Teuxos 01.indd

• Áíáðáñáãùãéêü óýóôçìáÇ ôáõñßíç äéáôçñåß ôçí êéíçôéêüôçôá ôùí óðåñìáôïæùáñßùíêáé åíéó÷ýåé ôçí éêáíüôçôÜ ôïõò ãéá ãïíéìïðïßçóç,âåëôéþíïíôáò Ýôóé ôçí ãïíéìüôçôá 9 .• Ìõéêü óýóôçìáÇ ôáõñßíç ðáßæåé óôáèåñïðïéçôéêü ñüëï ãéá ôéò ìåìâñÜíåòôùí ìõþí. ÁõîÜíåé êáé áíáðáñÜãåé ôçí ôïíéêüôçôáôùí ìõþí. ÊáôÜ ôçí äéÜñêåéá ìõúêÞò ðñïóðÜèåéáò,ìðïñåß íá ðáñáôçñçèåß ÝëëåéøÞ ôçò, ãé áõôü ç ôáõñßíçìðïñåß íá ÷áñáêôçñéóôåß ùò ïõóßá ôçò äýíáìçò• ÕðïãëõêáéìéêÞ äñÜóçÓçìáíôéêÞ åßíáé ç äñÜóç ôçò ôáõñßíçò ùò õðïãëõêáéìéêüòðáñÜãïíôáò. Åðéôõã÷Üíåé ìåßùóç ôùí åðéðÝäùíãëõêüæçò óôï áßìá, éó÷õñïðïéþíôáò ôçí äñÜóç ôçò éíóïõëßíçòìåéþíïíôáò ôçí ÝêêñéóÞ ôçò êáé êáô’ åðÝêôáóç ôçíóõãêÝíôñùóÞ ôçò óôï áßìá. Áõôü ðéèáíüí íá ïöåßëåôáéóôçí áëëçëåðßäñáóç ôçò ôáõñßíçò ìå ôïõò õðïäï÷åßò ôçòéíóïõëßíçò 28 . Ìéá Üëëç åðßóçò ðïëý óçìáíôéêÞ äñÜóç,åßíáé ç áðïôïîéíùôéêÞ ôçò äñÜóç, ðïõ ðçãÜæåé áðü ôçíéêáíüôçôÜ ôçò íá åîïõäåôåñþíåé ôïîéêÝò êáé ìåôáëëáîéïãüíåòïõóßåò, ðïõ ðáñÜãïíôáé óôï áíèñþðéíï óþìáÞ ðïõ åéóÝñ÷ïíôáé óôïí ïñãáíéóìü áðü ôï åîùôåñéêüðåñéâÜëëïí 24 . Äåí åßíáé ôõ÷áßï ôï ãåãïíüò üôé ç óõãêÝíôñùóÞôçò åßíáé ìåãÜëç óôïõò éóôïýò, óôïõò ïðïßïõò ðáñÜãïíôáéõøçëÜ åðßðåäá ïîåéäùôéêþí ïõóéþí. Ôï õðï-÷ëùñéêü ïîý (HClO), ðïõ ðñïÝñ÷åôáé áðü ôçí äñÜóç ôùíïõäåôåñüöéëùí, åßíáé Ýíá ðïëý éó÷õñü ïîåéäùôéêü, ôïïðïßï áíôéäñÜ ìå ìéá óåéñÜ âéï÷çìéêþí åíþóåùí, óõìðåñéëáìâáíïìÝíùíôùí áìéíïîÝùí, ó÷çìáôßæïíôáò åîáéñåôéêÜôïîéêÝò áëäåàäåò, ðïõ ðñïîåíïýí âëÜâç óôï DNA.Ç ìïíáäéêÞ äïìÞ ôçò ôáõñßíçò, ìå ôçí óïõëöïíéêÞ ïìÜäáóôç èÝóç ôçò êáñâïîõëéêÞò, ôçò åðéôñÝðåé, áíôéäñþíôáòìå ôï õðï÷ëùñéêü ïîý, íá ó÷çìáôßæåé áíôß ôçò ôïîéêÞò áëäåàäçòìéá ó÷åôéêÜ óôáèåñÞ ÷ëùñáìßíç 29 , ëåéôïõñãþíôáòêõôôáñïðñïóôáôåõôéêÜ. ÕðÜñ÷ïõí áíáöïñÝò êáé ãéá ôçíðñïóôáôåõôéêÞ äñÜóç ôçò ôáõñßíçò êáôÜ ôçò ôïîéêüôçôáòôïõ ôåôñá÷ëùñÜíèñáêá (CCl 4) ðïõ åíÝ÷åé êéíäýíïõò ãéáôá çðáôïêýôôáñá 30 , üðùò åðßóçò õðÜñ÷ïõí áíáöïñÝòãéá ôçí ðñïóôáóßá ðïõ ðáñÝ÷åé áðü âëÜâåò, ðïõ ìðïñåßíá ðñïêëçèïýí áðü âáêôçñéáêÝò åíäïôïîßíåò åíôåñéêÞòðñïÝëåõóçò 31 . Ç ÷ïñÞãçóÞ ôçò ãéá áðïôïîéíùôéêïýò óêïðïýòðñïÝñ÷åôáé áðü ôçí éêáíüôçôÜ ôçò íá âéïìåôáôñÝðåéêáé íá åîïõäåôåñþíåé ôïîéêÝò êáé åðéâëáâåßò ïõóßåò.• Ôáõñßíç óôï êõôôáñéêü åðßðåäïÏ ñüëïò ôçò ôáõñßíçò óôçí áíÜðôõîç êáé ôçí åðéâßùóçôùí êõôôÜñùí åßíáé õøßóôçò óçìáóßáò. Ç ðáñïõóßá ôçòöáßíåôáé íá åßíáé êáèïñéóôéêÞ óôçí áíáðáñáãùãÞ êáé ôçíâéùóéìüôçôá ôùí êõôôÜñùí. Óýìöùíá ìå ìéá õðüèåóç 12 ,äýï åßíáé ôá ðåäßá äñÜóçò ôçò. Ôï ðñþôï åßíáé ç êõôôáñéêÞìåìâñÜíç. Ç ïìïéüôçôá ôçò äé-éïíéêÞò (switterionic) äïìÞòôçò ìå ôçí äïìÞ ôùí ïõäÝôåñùí öùóöïëéðéäßùí ôçò êõôôáñéêÞòìåìâñÜíçò, öùóöáôéäõëï÷ïëßíçò êáé öùóöáôéäõëïáéèáíïëáìßíçò,åðéöÝñåé áëëáãÞ óå êÜðïéåò ìåìâñáíéêÝòëåéôïõñãßåò, åéäéêÜ ó’ áõôÝò óôéò ïðïßåò åìðëÝêåôáé ôïáóâÝóôéï. Ïé êýñéåò èÝóåéò óýíäåóçò ôùí êáôéüíôùí áóâåóôßïõ(Ca 2+ ) óôéò êõôôáñéêÝò ìåìâñÜíåò, åßíáé ïé üîéíåòïìÜäåò ôùí öùóöïëéðéäßùí, ìå ôéò ïðïßåò ç ôáõñßíç ìðïñåßíá áëëçëåðéäñÜ, ó÷çìáôßæïíôáò æåýãç éüíôùí, ìå óõíÝðåéáôçí ìåôáâïëÞ ôçò äéáìüñöùóçò ôùí ìåìâñáíþí, áëëÜ êáéôçò ÷çìéêÞò óõããÝíåéáò êáé ôïõ áñéèìïý ôùí èÝóåùí óõíáñìïãÞòôùí êáôéüíôùí 32 . Ç åðßäñáóç ôçò ôáõñßíçò óôéòêõôôáñéêÝò ìåìâñÜíåò åðçñåÜæåé êáé Üëëá ëéðéäï-åîáñôþìåíáöáéíüìåíá, üðùò åßíáé ç ëåéôïõñãßá ôùí êáíáëéþíìåôáöïñÜò éüíôùí, ç óýíäåóç äéáöüñùí åíæýìùí óôéò ìåìâñÜíåòêáé ç öùóöïñõëßùóç ôùí ðñùôåúíþí.Åðßóçò, ç áëëçëåðßäñáóç ôçò ôáõñßíçò ìå ôçí ìåìâñÜíçôïõ êõôôÜñïõ åíäå÷ïìÝíùò íá ïöåßëåôáé êáé óôçíäõíáôüôçôÜ ôçò íá ó÷çìáôßæåé äåóìïýò õäñïãüíïõ. ¼ðùòöáßíåôáé óôï Ó÷Þìá 3Á ïé äåóìïß õäñïãüíïõ ó÷çìáôßæïíôáéìåôáîý åíüò áôüìïõ õäñïãüíïõ ôçò áìéíïìÜäáò êáéåíüò áôüìïõ ïîõãüíïõ ôçò óïõëöïíéêÞò ïìÜäáò åíüò ìïñßïõôáõñßíçò êáé ôùí áôüìùí ïîõãüíïõ êáé õäñïãüíïõôùí áíôßóôïé÷ùí ïìÜäùí åíüò Üëëïõ ìïñßïõ ôáõñßíçò. Çóýíäåóç áõôÞ ó÷çìáôßæåé äáêôýëéï. Åßíáé üìùò äõíáôüííá áíáðôõ÷èïýí äåóìïß õäñïãüíïõ áíÜìåóá óå äõï ãåéôïíéêÜìüñéá ôáõñßíçò óå ãñáììéêÞ äéÜôáîç, üðùò öáßíåôáéóôï Ó÷Þìá 3Â.Ó÷Þìá 3. Ó÷çìáôéêÞ ðáñÜóôáóç ôùí äåóìþí õäñïãüíïõìåôáîý ôùí ìïñßùí ôçò ôáõñßíçò. Á: êõêëéêÞ äéÜôáîç,Â: åõèýãñáììç äéÜôáîçÔï äåýôåñï ðåäßï äñÜóçò ôçò ôáõñßíçò åßíáé ôï êõôôáñüðëáóìá.Ç ôáõñßíç èåùñåßôáé Ýíáò ðïëý êáëüò ñõèìéóôÞòôçò ïóìùôéêÞò ðßåóçò ôïõ êõôôÜñïõ. Ðñïóáñìüæåôáéðïëý ãñÞãïñá óôéò ïóìùôéêÝò ìåôáâïëÝò åðéôñÝðïíôáò ôçíåðéâßùóç ôïõ êõôôÜñïõ óå ïðïéïäÞðïôå åîùêõôôáñéêü ðåñéâÜëëïí.Ç éêáíüôçôÜ ôçò áõôÞ ðñïÝñ÷åôáé áðü ôçí ÷çìéêÞêáé ìåôáâïëéêÞ ôçò áäñÜíåéá, áëëÜ êáé áðü ôçí ìéêñÞëéðïäéáëõôüôçôÜ ôçò, ðïõ äåí ôçò åðéôñÝðåé íá âãáßíåé Ýîùáðü ôï êýôôáñï, Ýôóé þóôå íá äéáôçñåßôáé ï êõôôáñéêüòüãêïò êáé ôá õøçëÜ åíäïêõôôÜñéá åðßðåäÜ ôçò 2,32 .36