Sahne Tekniği

SahneTekniği IINotlar: Barış Yıldırım

Dersi Veren: Sevinç Türkay18 Mart 2004Sevinç Türkay, bu yıl Devlet Tiyatroları’ndan emekli olacak bir kostümtasarımcısı. DTCF’de dersler veriyor.Bu yıl DT’de oynanan Suç ve Ceza’nın kostümlerini de çizen SevinçTürkay devrim sonrası Rusya’dan “Ermeni zulmü”nden kaçıp gelen bir aileden.Annesi Kabarday, babası Bakû’lu. Bir yanında Ukrayna Kazaklığı da var.Devrim sonrası gelmiş olsalar da ailesi Ruslardan nefret etmemiş.Bu derste çağdaş bir Rus/Sovyet yazarı olan Alexi Arbuzov’un oyunlarınıinceleyecek, çizimler yapacağız. (Çizimler için dosya kağıdı ya da kareli kağıtkullanılacak.)Arbuzov’tan “Söz Veriyorum” oyunu ilk olarak ele alınacak. Oyunuokurken kostüm ve dekorun nasıl olduğunu hayal edeceğiz, bunlar üzerinedüşüneceğiz. Bu oyunda özellikle hızlı kostüm değişimleri var.Ders öğretmenine göre “köprülerin ve zamanların yazarı” olan Arbuzov,genellikle işçi ve emekçilerin 2. Paylaşım Savaşı sonrası yıkımlarını ele alır.DEĞİNMELER • Rusya’da reçelin önemi konusunu da ilk dersimizde ele aldık: Özellikleayva, vişne ve elma reçelleri çok yaygınmış. En güzel reçellerse Prag’dayenirmiş! Arbuzov’un oyununda da reçellere sık sık göndermeler var.• Çehov’ta isimlerin seçimi önemlidir. Örneğin Martı’da Treplev, titreyenyaprak; Zareçnaya, karşı yakada oturan anlamına gelir. OyunlarındakiMâşa’lar hep karamsardır.• Carlo Sauro’nun Salome ve Tango filmleri izlenilmeli.ÖNERİLER - Gazete ve dergilerdeki resimler çok iyi bir malzeme kaynağıdır.TİYATRODA KOSTÜM TASARıMı 19 Nisan 2004Bir tiyatroda oyunun sahneye konuluş aşamaları şöyle özetlenebilir.- Oyun asılır.- Okuma provası yapılır. Bu provaya tasarım grubu da (dekor, kostüm vb.)katılır.- Bir süre sonra yönetmen, tasarım grubu ile bir toplantı yapar. Buradagörüşler tartışılır.- Yönetmenin görüşlerine göre ve araştırmalar sonucu tipler çizilir.- Tasarımcı sadece yönetmene ve yazara bağlı kalmaz. Yorum da yapar.Asıl olarak birlikte karar verilir.- Piyasa, anlaşmalı yerler vb. araştırılır.- Onay alındıktan sonra atölye aşaması başlar. Elbiseler dikilmeye başlanır.

- Temsilden 15 gün kadar önce genel prova (kostümlü prova) gerçekleştirilir.KOSTÜM TERİMLERİ - Drape: Kumaşın enine dökümüdür.- Pli: Kumaşın boyuna dökümüdür.- Fibula: Çengelli iğne benzeri tutturma araçları.26 Nisan 20043 Mayıs 2004KOSTÜM Kostüm tarihi Mısır’la başlar. Anca teatral anlamda kostüm tarihiYunan’da başlar.YUNAN Yunan dönemi ikiye ayrılır:1. Dorik Dönem: (MÖ 1000’den itibaren?)2. İyonik Dönem: (MÖ 800’den itibaren?)Yunan’da renkler genellikle pasteldir.Dorik Dönem Kaba yün, kalın ketenden yapılan giysiler vardır. Korunma amaçlı olarakgiyinilir. 1Chiton denilen giysiler vardır.İyonik Dönem Giysiler fibula ile tutturulmaktadır. Bu fibula kadınlarda fiyonkşeklindeyken erkeklerde iğneler şeklindedir.Etek kısımlarında, giysiler bu şekilde tutturulduğu için mecburen biryırtmaç söz konusudur.Kadınların üzerinde bluzan denen plili bir bluz söz konusudur.Kumaşlar inceldikçe çok katlı hale gelmiştir. Dökümlü drapeli (kıvrımlı)kumaşlar vardır.Chiton’un üzerine omza atılan bir himation (şal) söz konusudur. Bazentek omuza bazen iki omuza atılır.MÖ 300’lerde himation bir pelerin şeklini almıştır.ROMA Roma’yla birlikte ipekli kostümler giyilmeye başladı. Kostümler dahakarmaşık hale geldi. Roma’da zengin görünmek önemliydi. Aynı zamanda1 Burada çeşitli tartışmalar yapıldı. Antik Yunan’da tragedyalarda giyildiğini bildiğimiz tunikalarıngünlük kıyafetler olduğu, komedyada tayt benzeri kıyafetler olmadığı, çünkü dikiş bulunmadığı vb.söylendi. Bu konular net değil.

daha askeri bir görüntü vardı. Şatafatlı giysiler arttı. Yaşam da çılgıncasına birşatafat içindeydi. Estetik kaygısı da daha önem kazandı.Kumaşlar toplanmış, bol bırakılmıştır. Toga, incelmiştir ya da iki kattır.Toga: Himation’un Roma’daki adıdır. Daha görkemlidir. İpekliden yapılır.Parlaktır. Daha ince olabilir.Toga, saraylıların giydiği kıyafet; Togata ise saray oyunlarıdır. Pallia,köylülerin giydiği kıyafet; Palliata ise halk oyunlarıdır.Yaşlı senatörler iç kostümlerinin üzerine togaya tamamen sarınırlardı.Renkler bordo, vişne çürüğü gibi renklerdir. Bunlar önce sarayın, sonraüniversitenin, sonra da dinin rengi oldular (örneğin Papanın vişne çürüğükıyafetleri).Roma’da kollarda döküm vardır. Aynı zamanda yırtmaç da sözkonusudur. Fibulalarla tutturulmuştur.Eni 3 m, boyu 1.5 m kadar oval benzeri bir kumaşın vücuda sarılmasıylaelbiseler oluşur.SONRASı Rönesans’a dek kostüm dediğiz şey günlük giysilerdi. O tarihten itibarensahne kostümleri başladı. Rönesans ise Roma’dan ziyade Yunan’ı örnek aldı;daha doğrusu Roma’nın görkemini, Yunan’ın zarafetini aldı. 2Barok dönem parlak renkleriyle bilinir.Rokoko döneminde ise solgun renkler vardır. Kavuşulmayan aşklar,hastalıklı aşklar, yaş farkı olan aşklar, doğaya dönüş, uzaklara gidenlerinözlemi vs.Haftaya sütunlar (Dorik sütun-İyonik sütun) incelenecek.Ödev 1: Sütunlar17 Mayıs 2004Rönesans ile ilgili okunabilecek kaynaklar:- İtalya’da Rönesans Kültürü, Jacob Burchandt, MEB Yayınları- Renaissence, MichelenKitap Önerileri 1: Rönesansð Sınav değerlendirmesi yapıldı.Ders öğretmeni sözcüklerin önemli olduğunu söylüyor. Okurken “altmetin”den bir şeyler aradığını belirtiyor.Bülent’in oyun tanıtımında mevsim, dekor, atmosfer vb.ni verişi olumlubulundu.Barış’ın kağıdında oyuncu, kış dönümü, oyun kişileri, dekor ilişkileri iyiverilmiş. “Rus evinin sıcaklığı “vurgusu doğru. Çay-reçel kültürününblelirtilmesi önemli. Oyun kişilerinin yaşamları ve dönemler iyi bağlanmış.Callas oyunu değerlendirirken mektup-oyuncu ilişkisi güzel kurulmuş. (Küçük2 Öte yandan Rönesans döneminde Yunan hakkında pek az şey bilindiğini biliyoruz.

gibi gördüğümüz ayrıntılar –örneğin bir mektubun gerçek bir mektupolmasının– oyuncuya, o farkında olmasa bile çok katkı sunarlar.) Ancak oyunçok eleştirilmiş. “Bu kadar katı mı olmak gerek?” Dramaturgi açısından hatasıolan çok güzel oyunlar da var.