theorie

e
f
g
Leg uit of je het gedrag van Rex herkenbaar en normaal
vindt?
Heeft dit fragment een open einde of een gesloten einde?
Is Het gouden ei fictie of non-fictie?
Opdracht 4
Willem Wilmink, “Een foto”
Opdracht 5
Carl Friedman, Tralievader
Tralievader bestaat uit een aantal korte hoofdstukken en
gaat over een gezin waarvan de vader in de oorlog in een
concentratiekamp heeft gezeten.
Vingerhoed
5
10
15
20
Een foto
Van die razzia zijn foto’s:
Jonas Daniël Meijerplein,
waar de Duitse militairen
joden aan het treiteren zijn.
Een bange man met keurige schoenen,
lange jas en vlinderdas,
wordt over het plein gedreven
of het naar een veemarkt was.
Drie Duitse soldaten staan er
met een spottend lachje bij
en daar kijkt een vierde Duitser,
misschien toch beschaamd, opzij.
Stel je voor, je zag die foto
van de man met vlinderdas
en je zou opeens ontdekken
dat het je eigen vader was.
Soms moet ik er ook aan denken
hoe ’t die andere zoon vergaat,
die ontdekte: kijk, mijn vader
is die lachende soldaat.
Uit: Willem Wilmink, Ik had als kind een huis en haard.
a Wat wordt bedoeld met “die razzia”?
b Leg uit of de titel voor jou een open plek is.
c Is “Jonas Daniël Meijerplein” voor jou een open plek?
d Hoeveel personen staan er op de foto?
e Hoeveel strofen heeft dit gedicht?
f Hoeveel witregels heeft dit gedicht?
g Het gedicht valt in twee delen uiteen: een deel waar wordt
beschreven wat er op de foto staat, en een deel met
gedachten naar aanleiding van de foto. Waar begint het
tweede deel?
h Wat is het effect van dit gedicht op jou?
i Leg in minimaal 15 woorden uit wat volgens jou de
betekenis of thematiek van “Een foto” is.
5
10
15
20
25
30
35
40
‘Jij was in de oorlog toch ook ondergedoken?’ vraagt Max
aan mijn vader. Die zit voorover in bed, terwijl mijn moeder
zijn kussens schudt. Hij knikt. ‘Eerst op het platteland,’
vertelt hij, ‘en later in de stad, in een huis aan het
Adelbert Kennisplein.’
‘Adelbert Kennis, wie was dat?’
‘Geen idee, ik ken hem alleen als standbeeld. Hij was van
brons. De huisvrouwen uit de buurt schrobden regelmatig
duivepoep van zijn hoofd en schouders. Adelbert heeft de
oorlog vlekkeloos overleefd, hem werd geen haar
gekrenkt.’
‘Waar had je je verstopt?’
‘Achter een luik op de vliering. Je kon je er niet wenden
of keren. ’s Nachts kwam ik er wel eens uit, bij hoge uitzondering
ook overdag. Maar meestal zat ik in mijn
schuilplaats, als een reus in een vingerhoed.’
‘Was het er dan zo klein?’
‘Ongeveer zoals bij ons thuis het gootsteenkastje, maar
hoger. Er lag een kindermatrasje, dat paste net.’
‘En wat deed je daar?’
‘Ik keek naar de dakpannen en dacht aan mamma’s
benen.’
‘De hele tijd?’
‘Als ik niet aan haar benen dacht, zat ik te lezen. De
mensen die me verborgen hielden, gingen elke week voor
me naar de bibliotheek. Ze brachten de gekste boeken
mee, ik was met alles tevreden.’
‘Gaven ze je ook eten?’
‘Ze hadden niet veel, maar wat ze hadden, dat deelden ze
met mij. De man was dokwerker. Hij had een snor en
enorme handen. Ik herinner me vooral het kerstdiner.
Weken tevoren kondigde hij aan, dat hij voor de kerst
illegaal aan een konijn kon komen. Hij was er zo vol van,
dat hij het overal vertelde. Kerstmis kwam. Het konijn
werd gebraden, ik kon het op de vliering ruiken, het
water liep me in de mond. ’s Middags ging de bel. Ik
kroop ik mijn schuilplaats en wachtte tot het bezoek vertrok.
Nauwelijks was ik tevoorschijn gekomen of er werd
opnieuw gebeld. Dat ging tot ’s avonds door. De man had
teveel reclame voor zijn konijn gemaakt, de hele buurt
kwam proeven. Tenslotte bleef er voor mij niet meer over
dan een pootje met een armzalig beetje vlees er aan.
Dagenlang heb ik op het bot gesabbeld.’
45
Wanneer wij van ons bezoek aan het sanatorium terugkeren,
moeten wij dadelijk naar bed toe, maar ik loop snel
Cursus 1 Literatuur en lezer
13