประเทศแอฟริกาใตเมื่อป<br />
พ.ศ. 2545 เปนตน แตปญหาดังกลาวก็ยังดำรงอยู และนับวันจะทวีความรุนแรงเพิ่มขึ้น<br />
องคกรธุรกิจทุกองคกร โดยเฉพาะองคกรที่ยังมุงเฉพาะกำไรหรือผลประโยชน<br />
สวนตนแตอยางเดียวจะไมสามารถดำรงอยู ในสภาวะที่สังคมโลกกำลังเผชิญปญหา ดังที่<br />
กลาวมาและอาจเขาขั้นวิกฤตในอนาคตได อยางไรก็ตาม องคกรธุรกิจกลับเปน ตัวการ<br />
สำคัญที่กอใหเกิดปญหาดังกลาว จึงเห็นไดวาสังคม (รวมถึงสิ่งแวดลอม ธรรมชาติ) เปน<br />
สิ่งที่แยกขาดจากธุรกิจไมได หากไมมีสังคม หรือสังคมมีปญหา ธุรกิจเองก็อยูไมไดเชน<br />
กัน ดังนั้น ธุรกิจในยุคนี้คงตองแสวงหาหนทางการ ดำเนินงานใหเกิดประโยชน<br />
แกองคกรและสังคมไปพรอมกัน<br />
กระแสเรียกรองเรื่องความรับผิดชอบตอสังคมของธุรกิจ<br />
รัฐบาล เจาหนาที่องคกรพัฒนาเอกชน และสื่อมวลชนไดพยายามเรียกรอง ให<br />
ธุรกิจดำเนินกิจการอยางมีความรับผิดชอบตอสังคม (Corporate Social Responsibility:<br />
CSR) โดยเนนใหธุรกิจดำเนินกิจการที่คำนึงถึงผูมีสวนไดสวนเสีย (Stakeholder) เปน<br />
4<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ฤๅ... เพียงผานเลย
สำคัญเพิ่มเติมจาก ผูถือหุน (Shareholders) องคกร<br />
สหประชาชาติไดเรียกรองใหองคกรธุรกิจแสดงความเปน<br />
พลเมืองของโลก (Global Citizenship) ดวยบทบัญญัติ<br />
UN Global Compact อันเปนแนวทางในการแสดงความ<br />
รับผิดชอบตอสังคม ในเรื่องการพัฒนาสังคมและสิ่งแวดลอม<br />
สิทธิมนุษยชน สิทธิแรงงาน เปนตน และองคการพัฒนา<br />
เพื่อความรวมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนา ไดเสนอ<br />
แนวทางสำหรับบริษัทนานาชาติ (Guideline for Multinational Enterprise) ใหมี<br />
การดำเนินธุรกิจอยางมีความรับผิดชอบตอสังคม ตลอดจนการผลักดันมาตรฐาน<br />
การผลิตอุตสาหกรรม และ Lee ไดสรุปแนวทางการดำเนินการของธุรกิจที่มีความ<br />
รับผิดชอบตอสังคมภายใตกระแสขางตน มี 6 แนวทาง คือ<br />
1) การสงเสริมการรับรูในวงกวาง (Cause Promotion) คือการใชความ<br />
เชี่ยวชาญในการสงเสริมการตลาดเขาไปสนับสนุนกิจกรรม<br />
รณรงคหารายไดหรือเผยแพรความรูของมูลนิธิหรือองคกร<br />
พัฒนาเอกชนตาง ๆ เชน การเขาไปสนับสนุนจัดการแสดง<br />
เพื่อหารายไดใหกับมูลนิธิตางๆ หรือการเขาไปสนับสนุน<br />
สิ่งพิมพและเอกสาร การเผยแพรประชาสัมพันธใหกับมูลนิธิ<br />
หรือองคกรพัฒนาเอกชน เปนตน<br />
2) การเชื่อมโยงประเด็นกับการทำการตลาด (Cause Related Marketing)<br />
คือ การทำกิจกรรมสงเสริมการตลาดดวยการที่บริษัทนำสวนหนึ่งของรายได<br />
หรือกำไรจากการจำหนายสินคา หรือบริการไปบริจาคเพื่อสาธารณกุศล เชน<br />
การนำรายไดคิดเปนเปอรเซ็นตหรือจำนวนบาทตอยอดขาย เพื่อนำไปชวยเหลือสราง<br />
สาธารณประโยชน เชน โรงเรียน หรือ บริจาคใหกับมูลนิธิหรือองคกรพัฒนาเอกชนตางๆ<br />
โดยตรง<br />
3) การใชการตลาดปรับเปลี่ยน<br />
พฤติกรรมคนในสังคม (Corporate Social<br />
Marketing) คือการทำกิจกรรมสงเสริม<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ฤๅ... เพียงผานเลย<br />
5
การตลาด ดวยการประยุกตใชเครื่องมือ การสื่อสารเขามาชวยปรับเปลี่ยนพฤติกรรม<br />
ของคนในสังคม เชน การรณรงคใหสวมหมวกกันน็อก หรือการรณรงคใหผูขับขี่<br />
ไมดื่มสุราขณะขับรถยนต หรือ การรณรงคใหประชาชนใชพลังงานอยางประหยัด<br />
4) การบริจาคในรูปแบบตาง ๆ (Corporate Philanthropy) คือ การที่<br />
องคกรธุรกิจแสดงความเอื้ออาทรตอเพื่อนมนุษยดวยการนำ<br />
เงินสิ่งของ หรือสินคา ไปรวมทำบุญ ใหทุนการศึกษา หรือ<br />
บริจาคใหกับผูดอยโอกาสในสังคม หรือหากองคกรมีทรัพยากร<br />
ดานการเงินมากหรือเครือขายทางธุรกิจกวางขวาง ก็อาจระดมเงิน<br />
ตั้งเปนมูลนิธิ หรือกองทุนเพื่อชวยเหลือผูดอยโอกาสตอไป<br />
ในปจจุบันไดมีการพัฒนา นวัตกรรมในเรื่องรูปแบบการบริจาค และ<br />
เปดโอกาสใหองคกรผูรับบริจาคเขามามีสวนรวมและไดประโยชนในระยะเวลานานยิ่งขึ้น<br />
5) การอาสาสมัครทำงานชวยเหลือชุมชน (Community Volunteering) คือ<br />
การเปดโอกาสใหพนักงานในฐานะเปนตัวแทนของบริษัทเขาไปเปนอาสาสมัครชวยเหลือ<br />
ชุมชน เปนการสรางความสัมพันธอันดีระหวางบุคลากรในองคกรธุรกิจกับชุมชน และ<br />
ทำใหเกิดการรับรูเขาใจถึงความจำเปน ปญหาความ เดือดรอน<br />
ของชุมชนไดเปนอยางดี โดยองคกรธุรกิจใหการ สนับสนุนให<br />
พนักงานไดนำความรูความชำนาญ เวลา และเงินทอง สิ่งของ เขาไป<br />
ชวยเหลือชุมชน พรอมกับการสมทบเงิน สิ่งของ และอุปกรณ<br />
ตางๆ จากองคกรธุรกิจ เพื่อเขาไปชวยเหลือชุมชน ในรูปแบบ<br />
ตางๆ คือ การฝกอบรมใหความรูแกกลุมอาชีพใน ชุมชนตาง ๆ<br />
การจัดกิจกรรมนันทนาการใหกับเด็กดอยโอกาสและคนชรา การบูรณะ ซอมแซมอาคาร<br />
สถานที่ขององคกรสาธารณะหรือโรงเรียน เปนตน<br />
6) การดำเนินธุรกิจดวยความรับผิดชอบตอสังคม (Socially<br />
Responsible Business) คือ การปรับเปลี่ยนแนวทางการดำเนินธุรกิจใหเกิดผลกระทบ<br />
ตอสังคมและสิ่งแวดลอมนอยที่สุด ดวยการนำประเด็นดานสังคมและสิ่งแวดลอม ที่<br />
ตนเองสนใจ แลวนำไปปรับเปลี่ยนกระบวนการดำเนินธุรกิจของตนเอง ซึ่งตอง อาศัย<br />
ความมุงมั่นทุมเทอยางตรงไปตรงมาจากองคกรธุรกิจมากที่สุด เชน การที่องคกร ธุรกิจ<br />
พยายามปรับเปลี่ยนการใชพลังงานจากน้ำมันเชื้อเพลิงจากทรัพยากรที่ใชแลว<br />
6<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ฤๅ... เพียงผานเลย
หมดไป (Non-renewable Resources) มาเปนพลังงานจากลม<br />
หรือจากแสงอาทิตย ซึ่งเปนทรัพยากรที่นำกลับมาใชไดใหม<br />
(Renewable Resources) หรือนำเทคโนโลยี สะอาดที่ไรมลพิษ<br />
(Clean Technology) มาใชในการผลิต หรือลดการปลอยกาช<br />
คารบอนไดออกไซดอันกอใหเกิดภาวะเรือนกระจก ซึ่งกอใหเกิด<br />
การเปลี่ยนแปลงของสภาพ ภูมิอากาศโลก ตลอดจนการสราง<br />
บรรยากาศสถานที่ทำงาน การดูแลสวัสดิการพนักงาน และการ<br />
สราง ความสัมพันธกับชุมชนเพื่อนบาน เปนตน<br />
จากการสำรวจขอมูลสถานการณ CSR ในประเทศไทย เมื่อป 2549 ของ<br />
นิตยสาร Positioning มีจำนวนความถี่ในการประชาสัมพันธกิจกรรมเพื่อสังคมซึ่งผูกโยง<br />
กับการสงเสริมการตลาดใน 3 แนวทางขางตน ถึง 149 ครั้ง สวนใหญมาจากกลุมธุรกิจ<br />
ดานอาหาร โทรคมนาคม และไอที ซึ่งตื่นตัวตามกระแส CSR สูง<br />
ในตางประเทศ กิจกรรมในแนวทางที่ 4 และ 5 คือ การบริจาค และอาสาสมัคร<br />
ใหกับชุมชน เปนกิจกรรมที่ไดรับความนิยมสูงสุด อันเนื่องจากเปนกิจกรรมที่องคกร<br />
ธุรกิจบางสวนไดดำเนินการอยูกอนแลว หากกิจกรรมอาสาสมัคร หรืออาสาสมัคร<br />
พนักงาน ถูกพิจารณาเปนเพียงกิจกรรมที่มีความรับผิดชอบตอสังคมเทานั้น หรือ<br />
มุงประโยชนเฉพาะการสรางภาพลักษณ (เชนเดียวกับกิจกรรมในแนวทางที่ 1 ถึง 3)<br />
ก็อาจทำใหไมไดรับประโยชนที่กวางขวางอยางที่ควรเปน<br />
ในขณะที่แนวทางที่ 6 ซึ่งสะทอนแกนแทของการทำ CSR ไดอยางแทจริง อัน<br />
เนื่องจากเปนแนวทางที่มุงการเปลี่ยนแปลงจากภายในหรือกระบวนการผลิตของ องคกร<br />
ธุรกิจ และเปนการแสดงความรับผิดชอบอยางชัดเจน กลับเปนแนวทางที่มี องคกรธุรกิจ<br />
ไดนำไปดำเนินการจำนวนไมมากและใหความสนใจในอันดับทายๆ อันแสดงถึงระดับ<br />
ความเขาใจเรื่องการเชื่อมโยงตัวธุรกิจเขากับสังคมและสิ่งแวดลอม ซึ่งยังคำนึงถึง<br />
ผลประโยชนขององคกรธุรกิจที่ตองมากอนหรือรวมอยูเปนดานหลัก จึงทำใหแนวทาง<br />
ที่ 1-5 ไดรับความสนใจมากที่สุด เพราะเปนการจัดกิจกรรมเพิ่มเติม (Add-on Activity)<br />
7<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ฤๅ... เพียงผานเลย
จากการดำเนินธุรกิจปกติ ที่สรางประโยชนในการประชาสัมพันธ หรือสรางภาพลักษณ<br />
ใหกับองคกรโดยตรง<br />
ที่สำคัญความเขาใจตอความหมายของความรับผิดชอบตอสังคม ตลอดจน วิธี<br />
การดำเนินงาน และวิธีการวัดผลการดำเนินงานในเชิงนามธรรมหรือที่มีตอสังคม ก็ยังมี<br />
ความไมชัดเจน และไมเชื่อมโยงสูการเพิ่มผลิตภาพใหกับการผลิตเทาที่ควร จึงทำให<br />
การดำเนินงานในแนวทาง CSR ทั้งหมด กลายเปนเพียงตนทุนสวนเพิ่ม จากการ<br />
ทำกิจกรรม หรือ ความจำเปนที่ตองทำ (เพราะใครๆ เขาก็ทำ) หรือแมกระทั่ง กิจกรรม<br />
การใหหรือการบริจาคโดยเจาของกิจการโดยตรง (Philanthropy) หรือการให พนักงาน<br />
รวมในรูปอาสาสมัคร (Volunteer) ก็จะกอใหเกิดประโยชนเพียง การประชาสัมพันธสราง<br />
ภาพลักษณใหกับผลิตภัณฑหรือองคกรเทานั้น และไปไมถึง ประโยชนอื่นๆ เชน โอกาส<br />
หรือชองทางใหมจากการไดไปทำงานรวมกับสังคม หรือ นวัตกรรมของผลิตภัณฑ หรือ<br />
ความไดเปรียบเชิงเปรียบเทียบ เปนตน<br />
จิตอาสาพนักงานในบริบทสังคมไทย<br />
กิจกรรมการบริจาค (Philanthropy) เปนการแสดงความรับผิดชอบตอสังคม<br />
ดวยความเอื้อเฟอขององคกรธุรกิจโดยเจาของหรือผูถือหุนดวยการบริจาคเงิน สิ่งของ<br />
หรือสินคาใหกับสังคม หรือ ผูดอยโอกาส ในขณะที่กิจกรรมอาสาสมัครของพนักงาน เปน<br />
วิธีการที่สรางการมีสวนรวมของพนักงานจากความรับผิดชอบตอสังคม ดวยการให และ<br />
แบงปนทรัพยากรตาง ๆ ทั้งในรูปของเวลา ความรู เงิน สิ่งของ หรือสินคารวมกัน ระหวาง<br />
นายจาง-ผูบริหารและลูกจาง แกชุมชนที่อยูรอบบริเวณบริษัทฯ และสังคม วงกวาง อีก<br />
ทั้งยังเปนการสรางความสัมพันธระหวางกัน และการสรางสิ่งแวดลอม ในการพัฒนา<br />
ทรัพยากรบุคคลอีกทางหนึ่ง กอใหเกิดทั้งประโยชนตน (องคกรธุรกิจ) และประโยชนทาน<br />
(สังคม) ไปพรอมกัน<br />
8<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ฤๅ... เพียงผานเลย
ตัวอยางในตางประเทศ เชน<br />
• กลุมบริษัท จีอี (GE Group) ที่มีกิจกรรมอาสาสมัครพนักงานภายใน<br />
องคกร จากการริเริ่มของประธาน<br />
บริษัทเมื่อป ค.ศ. 1928 และพัฒนา<br />
จนเปนองคกร สาธารณะอิสระอัน<br />
เกิดจากการรวบรวมทุนจาก<br />
พนักงานดวยกันเองชื่อ อีเเอลฟน<br />
(The EL Fun Society) มีเปาหมาย<br />
สงเสริมการรวมกลุมใหเกิดกิจกรรม<br />
อาสาสมัคร พนักงานของบริษัทใน<br />
แตละประเทศทั่วโลก ดวยการแลก<br />
เปลี่ยนประสบการณ งานอาสา<br />
สมัคร แสดงวิสัยทัศนการพัฒนา<br />
งานอาสาสมัครในปตอๆ ไป และ<br />
การให รางวัลยกยองบุคคลและทีมอาสาสมัครดีเดน เปนตน และไดจดทะเบียนเปนมูลนิธิ<br />
ชุมชนอีแอลฟน (The El Fun Community Foundation) เพื่อเปนการลดหยอนภาษี ให<br />
กับงานอาสาสมัครพนักงานของจีอีกรุปทั่วโลก หรือ<br />
• กรณีของ Jeffrey Swartz, CEO ของ Timberland ผูมีความชัดเจนนับ<br />
ตั้งแตครั้งเขารับชวงธุรกิจจากครอบครัววา บริษัท ของเขาไมผลิตเฉพาะรองเทาและเสื้อ<br />
ผาอยางดีเลิศเทานั้น เขายัง สรางสรรคคุณคาสูสี่สถาบันหลัก คือ พนักงาน ลูกคา ผูถือ<br />
หุน และชุมชน และเขาแสดงความชัดเจนในความเชื่อ<br />
ดังกลาว (doing good and doing well) นำสูการ<br />
ทำงานรวมกับองคกรพัฒนาชุมชน City Year ในการ<br />
พัฒนาสิ่งแวดลอมในเขตเมือง และยังสงเสริมให<br />
พนักงานเขาไปเปนอาสาสมัครกับชุมชนในเวลา<br />
ทำงานอยางตอเนื่อง เปนตน<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ฤๅ... เพียงผานเลย<br />
9
ตัวอยางในประเทศไทย เชน<br />
• การเปดโอกาสใหเจาหนาที่หนวยวิศวกรรมของ บริษัท ดาวน เคมิคอล<br />
ประเทศไทย ไดมีโอกาสออกแบบกิจกรรมอาสาสมัคร<br />
ของตนเองใหกับชุมชนรอบดานของโรงงาน ใหสอดคลอง<br />
กับงานดานที่ตนเองถนัด คือไปปลูกสรางหองน้ำและ วาง<br />
ทอน้ำทิ้งในโรงเรียนแถบ อำเภอแกลง จังหวัดระยอง<br />
• บริษัทฯ ในกลุมสมบูรณ ไดให<br />
โอกาสกับพนักงานในการพัฒนางาน อาสา<br />
สมัครอยางตอเนื่องทุกๆ สองหรือสามเดือน โดยพนักงาน เปนผูคนหา<br />
ปญหาที่อยูรอบโรงงาน และมาประชุมเพื่อเลือกสถานที่ ในการ<br />
ทำกิจกรรมอาสา โดยที่บริษัทฯจะสนับสนุนคารถ คาอาหารและใหเวลากับ พนักงานไป<br />
ทำกิจกรรมอาสาเหลานั้น เปนตน<br />
กิจกรรมอาสาสมัครขององคกรธุรกิจขางตน เกิดจากความรวมมือระหวาง ผู<br />
บริหารและพนักงาน ภายใตการสนับสนุนขององคกรธุรกิจ มีงานวิจัยจำนวนมาก ที่ศึกษา<br />
ถึงผลประโยชนที่เกิดขึ้นกับผูเกี่ยวของทุกฝายเมื่อทำกิจกรรมอาสาสมัคร พนักงาน นับ<br />
ตั้งแต<br />
10<br />
• สังคมหรือชุมชนที่ไดรับการชวยเหลือ<br />
• องคกรธุรกิจที่ไดชื่อเสียง และการยอมรับ ตลอดจนความสัมพันธที่ดี<br />
จากสังคม<br />
• หุนสวนหรือนักลงทุน ไดรับผลประโยชนจากราคาหุนที่ไมถูกกระทบ<br />
(กรณีที่บริษัทถูกประทวง) หรือไดรับการจัดลำดับใน Dow Jones<br />
Sustainability Index (เฉพาะในประเทศสหรัฐอเมริกา)<br />
• พนักงานมีความสัมพันธที่ดีระหวางกัน มีทัศนคติที่ดีตอองคกร เกิดความ<br />
สามัคคี และการสราง (Team Building) ขวัญ กำลังใจและความภาคภูมิใจ<br />
ในองคกร และมีความตั้งใจในการทำงานมากขึ้น<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ฤๅ... เพียงผานเลย
• ลูกคามีทัศนคติที่ดีตอองคกรและสงผลตอการตัดสินใจซื้อ และความภักดี<br />
ในสินคา และที่สำคัญมีงานวิจัยจำนวนมากที่สอบถามผูบริโภค โดย<br />
สวนใหญตัดสินใจเลือกซื้อสินคาที่แสดงออกชัดเจนในการทำดำเนินธุรกิจ<br />
ที่รับผิดชอบตอสังคม หากสินคามีคุณภาพใกลเคียงกัน<br />
ผลประโยชนขางตนแสดงใหเห็นชัดเจนวากิจกรรมอาสาสมัครพนักงานมิได<br />
จำกัดเฉพาะการสรางกิจกรรมที่ดีตอสังคมเทานั้น แตยังกอใหเกิดประโยชนใหกับ<br />
ผูเกี่ยวของโดยเฉพาะของพนักงาน เพราะการพัฒนาทรัพยากรบุคคลเปนหัวใจ สำคัญ<br />
ในการพัฒนาองคกร ประโยชนที่เกิดขึ้นในตัวพนักงานจากการทำกิจกรรม อาสาสมัคร<br />
ลวนกอใหเกิดแรงจูงใจภายในอันเปนแรงขับเคลื่อนในการนำศักยภาพภายใน ของบุคคล<br />
ไดดีกวาแรงจูงใจภายนอก<br />
จึงไมนาแปลกใจกับสิ่งซึ่ง Jeffrey Swartz, CEO ของ Timberland ไดรับ<br />
เมื่อครั้งจัดกิจกรรมพาพนักงานไปทำกิจกรรมชวยเหลือเด็กที่อยูในโปรแกรมบำบัด การ<br />
ติดยาขององคกร City Year แลวพนักงานคนหนึ่งเดินเขามาหาเขาดวยน้ำตา แหงความ<br />
ปลื้มปติวา “ลูกชายของเขาเคยไดรับการบำบัดจากโครงการนี้เธอดีใจ เหลือเกินที่ไดมี<br />
โอกาสเขามาตอบแทนความดีงามที่คนกลุมนี้ไดใหกับครอบครัวเธอ และที่สำคัญเปน<br />
โอกาสที่บริษัทของเธอเปนผูมอบให” หรือ เมื่อลูกชายวัย 12 ขวบ เขามาหาเขาและ<br />
ขอเขารวมกับโครงการอาสาสมัครพนักงานดวยตนเอง<br />
หรือในกรณีของประเทศไทย ที่พนักงานของ บริษัท เมอรค จำกัด<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ฤๅ... เพียงผานเลย<br />
11
ทานหนึ่งที่ยอมรับวา เธอไมเคยรูสึกวาภูมิใจในองคกรมากอนเลย แตเมื่อ<br />
องคกรไดสนับสนุนใหเกิดกิจกรรมเพื่อสังคมในหลายรูปแบบ โดยเฉพาะอยางยิ่ง การเปด<br />
โอกาสใหพนักงานอยางเธอไดเขาไปมีสวนรวมในการทำความดีเพื่อสังคม เธอจึงเกิด<br />
ความภูมิใจในองคกรที่มิไดมุงเฉพาะกำไร (กลับคืนบริษัทแมในตางประเทศ) แตยังได<br />
ทำสิ่งดีงามเพื่อตอบแทนสังคมไทยในเวลาเดียวกัน สิ่งเหลานี้คงเกิดขึ้น ไดยากยิ่ง<br />
ทามกลางการดำเนินธุรกิจหรือดำเนินชีวิตตามปกติ<br />
ความสุขที่บุคลากรในองคกรธุรกิจไดรับจากเขารวมกิจกรรมเพื่อชวยเหลือ<br />
สังคมนั้น เปนความสุขที่มีความละเอียดลึกซึ้งกวาความสุขที่ไดรับจากสินคาหรือบริการ<br />
เชน การรับประทานอาหารอรอย หรือจากการดูภาพยนตรและฟงเพลง ซึ่งเปนความสุข<br />
ที่อิงอาศัยสิ่งภายนอก หากไมมีอาหารหรือภาพยนตรหรือเพลง ความสุขเหลานั้น ก็ไม<br />
เกิด แตความสุขที่ไดรับจากการทำความดีกลับเปนความสุขที่ไมตองอิงอาศัย สิ่งภาย<br />
นอก เพราะเกิดจากการกระทำของเขาเอง และเมื่อเขาไดชวยเหลือผูคนในสังคมมาก<br />
ยิ่งขึ้น ความสุขที่ไดรับก็ยิ่งเพิ่มมากขึ้น<br />
ที่สำคัญการชวยเหลือเกื้อกูลกันยังคงดำรงอยูในวิถีชีวิต เปนวัฒนธรรม ที่ดีงาม<br />
ของสังคมไทย และมิไดเปนเพียงการแสดงออกภายนอกเทานั้น แตสะทอน ความรูสึก<br />
ที่มาจากจิตใจภายในที่อยากชวยเหลือ ภาษาไทยจึงใชคำวา “ใจ” อยาง กวางขวาง ดัง<br />
นั้น จึงขอแปลคำวาวา “Volunteer” เปน “จิตอาสา” แทนคำวา “อาสาสมัคร” เพื่อชี้ให<br />
เห็นถึงจิตใจที่ดีงามที่อยากชวยเหลือ และพรอมที่จะเแสดงออกหากมีความ พรอมทาง<br />
ดานเงื่อนไขและเหตุปจจัยตางๆ ทำใหระดับการแสดงออกอาจมีความ แตกตางกัน ดัง<br />
นั้น “จิตอาสาพนักงาน” (Spiritual Employee Volunteer) จึงหมายถึง จิตใจที่ดีงามที่<br />
อยากชวยเหลือทางดานเงินทอง ทรัพยสิน เวลา ความรูความชำนาญ และพรอม<br />
แสดงออกหากมีโอกาสของพนักงานในองคกรธุรกิจเอกชน ภายใต การสนับสนุนของ<br />
องคกรในรูปแบบกิจกรรมตางๆ ในโครงการจิตอาสาพนักงาน ที่ดำเนินในนามองคกร<br />
ธุรกิจเอกชน<br />
12<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ฤๅ... เพียงผานเลย
ประโยชนเหลานี้เกิดขึ้นเมื่อองคกรธุรกิจลงทุนเรื่องเวลา และงบประมาณ ในการ<br />
ทำโครงการอาสาสมัครเพื่อชวยเหลือชุมชนหรือสังคม โดยทั่วไปองคกร ธุรกิจไดจัดสรร<br />
งบประมาณในการพัฒนาบุคลากรอยูแลว ทั้งในเรื่องการสราง ความสัมพันธภายใน การ<br />
สรางทีม (Team Building) ตลอดจนความรักและภักดีในองคกร หากองคกรไดตระหนัก<br />
ถึงกิจกรรมจิตอาสาพนักงาน แลวประสานสิ่งเหลานี้เขาดวยกัน เชน แทนที่จะจัดอบรม<br />
พนักงานเรื่องการสรางทีมดวยวิทยากรภายนอก ก็จัดกิจกรรมใหพนักงานไปชวยเหลือ<br />
ชุมชน หรือการสังสรรคประจำปของบริษัท แทนที่จะเปน การสรางความสัมพันธระหวาง<br />
พนักงานดวยการจัดเลี้ยงในโรงแรม ก็อาจเปลี่ยนไป จัดรวมกับชุมชนที่มีการจัดการ<br />
ทองเที่ยวเชิงอนุรักษ และไดเรียนรูชุมชนเขมแข็ง ไปในเวลาเดียวกัน เปนตน<br />
แนวทางการดำเนินงาน<br />
ในการจัดกิจกรรมหรือจัดทำโครงการจิตอาสาพนักงานนั้น ยังตองอาศัยความ<br />
ชัดเจนขององคกรธุรกิจที่มิไดมุงแสวงหาเฉพาะกำไรหรือประโยชนสวนตนเทานั้น และ<br />
เห็นวาการดำรงอยูขององคกรธุรกิจของตนเองนั้นตองอิงอาศัยทั้งผูคนในสังคม นับตั้งแต<br />
ผูถือหุน พนักงาน ลูกคา และคนในสังคม ตลอดจนธรรมชาติสิ่งแวดลอม จึงมุงเนนการ<br />
จัดกิจกรรมเพื่อกอใหเกิดประโยชนทุกฝายอยางแทจริง<br />
แนวทางการดำเนินงานโครงการจึงควรมุงสรางการทำความดี ชวยเหลือสังคม<br />
เพื่อใหเกิดความสุขที่ละเอียดลึกซึ้งกวาความสุขจากการบริโภคทั่วไป และเปนความสุข<br />
ในทามกลางการทำงานที่หนักหนวง และความประทับใจเมื่อไดหวนระลึกถึงและเลาขาน<br />
สูบุคคลอื่น<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ฤๅ... เพียงผานเลย<br />
13
กระบวนการพัฒนาโครงการจิตอาสาพนักงาน จึงควรคำนึงถึงเงื่อนไข ๒<br />
ประการที่ตองมีกอนทำโครงการ และหลักการทำโครงการ ๕ ประการ ดังแสดงในแผนภูมิ<br />
แผนภูมิกระบวนการพัฒนาโครงการจิตอาสาพนักงาน<br />
14<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ฤๅ... เพียงผานเลย
คือ เงื่อนไขที่ 1 การที่องคกรธุรกิจมีการดำเนินธุรกิจที่สอดคลองกับ<br />
สัมมาอาชีวะ คือไมเบียดเบียนตนเอง พนักงาน และสังคม ตลอดจนธรรมชาติสิ่งแวดลอม<br />
และเงื่อนไขที่ 2 คือ มีความเขาใจที่ชัดเจนในความหมายของคำวา “อาสา”<br />
หลักการอีกหาประการ คือ<br />
1) กัลยาณมิตร อันเปนกลไกการระดมจิตอาสาพนักงาน ไดแก พนักงาน<br />
หรือกลุมพนักงาน และผูบริหาร ผูทำหนาที่นำสิ่งที่ดีมาบอกกลาวใหกับ<br />
เพื่อนพนักงาน หรือเปดโอกาสใหเพื่อนพนักงานไดรวมกันทำความดี<br />
2) กิจกรรมที่สรางนวัตกรรม แมวากิจกรรมจิตอาสาพนักงานจะเปนกิจกรรม<br />
ที่ทำนอกเวลาการทำงาน แตความคิดริเริ่มสรางสรรคก็เปนสิ่งจำเปน<br />
นอกเหนือไปจากการพิจารณาเลือกโครงการที่มีความสอดคลองกับ<br />
ลักษณะของธุรกิจแลวก็ตาม<br />
3) เทคนิคบริหารโครงการ อันเปนวิธีการที่ชวยในการวางแผนและติดตาม<br />
ผลการดำเนินงานใหสอดคลองกับวัตถุประสงค และเงื่อนไขตาง ๆ<br />
ทั้งขอจำกัดขององคกร รสนิยมและทักษะของพนักงาน ความเปนไปไดจริง<br />
ของโครงการ ตลอดจนขอจำกัดในเรื่องเวลาและทรัพยากรดานอื่นๆ<br />
4) แผนการสื่อสารที่มิใชการโฆษณา เปนสิ่งจำเปนนับตั้งแตกอนเริ่ม<br />
โครงการจนเสร็จสิ้นโครงการ และติดตามหลังการดำเนินโครงการเสร็จสิ้น<br />
แลว เพื่อทำใหเพื่อนพนักงานไดรับทราบขอมูลในการทำกิจกรรมนี้รวมกัน<br />
ทำใหเกิดความสนใจ และอาจจัดสรรเวลาเขามารวมเมื่อเขามีความพรอม<br />
5) ความตอเนื่อง ในการทำกิจกรรมเปนสิ่งสำคัญ เพราะการทำกิจกรรม<br />
ในลักษณะเพียงครั้งเดียว (One time event) นั้นไมสามารถสราง<br />
กระบวนการพัฒนาความเขาใจ อันเปนกระบวนการที่ตองดำเนินการ<br />
อยางตอเนื่องและมีพัฒนาการแบบวงจรกนหอย คือ มีความชัดเจน<br />
และลุมลึกมากยิ่งขึ้นเมื่อมีการทำครั้งตอๆ ไป<br />
หลังจากองคกรธุรกิจไดดำเนินโครงการจนเกิดความชัดเจนเพิ่มมากขึ้น จึงคอย<br />
15<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ฤๅ... เพียงผานเลย
พัฒนาเปนนโยบายขององคกร และพัฒนาสูโครงสรางขององคกรโดยกำหนด บทบาท<br />
หนาที่ในตำแหนงนี้เพื่อใหเขาไดทำหนาที่ในฐานะกัลยาณมิตร ใหกับ เพื่อนพนักงานรวม<br />
ผลักดันการทำความดีใหสังคมตอไป การพัฒนาดังกลาว อาจไมจำเปนตองเปนไปตาม<br />
ลำดับขั้นขางตน เจาของหรือผูบริหารสูงสุดขององคกร ธุรกิจอาจมีนโยบายที่ชัดเจนใน<br />
การทำกิจกรรมเพื่อชวยเหลือสังคม และพัฒนา โครงสรางเขามารองรับดวยการจัดหา<br />
บุคลากรที่มารับผิดชอบโดยตรง<br />
แตทั้งนี้มีความเสี่ยงในการหา ดังนั้นเพื่อลดความเสี่ยงดังกลาว การดำเนิน<br />
โครงการอยางคอยเปนคอยไปภายใตบุคลากรที่อาสามาเปนกัลยาณมิตร และเรียนรู<br />
อยางตอเนื่องจะชวยใหเกิดความชัดเจนทั้งในการกำหนดนโยบายหรือการใหบุคลากร<br />
เขามารับผิดชอบในตำแหนงดังกลาว<br />
การนำเสนอเนื้อหาในคูมือฉบับนี้<br />
หากทานผูอานที่ไดอานมาจนถึงจุดนี้ นั้นแสดงวาทานยอมไมผานเรื่องราว<br />
ตอไปนี้ไปแนแลว ในบทตอไปจะไดนำเรื่องการทบทวนขอมูลกิจกรรมจิตอาสา สมัคร<br />
พนักงานในประเทศตางๆ ในลักษณะรูปแบบกิจกรรม และการสนับสนุนใหเกิด กิจกรรม<br />
เหลานี้ และการถายทอดเรื่องราวจากประสบการณของผูบริหารและพนักงาน ที่ไดจัด<br />
ทำกิจกรรมอาสาสมัครพนักงานขององคกรธุรกิจ 4 แหง คือ<br />
1. บริษัท เนสทเล(ไทย) จำกัด ดำเนินธุรกิจ<br />
ภายใตแนวทางการผลิตผลิตภัณฑที่หลากหลาย<br />
กอใหเกิดโภชนาการและมีสุขภาพที่ดี และนำสูชีวิต<br />
ความเปนอยูที่ดี และสรางความสัมพันธที่ดีกับชุมชน<br />
และผูเกี่ยวของทุกฝายมาตลอดนับตั้งแตเริ่มตั้งบริษัท<br />
2. บริษัทฯ ในกลุมสมบูรณ ประกอบดวย<br />
16<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ฤๅ... เพียงผานเลย
3 บริษัทคือ บริษัท สมบูรณแอดวานซเทคโนโลยี<br />
จำกัด (มหาชน) บริษัท สมบูรณหลอเหล็กเหนียว<br />
อุตสาหกรรม จำกัด และบริษัทบางกอกสปริง<br />
อินดัสเตรีล จำกัด มีจุดกำเนิดธุรกิจตัวแทนจำหนาย<br />
ชิ้นสวนยานยนตโดยนายหาง สมบูรณ กิตะพาณิชย<br />
เมื่อเจ็ดสิบปที่ผานมา กาวสูอุตสาหกรรมผลิตชิ้นสวน<br />
ยานยนตชั้นนำ และนำบริษัทจดทะเบียนตลาดหลักทรัพย<br />
เมื่อป พ.ศ ๒๕๔๗ ยอมแสดงใหเห็น ความเจริญกาว<br />
หนาอยางตอเนื่องของบริษัทฯในกลุมสมบูรณ<br />
3. บริษัท เมอรค จำกัด เริ่มจากธุรกิจรานยา<br />
ในประเทศเยอรมนีเมื่อเกือบ ๓๐๐ ปกอนพัฒนาสู<br />
ธุรกิจการผลิตยาและสารเคมีที่ใชในการผลิตเวชภัณฑ<br />
และเคมีภัณฑชั้นนำ และขยายกิจการ ไปทั่วโลก (ยก<br />
เวนกลุมบริษัท Merck & Co ในสหรัฐ อเมริกา ที่แยก<br />
กิจการออกไปอยางอิสระ จากบริษัทแมในประเทศ<br />
เยอรมัน หลังจากสงครามโลกครั้งที่สอง) และยังคง<br />
ดำเนินธุรกิจที่สอดคลองกับปรัชญาการทำ ธุรกิจ คือ<br />
“ความหวงใย (Care)” นับตั้งแตเริ่มการกอตั้ง จนถึงปจจุบัน<br />
4. ไพรซวอเตอรเฮาสคูเปอรส (PwC)จำกัด<br />
(ประเทศไทย) บริษัทที่ปรึกษาและผูตรวจสอบ<br />
บัญชีที่มี ชื่อเสียงในระดับหนึ่งในสี่ของโลก<br />
เกิดจากการรวม กิจการระหวางบริษัทที่ปรึกษา<br />
ทางดานบัญชีที่เกาแก มานานกวา ๑๐๐ ป คือ<br />
ไพรซวอเตอรเฮาส และ คูเปอรแอนดไลแบรนด<br />
เมื่อป พ.ศ ๒๕๔๑<br />
วาแตละองคกรจัดรูปแบบ และดำเนินงานแตกตางกันอยางไร<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ฤๅ... เพียงผานเลย<br />
17
เมอรคกับกิจกรรมของเด็ก กอนเริ่มงานของกลุมสมบูรณกรุป<br />
ปลูกปาพืชผลเปนแหลงอาหาร<br />
ของชุมชน เนสทเล<br />
นั่งคุยกันเรื่องบัญชีครัวเรือน<br />
กับชาวบาน ของ PwC<br />
18<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ฤๅ... เพียงผานเลย
2<br />
บทที่<br />
จิตอาสาพนักงาน :<br />
ที่เห็น และเปนอยู (ในตางประเทศ)<br />
รูปแบบกิจกรรมจิตอาสาพนักงาน<br />
รูปแบบการดำเนินกิจกรรมโครงการอาสาสมัครพนักงานในตางประเทศมี<br />
หลายลักษณะ พอแบงไดประมาณ 9 รูปแบบ ประกอบดวย<br />
1) โครงการจัดการกุศลหรืองานการกุศลประจำปของบริษัท (Charity<br />
of the Company)<br />
2) โครงการพี่เลี้ยงใหกับนักศึกษาฝกงานหรือเยาวชนผูดอยโอกาส<br />
(Mentoring)<br />
3) โครงการกิจกรรมที่พาพนักงานไปบริจาคสิ่งของและอาสาสมัคร<br />
ชวยเหลือดูแลผูดอยโอกาสในชวงเวลา 1 วัน (Team Challenges or<br />
One Day-off Events or Done-in-a Day Projects)<br />
4) โครงการเขารวมเปนกรรมการฝายสนับสนุนกิจการขององคกร<br />
สาธารณกุศล หรือสถาบันการศึกษาภายในชุมชน (Trustees, School<br />
Governors or Non-Executive Roles)<br />
5) โครงการเปนพี่เลี้ยงหรือที่ปรึกษาใหกับองคกรที่ไมแสวงหาผลกำไร<br />
(Twining)<br />
6) โครงการที่ใหพนักงานเขาไปชวยเหลือชุมชนในประเด็นที่ชุมชน<br />
ตองการในระยะเวลาสั้น (Development Assignments)<br />
7) โครงการใหบริการของบริษัทในอัตราพิเศษ หรือไมคิดคาใชจาย<br />
(Pro Bono)<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ที่เห็น และเปนอยู (ในตางประเทศ)<br />
19
8) โครงการใหพนักงานไปทำงานใหกับองคกรที่ไมแสวงหาผลกำไร<br />
ในชุมชนในระยะเวลานาน โดยยังไดรับเงินเดือนจากหนวยงาน<br />
ตนสังกัด (Secondments)<br />
9) โครงการจิตอาสาพนักงานรายบุคคล (Individual Volunteering)<br />
เปนโครงการที่องคกรธุรกิจสนับสนุนดวยการอนุญาตใหพนักงาน<br />
แตละบุคคลที่สนใจเขาไปชวยเหลือชุมชนหรือองคกรตางๆ ไดโดย<br />
ไมคิดเปนวันลา<br />
แตละรูปแบบแตกตางกัน ทั้งในเรื่องรายละเอียดกิจกรรม โอกาสขององคกร<br />
ธุรกิจ และประเด็นที่ควรพิจารณาขององคกรธุรกิจเมื่อทำโครงการนั้นๆ ตลอดจน<br />
ตัวอยางกิจกรรมขององคกรธุรกิจตางๆ คือ<br />
1) การจัดการกุศลขององคกรธุรกิจ หรือ งานการกุศลประจำป<br />
(Charity of the Company)<br />
รายละเอียดกิจกรรม โอกาสของธุรกิจ ประเด็นที่ควรพิจารณา<br />
รวมกิจกรรมกับองคกร<br />
การกุศล (NPOs) ๑ ที่มี<br />
ความสัมพันธกันอยูแลว<br />
หรือรวมกับองคกรอื่นๆ<br />
ซึ่งเปนประเด็นของสังคม<br />
ในขณะนั้นๆ โดยจัดเปน<br />
ครั้งคราว หรือจัดขึ้นเปน<br />
ประจำอยางตอเนื่อง<br />
• สรางความสัมพันธอัน<br />
ยาวนานกับ NPOs<br />
• โอกาสในการสรางภาพ<br />
ลักษณสัญลักษณสินคา<br />
และองคกรรวมถึงชื่อ<br />
เสียงไวกับสิ่งที่ NPOs<br />
นั้น สนับสนุนอยู<br />
• ใหพนักงานรวมเลือก<br />
NPOs ที่เขารวมโครงการ<br />
• อาจสรางความรูสึกที่<br />
ไมดีกับ NPOs ที่ไมได<br />
คัดเลือกใหเขารวม<br />
โครงการ<br />
• เมื่อมีความสัมพันธกับ<br />
NPOs ใดแลว มักเลิก<br />
ไดยาก<br />
๑ (Nonprofit Organization : NPOs)<br />
20<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ที่เห็น และเปนอยู (ในตางประเทศ)
ตัวอยางกิจกรรมการกุศลประจำป ของ บริษัท Well Born ประเทศ<br />
เยอรมัน<br />
Well Born เปนบริษัทบริหารจัดการธุรกิจอสังหาริมทรัพยที่ออกแบบกิจกรรม<br />
การกุศลประจำปของบริษัทที่เนนใหตรงกับความตองการของชุมชน เมื่อป ค.ศ. 2000<br />
ไดเลือกทำกิจกรรมในหัวเรื่อง “ปทองแหงการคุมครองปกปองสภาพแวดลอม” และเมื่อป<br />
ค.ศ. 2001 ในหัวเรื่อง “ปแหงการศึกษา” และเมื่อป ค.ศ. 2002 ในหัวเรื่อง “ปแหงความ<br />
สุภาพ” บริษัทไดรวมกลุมกันเปนเจาภาพกิจกรรมตางๆ ใหตรงตามหัวขอที่กำหนด<br />
ในแตละป โดยเชิญเจาของอสังหาริมทรัพยและผูอยูอาศัยรวมกิจกรรมของบริษัท<br />
ตัวอยางโครงการในประเทศไทย เชน โครงการจัดงานหารายไดการกุศล<br />
ขององคกรธุรกิจตาง ๆ เชน กิจกรรมบริจาคเงินชวยเหลือสังคมเนื่องในปมหามงคล<br />
เฉลิมพระชนมพรรษา 80 พรรษา ของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว เปนตน<br />
2) พี่เลี้ยงใหกับนักศึกษาฝกงานหรือเยาวชนผูดอยโอกาส (Mentoring)<br />
รายละเอียดกิจกรรม โอกาสของธุรกิจ ประเด็นที่ควรพิจารณา<br />
สรางความสัมพันธแบบ<br />
หนึ่งตอหนึ่ง (อาจมากกวา<br />
หนึ่งคน) ระหวางพนักงาน<br />
ขององคกรธุรกิจและเยาวชน<br />
หรือผูดอยโอกาสจากชุมชน<br />
เพื่อเรียนรูและฝกทักษะ<br />
ตางๆ จากองคกรธุรกิจ<br />
โดยมีแนวทางและตาราง<br />
การฝกงานอยางชัดเจน<br />
• เพิ่ มประสิ ทธิ ภาพ<br />
เพราะพนักงานถายทอด<br />
ทักษะของตนเองได<br />
• สร างแรงจู งใจให<br />
พนักงานมีความสนใจ<br />
ใฝรูเพิ่มขึ้น<br />
• ประสิทธิภาพเพิ่มขึ้น<br />
จากการยอมรับของ<br />
พนักงาน ในองคกร<br />
• การชี้นำจากผูบริหาร<br />
มากกวาการริเริ่มของ<br />
พนักงาน<br />
• ถ าเป นนั กเรี ยน<br />
นักศึกษา มีขอจำกัดใน<br />
เรื่องเวลาฝกงาน<br />
• อาจมี ป ญหาด าน<br />
อารมณและการใชเวลา<br />
ที่คอนขางมาก<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ที่เห็น และเปนอยู (ในตางประเทศ)<br />
21
ตัวอยางกิจกรรมพี่เลี้ยงใหกับนักศึกษาฝกงานหรือเยาวชนผูดอย<br />
โอกาส ของ บริษัท Credit Suisse First Boston (CSFB) ฮองกง<br />
ผูบริหารระดับสูงของบริษัท CSFB จำนวน 19 คนไดจับคูใหคำปรึกษา<br />
นักเรียนชนกลุมนอย 19 คน (อายุ 14-15 ป) จากโรงเรียนมัธยม Sir Ellis Kadoorie<br />
เปนเวลาหกเดือน การใหคำปรึกษาไดแก การแบงปนประสบการณชีวิตและการทำงาน<br />
ของพวกเขากับนักเรียนทั้ง 19 คน ภายใตโครงการที่ไดรับการออกแบบอยางมี<br />
แบบแผนและมีผูดูแลในโครงการชื่อ Race for Mentor's Project มีผลที่เกิดขึ้น<br />
ตอผูเกี่ยวของ คือ<br />
ก. พนักงาน (ผูบริหารระดับสูง)<br />
• จำนวน 95 % ของพนักงานทั้งหมด มีความเขาใจในเรื่องเชื้อชาติ<br />
คนกลุมนอยในฮองกงดีขึ้น<br />
• จำนวน 84 % รูสึกดีกับตัวเองสำหรับการเขาไปมีสวนรวมเปน<br />
ผูใหคำปรึกษาและไดรับการไววางใจ<br />
• จำนวน 79 % มีความเขาใจเรื่องชุมชนทองถิ่นเพิ่มขึ้นอยางมาก<br />
• จำนวน 58 % พบวาความสัมพันธของเขาและเพื่อนรวมงานดีขึ้น<br />
• จำนวน 53 % คิดวาทักษะในการฟงของเขาพัฒนาขึ้น<br />
• จำนวน 47 % คิดวาทักษะในการสื่อสารพัฒนาขึ้น<br />
• จำนวน 42% คิดวาไดพัฒนาทักษะการสรางความสัมพันธระหวาง<br />
บุคคลไดดีขึ้น<br />
ข. ชุมชน (นักเรียนจากโรงเรียนมัธยม Sir Ellis Kadoorie)<br />
• จำนวน 100 % ของนักเรียนมีความมั่นใจในการติดตอสื่อสาร<br />
• จำนวน 100 % ของนักเรียนบอกวามีความมั่นใจในตนเองมากขึ้น<br />
• จำนวน 95 % ของนักเรียนมีความเขาใจในโลกของการทำงานมากขึ้น<br />
• จำนวน 89 % ของนักเรียนเรียนรูทางเลือกอาชีพที่มีมากมาย<br />
• จำนวน 79 % ของนักเรียนไดมีการพัฒนาทักษะดานความสัมพันธ<br />
ระหวางบุคคลและสังคม<br />
22<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ที่เห็น และเปนอยู (ในตางประเทศ)
ค. ธุรกิจ (CSFB)<br />
• จำนวน 95% ของลูกจางทั้งหมดมีความภาคภูมิใจในบริษัท CSFB<br />
มากขึ้น<br />
• จำนวน 68% ของลูกจางไดพัฒนาความเขาใจและยอมรับวาบริษัท<br />
CSFB วาเปนทางเลือกหนึ่งของลูกจาง (An Employee of Choice)<br />
• ลูกจางไดมีการพัฒนาทักษะตางๆ ขึ้น เชน ทักษะการสื่อสาร ฯลฯ<br />
• ความเขาใจเรื่องชุมชนคนกลุมนอยทำงานกันอยางไรนั้น ทำให<br />
พวกเขามีความรูรอบตัว และมีความยืดหยุนตอประเด็นทางสังคม<br />
มากขึ้น<br />
ตัวอยางโครงการในประเทศไทย มีอยูมากมาย เชน การรับนักศึกษา<br />
จากสถาบันการศึกษาตางๆ เขาฝกงานขององคกรธุรกิจ แตองคกรธุรกิจสวนใหญ<br />
ยังมิไดมีการจัดโครงการอยางเปนทางการ หรือการกำหนดบุคลากรที่เปนพี่เลี้ยง<br />
ใหกับนักศึกษาโดยตรง รูปแบบโดยสวนใหญ นักศึกษาจึงเปนเพียงผูชวยทำงานใหกับ<br />
บุคลากรในแผนกตางๆ ขององคกรธุรกิจ แมวาในปจจุบันจะมีโครงการวิชาสหกิจศึกษา<br />
(Cooperative Education) ระหวางสถาบันการศึกษากับองคกรธุรกิจที่เนนใหนักศึกษา<br />
ไดเรียนรูฝกฝนในองคกรธุรกิจเปนระยะเวลานานขึ้น และมีเปาหมายในการชวยองคกร<br />
ธุรกิจคนหาปญหาที่เกิดขึ้นพรอมนำเสนอทางแกปญหาในรูปแบบโครงการวิจัยรวมกับ<br />
อาจารยผูคุมฝกงานก็ตาม แตหากการจัดโครงการฯ ยังเปนความริเริ่มจากผูบริหาร<br />
ของทั้งสององคกร ก็อาจมีอุปสรรคจากความไมเขาใจในบทบาทการเปนพี่เลี้ยง<br />
ของพนักงานในองคกร ซึ่งแตกตางกับโครงการในประเทศฮองกง มุงกลุมเด็กกำพรา<br />
ที่มาจากชนกลุมนอย โดยใหพนักงานพี่เลี้ยงไดรวมใชชีวิตอยูรวมกันและแบงปน<br />
ประสบการณทักษะการทำงานใหกับเด็ก เปนระยะเวลานานถึง 6 เดือน ทำใหพนักงาน<br />
พี่เลี้ยงมิไดแสดงบทบาทของพี่เทานั้นแตไดแบงปนความรักและความอบอุนใหกับ<br />
เด็กเหลานั้น อีกทั้งยังไดเขาใจและเห็นถึงความสำคัญในบทบาทของพอแมมากยิ่งขึ้น<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ที่เห็น และเปนอยู (ในตางประเทศ)<br />
23
3) การพาพนักงานไปบริจาคเงินสิ่งของ และชวยเหลือชุมชนในชวง<br />
เวลา 1 วัน (Team Challenges or One Day-Off Events or Done-ina<br />
Day Projects)<br />
รายละเอียดกิจกรรม โอกาสของธุรกิจ ประเด็นที่ควรพิจารณา<br />
มีความหลากหลายขึ้นอยู<br />
กับความตองการของ<br />
NPOs หรือชุมชนทองถิ่น<br />
และทักษะความชำนาญ<br />
ของพนักงาน โดยสมาชิก<br />
ครอบครัวของพนักงาน<br />
สามารถเขารวมได บริษัท<br />
สามารถเลือกเปนกิจกรรม<br />
เดี่ยว หรือ เปนกิจกรรม<br />
ที่ตอเนื่องในชวงเวลาหนึ่ง<br />
ตลอดทั้งป<br />
• พนักงานทั้งองคกร<br />
สามารถเขารวมได<br />
• นำทรั พยากรจาก<br />
องคกรธุรกิจชวยแก<br />
ปญหาในชุมชน<br />
• ฝกฝนการทำงานเปน<br />
ทีมและสรางแรงจูงใจ<br />
• เปนหนทางที่ดีที่เปน<br />
ประสบการณในการ<br />
สะท อนคุ ณค าของ<br />
องคกร<br />
• ขนาดของงานชวย<br />
เหลือซึ่งตองการกำลัง<br />
คนจำนวนมากเกินกวา<br />
ที่องคกรมีใหได<br />
• ความยั่งยืนของโครงการ<br />
หลังความชวยเหลือ<br />
เสร็จสิ้นลง<br />
• การประเมินความเสี่ยง<br />
ของโครงการต อ<br />
พนักงาน ครอบครัว<br />
และสาธารณชน<br />
ตัวอยางโครงการที่ทำเสร็จภายใน ๑ วันของ บริษัท Towngas ประเทศ<br />
สหรัฐอเมริกา<br />
โครงการที่จัดเปนประจำทุกเดือน พนักงานและอาสาสมัครรับทำซุปรอน ๆ<br />
สงไปยังคนชราที่อาศัยอยูเพียงลำพัง เมื่อป ค.ศ. 2003 Towngas ไดจัดสงซุปทั้งหมด<br />
8,000 ขวด ไปยังคนชราที่อยูอาศัยใน 18 เขตดวยกัน<br />
ตัวอยางโครงการในประเทศไทย มีอยูมากมาย เชน<br />
โครงการเลี้ยงอาหารกลางวันเด็กกำพรา โครงการอบรม<br />
ความรูใหกับเยาวชนผูดอยโอกาส โครงการทำความ<br />
สะอาดอาคาร สถานที่สาธารณะตางๆ ตลอดจนโครงการ<br />
รณรงคตางๆ เชน การสวมหมวกนิรภัย หรือเมาไมขับ<br />
เปนตน<br />
24<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ที่เห็น และเปนอยู (ในตางประเทศ)
4) เปนกรรมการขององคกรสาธารณกุศล หรือ สถาบันการศึกษา<br />
ในชุมชน (Trustees, School Governors or Non-Executive Roles)<br />
รายละเอียดกิจกรรม โอกาสของธุรกิจ ประเด็นที่ควรพิจารณา<br />
เปนการนำทักษะ ความรู<br />
ความชำนาญและการจัดการ<br />
มาชวยในการทำงานของ<br />
คณะกรรมการของ NPOs<br />
หรือสถาบันการศึกษา<br />
• เพิ่ มมุ มมองใหั กั บ<br />
คณะกรรมการฯ<br />
• เสริมประสบการณดาน<br />
การจัดการ และการ<br />
ตัดสินใจ การพัฒนา<br />
กลยุทธและนโยบาย<br />
ใหกับคณะกรรมการฯ<br />
• ได มี ประสบการณ<br />
รวมงานกับหนวยงาน<br />
อื่นๆ<br />
• อุปสรรคจากความ<br />
แตกตางทางวัฒนธรรม<br />
องคกร<br />
• โดยปกติควรมีพันธะใน<br />
การชวยเหลืออยาง<br />
นอยหนึ่งป<br />
• ผลที่เกิดขึ้นตองอาศัย<br />
ระยะเวลายาวนาน<br />
เนื่องจากการไดประชุม<br />
รวมกันกับองคกรที่เขา<br />
ไปใหคำปรึกษาหลาย<br />
ครั้งอยางตอเนื่อง<br />
ตัวอยางในตางประเทศและในประเทศไทย เชน กรรมการกิตติมศักดิ์<br />
หรือกรรมการที่ปรึกษาในคณะกรรมการมูลนิธิ หรือคณะกรรมการสงเสริมกิจการ<br />
ของมหาวิทยาลัย ฯลฯ ของผูบริหารระดับสูงขององคกรธุรกิจตางๆ<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ที่เห็น และเปนอยู (ในตางประเทศ)<br />
25
26<br />
5) พี่เลี้ยงหรือที่ปรึกษาใหกับองคกรสาธารณประโยชนหรือองคกร<br />
พัฒนาเอกชน (Twining)<br />
รายละเอียดกิจกรรม โอกาสของธุรกิจ ประเด็นที่ควรพิจารณา<br />
แลกเปลี่ยนประสบการณ<br />
ระหวางผูบริหารระดับสูง<br />
ขององคกรธุรกิจและ<br />
NPOs<br />
6) พนักงานเขาไปชวยเหลือชุมชนในประเด็นที่ชุมชนตองการใน<br />
ระยะเวลาสั้น (Development Assignments)<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ที่เห็น และเปนอยู (ในตางประเทศ)<br />
• พัฒนาทักษะการเปน<br />
พี่เลี้ยงในการพัฒนา<br />
อาสาสมัครในองคกร<br />
• เปนโครงการที่สงผล<br />
ไดงาย<br />
• เป ดโอกาสในการ<br />
ฝกฝนทักษะความเปน<br />
ผูนำ<br />
• อุปสรรคจากบุคลิกภาพ<br />
ของบุ คคลและ<br />
วัฒนธรรมองคกร<br />
• ขอจำกัดจากความไม<br />
เขาใจในงานของ NPOs<br />
ทำใหไมสามารถใหขอ<br />
เสนอแนะที่ เป น<br />
ประโยชน<br />
• ควรหาบริษัทตัวแทน<br />
ในการเลือก NPOs ที่<br />
เหมาะสมกับองคกรธุรกิจ<br />
หมายเหตุ : ยังไมพบองคกรธุรกิจที่ทำกิจกรรมในลักษณะนี้ในประเทศไทย<br />
รายละเอียดกิจกรรม โอกาสของธุรกิจ ประเด็นที่ควรพิจารณา<br />
การเขาไปชวยเหลือชุมชน<br />
หรือองคกรสาธารณกุศล<br />
NPOs ในประเด็นที่<br />
ตองการ ในชุมชนพื้นที่<br />
เปนระยะเวลาสั้นหรือ<br />
ประมาณหนึ่งเดือน<br />
• เสริมทักษะการจัดการ<br />
และเพิ่มประสบการณ<br />
ใหกับพนักงานที่ทำ<br />
กิจกรรมอาสา<br />
• สามารถกำหนด<br />
เปาหมายและวัดผล<br />
ที่เกิดขึ้นไดชัดเจน<br />
• เปนการชี้นำของนายจาง<br />
มากกวาความริเริ่มของ<br />
พนักงาน<br />
• ปญหาในการขอตัว<br />
พนักงานมาชวยงาน<br />
จากหัวหนางาน เนื่อง<br />
จากเสียกำลังคนในการ<br />
ทำงานไป
รายละเอียดกิจกรรม โอกาสของธุรกิจ ประเด็นที่ควรพิจารณา<br />
• การรายงานแบบมี<br />
สวนรวมของความ<br />
สำเร็จและการสราง<br />
แรงจูงใจดวยตนเอง<br />
(Self Motivation)<br />
เกิดขึ้นไดงาย<br />
• การดูแลอยางหวงใย<br />
ในชวงปฏิบัติงาน<br />
• องคกรธุรกิจอาจตอง<br />
จางบุคคลภายนอก<br />
เขามาชวยงานของ<br />
พนั กงานที่ เป น<br />
อาสาสมัคร<br />
ตัวอยางโครงการของธนาคารฮองกงและเซี่ยงไฮ ในประเทศจีน<br />
การสนับสนุนใหพนักงานระดับสูงไปทำงานกับองคกร<br />
พัฒนาเอกชน ชื่อ Community Chest เปนเวลาสามเดือน ในเรื่อง<br />
การบริหารกิจกรรมการรณรงค เรื่องการระดมทุน ชวยเหลือ<br />
ชุมชนในวงกวาง ซึ่งเปนกิจกรรมที่ตอเนื่องทุกป<br />
ตัวอยางโครงการในประเทศไทย คือ โครงการ ของไพรซวอเตอรเฮาส<br />
คูเปอรส (PwC) “โครงการสูเสนทางการ พัฒนาภาวะผูนำ (Leadership Development<br />
Journey)” ที่ผสมผสานรูปแบบการเขาไปชวยเหลือชุมชนที่ขาดแคลน ในประเด็นที่เขา<br />
ตองการในระยะเวลาหนึ่งเดือน (Development Assignments) เขากับการพัฒนาบุคลากร<br />
อยางเขมขน โดยเปดโอกาสใหพนักงานที่อาสาเขาไปชวยเหลือชุมชนดวยการเขาไป<br />
เรียนร ูคนหา ภาวะผูนำของคนในชุมชนนั้นวามีหรือไมและเกิดขึ้นไดอยางไร พรอมทั้ง<br />
ศึกษาและ ตรวจสอบปญหาที่ชุมชนเสนอ คนหาแนวทางแกไขที่ยั่งยืนใหกับชุมชน ดวย<br />
การ ทำงานรวมกับคนในชุมชนที่ความหลากหลายทางวัฒนธรรม<br />
และสังคม นอกจาก ชุมชนไดประโยชนโดยตรงในความชวยเหลือ<br />
จากองคกรธุรกิจแลว พนักงานขององคกร ธุรกิจยังไดเรียนรูวิถีชีวิต<br />
คนในสังคมที่ตนเองไมมีโอกาสไดสัมผัสและเกิดการ เปลี่ยนแปลง<br />
พฤติกรรมอันเนื่องจากแรงบันดาลใจที่ไดรับจากคนในชุมชนและ<br />
กระบวนการทำงานรวมกันของพี่เลี้ยง เพื่อนอาสา และคนในชุมชน<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ที่เห็น และเปนอยู (ในตางประเทศ)<br />
27
28<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ที่เห็น และเปนอยู (ในตางประเทศ)
7) การใหบริการของบริษัทในอัตราพิเศษ หรือไมคิดคาใชจาย<br />
(Pro Bono)<br />
รายละเอียดกิจกรรม โอกาสของธุรกิจ ประเด็นที่ควรพิจารณา<br />
พนักงานบริจาคหรือลด<br />
คาบริการวิชาชีพใหกับ<br />
องคกรสาธารณกุศล<br />
(NPOs)<br />
• ชวยจัดหาทรัพยากรที่<br />
ขาดแคลนใหกับชุมชน<br />
• เสริมทักษะการจัดการ<br />
และเพิ่มประสบการณ<br />
ใหกับพนักงานผูอาสา<br />
• อาจชวยใหพนักงาน<br />
ของ NPOs พัฒนา<br />
ทักษะตางๆ<br />
• การสั่งการจากเจาของ<br />
กิจการ<br />
• พนักงานที่เขารวม มี<br />
เฉพาะพนักงานระดับ<br />
วิชาชีพ<br />
• แมวามีการระบุเรื่อง<br />
ระยะเวลาในการทำงาน<br />
ที่ชัดเจน แตอาจมีความ<br />
เสี่ยงของการใชเวลาที่<br />
มากกวาที่วางแผนไว<br />
• พนักงานระดับวิชาชีพ<br />
อาจอยากไดทำงานที่<br />
แตกตางจากงานประจำ<br />
• หัวหนาในสายงานอาจ<br />
ไมอนุญาตใหพนักงาน<br />
ระดับวิชาชีพเขารวม<br />
ตัวอยางในตางประเทศและในประเทศไทย ตัวอยางในตางประเทศนั้น<br />
มีบริษัทจำนวนมากที่ใหการบริการในลักษณะนี้ และตัวอยางในประเทศไทย เชน<br />
บริษัทที่ปรึกษาทางบัญชีและการเงินในประเทศไทยหลายแหง ที่มีการใหบริการกับ<br />
(NPOs) ในราคาพิเศษ เชน ไพรซวอเตอรเฮาสคูเปอรส จำกัด (ประเทศไทย) เปนตน<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ที่เห็น และเปนอยู (ในตางประเทศ)<br />
29
8) พนักงานไปทำงานใหกับองคกรที่ไมแสวงหาผลกำไรในชุมชน<br />
เปนระยะเวลานาน โดยยังไดรับเงินเดือนจากหนวยงานตนสังกัด<br />
(Secondments)<br />
รายละเอียดกิจกรรม โอกาสของธุรกิจ ประเด็นที่ควรพิจารณา<br />
องคกรธุรกิจใหพนักงานไป<br />
ทำงานให กั บองค กร<br />
สาธารณกุ ศลต างๆ<br />
(NPOs) เปนระยะเวลา ๖<br />
เดือนถึง ๒ ป โดยที่<br />
องคกรธุรกิจยังจายเงิน<br />
เดือนใหกับพนักงานคนนั้น<br />
• เปนหนทางที่ดีในการ<br />
เรียนรูการทำงานใน<br />
องคกรที่มีวัฒนธรรม<br />
และรูปแบบแตกตาง<br />
ออกไป<br />
• ชวยใหเกิดการพัฒนา<br />
ทักษะการ ทำงานให<br />
กับพนักงานองคกร<br />
สาธารณกุศลตางๆ<br />
(NPOs)<br />
• หากเปนที่นิยม อาจมี<br />
พนักงานสนใจมากเกิน<br />
ไป<br />
• องคกรธุรกิจอาจตอง<br />
จางบุคคลภายนอก<br />
เขามาชวยงานของ<br />
พนักงานที่เปนอาสา<br />
สมัคร<br />
ตัวอยางในประเทศไทย เชน การที่บริษัทปูนซีเมนตไทยใหพนักงาน<br />
ไปชวยงานมูลนิธิปูนซีเมนตไทย โดยยังไดรับเงินเดือนโดยตรงจากบริษัท<br />
30<br />
9) จิตอาสาพนักงานรายบุคคล (Individual Volunteering)<br />
รายละเอียดกิจกรรม โอกาสของธุรกิจ ประเด็นที่ควรพิจารณา<br />
องค กรธุ รกิ จให การ<br />
สนับสนุนใหพนักงานไป<br />
ทำงานอาสาสมัครโดย<br />
ไมคิดเปนวันลา<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ที่เห็น และเปนอยู (ในตางประเทศ)<br />
• ชี้ใหเห็นวาองคกรธุรกิจ<br />
เอาจริงเอาจังในโครงการ<br />
ประเภทนี้และยังชวยให<br />
พนักงานสามารถตัด<br />
สินใจเขารวมโครงการ<br />
ไดงายขึ้น<br />
• การทำใหหัวหนางาน<br />
ยอมรับการใหเวลามา<br />
ทำงานอาสา<br />
• ภาระการลงบันทึกเวลา<br />
ของฝายบริหาร
รายละเอียดกิจกรรม โอกาสของธุรกิจ ประเด็นที่ควรพิจารณา<br />
• พันธสัญญาระหวาง<br />
พนักงานกับองคกร<br />
ตัวอยางในตางประเทศ พบตัวอยางมากมาย เชน บริษัท ลีวาย เสตราส<br />
แอนด โค สนับสนุนใหพนักงานเขารวมกิจกรรมในกับชุมชนทองถิ่น ดวยการจัดตั้ง<br />
แผนกกิจกรรมชุมชน (Community Affairs Department) เพื่อสนับสนุนใหเกิด<br />
ทีมอาสาสมัครของพนักงานขึ้น พรอมใหเงินสนับสนุนแกองคกรหรือชุมชนที่พนักงาน เขา<br />
ไปอาสาสมัครอยางแข็งขันและตอเนื่องตลอดทั้งป<br />
ตัวอยางในประเทศไทย ยังไมพบองคกรธุรกิจที่ทำกิจกรรมในลักษณะนี้<br />
ในประเทศไทย<br />
พัฒนาการงานอาสาสมัครในประเทศตางๆ<br />
• การติดตอหาองคกร<br />
สาธารณกุศลตางๆ<br />
(NPOs) ที่เขารวม<br />
โครงการอาจใชเวลาใน<br />
การทำงานเพิ่มเติม<br />
กิจกรรมจิตอาสาพนักงานหรืออาสาสมัครพนักงานในตางประเทศ โดยเฉพาะ<br />
ประเทศที่พัฒนาแลว เชน ประเทศสหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักร เขตปกครอง<br />
พิเศษฮองกง และสิงคโปรไดรับการสงเสริมจากภาครัฐผานกิจกรรมอาสาสมัคร<br />
ในภาพรวม โดยรัฐบาลแตละประเทศตางมีนโยบายในการสงเสริมงานอาสาสมัครที่ชัดเจน<br />
และมากกวาการยกเวนภาษีใหแกการบริจาคทรัพยสินหรือสิ่งของใหกับมูลนิธิ<br />
และองคกรสาธารณกุศลตางๆ ดวยการสงเสริมใหประชาชนมาเปนอาสาสมัครมากขึ้น<br />
ผานหนวยงานหรือองคกรพัฒนาเอกชนอันเปนสถาบันกลาง เพื่อทำหนาที่เชื่อมโยง<br />
ประชาชนที่เปนอาสาสมัครกับชุมชนหรือหนวยงานที่ตองการความชวยเหลือ<br />
ดังมีขอสรุปผลการพัฒนางานอาสาสมัครในแตละประเทศ ที่แสดงไวในตารางภาพ<br />
สรุปการสงเสริมอาสาสมัครในประเทศตางๆ<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ที่เห็น และเปนอยู (ในตางประเทศ)<br />
31
รายการ<br />
ปที่ใหขอมูล<br />
แหลงขอมูล<br />
จำนวนอาสาสมัคร<br />
และเวลาในการ<br />
ทำงานอาสา<br />
สถาบันสนับสนุน<br />
สวนกลาง<br />
สหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักร ฮองกง สิงคโปร<br />
ค.ศ. 2006<br />
อางจาก<br />
O'Connell, 1988:8<br />
ค.ศ. 2006<br />
Volunteer England<br />
ค.ศ. 2006<br />
Agency for Volunteer<br />
Services (AVS)<br />
ค.ศ 2004<br />
National Volunteer and<br />
Philanthropy Center<br />
64% ของประชากร<br />
ทั้งหมดประเทศ (ทั้งนี้เปน<br />
อาสาสมัครพนักงานถึง<br />
60%ของจำนวนอาสา<br />
สมัครทั้งหมด) โดยอาสา<br />
สมัครแตละคนใหเวลา<br />
ทำงานอาสาสมัครถึง 6<br />
ชั่วโมงตอหนึ่งสัปดาห<br />
โดยเฉลี่ย<br />
มูลนิธิPoints of Light<br />
เปนผูบริหารVolunteer<br />
Center National Network<br />
ซึ่งเปนเครือขายขององคการ<br />
สนับสนุนระดับรัฐตางๆ<br />
และระดับชุมชน<br />
26 ลานคน เปนเวลา<br />
ทำงานอาสาสมัครประมาณ<br />
4.1 ลานชั่วโมง หรือมี<br />
มู ลค าทางเศรษฐกิ จ<br />
เชิงเปรียบเทียบประมาณ<br />
40 พันลานปอนด<br />
National Council for<br />
Volunteer Organizations<br />
(NCVO)<br />
ประมาณ 31,853 คน<br />
ใชเวลาทำงานอาสา<br />
ทั้งหมดถึง 438,517<br />
ชั่วโมงโดยประมาณ<br />
มี 3 องคกรที่สนับสนุน<br />
และเปนอิสระตอกัน<br />
• Agency for Volunteer<br />
Services (AVS)<br />
• Hong Kong Council for<br />
Social Services<br />
(HKCSS)<br />
• Business Community (BC)<br />
400,000 คน จาก<br />
ประชากรทั้งหมดประมาณ<br />
3 ลานคน<br />
National Volunteer and<br />
Philanthropy Center<br />
(NVPC)<br />
32<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ที่เห็น และเปนอยู (ในตางประเทศ)
รายการ<br />
พันธกิจและบทบาท<br />
หนาที่ของ<br />
สถาบันสวนกลาง<br />
สหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักร ฮองกง<br />
ประสานงานดานการ<br />
สงเสริมงานอาสาสมัคร<br />
พัฒนากิจกรรมรณรงค<br />
อาสาสมัครระดับชาติ<br />
และบริหารเครือขายองคกร<br />
อาสาสมัครทุกประเภท<br />
และสรางการมีสวนรวม<br />
ของทั้งคนและการบริหาร<br />
ทรัพยากรที่มีประสิทธิภาพ<br />
ในงานอาสาสมัคร เพื่อ<br />
ชวยแกปญหาสังคมที่<br />
รุนแรง และซับซอนใน<br />
สังคม<br />
เชื่อมเครือขายองคกร<br />
สนับสนุนตางๆ ในแตละ<br />
จังหวัดและภูมิภาคเขา<br />
ดวยกัน และผลักดันงาน<br />
สงเสริมอาสาสมัครใหมี<br />
ปริมาณมากขึ้น มีคุณภาพ<br />
ที่ดีมากขึ้น และมี<br />
ประสิทธิภาพมากขึ้น<br />
ตลอดจนทำใหคนอังกฤษ<br />
เขาถึงโอกาส ในการอาสา<br />
สมัครมากขึ้น โดยมี<br />
วิสัยทัศน “งานอาสาสมัคร<br />
เปนหนทางของคนอังกฤษ<br />
ไดแสดงความรักความอาทร<br />
ตอกันและรวมสรางชุมชน<br />
ที่นาอยูใหกับสังคม”<br />
AVS : หนวยงานที่<br />
สนับสนุนงานอาสาสมัคร<br />
โดยตรง และคนหา และ<br />
พัฒนากิจกรรมอาสา<br />
HCSS : เนนการรณรงค<br />
ทั้งการบริจาคและอาสา-<br />
สมัคร และประชาสัมพันธ<br />
ระดับประเทศ<br />
BC : เปนผูใหคำปรึกษา<br />
ตางๆ ในการทำกิจกรรม<br />
เพื่อสังคมของภาคธุรกิจ<br />
สิงคโปร<br />
• เปนศูนยกลางเชื่อม<br />
ขอมูลเกี่ยวกับอาสา<br />
สมัคร และการให<br />
• เปนศูนยกลางของ<br />
ความรูตางๆ เชน การ<br />
พัฒนาคูมือ ทะเบียน<br />
องคกรพัฒนาสังคม<br />
• ระดมทุ นเพื่ อช วย<br />
องคกรตางๆ<br />
• จั บคู องค กรและ<br />
อาสาสมัคร<br />
• รณรงค เรื่ องอาสา<br />
สมัคร และการบริจาค<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ที่เห็น และเปนอยู (ในตางประเทศ)<br />
33
แมวาประเทศดังกลาวจะเปนประเทศที่พัฒนาแลว และมีการจัดระบบ สวัสดิการ<br />
ใหกับประชาชนใหกับสังคมเปนอยางดี (อาจยกเวนในประเทศสหรัฐอเมริกา) ยอมแสดง<br />
ใหเห็นการใหความสำคัญของกิจกรรมอาสาสมัครวาเปนกระบวนการ สรางคนดีใหกับ<br />
สังคม และการสรางลักษณะการมีสวนรวมใหกับประชาชน อีกทั้ง ยังเปนเครื่องมือในการ<br />
พัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดีใหกับคนในสังคม พรอมไปกับ การพัฒนาดานโครงสรางหรือวัตถุ<br />
ของประเทศในดานตางๆ ผูบริหารประเทศ เหลานี้อาจตระหนักดีวา หากการพัฒนา<br />
ประเทศชาติที่มุงสูการพัฒนาทางวัตถุ ทั้งในเรื่องความพรอมดานสาธารณูปโภคและ<br />
สาธารณสุขเปนสำคัญ แลวละเลย คุณภาพชีวิตหรือมิติทางจิตวิญญาณของสังคมหรือ<br />
การคำนึงถึงผูอื่น จะเปนการ พัฒนาที่ขาดความสมดุลและนำมาซึ่งปญหาตางๆ นอกจาก<br />
นี้อาสาสมัครหรือ การชวยเหลือกันในสังคมลวนเปนสิ่งที่มีอยูแลวในวัฒนธรรมของแต<br />
ละประเทศ นับแตครั้งอดีต เปนตน<br />
ดังนั้น รัฐบาลในทุกประเทศที่กลาวมาจึงมีนโยบายที่ชัดเจนในการสงเสริม<br />
กิจกรรมอาสาสมัครใหแพรหลายขึ้นในประเทศของตน นอกเหนือไปจากมาตรการ<br />
นโยบายลดหยอนภาษีจากเงินบริจาค แลวยังไดจัดงบประมาณสนับสนุนกิจกรรม<br />
ผานสถาบันสนับสนุนกลาง และหนวยงานองคกรพัฒนาเอกชนตางๆ เพื่อรณรงคสงเสริม<br />
สนับสนุน ใหกิจกรรมอาสาสมัครและการใหเปนที่แพรหลายในสังคม<br />
34<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
ที่เห็น และเปนอยู (ในตางประเทศ)
จิตอาสาพนักงาน :<br />
เงื่อนไขที่ตองมากอน<br />
3<br />
บทที่<br />
โครงการจิตอาสาพนักงานเปนเพียงกิจกรรมที่จัดเพิ่มเติมขึ้นจากการดำเนิน<br />
ธุรกิจประจำวัน แตคงปฏิเสธถึงความสัมพันธกับการดำเนินธุรกิจในภาพรวมไมได<br />
เพื่อใหเปนการจัดกิจกรรมทำความดีชวยเหลือสังคม และนำสูประโยชนแกผูเกี่ยวของ<br />
ทุกฝายไดอยางแทจริง ทั้งนี้ผูดำเนินโครงการโดยเฉพาะอยางยิ่งผูบริหารองคกร<br />
ตองมีความเขาใจในการดำเนินธุรกิจที่เปนสัมมาอาชีวะ และความหมายของคำวา<br />
“จิตอาสา” เปนเงื่อนไขที่ตองมากอนการดำเนินโครงการ<br />
ธุรกิจกับสัมมาอาชีวะ<br />
การดำเนินธุรกิจที่เปน “สัมมาอาชีวะ” คือ การทำกิจกรรมที่ไมกอใหเกิด<br />
ผลกระทบทางลบหรือไมเบียดเบียนสังคม สิ่งแวดลอม และการทำผลิตภัณฑ<br />
ที่ไมมีโทษตอผูใช สังคม และสิ่งแวดลอม ทั้งในระยะสั้นและระยะยาว การดำเนินการ<br />
ธุรกิจตองอยูภายใตการเคารพกฎหมายอยางเครงครัด และไมพยายามหลีกเลี่ยง<br />
ดวยการใชประโยชนจากชองวางของกฎหมาย หรือระเบียบตาง ๆ ตลอดจนการเลี่ยง<br />
ภาษี เปนตน<br />
ผูบริหารขององคกรธุรกิจที่ดำเนินธุรกิจในเงื่อนไขดังกลาว ยอมแสดง<br />
ใหเห็นวาเปนผูเขาใจถึงความสัมพันธระหวางองคกรธุรกิจกับสังคม ธรรมชาติ<br />
และสิ่งแวดลอม การมุงแสวงหาผลกำไรหรือผลประโยชนสวนตน ตั้งอยูบนความ<br />
ไมเบียดเบียนทำiรายสังคมหรือธรรมชาติ เมื่อมีการพัฒนาโครงการจิตอาสาพนักงาน<br />
35<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
เงื่อนไขที่ตองมากอน
ยอมกอใหเกิดความเขาใจในหมูพนักงานเรื่องการเกื้อกูลกันระหวางองคกรธุรกิจและ<br />
สังคม ตลอดจนธรรมชาติสิ่งแวดลอมไดชัดเจนมากยิ่งขึ้น<br />
องคกรธุรกิจที่มิไดดำเนินธุรกิจในเงื่อนไขขางตน เชน โรงงานที่ปลอย<br />
ของเสียทำใหน้ำในแมน้ำเนา ปลาและสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ไมสามารถดำรงอยูได แลวจัด<br />
กิจกรรมชวยเหลือชุมชนดวยการจัดทอดกฐิน หรือบริจาคเงินเปนทุนการศึกษา<br />
แกนักเรียนในชุมชน แตก็ยังปลอยของเสียนั้นอยู คนในชุมชนหรือพนักงาน<br />
คงยอมรับประโยชนหรือความดีที่โรงงานนั้นไดกระทำไดยาก ในตางประเทศโดยเฉพาะ<br />
ในยุโรปและสหรัฐอเมริกา องคกรธุรกิจที่มีพฤติกรรมดังกลาวจะถูกตอตานจากสังคม และ<br />
ไมไดรับการชวยเหลือใดๆ จนกวาจะเปลี่ยนพฤติกรรม<br />
ความยากตอการสรางความเขาใจในการทำกิจกรรม เนื่องจากการชวยเหลือ<br />
ทำประโยชนแกสังคมที่เกิดขึ้นจากโครงการที่ทำ เปนเพียงความพยายามของธุรกิจ<br />
ในการนำสวนตาง (ระหวางรายไดและตนทุน) บางสวน มาชดเชยกับความเสียหาย<br />
ที่เกิดขึ้นจากการสรางรายไดของธุรกิจซึ่งมีมากกวา จึงยากตอการชดเชยใหหมดได<br />
ดังนั้น ผูบริหารในองคกรธุรกิจที่กำลังสนใจโครงการจิตอาสาพนักงาน<br />
ควรสำรวจการดำเนินธุรกิจประจำวันวา ระบบการผลิต เทคโนโลยีที่ใช แนวทาง<br />
การปฏิบัตินั้น ตลอดจนผลิตภัณฑที่ผลิต มิไดกอใหเกิดผลเสียแกชีวิตคน สังคม<br />
และธรรมชาติสิ่งแวดลอม ทั้งนี้ไมรวมถึงการกอใหเกิดผลกระทบอยางไมเจตนา<br />
หรือรูเทาไมถึงการณอันเนื่องจากความเสี่ยงอันเกิดจากพฤติกรรมของพนักงานและ<br />
การดำเนินที่ผิดปกติของเครื่องจักร<br />
หากธุรกิจหรือโรงงานที่มีการดำเนินงานที่สอดคลองกับสัมมาอาชีวะอยูแลว<br />
และมีความสัมพันธที่ดีกับชุมชน หากมีการดำเนินกิจการที่เกิดผิดพลาด เขายอม<br />
แสดงความรับผิดชอบในการแกไขปญหาทันที ยกตัวอยางกรณีปลาตายที่แมน้ำแมวง<br />
ในจังหวัดลำพูน ในระหวางการสอบสวนหาสาเหตุเกิดขึ้นนั้น เมื่อผูจัดการโรงงาน<br />
มันฝรั่งทอดกรอบที่มีชื่อเสียงแหงหนึ่งทราบวาเครื่องจักรในการบำบัดน้ำเสียกอนปลอย<br />
36<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
เงื่อนไขที่ตองมากอน
ลงสูแมน้ำของโรงงานตนใชงานไมไดจำนวนหนึ่งเครื่อง เขาก็สั่งการลดการผลิต ให<br />
เหมาะสมกับขนาดเครื่องจักรโดยทันที และพยายามเรงซอมเครื่องจักรที่เสียนั้น<br />
หรือกรณีของ บริษัท Johnson & Johnson ที่พบวายาไทลินอล อาจสงผลลบ<br />
ขางเคียงสูผูบริโภค ผูบริหารสูงสุดก็สั่งใหมีการเก็บผลิตภัณฑ ดังกลาวกลับสูโรงงานโดย<br />
ทันที แนวทางการแกปญหาเมื่อเผชิญกับผลกระทบ ที่มีตอสังคมของทั้งสององคกร<br />
สะทอนใหเห็นการยึดมั่นในการดำเนินธุรกิจ ที่สอดคลองกับสัมมาอาชีวะ และคำนึงถึง<br />
สังคม ธรรมชาติและสิ่งแวดลอม เปนคุณคา หลักในการดำเนินธุรกิจและการตัดสินใจแก<br />
ปญหาตางๆ ที่เกิดขึ้นอยางแทจริง<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
เงื่อนไขที่ตองมากอน<br />
37
จิตอาสากับความหมายที่แทจริง<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
เงื่อนไขที่ตองมากอน<br />
คำวา “อาสาสมัครพนักงานหรืออาสาสมัคร<br />
องคกร (Employee or Corporate Volunteer)” มีความหมาย<br />
ใกลเคียงกัน คือ เปนกิจกรรมหรือโครงการที่พนักงาน<br />
และผูบริหารเปนผูแสดง (อาสา) โดยมีบริษัทหรือ<br />
องคกรธุรกิจใหการสนับสนุน ตัวอยางคำนิยาม ไดแก<br />
“การเสียสละเวลา ความรูและความชำนาญ ตลอดจนเงินทองทรัพยสิน เพื่อ<br />
ชวยเหลือชุมชนในสังคม” หรือ<br />
“โครงการที่มีการวางแผนและจัดการเพื่อกระตุนใหพนักงานเขาไปมีสวนรวม<br />
ในการชวยเหลือสังคมภายใตการสนับสนุนดานเงิน และทรัพยสิน ตลอดจนการสนับสนุน<br />
เชิงนโยบายจากองคกรธุรกิจ” หรือ<br />
“กิจกรรมอาสาสมัครพนักงานเปนการแสดงออกขององคกรธุรกิจถึงความ<br />
รับผิดชอบตอสังคม และกอใหเกิดทุนสังคม” โดยทุนสังคมหมายถึง ความสัมพันธ<br />
ของคนในสังคมที่มีความไววางใจและรวมมือชวยเหลือกันเกื้อกูลกัน เมื่อนำมาใชเปน<br />
ปจจัยในการผลิตหรือในวิถีชีวิตปกติ ก็จะทำใหเกิดตนทุนธุรกรรมในตลาดมีระดับที่ต่ำ<br />
ทั้งผูขายและผูซื้อเกิดความเชื่อถือไววางใจกัน จึงไมจำเปนตองมีคาใชจายในการ<br />
หาขอมูล หรือคาใชจายในการปองกันการละเมิดสัญญาของอีกฝาย เปนตน<br />
ในขณะที่สังคมไทยนั้น กิจกรรมการใหและอาสาชวยเหลือเกื้อกูลกันดำรง<br />
อยูในวิถีชีวิต เชน การทำบุญตักบาตร การลงแขก การบริจาคและชวยเหลือคนที่ออนแอ<br />
หรือดอยโอกาสกวา เปนตน ภาษาไทยจึงมีคำวา “น้ำใจ” หรือ “เอาใจใส” เปนพฤติกรรม<br />
แสดงออกอยางเดนชัดในวัฒนธรรมไทย และที่สำคัญกิจกรรมการให และการชวยเหลือ<br />
เกื้อกูลกันดังกลาวมิไดเปนเพียงการกระทำที่แสดงออกภายนอกเทานั้น แตเปนการ<br />
กระทำที่สะทอนความรูสึกที่มาจากจิตใจภายในที่อยากชวยเหลือ คำในสังคมไทยจึงมี<br />
38
คำวา “ใจ” อยูดวยทุกครั้ง จึงขอใชคำวา “จิตอาสา” แทนคำวา “อาสาสมัคร” ซึ่งมาจาก<br />
ภาษาอังกฤษวา “Volunteer” เพื่อชี้ใหเห็นถึงจิตใจที่ดีงาม ที่อยากชวยเหลือ และพรอม<br />
ที่จะแสดงออกหากมีความพรอมทางดานเงื่อนไข และเหตุปจจัยตางๆ ทำใหระดับการ<br />
แสดงออกอาจมีความแตกตางกัน เชน หากเปน สังคมชนบทก็ปรากฏใหเห็นอยูอยาง<br />
ชัดเจน ในขณะที่เปนสังคมเมือง เชน ในกรุงเทพฯ ที่มีการ<br />
จราจรติดขัด การทำงานที่มีความเรงดวน จึงทำใหจิตอาสา<br />
ไมปรากฏใหเห็น เดนชัดนัก<br />
เมื่อรวมคำวา “จิตอาสา” (Volunteer) กับ “พนักงาน”<br />
(Employee) เปน “จิตอาสาพนักงาน” (Spiritual Employee<br />
Volunteer) จึงหมายถึง จิตใจที่ดีงามที่อยากชวยเหลือ และพรอมแสดงออกหากมีโอกาส<br />
ของพนักงานในองคกรธุรกิจเอกชนในรูปแบบตางๆ ทั้งที่แสดงออกในฐานะประชาชนทั่วไป<br />
(individual) หรือในฐานะกลุมพนักงาน (employee) ตลอดจนในฐานะองคกร (corporate)<br />
ภายใตความหมายของคำวา “จิตอาสา” ดังกลาว ยอมทำให โครงการจิตอาสา<br />
พนักงาน สามารถเกิดขึ้นได แมมีขอจำกัดตางๆ เชน<br />
ก. ระยะเวลาการดำเนินองคกรธุรกิจ<br />
ผูบริหารองคกรธุรกิจหลายคนอาจคิดวา โครงการจิตอาสาพนักงาน<br />
เปนโครงการที่ดีจึงคิดจะเริ่มทำโครงการนี้ทันทีเมื่อธุรกิจเขามีกำไร หรือประสบความสำเร็จ<br />
คิดแบบนี้ก็ไมเสียหายแตอยางใด ตราบเทาที่เขายังดำเนินธุรกิจ ที่อยางสอดคลองกับหลักการ<br />
สัมมาอาชีวะ แตทั้งนี้เขาก็เสียโอกาสในการทำความดีหรือทำความดีไดชาไป โอกาสที่จะได<br />
รับความสุข จากทำความดีนั้นก็พลอยจะชาไปดวย ที่สำคัญมีการทำความดีหรือการชวยเหลือสังคม<br />
หลายประเภทที่อาจไมตองใช งบประมาณหรือเวลามากนัก ดังตัวอยางในหัวขอถัดไป<br />
ข. งบประมาณ<br />
องคกรธุรกิจหลายแหงอาจพิจารณาเห็นวายังไดกำไรไมมากพอที่จะ คืนสู<br />
สังคมและในสวนของพนักงานขององคกรสวนใหญก็เปนพนักงานที่มีรายไดไมมาก<br />
39<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
เงื่อนไขที่ตองมากอน
และมีภาระที่ตองสรางฐานะหรือเลี้ยงดูครอบครัวอยูสภาพขององคกรธุรกิจเชนนี้ก็ไมเปน<br />
อุปสรรคหรือขอจำกัดตอการทำความดีชวยเหลือสังคม เพราะนอกจากงบประมาณแลว<br />
ผูบริหารและพนักงานก็ยังมีทรัพยากรตางๆ เชน สิ่งของเหลือใช หรือความรู<br />
ความสามารถของตนเอง ตลอดจนรางกายของตนเอง เปนตน จึงเกิดตัวอยางของธุรกิจ<br />
ที่จัดทำโครงการตางๆ เชน<br />
• การบริจาคโลหิต หรือโครงการบริจาคโลหิต ของพนักงานบริษัท<br />
ตาง ๆ หรือ<br />
• โครงการนำไมที่เหลือจากบรรจุภัณฑมาทำโตะ เกาอี้ บริจาคให<br />
โรงเรียน ของพนักงานฝายคลังสินคาของ บริษัท เมอรค จำกัด<br />
เปนตน หรือ<br />
• การที่บริษัทใหเวลาพนักงานหรือผูบริหารระดับกลางในการเขาไป<br />
ทำกิจกรรมกับชุมชนในฐานะตางๆ เชน เปนกรรมการสมาคม<br />
ผูปกครองและครูในโรงเรียนของลูกหลานของตน และขยายเครือขายสู<br />
เครือขายผูปกครองและครูในกรุงเทพมหานครเพื่อชวยกันเฝาระวัง<br />
สื่อตางๆ ที่มีอิทธิพลตอเยาวชนในทางลบ เชน การรณรงคเรื่องการจัด<br />
เรตติ้งละครหลังขาว เปนตน<br />
• การที่ผูบริหารระดับสูงในองคกรธุรกิจเขาไปเปนที่ปรึกษาหรือ<br />
กรรมการใหกับองคกรสาธารณประโยชน หรือ องคกรพัฒนาเอกชน<br />
40<br />
ค. เวลาในการทำกิจกรรม<br />
แมคำวา “จิตอาสาพนักงาน” หมายถึง จิตใจที่ดีงามที่อยากชวยเหลือ และ<br />
พรอมแสดงออกหากมีโอกาสของพนักงานในองคกร ธุรกิจ<br />
เอกชน แตปจจัยที่สงผลตอความพรอมในการ แสดงออก<br />
ของพนักงานอาจมีอยูหลายปจจัย หากมีมาก ก็อาจสงผล ให<br />
ไมสามารถแสดงออกถึงจิตใจที่ดีงามเหลานั้น และหลายครั้ง<br />
อาจเปนการสรางขอจำกัด หรือเงื่อนไข โดยไมจำเปน เชน<br />
ตองการใหองคกรธุรกิจใหเวลา ในการทำงานไปทำงาน<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
เงื่อนไขที่ตองมากอน
อาสาสมัคร เปนตน หากคนคนหนึ่งไดมีโอกาสอยูในองคกร ที่เนนการสรางวัฒนธรรม<br />
องคกร และมีคุณคาหลักคือการคำนึงถึงสังคม และ เปดโอกาสใหพนักงานทำกิจกรรม<br />
ชวยเหลือสังคมในเวลางาน ก็นับวาเปนโชคดีของคน คนนั้น แตถาหากเขาไมไดอยูใน<br />
องคกรที่มีความเขาใจในเรื่องเหลานี้ เขาจะปดโอกาส เชน บุคคล หรือกลุมบุคคลที่แสดง<br />
ใหเห็นวา แมเขาไมไดทำงานที่เขาชอบ (องคกร ที่สงเสริมโครงการจิตอาสา<br />
พนักงาน) แตเขาสามารถชอบในงานที่ทำดวยการ ทำใหองคกร เกิดกิจกรรมเหลานี้<br />
ดังตัวอยางตอไปนี้<br />
• พนักงานผูหญิงคนหนึ่งของบริษัท Nationwide Mutual Insurance<br />
ที่รัฐโอไฮโอ ประเทศสหรัฐอเมริกา ไดไปทำงานอาสาสมัคร<br />
ดวยตนเอง โดยเปนกรรมการที่แข็งขันใหกับมูลนิธิที่จัดทำอาหาร<br />
เลี้ยงดูคนไรบาน อยูเปนเวลาหนึ่ง และเมื่อผูบริหารบริษัททราบเรื่อง<br />
ของเธอ เขามิเพียงแตใหการสนับสนุนเธอดวยการใหโอกาสเธอ<br />
เขาทำงานอาสาสมัครในเวลางานบางสวนเทานั้น แตบริษัทยังได<br />
เขาเปนผูสนับสนุนกิจกรรมของมูลนิธิที่เธอชวยเหลืออยางเปน<br />
ทางการ และสนับสนุนใหพนักงานคนอื่นไดมีโอกาสเขาเปนอาสาสมัคร<br />
ของมูลนิธินี้ หรือของชุมชนอื่นๆ อีกดวย<br />
• พนักงานและผูบริหารของบริษัทฯ ในกลุมสมบูรณซึ่งเปนพนักงาน<br />
ในโรงงานทำงานสัปดาหละ ๖ วัน ไดตั้งชมรมนักประชาสัมพันธ<br />
อาสาขึ้นในโรงงานเมื่อสิบกวาปกอน ทำหนาที่สื่อสารขาวสาร<br />
ของบริษัทใหกับเพื่อนพนักงานดวยกันไดรับทราบ จากการสื่อสาร<br />
ภายในหมูพนักงาน และรวมจัดโครงการจิตอาสาพนักงาน โดยใช<br />
เวลาในชวงเย็นหรือวันหยุดเพื่อเปนสวัสดิการใหกับ<br />
พนักงานดวยกันเอง เชน จัดทำสนามฟุตบอล หรือจัด<br />
พื้นที่สีเขียวในโรงงานใหเปนแหลงเรียนรูการทำเกษตร<br />
ทฤษฎีใหมและเปนสถานที่พักผอนหยอนใจใหกับ<br />
พนักงาน และจัดกิจกรรมใหกับลูกๆ ของพนักงาน<br />
ดวยกันในชวงปดภาคการศึกษา เปนตน สูการสื่อสาร<br />
กับสังคมภายนอก นับตั้งแตการอาสาชวยบริษัท<br />
41<br />
จิตอาสาพนักงาน<br />
เงื่อนไขที่ตองมากอน
จิตอาสาพนักงาน<br />
เงื่อนไขที่ตองมากอน<br />
ประชาสัมพันธในงานตางๆ ไปถึงการจัดกิจกรรมทำความดีสูสังคม<br />
ภายนอก ไดแก การพาพนักงานไปบริจาคสิ่งของและอาสาสมัคร<br />
ดูแลผูดอยโอกาสในชวงเวลา 1 วัน (Done-in-a Day Projects) เชน<br />
โครงการเยี่ยมบานพักคนชราในจังหวัดสมุทรปราการ ซึ่งนอกจาก<br />
จะบริจาคสิ่งของแลวพนักงานยังไดรวมสันทนาการกับคนชรา<br />
และรวมทำความสะอาดอาคารสถานที่ และขยายสูการจัดกิจกรรม<br />
ที่ใชเวลามากขึ้น ในสถานที่ที่หางไกลจากที่ตั้งของบริษัท เปนลักษณะ<br />
โครงการที่ใหพนักงานเขาไปชวยเหลือชุมชนในประเด็นที่ชุมชน<br />
ตองการในระยะเวลาสั้น (Development Assignments) เชน โครงการ<br />
ชวยเหลือคนชราที่ถูกทอดทิ้งที่จังหวัดชลบุรี แมเปนความตองการ<br />
ของบุคคลไมใชชุมชน แตก็เปนบุคคลที่ดอยโอกาส และพยายาม<br />
เชื่อมโยงการจัดกิจกรรมเขากับชุมชนที่คนชราผูนั้นอยูอาศัย<br />
โดยหวังใหเกิดความรวมมือกันระหวางจิตอาสาพนักงานกับของคน<br />
ในชุมชนนั้นๆ แมยังไมประสบผลในโครงการนี้ แตความชัดเจน<br />
ในเรื่องนี้ กอใหเกิดโจทยที่ทาทายตอการจัดทำโครงการในเวลา<br />
ตอมา คือการพิจารณาเลือกกลุมผูรับผลประโยชนจะไมพิจารณา<br />
คัดเลือกเฉพาะชุมชนที่ตองการความชวยเหลือเทานั้น แตเนน<br />
ใหเกิดการความรวมมือระหวางคนในชุมชนดวย จึงเห็นภาพโครงการ<br />
การเขาชวยพัฒนาโรงเรียนแหงหนึ่งในจังหวัดกำแพงเพชร ที่มิได<br />
มีแตเฉพาะพนักงานจากสมบูรณกรุปเทานั้น แตยังมีสมาชิกของ<br />
โรงเรียนทั้งครูและนักเรียน และชุมชน ตลอดจน บุคลากรจากบริษัท<br />
ผูจัดจำหนายผลิตภัณฑใหกับบริษัท (Supplier) และองคกรผูสนใจ<br />
ตางเขารวมกิจกรรมนั้นดวย<br />
การกระทำโครงการโดยไมเห็นวาสิ่งที่เอยมาขางตน เปนขอจำกัด ยอมสะทอน<br />
ถึงความเขาใจในคำวา “จิตอาสา” เปนอยางดี แมในชวงเริ่มตนทำโครงการอาจยัง<br />
มีความเขาใจไมมาก แตก็สามารถพัฒนาสูความเขาใจที่ลึกซึ้งมากขึ้นตามประสบการณ<br />
ในการจัดกิจกรรมที่เพิ่มมากขึ้น<br />
42
4<br />
บทที่<br />
กัลยาณมิตร :<br />
ความหมายของผูนำยุคใหม<br />
ลักษณะผูนำยุคใหม<br />
การบริหารจัดการองคกรธุรกิจยุคใหมภายใต การ<br />
แขงขันในกระแสโลกาภิวัตนในปจจุบัน คงตองกาว พนไปจาก<br />
แนวคิดแบบเดิมทั้งในเรื่องโครงสรางองคกร ที่ตายตัว หรือการ<br />
จัดลำดับขั้นภายในองคกร และ ความหมายของคำวาผูนำ<br />
หมายถึงตำแหนงอยางเปน ทางการ ในปจจุบันนิยมใชคำวา<br />
“ภาวะผูนำ” หรือความเปน ผูนำมากกวา เพราะหมายถึง<br />
คุณสมบัติของบุคคลในการประสานใหคนทั้งหลาย มาทำการ<br />
รวมกันเพื่อมุงสูวิสัยทัศนหรือวัตถุประสงครวมกัน ดังนั้นผู<br />
นำยุคใหม จึงตองมีความคิดในระยะยาว เห็นภาพใหญ และ<br />
ความโยงใยระหวางกัน หรือมีความคิด เชิงระบบ ภายใตความ<br />
คิดเชนนี้ ผูนำยอมเขาใจวาหนาที่หลักของตนคือการทำให เพื่อนรวมงานรูสึกดี และ<br />
นำความสามารถและศักยภาพทั้งหมดออกมา รวมสรางสรรค เพื่อบรรลุวัตถุประสงคหลัก<br />
หรือคุณคาหลักขององคกรของตน<br />
ตัวอยางของผูนำที่มีลักษณะนี้ เชน ผูบริหารสูงสุดของ Timberland หรือ ผู<br />
บริหารสูงสุดของลีวาย สเตราส แอนด โค ที่ปฏิบัติตอพนักงานอยางมีศักดิ์ศรี และให<br />
ความเคารพเปนพิเศษ อีกทั้งยังไดสงเสริมใหพนักงานเขาไปเปนอาสาสมัคร ใหกับชุมชน<br />
ภายใตความเชื่อมั่นในศักยภาพของพนักงานของตนที่มิไดมี เฉพาะการสรางความมั่งคั่ง<br />
43<br />
กัลยาณมิตร<br />
ความหมายของผูนำยุคใหม
ทางเศรษฐกิจเทานั้น แตยังมีพลังในการสรางสรรคสังคม และดำรงความยุติธรรมทาง<br />
เศรษฐกิจและสังคมได<br />
ดังนั้นโครงการจิตอาสาพนักงานขององคกรธุรกิจคงเริ่มตนขึ้นไมได หากไมได<br />
รับการสนับสนุนจากผูบริหารที่มีภาวะผูนำในลักษณะขางตน<br />
กัลยาณมิตร<br />
กัลยาณมิตร คือ ผูที่นำขอมูลที่ดีมีประโยชนตางๆ เพื่อพัฒนาศักยภาพ ตลอด<br />
จนการสรางโอกาสในการทำความดีมาสูสังคมใหกับองคกรธุรกิจ ซึ่งสอดคลอง กับ<br />
ลักษณะของผูนำยุคใหมหรือภาวะผูนำที่กลาวมาแลว โดยไมจำเปนตองเปน ผูนำองคกร<br />
หรือผูบริหารระดับสูงแตอยางใด แทจริงภาวะผูนำดังกลาวควรมีอยูใน บุคคลทั่วไป เพื่อ<br />
ใหเขาไดเปนกัลยาณมิตรใหกับตัวเขาเองในการแสวงหาขอมูล ขาวสารที่เปนประโยชน<br />
เพื่อพัฒนาตนเอง และทำความดีใหกับสังคม ที่สำคัญ กัลยาณมิตรเหลานั้นคือกลไก<br />
สำคัญในการระดมจิตอาสาพนักงาน ใหไดมีโอกาส แสดงออก ดานจิตใจที่ดีงามของ<br />
พนักงานในองคกรธุรกิจ<br />
กัลยาณมิตร<br />
ความหมายของผูนำยุคใหม<br />
กัลยาณมิตรถือไดวาเปนจุดเริ่มตนและ<br />
องคประกอบหลักในการดำเนิน โครงการใหประสบความ<br />
สำเร็จ ซึ่งอาจเปนบุคคลตางๆ ที่อยูในองคกรธุรกิจ<br />
โดยบทบาทของกัลยาณมิตรอาจมีหลายลักษณะ<br />
เชน เปนผูริเริ่ม ผูสนับสนุน ผูรวมจัดทำโครงการ<br />
ผูดำเนินการหลัก เปนตน ไดแก<br />
ก. พนักงาน<br />
หากอยูในองคกรธุรกิจที่มิไดมีนโยบายจัดทำโครงการจิตอาสาพนักงาน<br />
โดยตรง พนักงานที่สนใจ อาจทำหนาที่เปนกัลยาณมิตรใหกับตนเองดวยการทำกิจกรรม<br />
อาสาสมัครตาง ๆ ดวยตนเอง เชน ไปเลี้ยงอาหารกลางวันและทำกิจกรรมสันทนาการ<br />
44
กับเด็กกำพรา หรือ เปนอาสาสมัครอานหนังสือใหกับคนตาบอด เปนตน ตัวอยาง<br />
• พนักงานของหางหุนสวนจำกัดวังแดงสที่เขาไปเปนอาสาสมัครชวย<br />
ซอมแซม บานเรือนของผูประสบภัยน้ำทวมที่จังหวัดอุตรดิตถ<br />
ข. กลุมเพื่อนพนักงาน<br />
การที่พนักงานไมไดทำกิจกรรมอาสาสมัครเพียงคนเดียว แตไดทำหนาที่<br />
เปนกัลยาณมิตรโดยเชิญชวนเพื่อนพนักงาน และผูบริหารเขาไปทำกิจกรรม จิตอาสา<br />
พนักงานรวมกัน ทั้งนี้อาจอยูในรูปกลุมอยางไมเปนทางการคืออาสามาทำงาน เปน<br />
ชั่วครั้งชั่วคราว หรืออยูในรูปกลุมอยางเปนทางการในรูปคณะกรรมการชมรม หรือ<br />
คณะทำงานที่องคกรจัดตั้งขึ้น ดังตัวอยางกรณีศึกษา<br />
• พนักงานของบริษัทเนสทเล(ไทย) จำกัด ที่ไดชักชวนกันไปทำ<br />
กิจกรรมชวยเหลือสังคม เชน การไปเลี้ยงอาหารกลางวันแกเด็กกำพรา เปนตน และเมื่อ<br />
บริษัทมีนโยบายสนับสนุนโครงการจิตอาสาพนักงาน พนักงานเหลานั้นก็พรอมทำหนาที่<br />
กัลยาณมิตรดวยการเปนอาสา เปนคณะกรรมการจัดทำโครงการนั้นโดยทันที<br />
• พนักงานของบริษัทฯในกลุมสมบูรณที่อาสาเขามาเปนกรรมการ<br />
ของชมรม Somboon Group อาสา และไดพัฒนาตนเองอยาง ตอเนื่องทั้งจากการเรียน<br />
รูดวยการอบรมเพิ่มเติม และจากประสบการณในการทำโครงการจิตอาสาพนักงานมา<br />
อยางตอเนื่อง ทำใหเกิดความพรอมในการทำหนาที่แมในยามฉุกเฉิน เชน เมื่อเกิดภัย<br />
น้ำทวม ขึ้นในจังหวัดอุตรดิตถ การจัดกิจกรรมเพื่อระดมเงินและสิ่งของเพื่อชวยเหลือผู<br />
ประสบภัย รวมถึงครอบครัวของพนักงาน สามารถดำเนินการใหสำเร็จในระยะเวลาอัน<br />
รวดเร็วและทันตอความตองการยอมแสดงใหเห็นถึงศักยภาพความพรอมของ<br />
คณะกรรมการฯ อันเปนกลไกสำคัญในการระดมจิตอาสาของพนักงานสมบูรณกรุปใหเกิด<br />
ความตระหนักและหวงใยในสังคมภายนอก นำสูการทำความดีเพื่อสรางคุณภาพชีวิตที่<br />
ดีรวมกันในสังคม<br />
• ทีมรณรงคความหวงใย (Care Core Team) อันเปนตัวแทนของพนัก<br />
งานในแตละแผนก ของบริษัท เมอรค จำกัด เพื่อทำหนาที่ในการกระจายขอมูล รวบรวม<br />
แนวคิดการทำกิจกรรมนำเสนอตอบริษัท พรอมติดตามการดำเนินงานกับมูลนิธิรักษไทย<br />
(ซึ่งเปนหุนสวนทางธุรกิจที่ทำหนาที่พัฒนากิจกรรมพัฒนาสังคม) ทั้งในหมูพนักงาน<br />
45<br />
กัลยาณมิตร<br />
ความหมายของผูนำยุคใหม
ดวยกันเอง และกับลูกคาและสังคมภายนอกในฐานะทูตทางการคาของบริษัท (Merck<br />
Ambassador) แมในชวงเริ่มตนอาจมีความไมเขาใจอยูบาง เชน ความไมชัดเจนการ<br />
ดำเนินธุรกิจ เพื่อสรางกำไรและชวยเหลือสังคมไปพรอมกันนั้นทำอยางไร หรือทำไม<br />
ตองเปนมูลนิธินี้ เปนตน<br />
ค. ผูบริหาร<br />
ดังที่กลาวแลววา ผูบริหารขององคกรธุรกิจเปนผูสนับสนุนสำคัญในการ<br />
ทำใหเกิดโครงการจิตอาสาพนักงาน มิเชนนั้นแลวก็เปนเพียงกิจกรรมอาสาสมัครทั่วไป<br />
ดังเชนในกรณีขอ ก. โดยผูบริหารที่แสดงบทบาทกัลยาณมิตรอาจไมจำเปนตองเปน ผู<br />
บริหารสูงสุด หรือผูบริหารที่อยูในทีมบริหารของบริษัทก็ได และการแสดงบทบาท ใน<br />
ลักษณะแตกตางกัน ดังตัวอยางขององคกรธุรกิจทั้ง 4 แหง คือ<br />
• ผูบริหารระดับสูงของ บริษัท เนสทเล(ไทย)<br />
จำกัด ไดมองเห็นมิติทางสังคมที่อาจขาดหายไปในหมู<br />
พนักงานที่อยูในองคกรที่มีความมั่นคง ผลตอบแทนและ<br />
สวัสดิการคอนขางดีเมื่อเทียบกับภายนอกจึงตองการเปด<br />
โอกาสใหพนักงานไดเขาไปสัมผัสกับสังคมภายนอกโดย<br />
เฉพาะชนบท ดวยการสนับสนุนงบประมาณจากบริษัทและ<br />
ใหคำปรึกษาในการจัดทำโครงการใหกับพนักงานที่อาสามา<br />
เปนคณะกรรมการ และมุงหวังใหทิศทางการพัฒนา<br />
โครงการในอนาคตเนนการสรางจิตสำนึกของพนักงานที่<br />
ตระหนักถึงชีวิตของคนในสังคมอื่นที่ยังมีความขาดแคลน ใน<br />
ขณะที่เขาอยูในสังคม (องคกรธุรกิจ)ที่ดี และมีชีวิตที่ดี เพื่อ<br />
ใหเกิดความภูมิใจ และหาโอกาสที่จะชวยเหลือเทาที่ตนเองมีความสามารถ<br />
• ผูบริหารของบริษัทฯในกลุมสมบูรณ เมื่อครั้งที่ทำหนาที่เปนผูจัดการ<br />
ดานงานประชาสัมพันธไดริเริ่มจัดตั้งชมรมนักประชาสัมพันธอาสาขึ้นในองคกร เพื่อเปน<br />
อาสาสมัครชวยเหลือองคกร และพัฒนาสูการอาสาทำกิจกรรมเพื่อชวยเหลือสังคม โดย<br />
ปจจุบันไดทำหนาที่ดูแลกิจกรรมที่เกี่ยวกับความรับผิดชอบตอสังคมใหกับองคกร โดย<br />
46<br />
กัลยาณมิตร<br />
ความหมายของผูนำยุคใหม
ได แสดงบทบาทกัลยาณมิตรที่สนับสนุนและ<br />
ใหคำปรึกษาแกกรรมการ ชมรมอยางเต็มที่<br />
จนกรรมการหลายทานตางเห็นวาชมรมนี้เกิด<br />
ขึ้นได เพราะการผลักดันของผูบริหารทานนี้<br />
โดยแท (และผูบริหารก็เห็น เชนเดียวกัน) นั้น<br />
อาจเปนเพียงความพรอมของเหตุปจจัยหนึ่ง<br />
ที่มี มากกวาเหตุอื่นๆ สงผลใหสิ่งนั้น<br />
(ชมรมฯ) เกิดขึ้นและดำรงอยูไดอยาง รวดเร็ว<br />
เมื่อคณะกรรมการไดมีการพัฒนาตนเองอยางแข็งขัน และ ชวยกันสงเสริมใหเกิด<br />
ความรวมมือรวมใจในมวลหมูพนักงาน นับเปน การสรางความพรอมใหเหตุปจจัยอื่นๆ<br />
ในการรวมกันทำความดี ชวยเหลือสังคม วิถีแหงการทำงานที่มีความสุขและสรางศานติ<br />
สุข ในสังคม จนทำใหผูบริหารทานนี้ไดเปรียบเทียบความแตกตาง ระหวางงานที่เคย<br />
ทำในตำแหนงอื่นกับงานที่ทำในขณะนี้วา “งานปจจุบันเปนงานที่ผูกพัน มีความสนุกใน<br />
การทำ เพราะเมื่อทำแลว ผูเขารวมรูสึกดีผูทำก็พลอยรูสึกดีดวย อีกทั้งยังเปนการเรียน<br />
รู อยูตลอดเวลา และที่สำคัญสังคมจะดีขึ้นมากหากมีโครงการในลักษณะนี้มากขึ้นและ<br />
อยางตอเนื่อง”<br />
• ผูบริหารสูงสุด (CEO) ของบริษัท เมอรค จำกัด ที่เห็นถึงความพรอม<br />
ในการดำเนินกิจการที่สะทอนความรับผิดชอบสังคมในระดับที่เพิ่มมากขึ้น จึงไดเริ่ม<br />
นำแนวคิดความรับผิดชอบตอสังคมของธุรกิจ (Corporate Social Responsibility: CSR)<br />
มาเปนกลยุทธทางธุรกิจที่สำคัญ<br />
ของบริษัท โดยหาหุนสวนทาง<br />
ธุรกิจเพื่อทำงานดานสังคม เนื่อง<br />
จากตระหนักในขอจำกัด ในเรื่อง<br />
ความเชี่ยวชาญในเรื่องกิจกรรม<br />
การพัฒนาสังคม รวมถึงกำลังคน<br />
และงบประมาณ หากตองดำเนิน<br />
การดวยตนเองภายใตรูปแบบ<br />
กัลยาณมิตร<br />
ความหมายของผูนำยุคใหม<br />
47
มูลนิธิของบริษัท เมื่อพบกับมูลนิธิรักษไทย (Care Thailand) อันเปนองคกรพัฒนาเอกชนที่<br />
มีสำนักงานใหญในตางประเทศที่มีชื่อเสียง รวมถึงชื่อขององคกร (Care) และลักษณะ<br />
งานที่ทำ (การดูแลสุขภาพ) ก็สอดคลองกับธุรกิจของบริษัท ความรวมมือระหวาง บริษัท<br />
เมอรค จำกัดและ มูลนิธิรักษไทยจึงเกิดขึ้นในชวงป พ.ศ. 2545 และสงเสริมใหพนักงาน<br />
จัดทำโครงการจิตอาสาพนักงานอยางตอเนื่อง นอกจากใหคำปรึกษาแลวยังไดสรางโจทย<br />
หรือเงื่อนไขใหมๆ ที่ทาทายตอการสรางสรรคโครงการ<br />
• ผูบริหารระดับสูง (Partner) ของ PricewaterhouseCoopers<br />
จากประเทศไทย ไดมีโอกาสเขารวมโครงการยูลิซิส (Ulyssys<br />
Program) กับบริษัทแมในตางประเทศ รวมกับผูบริหารจาก<br />
ประเทศตางๆ ดวยการใหผูรวมโครงการเปนอาสาสมัครเขาไป<br />
ทำกิจกรรมชวยเหลือชุมชนในทวีปแอฟริกาเปนเวลาสองเดือน<br />
และไดนำแนวคิดดังกลาว เขามาจัดกิจกรรมและทำหนาที่โคช<br />
ดวยตนเอง อันแสดงถึง ความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นในตัวเขา<br />
หลังจากเขารวมโครงการ ที่สำคัญ มีการจัดทำโครงการในลักษณะนี้เฉพาะที่ PwC<br />
ประเทศไทยเทานั้น ทั้งๆ ที่โครงการมิไดมีขอกำหนดวาอาสาสมัครตองทำกิจกรรมใดๆ<br />
หลังจากการเขารวมโครงการ และเขามีเจตนาที่ชัดเจนในการพัฒนาทรัพยากรบุคคลให<br />
กับสังคม<br />
จากตัวอยางกัลยาณมิตรของกรณีศึกษาทั้งสี่แหงขางตน เปนการยืนยันวา<br />
กิจกรรมจิตอาสาพนักงานตองไดรับการสนับสนุนจากหนวยงานหรือองคกรธุรกิจ<br />
ทั้งนี้การริเริ่มโครงการอาจมาจากพนักงานผูสนใจและไดเคยมีประสบการณเปนอาสา<br />
สมัครอยูแลว และตองการแบงปนประสบการณนั้นสูเพื่อนรวมงานในองคกรของตน<br />
โดยนำแนวคิดไปเสนอกับผูบริหาร ดวยการพิจารณาเสนอกิจกรรมที่สอดคลองกับ<br />
วัตถุประสงคขององคกรของตนเอง<br />
หากผูริเริ่มคือผูบริหาร อาจไมจำเปนตองมอบหมายใหพนักงานคนใดคนหนึ่ง<br />
โดยตรง แตควรพิจารณา เชิญชวนหรือมองหาพนักงานที่มีประสบการณหรือมีความสนใจ<br />
48<br />
กัลยาณมิตร<br />
ความหมายของผูนำยุคใหม
ในกิจกรรมอาสาสมัครเขามาอาสาเปนกรรมการจัดทำโครงการมากกวา<br />
และหากเปนผูบริหารระดับสูงสุด ยอมมีความเปนไปไดวากิจกรรมจิตอาสา<br />
พนักงานอาจเปนการผลักดันจากนโยบายหรือกลยุทธของบริษัทฯโดยตรง ดังเชน กรณี<br />
ของบริษัท เมอรค จำกัด เปนตน แตการผลักดันสูกลยุทธ บริษัทอาจเปนเรื่องไมเรงดวน<br />
นัก จากลักษณะการพัฒนาโครงการจิตอาสาพนักงานของ ตางประเทศและของกรณี<br />
ศึกษาทั้งสี่แหงไดแสดงใหเห็นชัดเจนถึงกระบวนการพัฒนา ที่เรียนรูอยางคอยเปนคอย<br />
ไป ความเขาใจที่ชัดเจนมากขึ้นจึงเกิดจากการทำกิจกรรม อยางตอเนื่อง แลวคอยกำหนด<br />
นโยบายและบทบาทผูรับผิดชอบในภายหลัง ดวยวิธีการ จัดบทบาทใหมในตำแหนงของ<br />
โครงสรางองคกรที่มีอยูแลวใหชัดเจน หรือจัดสรร ตำแหนงใหมในโครงสรางองคกร เชน<br />
ผูจัดการดานความรับผิดชอบตอสังคม เปนตน<br />
การพัฒนาโครงการจิตอาสาพนักงานองคกรธุรกิจในกรณีศึกษาทั้ง 4 แหง ลวน<br />
เกิดขึ้นการสนับสนุนและการดำเนินโครงการของกัลยาณมิตรประเภทตางๆ ที่กลาวมา<br />
แลวทั้งสิ้น หลังจากบริษัทไดดำเนินโครงการจนเกิดความชัดเจนเพิ่มมากขึ้น จึงคอย<br />
พัฒนาเปนนโยบายขององคกร และพัฒนาสูโครงสรางขององคกรโดยกำหนด บทบาท<br />
หนาที่ในตำแหนงนี้เพื่อใหเขาไดทำหนาที่ในฐานะกัลยาณมิตร ใหกับเพื่อน พนักงานรวม<br />
ผลักดันการทำความดีใหสังคมตอไป<br />
กัลยาณมิตร<br />
ความหมายของผูนำยุคใหม<br />
49
50<br />
กัลยาณมิตร<br />
ความหมายของผูนำยุคใหม
5<br />
บทที่<br />
นวัตกรรม :<br />
กระบวนการพัฒนาความคิดสรางสรรค<br />
กิจกรรมสำหรับผูพิการ<br />
กิจกรรมที่เคยทำในอดีต<br />
นวัตกรรมมิไดหมายถึงงานที่สรางสรรคเพียงอยางเดียว แตหมายถึงการนำเวลากับ<br />
ความสามารถของอาสาสมัครพนักงานมาสรางสรรคใหเกิดความสุขในสังคม<br />
ชมรมสมบูรณกรุปอาสา กับการบำเพ็ญประโยชนในเวลา 1 วัน<br />
ÇѹÊÓÃǨ<br />
ÇѹÊÌҧ<br />
ÇѹÊÓàÃç¨<br />
ความสรางสรรคของพนักงานขันอาสาใน 1 วัน<br />
นวัตกรรม<br />
กระบวนการพัฒนาความคิดสรางสรรค<br />
51
กระบวนการพัฒนาความคิดสรางสรรค<br />
เคยมีการขอใหผูบริหารสูงสุด (CEO) ชวยบอกถึงสองประเด็นที่เปนหัวใจ<br />
ของธุรกิจในปจจุบัน เขาตอบวา “การทำอยางไรที่จะนำภาวะสรางสรรคระดับลึกสุด<br />
และประสิทธิภาพระดับสูงสุดของพนักงานออกมาได” นั่นยอมแสดงใหเห็นถึง<br />
ความสำคัญของสิ่งที่เรียกวาความคิดสรางสรรคเปนอยางดี เมื่อนำมารวมกับการ<br />
ตัดสินใจ เปนการตัดสินใจที่สรางสรรคก็ยอมเปนกระบวนการที่ทุกองคกรตองการ<br />
ใหเกิดขึ้นเปนแนแท<br />
หากพิจารณาถึงความหมายของคำวาการคิด<br />
สรางสรรค ก็ยอมหมายถึง การคิดในหนทางที่แตกตาง<br />
ทั้งจากการใชความคิดในมุมมองที่ตางออกไป หรือคิด<br />
แบบ ทำลายกฎเกณฑเกาๆ หรือคิดแบบเลนๆ หรือ<br />
ใชจินตนาการทุกชนิดเพื่อทำใหเกิด ความเปนไปได<br />
มีหนังสือจำนวนมากที่แนะนำวิธีการการฝกความคิดสรางสรรคดวยวิธีการ<br />
ตางๆ เชน การใชสมองซีกขวา ดานที่เปนจินตนาการและอารมณความรูสึก หรือ การ<br />
คิดในมุมมองหรือฐานะของบุคคลตางๆ ที่เกี่ยวของกับเรา เปนตน นั่นยอมเปน การยืน<br />
ยันวาความคิดสรางสรรคสามารถฝกฝนกันได แตกระบวนการหรือวิธีที่ เหมาะสม และ<br />
โอกาสในการฝกฝนดวยวิธีการดังกลาวกลับเปนเรื่องสำคัญยิ่ง<br />
แตขอมูลที่นาสนใจเรื่องหนึ่งคือ มากกวาครึ่งหนึ่งของการคนพบที่ยิ่งใหญ ของ<br />
โลกไดถูกทำขึ้นมาโดยผาน “การคนพบโดยบังเอิญ” (serendipity) การคนพบ บางสิ่ง<br />
ขณะที่กำลังคนหาอีกสิ่งหนึ่งอยู หรือเกิดขึ้นภายใตบรรยากาศที่ทำใหผูคิด มีความเปน<br />
อิสระจากกรอบหรือเงื่อนไขในชีวิตประจำวัน เปนตน ทำใหที่มาของ ความคิดสรางสรรค<br />
จึงดูไมเปนสูตรที่ตายตัว แตที่แนๆ คือ ตองมีการฝกหัดคิดอยูบอยๆ และเมื่อลองเปรียบ<br />
เทียบระหวางพนักงานสองคนทำงานในที่เดียวกัน และมีหนาที่ อยางเดียวกัน แตคนหนึ่ง<br />
อาสาเปนกัลยาณมิตรคือเปนกรรมการในการจัดโครงการ จิตอาสาพนักงานในองคกรของ<br />
52<br />
นวัตกรรม<br />
กระบวนการพัฒนาความคิดสรางสรรค
ตน ในขณะที่อีกคนหนึ่งอาจมีภารกิจอื่นๆ ทำใหไมสามารถปลีกเวลามาชวยทำงาน<br />
ดังกลาวได ลองพิจารณาดูวาพนักงานสองคนนี้ ใครจะมี โอกาสฝกฝนความคิดสรางสรรค<br />
มากกวากัน และที่สำคัญมิไดเพียงแตคิดเทานั้น ยังไดมีโอกาสลงมือปฏิบัติอีกดวย<br />
นวัตกรรมการทำความดี<br />
เมื่อมีสมาชิกในองคกรธุรกิจที่สนใจเปนกัลยาณมิตร<br />
เขามาจัดกิจกรรมแลว เรื่องที่ตองพิจารณาตอไป คือ การระดม<br />
จิตอาสาในหมูพนักงานนั้นไมใชเรื่องงาย แมวามนุษยทุก<br />
คนตางลวนมีจิตใจที่ดีงามเปนพื้นฐาน แตโอกาสในการไดแสดงออก ถึงจิตใจที่ดีงามของ<br />
แตละคนก็ไมใชเรื่องที่เปนไปไดงายนัก อาจมีอุปสรรคและขอจำกัด ที่ทำใหเกิดความไม<br />
พรอมในโอกาสที่กัลยาณมิตรหยิบยื่นให และหลายครั้งที่อุปสรรค หรือขอจำกัดมิได<br />
เปนเรื่องภายนอกแตอยางใด แตกลับเกิดจากความคิดบนฐาน ความรูสึก (รสนิยม)<br />
ประสบการณ หรือความเคยชินเดิมๆ เชน อาจคิดวารางกาย ควรไดรับการพักผอนหลัง<br />
จากเหนื่อยลาในการทำงานมาแลวตลอดทั้งสัปดาห จึงควร ไดนอนอยูบาน ดูโทรทัศน<br />
มากกวา เปนตน<br />
ดังนั้นการสรางสรรคนวัตกรรมในการทำกิจกรรม จึงควรเปนการสรางสีสัน<br />
และกอใหเกิดความสนุกสนาน บันเทิงใจ เปนความสุขแกทุกฝาย คงไมมีใครอยากเห็น<br />
การทำความดีที่ชวยเหลือสังคมแลวผูทำเปนทุกข จึงควรสรางความนาสนใจ หรือ<br />
แรงดึงดูดจิตอาสาของพนักงานแตละคนเขามารวมทำความดีชวยเหลือสังคม<br />
และเมื่อไดมีการระดมสมองเพื่อสรางสรรคกิจกรรมกันอยางเต็มที่แลว ก็ขออยาได<br />
คาดหวังวาเพื่อนรวมงานจะพรอมใจกันมาอยางมากมาย และที่สำคัญควรมีทาที<br />
หรือทัศนคติในการมองเพื่อนรวมงานที่ไมไดเขามารวมอยางมีเมตตา เพราะเขาอาจ ยัง<br />
มีเงื่อนไขหรือเหตุบางอยางที่เราไมรูก็เปนได<br />
กิจกรรมจิตอาสาพนักงานแมเปนเพียงกิจกรรมที่จัดเพิ่มขึ้นจากการดำเนิน<br />
ธุรกิจปกติ (Add-on Activity) ก็ตาม การพิจารณาคิดคนรูปแบบการทำงานที่นาสนใจ ดัง<br />
53<br />
นวัตกรรม<br />
กระบวนการพัฒนาความคิดสรางสรรค
เชนการดำเนินกิจกรรมตามรูปแบบของการดำเนินธุรกิจทั่วไปก็ยังเปนสิ่งจำเปน นับ<br />
ตั้งแตการเลือกลักษณะรูปแบบกิจกรรม และการกำหนดรายละเอียดกิจกรรมที่เนน การ<br />
สรางสรรคแนวทางใหม ๆ คือ<br />
หลังเสร็จสิ้นงานก็รวมกันถายรูปความสุขทั้งจิตและใจ<br />
ทีไดสละเวลาและแรงกาย ใจ ความคิดไว อิ่มใจกันทุกฝาย<br />
ก. การเลือกลักษณะรูปแบบกิจกรรม<br />
แมวาลักษณะรูปแบบกิจกรรมจิตอาสาพนักงานจะมีอยู 9 รูปแบบ<br />
ดังที่กลาวในบทที่ 2 แตการเลือกรูปแบบกิจกรรมควรพิจารณาโดยคำนึงถึงผูมี<br />
สวนเกี่ยวของ ดวยเกณฑการพิจารณาจากความเหมาะสมกับองคกรธุรกิจเปนหลัก คือ<br />
• องคกรธุรกิจ : ในเรื่องความสอดคลองกับวัตถุประสงคและ<br />
ลักษณะธุรกิจ เชน กรณีของ PwC ซึ่งเปนบริษัทใหคำปรึกษา<br />
ก็เลือกทำกิจกรรมชวยเหลือสังคมดวยการใหคำปรึกษาเปนตน<br />
• พนักงานที่เขารวม : ในเรื่องความสนใจ และทักษะประสบการณ<br />
เชน กรณีของชมรมสมบูรณกรุปอาสาฯ เลือกทำกิจกรรมพัฒนา<br />
ปรับปรุงอาคารสถานที่ อันเนื่องจากสมาชิกชมรมฯ ไดรับการฝก<br />
54<br />
นวัตกรรม<br />
กระบวนการพัฒนาความคิดสรางสรรค
ทักษะการทำงานมาจากการทำงานอาสาในครั้งกอน เปนตน<br />
• ชุมชนที่ไดรับความชวยเหลือ : ชุมชนที่ไดรับความชวยเหลือ :<br />
ในเรื่องความตองการอันเปนปญหาของชุมชนอยางแทจริง<br />
และเปนการแกปญหาในระยะยาว เชน กรณีของ บริษัท เนสทเล<br />
(ไทย) จำกัด ที่องคกรพัฒนาเอกชนเสนอใหไปทำกิจกรรม<br />
เลี้ยงอาหารกลางวันเด็กและทำกิจกรรมสันทนาการกับเด็ก<br />
แตทางพนักงานกลับ มีความสนใจที่จะชวยเหลือในลักษณะ<br />
ที่ยั่งยืน และตนเองสามารถมีสวนรวม จึงเสนอโครงการปลูก<br />
ตนไมเพื่อสรางรายได และนำรายไดจากผลผลิตไม คือตนปาลม<br />
มาเปนคาใชจายใหเด็กที่ไดรับการอุปการะกับองคกรพัฒนา<br />
เอกชนในระยะยาว เปนตน หรือกรณีของ PwC ถึงแมอาสาสมัคร<br />
แตละคนของโครงการ Ulysys จะไดรับมอบหมายใหเขาไปชวย<br />
ชุมชนในการแกปญหาที่ถูกกำหนดไวลวงหนาแลว อาสาสมัคร<br />
แตละคนก็ยังตองตรวจสอบวาเปนปญหาความตองการที่แทจริง<br />
ของชุมชนนั้น และหาวิธีแกปญหารวมไปกับคนในชุมชนมิใช<br />
เปนการชี้นำจากอาสาสมัคร เปนตน<br />
• เงื่อนไขหรือนโยบายในการทำกิจกรรมอาสาขององคกร : กรณี<br />
ของ บริษัท เมอรค จำกัด ที่ไดเลือกหุนสวนธุรกิจ<br />
เขามาชวยทำงานพัฒนาสังคม คือ มูลนิธิรักษไทย ดังนั้นการจัด<br />
กิจกรรมอาสาตางๆ ของบริษัทก็ตองมุงไปทำกับองคกรนี้ หรือ<br />
กรณีของชมรม Somboon Group อาสาฯ ที่วางนโยบายในการ<br />
สงเสริมใหเกิดความรวมมือระหวางจิตอาสาพนักงานกับ<br />
จิตอาสาของคนในชุมชน จึงใชเกณฑดังกลาวในการพิจารณา<br />
เลือกชุมชนที่เขาไปชวยเหลือ<br />
ข. การกำหนดรายละเอียดกิจกรรมที่เนนการสรางสรรค<br />
ผูเขารวมโครงการจิตอาสาพนักงานสวนใหญก็คงเปนผูสนใจ หรือถูก<br />
ชักชวนมาเขารวม เพราะเปนงานอาสาอยางแทจริง ดังนั้นการจัดกิจกรรมควรมี ราย<br />
55<br />
นวัตกรรม<br />
กระบวนการพัฒนาความคิดสรางสรรค
ละเอียดกิจกรรมที่เนนความคิดริเริ่มสรางสรรค หรือทาทายตอวิธีการทำงาน แบบเดิม<br />
เพื่อใหเกิดความสนุกสนานทั้งแกผูเริ่มทำโครงการ และผูเขารวมโครงการ โดยความคิด<br />
สรางสรรคดังกลาว อาจเกิดขึ้นจากขอจำกัดที่เกิดขึ้น ดังตัวอยางการสราง นวัตกรรม<br />
ทำความดีของกรณีศึกษาเหลานี้<br />
• การจัดกิจกรรมที่ไมมุงตามเทศกาลประเพณีนิยม เชน สงกรานต<br />
ก็ควรไปเลี้ยงอาหารแกคนชรา หรือวันเด็ก ก็เลี้ยงเด็กกำพรา<br />
แตมุงสรางสรรคกิจกรรมเพื่อบรรลุวัตถุประสงคของการทำ<br />
ความดีใหมากที่สุด<br />
• พัฒนาการทำกิจกรรมของชมรม Somboon Group อาสาฯ<br />
นับตั้งแตครั้งเริ่มตนจนถึงปจจุบัน คือการอาสาทำสนามฟุตบอล<br />
กันในโรงงาน สูอาสาจัดกิจกรรมสันทนาการใหกับลูกหลาน<br />
พนักงานในชวงปดเทอมภาคฤดูรอน ขยายสูกิจกรรมเลี้ยงอาหาร<br />
คนชราและทำความสะอาดสถานที่ในบริเวณใกลเคียงกับที่ตั้ง<br />
ของโรงงาน และการดูแลคนชราที่ถูกทอดทิ้งและซอมแซมที่พัก<br />
56<br />
นวัตกรรม<br />
กระบวนการพัฒนาความคิดสรางสรรค
ในพื้นที่ที่ไกลออกไป และการเขาไปชวยเหลือพัฒนาโรงเรียนเปน<br />
เวลา 2 วัน จนพนักงานผูเขารวมโครงการ ตางแสดงความ<br />
ประทับใจตอการสรางนวัตกรรมของคณะกรรมการ และเฝารอ<br />
ที่จะเขารวมเพราะอยากเห็นสิ่งใหมที่ทาทายในครั้งตอไป โดยเขา<br />
ก็มีสวนรวมในการเสนอแนะอยางแข็งขัน<br />
• กรณีของ บริษัท เมอรค จำกัด นั้น พนักงานที่เสนอโครงการจิตอาสา<br />
พนักงานตองพยายามคิดคนสรางสรรครูปแบบกิจกรรม<br />
อันเกิดจากเงื่อนไขที่ผูบริหารสูงสุดไดวางไว เชน เมื่อครั้งทำ<br />
โครงการ “เมอรค เพื่อชุมชนมีสุข” คือ ใหพนักงานเขาไปชวย<br />
สอนทำบัญชีใหกับกลุมแมบานในจังหวัดเชียงราย ซึ่งเปนพื้นที่<br />
ทำงานของมูลนิธิรักษไทยในชวงวันหยุดสุดสัปดาห ผูดำเนิน<br />
โครงการตองตอบโจทยความคุมคาของโครงการ ในประเด็น<br />
การมีสวนรวมของพนักงาน เนื่องจากมีจำนวนผูเขารวมโครงการ<br />
ในพื้นที่ไดเพียง 4 คนเทานั้น จึงไดคิดคนรูปแบบกิจกรรม<br />
ยอยเสริมเพื่อใหพนักงานทั้งองคกรไดเขามามีสวนรวม คือ<br />
การเลี้ยงอาหารและแนะนำการดูแลสุขภาพนักเรียนในโรงเรียน<br />
ที่อยูในพื้นที่นั่น โดยใหเพื่อนรวมงานไดบริจาคสิ่งของ พรอม<br />
ชวยกันทำเอกสารคูมือการดูแลสุขภาพขึ้น<br />
• กรณีของ บริษัท เมอรค จำกัด เชนเดียวกัน หลังจาก<br />
ที่จัดกิจกรรมจิตอาสาพนักงานมาระยะเวลาหนึ่ง ผูจัดทำ<br />
โครงการก็ไดรับเงื่อนไขเพิ่มเติมจากผูบริหารสูงสุด ใหเพิ่ม<br />
ภาคีผูมีสวนรวมอีก 1 ภาคี คือกลุมลูกคา แมเปนเรื่องที่ดูเหมือน<br />
เปนไปไมไดในตอนตน แตก็มิไดเปนอุปสรรคตอกัลยาณมิตร<br />
ผูเสนอโครงการ ภายใตการสนับสนุนจากกัลยาณมิตรคือกรรมการ<br />
ทีมรณรงคความหวงใย (Care Core Team) ที่เขามารวม<br />
สรางสรรคกิจกรรม โครงการพัฒนาชุมชนแหงหนึ่งในจังหวัด<br />
อยุธยาในชวงวันหยุดสงกรานตจึงเกิดขึ้นโดยมีพนักงาน และลูกคา<br />
เขารวมกิจกรรม<br />
นวัตกรรม<br />
กระบวนการพัฒนาความคิดสรางสรรค<br />
57
การสรางนวัตกรรมทำความดีของตัวอยางขางตน มิไดเกิดขึ้นมาโดยทันที<br />
แตเกิดจากประสบการณการทำกิจกรรมที่ไดสะสมเรื่อยมา ผูดำเนินโครงการขางตน<br />
มิไดมีความกังวลตอขีดจำกัดของความคิดสรางสรรค อันเนื่องจากลักษณะงานเปนงาน<br />
อาสาที่ไมไดขึ้นอยูกับเงื่อนไขเวลา หรือจำนวนโครงการ ดังเชนการดำเนินธุรกิจปกติ<br />
ที่อาจมีเงื่อนไขดังกลาวมาเปนแรงกดดันมากกวา จึงทำใหผูดำเนินโครงการมีความเปน<br />
อิสระในการสรางสรรคนวัตกรรมไดอยางแทจริง<br />
นอกจากนี้การคิดสรางสรรคนวัตกรรมทำความดี สวนใหญเกิดในองคกรธุรกิจ<br />
ที่มีกัลยาณมิตรที่มีรูปแบบคณะทำงานอยางเปนทางการมากกวา เชน กรณีชมรม<br />
Somboon Group อาสาฯ ของบริษัทฯในกลุมสมบูรณ และกรรมการทีมรณรงค<br />
ความหวงใย (Care Core Team) ของ บริษัท เมอรค จำกัด แมมิไดเปนผูดำเนินโครงการ<br />
ดวยตนเองแตก็ไดเขาไปมีสวนรวมในการพัฒนาโครงการตางๆ เรื่อยมา จึงทำใหเกิด<br />
กระบวนการเรียนรูและเก็บบทเรียนตางๆ ไดอยางตอเนื่อง เกิดการปอนกลับ (feedback)<br />
เพื่อพัฒนาโครงการตอไป ไดโดยทันที<br />
ดังนั้นการสรางสรรคหรือนวัตกรรม จึงเปนกระบวนการสรางสรรคกิจกรรม<br />
ใหมๆ หรือ “นวัตกรรมทำความดี” อันประกอบดวย สถานที่ใหม ผูเขารวม<br />
ทั้งในเรื่องจำนวนคนและบทบาทที่เปลี่ยนไป รูปแบบกิจกรรมที่หลากหลาย<br />
ตามลักษณะของโครงการที่กลาวไวในตอนตน รวมถึงแผนการสื่อสารและรูปแบบ<br />
การประเมินผลที่สรางสรรค จึงเปนเรื่องจำเปน นอกจากเปนการพัฒนาใหผูเขารวม<br />
เกิดความเขาใจและความสนใจมากยิ่งขึ้นแลว ยังเปนการสรางมิติทั้งเชิงปริมาณ<br />
และคุณภาพของความสุขที่เขาไดรับใหมากยิ่งขึ้น ดังเห็นจากกระบวนการทำกิจกรรม<br />
ในโครงการของแตละบริษัท นอกจากมีรูปแบบที่แตกตางกันแลว ยังพยายามตอบโจทย<br />
ใหม ๆ ที่เกิดขึ้น หรือสรางสรรคกิจกรรมกอใหเกิดความสุขในเชิงลึกมากยิ่งขึ้น<br />
58<br />
นวัตกรรม<br />
กระบวนการพัฒนาความคิดสรางสรรค
6<br />
บทที่<br />
การบริหารโครงการ :<br />
ความหมายที่แทจริงของประสิทธิภาพ<br />
เทคนิคการบริหารโครงการ<br />
แมวาโครงการจิตอาสาพนักงานจะเปนกิจกรรมที่<br />
นอกเหนือจากงานประจำ (Add-on Activity) ก็สามารถนำเทคนิค<br />
หรือเครื่องมือการบริหารโครงการ (Project Management)<br />
ทั้งในการวางแผน การกำหนดบทบาทผูรับผิดชอบ ขั้นตอน<br />
การทำงาน และเวลาการทำงาน ตลอดจนรูปแบบการประเมินผล<br />
ที่สอดคลองกับเปาหมายและวัตถุประสงคของโครงการ<br />
มาใชในการบริหารโครงการได โดยไมขอกลาวรายละเอียด<br />
ในคูมือฉบับนี้ ผูสนใจสามารถหาอานไดในหนังสือดานการบริหาร<br />
โครงการทั่วไป มีขั้นตอนโดยสรุปดังนี้<br />
วางแผนการทำงาน<br />
ก. การเริ่มตนโครงการ<br />
หลังจากกัลยาณมิตรไดรวมกันเลือกรูปแบบ<br />
โครงการ และสรางสรรคนวัตกรรมของรายละเอียดกิจกรรมแลว<br />
ในชวงการเขียนขอเสนอโครงการ (Proposal) เพื่อการรับการ<br />
สนับสนุนจากผูบริหาร หากผูบริหารไดมอบหมายใหคณะทำงาน<br />
ที ่องคกรธุรกิจจัดตั้งขึ้นมาเปนผูพิจารณา เพื่อชวยกันสรางสรรค<br />
โครงการใหเกิดความเหมาะสมสอดคลองกับนโยบาย ทั้งนี้<br />
คณะทำงานควรสรางบรรยากาศชวยระดมความคิดเห็นมากกวา<br />
สำรวจพื้นที่<br />
คุยกับชาวบาน<br />
เพื่อทำความเขาใจ<br />
การบริหารโครงการ<br />
ความหมายที่แทจริงของประสิทธิภาพ<br />
59
การพิจารณาตัดสินโครงการ ดังตัวอยางของการพิจารณาโครงการ<br />
ของกรรมการทีมรณรงคความหวงใย (Care Core Team) ของ<br />
บริษัท เมอรค จำกัด ที่ไดสรางบรรยากาศจนทำให ผูเสนอ<br />
โครงการไมรูสึกเสียใจที่โครงการที่เสนอไมผาน และพรอม กลับ<br />
ไปคิดคนขอเสนอโครงการจิตอาสาพนักงานใหมเพื่อมา ให<br />
พิจารณา และในที่สุดก็ไดรับการอนุมัติโครงการ เปนตน<br />
จัดอบรม<br />
แลกเปลี่ยนและระดมความเห็น<br />
สรุปวิเคราะห<br />
ในบางองคกรอาจไมมีขั้นตอนการพิจารณา<br />
โครงการ การเขียนขอเสนอโครงการจึงอาจไมจำเปน แตแทจริง<br />
แลวหากกัลยาณมิตรผูรับผิดชอบโครงการสามารถถายทอด<br />
ความคิดของตนเอง ออกมาเปนรูปธรรมในรูปแบบการเขียน<br />
ก็เปนวิธีการสื่อสารใหผูรวมงานไดเขาใจแนวคิดในการทำ<br />
กิจกรรมที่ชัดเจนรวมกัน (รายละเอียดเรื่องการสื่อสารอยูใน<br />
บทถัดไป)<br />
โดยผูเสนอโครงการอาจพิจารณารายละเอียด<br />
โครงการจากสิ่งที่คิดขึ้นมา ควรกำหนดวัตถุประสงค และ<br />
ลักษณะโครงการดังนี้<br />
• มีความชัดเจนทั้งในสวนผูสนับสนุน และสิ่ง<br />
ที่ตองการสนับสนุน เชน ตองการใหผูบริหาร<br />
ใหการสนับสนุนในเรื่องอุปกรณ พาหนะ ฯลฯ<br />
เปนตน หรือตองการชวยเหลือชุมชนในเรื่องใด<br />
เรื่องหนึ่ง เปนตน<br />
• การวัดผลการดำเนินงาน ควรกำหนดใหชัดเจน<br />
ไดวาโครงการนี้มีผลตอพนักงานจำนวนกี่คน<br />
เปนตน<br />
60<br />
การบริหารโครงการ<br />
ความหมายที่แทจริงของประสิทธิภาพ
• พนักงานสามารถปฏิบัติได ควรเลือกหาวิธีการที่ทำใหจำนวน<br />
พนักงานดังกลาวสามารถดำเนินการใหบรรลุวัตถุประสงคตามที่<br />
วางไวได<br />
• ลักษณะกิจกรรมที่สามารถทำใหเปนจริงได ภายใตขอจำกัดของ<br />
งบประมาณ เวลา และจำนวนพนักงานที่สามารถเขารวมโครงการได<br />
และความจำกัดของเวลา เชนโครงการที่ใหเสร็จภายใน 1 วัน หรือ<br />
โครงการที่สามารถทำไดภายในระยะเวลาสั้น<br />
ทั้งนี้ผูรับผิดชอบอาจนำเสนอโครงการทั้งหมดในรูปแบบแผนการ<br />
ประจำป ดังตัวอยางแผนการประจำปของชมรมฯ ดังแสดงในภาคผนวก ก.<br />
ข. ชวงเตรียมการ<br />
หลังจากไดรับอนุมัติใหทำโครงการแลว ขั้นตอนตอไปคือการวางแผน<br />
ประชาสัมพันธ เพื่อรับสมัครอาสาสมัคร และการอบรมอาสาสมัครโดยเฉพาะเมื่อเปน<br />
กิจกรรมที่ตองการทักษะเฉพาะของอาสาสมัคร เชน กิจกรรมการรณรงคดานสุขภาพ<br />
เปนตน ตลอดจนการจัดการปฐมนิเทศอาสาสมัครกอนทำกิจกรรม ทั้งนี้ขึ้นอยูกับ<br />
ระยะเวลาการทำกิจกรรม หากเปนกิจกรรมที่เขาไปชวยเหลือชุมชนในพื้นที่หางไกล<br />
เปนระยะเวลานาน เชน โครงการยูลิซิส (Ulyssys Program) ที่จัดในตางประเทศ และ<br />
โครงการ “สูเสนทางภาวะผูนำ ขององคกร” ( Leadership Development Journey<br />
Program) ของ Price Waterhouse Coopers ที่เปนโครงการใหอาสาสมัครไปทำงาน<br />
ในชุมชน เปนระยะเวลา 8 สัปดาหและ 4 สัปดาห ตามลำดับ ไดจัดใหมีการอบรม<br />
อาสาสมัคร กอนเขารวมเปนระยะเวลา 2 สัปดาห และ 1 สัปดาหตามลำดับ<br />
หากมีพนักงานสนใจสมัครเขาเปนอาสาสมัครจำนวนมาก ควรมีการแจง<br />
วิธีการคัดเลือกใหกับเพื่อนพนักงานไดรับทราบ และมีกระบวนการคัดสรรอาสาสมัคร<br />
ควรดำเนินการดวยความโปรงใส และเปดโอกาสใหจิตอาสาของพนักงานจากทุกแผนก<br />
ไดแสดงออก โดยเฉลี่ยจำนวนอาสาสมัครใหมาจากทุกแผนกในสัดสวนที่เหมาะสม<br />
การบริหารโครงการ<br />
ความหมายที่แทจริงของประสิทธิภาพ<br />
61
ค. ชวงดำเนินโครงการ<br />
เมื่อทรัพยากรทุกอยาง และเงื่อนไขตางๆ พรอมตอการทำความดีชวยเหลือ<br />
สังคมแลว ในชวงการดำเนินโครงการในชุมชน กัลยาณมิตรที่เปนคณะกรรมการ<br />
ของโครงการตองมีการมอบหมายภารกิจตางๆ ใหกับอาสาสมัครแตละคนอยางชัดเจน<br />
พรอมมอบหมายบทบาทการควบคุมคุณภาพงานใหกับอาสาสมัครดวย เพื่อไมสราง<br />
บรรยากาศของการทำงานแบบผูปฏิบัติงานและผูคุมงาน แตเปนการสรางบรรยากาศ<br />
ของการมุงทำความดีรวมกันอยางแทจริง โดยคณะกรรมการตองคอยสอดสองดูแล<br />
บรรยากาศภาพรวมและเอาใจใสอาสาสมัครเพื่อใหเกิดการทำงานที่สนุกสนาน และ<br />
ปญหาตางๆ ที่อาจเกิดขึ้นกับอาสาสมัครในภาพรวม นอกเหนือจากงานตางๆ<br />
ที่ไดรับมอบหมาย ดังตัวอยางของผูบริหารของบริษัทฯ ในกลุมสมบูรณที่มิไดทำหนาที่<br />
ใหคำปรึกษาและสนับสนุนกิจกรรมของชมรมอาสาเทานั้น แตยังเขารวมกิจกรรม<br />
อาสาทุกครั้ง และคอยใหกำลังใจและสอดสองดูแลการทำงานที่ยังมีจุดที่ตองปรับปรุง<br />
ตลอดเวลาในการทำงาน เปนตน<br />
นอกจากนี้คณะกรรมการอาจจัดใหมีกิจกรรมสันทนาการรวมกับสมาชิก<br />
ในชุมชน เพื่อสรางความรื่นรมยบันเทิงใจใหกับผูเขารวมทุกฝาย อาจขอใหขอมูล<br />
(Feedback) จากอาสาสมัครทำงานในระหวางการทำงานได และจัดใหมีการถายทอด<br />
ความรูสึก สิ่งที่ไดรับจากการทำกิจกรรมครั้งนี้ และขอเสนอแนะตางๆ จากผูเขารวม<br />
โครงการทั ้งหมดกอนเดินทางกลับ ซึ่งเปนการสะดวกกวาการจัดใหมีการประชุม<br />
ขึ้นในภายหลัง เปนตน หรืออาจใชรูปแบบการประเมินผลดวยแบบประเมินผลที่ได<br />
จัดเตรียมไวในชวงเตรียมการ โดยมีรายละเอียดการประเมินโครงการในหัวขอถัดไป<br />
หากไมสามารถสรุปผลการดำเนินงานหลังโครงการเสร็จลงในพื้นที่ อาจทำ<br />
โดยการสงจดหมายไปสอบถามหลังจากโครงการเสร็จสิ้นในระยะเวลาหนึ่ง<br />
62<br />
การบริหารโครงการ<br />
ความหมายที่แทจริงของประสิทธิภาพ
ง. ชวงหลังโครงการ<br />
หลังการดำเนินโครงการเสร็จสิ้น คณะกรรมการตองทำการสรุปผลที่ไดรับ<br />
และประมวลผลแบบประเมินโครงการ หรือสรุปผลการถายทอดความรูสึกที่ไดรับ<br />
จากการเขารวมโครงการ อันเปนขั้นตอนสำคัญตอการสรางกระบวนการเรียนรูและ<br />
พัฒนาอยางตอเนื่อง เพราะเปนการนำขอมูลจากการทำโครงการครั้งนี้ทั้งในเรื่องจุดออน<br />
ที่ควรพัฒนา และประเด็นที่ตองพึงระวังเมื่อตองทำโครงการครั้งถัดไป ตลอดจน<br />
ขอเสนอแนะ เปนแนวทางในการจัดทำโครงการครั้งหนา หากไดมีการจัดกระบวนการ<br />
นี้ซ้ำในคณะกรรมการกลุมเดิมก็เทากับเปนการสรางกระบวนการเรียนรู หรือองคกร<br />
(กลุม) แหงการเรียนรูอยางไมเปนทางการนั่นเอง และที่สำคัญควรจัดทำรายงาน<br />
สรุปโครงการ (สิ่งที่เกิดขึ้นและผลการเรียนรู) และสื่อสารไปยังผูเกี่ยวของโดยเฉพาะ<br />
พนักงานในองคกรทั้งหมด<br />
การบริหารโครงการจิตอาสาพนักงาน<br />
ที่มุงสูความหมายแทจริงของประสิทธิภาพ<br />
แมวาการบริหารโครงการจิตอาสาพนักงานไดนำเอาเทคนิคการบริหาร<br />
โครงการมาใช โดยเฉพาะการประเมินผลโครงการนั้น ควรมุงเนนการประเมินผล<br />
ตามประเด็นในวัตถุประสงคที่ไดกำหนดไว พรอมกับการพิจารณาผลที่เกิดขึ้นกับ<br />
แตละฝายที่เกี่ยวของดวยการใชตัวชี้วัดขอมูลเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ ดังตาราง<br />
ตัวอยางตัวชี้วัดเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพของผลการดำเนินงานโครงการจิตอาสา<br />
พนักงาน<br />
การบริหารโครงการ<br />
ความหมายที่แทจริงของประสิทธิภาพ<br />
63
ดานพนักงาน ดานชุมชน ดานองคกรธุรกิจ<br />
• จำนวนอาสาสมัคร<br />
• ระยะเวลาที่ใหความ<br />
ชวยเหลือ<br />
• จำนวนกิจกรรมยอย<br />
ตางๆ ที่อาสาสมัครทำ<br />
• มูลคาทางการเงินในเชิง<br />
เปรียบเทียบ (จำนวน<br />
อาสาสมัคร X ระยะ<br />
เวลา X เงินเดือนของ<br />
อาสาสมัครโดยเฉลี่ย)<br />
• รายละเอียดของอาสา-<br />
สมัคร เชน เพศ อายุ<br />
แผนกที่สังกัด ฯลฯ<br />
• รายละเอียดของสิ่งที่<br />
ชวยเหลือชุมชน<br />
• จำนวนชุมชน (องคกร)<br />
และจำนวนบุคลากรที่<br />
เขามารวมโครงการ<br />
• ระยะเวลาทั้งหมดใน<br />
การจัดทำโครงการ<br />
• มูลคาทางการเงินใน<br />
เชิงเปรียบเทียบของทั้ง<br />
โครงการ (คิดเหมือนกับ<br />
ดานพนักงาน แตให<br />
พิจารณาในภาพรวม<br />
ทั้งหมด)<br />
• ตนทุนตางๆ ของ<br />
โครงการนี้ พิจารณาใน<br />
สวนทั้งที่คิดเปนมูลคา<br />
เงินสดไดและสวนที่คิด<br />
ไมได (เปนการแจกแจง<br />
รายการ)<br />
ในการเก็บขอมูลตัวชี้วัดขางตน อาจเก็บขอมูลดวยแบบสอบถามตาม<br />
รายละเอียดตัวชี้วัด (ดังตัวอยางแบบสอบถามที่อยูในภาคผนวก ข.) และอาจเพิ่มเติม<br />
ในประเด็นความรูสึกและสิ่งที่ไดรับจากการเขารวมงาน ขอเสนอแนะตอการปรับปรุง<br />
ครั้งนี้ ขอเสนอแนะในการทำโครงการครั้งตอไป หากมีลูกคาเขารวมก็อาจถามถึง<br />
ความประสงคที่จะใชผลิตภัณฑในครั้งตอไป เปนตน หรืออาจใชรูปแบบการประชุม<br />
ในลักษณะสุนทรียสนทนา เพื่อกอใหเกิดการวิเคราะหสืบคนถึงสาเหตุแหงปญหาดังกลาว<br />
ประกอบการเก็บขอมูลดวยแบบสอบถาม<br />
นอกจากนี้ยังมีสิ่งที่ควรระวังอยูอีก คือในขณะที่กำลังใชเทคนิคการบริหาร<br />
โครงการอยูนั้น ผูดำเนินการทุกฝายตองเขาใจบทบาทของตนเองในฐานะ “กัลยาณมิตร”<br />
64<br />
การบริหารโครงการ<br />
ความหมายที่แทจริงของประสิทธิภาพ
มากกวาตำแหนงในเชิงบริหาร ดังเชน การทำงานของกรรมการชมรม Somboon Group<br />
อาสา ที่ทำงานกันอยางฉันพี่นอง และเมื่อกลับเขาสูการทำงาน เขาเหลานั้นก็กลับเขาสู<br />
ความเปนผูบริหาร โดยที่กรรมการที่เปนลูกนองก็แสดงความเคารพตามปกติ บนฐาน<br />
ความสัมพันธที่มีความเชื่อถือไววางใจกันที่เพิ่มมากขึ้น (Trust) เปนตน<br />
บทบาทดังกลาวแสดงออกในความเห็นอกเห็นใจกันชวยเหลือเกื้อกูลกัน<br />
หากกรรมการหรือเพื่อนรวมงานไมสามารถปฏิบัติงานที่ตนเองอาสารับผิดชอบได<br />
และพรอมรับฟงความคิดเห็นดวยความเต็มใจเพราะเกิดจากความปรารถนาที่สรางสิ่ง<br />
ดีงามรวมกัน และที่สำคัญการประเมินผลโครงการในแตละครั้ง ควรเปนการนำขอมูล<br />
มาใชเพื่อกอใหเกิดความไมประมาท และสรางความรูความเขาใจที่มากยิ่งขึ้นทั้งใน<br />
ปจจุบันและอนาคต มากกวาการจับผิด หรือการลงโทษ หากไดผลไมไดตามเปาหมาย<br />
ลักษณะความรวมมือระหวางภาคเอกชนและภาคสังคม<br />
ในการดำเนินโครงการจิตอาสาพนักงานขององคกรธุรกิจนั้น จำเปนตองทำงาน<br />
รวมกับชุมชน องคกรสาธารณกุศล หรือองคกรพัฒนาเอกชนตางๆ การรวมมือ<br />
กับองคกรใดองคกรหนึ่งในระยะยาว นอกจากเปนการชวยเหลือที่คอนขางยั่งยืน<br />
ใหเกิดขึ้นในชุมชนใดชุมชนหนึ่งโดยตรงในระยะยาว ยังเปนการประหยัดคาใชจาย และ<br />
เวลาของกัลยาณมิตรในการติดตอชุมชนหรือหนวยงานอีกดวย ตัวอยางธุรกิจใน<br />
ตางประเทศที่ทำงานรวมกับองคกรพัฒนาเอกชน เชน Timberland รวมมือกับ<br />
City Year ดังที่กลาวมาแลว หรือ บริษัทดานดอทคอมที่มีชื่อเสียงอยาง E Bay Inc<br />
ก็รวมมือกับ Mission Fish ซึ่งเปนองคกรพัฒนาเอกชนในกลุมของ Points of Light<br />
Foundation ตัวอยางในประเทศไทยก็คือ บริษัท เมอรค จำกัด ที่รวมมือกับ มูลนิธิรักษ<br />
ไทย (Care Thailand) เปนตน<br />
การบริหารโครงการ<br />
ความหมายที่แทจริงของประสิทธิภาพ<br />
65
ขั้นตอนในการสรางความรวมมือระหวางองคกรภาคธุรกิจและภาคสังคม<br />
(องคกรพัฒนาเอกชน มูลนิธิองคกรสาธารณะกุศล และชุมชน) ประกอบดวย<br />
ก. ทั้งสองภาคี (ธุรกิจและภาคสังคม) ควรมีวิสัยทัศน คุณคา และ<br />
เปาหมายที่สอดคลองกัน ดังตัวอยางการเปนหุนสวนระหวาง<br />
บริษัท เมอรค จำกัด กับมูลนิธิรักษไทย เนื่องจากคุณคาหลักของ<br />
บริษัท เมอรค จำกัด คือ ความหวงใย (Care) ยังสอดคลอง<br />
กับชื่อและเปาหมายการทำงานของมูลนิธิรักษไทย เปนตน<br />
66<br />
การบริหารโครงการ<br />
ความหมายที่แทจริงของประสิทธิภาพ
ข. มีการปฏิบัติงานในภาคสังคมรวมกัน และยอมรับความเห็นของ<br />
ทั้งสองฝาย โดยองคกรธุรกิจมิไดทำหนาที่เพียงผูบริจาคเทานั้น<br />
แตเขามามีสวนรวมในการชวยคิดวางแผน รวมทำโครงการ และ<br />
ติดตามผลการดำเนินงาน<br />
ค. แมความรวมมือระหวางกันอยูในระดับประเทศหรือที่เมืองหลวง<br />
แตการทำโครงการแตละครั้งควรคำนึงถึงความตองการของชุมชน<br />
ทองถิ่นอยางแทจริง<br />
ง. องคกรภาคสังคมที่เขามาเปนภาคีควรรับการสนับสนุนจากองคกร<br />
ธุรกิจหลายแหง เพื่อความยั่งยืนของการทำงานในอนาคต<br />
จ. ภาคีทั้งสองฝายควรชวยเหลือกันใหความรูที่แตละฝายมี เชน องคกร<br />
ธุรกิจอาจชวยเหลือองคกรภาคสังคมในเรื่องการถายทอดความรูใน<br />
ดานการบริหารจัดการ ในขณะที่องคกรภาคสังคมอาจชวยใหความรู<br />
ดานปญหาสังคมหรือชุมชนที่ทำงานอยู<br />
ฉ. ในการทำงานกับองคกรภาคสังคมนั้นควรเนนการสราง การมีสวนรวม<br />
จากผูบริหารและพนักงานในแตละฝายมากกวาประสานผานผูบริหาร<br />
สูงสุดเทานั้น ตัวอยางของ บริษัท เมอรค จำกัด ที่จัดตั้ง<br />
คณะทำงาน (Care Core Team) ขึ้นทำหนาที่ผูดำเนินและประสานงาน<br />
รวมกับมูลนิธิรักษไทย เปนตน<br />
นอกจากนี้ยังมีขอควรระวังและประเด็นทาทายตอการทำงานกับองคกร<br />
ภาคสังคมที่มาเปนหุนสวนธุรกิจ คือ<br />
• การทำงานรวมกันอาจตั้งอยูบนฐานความแตกตางในเรื่องแนวคิด<br />
แรงจูงใจ และเปาหมายของความรวมมือ<br />
• อาจยังไมมีความไววางใจตอกันอยางเพียงพอ (ในตอนเริ่มตน) ทำให<br />
เกิดความสงสัยและหวาดระแวงตอประเด็นซอนเรน (ซึ่งอาจไมมี)<br />
ของทั้งสองฝาย<br />
การบริหารโครงการ<br />
ความหมายที่แทจริงของประสิทธิภาพ<br />
67
• วิธีการทำงานที่ตางกัน<br />
• ชองวางในการเขาถึงทรัพยากรแตกตางกัน อันเกิดจากประสบการณ<br />
และความชำนาญขององคกรธุรกิจที่มีความคลองตัวในการบริหาร<br />
จัดการมากกวา และภายใตความสัมพันธที่ไมเทากัน ในลักษณะเชน<br />
ผูใหทุนกับผูรับทุน หรือ นายจางและลูกจาง เปนตน<br />
• ความรวมมือที่ไมไดคำนึงถึงหรือการมีสวนรวมจากบุคคลในชุมชน<br />
ซึ่งเปนผูรับประโยชนอยางแทจริง<br />
• ความไมเขาใจในการพัฒนาโครงการที่คำนึงถึงการพัฒนาสิ่งแวดลอม<br />
ที่มีความยั่งยืนและตอเนื่อง<br />
• ความโปรงใสหรือความรับผิดชอบตอความรวมมือระหวางกัน<br />
• การพัฒนาควรคำนึงถึง ความยั่งยืนของชุมชนเปนผลลัพธสูงสุด<br />
ของความรวมมือ<br />
• การขาดความมุงมั่นและความตอเนื่องในความรวมมือระหวางกัน<br />
เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน<br />
โดยรายละเอียดเรื่องความรวมมือระหวางองคกรภาคธุรกิจและภาคสังคม<br />
และกรณีศึกษาตางๆ สามารถหาอานเพิ่มเติมไดที่ http://www.ngobiz.org<br />
68<br />
การบริหารโครงการ<br />
ความหมายที่แทจริงของประสิทธิภาพ
7<br />
บทที่<br />
แผนการสื่อสาร :<br />
ความแตกตางจากการโฆษณา<br />
โครงการจิตอาสาพนักงานกับการสื่อสาร<br />
ในขั้นตอนการบริหารโครงการไดมีการกลาวถึงในเรื่องการสื่อสารมาบางแลว<br />
ที่ตองนำมากลาวย้ำเปนหลักการสำคัญอีกประการหนึ่งในการพัฒนาโครงการ<br />
จิตอาสาพนักงาน สืบเนื่องจากความหมายของจิตอาสาที่หมายถึงจิตใจที่ดีงาม<br />
อยากชวยเหลือและพรอมแสดงออกหากมีโอกาสของพนักงาน อันเปนความหมาย<br />
ที่ตั้งอยูบนฐานความเชื่อที่สำคัญวาบุคคลทุกคนมีจิตใจที่ดีงามอยูแลว การทำโครงการ<br />
จิตอาสาพนักงานจึงเปนการนำจิตใจที่ดีงามที่มีอยูแลวใหแสดงออกมา เทากับเปนการ<br />
ยกระดับจิตใจไปในตัว การสื่อสารจึงเปนเรื่องสำคัญในการสื่อใหพนักงานแตละคน<br />
นำจิตใจที่ดีงามนั้นออกมาแสดงออก<br />
การสื่อสารจึงหมายถึง การสื่อสารที่มุงใหผูสงสารและผูรับสารมีจิตใจ<br />
ที่มุงมั่นทำความดี เพราะเขาไดทราบถึงประโยชนในสิ่งที่เขาไดทำและกอใหเกิด<br />
ความสุขเมื่อไดรับสารนั้น และความเขาใจที่ถูกตองมากยิ่งขึ้นโดยเฉพาะในเรื่อง<br />
ความสัมพันธของมนุษยที่เกี่ยวของกับสังคมและสิ่งแวดลอม เมื่อเขาไดรับประโยชน<br />
คือมีเงินเดือนและมีสวัสดิการที่ดีใหกับตนเองและครอบครัวแลว เขาก็ควรเกื้อกูล<br />
และชวยเหลือสังคม ภายใตการสนับสนุนจากองคกรธุรกิจของเขา<br />
แผนการสื่อสาร<br />
ความแตกตางจากการโฆษณา<br />
69
แผนการสื่อสารจึงตองเริ่มตั้งแตชวงเริ่มโครงการ จนถึงหลังจากการดำเนิน<br />
โครงการเสร็จแลว ผานเครื่องมือสื่อสาร รูปแบบตาง ๆ ดังตัวอยาง<br />
• วิธีแบบปากตอปาก เชน อาสาประชาสัมพันธสมบูรณกรุป ที่มี<br />
ตัวแทนจากฝายตางๆ มาเปนกรรมการชมรมเพื่อเปนตัวแทนในการ<br />
กระจายขอมูลตางๆ สูพนักงาน เปนตน<br />
• บอรด ประกาศตางๆ ในองคกร ซึ่งมีอยูแลวในทุกองคกร<br />
• จดหมายขาวภายใน โดยสวนใหญเปนจดหมายขาวที่สงใหกับ<br />
พนักงานเปนประจำในแตละชวงเวลา เชน ทุกเดือน หรือทุกสามเดือน<br />
หากมีการจัดทำโครงการจิตอาสาพนักงาน ก็อาจจัดทำฉบับพิเศษ<br />
เพื่อสื่อสารเรื่องนี้โดยตรง<br />
• อินเทอรเน็ต โดยสื่อสารผานเว็บไซตขององคกรธุรกิจ และผาน<br />
จดหมายอิเล็คทรอนิคส (อีเมล) ดังเชน กรณีของบริษัท Price<br />
Waterhouse Coopers (PwC) ที่สงอีเมลจดหมายเชิญและรายละเอียด<br />
โครงการ “ยูลิซิส” (Ulyssys Program) ไปยังผูบริหารในแตละประเทศ<br />
เปนตน<br />
• วิทยุกระจายเสียง หรือระบบโทรทัศนภายในบริษัท ซึ่งองคกรบางแหง<br />
มีเครื่องมือสื่อสารชนิดนี้อยูแลว<br />
• จดหมายขาวสารถึงลูกคา เชน จดหมายขาวทุกสองเดือนของ<br />
บริษัท เมอรค จำกัด ชื่อ “CSR Magazine” เปนตน<br />
ในแตละชวงเวลาของการสื่อสารมีเนื้อหาที่แตกตางกันคือ ในชวงกอนการ<br />
ดำเนินโครงการนั้น นอกจากสรางความเขาใจเรื่องประโยชนและรายละเอียดของ<br />
โครงการแลว ยังควรแสดงใหเห็นถึงความสนุกสนาน และประสบการณที่ไมมีโอกาส<br />
หาไดงาย เพื่อชักชวนใหพนักงานเขามารวมเปนอาสาสมัคร หากมีจำนวนพนักงาน<br />
ที่แสดงความจำนงจำนวนเกินกวาขนาดของโครงการ ควรมีการสื่อสารใหพนักงาน<br />
ไดทราบถึงวิธีการในการคัดสรรที่โปรงใสและสรางการมีสวนรวมจากพนักงาน<br />
70<br />
แผนการสื่อสาร<br />
ความแตกตางจากการโฆษณา
ในชวงหลังการดำเนินโครงการ นั้นควรเนนเรื่องราวความดีงาม และความสุข<br />
ที่เกิดขึ้น ตลอดจนสิ่งตางๆ ที่เกิดขึ้น ผานภาพถายกิจกรรม และขอมูลการประเมิน<br />
ของพนักงาน และสมาชิกของชุมชน หรือผูเกี่ยวของ โดยเฉพาะความรูสึกและ<br />
ประสบการณที่ไดรับ เพื่อสื่อสารไปยังพนักงานที่ไมไดเขารวมใหรับทราบผลแหง<br />
ความดีที่เขาไดรวมกระทำ และอาจหาโอกาสมาเปนอาสาสมัครในครั้งตอไป โดยเฉพาะ<br />
พนักงานหรือลูกคาที่รวมบริจาค เมื่อเขาไดรับการสื่อสารวาเงินและสิ่งของที่เขาบริจาค<br />
ไปนั้นไดไปสรางประโยชนอยางไร เขาก็ยิ่งมีความมั่นใจในการทำความดี และพรอม<br />
ที่จะทำความดีในครั้งตอไป<br />
ทั้งนี้ขอความในการสื่อสารควรใชคำหรือภาษาที่สุภาพและกอใหเกิด<br />
ความคิดเชิงบวก และไมเปนขอความเท็จ หรือขอความที่ยุยงใหเกิดการแตกแยก<br />
แบงฝกแบงฝายระหวางกลุมอาสาหรือกลุมที่ไมไป ดวยทัศนคติเชิงบวกที่มีตอ<br />
พนักงานที่ไมไดไปรวมโครงการวา “เขาอาจยังไมพรอม” และการสื่อสารที่ดำเนิน<br />
อยางตอเนื่องเพื่อทำใหเขาเห็นคุณคาและเรงสรางความพรอมในตัวเขาใหเร็วยิ่งขึ้น<br />
71<br />
แผนการสื่อสาร<br />
ความแตกตางจากการโฆษณา
ผลจากการสื่อสารภายในองคกรดวยเครื่องมือสื่อสารที่ทันสมัยดังที่กลาวมา ไดกอใหเกิด<br />
ผลสะทอนตางจากพนักงาน ดังตัวอยางขององคกรธุรกิจทั้ง 3 แหง คือ<br />
• บริษัท เนสทเล(ไทย) จำกัด ผลจากการแบงปนประสบการณนี้<br />
สูพนักงาน มีเสียงตอบรับจากเพื่อนพนักงาน ในเรื่องขอมูล ขอแนะนำ<br />
ตางๆ ลวนเปนประโยชน และการแสดงความเสียดายที่พลาดโอกาส<br />
ไมไดเขารวม ซึ่งลวนแสดงใหเห็นถึงความสนใจในโครงการที่เพิ่มขึ้น<br />
ตามลำดับ<br />
• บริษัทฯในกลุมสมบูรณ ผลจากการสื่อสารตาง ๆ ที่ทำใหเห็นวา<br />
ทรัพยสินและสิ่งของที่เขารวมสละแบงปนไปนั้น ไดกอใหเกิดประโยชน<br />
แกบุคคลที่ลำบากกวาเขาอยางไร จึงเกิดเสียงตอบรับคำแนะนำ และ<br />
ขอคิดเห็นตาง ๆ ที่ไดรับ และพรอมรวมอาสาในกรณีกิจกรรมฉุกเฉิน<br />
เชน การชวยเหลือผูประสบภัยน้ำทวมที่จังหวัดอุตรดิตถ และเมื่อ<br />
บริษัททำการสำรวจความคิดเห็นของพนักงานที่มีตอบริษัทในสองป<br />
ที่ผานมา ก็ปรากฏความเห็นของพนักงานที่ตองการเห็นบริษัท<br />
เขาไปชวยเหลือสังคมอื่นๆ ใหเพิ่มมากขึ้น<br />
• บริษัท เมอรค จำกัด มีตัวอยางนวัตกรรมสื่อสารที่เกิด<br />
ขึ้น ในโครงการ Christmas Wishes, Care for Kids ที่ไมได<br />
เปนเพียงการบริจาคสิ่งของใหกับเด็กดอยโอกาสเทานั้น การ<br />
สื่อสารระหวางกันของผูรับและผูให นับตั้งแตการสำรวจความ<br />
ตองการของเด็กนอยผูดวยโอกาส และสื่อสารกลับไปยังผูใหญ<br />
ใจดี คำชื่นชมโดยตรงจากผูรับ ยอมกอใหเกิดความสุข และ<br />
เปนการตอกย้ำถึงประโยชนจากความดีที่เขาทำ<br />
ตัวอยางขางตนยอมแสดงใหเห็นถึงผลสำเร็จของการสื่อสาร เพราะมิได เปน<br />
เพียงการใหขอมูลของสิ่งที่เกิดขึ้นในโครงการเทานั้น แตยังกอใหเกิดความภาคภูมิใจ<br />
ของมวลหมูพนักงานที่ไดทำงานในองคกรที่ดีที่เกื้อกูลชวยเหลือสังคม และเกิดความสุข<br />
72<br />
แผนการสื่อสาร<br />
ความแตกตางจากการโฆษณา
และความพรอมในการทำงาน และนำสูความไววางใจจากลูกคาที่พรอมสนับสนุน<br />
ผลิตภัณฑของบริษัทในครั้งตอไป<br />
ความแตกตางจากการโฆษณา<br />
เคยมีการตั้งคำถามในลักษณะที่วา เมื่อองคกรธุรกิจจัดโครงการจิตอาสา<br />
พนักงานขึ้นแลว ควรประชาสัมพันธผานสื่อมวลชนหรือไม คำตอบของคำถามนี้<br />
คงหนีไมพนวา ขึ้นอยูกับเจตนา หากองคกรธุรกิจเห็นวาชุมชนหรือองคกรภาคสังคม ที่<br />
เขาไปชวยเหลือยังมีความตองการชวยเหลือในดานตางๆ เกินกำลังขององคกรธุรกิจ การ<br />
สื่อสารใหสาธารณะชนไดรับรูผานสื่อมวลชนแขนงตางๆ เพื่อชวยกันระดม ความชวย<br />
เหลือเพิ่มเติมจึงเปนเรื่องจำเปน<br />
แผนการสื่อสาร<br />
ความแตกตางจากการโฆษณา<br />
73
หรือกรณีที่มีภาคีความรวมมือจากบริษัทที่จำหนายวัตถุดิบหรือบริการตางๆ<br />
และลูกคาเขามารวมในโครงการ การสื่อสารประชาสัมพันธถึงกลุมเปาหมายในวงกวาง<br />
ก็เปนเรื่องจำเปน แตอาจทำในรูปของจดหมายขาวถึงลูกคาหรือสาธารณชนทั่วไป<br />
แตที่ตองพึงระวัง การสื่อสารในแบบ "การโฆษณาประชาสัมพันธ"<br />
ที่ตองใชงบประมาณจำนวนมากในการจางบริษัทโฆษณาจัดทำสื่อโฆษณา<br />
ดังเชนในบริษัทแหงหนึ่งที่นำสิ่งของไปบริจาคใหกับผูดอยโอกาส<br />
แลวก็จางใหบริษัททำโฆษณาเพื่อทำภาพยนตรโฆษณาออกอากาศทางโทรทัศน<br />
โดยมีคาใชจายในการโฆษณาทั้งหมดมากกวาเงินบริจาคหลายเทาตัว เปนตน<br />
เพราะสะทอนเจตนาในการประชาสัมพันธมากกวาเจตนาในการทำความดี<br />
74<br />
แผนการสื่อสาร<br />
ความแตกตางจากการโฆษณา
8<br />
บทที่<br />
ความตอเนื่อง :<br />
การมุงสูการพัฒนาขององคกรธุรกิจ<br />
การที่โครงการจิตอาสาพนักงานมุงเนนการระดมจิตใจที่ดีงามไดใหโอกาส<br />
แสดงออก ซึ่งเทากับเปนกระบวนการยกระดับจิตใจของพนักงาน เมื่อพนักงานของ<br />
องคกรธุรกิจตระหนักถึงสังคมวงกวาง เขายอมเกิดความระมัดระวังในการดำเนินงาน<br />
ของเขาที่อาจกอใหเกิดความเสี่ยงตอสังคม ในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเชนนี้<br />
คงมิไดเกิดขึ้นโดยงายดวยการทำโครงการเพียงครั้งเดียว<br />
ความตอเนื่องในการดำเนินงานจึงเปนเรื่องจำเปน เพราะ<br />
• เอื้อประโยชนตอการนำขอมูลยอนกลับ (Feedback) เพื่อพัฒนา<br />
โครงการในครั้งตอไป<br />
• เอื้อตอการขยายโอกาสใหกับพนักงานคนอื่นๆ ไดเขารวมโครงการ<br />
• เปนตัววัดผลที่ตามมา (Outcome) ของโครงการที่ดี ในการประเมินผล<br />
ผานตัวชี้วัดในบทที่ 6 นั้นเปนการวัดเฉพาะผลผลิต หรือสิ่งที่เกิดขึ้น<br />
เมื่อโครงการจบลง แตสิ่งที่ตามมาหลังโครงการนั้นกลับเปนเรื่องยาก<br />
ในการประเมิน ความตอเนื่องในการจัดทำโครงการจิตอาสาพนักงาน<br />
จึงเปนเสมือนตัวแทนที่ดีของการแสดงออกถึงผลที่ตามมาวาองคกร<br />
ธุรกิจนั้นมีความเขาใจ และมุงมั่นตอจิตอาสาพนักงานมากนอยเพียงไร<br />
ดังเชนวิธีการประเมินโครงการ “ยูลิซิส” (Ulyssys Program) ของ<br />
Price Waterhouse Coopers วาผูเขารวมโครงการมีการ<br />
เปลี่ยนแปลงอยางไร ผูดำเนินโครงการหรือโคชใชวิธีการสังเกตวา<br />
เขายังคงมุงมั่นในวิถีการทำงานหรือไม ตัวอยางขอยืนยันถึงผลการ<br />
ความตอเนื่อง<br />
การมุงสูการพัฒนาขององคกรธุรกิจ<br />
75
เปลี่ยนแปลงที่ไดจากอาสาสมัครแตละคน เชน ยังคงมุงมั่นทำความดี<br />
เปนตน อันสะทอนความเขาใจและผลสำเร็จของโครงการ จากการ<br />
ติดตามผลหลังจากเขารวมโครงการในชวงเวลาตอมา<br />
การทำกิจกรรมอยางตอเนื่อง จึงเปนการสะทอนความมุงมั่นของจิตในการ<br />
กระทำความดี เพื่อพัฒนาสูพฤติกรรมใหมที่มีความเขาใจชัดเจนถึงความสำคัญ<br />
ในเรื่องการคำนึงสังคม และธรรมชาติสิ่งแวดลอมอยางแทจริง กอใหเกิดการพัฒนา<br />
ทรัพยากรบุคคลอยางดีงาม และนำไปสูการพัฒนาองคกรในที่สุด เพราะองคกรก็คือ<br />
บุคคลในองคกรนั่นเอง เมื่อบุคลากรดีองคกรก็ดีตามดวย<br />
หากจัดทำโครงการในลักษณะเปนครั้งคราว หรือสองสามปครั้ง หรือปละครั้ง<br />
ยอมขาดความตอเนื่องในการพัฒนาความเขาใจดังกลาว แมวาในการจัดแตละครั้ง<br />
ผูเขารวมไดรับผลจากการทำความดี และมั่นใจที่จะทำความดีในครั้งตอไป โดยหมายถึง<br />
กิจกรรมในปถัดไป อาจทำใหผูเขารวมไมสามารถเชื่อมโยงผลจากการทำความดี<br />
ในครั้งที่ผานมาใหเปนความเขาใจในการทำความดีในครั้งใหม เพราะไดลืมไปหมดแลว<br />
ความตอเนื่องในที่นี้มิไดหมายถึง ความถี่ที่มากขึ้นในการจัดกิจกรรมเดิม<br />
แตควรเปนการจัดกิจกรรมในหลากหลายรูปแบบ และเปนความตอเนื่องจากผล<br />
แหงการทำความดีที่แสดงออกในวิถีการทำงาน คือ ความสัมพันธที่ดีในหมูพนักงาน<br />
การชวยเหลือเกื้อกูลกันอันเกิดจากความเห็นอกเห็นใจ ความเขาใจในเพื่อนมนุษย<br />
พรอมใหอภัยกัน เปนความสุขที่เกิดจากการทำงานในองคกรที่ไมไดมุงแตเฉพาะ<br />
ผลประโยชนของตนเองในระยะสั้น แตคำนึงผลประโยชนในระยะยาว และเปน<br />
ผลประโยชนรวมกันของคนในสังคม ธรรมชาติ และสิ่งแวดลอม<br />
ความตอเนื่องในการทำกิจกรรมจึงเปนสิ่งสำคัญ เพราะการทำกิจกรรม<br />
ในลักษณะเพียงครั้งเดียว (One time event) นั้นไมสามารถสรางกระบวนการ<br />
พัฒนาการอยางตอเนื่อง ซึ่งมีลักษณะพัฒนาการแบบวงจรกนหอย คือ มีความชัดเจน<br />
และลุมลึกมากยิ่งขึ้นเมื่อมีการทำครั้งตอๆ ไปได<br />
76<br />
ความตอเนื่อง<br />
การมุงสูการพัฒนาขององคกรธุรกิจ
หลังจากองคกรธุรกิจไดดำเนินโครงการอยางตอเนื่องจนเกิดความชัดเจน เพิ่ม<br />
มากขึ้น จึงคอยพัฒนาเปนนโยบายขององคกร และพัฒนาสูโครงสรางขององคกร<br />
ดังตัวอยางขององคกรธุรกิจทั้ง 4 แหง คือ<br />
• บริษัท เนสทเล(ไทย) จำกัด : หลังจากการสนับสนุนใหเกิดกิจกรรม<br />
ในลักษณะโครงการเปนครั้งคราว ทำใหเกิดการเรียนรูและความเขาใจ<br />
ที่เพิ่มมากขึ้น จึงไดมีการกำหนดมอบหมายบทบาทหนาที่นี้ใหกับ<br />
ผูบริหารที่ดูแล Corporate Affairs ในปจจุบัน ภายใตการสนับสนุน<br />
ของพนักงานที่อาสาเขามาชวยจัดเตรียมโครงการแบบเปนครั้งคราว<br />
• บริษัทฯในกลุมสมบูรณ : พัฒนาการอยางคอยเปนคอยไปจากชมรม<br />
ประชาสัมพันธภายในองคกร สูชมรมอาสาเพื่อสังคม พรอม<br />
ปรับเปลี่ยนบทบาทจากผูบริหารที่รับผิดชอบงานประชาสัมพันธ<br />
สูความรับผิดชอบในกิจกรรมความรับผิดชอบตอสังคมโดยตรง<br />
ในปจจุบัน<br />
• บริษัท เมอรค จำกัด : หลังจากผูบริหารสูงสุดไดนำ<br />
แนวคิดความรับผิดชอบตอสังคมของธุรกิจ (Corporate Social<br />
Responsibility: CSR) มาเปนกลยุทธทางธุรกิจที่สำคัญของ<br />
บริษัท และเริ่มดำเนินกิจกรรมตางๆ กับหุนสวนทางธุรกิจ คือ<br />
มูลนิธิรักษไทย มาเปนระยะเวลาหนึ่ง จึงไดกำหนดตำแหนง<br />
ผูจัดการความรับผิดชอบ ตอสังคมขององคกร (Corporate<br />
Social Responsibility Manager) ขึ้นภายหลัง<br />
• ไพรซวอเตอรเฮาสคูเปอรส จำกัด (ประเทศไทย) : หลังจากผูบริหาร<br />
ระดับสูงไดเขาอาสาจัดทำ “โครงการสูเสนทางภาวะผูนำ ขององคกร<br />
(Leadership Development Journey: LDJ)” เปนระยะเวลาหนึ่ง<br />
ทางบริษัทจึงมีนโยบายใหการสนับสนุน โครงการนี้อยางตอเนื่อง<br />
และสนับสนุน ใหเกิดเครือขายอาสาสมัครของโครงการยูลิซิส<br />
ใหแกบริษัทในภูมิภาค ตลอดจนการเชื้อเชิญบริษัทแมใหมา<br />
ความตอเนื่อง<br />
การมุงสูการพัฒนาขององคกรธุรกิจ<br />
77
จัดทำโครงการยูลิซิสใน ประเทศไทย ลวนสะทอนถึงความ<br />
ชัดเจนในการพัฒนานโยบายของ องคกรที่เกิดจากการสะสม<br />
ประสบการณในการทำความดี เพื่อชวยเหลือสังคม พรอมไปกับ<br />
การพัฒนาบุคลากร และมีการพัฒนา โครงสรางองคกร<br />
ใหมีผูรับผิดชอบกิจกรรมดานความรับผิดชอบ ตอสังคม<br />
ของธุรกิจ โดยมอบหมายใหผูบริหารทานนี้เปนผูดูแล ในปจจุบัน<br />
ทิศทางการพัฒนาขององคกรธุรกิจทั้ง 4 แหงไดแสดงถึงการพัฒนานโยบาย<br />
และโครงสรางองคกรคือการกำหนดตำแหนงผูรับผิดชอบที่เกิดขึ้นภายหลังจาก<br />
การดำเนินกิจกรรมมาเปนระยะเวลาหนึ่ง โดยผูรับผิดชอบงานดานนี้ควรมีบทบาทหนาที่<br />
ในลักษณะกัลยาณมิตรใหกับเพื่อนพนักงานรวมผลักดันการทำความดีใหสังคมตอไป<br />
การพัฒนาดังกลาวอาจไมจำเปนตองเปนไปตามลำดับขั้นขางตน เจาของหรือ<br />
ผูบริหารสูงสุดขององคกรธุรกิจอาจมีนโยบายที่ชัดเจนในการทำกิจกรรมเพื่อชวยเหลือ<br />
สังคม และพัฒนาโครงสรางเขามารองรับดวยการจัดหาบุคลากรที่มารับผิดชอบโดยตรง<br />
โดยทันที แตทั้งนี้ก็มีความเสี่ยงในการหาบุคลากรที่มีทักษะและความชำนาญในการ<br />
จัดทำ กิจกรรมที่เหมาะสมสอดคลองกับวัฒนธรรมขององคกร ดังนั้นเพื่อลด<br />
ความเสี่ยงดังกลาว การดำเนินโครงการอยางคอยเปนคอยไปภายใตบุคลากรที่อาสา<br />
มาเปนกัลยาณมิตร และเรียนรูอยางตอเนื่องจะชวยใหเกิดความชัดเจนทั้งในการกำหนด<br />
นโยบายหรือการใหบุคลากรเขามารับผิดชอบในตำแหนงดังกลาวในภายหลัง<br />
78<br />
ความตอเนื่อง<br />
การมุงสูการพัฒนาขององคกรธุรกิจ
9<br />
บทที่<br />
บทสรุปและขอควรระวัง :<br />
สูความสุขในวิถีการทำงานอยางแทจริง<br />
บทสรุป<br />
องคกรธุรกิจและสังคมมีความสัมพันธเกี่ยวเนื่องกันอยางไมสามารถแยกขาด<br />
ออกจากกันได หากสังคมมีปญหาถึงขั้นวิกฤติ องคกรธุรกิจคงอยูไมไดเชนเดียวกัน<br />
ดังนั้นในการดำเนินธุรกิจในปจจุบัน ผูบริหารยุคใหมคงตองพิจารณาหาวิธีดำเนินการ<br />
ที่กอใหเกิดประโยชนแกองคกรคือผลกำไรและสรางผลประโยชนสังคมไปพรอมกัน<br />
การดำเนินโครงการจิตอาสาพนักงานขององคกรธุรกิจนั้น นอกจากกอใหเกิด<br />
ผลประโยชนแกชุมชนไดรับการชวยเหลือ ทัศนคติที่ดีของลูกคา และราคาหุนของผูถือหุน<br />
ไมถูกกระทบจากปญหาสังคม และการพัฒนาทรัพยากรบุคคลอันเปนปจจัยสำคัญ<br />
ในการพัฒนาองคกร นอกจากนี้โครงการจิตอาสาพนักงานยังนำความสุขที่ละเอียดลึกซึ้ง<br />
กวาความสุขที่ไดจากการบริโภคสินคาหรือบริการทั่วไป อันเปนการสรางแรงจูงใจภายใน<br />
ที่สำคัญในการนำศักยภาพที่ดีงามของพนักงานเพื่อมาพัฒนาสรางสรรคองคกร<br />
ของตนเอง<br />
ในตางประเทศ (โดยเฉพาะประเทศที่พัฒนาแลว) มีนโยบายภาครัฐที่สนับสนุน<br />
ผานสถาบันกลางซึ่งเปนหนวยงานหรือองคกรอิสระมากกวาการดำเนินการเองโดยภาครัฐ<br />
การทำงานขององคกรสนับสนุนหรือองคกรอิสระเหลานี้ก็มีลักษณะคลายกัน<br />
คือมุงการประสานงานเชื่อมโยงองคกรอาสาสมัครในพื้นที่ตางๆ และใหความรู<br />
แกองคกรเหลานั้น และเปนการจับคูระหวางบริษัทธุรกิจกับชุมชนหรือองคกรพัฒนา<br />
79<br />
บทสรุปและขอควรระวัง<br />
สูความสุขในวิถีการทำงานอยางแทจริง
ที่ตองการความชวยเหลือ นอกเหนือนโยบายการลดหยอนภาษีจากเงินบริจาค เพื่อ<br />
จูงใจ ใหประชาชนหันมาบริจาคและชวยเหลือสังคมมากยิ่งขึ้น<br />
โครงการจิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจทั้ง 4 แหง ที่ทำการศึกษา<br />
จัดกิจกรรมที่สอดคลองกับความหมายของจิตอาสาพนักงาน คือ จิตใจที่ดีงาม<br />
อยากชวยเหลือและพรอมแสดงออก การมีโอกาสของพนักงานในองคกรธุรกิจ<br />
โดยมีกัลยาณมิตรในองคกรธุรกิจ ทั้งที่เปนพนักงานทั่วไป ผูบริหารระดับสูง จนถึง<br />
ผูบริหารระดับสูงสุด มารวมจัดทำโครงการอยางตอเนื่องอยางไมยอทอ ไมไดเห็น<br />
เปนภาระงานเพิ่มเติมจากการทำงานในหนาที่ความรับผิดชอบประจำ ตรงขามกลับ<br />
ทำงานอาสาดังกลาวดวยความสุขใจ ภาคภูมิใจในงานที่ทำและองคกรของตนเอง<br />
มีความรักความผูกพันในองคกร และพรอมปฏิเสธขอเสนองานที่มีเงินเดือนสูงกวา<br />
หากองคกรนั้นมิไดมีกิจกรรมดังเชนที่ตนเองไดรวมทำในปจจุบัน อีกทั้งยังมีทัศนคติ<br />
เชิงบวกกับเพื่อนพนักงานที่ไมไดเขารวมกิจกรรม อันเนื่องจากอาจติดภารกิจตาง ๆ<br />
ดวยการสื่อสารขอมูลใหกับเพื่อนพนักงานทั้งหมดไดรับฟงในทุกครั้งที่มีการจัดกิจกรรม<br />
กลไกการระดมจิตอาสาพนักงานอันเกิดจากกัลยาณมิตรขององคกรธุรกิจ<br />
ที่เขามารองรับการจัดทำโครงการจิตอาสาพนักงานมีลักษณะแตกตางกัน นับตั้งแต<br />
บริษัท เนสทเล (ไทย) จำกัด ที่มีผูบริหารสนับสนุนภายใตคณะทำงานที่เปนอาสาสมัคร<br />
เฉพาะกิจในแตละโครงการ สวนของกลุมบริษัทสมบูรณก็มีผูบริหารสนับสนุน<br />
ภายใตคณะกรรมการของชมรม “Somboon Group อาสา” ของบริษัทฯ ในกลุมสมบูรณ<br />
สวนของบริษัท เมอรค จำกัด มีผูบริหารระดับสูงสุดสนับสนุนภายใต<br />
ตัวแทนพนักงานจากทุกแผนกในนาม “Care Core Team” และพยายามบูรณาการ<br />
งานจิตอาสาเขากับการดำเนินงานในองคกรรวมถึงการนำลูกคาเขารวมกิจกรรม<br />
อยางตอเนื่อง ในขณะที่บริษัท ไพรซวอเตอรเฮาสคูเปอรส มีผูบริหารระดับสูง<br />
เปนผูผลักดันใหเกิดโครงการจิตอาสาพนักงานที่เนนการพัฒนาบุคลากรเชิงลึก<br />
โดยใชการทำงานกับชุมชนเปนเวทีแหงการเรียนรูพัฒนาเพื่อกอใหเกิดการเปลี่ยนแปลง<br />
และพัฒนาคนดีใหสูสังคมอยางมุงมั่น<br />
80<br />
บทสรุปและขอควรระวัง<br />
สูความสุขในวิถีการทำงานอยางแทจริง
หากเปนกลไกอยูในรูปกลุมพนักงานที่อาสามาจากพนักงานในแตละแผนก ใน<br />
องคกร เชน ชมรม Somboon Group อาสา หรือกลุมรณรงคความหวงใยของบริษัท<br />
เมอรค จำกัด ภายใตการสนับสนุนใหคำปรึกษาของผูบริหารระดับสูง<br />
รวมถึงการเปนนโยบายของ บริษัทในการใหการสนับสนุนทั้งสิ่งของและงบประมาณ<br />
ยอมทำใหโครงการจิตอาสา พนักงานเปนกระบวนการพัฒนาจิตใจไดอยางแทจริง<br />
เพราะพนักงานที่อยูในองคกร นอกจากมีความสัมพันธที่ดีระหวางกัน และกับผูบริหารแลว<br />
ยังมีความสุขใจที่เกิด จากการไดทำความดีและนำสูความสุขในวิถีการทำงานอันเกิดจาก<br />
ความภาคภูมิใจ และมั่นใจวาในความตั้งใจและทุมเททำงานของตนมิไดสรางกำไรเพิ่มขึ้น<br />
ใหกับ ผูบริหารระดับสูง หรือเจาของ หรือผูถือหุนเทานั้น แตไดสรางประโยชนคืนสูสังคม<br />
บทสรุปและขอควรระวัง<br />
สูความสุขในวิถีการทำงานอยางแทจริง<br />
81
โดยตัวเขาเองโดยตรงและโดยออม และผลจากความตั้งใจและทุมงานของพนักงาน นำสู<br />
ผลิตภัณฑและคุณภาพที่กอใหเกิดความพึงพอใจของลูกคา และเมื่อลูกคา ทราบถึงเจตนา<br />
ที่ดีงามของบริษัทในเรื่องความหวงใยและรับผิดชอบตอสังคมก็ยิ่ง ทำใหลูกคากลับมา<br />
ซื้อสินคา กอใหเกิดผลกำไรเพิ่มขึ้นสืบเนื่องกันเชนนี้เรื่อยไป นั้นคือ ความหมายที่แทจริง<br />
ของผลประโยชนสวนตนขององคกรธุรกิจ ที่มิไดจำกัด อยูเฉพาะกำไรของเจาของกิจการ<br />
และผูถือหุน แตรวมถึงคุณภาพชีวิตที่ดีของพนักงาน ของผูคนในสังคม และธรรมชาติ<br />
สิ่งแวดลอม ภายใตการทำความดีจากโครงการ จิตอาสาพนักงานเพื่อการพัฒนายกระดับ<br />
จิตใจใหสูงขึ้น<br />
กระบวนการพัฒนาโครงการจิตอาสาพนักงาน เพื่อมุงการพัฒนายกระดับจิตใจ<br />
สามารถเกิดขึ้นไดจากการที่องคกรธุรกิจมีการดำเนินธุรกิจที่สอดคลองกับสัมมาอาชีวะ<br />
คือไมเบียดเบียนตนเอง พนักงาน และสังคม ตลอดจนธรรมชาติสิ่งแวดลอม<br />
และมีความเขาใจที่ชัดเจนในความหมายของคำวา “อาสา” อันเปนสองเงื่อนไข<br />
ที่ตองเกิดขึ้นกอนที่จะดำเนินไปตามหลักการอีกหาประการคือ<br />
82<br />
1) กัลยาณมิตร อันเปนกลไกการระดมจิตอาสาพนักงาน ไดแกพนักงาน<br />
หรือกลุมพนักงาน และผูบริหารผูทำหนาที่นำสิ่งที่ดีมาบอกกลาว<br />
ใหกับเพื่อนพนักงาน หรือเปดโอกาสใหเพื่อนพนักงานไดรวมกัน<br />
ทำความดี<br />
2) กิจกรรมที่สรางนวัตกรรม แมวากิจกรรมจิตอาสาพนักงานจะเปน<br />
กิจกรรมที่ทำนอกเวลาการทำงาน แตความคิดริเริ่มสรางสรรคก็เปน<br />
สิ่งจำเปน นอกเหนือไปจากการพิจารณาเลือกโครงการที่มีความ<br />
สอดคลองกับลักษณะของธุรกิจแลวก็ตาม<br />
3) เทคนิคบริหารโครงการ อันเปนวิธีการที่ชวยในการวางแผนและติดตาม<br />
ผลการดำเนินงานใหสอดคลองกับวัตถุประสงค และเงื่อนไขตาง ๆ<br />
ทั้งขอจำกัดขององคกร รสนิยมและทักษะของพนักงาน ความเปน<br />
ไปไดจริงของโครงการ ตลอดจนขอจำกัดในเรื่องเวลาและทรัพยากร<br />
ดานอื่นๆ<br />
บทสรุปและขอควรระวัง<br />
สูความสุขในวิถีการทำงานอยางแทจริง
4) แผนการสื่อสารที่มิใชการโฆษณา แตเปนการสื่อสารเรื่องดีๆ เปนสิ่ง<br />
จำเปนนับตั้งแตกอนเริ่มโครงการจนเสร็จสิ้นโครงการ และติดตาม<br />
หลังการดำเนินโครงการเสร็จสิ้นแลว เพื่อทำใหเพื่อนพนักงานไดรับ<br />
ทราบขอมูลในการทำกิจกรรมนี้รวมกัน ทำใหเกิดความสนใจและอาจ<br />
จัดสรรเวลาเขามารวมเมื ่อเขามีความพรอม<br />
5) ความตอเนื่อง ในการทำกิจกรรมเปนสิ่งสำคัญ เพราะการทำกิจกรรม<br />
ในลักษณะเพียงครั้งเดียว (One time event) นั้นไมสามารถสราง<br />
กระบวนการพัฒนาจิตใจ อันเปนกระบวนการที่ตองดำเนินการ<br />
อยางตอเนื่องและมีพัฒนาการแบบวงจรกนหอย คือ มีความชัดเจน<br />
และลุมลึกมากยิ่งขึ้นเมื่อมีการทำครั้งตอๆ ไป<br />
บทสรุปและขอควรระวัง<br />
สูความสุขในวิถีการทำงานอยางแทจริง<br />
83
ขอควรระวัง<br />
ขอควรระวังที่สำคัญในการทำกิจกรรมจิตอาสาพนักงาน คือ การไมคาดหวังผล<br />
แตมุงสรางเหตุคือปจจัยในการทำความดีใหถึงพรอม แตก็มิไดหมายความวา<br />
ไมมีการประเมินผลหรือการติดตามผลการดำเนินงาน แตการประเมินผลและการ<br />
ติดตามผลการดำเนินงานเปนไปเพื่อการเรียนรู เพื่อมุงสรางเหตุหรือปจจัยครั้งตอไป<br />
ใหดีมากยิ่งขึ้น มากกวาการจับผิดหรือการประเมินเชิงปริมาณหรือคุณภาพในแง<br />
เชิงเปรียบเทียบกับโครงการของหนวยงานอื่น ๆ<br />
นอกจากนี้ยังตองระวังในเรื่องการสรางแรงจูงใจที่ไมกอใหเกิดความอยาก<br />
หรือความโลภ จากการไดสิ่งจูงใจภายนอก เชน กรณีการเปนอาสาสมัครของมูลนิธิ<br />
ที่มีแรงจูงใจคือเงินตอบแทนตามจำนวนครั้งของการชวยเหลือเปนตน เพราะเปนการ<br />
ยั่วยุตอความโลภของมนุษยและอาจทำใหอาสาสมัครไมสามารถควบคุมตนเองหรือ<br />
มีความรูความเขาใจที่เทาทันความโลภนั้น ทำใหการทำกิจกรรมอาสาสมัครนั้น นอกจาก<br />
ไมเปนการพัฒนาจิตใจแลว ยังกอใหเกิดความเขาใจผิดหรือมิจฉาทิฎฐิอีกดวย จึงตอง<br />
สรางแรงจูงใจที่กอใหเกิดความพอใจหรือความสุขใจที่ไดกระทำมากกวา ความโลภ<br />
หรือความตองการสิ่งของภายนอก เพื่อใหการทำกิจกรรมจิตอาสาพนักงานกอใหเกิด<br />
ความสุขและสรางศานติสุขขึ้นในสังคมไดอยางแทจริง<br />
84<br />
บทสรุปและขอควรระวัง<br />
สูความสุขในวิถีการทำงานอยางแทจริง
บรรณานุกรม<br />
พระพรหมคุณาภรณ (ป.อ.ปยุตตโต). (2538) พุทธเศรษฐศาสตร. พิมพครั้งที่ 3. กทม.:<br />
สำนักพิมพโกมลคีมทอง. “....................................”. (2543) พุทธธรรม.<br />
พิมพครั้งที่ 13. กทม.: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.<br />
ราชบัณฑิตยสถาน. (2550). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานฉบับ พ.ศ. 2542.<br />
สืบคน ณ วันที่ 1 มีนาคม 2550. จาก http://rirs3.royin.go.th/dictionary.asp<br />
บทสัมภาษณ 2550. MS Jenifer Lim. Director of Communication & Community<br />
Relationship, National Volunteer & Philanthropy Center, Singapore.<br />
วันที่ 8 กุมภาพันธ พ.ศ. 2550.<br />
ประชาติธุรกิจ. 2550. “เปด 10 อันดับธุรกิจตื่นรับ CSR: อาหาร-โทรคม-ไอที<br />
ติดกลุมผูนำ”. วันที่ 31 พฤษภาคม 2550 - 3 มิถุนายน 2550. หนาพิเศษ 4.<br />
อภิชัย พันธเสน และคณะ. (2548). พุทธเศรษฐศาสตร (ฉบับนักเรียน นักศึกษา<br />
และประชาชนทั่วไป). กทม. สำนักพิมพดอกหญา.<br />
Annual Report 2005-2006: Agency for Volunteer Services. (2006). from http://<br />
www.avs.org.hk/pub/index.php<br />
Austin, J. E. (2000). The Collaboration Challenge: How nonprofits and<br />
businesses succeed through strategic alliances.<br />
Barrett, Richard. (2001) Liberating the corporate soul: Building a Visionary<br />
Organization. New York: John Wiley & Sons.<br />
85<br />
บรรณานุกรม
Benioff M. & Karen S. (2004). Compassionate Capitalism : How corporations can<br />
make doing good integral part of doing well. New Jersey: Careerpress.<br />
Bell, C. (2007). Using employee volunteering programs to develop leadership<br />
skills Development and Learning in Organizations 21(1), 6-8.<br />
Clarke, M., & Butcher, D. (2006). Voluntarism as an organizing principle for<br />
responsible organizations? Corporate Governance: The International<br />
Journal of Effective Board Performance, 6(4), 527-544.<br />
Comer, D. R., & Cooper, E. A. (2002). A model of employees' responses to<br />
corporate "volunteerism". Research in Ethical Issues in Organizations,<br />
4, 145-168.<br />
Community Business. (2005). Employee Volunteering: The Guide. Hong Kong:<br />
Community Business.<br />
Community Business. (2007). Diversity & Inclusion. Retrieved 1 March 2007,<br />
2007, from www.communitybusiness.org.hk<br />
Datta-Chaudhuri, M. (1990). Market Failure and Government Failure. Journal of<br />
Economic Perspectives, 4(3), 25-39.<br />
Di Mento, M. (2006). Company Gives Money to Charities Where Employees<br />
Volunteer. Chronicle of Philanthropy, 18(21), 15-15.<br />
Duca, D. J. (1996). Nonprofit Boards: Roles responsibilities and performance.<br />
New York: John Wiley & Sons.<br />
Eggertsson, T., & (1990). Economic behavior and institutions Cambridge:<br />
Cambridge University Press, .<br />
EL Fun Homepage. (2007). Retrieved 07/07/07, 2007, from http://www.elfun.<br />
org/index.asp<br />
86 บรรณานุกรม
Friedman, M. (1962). Capitalism and Freedom. Chicago: University of Chicago<br />
Press.<br />
Friedman, M. J. (2006). Lifting Someone Else: Government Encouragement of<br />
Volunteer Efforts, Journal USA: Society & Value (pp. 3-5).<br />
Geroy, G. F., Wright, P. C., & Jacoby, L. (2000). Toward a conceptual framework<br />
of employee volunteerism: an aid for the human resource manager.<br />
Management Decision, 38(4), 280-286.<br />
Ghoshal, S., Bartlett, C. A., & Moran, P. (1999). A New Manifesto for<br />
Management. MIT Sloan Management Review, 40(3), 9-20.<br />
Gore, A. (Writer) (2006). An Inconvenient Truth.<br />
Grace, K. S., & Wendroff, A. L. (2001). High Impact Philanthropy: How donors,<br />
boards, and nonprofit organizations can transform communities.<br />
New York: John Wiley & Sons.<br />
Gunderson, S. (2006). Fondations: Architects of Social Change, E Journal<br />
Society & Value (pp. 6-8).<br />
Hirsch, P., & Horowitz, P. (2006). The global employee volunteer: a corporate<br />
program for giving back. Journal of Business Strategy, 27(3), 50-55.<br />
Hong Kong Council for Social Services. (2007). from http://www.hkcss.org.<br />
hk/download/folder/hkcss/council_brief_eng.htm<br />
Hussey, D., & Perkin, R. (2003). How to manage a Voluntary Organization: The<br />
essential Guide for the not-for-profit sector. Lomndon: Kogan Page<br />
Limited.<br />
Kotler, P., & Lee, N. (2005). Corporate social responsibility : doing the most good<br />
for your company and your cause. Hoboken, N.J.: Wiley.<br />
บรรณานุกรม<br />
87
Lee, L., & Higgins, C. (2001). Corporate volunteering: ad hoc interaction or route<br />
to dialogue and partnership? Journal of Corporate Citizenship, 1 (4),<br />
79-89.<br />
Liedtka, J. (1998). Constructing an ethic for business practice. Business &<br />
Society, 37 (3), 254.<br />
Logan, D. (2001). Employees in the Community: A Global Force for Good.<br />
Moon, J., Muthuri, J. N., & Foundation, C. A. (2006). An Evaluation of Corporate<br />
Community Investment in the UK: Charities Aid Foundation<br />
Muthuri, J., Moon, J., & Matten, D. (2006). Employee Volunteering and the<br />
Creation of Social Capital International Centre for Corporate Social<br />
Responsibility.<br />
National Council for Volunteer Center: Consultative Working Paper (2007). from<br />
www.ncvo.org.uk<br />
National Volunteer and Philanthropy Center, S. (2003). The State of Giving 2003.<br />
North, D. C. (1986). The New Institutional Economics. Journal of Institutional and<br />
Theoretical Economics, 142 (1), 230-237.<br />
O'Connell, B. (1998). America's Voluntary Spirit, USA Society & Value (Vol. 3, pp.<br />
9-12).<br />
OECD. (2007). Guidelines for Multinational Enterprises. Retrieved 13 June 2007,<br />
2007, from http://www.oecd.org/topic/0,2686,en_2649_34889 _1_1_1<br />
_1_37439,00.html<br />
Peterson, D. K. (2004). Benefits of participation in corporate volunteer programs:<br />
employees' perceptions. Personnel Review, 33 (6), 615-626.<br />
88 บรรณานุกรม
Peterson, D. K. (2004). Recruitment Strategies for Encouraging Participation in<br />
Corporate Volunteer Programs. Journal of Business Ethics, 49,<br />
371-386.<br />
Points of Light Foundation. (2006). Points of Light Foundation: Annual Report<br />
2006. Points of Light Foundation.<br />
“..............................................” . (2005). Measuring Employee Volunteer Programs:<br />
The Human Resources Model. Washington, D.C.: The Point of light<br />
Foundation, Center for Corporate Citizenship at Boston College.<br />
Porter, M. E., & Kramer, M. R. (2006). Strategy & Society: The Link Between<br />
Competitive Advantage and Corporate Social Responsibility. Harvard<br />
Business Review, 84 (12), 78-92.<br />
Prayukvong, W. (2005). A Buddhist economic approach to the development of<br />
community enterprises: a case study from Southern Thailand.<br />
Cambridge Journal of Economics, 29 (6), 1171-1185.<br />
Prayukvong, W. (2007). A Buddhist Economic Approach to Happiness &<br />
Capability Linkage in OTOP Craftsmen in Southern Thailand. The<br />
Kasetsart Journal: Social Science. , 28 (2), forthcoming.<br />
Puntasen, A., & Prayukvong, W. (2007). A theorization of Buddhist economics<br />
that goes beyond Schumacher's Middle Way, and Thailand's revival of<br />
Sufficiency Economy.Unpublished manuscript, Ubon Rachathanee.<br />
Stallings, B. B. (1998). Volunteerism: Corporate America, U.S. Society & Value<br />
(Vol. 3, pp. 22-26).<br />
The NETWORK (2007). The NETWORK for NGO-Business Partnerships.<br />
Retrieved 14 June 2007, from http://www.unglobalcompact.org/<br />
AboutTheGC/TheTenPrinciples/index.html.<br />
บรรณานุกรม<br />
89
UN, U. N. (2007). United Nations Global Compact. Retrieved 14 June 2007, from<br />
http://www.unglobalcompact.org/AboutTheGC/TheTenPrinciples/<br />
index.html<br />
UNDP, U. N. D. P. (2006). Human Development Report 2006 : Beyond Scarcity:<br />
Power, poverty and the global water crisis. Retrieved 15 June 2006,<br />
from http://hdr.undp.org/hdr2006/<br />
Wilcox, D. (2000). Assessing the business benefits of corporate volunteer<br />
programs. San Jose University, San Jose.<br />
90 บรรณานุกรม
ภาคผนวก<br />
ก. ตัวอยางแผนการดำเนินกิจกรรมประจำป<br />
ของชมรม Somboon Group อาสาฯ<br />
ภาคผนวก<br />
91
ข. ตัวอยางแบบประเมินโครงการจิตอาสาพนักงาน<br />
ชื่อกิจกรรม/โครงการ :<br />
ผูประสานงาน/ผูรับผิดชอบโครงการ :<br />
วันที่ทำกิจกรรม จากวันที่ ถึง<br />
ทราบขอมูลโครงการนี้จากแหลงใด<br />
ก. เพื่อน ข. บอรดประกาศ ค. การกระจายขาวทางวิทยุ ง. อื่นๆ คือ .....................................<br />
ทานเคยรวมเปนอาสาสมัครมากอนหรือไม ไมเคย เคย ระบุ ..................................................................................<br />
การประเมินกิจกรรม (ใสเครื่องหมายลงในชองที่ตองการ)<br />
รายการ<br />
1. การสนับสนุนสงเสริมโครงการอาสาฯจากบริษัท<br />
2. การสนับสนุนสงเสริมโครงการอาสาฯจากเพื่อนรวมงาน<br />
3. งบประมาณสำหรับการทำกิจกรรม<br />
4. การไดรับความรวมมือจากชุมชนที่เขาไปรวมกิจกรรม<br />
5. เวลาในการวางแผน เตรียมโครงการ หรือเตรียมตัวเขารวม<br />
6. ประโยชนจากการทำกิจกรรมนี้ -- กับตัวพนักงาน<br />
-- กับองคกรธุรกิจ<br />
-- กับชุมชนที่เขาไปรวมกิจกรรม<br />
7. คุณจะแนะนำใหมีการทำกิจกรรมนี้ซ้ำหรือไม<br />
8. การเขารวมเปนอาสาสมัครในกิจกรรมครั้งตอไป<br />
9. การเขารวมเปนผูนำหรือผูรับผิดชอบโครงการอาสาฯในครั้งตอไป<br />
ใช<br />
ไมใช<br />
มากที่สุด นอยที่สุด<br />
ขอเสนอแนะหรือคำแนะนำในการจัดทำโครงการ<br />
...........................................................................................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................................................................................<br />
หากมีลูกคาเขารวม อาจถามคำถามเพิ่มเติม คือ<br />
• การเขารวมกิจกรรมครั้งตอไป<br />
• การเลือกซื้อผลิตภัณฑหรือการบริการในครั้งตอไป<br />
92 ภาคผนวก
ค. ตัวอยางโครงสรางและหนาที่ความรับผิดชอบในการตั้ง ชมรมอาสาสมัคร<br />
พนักงานของ บริษัท ชมรม Somboon Group อาสาฯ<br />
โครงสรางชมรม Somboon Group อาสาฯ<br />
หมายเหตุ : วาระดำรงตำแหนง 2 ป<br />
ภาคผนวก<br />
93
หนาที่ของแตละฝาย<br />
ฝายประชาสัมพันธ<br />
1) การสงขาวสารกิจกรรมของชมรมใหทั่วองคกร<br />
2) ประสานงานกับหนวยงานตาง ๆ ภายในองคกร เพื่อขอความรวมมือ ในการจัด<br />
กิจกรรม<br />
3) หาขาวสารสำหรับการประชาสัมพันธ<br />
ฝายกิจกรรม<br />
1) จัดประชุมอาสา ฯ ทั้งในและนอกสถานที่<br />
2) สำรวจและประมวลผลขอมูล เพื่อจัดกิจกรรมบำเพ็ญประโยชน (หาสถานที่,<br />
เตรียมอุปกรณตาง ๆ)<br />
3) กิจกรรมอื่น ๆ<br />
ฝายสรรหา<br />
1) หาสมาชิกเพิ่ม<br />
2) งานทะเบียนสมาชิก<br />
3) เก็บเงินสมาชิกและจัดทำบัญชีของชมรม<br />
4) สมาชิกสัมพันธ (วันเกิด, เจ็บปวย)<br />
5) กฎระเบียบการปฏิบัติของสมาชิก<br />
ฝายวิชาการ<br />
1) จัดอบรมเพื่อพัฒนาสมาชิก<br />
2) คนหาหลักสูตรการอบรม<br />
3) พัฒนาทักษะ<br />
4) สำรวจความคิดเห็นและประเมินผลการดำเนินงานของชมรม<br />
94 ภาคผนวก
คุณสมบัติของสมาชิกชมรม Somboon Group อาสาฯ<br />
1. เปนพนักงานของสมบูรณกรุป ในกรณีเปนพนักงานของ Subcontract<br />
ตองมีอายุงานไมนอยกวา 6 เดือน<br />
2. มีความเสียสละ และพรอมทำงานเพื่อสังคม<br />
กฎระเบียบการปฏิบัติ<br />
1. สมาชิกชมรม ฯ จะตองรับขาวสารจากแผนกธุรการและกิจกรรมเพื่อสังคม ทุกสัปดาห<br />
และทำการประชาสัมพันธตอ<br />
2. สมาชิกชมรม ฯ จะตองเขารวมประชุมไมนอยกวา 75 % ของการประชุมทั้งหมด<br />
ในรอบ 6 เดือน<br />
3. สมาชิกชมรม ฯ จะตองเขารวมกิจกรรมบำเพ็ญประโยชนอยางนอย 1 ครั้ง ตอป<br />
4. สมาชิกชมรม ฯ มีหนาที่สงเงิน เดือนละ 100 บาท สมทบเขากองทุน เพื่อการทัศนะ<br />
ศึกษาประจำปและสวัสดิการตาง ๆ (เยี่ยมไข, มรณะสงเคราะห)<br />
5. สมาชิกชมรมฯ จะตองไมประชาสัมพันธขาวสารในเชิงลบที่มีผลตอบริษัทฯ และชมรมฯ<br />
6. สมาชิกชมรมฯ จะตองปฏิบัติตามกฎระเบียบของบริษัทฯ และชมรมฯ อยางเครงครัด<br />
การพนสภาพการเปนสมาชิกชมรม ฯ<br />
1. พนสภาพการเปนพนักงานของบริษัท ฯ<br />
2. ลาออกจากชมรม ฯ<br />
3. การพิจารณาใหออกจากชมรม ฯ โดยมติของคณะกรรมการ (ประธาน และคณะกรรมการ)<br />
ภาคผนวก<br />
95
ง. บทความเรื่อง<br />
จิตอาสาพนักงานจากมุมมองพุทธเศรษฐศาสตร : สูความสุขในวิถีการทำงาน<br />
บทนำ<br />
มีผูกลาววาสังคมไทยสนใจเรื่องที่ไมดีมากกวาเรื่องดีๆ สื่อมวลชนไทย<br />
สวนใหญจึงนิยมลงเรื่องราวที่สนองตอบกับความสนใจดังกลาว ทำใหเรื่อง<br />
การทำความดีของผูคน องคกรตางๆ อาจไมอยูในกระแสหลักในความสนใจของ<br />
คนในสังคม<br />
เรื่องราวที่นำมาเลา....ตอไปนี้ เปนเรื่องราวของการทำความดีของพนักงาน<br />
ในองคกรธุรกิจ 4 แหง อาจมีผูไดรับฟงเรื่องราวเหลานี้มาบางแลว มาคราวนี้<br />
คงไมเปนการนำเรื่องเกามาเลาใหม เพราะนำแนวคิดพุทธเศรษฐศาสตรมาวิเคราะห<br />
ในกระบวนการของกิจกรรมทำความดีเหลานี้ เพื่อใหเกิดความเขาใจกิจกรรมเหลานี้<br />
ใหลึกซึ้งมากยิ่งขึ้น<br />
พุทธเศรษฐศาสตรคืออะไร<br />
พุทธเศรษฐศาสตรคือการนำเอาพุทธธรรม คือ คำสอนของพระพุทธเจา<br />
มาประยุกตใชในการจัดสรรทรัพยากรที่มีอยูอยางจำกัดใหเกิดประโยชนสูงสุด โดยผาน<br />
กิจกรรมทางเศรษฐกิจทั้ง 3 ดาน คือ การผลิต การบริโภค และการกระจายผลผลิต<br />
ทั้งในระดับจุลภาคและระดับมหภาค<br />
ความแตกตางที่สำคัญระหวางทฤษฎีเศรษฐศาสตรที่นำมาใชในเศรษฐกิจ<br />
ของประเทศและของโลกในปจจุบัน อันเรียกวาเศรษฐศาสตรกระแสหลัก และ<br />
พุทธเศรษฐศาสตรนั้นมีหลายประการ นับตั้งแตขอสมมุติที่อยูเบื้องหลังทฤษฎี<br />
96 ภาคผนวก
เศรษฐศาสตร กระแสหลักที่เชื่อวามนุษยมีพฤติกรรมการตัดสินใจอยางมีเหตุผล<br />
(Rationality) โดยถือวาการที่มนุษยดำเนินการทางเศรษฐกิจทั้ง 3 ดาน โดยยึด<br />
ผลประโยชนสวนตนเปนหลัก เปนการการทำที่มีเหตุผล<br />
ภายใตขอสมมุติเชนนี้ เมื่อรวมกับความเชื่อในวิวัฒนาการของความอย ูรอด<br />
ของสิ่งมีชีวิตของชาลส ดารวิน เรื่อง “ความอยูรอดของสิ่งมีชีวิตที่เหมาะสม” (Survival<br />
of the Fittest) ทฤษฎีเศรษฐศาสตรกระแสหลักไดนำมาใชในเรื่องระบบการแขงขัน โดย<br />
เชื่อวากลไกตลาด หรือราคา อันเปรียบเสมือนมือที่มองไมเห็น (Invisible Hand) จะเขา<br />
มาควบคุมใหเกิดการจัดสรรอยางมีประสิทธิภาพภายใตระบบการแขงขันแบบ สมบูรณ<br />
(Perfectly Competition) กลาวคือ เมื่อมีผูขายจำนวนมากผลิตสินคา อยางเดียวกัน และ<br />
ผูซื้อจำนวนมากมีความตองการบริโภคสินคานั้น และแตละฝาย ก็มีขาวสารที่สมบูรณ<br />
ราคาตลาดเปนกลไกในการปรับปริมาณความตองการเสนอซื้อ และเสนอขายใหอยูใน<br />
ระดับสมดุล คือไมใหเกิดความโลภจนเกินไป และกอใหเกิด การจัดสรรทรัพยากรอยาง<br />
มีประสิทธิภาพบรรลุเปาหมายทางเศรษฐกิจคือระดับ ความพึงพอใจสูงสุด (Utility) ของ<br />
ผูเกี่ยวของ จึงทำใหผลประโยชนสวนตน(Self Interest) และ การแขงขัน (Competition)<br />
เปนหัวใจหรือคุณคาหลัก (Core Value) ของทฤษฎีเศรษฐศาสตรกระแสหลัก<br />
แตในโลกความเปนจริง ระบบตลาดแขงขันสมบูรณ กลับเปนเรื่องที่อยูใน<br />
อุดมคติเทานั้น อันเนื่องจากชนิดสินคาที่มีความหลากหลาย จำนวนผูขายหรือผูผลิต และ<br />
การแลกเปลี่ยนสินคาระหวางผูผลิตและผูบริโภคกลับไมใชเปนเรื่องงายและมีตนทุน เพื่อ<br />
ใหเกิดกิจกรรมการแลกเปลี่ยนเกิดขึ้น อันเรียกวาตนทุนธุรกรรม (Transaction Cost)<br />
สาเหตุสำคัญ คือ ขอมูลขาวสารที่ไมสมบูรณระหวางกัน ทำใหเกิดสภาวะที่เรียกวา<br />
“ระบบตลาดลมเหลว” (Market Failure)<br />
นักเศรษฐศาสตรกระแสหลักพยายามแกไขปญหาดวยการนำเสนอมาตรการ<br />
ตาง ๆ ใหภาครัฐ เขาไปแทรกแซงหรือควบคุมระบบตลาด โดยไมยอมใหระบบตลาด<br />
ดำเนินการไปตามสภาพปญหาที่เกิดขึ้น เชน การออกระเบียบ กฎเกณฑตาง ๆ<br />
ภาคผนวก<br />
97
โดยภาครัฐ เพื่อปองกันการผูกขาด หรือการเขาไปดำเนินการผลิตสินคาหรือบริการ<br />
ที่มีความจำเปนแทนที่เอกชน เนื่องจากเอกชนไมมีแรงจูงใจในการดำเนินการ<br />
ตลอดจนมาตรการกระตุนเศรษฐกิจของภาครัฐในฐานะผูบริโภครายใหญ เมื่อเกิด<br />
สภาวะเศรษฐกิจตกต่ำ เปนตน ซึ่งเปนการแกปญหาที่ปรากฏขึ้นในแตละชวงเทานั ้น<br />
แมมีความพยายามในการแกปญหาระยะยาว กลับเปนเรื่องที่ไมงายนัก และที่สำคัญ<br />
หากภาครัฐ อันประกอบดวยนักการเมือง และขาราชการมิไดวางเปาหมายอยูที่<br />
ความผาสุกของประชาชนทั้งประเทศเปนดานหลัก แตกลับอยูที่ฐานเสียงและ<br />
ผลประโยชนสวนตน ความลมเหลวของภาครัฐ (Government Failure) จึงเปนสิ่งที่<br />
หลีกเลี่ยงไดยากยิ่ง<br />
เมื่อหันกลับไปพิจารณาภาคธุรกิจเอกชนที่ผลิตสินคาโดยมีเปาหมายเพื่อ<br />
ประโยชนสวนตนหรือกำไรเปนดานหลัก คุณภาพชีวิตหรือสุขภาวะของคนในสังคม<br />
(Well-being) จึงอาจถูกละเลย สงผลใหเกิดการผลิตที่กอใหเกิดผลกระทบทางลบ<br />
ตอสังคมและสิ่งแวดลอมเกิดขึ้น แมในปจจุบันจะมีกระแสการเรียกรองเรื่องการทำธุรกิจ<br />
เพื่อความรับผิดชอบตอสังคม (Corporate Social Responsibility) เกิดขึ้นทั่วโลก และ<br />
กระจายสูเมืองไทยแลวก็ตาม ประเด็นปญหาความไมเขาใจเกี่ยวกับเรื่องดังกลาว ทั้งใน<br />
เรื่องคำนิยามหรือความหมายของสิ่งนี้ และการวัดผลของการกระทำซึ่งเปนเรื่อง<br />
นามธรรม ตลอดจนระบบคิด (System Thinking) เบื้องหลังของการทำธุรกิจโดยสวนใหญ<br />
ที่มองเห็นผลประโยชนสวนตน (Self-interest) ในความหมายที่แคบ จึงอาจเห็นวา ธุรกิจ<br />
ควรทำกำไรกอนแลวคอยคำนึงถึงสังคมที่หลัง และอาจกาวลวงไปถึงการเนน<br />
หาประโยชนสวนตนระยะสั้นโดยไมคำนึงถึงผลกระทบทางลบดังที่กลาว อันเนื่อง<br />
มาจากกลไกตลาดที่เขามาควบคุมความโลภมีความลมเหลวดังที่กลาวมา<br />
เมื่อนำพุทธธรรมเขามาประยุกตในทฤษฎีเศรษฐศาสตร ทำใหความเขาใจ<br />
เรื่องธรรมชาติของมนุษยมีความชัดเจนยิ่งขึ้น โดยเขาใจวาทุกสิ่งลวนตั้งขึ้นภายใต<br />
เหตุปจจัยที่มีความสัมพันธระหวางกัน ภายใตกฎอิทัปปจจัยตา ดังนั้นการดำรงชีวิต<br />
มนุษยจึงมิไดเกิดขึ้นไดโดยสวนเดียว แตดำรงอยูภายใตความสัมพันธกับสังคม<br />
(Society) และธรรมชาติสิ่งแวดลอม (Nature) หากปราศจากสังคมหรือธรรมชาติ<br />
98 ภาคผนวก
มนุษยก็ไมสามารถดำรงตนอยูได ดังนั้นผลประโยชนสวนตน (Self-interest) ในพุทธ<br />
เศรษฐศาสตรจึงมีความหมายที่กวางขวาง ครอบคลุมถึงคุณภาพชีวิต ทั้งของตนเอง<br />
คนอื่นๆ ในสังคม หรือ ธรรมชาติสิ่งแวดลอม<br />
เมื่อเขาใจถึงความสัมพันธของการดำรงอยูรวมกันอยางเปนเหตุปจจัย<br />
กลไกความรวมมือ (Cooperation) จึงเปนสิ่งที่จำเปน ทั้งนี้อาจเปนความรวมมือแท<br />
(Pure Cooperation) คือความรวมมือของทุกฝายในสังคม และความรวมมือเทียม<br />
(pseudo cooperation) คือ ความรวมมือกันภายในสังคมยอยหนึ่งๆ เชน ในชุมชน<br />
หรือ องคกรธุรกิจ เพื่อการแขงขันกับอีกสังคมยอยๆ อื่นๆ ภายใตเปาหมายที่สำคัญ<br />
คือ คุณภาพชีวิตที่ดีรวมกัน ดังนั้น พุทธเศรษฐศาสตรจึงมีคุณคาหลักอยูที่คุณภาพชีวิต<br />
ที่ดีรวมกัน และความรวมมือ ในขณะที่เศรษฐศาสตรกระแสหลัก คือ ผลประโยชนสวนตน<br />
และการแขงขัน<br />
ภาคผนวก<br />
99
ความเขาใจในเรื่องความสัมพันธอยางเปนเหตุปจจัยซึ่งกันและกันดังกลาว<br />
กลับเปนเรื่องที่ซับซอนและเขาใจไดยากยิ่ง อันเนื่องจากความไมรู (อวิชชา) ที่ทำให<br />
มนุษยไมสามารถมองเห็นสิ่งตางๆ ทั้งหลายตามความเปนจริง มนุษยจึงตองมีการ<br />
พัฒนาปญญา (ความรูแจงตามความเปนจริง) จิตใจ และพฤติกรรม อันเปนฐานสำคัญ<br />
ที่เกื้อกูลกันใหเกิดขึ้น พระพุทธเจาทรงมีความเชื่อวามนุษยมีศักยภาพในการพัฒนา<br />
ใหเกิดปญญา และพระองค พระอริยสาวก อุบาสก อุบาสิกา ทั้งในครั้งพุทธกาล<br />
และสืบเนื่องตอกันมา ลวนแสดงตนเปนตัวอยางใหเห็นถึงศักยภาพเชนนั้น และเพื่อให<br />
เขาถึงความหมายที่แทจริงของคำวา “มนุษย” คือ ผูมีใจสูงหรือใจประเสริฐ อยางแทจริง<br />
กระบวนการพัฒนาปญญาดังกลาวมิไดเกิดขึ้นจากระบบการศึกษาที่มีอยูในปจจุบัน<br />
แตเปนการศึกษาในระบบ “ไตรสิกขา” ซึ่งเปนหนทางแหงการดับทุกข หรืออริยมรรค<br />
มีองคแปด<br />
ทั้งนี้ การศึกษาในระบบไตรสิกขามิไดมุงเนนการปฏิบัติระดับบุคคล เทา<br />
นั้น แตครอบคลุมถึงสภาพสังคมที่เอื้อตอการศึกษาในระบบไตรสิกขาของ บุคคล<br />
ดวย ดังที่พระพรหมคุณาภรณ (ป.อ. ปยุตตโต, 2543 : 604) ไดกลาววา “สาระของ<br />
ไตรสิกขา แสดงตัวออกมาไมเฉพาะการปฏิบัติระดับบุคคลของบุคคลเทานั้น แตสองถึง<br />
ภารกิจที่มนุษยจะตองจัดทำในระดับชุมชนและสังคมดวย กลาวคือ การจัดวาง ระบบแบบ<br />
แผน จัดตั้งสถาบัน และกิจการตางๆ จัดแจงกิจกรรมและวิธีการตางๆ เพื่อใหสาระของ<br />
ไตรสิกขาเปนไปในหมูมนุษยหรือใหมนุษยดำรงอยูในสาระไตรสิกขา”<br />
โดยมีรายละเอียดการพัฒนาสามดาน ทั้งในระดับบุคคลและสังคม คือ<br />
ก. ศีล คือ ความเปนอยูที่ถูกตองทางกาย วาจา อันเกิดจากเจตนาที่อยูใน<br />
จิตใจของแตละบุคคลเปนหลัก และสังคมอันหมายถึงกฎระเบียบ<br />
กฎหมายของสังคมที่ปองกันมิใหมนุษยดำเนินชีวิตอยางไมเบียดเบียน<br />
กัน และสงเสริมใหเกิดการทำความดีในสังคม ประกอบดวย<br />
1) เจรจาชอบ (สัมมาวาจา) ไดแก การเวนจากการพูดเท็จ สอเสียด<br />
และคำหยาบ<br />
100 ภาคผนวก
2) กระทำชอบ (สัมมากัมมันตะ) ไดแก การเวนจากการทำลายชีวิต<br />
ผูอื่น การเอาของที่เขามิไดให และการประพฤติผิดในกาม<br />
3) เลี้ยงชีพชอบ (สัมมาอาชีวะ) การมีอาชีพที่ดีงามไมเบียดเบียน<br />
สังคมและสิ่งแวดลอม<br />
ข. สมาธิ คือ ความมีจิตใจที่อบรมดี มีสมรรถภาพพรอมที่จะไดรับความสุข<br />
ตามธรรมชาติของบุคคล และสังคมอันครอบคลุมถึงสภาพแวดลอม<br />
ทางกายภาพทั้งในชุมชนที่อาศัย สถานที่พักผอนและในที่ทำงาน<br />
เพื่อใหเกิดบรรยากาศจูงใจใหมนุษยคิดในสิ่งดีงาม มีความเมตตา<br />
ปราณีตอกัน ประกอบดวย<br />
4) เพียรชอบ (สัมมาวายามะ) ไดแก ความเพียรทางใจ ความบากบั่น<br />
คือ ปธาน 4 คือ เพียรปองกันอกุศลที่ยังไมเกิด เพียรละอกุศล<br />
ที่เกิดขึ้นแลว เพียรสรางกุศลที่ยังไมเกิด และ เพียรสงเสริมกุศล<br />
ที่เกิดขึ้นแลว<br />
5) ระลึกชอบ (สัมมาสติ) ความไมเผลอ ไมเลิ่นเลอ ระมัดระวัง และ<br />
ตื่นตัวในหนาที่ เพื่อใหการดำเนินชีวิตมีสติกำกับอยูในทุกกาวยาง<br />
6) ตั้งมั่นชอบ (สัมมาสมาธิ) ความมั่นคงของจิต หรือ การที่จิต<br />
กำหนดแนวแนอยูกับสิ่งหนึ่งสิ่งใดที่เปนคุณงามความดี หรือ<br />
การกระทำความดี<br />
ค. ปญญา คือ ความรอบรูในสิ่งที่ควรรูตามภาพความเปนจริงตามธรรมชาติ<br />
และรูวิธีในการพัฒนาอยางเพียงพอ และสำหรับมนุษยแตละบุคคล และ<br />
สังคมอันรวมถึง ระบบการศึกษาที่เนนคุณธรรมและการสรางระบบคิด<br />
ตลอดจนระบบการศึกษาที่เนนการฝกในระบบไตรสิกขา ประกอบดวย<br />
7) เห็นชอบ (สัมมาทิฏฐิ) ความเห็น ทฤษฎี ความเชื่อ รวมถึงคานิยม<br />
และอุดมการณที่ถูกตอง คือ ความเห็นถึงกฎไตรลักษณ<br />
การเกิดขึ้นตั้งอยู และดับไปของสรรพสิ่ง<br />
8) ดำริชอบ (สัมมาสังกัปปะ) ความดำรินึกคิดที่ไมดำเนินไปตาม<br />
แรงผลักของความชอบหรือไมชอบ หรือเกิดจากความเห็นผิด<br />
(มิจฉาทิฏฐิ) หรือความดำรินึกคิดที่ไมเอนเอียง<br />
101<br />
ภาคผนวก
กระบวนการดังกลาวมิไดเปนเพียงการทำความเขาใจทางทฤษฎีเทานั้น (ปริยัติ)<br />
แตเนนการฝกปฏิบัติตามแนวคิดทฤษฎี (ปฏิบัติ) และการไดรับผลจริง ตามแนวคิด<br />
ทฤษฎี (ปฏิเวธ) เพื่อกอใหเกิดศรัทธา คือความมั่นใจในการปฏิบัติใน ครั้งตอๆ ไป ทั้ง<br />
นี้ในการฝกฝน ศีล สมาธิ ปญญา นั้นมิไดแยกจากกัน หากมี ความสัมพันธเชื่อมโยงกัน<br />
เปนระบบตามกฎ อิทัปปจจยตาเชนเดียวกัน โดยมีปญญา เปนแกนกลางในการกำกับ<br />
จึงมีการเรียกการพัฒนาในระบบไตรสิกขา วาเปน กระบวนการพัฒนาปญญา<br />
ในเศรษฐศาสตรกระแสหลัก อาจพิจารณาวา “ทุนมนุษย” (Human Capital)<br />
มีความหมายใกลเคียงกับปญญา แตแทจริงแลวมีความแตกตางกันมาก เนื่องจาก มนุษย<br />
ในเศรษฐศาสตรกระแสหลักเปนเพียงทุนหรือปจจัยในการผลิตที่สำคัญเทานั้น ในขณะที่<br />
ปญญาในพุทธเศรษฐศาสตรกลับเปนศักยภาพที่มนุษยควรพัฒนาเพื่อใหเขาใจสรรพสิ่ง<br />
ตามความเปนจริง ดังนั้นปญญาจึงไมไดเปนเพียงปจจัยหลักในการผลิตเทานั้น แตนำมา<br />
ควบคุมการบริโภค และชวยในการแลกเปลี่ยนสินคาและบริการอยางมี การุณยธรรมมาก<br />
ยิ่งขึ้น มิไดเอาราคา หรือกำไรเปนตัวตั้งอีกตอไป ทำใหปญญา เปนหัวใจหลักใน<br />
พุทธเศรษฐศาสตร<br />
และเมื่อมีปญญากำกับในวิถีการดำเนินชีวิตทั้งในวิถีชีวิตประจำวัน และ ในการ<br />
ทำงาน ทำใหเกิดการจัดสรรทรัพยากรอยางเหมาะสมซึ่งเปนทางสายกลาง (Middle<br />
Way) ใหเกิดขึ้น เพื่อบรรลุเปาหมายของคุณภาพชีวิตรวมกัน และเขาใจถึง ความหมาย<br />
ของความสุขที่แทจริง วามิไดเกิดจากการบริโภคสินคาหรือบริการ หรือการไดรับสิ่ง<br />
ตาง ๆ เทานั้น ซึ่งเปนความสุขที่ตองอิงอาศัยสิ่งภายนอก (สามิสสุข) แตเปนความสุขอันเกิด<br />
จากการไดทำสิ่งดีงาม หรือการเสียสละทรัพย สิ่งของของตน ซึ่งเปนความสุขที่ไมตอง<br />
อิงอาศัยสิ่งตางๆ ภายนอก (นิรามิสสุข) จากความเขาใจ ชัดเจนทำใหเห็นคุณคาและรวม<br />
กันทำสิ่งดีงามตาง ๆ และชวยเหลือบุคคลอื่นที่เดือดรอน มากกวาเพื่อใหเกิดศานติสุข<br />
ขึ้นในสังคมไดอยางแทจริง<br />
102 ภาคผนวก
จิตอาสาพนักงานคืออะไร<br />
“จิตอาสา (Spiritual Volunteer)” หรือ การใหและอาสาชวยเหลือเกื้อกูลกัน<br />
ระหวางกัน ของคนในสังคม เปนกิจกรรมที่ดำรงอยูมาชานานคูกับสังคมมนุษยตั้งแต<br />
ครั้งอดีต เพื่อชวยทำใหมนุษยสามารถดำรงชีวิตอยูไดในทามกลางความขาดแคลน<br />
อาหาร และสิ่งของเครื่องใช ฯลฯ ทั้งในภาวะปกติและเมื ่อเกิดภัยพิบัติทางธรรมชาติ<br />
ในปจจุบัน เมื่อความเจริญทางเทคโนโลยี และความพรอมในสิ่งอำนวย ความ<br />
สะดวกจากสาธารณูปโภคที่ภาครัฐจัดสรรใหเพิ่มมากขึ้น จนเกิดความมั่นคง ปลอดภัย<br />
ในชีวิต ทำใหมนุษยในสังคมหลายแหงอาจหลงลืมความสำคัญของมิติ ทางสังคมในดาน<br />
นี้ไป เชน คนในสังคมเมืองหลวง อาจไมรูจักเพื่อนบานที่อยูตรงขาม กันเลย หากมีเหตุ<br />
รายเกิดขึ้นในบาน บุคคลแรกที่เขาขอความชวยเหลือก็อาจเปนยาม รักษาความปลอดภัย<br />
ตำรวจ หรือเพื่อนสนิทที่อยูหางไกล แทนที่จะเปนเพื่อนบาน ที่อยูใกลเคียง เปนตน ทั้ง<br />
นี้มิไดมีความหมายวาความเจริญทางเทคโนโลยีจะมีแตดานลบ แตผลกระทบทางลบควร<br />
เปนสิ่งที่ตองคำนึงถึง<br />
กอปรกับการพัฒนาที่เนนการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจเปนสำคัญ โดยมีภาค<br />
เอกชนเปนจักรกลในการขับเคลื่อนเพื่อบรรลุเปาหมายประโยชนสวนตน เปนสำคัญ ใน<br />
ขณะที่กลไกตลาดและภาครัฐเขาไปควบคุมและแทรกแซงนั้นลมเหลว ดังที่กลาวมาแลว<br />
ความเจริญทางเทคโนโลยีหรือวัตถุและทางเศรษฐกิจจึงมิไดทำให สังคมบรรลุสวัสดิการ<br />
สูงสุดแตอยางใด แตกลับนำมาซึ่งความแตกตางเรื่องรายได ระหวางคนรวยและคนจน<br />
ความเครียดของผูคนในสังคม และความเสื่อมโทรมของ ธรรมชาติและสิ่งแวดลอมทั้งใน<br />
ประเทศที่พัฒนาแลว และในประเทศที่กำลังพัฒนา ที่มีระดับความรุนแรงของปญหา<br />
มากกวา กอใหเกิดกระแสความสนใจตอแนวทาง การพัฒนามุงสูความยั่งยืน ในระยะยาว<br />
มากกวาความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ ในระยะสั้น โดยเนนการพัฒนาที่คำนึงถึงมิติทาง<br />
สังคม และธรรมชาติสิ่งแวดลอมมากยิ่งขึ้น<br />
ภาคผนวก<br />
103
เมื่อมีงานวิจัยจำนวนมากคนพบวา ประเทศที่พัฒนาแลวหลายประเทศ เผชิญ<br />
ปญหาดังกลาวในระดับที่แตกตางกัน หรือดำรงอยูไดแมในภาวะเศรษฐกิจที่ตกต่ำ<br />
อันเนื่องมีทุนสังคมอยูในระดับสูง เชน ในประเทศอิตาลีตอนบน และประเทศญี่ปุน เปนตน<br />
ทุนสังคมคือ ความสัมพันธของคนในสังคมที่มีความไววางใจและรวมมือ ชวย<br />
เหลือกันเกื้อกูลกัน เมื่อนำมาใชเปนปจจัยในการผลิตหรือในวิถีชีวิตปกติ เปนการ ลดตน<br />
ทุนธุรกรรมในการแลกเปลี่ยน ทำใหผูขายและผูซื้อเกิดความเชื่อถือไววางใจกัน จึงไม<br />
จำเปนตองมีคาใชจายในการหาขอมูล หรือการปองกันการละเมิดสัญญาของอีกฝาย เปน<br />
ตน และเมื่อเกิดภาวะไมปกติ เชน ภาวะภัยพิบัติทางธรรมชาติ ความชวยเหลือ รวมมือ<br />
กันของคนในสังคม เปนการชวยแกปญหาใหสังคมผานวิกฤติการณดังกลาว สามารถ<br />
กลับสูการดำเนินชีวิตไดอยางปกติไดอยางรวดเร็ว ดังเชน กรณีการสราง เมืองใหมดวย<br />
ความรวมมือรวมใจของคนในชุมชนหลังจากเกิดแผนดินไหวครั้งใหญ ที่สุดของประเทศ<br />
(จนถึงปจจุบัน) ที่เมืองโกเบ ประเทศญี่ปุน เมื่อป พ.ศ. 2542 เปนตน<br />
กระแสการเรียกรองใหเกิดกิจกรรมการชวยเหลือเกื้อกูลกันในสังคมเกิดขึ้น ใน<br />
รูปแบบตางๆ ทั้งทางดานมาตรการการนำเงินบริจาคมาลดหยอนทางภาษี การยกยอง<br />
เชิดชูบุคคล องคกร หรือชุมชน ตลอดจนการรณรงคสรางกระแสการอาสาสมัคร จาก<br />
องคกรระดับโลก คือ องคกรสหประชาชาติเพื่อจิตอาสา (United Nation Volunteers)<br />
หรือระดับประเทศ และภาคองคกรสาธารณประโยชนตาง ๆ อาจอยูในรูปแบบภาคีความ<br />
รวมมือกับองคกรสาธารณประโยชนที่มีอยูแลว เชน สภากาชาด หรือ มูลนิธิตางๆ ฯลฯ<br />
ในสังคมไทยนั้น กิจกรรมการใหและอาสาชวยเหลือเกื้อกูลกันดำรงอยูใน<br />
วิถีชีวิต เชน การทำบุญตักบาตร การบริจาคและชวยเหลือคนที่ออนแอ หรือดอยโอกาส<br />
กวา เปนตน ภาษาไทยจึงมีคำวา “น้ำใจ” หรือ “เอาใจใส” เปนพฤติกรรมแสดงออก อยาง<br />
เดนชัดในวัฒนธรรมไทย ที่สำคัญกิจกรรมการใหและการชวยเหลือเกื้อกูลกัน<br />
ดังกลาวมิไดเปนแตเพียงการกระทำที่แสดงออกภายนอกเทานั้น แตเปนการกระทำที่<br />
สะทอนความรูสึกที่มาจากจิตใจภายในที่อยากชวยเหลือ คำในสังคมไทย จึงมีคำวา “ใจ”<br />
อยูดวยทุกครั้ง<br />
104 ภาคผนวก
ดังนั้นจึงขอใชคำวา “จิตอาสา” แทนคำวา “อาสาสมัคร” ซึ่งมาจากภาษา<br />
อังกฤษวา “Volunteer” เพื่อชี้ใหเห็นถึงจิตใจที่ดีงามที่อยากชวยเหลือ และพรอม<br />
แสดงออกหากมีความพรอมทางดานเงื่อนไขและเหตุปจจัยตางๆ ระดับการแสดง<br />
ออกอาจมีความแตกตางกัน เชน หากเปนสังคมชนบทก็ปรากฏใหเห็นอยูอยางชัดเจน<br />
ในขณะที่เปนสังคมเมือง เชน ในกรุงเทพฯ ที่มีการจราจรติดขัด การทำงานที่มีความ<br />
เรงดวน จึงทำใหจิตอาสาไมปรากฏใหเห็นเดนชัดนัก<br />
เมื่อรวมคำวา “จิตอาสา” (Volunteer) กับ “พนักงาน” (Employee) เปน<br />
“จิตอาสาพนักงาน” (Employee Volunteer) จึงหมายถึง จิตใจที่ดีงามที่อยากชวยเหลือ<br />
ทางดานเงินทอง ทรัพยสิน เวลา หรือความรูความชำนาญ พรอมแสดงออกหากมี<br />
โอกาสของพนักงานในองคกรธุรกิจเอกชน ภายใตการสนับสนุนขององคกร<br />
แมยังไมมีการศึกษาถึงจุดเริ่มตนของโครงการจิตอาสาพนักงาน (Employee<br />
Volunteer Program: EVP) แตก็พอทราบวากิจกรรมเหลานี้เกิดขึ้นอยางไมเปนทางการ<br />
มาเปนเวลานาน ภายใตความสัมพันธที่ดีชวยเหลือเกื้อกูลกันระหวางธุรกิจเอกชน และ<br />
สังคมทั้งในระดับชุมชนที่ธุรกิจนั้นตั้งอยูจนถึงระดับประเทศ อีกทั้งยังไมมี งานวิจัยที่ชี้<br />
ใหเห็นวาความสำเร็จจนเปนผูนำในแวดวงธุรกิจขององคกรธุรกิจตางๆ มีความสัมพันธ<br />
กับความชวยเหลือเกื้อกูลตอสังคมหรือไม<br />
แตงานวิจัยของ Collins และ Porras ใน Built to Last ชี้ใหเห็นวาลักษณะ<br />
สำคัญอยางหนึ่งของกิจการที่ประสบความสำเร็จอยางเปนเวลานาน คือ การมิได<br />
มุงเนนการทำธุรกิจเพื่อผลกำไรเปนที่ตั้ง แตไดเชื่อมโยงใหองคกรธุรกิจสัมพันธกับ<br />
สังคมโดยรอบ นำมาเปนคุณคาหลัก (Core Value) และอุดมการณ (Ideology) ที่สำคัญ<br />
ในการดำเนินธุรกิจ มีการวางแผนกลยุทธสูการปฏิบัติเพื่อใหการดำเนินธุรกิจ<br />
บรรลุคุณคาหลักดังกลาวอยางตอเนื่อง มิไดเปนเพียงการโฆษณาชวนเชื่อ หรือการ<br />
สรางภาพลักษณองคกร (Corporate Image) ชั่วครั้งชั่วคราวแตอยางใด<br />
ภาคผนวก<br />
105
หลังจากที่สังคมไดเผชิญกับปญหาผลกระทบทางสิ่งแวดลอมและสังคม<br />
และการลมละลายของบริษัทใหญในตลาดหลักทรัพยในประเทศสหรัฐอเมริกา หลายแหง<br />
เชน Enron หรือ World Com เปนตน อีกทั้งการเกิดวิกฤติการณเครื่องบินชนตึก<br />
เวิรลด เทรด เมื่อวันที่11 กันยายน พ.ศ. 2543 ลวนสะทอนสภาพความสับสน (Chaos) ไมเปน<br />
ปกติของสังคมโลก กระแสการเรียกรองใหทุกฝายคำนึงประโยชนของสังคมจึงเกิด<br />
มีมากยิ่งขึ้น สวนของธุรกิจเอกชน คือ การเรียกรองใหมีการดำเนินการที่คำนึงถึง<br />
ความรับผิดชอบตอสังคม (Corporate Social Responsibility) มากยิ่งขึ้น<br />
ในขณะที่ธุรกิจตางๆ ก็เริ่มมาทำความเขาใจถึงการดำเนินการดังกลาว พรอมๆ<br />
ไปกับความพยายามในการทำกิจกรรมตาง ๆ เพิ่มเติม (Add-on activity) จากการ<br />
ดำเนินธุรกิจปกติ กิจกรรมการบริจาคเงินและสิ่งของ หรือการเสียสละเวลาชวยเหลือ<br />
สังคมโดยการอาสาสมัครของพนักงานในองคกรธุรกิจ ที่เรียกวา “จิตอาสาพนักงาน”<br />
จึงไดรับความนิยมเพิ่มมากขึ้น<br />
106 ภาคผนวก
ในตางประเทศมีตัวอยางโครงการจัดกิจกรรมที่มีลักษณะหลากหลาย เชน<br />
การบริจาคประจำปของบริษัท (Charity of the Company) การพาพนักงาน<br />
ไปบริจาคสิ่งของและชวยเหลือสังคมในชวงเวลา 1 วัน (Team Challenges or One<br />
Day-Off Events or Done-in-a Day Projects) การไปชวยเหลือชุมชนในประเด็น<br />
ที่ตองการในระยะเวลาสั้น (Development Assignments) หรือการใหบริการโดยไมคิด<br />
คาใชจายหรือใหสวนลด (Pro Bono) เปนตน<br />
ประโยชนของการทำโครงการจิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ มิไดจำกัด<br />
เฉพาะการสรางกิจกรรมที่ดีตอสังคมเทานั้น ยังครอบคลุมถึงการพัฒนาทรัพยากร-<br />
มนุษย ดานทักษะความเปนผูนำ ความสัมพันธระหวางบุคคล และการสื่อสาร ตลอดจน<br />
ความภาคภูมิใจในองคกรธุรกิจ และเกิดความจงรักภักดีตอองคกร (Loyalty)<br />
แมวายังไมมีการวิจัยที่ศึกษาในเรื่องประโยชนที่เกิดขึ้นอยางชัดเจน แตคงยาก<br />
ตอการปฏิเสธถึงประโยชนดังกลาว อันเปนผลพลอยไดสำคัญที่เกิดขึ้นในหมูพนักงาน<br />
ทั้งที่รวมโครงการโดยตรงและโดยออม การนำแนวคิดพุทธเศรษฐศาสตรมาวิเคราะห<br />
โครงการเกี่ยวกับจิตอาสาพนักงานขององคกรธุรกิจ ในประเด็นการดำเนินกิจกรรม<br />
ที่นำสูการพัฒนาปญญาในระบบไตรสิกขา อันเปนหัวใจหลักในพุทธศาสนา วาเปนไป<br />
ไดอยางไร โดยเนนการวิเคราะหการดำเนินการในระดับสังคมหรือการปฏิบัติขององคกร<br />
ธุรกิจเทานั้น ยังมิไดกลาวถึงการปฏิบัติของพนักงานแตละบุคคล<br />
แมวาองคกรธุรกิจตางๆ ในกรณีศึกษาไมไดนำหลักหรือแนวทางของ<br />
พุทธศาสนาเขามารวมคิดในการจัดกิจกรรมแตอยางใด แตเมื่อพูดถึงหลักการทาง<br />
พุทธศาสนา พนักงานในองคกรธุรกิจในกรณีศึกษาหลายทานก็มีความเห็นวา มีความ<br />
สอดคลองกันอยูจริง<br />
ดังนั้น เมื่อนำหลักการไตรสิกขา เขามารวมวิเคราะห อาจชวยทำใหเขาใจ<br />
กระบวนการทำกิจกรรมดังกลาวใหชัดเจนมากยิ่งขึ้น และสามารถนำสูการพัฒนา<br />
กิจกรรมที่มุงสูการพัฒนาปญญาของมนุษยอยางแทจริง ทั้งภายในองคกรธุรกิจ<br />
107<br />
ภาคผนวก
รวมถึงการนำเสนอนโยบายในการสนับสนุน เพื่อใหการพัฒนาปญญาในมนุษยไดเกิดขึ้น<br />
และนำปญญาดังกลาวไปใชในการผลิต บริโภค และแลกเปลี่ยนแบงปนกันใหเกิด<br />
คุณภาพชีวิตที่ดีทั้งตอตนเอง องคกรธุรกิจ สังคม และธรรมชาติสิ่งแวดลอม เปนศานติสุข<br />
รวมกันของสังคมอยางแทจริง<br />
องคกรธุรกิจในกรณีศึกษานี้ประกอบดวย องคกรธุรกิจ 4 แหง คือ 1) บริษัท<br />
เนสทเล(ไทย) จำกัด ( ) 2) บริษัทฯ ในกลุมสมบูรณ (สมบูรณ) 3) บริษัท เมอรค<br />
จำกัด (Merck) 4) ไพรซวอเตอรเฮาสคูเปอรส (PwC) จำกัด ประเทศไทย ซึ่งมีการจัด<br />
โครงการจิตอาสาพนักงานในลักษณะแตกตางกัน คือ<br />
จิตอาสาพนักงาน : จากความใสใจของบุคคลสูนโยบาย<br />
บริษัท เนสทเล(ไทย) จำกัด ( ) ไดดำเนินธุรกิจภายใตแนวทางการผลิต<br />
ผลิตภัณฑที่หลากหลายกอใหเกิดโภชนาการและมีสุขภาพที่ดี และนำสูชีวิตความเปนอยู<br />
ที่ดี และสรางความสัมพันธที่ดีกับชุมชนและผูเกี่ยวของทุกฝายมาตลอดนับตั้งแต เริ่มตั้ง<br />
บริษัท<br />
จิตอาสาพนักงานใน สวนสำนักงานใหญและการตลาด ไดเริ่มมาเปน<br />
เวลาสองป จากพนักงานกลุมหนึ่งซึ่งมีความสนใจในกิจกรรมจิตอาสาอยูแลว ไดใช<br />
เวลาวางในวันหยุดไปทำบุญหรือบริจาคตามสถานเลี้ยงเด็กหรือบานพักคนชรา ฯลฯ<br />
กันอยูเนืองๆ รวมกันจัดทำโครงการขึ้น ภายใตการริเริ่มและสนับสนุนงบประมาณ<br />
จากบริษัทและคำปรึกษาจากผูบริหารระดับสูงทานหนึ่ง (ที่เปนคนไทย) ซึ่งมองเห็นมิติ<br />
ทางสังคมที่อาจขาดหายไปในหมูพนักงานที่อยูในองคกรที่มีความมั่นคง ผลตอบแทน<br />
และสวัสดิการคอนขางดีเมื่อเทียบกับภายนอก จึงตองการเปดโอกาสใหพนักงาน<br />
ไดเขาไปสัมผัสกับสังคมภายนอก โดยเฉพาะชนบท ผานโครงการจิตอาสาพนักงาน<br />
นอกเวลาทำงาน<br />
108 ภาคผนวก
โครงการจิตอาสาพนักงานประมาณ 3 โครงการที่ผานมา เปนการใหพนักงาน<br />
เขาไปชวยเหลือชุมชนในประเด็นที่ตองการในระยะเวลาสั้น (Development<br />
Assignments) ภายใตแนวคิดการชวยเหลือที่ยั่งยืน ทำใหกลุมสนใจทำกิจกรรมกับ<br />
องคกรที่ไมแสวงหาผลกำไรที่มีผลงานมาเปนระยะเวลานาน นับตั้งแตโครงการปลูกปา<br />
เพื่อเปนแหลงรายไดถาวรใหกับมูลนิธิดวงประทีป<br />
ตั้งแตเริ่มปลูก การติดตามและดูแลในเวลาตอมา<br />
โครงการปลูกปาชายเลนเพื่อการอนุรักษรวมกับ<br />
สมาคมพัฒนา ประชากรและชุมชน<br />
ผลที่เกิดขึ้นมิไดจำกัดเฉพาะในพนักงานที่<br />
เขารวมที่มีความสุขใจที่ไดทำ ประทับใจในตัวกิจกรรม<br />
และชุมชน ตลอดจนความรูสึกที่ดีที่มีตอเพื่อนพนักงานและบริษัท อีกทั้งยังตองการ<br />
เขารวมโครงการในลักษณะนี้อีกถาไมติดเงื่อนไขในอนาคต การสื่อสารภายในองคกร<br />
ดวยเครื่องมือสื่อสารที่ทันสมัย นับตั้งแตเริ่มจนเมื่อโครงการแลวเสร็จ นับเปนการแบงปน<br />
ประสบการณนี้สูพนักงาน เสียงตอบรับจากเพื่อนพนักงานในเรื่องขอมูล ขอแนะนำตางๆ<br />
ที่ลวนเปนประโยชน และการแสดงความเสียดายที่พลาดโอกาสไมไดเขารวม ลวนแสดง<br />
ใหเห็นถึงความสนใจในโครงการที่เพิ่มขึ้นตามลำดับ<br />
หลังจากการสนับสนุนใหเกิดกิจกรรมในลักษณะโครงการเปนครั้งคราว<br />
ทำใหเกิดการเรียนรูและความเขาใจที่เพิ่มมากขึ้น จึงไดมีการกำหนดมอบหมาย<br />
บทบาทหนาที่นี้ใหกับผูบริหารที่ดูแล Corporate Affairs ในปจจุบัน ภายใต<br />
การสนับสนุนของพนักงานที่อาสาเขามาชวยจัดเตรียมโครงการแบบเปนครั้งคราว<br />
ทิศทางในการพัฒนาโครงการในอนาคต จึงเนนการสรางจิตสำนึกของพนักงาน<br />
ที่ตระหนักถึงชีวิตของคนในสังคมอื่นที่ยังมีความขาดแคลน ในขณะที่เขาอยูในสังคม<br />
(องคกรธุรกิจ) ที่ดี มีชีวิตที่ดี เพื่อใหเกิดความภูมิใจ และหาโอกาสที่จะชวยเหลือ<br />
เทาที่ตนเองมีความสามารถ<br />
ภาคผนวก<br />
109
แมวาทีมงานสนับสนุนมาจากพนักงานในลักษณะชั่วครั้งชั่วคราว แตผูบริหาร<br />
ก็คาดหวังถึงชมรมจิตอาสา ที่คงเกิดขึ้นในไมชา เชนเดียวกับชมรมกีฬา<br />
และสันทนาการอื่น ๆ ที่มีอยูแลวในบริษัท เพื่อเปนแกนกลางในการรวมจัดทำ<br />
โครงการเพื่อรวมพลังจิตอาสาขึ้นในบริษัทอยางตอเนื่องและถาวรตอไป<br />
เมื่อนำหลักไตรสิกขาเขามาพิจารณา ในดานศีลนั้น ในการดำเนินธุรกิจ<br />
ขององคกรมีความสอดคลองกับสัมมาอาชีวะ คือสรางผลิตภัณฑที่เปนประโยชน<br />
ทางโภชนาการ และการเคารพวัฒนธรรมทองถิ่นและชวยเหลือชุมชนรอบขาง<br />
การริเริ่มโครงการจิตอาสาพนักงาน จึงเปดโอกาสใหพนักงานกระทำความดี แมยัง<br />
ไมมีการผลักดันสูนโยบายบริษัทเพื่อเปดโอกาสใหพนักงานทั้งองคกรทำความดีรวมกัน<br />
ในวันทำงานก็ตาม การที่ผูบริหารที่สนับสนุนและผูรับผิดชอบโครงการมีความชัดเจน<br />
ในการจัดทำโครงการที่ตองการเห็นพนักงานในองคกรมีจิตสำนึกที่คำนึงถึงสังคม<br />
ที่เดือดรอนมากกวา และพยายามสนับสนุนใหเกิดกิจกรรมดังกลาว จึงเปนการสราง<br />
สภาพแวดลอมที่ทำใหเกิดภาวะจิตที่มีความแนวแน ในเรื่องความเมตตา กรุณา อันเกิด<br />
จากการคิดถึงคนอื่นและอยากชวยเหลือ เมื่อรวมกับ<br />
บรรยากาศสภาพแวดลอมในที่ทำงานที่กอใหเกิด<br />
ความสบายใจ เปนการเอื้อตอการพัฒนาดานสมาธิ<br />
ในระบบไตรสิกขาใหเกิดขึ้นในองคกร<br />
110 ภาคผนวก<br />
การที่องคกร มีผูบริหารที่เขาใจและ<br />
สนับสนุนกิจกรรม ถือไดวาเปนกัลยาณมิตรใหกับองคกร<br />
อันเปนปจจัยภายนอกที่สำคัญตอการเกิดความเห็น<br />
ถูกตอง (สัมมาทิฏฐิ) เรื่องการดำรงอยูของมนุษย<br />
(พนักงาน) ที่เชื่อมโยงสัมพันธกับสังคมภายนอกวา<br />
เขาควรมีชีวิตอยูอยางไร อันเปนฐานสำคัญในระดับหนึ่ง<br />
ของการพัฒนาดานปญญา หากมีการจัดกิจกรรมพูดคุย<br />
แลกเปลี่ยนที่เปดกวางหลังจากการทำโครงการรวมกัน<br />
ก็จะเปนเครื่องมือสำคัญที่กอใหเกิดโยนิโสมนสิการ คือ
การคิดที่สืบคนถึงตนเคา เพื่อใหเกิดความเขาใจที่แทจริงในประโยชน และลักษณะ<br />
ความสุขจากการเขารวมกิจกรรม เมื่อรวมกับการจัดโครงการกิจกรรมอยางตอเนื่อง<br />
จนเปนแผนงานประจำปขององคกรในอนาคต ก็จะชวยใหโครงการจิตอาสาพนักงาน<br />
เปนกระบวนการที่พัฒนาปญญาเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดี ทั้งในหมูพนักงาน<br />
ผูบริโภค และสังคมภายนอก โดยเฉพาะอยางยิ่งนำสูการเปลี่ยนแปลงในวิถีชีวิตของ<br />
พนักงานทั้งในที่ทำงานและที่บาน<br />
จิตอาสาพนักงานบริษัทฯ ในกลุมสมบูรณ<br />
จากอาสาสมัครในองคกรสูชมรม Somboon Group อาสาฯ<br />
จากจุดกำเนิดธุรกิจตัวแทนจำหนายชิ้นสวนยานยนตโดยนายหาง สมบูรณ<br />
กิติพาณิชย เมื่อเจ็ดสิบปที่ผานมา กาวสูอุตสาหกรรมผลิตชิ้นสวนยานยนตชั้นนำ<br />
และนำบริษัทจดทะเบียนตลาดหลักทรัพยเมื่อป พ.ศ.2547 ยอมแสดงใหเห็น<br />
ความเจริญกาวหนาอยางตอเนื่องของบริษัทฯ ในกลุมสมบูรณ (สมบูรณ)<br />
แมธุรกิจประกอบดวยโรงงานผลิตที่เนนแรงงานของทรัพยากรมนุษย<br />
เปนหลัก (Labour Intensive) แตสมบูรณกรุปยังคงใหความสำคัญในเรื่องการบริหาร<br />
ทรัพยากรบุคคลที่เนนการพัฒนาและสรางความสัมพันธที่ดีระหวางพนักงานดวยกันเอง<br />
และผูบริหาร จึงเกิดแนวคิดของการตั้งชมรมนักประชาสัมพันธอาสาขึ้นในโรงงาน<br />
เมื่อสิบกวาปกอน โดยคณะกรรมการชมรมมาจากตัวแทนพนักงานภายในโรงงานตางๆ<br />
ในกลุมของบริษัทฯ ที่อาสาสมัครมาทำหนาที่สื่อสารขาวสารของบริษัทใหกับ<br />
เพื่อนพนักงานดวยกันไดรับทราบ โดยแตละคนเสียสละเวลาพักเดือนละ 2 ครั้ง<br />
รวมประชุมเพื่อรับขาวสาร พรอมรับประทานอาหารกลางวันรวมกัน นอกจากนี้กรรมการ<br />
แตละคนยังไดรับการอบรมทักษะการสื่อสารในที่ชุมชน และการเปนผูนำเพื่อทำใหเกิด<br />
ความสามารถในการสื่อสารสูพนักงานใหดีมากยิ่งขึ้น โดยมีผูจัดการดานประชาสัมพันธ<br />
(ซึ่งอยูในทีมผูบริหารขององคกรและเปนบุตรสาวของผูกอตั้ง) เปนเสมือนกัปตันทีม<br />
ที่คอยดูแลชมรมอาสาสมัครใหพัฒนาอยางตอเนื่อง<br />
ภาคผนวก<br />
111
จากการสื่อสารภายในหมูพนักงาน และรวมจัดโครงการจิตอาสาพนักงาน<br />
เพื่อเปนสวัสดิการใหกับพนักงานดวยกันเอง เชน จัดทำสนามฟุตบอล หรือ<br />
จัดพื้นที่สีเขียวในโรงงาน ใหเปนแหลงเรียนรูการทำเกษตรทฤษฎีใหมและเปนสถานที่<br />
พักผอนหยอนใจใหกับพนักงาน และจัดกิจกรรมใหกับลูกๆ ของพนักงานดวยกัน<br />
ในชวงปดภาคการศึกษา เปนตน สูการสื่อสารกับสังคมภายนอก นับตั้งแตการอาสา<br />
ชวยบริษัทประชาสัมพันธในงานตางๆ ไปถึงการจัดกิจกรรมทำความดีสูสังคมภายนอก<br />
ไดแก การพาพนักงานไปบริจาคสิ่งของและอาสาสมัครดูแลผูดอยโอกาสในชวงเวลา 1<br />
วัน (Done-in-a Day Projects) เชน โครงการเยี่ยมบานพักคนชราในจังหวัดสมุทรปราการ<br />
ซึ่งนอกจากจะบริจาคสิ่งของ แลวพนักงานยังไดรวมสันทนาการกับคนชรา และรวม<br />
ทำความสะอาดอาคารสถานที่<br />
112 ภาคผนวก
จากกิจกรรมภายใน 1 วัน ในบริเวณที่โรงงานตั้งอยู ขยายสูการจัดกิจกรรม<br />
ที่ใชเวลามากขึ้น ในสถานที่ที่หางไกลจากที่ตั้งของบริษัท เปนลักษณะโครงการที่ให<br />
พนักงานเขาไปชวยเหลือชุมชนในประเด็นที่ชุมชนตองการในระยะเวลาสั้น (Development<br />
Assignments) เชน โครงการชวยเหลือคนชราที่ถูกทอดทิ้ง ที่จังหวัดชลบุรี<br />
แมเปนความตองการของบุคคลไมใชชุมชน แตก็เปนบุคคลที่ดอยโอกาส และพยายาม<br />
เชื่อมโยงการจัดกิจกรรมเขากับชุมชนที่คนชราผูนั้นอยูอาศัย โดยหวังใหเกิด<br />
ความรวมมือกันระหวางจิตอาสาพนักงานกับของคนในชุมชนนั้นๆ แมยังไมประสบผล<br />
ในโครงการนี้ แตความชัดเจนในเรื่องนี้ กอใหเกิดโจทยที่ทาทายตอการจัดทำโครงการ<br />
ในเวลาตอมา คือการพิจารณาเลือกกลุมผูรับผลประโยชนจะไมพิจารณาคัดเลือก<br />
เฉพาะชุมชนที่ตองการความชวยเหลือเทานั้น แตเนนใหเกิดการความรวมมือ<br />
ระหวางคนในชุมชนดวย จึงเห็นภาพโครงการ การเขาชวยพัฒนาโรงเรียนแหงหนึ่ง<br />
ในจังหวัดกำแพงเพชร ที่มิไดมีแตเฉพาะพนักงานจากสมบูรณกรุปเทานั้น แตยังมีสมาชิก<br />
ของโรงเรียนทั้งครูและนักเรียน และชุมชน ตลอดจน บุคลากรจากบริษัทผูจัดจำหนาย<br />
ผลิตภัณฑใหกับบริษัท (Supplier) และองคกรผูสนใจตางเขารวมกิจกรรมนั้นดวย<br />
ผลที่เกิดขึ้นในการทำโครงการจิตอาสาพนักงานสมบูรณกรุป มิไดเกิดอยู<br />
เฉพาะในชวงพัฒนาการโครงการอยางคอยเปนคอยไปและมีขั้นตอน จากกระบวนการ<br />
เรียนรูผานการวางแผน สำรวจพื้นที่ หาขอมูลวิชาการสนับสนุน ดำเนินการ และสรุป<br />
งานอยางตอเนื่อง ของคณะกรรมการชมรมและผูบริหารเทานั้น ประสบการณที่ได<br />
พบเห็นคนที่ลำบากกวา ความประทับใจที่ไดรับจากบุคคลหรือชุมชนที่ไปชวยเหลือ<br />
และความรูสึกสุขใจที่ไดรับ ตลอดจนความภูมิใจในองคกร จนเปนความรักในการทำงาน<br />
ดานนี้ และมองไมเห็นวาเปนภาระในการทำงาน ทั้งที่เปนเวลาพักผอนจากการทำงาน<br />
ภายในโรงงาน จนเปนความรูสึกรวมกันในทีมทำงานทั้งหมด โดยเฉพาะผูบริหารได<br />
เปรียบเทียบความแตกตางระหวางงานที่เคยทำในตำแหนงอื่นกับงานที่ทำในขณะนี้วา<br />
“งานปจจุบันเปนงานที่ผูกพัน มีความสนุกในการทำ เพราะเมื่อทำแลวผูเขารวมรูสึกดี<br />
ผูทำก็พลอยรูสึกดีดวย อีกทั้งยังเปนการเรียนรูอยูตลอดเวลา และที่สำคัญสังคม<br />
จะดีขึ้นมาก หากมีโครงการในลักษณะนี้มากขึ้นและอยางตอเนื่อง”<br />
ภาคผนวก<br />
113
การแบงปนประสบการณและความรูสึกดังกลาว ผานเครื่องมือการสื่อสาร<br />
ตาง ๆ ทำใหเห็นวาทรัพยสินและสิ่งของที่เขารวมสละแบงปนไปนั้นไดกอใหเกิด<br />
ประโยชนแกบุคคลที่ลำบากกวาเขาอยางไร คำแนะนำ และขอคิดเห็นตาง ๆ ที่ไดรับ<br />
ลวนแสดงใหเห็นถึงความเขาใจที่เพิ่มมากขึ้นในหมูพนักงาน ในการชวยเหลือ<br />
และความหวงใยตอสังคม เมื่อเกิดภัยน้ำทวมขึ้นในจังหวัดอุตรดิตถ การจัดกิจกรรม<br />
เพื่อระดมเงินและสิ่งของเพื่อชวยเหลือผูประสบภัย รวมถึงครอบครัวของพนักงาน<br />
สามารถดำเนินการใหสำเร็จในระยะเวลาอันรวดเร็วและทันตอความตองการ ยอมแสดง<br />
ใหเห็นถึงศักยภาพความพรอมของคณะกรรมการฯ อันเปนกลไกสำคัญในการระดม<br />
จิตอาสาของพนักงานสมบูรณกรุปใหเกิดความตระหนักและหวงใยในสังคมภายนอก<br />
นำสูการทำความดีเพื่อสรางคุณภาพชีวิตที่ดีรวมกันในสังคม<br />
การพัฒนาชมรมดวยการเรียนรูอยางตอเนื่องในหมูกรรมการ ซึ่งเดิมสวนใหญ<br />
เปนพนักงานในระดับกลางและลางเทานั้น และเริ่มมีกรรมการจากพนักงานระดับ<br />
กลางขึ้นไปในเวลาตอมา ความชัดเจนในรูปแบบและการทำงานที่เพิ่มขึ้น จนนำ<br />
สูแผนการดำเนินงานประจำปของชมรมฯ และกาวเปนชมรมอาสาเพื่อมุงสูการอาสาสมัคร<br />
เพื่อสังคมอยางเต็มที่ดวยการเปลี่ยนชื่อเปน “ชมรม Somboon Group อาสาฯ” เมื่อป<br />
2550 พรอมที่จะรวมกันอาสาชวยเหลืองานขององคกรและสังคมภายนอกอยางตอเนื่อง<br />
แมยังไมไดกำหนดทิศทางในอนาคต (อาจไมจำเปนมากนัก) แตมีความ<br />
คาดหวังรวมกัน ถึงการเกิดขึ้นของกองทุนเพื่อการพัฒนาสังคมจากบริษัทในกลุม<br />
สมบูรณอยางเปนรูปธรรม โดยใชรูปแบบการสมทบ<br />
เงินจากบริษัทเขากองทุนตามจำนวนพนักงาน<br />
สมบูรณกรุปที่อาสาเขารวมในแตละโครงการ เพื่อนำ<br />
เงินในกองทุนมาขยาย การทำโครงการใหเกิด<br />
ประโยชนเพิ่มมากขึ้นในอนาคต<br />
114 ภาคผนวก
เมื่อนำหลักไตรสิกขาพิจารณาโดยเริ่มจากดานศีล ธุรกิจของสมบูรณกรุป<br />
เปนการผลิตชิ้นสวนยานยนตซึ่งเปน อุตสาหกรรมหลักของประเทศไทยในการพัฒนา<br />
เศรษฐกิจของประเทศสอดคลองกับหลักสัมมาอาชีวะ เมื่อผูบริหารไดคำนึงถึงพื้นที่<br />
เพื่อเลนกีฬาและการพักผอนหยอนใจในเวลาวาง ดวยการเปดโอกาสใหพนักงาน<br />
เขาไปมีสวนรวมในการจัดทำพื้นที่ดังกลาว และเพิ่มมิติการเปนแหลงเรียนรูในเรื่อง<br />
การเกษตรทฤษฎีใหม ยิ่งเปนการสรางประโยชนจากพื้นที่มากยิ่งขึ้น นอกจากนี้ยังได<br />
เขาไปรับผิดชอบในผลกระทบที่เกิดจากของเสียจากการผลิตที่ไหลสูแหลงน้ำ<br />
ของชุมชนรอบขางอันเปนเหตุสุดวิสัยโดยทันที แมความพยายามดังกลาวอาจยัง<br />
ไมสามารถสนองความพึงพอใจของชุมชนโดยรอบไดอยางเต็มที่ แตก็แสดงใหเห็น<br />
ถึงเจตนาในการทำธุรกิจที่ไมตองการเบียดเบียนสังคม<br />
ความตอเนื่องในการทำงานของคณะกรรมการและผูบริหารในการสื่อสาร<br />
และสรางสรรคใหเกิดกิจกรรมจิตอาสาพนักงานเพื่อรวมกันมุงมั่นในการเสียสละ<br />
เห็นอกเห็นใจคนอื่น และทำความดีชวยเหลือสังคม แมพนักงานสวนใหญของ<br />
สมบูรณกรุปเปนเพียงพนักงานที่มีรายไดเพียง<br />
คาแรงขั้นต่ำ แตก็สามารถมีสวนในการทำความ<br />
ดี และชวยเหลือสังคม ซึ่งเปนถิ่นที่เขาเกิดและ<br />
จากมานั้นเอง เทากับชวยเตือนสติใหเขาระลึกถึง<br />
คนในครอบครัว และชุมชนที่ยังเดือดรอนกวา<br />
เพื่อมิใหหลงไปกับการใชชีวิตอยางประมาท<br />
ในเมืองใหญ นับวาเปนการเอื้อตอกระบวนการ<br />
พัฒนาสมาธิในระดับสังคมคือภายในองคกรธุรกิจ<br />
แมวาจำนวนพนักงานที่เขารวมในโครงการอาจมีไมมาก เมื่อเทียบกับพนักงาน<br />
ทั้งหมด ก็มิไดสะทอนถึงคุณคาที่เกิดขึ้นในความจำกัดเชิงปริมาณแตอยางใด ตรงขาม<br />
คุณคาในเชิงคุณภาพที่เกิดขึ้นในตัวพนักงานที่เขารวมแตละคนกลับมีมากมาย ทั้งใน<br />
เรื่องความเห็นอกเห็นใจผูคนที่ทุกขยากกวา อยากชวยเหลือ ภาคภูมิใจในเพื่อนรวมงาน<br />
ภาคผนวก<br />
115
และองคกรของตนเอง และเขาใจถึงความสุขในอีกรูปแบบหนึ่งที่แตกตางอยางสิ้นเชิง<br />
กับความสุขจากการบริโภค นำสูความสุขในวิถีการทำงาน อีกทั้งยังไดขยายกิจกรรม<br />
อาสาสูชุมชนที่ตนเองอาศัยอยู<br />
เมื่อบริษัททำการสำรวจความคิดเห็นของพนักงานที่มีตอบริษัทในสองป<br />
ที่ผานมา ปรากฏความเห็นของพนักงานที่ตองการเห็นบริษัทเขาไปชวยเหลือ<br />
สังคมอื่นๆ ใหเพิ่มมากขึ้น ทั้งหมดลวนเปนคุณภาพที่สะทอนถึงปญญาที่คอยเพิ่มขึ้น<br />
ทีละเล็กทีละนอย ภายใตกัลยาณมิตรคือคณะกรรมการชมรม Somboon Group อาสาฯ<br />
อันเปนกลไกสำคัญที่ชวยสรางบรรยากาศอันกอใหเกิดการสะสมปญญา<br />
แมกรรมการหลายทานตางเห็นวาชมรมนี้เกิดขึ้นไดเพราะการผลักดันของ<br />
ผูบริหารโดยแท (และผูบริหารก็เห็นเชนเดียวกัน) นั้นก็เปนเพียงการสะทอน<br />
เหตุปจจัยหนึ่งที่มีความพรอมมากกวาเหตุอื่นๆ สงผลใหสิ่งนั้น (ชมรมฯ) เกิดขึ้น<br />
และดำรงอยูไดอยางรวดเร็ว เมื่อผูบริหารแสดงบทบาทเปนกัลยาณมิตรพรอมสนับสนุน<br />
ใหคำปรึกษา และการพัฒนาตนเองอยางแข็งขันของกรรมการ ความรวมมือรวมใจ<br />
ในมวลหมูพนักงาน นับเปนการสรางความพรอมใหเหตุปจจัยอื่นๆ เพื่อพัฒนา<br />
ปญญาไปดวยกัน เปรียบเสมือนการรวมลงนาวาเพื่อขับเคลื่อนวิถีแหงการทำงาน<br />
ที่มีความสุขและสรางศานติสุขในสังคม<br />
จิตอาสาพนักงาน บริษัท เมอรค จำกัด :<br />
จากความหวงใย (Care) สู...นวัตกรรมทำความดี<br />
หลังจากดำเนินธุรกิจภายใตการเคารพกฎหมาย และมาตรฐานความปลอดภัย<br />
และสิ่งแวดลอมอยางเครงครัดจนประสบความสำเร็จ อันเปนภาพสะทอนการดำเนินงาน<br />
ภายใตปรัชญา “ความหวงใย (Care)” ทั้งในลูกคา พนักงาน สังคมโดยรอบ และสิ่งแวดลอม<br />
บริษัทเริ่มแสวงหาแนวทางใหมๆ เพื่อการพัฒนาองคกร<br />
116 ภาคผนวก
ผูบริหารสูงสุดของ บริษัท เมอรค จำกัด เห็นถึงความ พรอมในการดำเนิน<br />
กิจการที่สะทอนความรับผิดชอบสังคมในระดับที่เพิ่มมากขึ้น จึงเริ่ม นำแนวคิดความ<br />
รับผิดชอบตอสังคมของธุรกิจ (Corporate Social Responsibility: CSR) มาเปนกลยุทธ<br />
ทางธุรกิจที่สำคัญของบริษัท โดยทำงานรวมกับหุนสวนทางธุรกิจ ในการพัฒนากิจกรรม<br />
เพื่อสังคม เนื่องจากตระหนักในขอจำกัด เรื่องความเชี่ยวชาญ ในเรื่องกิจกรรมการพัฒนา<br />
สังคม รวมถึงกำลังคน และงบประมาณหากตองดำเนินการ ดวยตนเองภายใตรูปแบบ<br />
มูลนิธิของบริษัท เมื่อพบกับมูลนิธิรักษไทย (Care Thailand) อันเปนองคกรพัฒนา<br />
เอกชนที่มีสำนักงานใหญในตางประเทศที่มีชื่อเสียง รวมถึง ชื่อขององคกร (Care) และ<br />
ลักษณะงานที่ทำ (การดูแลสุขภาพ) ก็สอดคลองกับ ธุรกิจของบริษัท ความรวมมือ<br />
ระหวาง บริษัท เมอรค จำกัด และ มูลนิธิรักษไทยจึงเกิดขึ้น ในชวงป พ.ศ. 2545<br />
ทีมรณรงคความหวงใย (Care Core Team : ทีมฯ) อันเปนตัวแทนของพนักงาน<br />
ในแตละแผนก เพื่อทำหนาที่ในการกระจายขอมูล รวบรวมแนวคิดการทำกิจกรรม<br />
นำเสนอตอบริษัท พรอมติดตามการดำเนินงาน กับมูลนิธิรักษไทย ทั้งในหมูพนักงาน<br />
ดวยกันเอง และกับลูกคา สังคมภายนอกในฐานะทูตทางการคาของบริษัท (Merck<br />
Ambassador) แมในชวงเริ่มตนอาจมีความไมเขาใจอยูบาง เชน ความไมชัดเจน<br />
การดำเนินธุรกิจเพื่อสรางกำไรและชวยเหลือสังคมไปพรอมกันนั้นทำอยางไร หรือ<br />
ทำไมตองเปนมูลนิธินี้ เปนตน<br />
ความมุงมั่นและการสื่อสารจากผูบริหารฯอยางชัดเจนและตอเนื่องถึงวิธีการ<br />
ทำงานที่พิจารณาความยั่งยืนของผลงานเปนดานหลัก โดยชี้ใหเห็นถึงการชวยเหลือ<br />
องคกรสาธารณประโยชนเพียงองคกรเดียวอยางจริงจัง นาจะเปนการสรางผลประโยชน<br />
ใหกับสังคมไดชัดเจนและถาวรมากกวา ที่สำคัญความเขาใจในวิธีการดำเนินการ<br />
ที่ไปมากกวาการบริจาคเงิน (Philanthropy) คือ เขาไปรวมใหคำปรึกษา และติดตาม<br />
การดำเนินกิจกรรมของมูลนิธิฯ<br />
ภาคผนวก<br />
117
ในชวงปแรก นอกจากมีโครงการบริจาคเงินเพื่อสนับสนุนมูลนิธิฯ แลวยัง<br />
ไดมีโครงการ “Merck เพื่อชุมชนมีสุข” ขึ้น คือ ใหพนักงานเขาไปชวยสอนทำบัญชี<br />
ใหกับกลุมแมบานในพื้นที่ทำงานของมูลนิธิในชวงวันหยุดสุดสัปดาห (Development<br />
Assignments) การมีสวนรวมของพนักงานในกิจกรรมนี้ มิไดจำกัดเฉพาะพนักงาน<br />
ลงพื้นที่เทานั้น ยังรวมถึงพนักงานที่รวมสนับสนุนสิ่งของและงบประมาณ ตลอดจน<br />
สนับสนุนขอมูลวิชาการในกิจกรรมเสริมตางๆ ภายใตการระดมความคิดเพื่อสรางสรรค<br />
กิจกรรมใหกับสังคมจากผูเขารวมและทีมฯ สะทอนความเขาใจถึงปรัชญาความหวงใย<br />
ของบริษัท<br />
นอกเหนือการบริจาคเงินแลว การสนับสนุนผลิตภัณฑที่มาจากกลุมแมบาน<br />
ที่มูลนิธิฯใหการสนับสนุนอยู โดยมีกรรมการในทีมฯ เปนผูประสานงาน ผานการจัด<br />
เทศกาลสินคาของบริษัท (Care Bazaar ) และกิจกรรมอื่นๆ ซึ่งจัดโดย ทีมฯ นอกเหนือ<br />
จากวิถีการทำงาน ดังนั้นเมื่อไดรับการสั่งซื้อผลิตภัณฑจากผูจัดการแผนกขายเพื่อเปน<br />
ของที่ระลึกใหกับลูกคา กรรมการในทีมฯ จึงเกิดความรูสึกสุขใจ ดีใจและประทับใจ<br />
ที่เห็นเพื่อนรวมงานมีความเขาใจและแสดงออกถึงความหวงใยรวมกันเพิ่มมากขึ้น<br />
จากขอจำกัดเรื่องพื้นที่ทำงานของมูลนิธิฯ ที่อยูในชนบทหางไกล และจำนวน<br />
พนักงานที่เขารวมได ทำใหบริษัทมีนโยบายสนับสนุนการสรางสรรคโครงการ จิตอาสา<br />
พนักงานในรูปแบบตาง ๆ กับผูดอยโอกาสกลุมอื่น ๆ เชน โครงการ Christmas Wishes,<br />
Care for Kids ที่ไมได เปนเพียงการบริจาคสิ่งของใหกับเด็กดอยโอกาส เทานั้น การ<br />
สื่อสารระหวางกันของผูรับและ ผูใหนับตั้งแตการสำรวจความตองการของเด็กนอยผูดอย<br />
โอกาส และสื่อสารกลับไปยัง ผูใหญใจ<br />
ดี คำชื่นชมโดยตรงจากผูรับยอมกอให<br />
เกิดความสุข และเปนการตอกย้ำถึง<br />
ประโยชนจากความดีที่เขาทำ<br />
118 ภาคผนวก
หรือ การจัดโครงการที่ประสานไปในการสังสรรคพนักงานของบริษัท นอกจาก<br />
การเลนเกมสันทนาการเชื่อมความสัมพันธแลว ทางบริษัทยังสนับสนุนเงินรางวัล เพื่อให<br />
พนักงานนำไปบริจาคใหกับโรงเรียนในบริเวณสถานที่จัดงานสังสรรคดวยตนเอง<br />
พรอมกับรวมชวยเหลือทำกิจกรรมกับทางโรงเรียน ขั้นตอนการทำงานที่สรางสรรค<br />
และแนวคิดการบูรณาการเขากับกิจกรรมที่มีอยูในแลวในบริษัท ลวนเกิดจาก<br />
ความรวมมือรวมใจ ของพนักงาน และทีมฯ ในการสรางสรรคอันเปนนวัตกรรมทำความดี<br />
โดยมีผูบริหารฯ เปนที่ปรึกษา<br />
ผลการสรางสรรคนี้ กอใหเกิดความเขาใจในงานจิตอาสา ความสัมพันธที่ผูกพัน<br />
เพิ่มขึ้นอยางตอเนื่อง ทั้งในสวนทีมฯ และพนักงานที่เขารวม เพื่อรวมกันตอบโจทยใหมๆ<br />
ที่ทาทาย คือการขยายฐานความผูกพัน (Bond) สูลูกคาใหมากยิ่งขึ้น โดยสงเสริมให<br />
ลูกคาเขามามีสวนรวมในทุกโครงการ เชน การเชิญลูกคารวมบริจาคสมทบทุนมูลนิธิฯ<br />
ผานกิจกรรมอบรมการใหความรูซึ่ง บริษัท เมอรค จำกัด จัดเปนประจำโดยไมคิดคาใชจาย<br />
ปรากฏวามีลูกคาที่รวมบริจาคกวา 60,000 บาท หลังจากนั้นมีการสงขอมูลของ<br />
การบริจาคใหกับมูลนิธิและผลของการทำงานของมูลนิธิใหกับลูกคาไดรับทราบ<br />
ดวยจดหมายขาวรายงานทุกสองเดือน ชื่อ “ความรับผิดชอบตอสังคมของ บริษัท เมอรค<br />
จำกัด ” ทำใหลูกคาเกิดความประทับใจและเปดโอกาสการทำความดีใหกับลูกคาที่มี<br />
ความเปนจิตอาสาอยูแลว และยังเปดโอกาสใหลูกคาไดเขารวมโครงการการเขาชวยเหลือ<br />
ชุมชน ตามความตองการของชุมชน (Development Assignments) ที่จังหวัดอยุธยา<br />
ในชวง วันสงกรานตในปที่ผานมา<br />
ผลจากการเขารวมกิจกรรมของพนักงานจำนวน 60 คน และลูกคาจำนวน<br />
60 คน พรอมกับผูบริหารฯ ที่รวมเปนอาสาสมัครจนเสร็จสิ้นโครงการ มิไดเกิดเฉพาะ<br />
ความสุขจากอาสาสมัคร (ผูให) และชุมชน (ผูรับ) เทานั้น ความผูกพัน (Bond) ไดขยาย<br />
จากพนักงานสูลูกคา อันสะทอนจากผลสำรวจความพึงพอใจในการเขารวมกิจกรรม ของ<br />
ลูกคา พรอมยินดีสนับสนุนสินคาของบริษัทตอไป (ภายใตการรักษาคุณภาพ ที่ดีของ<br />
ผลิตภัณฑ) แมราคาอาจสูงกวาบริษัทอื่น เพราะเห็นวา บริษัท เมอรค จำกัด<br />
มิไดนำผลกำไร ทั้งหมดกลับสูบริษัทแมในตางประเทศ แตยังคืนผลประโยชนสูสังคมไทย<br />
119<br />
ภาคผนวก
ในหมูพนักงาน ก็เกิดความภาคภูมิใจตอบริษัทที่ชวยเหลือสังคม มีความเขาใจและเห็น<br />
ทิศทาง การทำงานที่ชัดเจนมากยิ่งขึ้นภายใตกลยุทธบริษัท เพื่อใหพนักงานทุกคนมีความ<br />
ตั้งใจ ทำงาน ขายผลิตภัณฑ และใหบริการกับลูกคา สรางความพึงพอใจใหกับลูกคา<br />
เมื่อลูกคา มีความสุข เขาก็จะกลับมาซื้อสินคามากขึ้น ผูถือหุนก็มีความสุข นั่นหมายถึง<br />
ผลตอบแทน กลับคืนสูบริษัท และในขณะเดียวกันบริษัทก็จะสามารถทำกิจกรรม ใหกับ<br />
สังคม ไดมากขึ้น ทุกคนก็จะมีความสุข เชื่อมโยงกันอยางตอเนื่อง<br />
แนวทางการดำเนินธุรกิจที่เคารพกฎหมายและคำนึงถึงความปลอดภัยและ<br />
รักษาสิ่งแวดลอมของ บริษัท เมอรค จำกัด อันเปนการแสดงออกซึ่งความรับผิดชอบ<br />
ตอสังคมในขั้น พื้นฐาน เปนสภาพสังคม (ภายในองคกร) ที่มีความสอดคลองตอการ<br />
พัฒนาดานศีล ในระบบไตรสิกขา ความมุงมั่นและชัดเจนตอแนวทางการดำเนินธุรกิจที่<br />
เนนความ รับผิดชอบตอสังคมอยางเขมขน และสงเสริมใหเกิดกิจกรรมจิตอาสาพนักงาน<br />
อยางตอเนื่องตลอดเวลาหาปที่ผานมา ของผูบริหารฯ ผานทีมฯ และพนักงาน และ ขยาย<br />
วงสูลูกคา อันเปนฐานที่สำคัญ รวมไปกับสภาพบรรยากาศที่ทำงานและคลังสินคา ที่ดีอยู<br />
แลว และการนำขอมูลการสำรวจผลการดำเนินงานมาพัฒนางานอยางตอเนื่อง เพื่อให<br />
เกิดความระมัดระวังและตื่นตัวในการทำงานอยูตลอดเวลา เปนการพัฒนา สัมมาสติที่<br />
สำคัญ ทำใหเกิดความมุงมั่นของพนักงานในการรวมกันสรางสรรคนวัตกรรม ทำความดีนอก<br />
เวลาทำงานของตนเอง และมิไดทอถอยแมไดรับการตอบปฏิเสธ ในขอเสนอโครงการฯ<br />
ที่ตนเองเสนอ แตยังมุงมั่นในการทำความดีนี้พรอมไปกับ การทำงานที่ตนเองรับผิดชอบ<br />
โดยตรงดวยความสุขใจ และภูมิใจที่เปนสวนหนึ่ง ขององคกรธุรกิจที่มิไดสรางประโยชน<br />
เพื่อตนเองเทานั้น ยังชวยเหลือใหสังคมไทย ดีขึ้นดวย เอื้อตอกระบวนการพัฒนาดาน<br />
สมาธิอยางตอเนื่อง<br />
การพัฒนาดานปญญาในการดำเนินโครงการจิตอาสาของ บริษัท เมอรค จำกัด<br />
สะทอนชัดเจนในผูบริหารฯที่พยายามเรียนรูทำความเขาใจในการดำเนินธุรกิจที่คำนึงถึง<br />
ความรับผิดชอบตอสังคม เปนกัลยาณมิตรใหกับพนักงาน และสรางกระบวนการ<br />
วิเคราะหสืบคนหาสาเหตุของปรากฏการณดวยวิธีการประชุมวางแผน และจัดกิจกรรม<br />
การอบรมพนักงานใหเกิดความเขาใจในเรื่องนี้อยางตอเนื่อง เพื่อใหเกิดความเห็นชอบ<br />
120 ภาคผนวก
(สัมมาทิฏฐิ) ในเรื่องความสัมพันธเชื่อมโยงระหวางบริษัท พนักงาน ลูกคา สังคม และ<br />
สิ่งแวดลอม นำสูความดำริชอบ (สัมมาสังกัปปะ) รวมคิดสรางสรรคกิจกรรมตาง ๆ<br />
เพื่อเปดโอกาสในการทำความดีทั้งที่เปนกิจกรรมเพิ่มเติมและประสานไปสูการดำเนิน<br />
ธุรกิจปกติ อันเปนกระบวนการพัฒนาปญญาที่สำคัญ<br />
เมื่อผูบริหารฯไดมีนโยบายขยายวงสูลูกคา และยินดีเขารวมแลกเปลี่ยน<br />
ความคิดเห็นกับผูบริหารธุรกิจทานอื่นๆ เพื่อผลักดันใหเกิดการทำธุรกิจที่มี<br />
ความรับผิดชอบตอสังคมเพิ่มมากขึ้น ยอมเปนการสรางบรรยากาศที่เอื้อตอการ<br />
พัฒนาปญญา ใหขยายฐานออกไปเพื่อกอใหเกิดการพัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดีรวมกัน<br />
ในสังคมที่กวางขวางมากยิ่งขึ้น<br />
จิตอาสาพนักงาน PwC : จากความประทับใจกิจกรรมระดับสากล<br />
สูการพัฒนาทรัพยากรบุคคลในระดับประเทศ<br />
ถึงแม ไพรซวอเตอรเฮาสคูเปอรส (PwC) จำกัด ประเทศไทย เปนบริษัทที่<br />
ปรึกษา และผูตรวจสอบบัญชีที่มีชื่อเสียงในในระดับโลก สามารถดึงดูดทรัพยากรบุคคล<br />
ที่มี ความรูความสามารถจากทั่วโลกใหเขามารวมงานได ทางบริษัทยังมีนโยบายการ<br />
พัฒนาบุคลากรอยางเขมขน ทั้งภายในบริษัทในแตละประเทศ และรวมกันระหวางบริษัท<br />
ในระดับโลก ดังเชน โครงการยูลิซิส (Ulyssys Program) ที่จัดขึ้นอยางตอเนื่องทุกป<br />
นับตั้งแตป พ.ศ. 2544<br />
แตละป ผูบริหารระดับสูงของ PwC ในแตละประเทศ จะไดรับเอกสาร<br />
การเชิญชวนใหอาสาเขารวมโครงการจิตอาสาพนักงานที่มีลักษณะใหพนักงาน<br />
เขาไปชวยเหลือชุมชนในประเด็นที่ชุมชนตองการในระยะเวลาอันสั้น (Development<br />
Assignments) คือ ประมาณ 8-10 สัปดาห แมวาบริษัทยังคงจายคาตอบแทนตามปกติ<br />
แตผูเขารวมทุกคนก็ยังมีภาระงานที่ตองดูแลรับผิดชอบเทาเดิม โดยมีการจัดเวลา<br />
ภาคผนวก<br />
121
การทำงานของตนใหเหมาะสมใหมีเวลาวางที่ตรงกับเวลาของโครงการ เพื่อสอดคลอง<br />
กับความหมายงาน “อาสา” อยางแทจริง<br />
ผูบริหารที่อาสาสมัครเขารวมโครงการจะไดรับการอบรมจากทีมโคช เพื่อให<br />
เขาใจถึงเปาหมายรวมกัน กระบวนการทำงาน และลักษณะพื้นที่ชุมชนที่จะเขาไป<br />
ชวยเหลือ ประมาณ 2 สัปดาห ซึ่งพื้นที่สวนใหญก็เปนพื้นที่ในประเทศที่ยากจน เชน<br />
ประเทศในทวีปแอฟริกา โดยมีอาสาสมัครจากแตละประเทศจำนวน 4-5 คน เขารวม<br />
ทำงานในแตละพื้นที่ ผูบริหารระดับสูงชาวไทยจาก PwC ประเทศไทย เขารวม<br />
โครงการนี้ดวย และไดถายทอดประสบการณ พอสรุปไดคือ<br />
โครงการนี้มุงเนนการพัฒนาทรัพยากรบุคคลโดยผสมผสานไปกับการ<br />
ชวยเหลือสังคม โดยหวังเห็นการเปลี่ยนแปลงในตัวบุคลากร (Shift) ดานภาวะผูนำ<br />
(Leadership) ที่มิไดหมายถึงบทบาทผูนำในการบริหารธุรกิจแบบ CEO แตเปนภาวะผูนำ<br />
ที่ทำใหชีวิตดำรงอยูได เพราะหากไมกลาทำ ก็ทำอะไรไมได จึงตองมีการเรียนรู<br />
122 ภาคผนวก
จากชีวิตจริงที่หลายหลาก โดยเฉพาะในสังคมชนบท ที่มีผูคนลักษณะหนึ่งที่ไมได<br />
มีเงินทอง หรือมีอำนาจ แตเวลาคนในสังคมตองการความชวยเหลือ ก็นึกถึงเขา<br />
ความเขาใจระหวางกันในเรื่องความหลากหลาย (Diversity) เนื่องจาก PwC มีสาขา<br />
อยูทั่วโลก มีทำงานรวมกันระหวางคนในหลากหลายเชื้อชาติ ศาสนา และการเมือง<br />
รวมทั้งมีการเคลื่อนยายคนไปมาระหวางประเทศ และยังตองคำนึงถึงการทำกิจกรรม<br />
ชวยเหลือที่กอใหเกิดภาวะอยูยั่งยืนยง (Sustainability) ใหกับสังคมอยางแทจริง<br />
โดยตลอดระยะเวลา 2 เดือนที่อยูในชุมชน ไมเพียงแตชวยเหลือชุมชน<br />
เพื่อศึกษาสภาพและปญหาชุมชนเรื่องเอดส และเสนอแผนการในการแกปญหา<br />
การเรียนรูและเขาใจถึงภาวะผูนำ ผานชีวิตของผูคนในชุมชนที่ขาดแคลนและยากจน เชน<br />
การไดเรียนรูจากคนในชุมชนธรรมดาคนหนึ่งที่ไมไดมีตำแหนงทางราชการ หรือ<br />
อำนาจทางเศรษฐกิจหรือการเมืองแตอยางใด แตไดลุกขึ้นมารวมเรียกรองและผลักดัน<br />
ใหเกิดการแกปญหาอยางตอเนื่องและเอาจริงเอาจัง เมื่อถามถึงเหตุจูงใจในการเขามา<br />
ชวยเหลือ เขาเพียงกลาววา “ถึงเขาไมไดรับเชื้อ แตเขาเปนหนึ่งในผูรับผลกระทบ<br />
(I'm not infected but I am affected)” และเปนที่พึ่งที่คนในชุมชนใหความไววางใจ<br />
พรอมเขารวมผลักดันแกปญหารวมกัน<br />
กระบวนการเรียนรูครั้งนี้ นับตั้งแตการอบรมจากโคชที่เนนการคนหา<br />
ความหมายและเปาหมายของผูเขารวม ภายใตบรรยากาศแลกเปลี่ยนเรียนรูแบบ<br />
สุนทรียสนทนา (Dialogue) ระหวางกันทั้งกอนและในระหวางการอยูในพื้นที่ รวมถึง<br />
การติดตามผลของโคชที่ไมเนนการใหคำปรึกษา แตเนนการตั้งคำถามใหอาสาสมัคร<br />
ไดตอบดวยตนเอง<br />
การเรียนรูจากการสัมผัสชีวิตของคนในสังคมที่แตกตางกันทั้งสภาพแวดลอม<br />
วัฒนธรรม รูปแบบการดำเนินชีวิต ความเชื่อ และภูมิปญญาของคนในสังคมนั้นๆ จากสิ่ง<br />
ที่ผูเขารวมโครงการคุนเคยและสัมผัส (Out of Comfort Zone) และไดเขาใจ “ภาวะผูนำ”<br />
จากการไดคนหาสังเกตเรียนรูและพบดวยตนเองวาคนในชุมชนที่มีภาวะผูนำนั้น<br />
เปนอยางไร “ความหลากหลาย” จากสภาพสังคมที่ไดสัมผัส และ “ความยั่งยืน”<br />
123<br />
ภาคผนวก
ที่ตอยอดได และนำเสนอการแกปญหาตางๆ ดวยตัวของคนในชุมชนเอง โดยผูเขารวมฯ<br />
ทำหนาที่เปนพี่เลี้ยง ซึ่งมีความแตกตางจากการอบรมทั่วไป<br />
นอกจากนี้ยังเกิด “ความเห็นอกเห็นใจ” ในเพื่อนมนุษย เปนการเอาใจเขา<br />
มาใสใจเรา โดยพิจารณาขีดจำกัดในการชวยเหลือดวย ทำใหเกิดความเขาใจในคนอื่น<br />
มากยิ่งขึ้น และชวยลดอัตตาไดบาง ทั้งสามประเด็นคือ ภาวะผูนำ กระบวนการเรียนรู<br />
และความเห็นอกเห็นใจ เปนความประทับใจสำคัญ และนำสูการพัฒนาโครงการลักษณะนี้<br />
ในประเทศไทย ชื่อ “โครงการสูเสนทางภาวะผูนำขององคกร (Leadership Development<br />
Journey: LDJ)” ในเวลาตอมา<br />
เมื่อถามถึงวิธีการประเมินความสำเร็จในโครงการ LDJ แมวาโคชไมใช<br />
ผลสำรวจความพึงพอใจในการเขารวมกิจกรรม สามารถยืนยันถึงผลการเปลี่ยนแปลง<br />
ไดจากการกระทำของอาสาสมัครแตละคน (เชน ยังคงมุงมั่นทำความดี เปนตน)<br />
อันสะทอนความเขาใจและผลสำเร็จของโครงการ จากการติดตามผลหลังจากเขารวม<br />
โครงการในชวงเวลาตอมา<br />
จากการที่ผูนำ PwC ในประเทศไทย ไดนำแนวคิดดังกลาวเขามาจัดกิจกรรม<br />
และทำหนาที่โคชดวยตนเอง เปนตัวสะทอนถึงความเปลี่ยนแปลงดังกลาวอยางชัดเจน<br />
ที่เกิดขึ้นในตัวเขา ที่สำคัญมีการจัดทำโครงการในลักษณะนี้เฉพาะที่ PwC ประเทศไทย<br />
เทานั้น ทั้งๆ ที่โครงการมิไดมีขอกำหนดวาอาสาสมัครตองทำกิจกรรมใดๆ หลังจาก<br />
การเขารวมโครงการ<br />
เมื่อมีผูถามผูบริหารทานดังกลาววา หากพนักงานที่เขารับการอบรมอันเกิดจาก<br />
การทุมเทอาสาของทาน โดยมิไดเห็นวาเปนภาระแลว ตอมาลาออกจะไมเปนการ<br />
สูญเปลาหรอกหรือ? เขาไมไดแสดงความเห็นขัดแยง แตมองเปาหมายที่ไปกวา<br />
การพัฒนาทรัพยากรบุคคลใหกับองคกร เปนการพัฒนาทรัพยากรบุคคลใหกับสังคม<br />
เพราะ “ถาคนดีไปอยูที่ไหน ก็ทำใหที่นั่นดี”<br />
124 ภาคผนวก
แมตองมีการปรับรูปแบบใหสอดคลองกับประเทศไทย เชน ระยะเวลา<br />
เหลือเพียง 4-6 สัปดาห และจำนวนผูเขารวมที่เนนผูบริหารระดับกลาง ตลอดจน<br />
การนำผลการประเมินบุคลากรแบบ 360 ํ ที่ทางบริษัทฯ ทำอยูแลวเขามาใช พรอม<br />
รักษาสาระของโครงการในสามดาน คือ การสรางภาวะผูนำ ความหลากหลาย และ<br />
ความยั่งยืน อยางครบถวน<br />
จากพื้นฐานพนักงาน PwC ซึ่งลวนเปนบุคคลที่มีความรูความสามารถ<br />
เมื่อมีโอกาสเขารวมโครงการซึ่งจัดมาเปนปที่สองแลวเมื่อปนี้ โดยปแรกชวยชุมชน<br />
ที่ประสบภัยสึนามิใหเขาใจเรื่องการทำบัญชีครัวเรือน ทำบัญชีตนทุน และบัญชี<br />
ครัวเรือนในชุมชนทางภาคเหนือในปตอมา ภายใตการดูแลของโคชที่มุงมั่น และ<br />
พี่เลี้ยงทั้งที่มาจากผูบริหารและพนักงานที่เคยผานโครงการครั้งกอน<br />
ผลการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นมิไดมีเฉพาะในประเด็นสาระของโครงการ<br />
เทานั้น ความเปลี่ยนแปลงในอาสาสมัครแตละคน อันเกิดจากแรงบันดาลใจจาก<br />
ประสบการณที่ไดรับ และสามารถนำความรูดังกลาวมาตกผลึกและใชประโยชนได<br />
ทั้งในเรื่องความชัดเจนในเปาหมายชีวิต พฤติกรรม<br />
การทำงานที่สะทอนความหวงใยในเพื่อนรวมงาน<br />
และทัศนคติที่เขาใจในเพื่อนมนุษยมากยิ่งขึ้น มีความ<br />
กลาในการทำสิ่งใหมๆ มากยิ่งขึ้น ภายใตแรงจูงใจ<br />
จากการมีเปาหมายชีวิตที่ชัดเจน (Self Motivation)<br />
เปนแรงกระตุนใหกระทำความดีมากยิ่งขึ้น ที่สำคัญคือ<br />
มีความสุขเพิ่มมากขึ้นในวิถีการทำงานที่คอนขาง<br />
หนักได และความเขาใจที่ชัดเจนวา เขาไมสามารถ<br />
เปลี่ยนแปลงคนอื่นได แตเขาเปลี่ยนตนเองได<br />
ภาคผนวก<br />
125
การโยกยายไปรับหนาที่ในประเทศอื่นๆ ของอาสาสมัครหลายคน คงไมได<br />
สะทอนถึงการรับรางวัลหรือการเลื่อนขั้นหลังการเขารวมแตอยางใด แตบงบอกถึง<br />
ความกลาในการรับงานที่ทาทายใหมภายใตเงื่อนไขที่พรอมมากกวาอันเปนผลมาจาก<br />
การเปลี่ยนแปลงในตัวเขาหลังจากเขารวมเปนอาสาสมัครของโครงการ เมื่อถามถึง<br />
ความยั ่งยืนในผลการเปลี่ยนแปลงดังกลาว อาจเปนการยากในการตอบคำถาม<br />
ถึงสิ่งที่เกิดขึ้นในอนาคต แตคำตอบที่ไดรับจากอาสาสมัครแตละคนถึงการกระทำ<br />
และผลที่เกิดขึ้นในปจจุบัน เชน ความเขาใจถึงความสุขที่ไมไดเกิดจากเราเพียงคนเดียว<br />
แตเกิดจากไดเขาไปชวยเหลือ แมเปนงานเล็กนอยก็ตาม หรือแมกระทั่งความใสใจ<br />
ในเพื่อนรวมงาน และไดพบความสุขดังกลาวเพิ่มมากขึ้นในที่ทำงาน จากการชวยเหลือ<br />
เอาใจใสเพื่อนรวมงาน อีกทั้งนำกระบวนการสุนทรียสนทนาจากโครงการไปประยุกตใช<br />
ในแผนกที่ตนเองรับผิดชอบ และรวมอาสาสมัครเปนพี่เลี้ยง ตลอดจนการชวยเหลือ<br />
ทำความดีในสังคม และยังเขาใจถึงความแตกตางระหวางความสุขที่ไดรับ กับความสุข<br />
ที่ไดจากการบริโภคอาหารอรอย หรือจากการไดรับคำชมวาแตงกายสวยงามวา<br />
เปนเพียงความสุขชั่วครั้งคราวภายใตเงื่อนไขภายนอก ในขณะที่ความสุขแบบนี้<br />
กลับเปนความสุขเย็น และมีความสุขทุกครั้งที่ไดกระทำหรือหวนระลึกถึง<br />
แมผูบริหารไดออกตัววาโครงการนี้ เปนโครงการที่เนนการพัฒนาบุคลากร<br />
แตการเปดโอกาสใหพนักงานไดไปเรียนรูและชวยเหลือในสังคมชนบทที่ยังเดือดรอน<br />
อยางเขมขนเปนระยะเวลานานถึง 1 เดือน ยอมสอดคลองกับลักษณะโครงการ<br />
จิตอาสาพนักงาน เมื่อรวมกับโครงการจิตอาสาพนักงานอื่น ๆ ทั้งที่พนักงานไป<br />
บริจาคเงิน หรือทำบุญดวยตนเอง หรือกิจกรรมเชิญชวนใหพนักงานไปรวมบริจาค<br />
สิ่งของและชวยเหลือสันทนาการกับเด็กผูดอยโอกาส (One Day-Off Event) ที่จัดอยู<br />
เปนประจำ หรือการใหบริการของบริษัทในอัตราพิเศษ หรือไมคิดคาใชจายแกองคกร<br />
สาธารณกุศลตางๆ (Pro Bono) ลวนเปนการตอกย้ำใหเกิดความเห็นอกเห็นใจคนอื่น<br />
พรอมกลาที่จะทำความดีเพื่อสังคม<br />
ภายใตการดำเนินธุรกิจการใหบริการดานบัญชีที่มีมาตรฐานระดับสากล<br />
และดูแลพนักงานทั้งในเรื่องสถานที่ทำงาน คาตอบแทนและสวัสดิการเปนอยางดี<br />
126 ภาคผนวก
เปนฐานสำคัญตอการพัฒนาดานศีล ในหลักไตรสิกขา และเมื่อบริษัทมีนโยบาย<br />
ที่ชัดเจนในการสนับสนุนใหเกิดการพัฒนาโครงการจิตอาสาพนักงานที่เนนใหพนักงาน<br />
เขาไปชวยเหลือชุมชนเปนระยะเวลาสั้นคือหนึ่งเดือน รวมไปกับการสื่อสารในหลาก<br />
รูปแบบของโครงการ ซึ่งเปนการสรางบรรยากาศที่ทำใหเกิดความมุงมั่นในการ<br />
ทำความดี เอื้อตอกระบวนการพัฒนาสมาธิที่สำคัญทั้งในระดับสังคมคือภายใน<br />
องคกรธุรกิจ และระดับบุคคลคืออาสาสมัครที่เขารวมโครงการแตละคน<br />
กอปรกับองคกรนี้มีผูบริหารที่ไดรับโอกาสการเขารวมกิจกรรมใน<br />
ตางประเทศ จนเกิดความประทับใจ และพรอมแบงปนประสบการณใหกับเพื่อนพนักงาน<br />
ดวยการเปนกัลยาณมิตรจัดทำโครงการและเปนโคช เพื่อใหพนักงานที่เขารวมเกิดความ<br />
เห็นชอบ (สัมมาทิฏฐิ) ในเรื่องความหมายของชีวิตและความสุข ความสัมพันธ<br />
ระหวางตนเอง สังคม สิ่งแวดลอม นำสูความดำริชอบ (สัมมาสังกัปปะ) ในการคิด<br />
และกลาที ่จะทำความดี เปนการสะสมปญญา ดวยการเปลี่ยนแปลงตนเองเพื่อการ<br />
ทำความดีอยางตอเนื่อง และมีความสุขในวิถีทำงานควบคูกันไป เปนการพัฒนา<br />
ปญญาทั้งในเรื่องความเขาใจถึงความความสัมพันธของมนุษย และสามารถหาวิธีการ<br />
ที่เชื่อมโยงผลประโยชนของตนเอง (ศักยภาพของบุคลากร) องคกร (ทรัพยากรบุคคล<br />
ที่ทุมเทและเรียนรู) และสังคม (หนทางการแกปญหาที่มีความยั่งยืน) อันเปนปญญา<br />
ที่มุงสูคุณภาพชีวิตที่ดีของคนในสังคมรวมกันอยางแทจริง<br />
จิตอาสาพนักงานสูกระบวนการพัฒนาปญญา<br />
กระบวนการเรียนรูในระบบไตรสิกขาในธุรกิจทั้งสี่แหงนี้ แมจำกัดการศึกษา<br />
เฉพาะกระบวนการจัดการในองคกรธุรกิจ หรือดานสังคม วาเอื้อตอการเรียนรู<br />
ในระบบไตรสิกขาเพื่อนำสูการพัฒนาปญญา แตก็มิไดหมายความวา การเรียนรู<br />
ในระดับบุคคลมิไดเกิดขึ้น ขอมูลจากพนักงานในกรณีศึกษาขางตนลวนสะทอนถึง<br />
การพัฒนาปญญาในระดับบุคคล โดยเฉพาะในเรื่องความเขาใจถึงความสัมพันธ<br />
ของตนเอง เพื่อนรวมงาน สังคมภายนอก และสิ่งแวดลอม ความหมายของ<br />
ภาคผนวก<br />
127
ความสุขที่แทจริง เพราะทั้งสังคม (กระบวนการจัดการในองคกรธุรกิจ) และบุคคล<br />
(พนักงาน) ลวนอยูภายใตหลัก อิทัปปจจยตา คือ เพราะมีปจจัยเหตุ (สังคม :<br />
กระบวนการจัดการในองคกร) จึงเกิดผล (บุคคล : การพัฒนาปญญาของพนักงาน)<br />
สืบเนื่องเชื่อมโยงกัน<br />
กระบวนการเรียนรูทั้งสามดาน คือ ศีล สมาธิ และปญญา ในระบบไตรสิกขา<br />
ก็มีความสัมพันธเชื่อมโยงเชนเดียวกัน โดยมีปญญาเปนตัวกำกับ ดังที่แสดงใน<br />
โครงการจิตอาสาพนักงานของบริษัททั้งสี่แหง โดยแตละองคกรตางมีการดำเนินการ<br />
นับตั้งแต ตัวผลิตภัณฑของธุรกิจที่เปนผลิตภัณฑที่มีประโยชน กฎระเบียบ<br />
สถานที่ทำงาน ตลอดจนการสนับสนุนใหเกิดโครงการฯ อันเปนกระบวนการจัดการ<br />
องคกรที่เอื้อตอการพัฒนาดานศีล คือ การดำเนินชีวิตอยางปกติทางกาย วาจา และใจ<br />
โดยไมเบียดเบียนกัน เมื่อรวมกับการมีปญญากำกับ จากกัลยาณมิตรที่เปนผูบริหาร<br />
ในระดับตาง ๆ หากเปนผูบริหารในระดับสูงสุด หรือ CEO ผลที่เกิดขึ้นยอมแสดง<br />
ใหเห็นในระดับทั้งองคกร (แตมิไดเปนขอจำกัดตอการพัฒนาแตอยางใด) เพื่อกอ<br />
ใหเกิดความเขาใจวาธุรกิจมิไดตั้งอยูไดเพียงลำพัง แตมีความสัมพันธเชื่อมโยงกับ<br />
สังคมทั้งภายในคือพนักงาน ชุมชนภายนอก และสิ่งแวดลอม เมื่อจัดกิจกรรม<br />
จิตอาสาพนักงานในรูปแบบตาง ๆ อยางตอเนื่อง โดยคณะทำงานชั่วครั้งชั่วคราว หรือ<br />
กรรมการชมรมอยางถาวร หรือ ผูบริหาร จึงเปนการสงเสริมใหเกิดการเรียนรูดานสมาธิ<br />
คือภาวะจิตที่มีความแนวแนในการทำความดี ดวยการจัดกิจกรรมสืบเนื่องกันไป<br />
เปนการพัฒนาดานศีล สมาธิ ปญญา เพิ่มขึ้นไปอยางตอเนื่อง<br />
กระบวนการดังกลาวเอื้อตอการพัฒนามนุษยทั้งทางดานปญญา คือความรู<br />
ความเขาใจที่ถูกตองตามความเปนจริง เรื่องความเขาใจวาชีวิตและความสุขคืออะไร<br />
ดานจิตใจ คือมีจิตที่ดีงาม มีความคิดเชิงบวก และแนวแนตอการทำสิ่งที่ดีงาม เชน<br />
การอยากชวยเหลือบุคคลอื่น และแสดงออกอยางชัดเจนดานพฤติกรรมที่มีตอตนเอง<br />
ครอบครัว เพื่อนรวมงาน และในสังคม เชน ความพยายามเปลี่ยนแปลงตนเอง<br />
มากกวาเรียกรองใหคนอื่นเปลี่ยนแปลง การนำสมาชิกครอบครัวเขารวมกิจกรรม<br />
อาสา การเขาไปชวยเหลือเกื้อกูลเพื่อนรวมงาน งานสวนกลางขององคกร และ<br />
128 ภาคผนวก
การเขารวมในโครงการจิตอาสาพนักงานขององคกรในบทบาทตาง ๆ อยางตอเนื่อง<br />
ตลอดจน การมีทาทีที่ดีตอเพื่อนรวมงานที่ไมไดเขาไปรวมกิจกรรมอาสาดวยการสื่อสาร<br />
ขอมูลโครงการอยูตลอดเวลา<br />
อาจมีผูเห็นแยงวา องคกรธุรกิจทั้งสี่แหงขางตนมิไดริเริ่มทำโครงการ<br />
จิตอาสาพนักงานจากฐานความเขาใจทางทฤษฎี (ปริยัติ) เรื่อง ไตรสิกขา มากอน<br />
นั่นเปนความจริง แตเมื่อไดมีโอกาสนำแนวคิดนี้ไปแลกเปลี่ยนกับพนักงานในองคกร<br />
บางทาน ก็ยอมรับถึงการไปดวยกันได คือ การจัดกิจกรรมนี้เปนเสมือนการฝกปฏิบัติ<br />
ที ่สอดคลองกับหลักไตรสิกขา (ปฏิบัติ) และผูเขารวมทุกคนก็ไดรับผลจริง<br />
ตามหลักการของพระพุทธองค (ปฏิเวธ) คือ ความสุขที่ไมตองอิงอาศัยสิ่งภายนอก<br />
คือการให การชวยเหลือสังคม จนเกิดความมั่นใจและแนวแนในการปฏิบัติ หรือ<br />
ทำสิ่งนั้นในครั้งตอไป<br />
การจัดโครงการจิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจ จึงเปนกิจกรรมในองคกร<br />
ที่เอื้อตอกระบวนการพัฒนาที่สอดคลองตามหลักไตรสิกขาเพื่อมุงสูการพัฒนาปญญา<br />
นำสูคุณภาพชีวิตที่ดีรวมกันของคนในสังคม และเมื่อทำใหเกิดปญญาโดยเฉพาะ<br />
การตระหนักในเรื่องความสัมพันธกับสังคมและธรรมชาติขึ้นในหมูพนักงานมากขึ้น<br />
เทาไร ปญญาดังกลาวจะเขาไปกำกับ และสะทอนออกมาในวิถีการทำงาน ทั้งในเรื่อง<br />
การตัดสินใจ และการดำเนินงานที่มีความตระหนักอยูตลอดเวลา ดังเชน ผูจัดการ<br />
ฝายขายของ Merck เมื่อเขากำลังตัดสินใจซื้อสินคาที่จะใชในกิจกรรมสงเสริมการขาย<br />
เขาก็นึกถึงการซื้อผลิตภัณฑของชุมชนของมูลนิธิฯ ที่บริษัทใหการสนับสนุนอยู<br />
โดยที่บริษัทไมมีนโยบาย กฎเกณฑบังคับแตอยางใด เปนตน ทำใหเขาเหลานี้<br />
มีความสมบูรณหรือมีคุณคามากขึ้น เขาสูความหมายที่แทจริงของคำวา “มนุษย” คือ<br />
ผูมีใจสูง<br />
แมมีใครหลายคนอาจพูดวา สิ่งเหลานี้ ก็คือการปลูกฝงคุณธรรมจริยธรรม<br />
มิใชหรือ และหากตองมาปลูกฝงเรื่องดังกลาวในชวงชีวิตทำงาน มันไมเปนการ<br />
สายเกินไปหรอกหรือ? ควรทำมาตั้งแตในครอบครัว หรือในโรงเรียนมากกวา<br />
129<br />
ภาคผนวก
ความคิดนี้อาจมีสวนถูกบางสวนแตไมทั้งหมด เพราะผูพูดก็พูดบนฐานของความไมเขา<br />
ใจ ถึงหลักการอิทัปปจจยตาวาทุกสิ่งลวนเกิดมาจากเหตุปจจัย ดังนั้น การปลูกฝง<br />
คุณธรรมจริยธรรมในบุคคลตั้งแตครอบครัวจึงเปนเพียงเหตุปจจัยหนึ่งเทานั้น<br />
หากเขาเหลานั้นตองเขาไปทำงานอยูในองคกรธุรกิจที่ไมเคารพกติกาสังคม ทั้งที่<br />
เปนกฎเกณฑอยางไมเปนทางการ คือ วัฒนธรรม หรือ กฎเกณฑที่เปนทางการ คือ<br />
กฎหมาย ตลอดจนไมสนใจสิ่งแวดลอมทั้งธรรมชาติและสังคมภายนอก อีกทั้งอยูใน<br />
สภาพสังคมที่ไมมีกลไกการบังคับใชกฎหมายจากภาครัฐที่เขมงวด จนเกิดความเชื่อวา<br />
ไมจำเปนตองทำตามกฎหมาย และแสวงหาชองทางการละเมิดกฎหมายหากกอใหเกิด<br />
ผลกำไรมากขึ้น<br />
130 ภาคผนวก
เมื่อเผชิญกับสภาพสังคมทั้งภายในองคกรธุรกิจ (ผูบริหาร นโยบาย<br />
ตลอดจนแนวทางการดำเนินงาน) และสภาพสังคมภายนอก ดังกลาว ยอมเปนการยาก<br />
ตอการดำรงอยูในคุณธรรมจริยธรรมที่ไดรับการปลูกฝงมานาน และหากการปลูกฝง<br />
คุณธรรมจริยธรรมที่บุคคลไดรับมาเปนเพียงการเรียนรูทองจำวาควรทำอยางไร<br />
จึงเรียกวาความถูกตองหรือความดีงาม โดยไมไดสะสมหรือพัฒนาปญญา คือ<br />
ความรูความเขาใจที่ถูกตองแทจริงตามหลักธรรมชาติ ตลอดจนไมไดรับการฝก<br />
ปฏิบัติคือไดทำในสิ่งที่เขาใจ และไดรับผลจากสิ่งที่ทำนั้น จนเปนความมั่นใจในการ<br />
กระทำครั้งตอไปก็ยิ่งทำใหการดำรงตนอยูในคุณธรรมจริยธรรมดังกลาวเปนไปได<br />
ยากมากยิ่งขึ้น<br />
ทั้งนี้มิไดหมายความวา การปลูกฝงคุณธรรมจริยธรรมตั้งแตครอบครัว<br />
ไมเปนสิ่งจำเปน เพราะยังเปนสิ่งจำเปนที่ตองสรางความพรอมใหเกิดขึ้นในทุกเหตุปจจัย<br />
แตตองมุงสูการพัฒนาปญญาเปนสำคัญ และการที่องคกรธุรกิจดังเชนกรณีศึกษา<br />
ไดรวมกันพัฒนาโครงการจิตอาสาพนักงานใหเกิดขึ้นในองคกรของตน จึงไมเปน<br />
เพียงการปลูกฝงคุณธรรมจริยธรรมใหกับพนักงานของตนเทานั้น แตยังชวยจัดสภาพ<br />
สังคมภายในองคกรที่เอื้อตอการพัฒนาปญญาของบุคคลใหเกิดขึ้น เพื่อกอใหเกิด<br />
คุณภาพชีวิตที่ดีรวมกัน กอใหเกิดศานติสุขขึ้นในสังคมตอไป<br />
จึงสามารถสรุปลักษณะการทำงาน (เหตุปจจัยที่ดี) ในการดำเนินการโครงการ<br />
จิตอาสาพนักงาน (ผลที่ดี) เพื่อกอใหเกิดการพัฒนาปญญาตามหลักไตรสิกขา<br />
(ผลที่ดีตามมา) ไดดังนี้<br />
1) การทำธุรกิจที่สอดคลองตอการเรียนรูตามหลักไตรสิกขา ในดานศีล<br />
นับตั้งแตการดำเนินธุรกิจที่เปน “สัมมาอาชีวะ” คือ การทำอาชีพที่ดีงามไมเบียดเบียน<br />
สังคม สิ่งแวดลอม ผลิตภัณฑตองไมมีโทษตอผูใช สังคม และสิ่งแวดลอม ทั้งใน<br />
ระยะสั้นและระยะยาว และการดำเนินการธุรกิจตองอยูภายใตการเคารพกฎหมาย<br />
อยางเครงครัด<br />
ภาคผนวก<br />
131
เพราะหากองคกรธุรกิจมิไดดำเนินธุรกิจที่เอื้อตอการพัฒนา ในดานศีล<br />
การจัดทำโครงการจิตอาสาพนักงานที่กอใหเกิดประโยชนตอสังคม สิ่งที่เกิดขึ้น<br />
เปนเพียงความพยายามของธุรกิจในการนำสวนตาง (ระหวางรายไดและตนทุน) บางสวน<br />
มาชดเชยกับความเสียหายที่เกิดขึ้นจากการสรางรายไดของธุรกิจซึ่งมีมากกวา<br />
ยากตอการชดเชยได<br />
2) กัลยาณมิตร คือ ผูที่นำขอมูลที่ดีมีประโยชนตางๆ ตลอดจนการสราง<br />
โอกาสในการทำความดี มาสูสังคม (องคกรธุรกิจ) และเปนกลไกสำคัญในการ<br />
ระดมจิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจนั้น ทั้งนี้อาจเปน ตัวพนักงาน กลุมเพื่อนพนักงาน<br />
หรือ ผูบริหาร<br />
3) ความเขาใจเรื่อง ความหมายของคำวา “อาสา” ที่แทจริง อันหมาย<br />
ถึง การแสดงออกในการชวยเหลือดานสิ่งของเงินทอง เวลา และความรู ความเชี่ยวชาญ<br />
ชำนาญการดวยความสมัครใจ ซึ่งอยูในกระบวนการพัฒนาปญญา คือ ความเห็นชอบ<br />
“สัมมาทิฐิ” ที่สำคัญ<br />
หากเขาเกิดการพัฒนาปญญาขึ้น เขายอมเขาใจวา จิตอาสาพนักงาน<br />
สามารถเกิดขึ้นได แมมีขอจำกัดตางๆ เชน งบประมาณ เวลาในการทำกิจกรรม<br />
โดยสามารถจัดกิจกรรม การบริจาคโลหิต การใชวัสดุเหลือใชมาทำเฟอรนิเจอร<br />
ใหกับโรงเรียน หรือการทำกิจกรรมในวันหยุดของพนักงานของสมบูรณกรุป<br />
ที่ทำงานสัปดาหละ 6 วัน เปนตน<br />
4) การสื่อสารที่มิใช “การโฆษณาประชาสัมพันธ” คือ การสื่อสาร<br />
ที่มุงใหผูสงสารและผูรับสารเกิดการพัฒนาสมาธิ คือมีจิตใจที่มุงมั่นทำความดี เพราะเขา<br />
ไดทราบถึงประโยชนในสิ่งที่เขาไดทำและกอใหเกิดความสุขเมื่อไดรับสารนั้น และปญญา<br />
คือความเขาใจที่ถูกตองมากยิ่งขึ้น<br />
132 ภาคผนวก
ที่สำคัญการสื่อสารตองการประกอบดวยขอความที่เปนการเจรจา<br />
ชอบ “สัมมาวาจา” คือ ไมเปนขอความเท็จ หรือขอความที่ยุยงใหเกิดการแตกแยก<br />
และเปนขอความที่สุภาพ และมิใช “การโฆษณาประชาสัมพันธ” ดังเชนในบริษัทแหงหนึ่ง<br />
ที่นำสิ่งของไปบริจาคใหกับผูดอยโอกาส แลวก็จางใหบริษัททำโฆษณาเพื่อทำภาพยนตร<br />
โฆษณาออกอากาศทางโทรทัศน โดยมีคาใชจายในการโฆษณาทั้งหมดมากกวาเงิน<br />
บริจาคหลายเทาตัว เปนตน<br />
5) การทำกิจกรรมอยางตอเนื่อง ซึ่งเปนการพัฒนาดานสมาธิ คือ<br />
ความมุงมั่นของจิตในการกระทำความดี เพื่อพัฒนาสูปญญาอยางสืบเนื่องกัน<br />
หากจัดทำโครงการในลักษณะเปนครั้งคราว สองสามปครั้ง หรือปละสองสามครั้ง<br />
ยอมขาดความตอเนื่องในการพัฒนาปญญา<br />
6) กิจกรรมที่เนนการสรางสรรคหรือนวัตกรรม โดยไมมุงจัดกิจกรรม<br />
ตามเทศกาลประเพณีนิยม เชน สงกรานตก็ควรไปเลี้ยงอาหารแกคนชรา หรือวันเด็ก<br />
เลี้ยงเด็กกำพรา แตมุงสรางสรรคกิจกรรมเพื่อบรรลุวัตถุประสงคของการทำใหมากที่สุด<br />
ดวยการสรางสรรคกิจกรรมใหมๆ หรือ “นวัตกรรมทำความดี” ทั้งในเรื่องสถานที่ใหม<br />
บทบาทการเขารวมที่เปลี่ยนไป รูปแบบกิจกรรมที่หลากหลาย<br />
7) การบริหารโครงการ (Project Management) ที่เนนการประเมินผล<br />
เพื่อพัฒนาดานสติและปญญา แมวาโครงการจิตอาสาพนักงานจะเปนกิจกรรมที่<br />
นอกเหนือจากงานประจำ (Add-on Activity) ก็สามารถนำเครื่องมือการบริหารโครงการ<br />
(Project Management) ทั้งในการวางแผน การกำหนดบทบาทผูรับผิดชอบ ขั้นตอน<br />
การทำงาน และเวลาการทำงาน ตลอดจน รูปแบบการประเมินผลที่สอดคลองกับ<br />
เปาหมาย-วัตถุประสงคของโครงการ มาใชในการบริหารโครงการได บนฐาน<br />
ความสัมพันธที่มีความเชื่อถือไววางใจกันมากขึ้น (Trust)<br />
ภาคผนวก<br />
133
บทสรุปและขอเสนอแนะเชิงนโยบาย<br />
โครงการจิตอาสาพนักงานในองคกรธุรกิจที่เปนกรณีศึกษาทั้งหมด เปนการ<br />
จัดกิจกรรมที่สอดคลองกับความหมายของจิตอาสาพนักงาน คือ จิตใจที่ดีงาม<br />
อยากชวยเหลือและพรอมแสดงออก หากมีโอกาสของพนักงานขององคกรธุรกิจ อันเปน<br />
ความเชื่อเชนเดียวกับความเชื่อในพุทธศาสนาคือ เชื่อวามนุษยมีศักยภาพที่พัฒนาได<br />
โดยกัลยาณมิตรในองคกรธุรกิจ ทั้งที่เปนพนักงานทั่วไป ผูบริหารระดับสูง จนถึงผูบริหาร<br />
ระดับสูงสุด มารวมจัดทำโครงการอยางตอเนื่องและไมยอทอ ไมไดเห็นเปนภาระงาน<br />
เพิ่มเติมจากการทำงานในหนาที่ความรับผิดชอบประจำ ตรงขามกลับทำงานอาสา<br />
ดังกลาวดวยความสุขใจ อยางภาคภูมิใจในงานที่ทำใหองคกรของตนเอง มี<br />
ความรักความผูกพันในองคกร และพรอมปฏิเสธขอเสนองานที่มีเงินเดือนสูงกวา<br />
หากองคกรนั้นมิไดมีกิจกรรมดังเชนที่ตนเองไดรวมทำในปจจุบัน อีกทั้งยังมีทัศนคติ<br />
เชิงบวกกับเพื่อนพนักงานที่ไมไดเขารวม<br />
กิจกรรม อันเนื่องจากอาจติดภารกิจตาง ๆ<br />
ดวยการสื่อสารขอมูลใหกับเพื่อนพนักงาน<br />
ทั้งหมดไดรับฟงในทุกครั้งที่มีการจัดกิจกรรม<br />
เมื่อนำหลักการเรียนรูและพัฒนาตนเอง<br />
ในระบบไตรสิกขา ซึ่งเปนหนทางแหงการ<br />
ดับทุกข หรืออริยมรรคมีองคแปด เขามา<br />
วิเคราะหกระบวนการพัฒนาโครงการจิตอาสา<br />
พนักงานของกรณีศึกษาทั้งหมดในระดับสังคม<br />
หรือบริบทขององคกรธุรกิจวาเอื้อตอการ<br />
พัฒนาปญญาหรือการยกระดับจิตใจของ<br />
พนักงานหรือไม พบวามีการปฏิบัติที่<br />
สอดคลองทั้งทางดานศีล ทั้งในเรื่องการทำ<br />
ผลิตภัณฑที่มีคุณภาพ เปนประโยชน<br />
ไมเบียดเบียนสังคมและสิ่งแวดลอม<br />
134 ภาคผนวก
พรอมทั้งการเคารพกฎหมายอยางเครงครัด ภายใตสถานที่ทำงานและบรรยากาศ<br />
โดยรอบที่จูงใจใหพนักงานคิดในสิ่งที่ดีงาม เมื่อรวมกับการจัดกิจกรรมจิตอาสา<br />
พนักงานเพิ่มขึ้น จึงเปนการเปดโอกาสใหเกิดการพัฒนาดานสมาธิ คือกอใหเกิด<br />
จิตใจที่แนวแนในการทำความดี มีเมตตา กรุณา ภายใตการจัดกระบวนการ<br />
ที่เนนการสื่อสาร การวางแผนการดำเนินการ และการติดตามประเมิน<br />
ในรูปแบบการบริหารโครงการ ทำใหเกิดการพัฒนาปญญาทั้งในกัลยาณมิตร<br />
กลุมผูจัดทำโครงการ และผูเขารวม ตลอดจนผูเกี่ยวของเปนการพัฒนาปญญา<br />
อยางสืบเนื่องไปกับการพัฒนาโครงการ จิตอาสาพนักงานที่สรางสรรคอยางตอเนื่อง<br />
เกิดความสุขใจจากผลของการกระทำ (ปฏิเวธ) และมั่นใจในการกระทำครั้งตอไป<br />
แตละองคกรธุรกิจมีกลไกอันเกิดจากกัลยาณมิตรขององคกรธุรกิจที่เขามา<br />
รองรับการจัดทำโครงการจิตอาสาพนักงานแตกตางกัน นับตั้งแตกลุมเนสทเล<br />
ประเทศไทย ที่มีผูบริหารสนับสนุนภายใตคณะทำงานที่เปนอาสาสมัครเฉพาะกิจ<br />
ในแตละโครงการ สวนของกลุมบริษัทสมบูรณ มีผูบริหารสนับสนุนภายใต คณะกรรมการ<br />
ของชมรม “Somboon Group อาสา” ของบริษัทฯ ในกลุมสมบูรณ (สมบูรณ) สวนของ<br />
บริษัท เมอรค จำกัด มีผูบริหารระดับสูงสุด สนับสนุนภายใตตัวแทนพนักงานจาก<br />
ทุกแผนกในนาม “Care Core Team” และพยายาม บูรณาการงานจิตอาสาเขากับการ<br />
ดำเนินงานในองคกรรวมถึงการนำลูกคาเขารวม กิจกรรมอยางตอเนื่อง ในขณะที่<br />
ไพรซวอเตอรเฮาสคูเปอรส มีผูบริหารระดับสูงเปนผูผลักดันใหเกิดโครงการ<br />
จิตอาสาพนักงานที่เนนการพัฒนาบุคลากรเชิงลึก โดยใชการทำงานกับชุมชน<br />
เปนเวทีแหงการเรียนรูพัฒนาเพื่อกอใหเกิดการเปลี่ยนแปลง และพัฒนาคนดี<br />
ใหสูสังคมอยางมุงมั่น<br />
หากเปนกลไกอยูในรูปกลุมพนักงานที่อาสามาจากพนักงานในแตละแผนกใน<br />
องคกร เชน ชมรม Somboon Group อาสา หรือ กลุมรณรงคความหวงใยของ Merck<br />
ภายใตการสนับสนุนใหคำปรึกษาของผูบริหารระดับสูง รวมถึงการเปนนโยบายของ<br />
บริษัทในการใหการสนับสนุนทั้งสิ่งของและงบประมาณ ยอมทำใหโครงการจิตอาสา<br />
พนักงานเปนกระบวนการพัฒนาปญญาไดอยางแทจริง เพราะพนักงานที่อยูในองคกร<br />
135<br />
ภาคผนวก
นอกจากมีความสัมพันธที่ดีระหวางกัน และกับผูบริหารแลวยังมีความสุขใจ<br />
ที่เกิดจากการไดทำความดี และนำสูความสุขในวิถีการทำงานอันเกิดจากความ<br />
ภาคภูมิใจและมั่นใจวาในความตั้งใจและทุมเททำงานของตนมิไดสรางกำไรเพิ่มขึ้น<br />
ใหกับผูบริหารระดับสูง เจาของ หรือผูถือหุนเทานั้น แตไดสรางประโยชนคืนสู<br />
สังคมโดยตัวเขาเองโดยตรงและโดยออม ผลจากความตั้งใจทุมเทงานของพนักงาน<br />
นำสูผลิตภัณฑและคุณภาพที่กอใหเกิดความพึงพอใจของลูกคา และเมื่อลูกคา<br />
ทราบถึงเจตนาที่ดีงามของบริษัทในเรื่องความหวงใยและรับผิดชอบตอสังคม<br />
ก็ยิ่งทำใหลูกคากลับมาซื้อสินคา กอใหเกิดผลกำไรเพิ่มขึ้นสืบเนื่องกันเชนนี้เรื่อยไป<br />
นั้นคือความหมายที่แทจริงของผลประโยชนสวนตนขององคกรธุรกิจ ที่มิไดจำกัด<br />
อยูเฉพาะกำไรของเจาของกิจการและผูถือหุน แตรวมถึงคุณภาพชีวิตที่ดีของพนักงาน<br />
ของผูคนในสังคม และธรรมชาติสิ่งแวดลอม ภายใตการทำความดีจากโครงการ<br />
จิตอาสาพนักงานเพื่อการพัฒนาปญญา<br />
ขอมูลในการศึกษาขององคกรธุรกิจทั้ง 4 กรณีศึกษามุงนำเสนอในภาพรวม<br />
ของธุรกิจ ทั้งนี้มิไดมุงรายละเอียดในการดำเนินงานในวิถีการทำงานแตละวันแตอยางใด<br />
ในสวนของการดำเนินโครงการจิตอาสาพนักงานขององคกรตาง ๆ แมภาพที ่เสนอ ได<br />
สะทอนเฉพาะความสำเร็จของโครงการเปนสวนใหญ แตก็มิไดหมายความวาจุดออน<br />
หรือผลกระทบในทางลบไมไดเกิดขึ้น เชน ความชวยเหลือใหกับชุมชนนั้นเปนการ แก<br />
ปญหา เฉพาะหนามิไดเปนการแกปญหาระยะยาวหรือสรางศักยภาพชุมชน ในการแก<br />
ปญหานั้นไดดวยตนเอง ผลกระทบที่เกิดขึ้นในหมูพนักงานที่ทำงาน เขารวมโครงการแลว<br />
สงผลตองานประจำในวันตอมา เปนตน การที่สิ่งเหลานี้มิได ถูกนำเสนอใหเห็นมากนัก<br />
กลับเปนการสะทอนใหเห็นถึงการพัฒนาดานสมาธิในระบบ ไตรสิกขาของพนักงานใน<br />
องคกร ในเรื่องความมุงมั่นในการทำความดี เพราะมิได มองจุดออนหรือผลในทางลบ<br />
แตไดพิจารณาสิ่งเหลานี้เปนบทเรียนที่ไดเรียนรูและแกไข ไมใหเกิดขึ้นในการทำความ<br />
ดี ครั้งตอไป<br />
การฝกฝนในระบบไตรสิกขาซึ่งเปนกรอบแนวคิดในการวิเคราะหโครงการ<br />
จิตอาสาพนักงานในครั้งนี้ มิไดพิจารณาบนฐานของพนักงานในองคกรธุรกิจที่อยู<br />
136 ภาคผนวก
ในสังคมที่มีพุทธศาสนาอยูในวัฒนธรรมแตอยางใด ระบบการวิเคราะหนี้สามารถ<br />
นำไปใชในโครงการจิตอาสาพนักงานในทุกสังคม ทั้งนี้เปนเพราะหลักธรรมของ<br />
พระพุทธเจามิไดเปนคำสอนของพระศากยมุนีเปนหลักธรรมชาติ คือมิได<br />
เปนสิ่งที่พระองคคิดขึ้น แตทรงคนพบจากหลักเกณฑทางธรรมชาติ โดยเฉพาะ<br />
ในระบบไตรสิกขา อันเปนหนทางแหงการหลุดพน ดวยการดำเนินชีวิตอยางปกติ<br />
ไมเบียดเบียน (ศีล) มีจิตตั้งมั่น มุงทำความดี (สมาธิ) เกิดความเขาใจรูแจงตามที่เปน<br />
จริง (ปญญา) วามนุษยมิไดเกิดไดโดยลำพัง แตอิงอาศัยสัมพันธกับสรรพสิ่งที่อยูในสังคม<br />
และสิ่งแวดลอมธรรมชาติ จึงเขาใจถึงความจำเปนที่ตองดำเนินชีวิตอยางไมเบียดเบียน<br />
และดำเนินชีวิตที่เปนปกติอยางระมัดระวังมากยิ่งขึ้น (ศีล) มุงสูการทำความดี<br />
มากยิ่งขึ้น (สมาธิ) แลวก็เกิดความเขาใจที่ลึกซึ้งมากยิ่งขึ้น (ปญญา) เชื่อมโยงกันเชนนี้<br />
เพื่อสูเปาหมายการพัฒนาคุณภาพชีวิต สุขภาวะที่ดีของคนในสังคมและธรรมชาติ<br />
สิ่งแวดลอมรวมกัน<br />
องคกรธุรกิจสามารถพัฒนาโครงการจิตอาสาพนักงานใหเกิดขึ้นได แมมี<br />
ขอจำกัดในเรื ่องทรัพยากรในเรื่องงบประมาณ หรือเวลาดังที่กลาวแลว แตมิได<br />
หมายความวาองคกรธุรกิจทุกแหงจะดำเนินการธุรกิจในลักษณะเดียวกับกรณีศึกษา<br />
ดังนั้นนโยบายสงเสริมใหเกิดการสงเสริมธุรกิจใหมาสนใจทำโครงการ<br />
จิตอาสาพนักงานเพื่อมุงกระบวนการพัฒนาปญญาใหมากขึ้นนั้น ควรมีลักษณะตอไปนี้<br />
เพื่อเปดโอกาสใหองคกรธุรกิจรวมทำความดี พัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดีรวมกัน กอใหเกิด<br />
ศานติสุขขึ้นในสังคมอยางแทจริง<br />
1) ควรมีองคกรสนับสนุนในลักษณะกัลยาณมิตรในการสนับสนุนให<br />
องคกรธุรกิจไดเรียนรูแลกเปลี่ยนเพื่อพัฒนาปญญารวมกัน ดวยรูปแบบตาง ๆ เชน<br />
• การอบรมเชิงปฏิบัติการใหเขาใจในการจัดทำโครงการ<br />
พรอมกระบวนการติดตามผลในรูปแบบสุนทรียสนทนา เพื่อให<br />
องคกรธุรกิจที่ไดทำโครงการจนเกิดผลการทำคือความสุขใจ<br />
ภาคผนวก<br />
137
และยังดำเนินโครงการอยูอยางตอเนื่องเขามาเปนพี่เลี้ยง และ<br />
แบงปนประสบการณใหกับองคกรธุรกิจอื่น ๆ ตอไป<br />
• การสื่อสาร ทั้งที่เปนประชาสัมพันธในภาพกวาง และการสื่อสาร<br />
ในเชิงลึก เชนการจัดประเด็นการสนทนาสาธารณะ ในประเด็น<br />
ตางๆ เชน นวัตกรรมการทำความดี<br />
• การสำรวจขอมูลเชิงปริมาณ ของการทำโครงการจิตอาสาพนักงาน<br />
ขององคกรธุรกิจทั้งหมดทั้งในเรื่องวัตถุประสงคในการทำ<br />
รูปแบบการจัดกิจกรรม ผูรับผิดชอบโครงการ การมีสวนรวม<br />
138 ภาคผนวก
ของพนักงาน ประโยชนที่ไดรับ จำนวนครั้งที่จัดในรอบปที่ผานมา<br />
และแผนการที่จะทำเมื่อปตอไป เปนตน และนำผลการประเมิน<br />
เผยแพรสูสาธารณะ<br />
• การจัดกิจกรรมการชื่นชมหรือการแสดงมุทิตาจิตแกองคกรธุรกิจ<br />
ที่ทำความดี เพื่อเปนแนวปฏิบัติที่ดี (Best Practice) ใหกับองคกร<br />
ธุรกิจ โดยมีกระบวนการคัดเลือกที่ชัดเจนและตรวจสอบได และ<br />
มีสวนรวมจากทุกฝาย อีกทั้งเปนการสำรวจขอมูลเชิงคุณภาพ<br />
ไปพรอมกัน<br />
• การสรางความตระหนักรูในหมูผูบริโภค ทั้งในรูปกิจกรรมการเผยแพร<br />
ประชาสัมพันธและการสำรวจความคิดเห็น เพื่อยอนกลับใหองคกร<br />
ธุรกิจเกิดความตระหนักวามีความตองการของผูบริโภควาสนใจ<br />
สนับสนุนใหธุรกิจ ทำโครงการจิตอาสาพนักงานเพียง ใด ฯลฯ<br />
2) การกอตั้ง “กองทุนจิตอาสาพนักงาน” อันเกิดจากการบริจาคเงิน ของ<br />
องคกรธุรกิจ เพื่อสมทบงบประมาณใหกับโครงการจิตอาสาพนักงานตางๆ นำไปบริจาค<br />
ใหกับองคกรหรือชุมชนของโครงการ โดยกำหนดเงื่อนไขการดำเนินการ ที่มุงสูการ<br />
พัฒนาปญญา และกอใหเกิดความตอเนื่องในการทำกิจกรรม<br />
ภาคผนวก<br />
139
เกี่ยวกับ The NETWORK<br />
ความเปนมาของ The NETWORK Asia Pacific<br />
The NETWORK เกิดขึ้นจากการสนับสนุนของ ADB GSK และ สถาบันคีนันแหงเอเซีย เพื่อ<br />
พัฒนาเครือขายการเรียนรูเรื่องการสรางความรวมมือระหวางภาคธุรกิจและภาคประชาสังคมใหเกิดการ<br />
ผสานความสามารถของทั้งสองภาคีในรูปแบบการเสริมแรงรวมกัน ซึ่งนำไปสูการพัฒนาที่ยั่งยืนในแตละ<br />
หนวยยอย ทั้งสองภาคีไดเกิดการเรียนรูรวมกัน และไดมีการทำงานรวมกันที่จะผสานความสามารถของ<br />
ทั้งสองฝาย ไดอยางมีประสิทธิภาพ การทำงานของ The NETWORK นั้นเปนการทำงานผานการสื่อ<br />
สารทางอินเตอรเนท www.ngobiz.org ซึ่งจะเปนเวบไซตที่รวบรวมองคความรูเรื่องการสรางความรวม<br />
มือที่เกิดขึ้นแลวในภูมิภาคเอเซีย เชน รูปแบบของความรวมมือของภาคธุรกิจที่เกิดขึ้นจนตั้งเปนองคกร<br />
ในประเทศฟลลิปนส ชื่อ Philippines Business for Social Progress ในสิงคโปร นั้นองคกรรัฐ ชื่อ<br />
National Philanthropy and Volunteer Center เห็นความสำคัญในเรื่องนี้และพยายามจะผลักดันให<br />
เกิดความรวมมือในประเทศ ในอินโดนีเซียมี Indonesian Business Links ก็พยายามออกแบบความ<br />
รวมมือระหวางภาคประชาสังคมใหเกิดขึ้นในประเทศของตนเอง<br />
การกอตั้ง The NETWORK ในประเทศไทย<br />
เกิดจากการชักชวนองคกรตางๆในประเทศไทยใหรวมกันกอตั้ง เครือขายการสรางความรวมมือ<br />
ระหวางภาคธุรกิจและภาคประชาสังคมในประเทศไทย ดวยความเชื่อมั่นวาการผสานกำลังที่ดีงามระหวาง<br />
ภาคธุรกิจและภาคประชาสังคม จะทำใหเกิดพลังบวกที่สรางสรรค และเขมแข็งกวาการทำงานโดยลำพัง<br />
ซึ่งการรวมกันนี้จะทำใหเกิดการเรียนรูสังคมรวมกัน ที่ตางบริบท ตางกิจกรรม นั้นจะเชื่อมประสานความ<br />
รู การบริหารการจัดการ กำลังแรง ทรัพยากรในรูปแบบตางๆ ไดอยางมีประสิทธิภาพไดอยางไร<br />
วิสัยทัศน:<br />
เปนเครือขายที่มุงสรางความรวมมือระหวางภาคธุรกิจและภาคประชาสังคมเพื่อการพัฒนาสังคม<br />
ไทยอยางยั่งยืนภายใตปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง<br />
พันธกิจสูการพัฒนาที่ยั่งยืนภายใตหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง:<br />
1. แลกเปลี่ยนเรียนรูระหวางภาคธุรกิจและภาคประชาสังคมในการพัฒนาสังคมไทยใหยั่งยืน<br />
2. ผลักดันใหเกิดความรวมมือระหวางภาคธุรกิจและภาคประชาสังคม<br />
3. ติดตามประเมินผลความรวมมือระหวางภาคธุรกิจและภาคประชาสังคม<br />
4. สรุปผลและสังเคราะหสิ่งที่ไดเรียนรูรวมกัน และพัฒนาเปนองคความรูที่นำไปปฎิบัติตอได<br />
140 ภาคผนวก
5. สรางกลไกที่จะทำใหภาครัฐเขามารวมสงเสริม สนับสนุน และอำนวยใหเกิดการพัฒนาที่ยั่งยืน<br />
จุดประสงค<br />
1. เพื่อใหเกิดองคความรูที่ไดจากการเรียนรูรวมกัน และนำไปใชเปนเครื่องมือในการพัฒนาตอไป<br />
2. เพื่อทำใหเครือขายทั้งระดับคณะกรรมการและสมาชิกเสริมแรงและพลังอยางมีประสิทธิภาพ<br />
บทบาทและหนาที่ของเครือขาย<br />
1. แบงปนความรูและประสบการณ<br />
2. เสริมแรงการขับเคลื่อนกลไกการใหและอาสาสมัครเพื่อสังคม<br />
3. สงเสริมและสนับสนุนดาน ความรู การเงิน สิ่งของ และกำลังแรงตามศักยภาพ<br />
กิจกรรม<br />
1. ระหวางคณะกรรมการ<br />
1.1 เขารวมประชุมคณะกรรมการสองเดือนครั้ง เพื่อนำเสนอ พิจารณาและอนุมัติ<br />
ความรวมมือตางๆ<br />
1.2 แลกเปลี่ยนขอมูลและปฏิทินกิจกรรมเพื่อเรียนรูและเสริมแรงความรวมมือรวมกัน<br />
1.3 รวมมือในการพัฒนากิจกรรมใหม 1 ครั้ง/ป<br />
2. ระหวางสมาชิก (ทุกๆ 4 เดือน)<br />
2.1 จัดกิจกรรมใหมีแลกเปลี่ยนความรูที่กวางขวางและลึกซึ้ง และไดมีการจัดการความรู<br />
ดานตางๆ เพื่อนำกลับไปใชพัฒนากิจกรรมของตัวเอง<br />
ก) ลักษณะกิจกรรม<br />
• จัดสัมมนาแลกเปลี่ยนไตรมาสละครั้ง<br />
• ออกจดหมายขาว หนึ่งหรือสองเดือนครั้ง<br />
ข) หัวขอองคความรูที่ใชในการแลกเปลี่ยน<br />
• ความรูเรื่อง Corporate Social Responsibility ในมิติที่กวางและลึกซึ้ง<br />
• ความรูเรื่องปญหาสังคม และสิ่งแวดลอม และองคความรูที่กรรมการและสมาชิก<br />
นำไปใชได<br />
• ความรูเรื่องนวัตกรรมใหม ที่จะยกระดับการทำงานของทั้งภาคธุรกิจและ<br />
ภาคประชาสังคม<br />
หมายเหตุ: ในการจัดการประชุมนั้นจะใหมีการคุยในประเด็น ประสบการณ อุปสรรค<br />
และหนทางในการแกไข<br />
ภาคผนวก<br />
141
โครงสรางเครือขาย The NETWORK Thailand<br />
คณะกรรมการThe NETWORK (Thailand)<br />
คุณชาญชัย พินทุเสน, มูลนิธิกระตายในดวงจันทร<br />
ประธานกรรมการ<br />
คุณนภดล ศิวะบุตร, Nestle (Thai) Ltd.<br />
กรรมการ<br />
คุณกษมน กิตติอำพน, บริษัทฯ ในกลุมสมบูรณ กรรมการ<br />
คุณศศมน ศุพุทธมงคล, บมจ. บางจาก ปโตรเลี่ยม กรรมการ<br />
Mr. Jeffrey Dickinson, E+CO<br />
กรรมการ<br />
คุณนิตยา วงศสวัสดิ์, มูลนิธิโลกสีเขียว กรรมการ<br />
คุณศรีรัตน ตระกูลไทยบุญญา, Nestle (Thai) Ltd.<br />
กรรมการ<br />
คุณจารุวรรณ จันทรเพ็ญ, E+CO<br />
กรรมการ<br />
คุณกาญจนา สุขพรหม, บริษัทฯ ในกลุมสมบูรณ กรรมการ<br />
ปารีณา ประยุกตวงศ The NETWORK Asia and the Pacific กรรมการและเลขาเครือขาย<br />
ที่ทำงานชั่วคราว<br />
196/9 ซอยราชวิถี 4 ถนนราชวิถี แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรุงเทพฯ 10400<br />
โทรศัพท/โทรสาร 02-245-5542<br />
Email: info@ngobiz.org Website: www.ngobiz.org/thailand<br />
142 ภาคผนวก
คณะที่ปรึกษาคณะกรรมการศูนยสงเสริมและพัฒนาพลังแผนดินเชิงคุณธรรม<br />
1. นายไพบูลย วัฒนศิริธรรม ที่ปรึกษากิตติมศักดิ์<br />
2. พลตรีจำลอง ศรีเมือง ประธานที่ปรึกษา<br />
3. พลเอกบวร งามเกษม ที่ปรึกษา<br />
4. นายลิขิต เพชรสวาง ที่ปรึกษา<br />
5. พลเอกปรีชา เอี่ยมสุพรรณ ที่ปรึกษา<br />
คณะกรรมการศูนยสงเสริมและพัฒนาพลังแผนดินเชิงคุณธรรม<br />
1. พลตำรวจเอกเสรีพิศุทธ เตมียาเวส กรรมการผูทรงคุณวุฒิ รักษาการประธานกรรมการ<br />
2. นายนิพนธ สุรพงษรักเจริญ กรรมการ ผูทรงคุณวุฒิ<br />
3. นายอนุสรณ ธรรมใจ กรรมการ ผูทรงคุณวุฒิ<br />
4. นายแพทยอำพล จินดาวัฒนะ กรรมการ ผูทรงคุณวุฒิ<br />
5. ผูแทนกระทรวงวัฒนธรรม กรรมการ<br />
6. ผูแทนกระทรวงศึกษาธิการ กรรมการ<br />
7. ผูแทนสำนักงบประมาณ กรรมการ<br />
8. ผูแทนสำนักงานพระพุทธศาสนาแหงชาติ กรรมการ<br />
9. ผูแทนสำนักงานบริหารและพัฒนาองคความรู (องคการมหาชน) กรรมการ<br />
10. ผูอำนวยการศูนยสงเสริมและพัฒนาพลังแผนดินเชิงคุณธรรม<br />
(นางสาวนราทิพย พุมทรัพย) กรรมการและเลขานุการ<br />
11. นายประกอบ นวลขาว กรรมการ<br />
<br />
<br />
<br />
ที่ปรึกษา<br />
นางสาวนราทิพย พุมทรัพย ผูอำนวยการศูนยสงเสริม<br />
และพัฒนาพลังแผนดินเชิงคุณธรรม<br />
นายแกว วิฑูรยเธียร ที่ปรึกษาดานสื่อและรณรงค<br />
ผ ูรับผิดชอบโครงการ<br />
นายณัฏฐบรรจง เดชวิริยะชาติ ผูชวยผูอำนวยการฝายบริหารแผน 1<br />
ปฎิบัติหนาที่แทน ผูอำนวยการฝายบริหารแผน 2<br />
นางสาวรินธรรม ธารมุกตา เจาหนาที่ระดับสูง ฝายบริหารแผน 2<br />
นางสาวอรมน ปนทอง เจาหนาที่ระดับสูง ฝายบริหารแผน 2<br />
นางสาวอมรรัตน ธีรสรรเพชญ เจาหนาที่ระดับกลาง ฝายบริหารแผน 1<br />
นางสาวปรินธร บุญเนตร เจาหนาที่ระดับกลาง ฝายบริหารแผน 2<br />
วิจัยและเรียบเรียง<br />
ผศ.วรรณา ประยุกตวงศ, ปารีณา ประยุกตวงศ และเครือขายความรวมมือระหวางภาคธุรกิจ<br />
และภาคประชาสังคมเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน (The NETWORK ประเทศไทย)<br />
ทานผูใดสนใจ สามารถ Download หนังสือไดที่ http://dl.Moralcenter.com<br />
143<br />
ภาคผนวก
![[PDF] ดาวโหลดใบสมัคร](https://img.yumpu.com/27792585/1/184x260/pdf-.jpg?quality=85)
Change language