ŠUŠARA EKO DESTINACIJA

Deliblatska peščaraPo pitanju postanka Deliblatske peščare mišljenja naučnikanisu ujednačena i često su suprotna. Većina naučnika se slaže da jepesak ovde donesen radom vode reka Tamiš, Brzava, Karaš, Nera iMoravica gradeći neku vrstu delte, donosile su sa okolnih planinaerodirani materijal i taložile ga stvarajući veliku zajedničku plavinu.Posle oticanja voda Panonskog mora na ovom mestu suostale ogromne naslage peska. Lesne naslage, koje se nadovezujuna pesak, stvarane su taloženjem eolskog materijala dejstvomseverozapadnih i severnih vetrova.Deliblatska peščara se nalazi na krajnjem jugoistokuVojvodine, u južnom Banatu, od Dunava, između sela Dubovac iBanatska Palanka, prema severozapadu do Vladimirovca, na teritorijipet opština: Kovin, Vršac, Bela Crkva, Alibunar i Pančevo. Ima statusspecijalnog rezervata prirode, sa površinom od 29.639,59 ha.Deliblatska peščara je geomorfološka formacija eolskogporekla, nastala u deluvijumu, pripada retkom prirodnom fenomenu,jedinstvenom u Evropi, sa moćnim naslagama eolskog peska iizraženim dinskim reljefom. Nevezani pesak je nekada bio izuzetanproblem, jer se pod dejstvom košave razvejavao širokim prostorimaPanonske nizije. Zbog toga je Deliblatska peščara nazvana “Evropskasahara”, ili “najstrarija pustinja u Evropi”.Dine žutog i sivog peska, sa maksimalnim visinskimkotama blizu 200 metara nadmorske visine (Pluc - 192 m, Crni vrh -189 m), pravilnog su jugoistočnog-severozapadnog (SE-NW) pravcaprostiranja, kao sto je usmeren i ceo kompleks Deliblatske peščare.Fizičke osobine peska u tlu uslovljavaju specifičnuhidrologiju i mezoklimu Deliblatske peščare, tako da površinskihvodotokova nema, a vodonosni horizonti su na većim dubinama,bušeni bunari dubine od 100-400m i tri stalne prirodne bare. Umanjim depresijama jugoistočnog dela, u “Niskoj peščari”. Peščarukarakterišu velike dnevno-noćne i letnje-zimske amplitude kolebanjatemperature vazduha i površine tla, rani jesenji i pozni prolećnimrazevi, deficit vlage u tlu leti, uz intenzivnu sunčevu radijaciju, kaoi izrazit sušni period tokom leta i jeseni. Košava je dominantni vetar,koji često duva uraganskim brzinama (do 180 km na sat).Deliblatska peščara se odlikuje specifičnim i ekstremnimekološkim uslovima staništa, koji su uslovili specifičan živi svet, sadominantnom zastupljenošću karakterističnih peščarskih i stepskihvrsta.Mase živog peska vejača danas su, uglavnom, vezanevegetacijom, koja je nastala pošumljavanjem tokom poslednjih 180godina. Od ukupne površine Deliblatske peščare, šume pokrivaju61%, žbunasta vegetacija 19%, travna zajednica 14% i 5% su ostalepovršine. Sadašnje stanje prirodnih vrednosti Deliblatske peščarerezultat je dugogodišnjeg gazdovanja antropogenog uticaja, naročitona prirodne procese koji se odvijaju. Žbunasta vegetacija se nalaziu ekspanziji, naročito glog i kleka, na površinama pod travnimformacijama.Za područje Deliblatske peščare od autohtonih vrsta drvećakarakteristični su: hrastovi, lipe, topole - među kojima su neke grupestarije od vremena poslednjeg razaranja ekosistema i biocenozePeščare. Posebno mesto i značaj ima kleka, kao pionirska vrsta, azatim glog, ruj, smreka i druge vrste. Od unetih vrsta dominantnomesto ima bagrem, a zatim crni i beli bor.Flora Deliblatske peščare ima preko 900 vrsta, značajnoje prisustvo brojnih rariteta, relikata i endema, kao što su: Pančićevpelen, banatski božur, stepski božur, stepski badem, serpet, panonskikozinac, gorocvet, kovilje, Kitaibelova ljubicica, preko 10 retkih