13.07.2015 Views

Sori Susie 2008.indd - Wan Smolbag Theatre

Sori Susie 2008.indd - Wan Smolbag Theatre

Sori Susie 2008.indd - Wan Smolbag Theatre

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

A <strong>Wan</strong> <strong>Smolbag</strong> <strong>Theatre</strong> Publicationpej 1


SORI SUSIE1 2Pem dring blong mi, Kalo.Mi no gat mane, Mary.Bae yumigat wangudfala taemtede naet!Plis...TruKalo!3 4pej 2


Yu bin go wealas naet?Mi folem ol fren.Mifala i dring kavawe i strong we i strong... mi slip longwe.5 6Yu go stap wetem ol fren blong yu!Aiwe.. i so!7<strong>Wan</strong>emi rong, Kalo?Pispis i so..Hem i kasemsik blongwoman!8pej 3


Dring samting ia.Afta bae yu kam gud.9 10Mi mas go long klinik blong jekemse bebe blong yumitu i stap gud.From wanem yu mas jekemsapos we mi gat wan rabis sik,Nurse?11LONG INDEPENDENSKalo i no wantem givhan long mi nating!12Plante boe oli go olbaottede, <strong>Susie</strong>. No gud yu gatwan rabis sik we i savespolem bebe blong yu.Bae yu kam bak blong luksapos we yu oraet o noafta independens.pej 4


Kam... Bae yumi go longwe ...KALO I NO KAM BAK ...13 14SUSIE I GO LUK NURSE BAKEGENYu gat wan rabis sik. Sapos yu dring oltablet ia blong 10 de nomo, sik ia bae i lus.15Bebe blong mi?Sapos yu flatem ol tablet ia,bae hemi oraet. Yu mas talemaot seyu gat sik ia long man blong yu.Hem i mas kam long klinik iablong kam gud bakegen. Baehem i givim sik long yu bakegensapos hem i no kam, <strong>Susie</strong>.pej 5


16 17Yu krangke!Yu bin givim wan rabis siklong mi! Yu mas go luk nurse!KALO I BIN GO LONG KLINIKKleva i no save winim sik ia. Yu sudkam long klinik blong karem meresin!18Mi bin fraet...Yu no bin tingbaotse yu baeyu pasem sik ialong woman blongyu?pej 6


19Yu mas dring finisim ol tablet ia ... Bae yu kasem sik ia bakegen, sapos we yuslip wetem wan woman we i gat wan rabis sik, mo yu no yusum kondom.Yu mas tingbaot blong yusum kondom, Kalo.Sik ia AIDS i stap long ples ia finis.AIDS?AIDS i pas tru long sex.. mo long blad, Kalo.Mummy tu i save pasem sik ia AIDS long bebeblong hem. Yu mas lukaot, Kalo. Yu mas tingbaotwoman blong yu tu. Hem i gat bel i stap...Yes Nurse...pej 7


Kalo.. yu mas talemaot long ol woman we yu bin silipwetem ol, se oli mas kam long ples ia, blong karemmeresin. No gud oli pasem sik ialong ol narafala man.<strong>Wan</strong> gel hemi go bak longaelan finis...Sapos eni narawani stap long taon iayet.. plis, bae yutalem long hemblong kam luk mi.Sapos yu nosave stap kwaetyu mas yusumkondom nomo ...20 21Hu ya gel ia, Kalo?Mi mitim hem longwan danis... Mi drong...Hem i aftarem mi.Yu no kea seyu karem sik iai kam bak longmi? Mi haremmi doti,Kalo.KALO I BIN GO LUK MARYYu no kea nating ah? Yu stapspredim ol doti sik olbaot...Yufala ol manyu wantemskin to skin!Hemia nao.AFTA SUSIE I BONEM BEBEYumi gat pikinini nao, Kalo... Yu mastingboat bebe ia.22 23Yes,<strong>Susie</strong>...pej 8


Hem i stap krae oltaem!24 25Hem i sik...TAEM SUSIE I KAM BAK KALO I NO GATHem i folem ol frenblong hem.Hem i no wantem stapwetem mi nating.26 27Mi wantem kale naoia.Sit!Yu no gat mani nating!Ol manoli olsem,<strong>Susie</strong>. Baeoli no savejenis.pej 9


KALO I LUKIM MARY LONG KAVA BAR28 29Mi stap fraet long sik ia AIDS.Yu krangke?AIDS i stap long plesia, Kalo. Yu no save hui gat o hu i no gat. Yusave nomo sapos weoli testem blad blongyu. Kondom nomoi save blokemsik ia.30Yu mas tingbaotwoman blong yu.Hem i gat beli stap.pej 10


Yumi mas tingbaot! Sik ia AIDSi stap long kaontri ia tede!34pej 12


1 1 SMOL GRUP TOKTOK• Long ol smol grup blong 5 o 6 nomo, tokbaot ol kwestin ia.• <strong>Wan</strong>wan memba blong grup, hem i mas givim tingting blong hem long saed blongwanwan kwestin.• <strong>Wan</strong> memba blong wanwan grup i mas talemaot ansa blong grup blong hem long olnarafala grup.• <strong>Wan</strong> grup bae i givim ansa long kwestin 1 long ful grup, nekis grup bae i givim ansalong kwestin 2 etc.• Eni man o woman we i gat difren tingting i save ademap ansa blong ol long ansa wenara grup i givim.Ol Kwestin1. From wanem nao Kalo hem i wantem lukim ol narafala woman long tingting blong yu?2. Yu ting se ol kleva oli save winim ol rabis sik o no? From wanem?3. Hao nao <strong>Susie</strong> i bin faenemaot se hem i gat wan rabis sik?4. <strong>Susie</strong> i bin karem rabis sik ia wea?5. From wanem nao <strong>Susie</strong> i stap sakemaot ol klos blong Kalo?6. Taem we Kalo i go luk Nurse, Nurse hem i tokbaot sik ia AIDS. From wanem nao hem itokbaot sik ia AIDS long hem?7. Hu bae i safa sapos we Kalo hem i bin kasem bebet blong sik ia AIDS?8. Mary hem i talem se hem i no save yusum olkondom from ol man nao oli wantem ‘skin toskin’. Yu ting se wanem long toktok ia?9. Long en blong storian ia Kalo hem italem se bae hem i go from wan test,blong faenemaot se hem i gat sik ia ono. Yu ting se Kalo i sud go from wanHIV test o no?From wanem?pej 13


2 BIGFALA DENJA, SMOL DENJA, NO GAT!Sapos we man i gat sik ia AIDS hem i wan denja long yumi o no? Bae yumi faenemaot ansalong kwestin ia tru long aktiviti ia nao!<strong>Wan</strong>em nao yu nidim6 kasem 10 man long wan grupSam pis pepaTri kad wetem toktok ia BIGFALA DENJA, SMOL DENJA, NO GAT long ol.<strong>Wan</strong>em bae yu mekem• Divaed long tri grup.• Raetem daon wan aktiviti nomo long wan pis pepa mo raetem daon ‘Bigfala Denja’,‘Smol Denja’ o ‘No Gat’ long tri narafala pis pepa.• Disaed sapos we i gat bigfala denja, smol denja, o no gat denja nating, blong kasem sik iaAIDS tru long wanwan aktiviti we i stap.• Divaedem evri aktiviti i go long ‘Bigfala Denja’, ‘Smol Denja’ o ‘No Gat’.• Taem we evriwan i finis, fes grup bae i talemaot evri aktiviti we i stap anda long BigfalaDenja. Namba tu grup i talemaot ol ol aktiviti anda long Smol Denja mo namba tri grup italemaot ol aktiviti we i no gat denja nating.• Tokbaot sapos we evri aktiviti i stap long stret ples blong hem o no. Sapos we yu no suakontaktem helt woka we i stap klosap long yu.Lukim ol aktiviti ia naoBlood transfusionSex wetem kondomSex long arse wetem kondomPulum tongueKakae tugetaYusum sem toiletDring aot long sem kapHolem manMosquito i kakae man afta narafalamanTujim hanMama we hemi gat sik ya AIDS igivim titiSex be i no gat kondomSex long arse be i no gat kondomYusum sem nidelYusum sem nidel blong katemsoraeYusum sem nidel blong mekemtattooHIV positive mama i gat belYusum sem razorTujim blad blong wan manSilip long sem bedSwolem daon sperm blong manToktok wetem manpej 14


3 AGRI/ NO AGRI/ NO SAVE<strong>Wan</strong>em nao yu nidimTri kad we i talem Agri, No Agri, No Save long ol.Hao blong mekem aktiviti ia:Yu talemaot wan long ol toktok ia:Ol kondom nomo naooli mekem ol mani wantem havem sex.Kondom i sud staplong ol skul.• Afta yu putum trifala kad i go daon long wanwan kona long rum.• Ol man we i agri wetem toktok bae oli go stanap long kad we i talemaot toktok ia‘Agri’• Ol man we oli no agri oli go stanap long kad we i talem ‘No Agri’• Olgeta we oli no save oli go long kad we i talemaot ‘No Save’.• Naoia ol man we oli stap tugeta oli mas kamap wetem ol rison from wanem nao oliagri o no agri o no save.• Oli mas jusum wan man o woman blong toktok long bigfala grup.• Taem we evri grup i toktok finis, grup lida i save askem sapos we eniwan i wantemaskem eni kwestin long eni narafala grup.• Taem we ol kwestin i finis, grup lida i save askem sapos we eni man i wantem jenisimples blong hem mo go long wan difren kad.pej 15


4 EVRI SAMTING I GAT OL GUD MO BADSAED LONG HEM!Tingbaot ol kamiong:Gud saed: Yu no mas wokbaot, yu save sidaon long kamiong!Bad saed:Yu save putum ol hevi samting long hemYu save tekem sik man i go long hospital long kamiong.I save brok daon!Rabis smok i stap kam aot long hem!Man i save aksiden long hem!Divaed long ol grup blong 6 man olsem• <strong>Wan</strong> grup bae i tekem wan toktok we i stap daon. Evri grup bae i gat difren topik.• Grup bae i tokbaot ol gud mo bad saed blong topik ia. Bae oli jusum 2-3 gud saed mo 2-3bad saed nomo.• Naoia oli mas stanap mo mekem ol pija blong tingting blong ol. Oli no save toktok nating.Bae oli mekem ol ‘freeze pija’ nomo.• Evri grup i soemaot ol pija blong ol long ful grup.• Bigfala grup oli mas talemaot wanem nao ol pija i minim. Sapos we oli no kasem, bae wanmemba blong grup we i stap akt i save talemaot.• Grup lida i save askem wanem we i mo stret, gud saed o bad saed?Ol Topik blong Gud mo Bad Saed• Talem long wan man o woman se hem i gat bebet blong HIV / AIDS long blad blong hem.• Gat toktok long saed blong sex long skul• <strong>Wan</strong> famili we oli strikt tumas wetem ol pikinini• Go luk wan nurse long saed blong wan rabis sik• <strong>Wan</strong> man o woman we i gat sik ia AIDS i kam baklong vilij• No letem nurse i givim kondom long ol yangfalapej 16


5 AIDS SKETCHES<strong>Wan</strong>em we bebet blong HIV/AIDS i stap mekem long bodi blong manmo woman!Bae yu divaed long ol grup blong 6 olsem.• Sapos taem i sot, wanwan grup i save tekem wanwan sketch, be sapos we yu gatplante taem, evri grup i save mekem evri samting.• Bae oli nidim 30 minute olsem blong lanem ol toktok ia.• Ol grup oli mas soemaot long ol narawan wanem we oli bin mekem.• Grup i save yusum drama ia blong explenem wok we bebet blong AIDS i mekem longbodi blong man long komuniti.SKETCH 1I gat sam toktok ia we i talem wanem we ol akta i mas mekem. Hem i stap olsem nao.<strong>Wan</strong> man o woman i stanap long midel, mo tu nara man o woman i stanap long saedsaed blonghem. Tufala ia oli ‘Blad’. Oli olsem ol soldja.Woman: Mi wan helti woman! Yes! Mi helti mo strong!Blad x 2: Mo mifala ol waet pat blong blad ia!<strong>Wan</strong> akta hem i wokaboat i kam. Hem i sik TB mo hem i mas wokaboat olsem we hem i sik, mo hemi mas kof plante.TB: Mi nao bae mi mekem man ia i sik bigwan! Bae mi mekem hem i kof gogo...Helti woman ia hem i stat blong kof, be taem we sik ia i kam klosap long ol akta we i stap plem olwaet pat blong blad oli faetem hem, mo hem i ronwei. Woman ia i kam gud bakegen. <strong>Wan</strong> narafalaakta hem i kam insaed.Bel i ron: Mi nao sik bel i ron. Bae mi mekem woman ia i sik bigwan!Sem samting i hapen bakegen.Woman: Yes, mi mi wan helti woman! Mi save ron! Mi save go long garen!Mi save swipim haos, mo long naet mi save danis!Taem we woman ia i talemaot toktok ia, hem i stap mekem aksen blong hem, mosem taem ol waet pat blong blad oli stap mekem sem aksen sem taem. Hem imekem wanwan aksen tu o tri taem.Askem kwestinNaoia, wan long ol akta i save askem ol kwestin blong jekim se ol man oliluksave wanem we i stap hapen.• Hu nao woman ia?• Hu nao tufala ia, we i stap saedsaed long hem?• From wanem nao woman ia hem i helti i stap?pej 17


Afta woman i toktok bakegen.Woman: Yu save wanem? Mi bin go long danis las naet. Afta mi mitim wan naesfalaman mo mitufala i bin go aotsaed tugeta...<strong>Wan</strong> narafala akta bakegen, HIV, hem i ron i kam insaed. Mo hem i stanap bihaen long woman ia.HIV:Long taem ia nao, mi bin kam stap insaed long bodi blong hem! From hem ino bin usum samting ia!HIV i karemaot wan kondom mo hem i soem long audience. Ol waet pat blong blad oli faetem sik iaHIV, be oli no save winim hem. Hem i stap nomo wetem tufala blad.Woman: Mi mi helti i stap! Mi save ron, mi save jump, mi save wok long garen mo misave danis long naet!Sem taem we hem i toktok woman ia i stap mekem ol aksen we HIV mo ol waet pat blong blad olistap folem.Afta, wan long ol i save askem audience• <strong>Wan</strong>em nao i bin hapen long woman ia?• Woman ia hem i sik o no gat?• Yu save luksave se hem i gat HIV o no?SKETCH 2: <strong>Wan</strong>em nao HIV i mekem long bodiHIV i stap bihaen long woman ia, mo ol waet pat long blad oli stanap long saedsaed blong hem.HIV: Mi bin stap long bodi blong woman ia plante yia naoia.HIV mo ol waet pat blong blad oli stap wokbaot raon long woman ia. Naoia HIV i stat blong kilim daonol waet pat blong blad. Hem i kilim olgeta gogo oli ronwei mo HIV/AIDS wetem woman ia, oli stapnomo nao. Be woman i stap.HIV: Mi bin kilim ded evri waet pat blong blad we i stap long bodi blong woman ia.Naoia bae hem i kasim eni kaenkaen sik we i stap go raon! Bae yu luk!Tufala sik we oli bin kam insaed bifo oli kam bak bakegen.T.B:Bae mi mekem hem i kof gogo!Beliron: Mo mi bae mi mekem hem i wik we i wik! Bae mi stap wetem hem oltaem!Long taem ia woman i no save winim tufala mo oli joinem HIV, mo stanap bihaen long woman ia.Woman ia i kam wik mo hem i stap slip long graon.Oli freeze i stap.HIV:Akta i askem kwestin ia• <strong>Wan</strong>em nao i hapen long woman ia?Yu luk! Bodi blong hem i nomo save blokem sik! Naoia woman ia i gat sik iaAIDS!Audience i sud talemaot se hem i gat sik ia AIDS. Long en blong ol toktok, hem i mas sidaon wetemwoman ia.pej 18Akta:Yes, woman ia i gat AIDS. Sik ia i no gat meresin blong hem, be sapos weyumi lukaotem gud fren ia mo givim plante gudfala kakae long hem, hem isave laef plante yia.


6 FASIN WE SIK IA HIV/AIDS I SAVE PASEksampol:• Divaed long ol grup blong 5 kasem 10.• Stanap long laen long grup blong yu.• Talem se fes man long laen i bin stap ovasee mo hem i bin gat wan patna we i bin givimHIV long hem. Naoia hem i kam bak, mo hem i pasem bebet blong HIV i go long womanblong hem. Bebet blong HiV i mas pas i go kasem en blong laen tru long sex o blad,olsem taem we yu serem nidel blong mekem tatu o stikem sorae.• Oli man long laen oli mas storian long hao nao oli bin pasem bebet blong HIV i go longnekis man.Man 1Mi bin stap ovasee. Mi bin gat wan gelfren longwe. Mi no bin save be hem i bingivim bebet blong HIV long mi. Naoia mi kam bak blong stap wetem womanblong mi bakegen.Woman 1 Mi mi woman blong man ia. Mi bin harem se hem i bin pas bihaen. Naoia baemi givim bak long hem! Bae mi go slip wetem man ia!Man 2Oh laki blong mi. Be mi gat wan gelfren. Bae mi go slip wetem gelfren blong minao.Mekem olsem tru long ful grup. Tingbaot ol nara stori bakegen blong hao naobebet blong HIV/AIDS i save pas kasem las man blong laen.Ol grup i save soemaot sketch blong ol i go long ful grup.Mekem sure se evri samting we oli talem i stret.7 OL WEI WE HIV/AIDS I NO SAVE SPREDLong ol sem grup givim smol taem long olgeta blong tingaboat ol wei we HIV/AIDS i NO save pas.<strong>Wan</strong> man hem i gat HIV/AIDS, be bae hem i no pasem sik i go long ol narafala man long laen. Fesman hem i go mekem ol aksen we ol narawan long laen oli talem wetem wanwan long olgeta.Man 1:Hem i go sek han wetem man 2.Mi kam bak long vilij ia, mo mi gat HIV/AIDS.Man 2: Taem we hem i kam bak mi sek han wetem hem, be mi no bin kasem sik iaAIDS.Afta, man wetem HIV/AIDS, hem i mov i go long nara man long laen, nara man i mas talem wan motoktok olsem, ‘Mi bin kakae wetem fren ia, be mi no gat sik ia’.Man wetem HIV/AIDS i wokbaot kasem en blong laen mo evriwan long laen i mas talem wan difrenstorian.pej 19


A <strong>Wan</strong> <strong>Smolbag</strong> <strong>Theatre</strong> Production.Video produced with funding assistance from the Global Fund to FightAIDS, Tuberculosis and Malaria. Guide produced with funding from NZAID.Book reprinted in 2006 with support fromthe David and Lucile Packard Foundation’sCommunity-based Population & Environmentsmall grants fund. <strong>Wan</strong> <strong>Smolbag</strong> <strong>Theatre</strong> alsoreceives core funding from AusAID: ‘workingtogether for a positive future for youth’.Illustrations: Denny KaioDesign/Layout: Alison Moore/Erica PittISBN no. 982-9075-06-0© <strong>Wan</strong> <strong>Smolbag</strong> <strong>Theatre</strong> 2004PO Box 1024, Port VilaVanuatu, South PacificTel: 678 27119/27464 Fax: 678 25308Email: info@wansmolbag.orgWebsite: www.wansmolbag.orgpej 20Printed by IPV Printers, Port Vila, Vanuatu

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!