11.08.2015 Views

Euskal Lozak eta Portzelanak Lozas y Porcelanas Vascas

Siglos XVIII-XX Mendeak - Euskal Museoa

Siglos XVIII-XX Mendeak - Euskal Museoa

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Productos de Loza del Nervión, S.A.Productos de Loza del Nervión, S.A.Productos de Loza del Nervión sozi<strong>eta</strong>tea Bilbon eratu zen, 1923kouztailaren 25ean. Helburu nagusi bat zeukan: lozazko artikuluakegitea mahairako <strong>eta</strong> zerbitzu sanitario<strong>eta</strong>rako, <strong>eta</strong> era guzti<strong>eta</strong>kozeramika produktuak egitea, halaber. Elkartearen egoitza Axpe auzoanezarri zen, Erandioko udalerrian, Bilboko hiribildutik hurbil.Haren kapital soziala 1.000.000 pez<strong>eta</strong> zen.Sortu zenetik beretik, Productos de Loza del Nervión SA enpresakEstatuan jadanik sendotuta zeuden enpresa oso indartsuekin lehiatubehar izan zuen. Honako hauek ziren hori<strong>eta</strong>ko batzuk: LaCartuja de Pickman <strong>eta</strong> Cerámica de San Juan SA, Sevillan; IberoTanagra, Santanderren; Fábrica de Loza de San Claudio, Oviedon,<strong>eta</strong> La Asturiana, Gijónen. Aldi berean, atzerriko industriaren lehiaindartsuagoari egin behar izan zion aurre. Industria horrek, mugazerg<strong>eta</strong>tiklibre izaki, askoz produktu merkeagoak eskaintzen zituen.Horiek horrela, 1932ko irailaren 17an, sozi<strong>eta</strong>teak ordaink<strong>eta</strong>etendura eskatu zuen, <strong>eta</strong> eman egin zioten. Gerra zibila amaituzenean, Productos de Loza del Nervión fabrikako instalazioak Azulejosdel Nervión Sociedad Anónima fabrikak okupaturik ageri dira,<strong>eta</strong> hori, berriz, Compañía Roca Radiadores SA-k xurgatu zuen,1965ean.Fabrikaren produkzioa etxeko gauza erabilgarri<strong>eta</strong>n zentratzen zen,hau da, baxerak <strong>eta</strong> kafe jokoak egiten zituzten, mahairako, <strong>eta</strong>garbik<strong>eta</strong>rako <strong>eta</strong> apain-mahairako gauzakiak. Ezagutzen ditugunpieza apurr<strong>eta</strong>ko batzuk zuriak dira, batzu<strong>eta</strong>n moldeko erliebezapainduak, <strong>eta</strong> beste batzuk, aldiz, apainduak. Apaintze hori kalkomaniapolikromoekin izaten zen, normalean azalean eginak. Urrekoloreko marren erabilpena ere ohikoa da. Ahoen erremate gisa <strong>eta</strong>erliebeak perfilatzeko baliatzen dira. Piezen formak <strong>eta</strong> irudiak batdatoz garaiko estiloarekin. Estatuko fabrika guztiek zuten modanipinia estilo hori. Hala ere, badira antzekotasun <strong>eta</strong> paralelismo batzuk,batez ere form<strong>eta</strong>n, Ibero Tanagra <strong>eta</strong> San Claudio fabrik<strong>eta</strong>koprodukzioekin.Fabrika horr<strong>eta</strong>tik ezagutzen ditugun piezak kolore berdean estanpatutakozigilu batez bereizten dira. Animalia baten irudia ageri du(segur aski lehoia), <strong>eta</strong> horren hanken artean obalo bat da, PLNinizialekin, <strong>eta</strong> haren azpian, berriz, fabrika zegoen lekua: AXPE-BILBO.La Sociedad “Productos de Loza del Nervión” se constituye en Bilbaoel 25 de julio de 1923 teniendo como objeto principal la fabricaciónde artículos de loza para servicio de mesa y sanitario ydemás productos cerámicos en su acepción general. El domiciliode la sociedad se fija en el barrio de Axpe, término municipal deErandio, próximo a la villa de Bilbao, y su capital social se estableceen 1.000.000 de pes<strong>eta</strong>s.Desde el momento de su creación Productos de Loza del NerviónS.A., hubo de competir con fábricas ya muy potentes y consolidadasen el Estado (La Cartuja de Pickman y la Cerámica de SanJuan S.A en Sevilla, la Ibero Tanagra en Santander, la Fábrica deLoza de San Claudio en Oviedo y La Asturiana de Gijón) al tiempoque tuvo que enfrentarse a la mayor competitividad de la industriaextranjera que, libre de aranceles, ofrecía productos mucho másbaratos. Así las cosas el 17 de septiembre de 1932 la Sociedadsolicita y le es concedida la declaración de suspensión de pagos.Finalizada la guerra civil las instalaciones de la Fábrica Productosde Loza del Nervión aparecen ocupadas por la fábrica Azulejos delNervión Sociedad Anónima que en 1965 fue absorbida por la Cia.Roca Radiadores S.A.La producción de la fábrica se centraba en objetos utilitarios decarácter doméstico, esto es, vajillas y juegos de café para el serviciode mesa y objetos de aseo y tocador. Las escasas piezas que conocemosnos hablan de una producción blanca, ocasionalmente ornadacon relieves de molde, y de otra decorada, siendo ésta últimaconseguida a base de calcomanías polícromas, en general aplicadassobre cubierta. Son usuales también las aplicaciones de filetes doradoscomo remate de bocas y perfilado de relieves. Las formas de laspiezas y los motivos decorativos participan del estilo en boga en laépoca, puesto en práctica por todas las manufacturas activas en elestado, si bien las similitudes y paralelismos, sobre todo en lo quehace a las formas, son especialmente evidentes con la producciónde la vecinas fábricas de la Ibero Tanagra y San Claudio.Las piezas que conocemos procedentes de esta manufactura semarcan con un sello estampado en color verde que presenta lafigura de un animal (posiblemente un león) entre cuyas patas, sepresenta un ovalo con la iniciales PLN y, bajo él, el lugar de ubicaciónde la Fábrica, “AXPE-BILBAO”.8

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!