północnowschodnim

Rozbudowa cmentarza komunalnego wraz z infrastrukturą 

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA OBIEKTU WRAZ Z ISTOTNYMI 

PRAMETRAMI TECHNICZNYMI. 

KOLOREM CZERWONYM ZAZNACZONO ZAKRES RZECZOWY ROBÓT 

BĘDĄCYCH PRZEDMIOTEM PRZETARGU (w części graficznej zakres rzeczowy 

robót będących przedmiotem przetargu zaznaczono linią w kolorze czerwonym). 

Dane ogólne: 

1.1.Obiekt: Zagospodarowanie terenu, uzbrojenie terenu, branŜa drogowa. 

Adres: Kłodzko, ul. Objazdowa 

Działka (etap I): 

1/1, 1/2, 1/3, 2, 3/2, 3/3, 3/4, 3/5, 4, 5, 8, 9, 10, 11, 18/4, AM-33, obręb Leszczyna 

11/6, 12/3, 13/1, 18/2, 18/3, 19/2, 20/1, 23/1, 23/2, 23/3, 24, 29, AM-29, obręb Leszczyna 

86, AM-4, obręb Nowy Świat 

Inwestor: Gmina Miejska Kłodzko 

Faza: Projekt budowlany (wykonawczy). 

Podstawa opracowania: 

- mapa do celów projektowych, 

- umowa z inwestorem, 

- wypis z planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru przemysłowoskładowego, 

połoŜonego w północno-zachodniej części miasta Kłodzka (na podstawie 

wypisu i wyrysu z dnia 25.05.2006r.) 

Zestawienie powierzchni: 

- powierzchnia zabudowy: 

- dom przedpogrzebowy z węzłem sanitarnym: 252,68 m2 

- pawilon: 64,00m2 

- powierzchnia alei na terenie cmentarza: 

utwardzonych – kostka betonowa: 9660+132 = 9 792 m2 

utwardzonych – tłuczeń: 2 865 m2 

utwardzonych – Ŝwirowe ścieŜki wewnętrzne pól grzebalnych: 9 087 m2 

- powierzchnia dróg, parkingów i chodników : 4 885+3 612+2 945+2 740+1 417+565 = 

16 164 m2 

- powierzchnia zieleni na terenie cmentarza: 10 419 m2 

Lokalizacja: 

Cmentarz został zaprojektowany na terenie połoŜonym w Kłodzku przy ul. Objazdowej – po 

drugiej stronie ulicy znajduję się obecny cmentarz komunalny. 

Stan istniejący. 

Obszar objęty opracowaniem stanowi w chwili obecnej teren uŜytków rolnych. W północnowschodnim 

części terenu (teren przewidziany pod parking) znajdowało się osiedle tzw. 

”domków dla powodzian”. 

Analiza struktury własności: 

Roboty budowlane zaprojektowano na następujących działkach: 

1. Obręb Leszczyna, AM-29 (etap I) 

• 11/6 (Adam Grzesiak, Ewa Grzesiak, 57-200 Ząbkowice Śl. ul. Floksowa 3)


• 12/3 (Stanisław Wach, 57-300 Kłodzko, ul. Spółdzielcza 10/15) 

• 13/1 (Władysław Łazarowicz, Zofia Łazarowicz, 57-300 Kłodzko, ul. Zajęcza 11) 

• 18/2 (Gmina Miejska Kłodzko) 



• 20/1 (Zenon Manuszkiewicz, Jadwiga Manuszkiewicz, 57-300 Kłodzko, ul. Zajęcza 9/2) 




• 24 (Gmina Miejska Kłodzko) 

• 29 (Czesław Płachytka, Aleksandra Płachytka, 57-441 Czerwieńczyce 11) 

1. Obręb Leszczyna, AM-33 (etap I) 




• 2 (Lesław Choduń, 57-300 Kłodzko, ul. Kard. Stefana Wyszyńskiego 4/3) 

• 3/2 (Eugeniusz KruŜel, 57-300 Kłodzko, ul. Zajęcza 18) 






• 8 (Marek Ilczyszyn,Wrocław ul. Kasztelańska 16/1 ) 

• 9 (Eugeniusz KruŜel, 57-300 Kłodzko, ul. Zajęcza 18) 

• 10 (Eugeniusz KruŜel, 57-300 Kłodzko, ul. Zajęcza 18) 



2. Obręb Nowy Świat, AM-4 


Część drogowa 

Podstawa opracowania 

• Dz. U. Nr 43 z dnia 14.05. 1999r. poz. 430 11W sprawie warunków technicznych, 

jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie” 

• Wytyczne Projektowania Dróg - WPD 3 

• Polskie Normy 

• Katalogi Nakładów Rzeczowych 

Przed przystąpieniem do prac projektowych dokonano niezbędnych uzgodnień z 

Inwestorem, przeprowadzono bezpośrednie rozpoznanie terenowe, pomiary geodezyjne i 

sytuacyjne, co pozwoliło na określenie stanu istniejącego i projektowanego. 

Cel i zakres opracowania 

Celem opracowania jest określenie parametrów technicznych, technologii wykonania i 

ustalenie zakresu robót potrzebnych do realizacji inwestycji. 

WSZYSTKIE WIERZCHOŁKI ZAŁAMAŃ I PRZCIĘĆ OSI JEZDNI ZLOKALIZOWANO 

WE WSPÓŁRZĘDNYCH LOKALNYCH MIASTA KŁODZKA. 

Gmina Miejska Kłodzko 2


Opis stanu istniejącego 

Teren objęty opracowaniem — ok. 8 ha terenu niezagospodarowanego 

Funkcja — nieuŜytki, pole orne. 

Profil: 

Teren charakteryzuje się płaskim profilem z róŜnicą wzniesień do 3 m 

Odwodnienie: 

W chwili obecnej teren nie posiada Ŝadnego usystematyzowanego 

odwodnienia: 

Przepusty – występują przepusty o średnicach nie określonych, szt. 2 – 

całkowicie zamulone i nie spełniające swoich funkcji, całość odwodnienia 

terenu spełniają rowy przydroŜne od strony ul. Zajęczej w stanie złym. 

W okresie wiosennym podczas roztopów całość wód płynie ul. 

Objazdową w kierunku ul. Noworudzkiej – powodując stopniową 

degradację stanu technicznego ulic. 

Urządzenia obce: 

linia energetyczna doziemna – w obrębie projektowanej kanalizacji 

deszczowej 

sieć gazowa, częściowo nieczynna 

kanalizacja deszczowa - brak 

Warunki geologiczne — woda gruntowa na głębokości ok. 2,5 m 

Ochrona środowiska 

inwestycja ma neutralny wpływ na środowisko naturalne 

Stan projektowany 

ZałoŜenia do projektowania: 

Nawierzchnie jezdni zaprojektowano dla kategorii ruchu lekkiego KR-1 tj. liczba osi 

obliczeniowych na dobę na jeden pas ruchu wynosi do 13. 

Zgodnie z zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 

zaprojektowano drogi dojazdowe wraz z parkingami (DROGA ZEWNĘTRZNA 1, 

DROGA ZEWNĘTRZNA 2)oraz ciągi pieszo-jezdne i piesze w obrębie wewnętrznym 

cmentarza. 

Projekt przewiduje wykonanie głównych robót takich jak (etap I): 

1. roboty ziemne 

- wykopy 8194+3575+21983 = 33752 m3 (2172,39+6033,87=8206,26m3) 

- nasypy 675+395+931 = 2001 m3 (399,21+565,58=964,79m3) 

2. odwodnienie korpusu drogowego 

- studzienki ściekowe 80 szt. (23 szt.) 

- studnie rewizyjne 58 szt. (19 szt.) 

- kanały rurowe z rur PCV Ø 11, 20, 30 i 40 cm – 1751 m (506 m) 

- przykanaliki z rur PCV Ø 20 cm – 417 m (113 m) 

3. podbudowy 

- warstwy odcinające gr. 20 cm – 30705 m2 (6892 m2) 

- warstwy odcinające gr. 10 cm – 9087 m2 

- podbudowy z tłucznia kam. gr. 20, 12 i 10 cm – odpowiednio 22446, 2865 i 3510 m2 

(5018, 0, 1873 m2) 

- podbudowy z kruszywa stabilizowanego cementem – 12654 m2 (3391 m2) 



4. nawierzchnie 

- nawierzchnia tłuczniowa gr. 3 cm – 2865 m2 

- nawierzchnia Ŝwirowa gr. 10 cm – 9087 m2 

- nawierzchnia z kostki brukowej betonowej gr. 8 cm – 

7830+3612+3305+1417+132+9660 = 25956 m2 (1626+3682+1583=6891) 

5. oznakowanie dróg i urządzenia bezpieczeństwa ruchu 

- oznakowanie pionowe – 8 szt. 

- słupki Ŝeliwne – 47 szt.(47 szt.) 

6. elementy ulic 

- ławy betonowe pod krawęŜniki i obrzeŜa – 424,8 m3 (88,25 m3) 

- krawęŜniki betonowe gr. 15 cm – 4100 m (696,65 m) 

- obrzeŜa trawnikowe – 5960 m (1005,1 m) 

Zaprojektowano jezdnie o następujących parametrach: 

DROGI ZEWNĘTRZNE 

- szerokość projektowanych jezdni – 6 m, na dojazdach do miejsc parkingowych – 6,5 

m, sięgacz dojazdowy do drogi zewnętrznej 2 szerokości 3,5 m 

- przekrój poprzeczny o spadkach dwustronnych 2 % dla szerokości jezdni 6 i 6,5 m, 

oraz jednostronny 2% dla jezdni szerokości 3,5 m. 

- przekrój podłuŜny zgodny z isniejącą powierzchnią terenu, z niewielkimi korektami 

niwelety. 

Konstrukcja jezdni i parkingów dla kategorii ruchu KR1: 

nawierzchnia z kostki betonowej gr. 8 cm na podsypce piaskowej gr. 3 cm 

podbudowa z tłucznia gr. 20 cm 

w-wa stabilizująca z mieszanki kruszywa z cementem gr. 10 cm 

warstwa odcinająca, wzmacniająca podłoŜe z pospółki gr. 20 cm – warstwę 

odcinającą gr. 20 cm zaprojektowano ze względu na wzmocnienie podmokłego 

podłoŜa po zdjęciu humusu 

DROGI WEWNĘTRZNE 

- szerokość projektowanych alei głównych 5,5 , 5 m, alei bocznych 3,5 m 

- przekrój poprzeczny dwustronny i jednostronny – dla szerokości 3,5 m 

- przekrój podłuŜny zgodny z istniejącą niweletą terenu, z korektą nierówności 

Konstrukcja jezdni bez wzmocnienia jw. Lecz bez w-wy stabilizującej 

Ponadto zaprojektowano ciągi pieszo-jezdne i piesze o następujących 

parametrach: 

- szerokość alei tłuczniowych 3 m, nawierzchnia – tłuczniowa gr. 3 cm na podbudowie 

tłuczniowej gr. 12 cm i warstwie odcinającej z pospółki gr. 20 cm 

- szerokość ścieŜek Ŝwirowych 1,25 i 1,5 m, nawierzchnia Ŝwirowa gr. 10 cm na 

warstwie odcinającej z pospółki gr. 10 cm – ścieŜki Ŝwirowe naleŜy wykonać w dokładnie 

wyprofilowanym korycie po zdjęciu w-wy humusu gr. 20 cm. 

Ze względu na charakter ciągów pieszych Ŝwirowych nie projektuje się wzmocnienia ich 

krawędzi prefabrykatami betonowymi. 

KrawęŜniki i obrzeŜa : 



Zaprojektowano krawęŜniki betonowe 15x30x100 cm na ławie z betonu B15 przy 

zuŜyciu 0,06 m3/m, obrzeŜa betonowe 8x30x100 cm na ławie z betonu B15 przy zuŜyciu 

0,03 m3/m. 

Odwodnienie: 

Odwodnienie terenu zaprojektowano w formie kanalizacji deszczowej. 

Kanalizacja deszczowa : 

Projektowana kanalizacja deszczowa w zakresie rozbudowy cmentarza włącza się w 

kanalizację deszczową ul. Zajęczej (odrębne opracowanie) – szczegóły – patrz operat 

wodno-prawny. 

Na całości przekopów kanalizacyjnych zaprojektowano wymianę gruntu (ujętą jako 

nasypy) ze względu na wzmocnienie podłoŜa w obrębie projektowanych ciągów 

komunikacyjnych. Nasypy naleŜy wykonywać warstwami gr. 30 cm i zagęszczać 

do uzyskania prawidłowej nośności dla danej warstwy. 

Kanalizację deszczową naleŜy wykonać z zastosowaniem : 

- rur PCV szczelnie łącznych ø 400 mm, 

- rur PCV szczelnie łącznych ø 300 mm, 

- rur PCV szczelnie łącznych ø 200 mm 

- rur PCV szczelnie łącznych ø 110 mm 

- rur PCV na przykanaliki ø 200 mm, 

- studni rewizyjnych betonowych ø 1250 mm, 

- studni rewizyjnych betonowych ø 1500 mm, 

- studzienek ściekowych z pojedynczym wpustem i osadnikiem ø 500 mm. 

1. Uwagi końcowe 

Niniejszy opis sporządzono na podstawie dokumentacji technicznej. 

Szczegółowa dokumentacja projektowa znajduje się do wglądu u Zamawiającego. 







– , ul. Objazdowa w Kłodzku KOSZTORYS OFERTOWY 

TABELA ELEMENTÓW SCALONYCH 

lp 

1 

nazwa elementu 

UZBROJENIE TERENU 

koszt z podatkiem 

VAT 22% [zł] 

X 

Branża elektryczna 

Branża sanitarna (kanalizacja+woda) 

2 

BRANŻA DROGOWA ALEJE I PLACE 

WEWNĘTRZNE, DROGI ZEWNĘTRZNE (drogi, 

kanalizacja deszczowa) 

3 

OGRODZENIE 

4 

KOLUMBARIUM 

Razem cena (brutto) 

pieczęć i podpis Wykonawcy

Zadanie inwestycyjne : 

"ROZBUDOWA CMENTARZA KOMUNALNEGO WRAZ Z INFRASTRUKTURĄ, 

UL. OBJAZDOWA KŁODZKO – etap I" 

BRANŻA ELEKTRYCZNA - 

ZASILANIE W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I OŚWIETLENIE TERENU 

KOSZTORYS OFERTOWY 

Lp. Podst Opis i wyliczenia j.m. Poszcz Razem Cena 

jedn. 

Wartość 

1 WYKONANIE SZAFKI ZASILAJACEJ I WLZ 

1 

d.1 

KNR 201 

0707- 

0300 

Wykopy ręczne o głębokości do 1,5 m wraz z 

zasypaniem dla słupów elektroenergetycznych 

lini napowietrznych niskiego napięcia - grunt 

kategorii IV. 

m3 X X X 

(1)*1 m3 1.000 X X X 

RAZEM 1.000 

2 

d.1 

KNKRB 5 

0101- 

0600 

Montaż złączy 3-fazowych dla przyłączy 

kablowych oraz tablic samoczynnego 

załączania rezerwy, zestaw uszr 400a.- 

analogia montaż szafki oświetlenia 

zewnętrznego 

kpl X X X 

(1)*1 kpl 1.000 X X X 

RAZEM 1.000 

3 

d.1 

KNR 201 

0701- 

0301 

Ręczne kopanie rowów dla kabli, o głębokości 

do 0,8 m i szerokości dna wykopu do 0,4 m - 

grunt kategorii IV. 

m X X X 

(58)*1 m 58.000 X X X 

RAZEM 58.000 

4 

d.1 

KNR 201 

0704- 

0301 

Ręczne zasypywanie rowów dla kabli, o 

głębokości do 0,6 m i szerokości dna wykopu 

do 0,4 m - grunt kategorii IV. 

m X X X 

(58)*1 m 58.000 X X X 

RAZEM 58.000 

5 KNR 510 

0301- 

Nasypanie wartswy piasku na dnie rowu m X X X 

1


jedn. 

Wartość 

d.1 0100 kablowego o szrokosci do 0,4m 

(116)*1 m 116.000 X X X 

RAZEM 116.000 

6 

d.1 

KNR 510 

0103- 

0300 

Ręczne układanie kabli wielożyłowych o 

masie do 2,0 kg/m w rowach kablowych 

prrzykrytych folia kalandrowana 

m X X X 

(68)*1 m 68.000 X X X 

RAZEM 68.000 

7 

d.1 

KNR 510 

0114- 

0300 

Układanie kabli wielożyłowych o masie do 3,0 

kg/m w rurach , pustakach lub kanałach 

zamkniętych 

m X X X 

(4)*1 m 4.000 X X X 

RAZEM 4.000 

8 

d.1 

KNR 510 

0603- 

0700 

Obróbka na sucho kabli energetycznych 

wielożyłowych z żyłami aluminiowymi na 

napięcie do 1kv. zarobienie końca kabla 4- 

żyłowego o przekroju żył do 50 mm2 

szt. X X X 

(6)*1 szt. 6.000 X X X 

RAZEM 6.000 

2 WYKONANIE ZASILANIA I SZAFKI OSWIETLENIA ULICZNEGO 

9 

d.2 

KNR 201 

0707- 

0300 




kategorii IV. 

m3 X X X 

(1)*1 m3 1.000 X X X 

RAZEM 1.000 

10 

d.2 

KNKRB 5 

0101- 

0600 

Montaż złączy 3-fazowych dla przyłączy 

kablowych oraz tablic samoczynnego 

załączania rezerwy, zestaw uszr 400a.- 

analogia montaż szafki oświetlenia 

zewnętrznego 

kpl X X X 

2


jedn. 

Wartość 

(1)*1 kpl 1.000 X X X 

RAZEM 1.000 

11 

d.2 

KNR 201 

0701- 

0301 

Ręczne kopanie rowów dla kabli, o głębokości 

do 0,8 m i szerokości dna wykopu do 0,4 m - 

grunt kategorii IV. 

m X X X 

(34)*1 m 34.000 X X X 

RAZEM 34.000 

12 

d.2 

KNR 201 

0704- 

0301 

Ręczne zasypywanie rowów dla kabli, o 

głębokości do 0,6 m i szerokości dna wykopu 


m X X X 

(34)*1 m 34.000 X X X 

RAZEM 34.000 

13 

d.2 

KNR 510 

0301- 

0100 

Nasypanie wartswy piasku na dnie rowu 

kablowego o szrokosci do 0,4m 

m X X X 

(68)*1 m 68.000 X X X 

RAZEM 68.000 

14 

d.2 

KNR 510 

0103- 

0300 




m X X X 

(68)*1 m 68.000 X X X 

RAZEM 68.000 

15 

d.2 

KNR 510 

0114- 

0300 

Układanie kabli wielożyłowych o masie do 3,0 

kg/m w rurach , pustakach lub kanałach 

zamkniętych 

m X X X 

(4)*1 m 4.000 X X X 

RAZEM 4.000 

16 

d.2 

KNR 510 

0603- 

0700 

Obróbka na sucho kabli energetycznych 

wielożyłowych z żyłami aluminiowymi na 

napięcie do 1kv. zarobienie końca kabla 4- 

żyłowego o przekroju żył do 50 mm2 

szt. X X X 

3


jedn. 

Wartość 

(2)*1 szt. 2.000 X X X 

RAZEM 2.000 

17 

d.2 

KNR 510 

0103- 

0100 



przykrytych folią kalandrowaną - przewód do 

fotokomórki 

m X X X 

(18)*1 m 18.000 X X X 

RAZEM 18.000 

18 

d.2 

KNR 508 

0207- 

0100 

Przewody kabelkowe wciagane do 

rur.przewody w powloce polwinitowej,laczny 

przekroj zyl do 6 cu,12 al mm2 - przewód do 

fotokomórki 

m X X X 

(8)*1 m 8.000 X X X 

RAZEM 8.000 

19 

d.2 

KNKRB 5 

0401- 

0100 

Montaż aparatow elektrycznych o masie do 

2,5 kg. - montaż zmierzchowego sterownika 

oświetlenia 

szt. X X X 

(1)*1 szt. 1.000 X X X 

RAZEM 1.000 

3 OŚWIETLENIE DROGI ZEWNĘTRZNEJ NR 1 

20 

d.3 

KNR 201 

0702- 

0201 

Mechaniczne kopanie rowów, o głębokości do 

0,8 m i szerokości dna rowu do 0,4 m, dla 

kabli, koparkami przedsiębiernymi o 

pojemności łyżki 0,15 m3 - grunt kat. III, IV 

m X X X 

(392)*1 m 392.000 X X X 

RAZEM 392.000 

21 

d.3 

KNR 201 

0705- 

0201 

Mechaniczne zasypywanie spycharkami 

rowów dla kabli.głębokość rowów do 0,6 m i 

szerokość dna wykopu do 0,4 m - grunt 

kategorii III, IV. 

m X X X 

(392)*1 m 392.000 X X X 

4


jedn. 

Wartość 

RAZEM 392.000 

22 

d.3 

KNR 510 

0301- 

0100 


kablowego o szerokosci do 0,4m 

m X X X 

(784)*1 m 784.000 X X X 

RAZEM 784.000 

23 

d.3 

KNR 510 

0103- 

0200 

Reczne ukladanie kabli wielozylowych o 


przykrytych folia kalandrowana 

m X X X 

(498)*1 m 498.000 X X X 

RAZEM 498.000 

24 

d.3 

KNR 510 

0303- 

0200 

Ukladanie rur ochronnych z pcw o srednicy do 

110,0 mm w wykopie 

m X X X 

(94)*1 m 94.000 X X X 

RAZEM 94.000 

25 

d.3 

KNR 510 

0114- 

0200 

Ukladanie kabli wielozylowych o masie do 1,0 

kg/m w rurach , pustakach lub kanalach 

zamknietych 

m X X X 

(102)*1 m 102.000 X X X 

RAZEM 102.000 

26 

d.3 

KNR 201 

0213- 

0100 

Roboty ziemne wykon. koparkami chwytakow. 

0,25 m3, spycharkami 75km z transp. 

samochodami samowył. do 5t do 1km lecz w 

ziemi w hałdach grunt kat. I-III (b.i.nr 8/96) 

m3 X X X 

(25.36)*1 m3 25.360 X X X 

RAZEM 25.360 

27 

d.3 

KNR 201 

0707- 

0300 




kategorii IV. 

m3 X X X 

5


jedn. 

Wartość 

(9)*1 m3 9.000 X X X 

RAZEM 9.000 

28 

d.3 

KNR 510 

0708- 

0200 

Ręczne stawianie słupów stalowych dla 

oświetlenia zewnętrznego o masie do 250 

kg.w gruncie IV kat. 

szt. X X X 

(9)*1 szt. 9.000 X X X 

RAZEM 9.000 

29 

d.3 

KNR 510 

0114- 

0200 



zamknietych 

m X X X 

(26)*1 m 26.000 X X X 

RAZEM 26.000 

30 

d.3 

KNR 510 

0603- 

0700 

Obrobka na sucho kabli energetycznych 

wielozylowych z zylami aluminiowymi na 

napiecie do 1kv. zarobienie konca kabla 4- 

zylowego o przekroju zyl do 50 mm2 

szt. X X X 

(22)*1 szt. 22.000 X X X 

RAZEM 22.000 

31 

d.3 

KNR 510 

1001- 

0400 

Montaz tabliczek bezpiecznikowych na 

konstrukcji 

szt. X X X 

(9)*1 szt. 9.000 X X X 

RAZEM 9.000 

32 

d.3 

KNR 510 

1005- 

0700 

Montaz na zamontowanym wysiegniku opraw 

do lamp rteciowych ilosc lamp w oprawie 1 

szt. X X X 

(9)*1 szt. 9.000 X X X 

RAZEM 9.000 

33 

d.3 

KNR 510 

1004- 

0100 

Wciaganie przewodow z udzialem podnosnika 

samochodowego w slup lub rury oslonowe. 

m X X X 

6


jedn. 

Wartość 

(81)*1 m 81.000 X X X 

RAZEM 81.000 

34 

d.3 

KNR 508 

0608- 

0700 

Ukladanie bednarki w rowach 

kablowych,przekroj bednarki do 120 mm2 

m X X X 

(30)*1 m 30.000 X X X 

RAZEM 30.000 

35 

d.3 

KNR 508 

0813- 

0100 

Podlaczenie przewodow kabelkowych w 

powloce polwinitowej pod zaciski lub 

bolce,przekroj zyl do 2,5 mm2 

szt. X X X 

(54)*1 szt. 54.000 X X X 

RAZEM 54.000 

36 

d.3 

KNR 403 

1205 

0500 

Badanie skutecznosci zerowania-pomiar 

pierwszy 

pom. X X X 

(1)*1 pom. 1.000 X X X 

RAZEM 1.000 

37 

d.3 

KNR 403 

1205- 

0600 


nastepny 

pom. X X X 

(8)*1 pom. 8.000 X X X 

RAZEM 8.000 

38 

d.3 

KNR 403 

1202- 

0100 

Sprawdzenie i pomiar kompletnego obwodu 

elektrycznego niskiego napiecia o ilosci faz do 

1 

pom. X X X 

(9)*1 pom. 9.000 X X X 

RAZEM 9.000 

39 

d.3 

KNR 403 

1202- 

0200 



3 

pom. X X X 

7


jedn. 

Wartość 

(2)*1 pom. 2.000 X X X 

RAZEM 2.000 

4 OŚWIETLENIE CMENTARZA 

40 

d.4 

KNR 201 

0702- 

0201 

Mechaniczne kopanie rowów, o głębokości do 

0,8 m i szerokości dna rowu do 0,4 m, dla 

kabli, koparkami przedsiębiernymi o 

pojemności łyżki 0,15 m3 - grunt kat. III, IV 

m X X X 

(262)*1 m 262.000 X X X 

RAZEM 262.000 

41 

d.4 

KNR 201 

0705- 

0201 

Mechaniczne zasypywanie spycharkami 

rowów dla kabli.głębokość rowów do 0,6 m i 

szerokość dna wykopu do 0,4 m - grunt 

kategorii III, IV. 

m X X X 

(262)*1 m 262.000 X X X 

RAZEM 262.000 

42 

d.4 

KNR 510 

0301- 

0100 


kablowego o szerokosci do 0,4m 

m X X X 

(524)*1 m 524.000 X X X 

RAZEM 524.000 

43 

d.4 

KNR 510 

0103- 

0200 

Reczne ukladanie kabli wielozylowych o 



m X X X 

(342)*1 m 342.000 X X X 

RAZEM 342.000 

44 

d.4 

KNR 510 

0303- 

0200 

Ukladanie rur ochronnych z pcw o srednicy do 

110,0 mm w wykopie 

m X X X 

(40)*1 m 40.000 X X X 

RAZEM 40.000 

8


jedn. 

Wartość 

45 

d.4 

KNR 510 

0114- 

0200 



zamknietych 

m X X X 

(48)*1 m 48.000 X X X 

RAZEM 48.000 

46 

d.4 

KNR 201 

0213- 

0100 

Roboty ziemne wykon. koparkami chwytakow. 

0,25 m3, spycharkami 75km z transp. 

samochodami samowył. do 5t do 1km lecz w 

ziemi w hałdach grunt kat. I-III (b.i.nr 8/96) 

m3 X X X 

(20.96)*1 m3 20.960 X X X 

RAZEM 20.960 

47 

d.4 

KNR 201 

0707- 

0300 




kategorii IV. 

m3 X X X 

(10)*1 m3 10.000 X X X 

RAZEM 10.000 

48 

d.4 

KNR 510 

0708- 

0200 

Ręczne stawianie słupów stalowych dla 

oświetlenia zewnętrznego o masie do 250 


szt. X X X 

(10)*1 szt. 10.000 X X X 

RAZEM 10.000 

49 

d.4 

KNR 510 

0114- 

0200 



zamknietych 

m X X X 

(20)*1 m 20.000 X X X 

RAZEM 20.000 

50 

d.4 

KNR 510 

0603- 

0700 

Obrobka na sucho kabli energetycznych 

wielozylowych z zylami aluminiowymi na 

napiecie do 1kv. zarobienie konca kabla 4- 

zylowego o przekroju zyl do 50 mm2 

szt. X X X 

(22)*1 szt. 22.000 X X X 

9


jedn. 

Wartość 

RAZEM 22.000 

51 

d.4 

KNR 510 

1001- 

0400 

Montaz tabliczek bezpiecznikowych na 

konstrukcji 

szt. X X X 

(10)*1 szt. 10.000 X X X 

RAZEM 10.000 

52 

d.4 

KNR 510 

1005- 

0700 

Montaz na zamontowanym wysiegniku opraw 

do lamp rteciowych ilosc lamp w oprawie 1 

szt. X X X 

(10)*1 szt. 10.000 X X X 

RAZEM 10.000 

53 

d.4 

KNR 510 

1004- 

0100 

Wciaganie przewodow z udzialem podnosnika 

samochodowego w slup lub rury oslonowe. 

m X X X 

(50)*1 m 50.000 X X X 

RAZEM 50.000 

54 

d.4 

KNR 508 

0608- 

0700 

Ukladanie bednarki w rowach 

kablowych,przekroj bednarki do 120 mm2 

m X X X 

(60)*1 m 60.000 X X X 

RAZEM 60.000 

55 

d.4 

KNR 508 

0813- 

0100 

Podlaczenie przewodow kabelkowych w 

powloce polwinitowej pod zaciski lub 


szt. X X X 

(60)*1 szt. 60.000 X X X 

RAZEM 60.000 

56 

d.4 

KNR 403 

1205 

0500 


pierwszy 

pom. X X X 

(1)*1 pom. 1.000 X X X 

10


jedn. 

Wartość 

RAZEM 1.000 

57 

d.4 

KNR 403 

1205- 

0600 


nastepny 

pom. X X X 

(9)*1 pom. 9.000 X X X 

RAZEM 9.000 

58 

d.4 

KNR 403 

1202- 

0100 



1 

pom. X X X 

(10)*1 pom. 10.000 X X X 

RAZEM 10.000 

59 

d.4 

KNR 403 

1202- 

0200 



3 

pom. X X X 

(3)*1 pom. 3.000 X X X 

RAZEM 3.000 

OGÓŁEM WARTOŚĆ ROBÓT (NETTO) 

PODATEK VAT (22%) 

OGÓŁEM WARTOŚĆ ROBÓT (BRUTTO) 

Czynniki cenotwórcze użyte do sporządzenia kosztorysu ofertowego: 

- stawka roboczogodziny Rg ………… zł. 

- koszty pośrednie Kp ………… % 

- zysk Z ………….. % 

- koszty zakupu Kz ………... % 

Pieczęć i podpis Wykonawcy na każdej stronie kosztorysu 

11




BRANŻA OGÓLNOBUDOWLANA – OGRODZENIE 



jedn. 

[zł] 

Wartość 

[zł] 

1 Ogrodzenie kod CPV 45342000-6 

1.1 45100000-8 Przygotowanie ternu pod budowę 

1 

d.1. 

1 

KNR 2-01 

0218-03 

Wykopy oraz przekopy wykonywane 

koparkami podsiębiernymi 0.60 m3 na odkład 

w gruncie kat.IV 

m3 X X X 

[1*.9*(7.83+89.16+12.65+26.55+68.04)+1.5*1 

.5*.9*4]*70% 

m3 134.335 X X X 

RAZEM 134.335 

2 

d.1. 

1 

KNR 2-01 

0317-02 

Wykopy liniowe pod fundamenty, rurociągi, 

kolektory w gruntach suchych kat.III-IV z 

wydobyciem urobku łopatą lub wyciągiem 

ręcznym głębokość do 1.5 m - szerokość 0.8- 

1.5 m 

m3 X X X 

[1*.9*(7.83+89.16+12.65+26.55+68.04)+1.5*1 

.5*.9*4]*30% 

m3 57.572 X X X 

RAZEM 57.572 

3 

d.1. 

1 

KNR 4-01 

0105-03 

Zasypanie wykopów ziemią z ukopów z 

przerzutem ziemi na odległość do 3 m i 

ubiciem warstwami co 15 cm w gr.kat. IV 

m3 X X X 

[1*.9*(7.83+89.16+12.65+26.55+68.04)+1.5*1 

.5*.9*4]*70%+[1*.9*(7.83+89.16+12.65+26.55 

+68.04)+1.5*1.5*.9*4]*30%- 

(.4*.4+.25*.5)*(7.83+89.16+12.65+26.55+68.0 

4)-.3*.3*.65*4 

m3 133.467 X X X 

RAZEM 133.467 

4 

d.1. 

1 

KNR 4-01 

0108-07 

Wywóz ziemi samochodami 

samowyładowczymi na odległość do 1 km 

grunt.kat. IV 

m3 X X X 

1


jedn. 

[zł] 

Wartość 

[zł] 

[1*.9*(7.83+89.16+12.65+26.55+68.04)+1.5*1 

.5*.9*4]*70%+[1*.9*(7.83+89.16+12.65+26.55 

+68.04)+1.5*1.5*.9*4]*30%- 

[1*.9*(7.83+89.16+12.65+26.55+68.04)+1.5*1 

.5*.9*4]*70%+[1*.9*(7.83+89.16+12.65+26.55 

+68.04)+1.5*1.5*.9*4]*30%- 

(.4*.4+.25*.5)*(7.83+89.16+12.65+26.55+68.0 

4)-.3*.3*.65*4 

m3 58.440 X X X 

RAZEM 58.440 

5 

d.1. 

1 

KNR 4-01 

0108-08 


samowyładowczymi - za każdy nast. 1 km 

m3 X X X 

[1*.9*(7.83+89.16+12.65+26.55+68.04)+1.5*1 

.5*.9*4]*70%+[1*.9*(7.83+89.16+12.65+26.55 

+68.04)+1.5*1.5*.9*4]*30%- 

[1*.9*(7.83+89.16+12.65+26.55+68.04)+1.5*1 

.5*.9*4]*70%+[1*.9*(7.83+89.16+12.65+26.55 

+68.04)+1.5*1.5*.9*4]*30%- 

(.4*.4+.25*.5)*(7.83+89.16+12.65+26.55+68.0 

4)-.3*.3*.65*4 

m3 58.440 X X X 

RAZEM 58.440 

1.2 45262300-4 Betonowanie 

6 

d.1. 

2 

KNR 2-02 

1101-01 

Podkłady betonowe na podł.gruntowym m3 X X X 

.4*.1*(7.83+89.16+12.65+26.55+68.04)+.3*.3* 

.1*4 

m3 8.205 X X X 

RAZEM 8.205 

7 

d.1. 

2 

KNR 2-02 

0202-01 

Ławy fundamentowe prostokątne żelbetowe, 

szer. do 0,6 m 

m3 X X X 

.4*.3*(7.83+89.16+12.65+26.55+68.04) m3 24.508 X X X 

RAZEM 24.508 

8 

d.1. 

2 

KNR 2-02 

0203-01 

Stopy fundamentowe betonowe, o obj. do 0,5 

m3 

m3 X X X 

2


jedn. 

[zł] 

Wartość 

[zł] 

.3*.3*.65*4 m3 0.234 X X X 

RAZEM 0.234 

9 

d.1. 

2 

KNR 2-02 

0290-02 

Przygotowanie i montaż zbrojenia elementów 

budynków i budowli - pręty żebrowane 

t X X X 

(7.83+89.16+12.65+26.55+68.04)*4*PoleKoła 

D(.01)*7.85 

t 0.503 X X X 

RAZEM 0.503 

10 

d.1. 

2 

KNR 2-02 

0290-01 


budynków i budowli - pręty gładkie 

t X X X 

(7.83+89.16+12.65+26.55+68.04)/.25*PoleKo 

łaD(.006)*7.85 

t 0.181 X X X 

RAZEM 0.181 

11 

d.1. 

2 

KNR 2-02 

0219-05 

Nakrywy attyk ścian ogniowych i kominów o 

średniej gr.7cm 

m2 X X X 

.32*(7.83+89.16+12.65+26.55+68.04) m2 65.354 X X X 

RAZEM 65.354 

1.3 45262500-6 Roboty murarskie 

12 

d.1. 

3 

NNRNKB 

202 0137- 

02 

(z.I) Ściany bud.jednokondygn., o wys. do 4,5 

m i grubości 25 cm na zaprawie cementowej 

m2 X X X 

.66*(7.83+89.16+12.65+26.55+68.04) m2 134.792 X X X 

RAZEM 134.792 

1.4 45410000-4 Tynkowanie 

13 

d.1. 

4 

KNR 2-02 

0902-01 

Tynki zewn.zwykłe kat.III na ścianach 

płaskich i pow.poziom.(balkony i loggie) 

wyk.ręczn. 

m2 X X X 

3


jedn. 

[zł] 

Wartość 

[zł] 

.25*(7.83+89.16+12.65+26.55+68.04)*2 m2 102.115 X X X 

RAZEM 102.115 

1.5 45442100-8 Roboty malarskie 

14 

d.1. 

5 

KNR-W 2- 

02 1519- 

01 

Malowanie tynków zewnętrznych farbą 

emulsyjną 

m2 X X X 

.25*(7.83+89.16+12.65+26.55+68.04)*2 m2 102.115 X X X 

RAZEM 102.115 

1.6 45342000-6 Wznoszenie ogrodzeń 

15 

d.1. 

6 

KNR 2-02 

1802-04 

analogia 

Ogrodzenie z siatki wys.2 m w ramach na 

słupkach stal.z teownika 100x100x11 mm o 

rozst.3 m obsadz.w gniazdach cokołow – 

analogia wykonać wg projektu 

m X X X 

7.83+89.16+12.65+26.55+68.04 m 204.230 X X X 

RAZEM 204.230 

16 

d.1. 

6 

KNR 2-02 

1808-01 

analogia 

Wrota z furtkami wys.2.4 m z blachy w 

ramach z kątow.szer.wrót 3 m i furtki 1 m na 

got.słupkach – analogia wykonać wg projektu 

kpl. X X X 

2 kpl. 2.000 X X X 

RAZEM 2.000 







- zysk Z ………….. % 

4



5

strona 1 



OBJAZDOWA KŁODZKO – etap I" 

BRANŻA DROGOWA - ALEJE I PLACE WEWNĘTRZNE 

UL. 

I 

D-00.00.00. 

1 D-00.00.00. 

II 

III 

D-01.00.00. 

1 D-01.01.01. 

Koszt dostosowania do Wymagań 

Ogólnych 

Odtworzenie trasy i punktów 

wysokościowych 

X X ryczałt 

ha 0,163 

2 D-01.02.04 Rozbiórka elementów dróg i ulic X X X X 

D-02.00.00. 

rozebranie elementów betonowych 

ław fundamentowych 

wywiezienie gruzu na odległość do 3 

km 

R a z e m 

m3 93,44 

m3 93,44 

1 D-02.01.01. 

Wykonanie wykopów w gruntach 

nieskalistych (z transportem urobku m3 2 172,388 

do 3 km) 

2 D-02.03.01. Wykonanie nasypów X X X X 

a 

Wykonanie nasypów z materiału 

kamiennego (pospółka) wraz z 

zagęszczeniem 

m3 399,210 

R a z e m 

strona 2 

IV 

nazwa 

1 2 3 4 5 6 7 

D-03.00.00. 

KOSZTORYS INWESTORSKI 

numer 

wyszczególnienie elementów jednostka cena jedn. 

lp Specyfikacji 

wartość [zł] 

rozliczeniowych 

[zł] 

Technicznej 

nazwa ilość 

1 2 3 4 5 6 7 

lp 

a 

b 

numer 

Specyfikacji 

Technicznej 

1 D-03.02.01 Kanalizacja deszczowa X X X X 

a 

studzienki ściekowe z wpustem 

ulicznym 

WYMAGANIA OGÓLNE 

R a z e m 

ROBOTY PRZYGOTOWAWCZE I ROZBIÓRKOWE 

wyszczególnienie elementów 


ROBOTY ZIEMNE 

jednostka 

ilość 

szt. 13 

cena jedn. 

[zł] 

ODWODNIENIE KORPUSU DROGOWEGO 


b 

c 

studnie rewizyjne z kręgów 

betonowych średnicy 150 cm 



szt. 4 

szt. 4

strona 2 

lp 

numer 


Specyfikacji 


nazwa ilość [zł] 

Technicznej 


1 2 3 4 5 6 7 

d 

studnie rewizyjne z rur PCV średnicy 

315 mm 

szt. 1 

e 

podłoże z materiałów sypkich gr. 10 

cm 

m2 119,50 

f kanały rurowe z rur PCV śr. 30 cm m 137,00 

g 

h 

kanały rurowe z rur PCV śr. 20 cm m 37,00 

kanały rurowe z rur PCV śr. 110 mm m 11,00 

V 

i 

D-04.00.00. 

1 D-04.01.01. 

a 

2 D-04.02.01. 

a 

przykanalik z rur PCV śr. 20 cm m 65,00 

R a z e m 

Koryto wraz z wyprofilowaniem i 

zagęszczaniem podłoża 

koryto głębokości 50 cm na całej 

szerokości jezdni – wewnętrzna 

PODBUDOWY 

X X X X 

m2 1 626,775 

Warstwy (odcinające) wzmacniające 

podłoże 

X X X X 

warstwy odcinające grubości 20 cm m2 1 626,78 

3 D-04.04.04. Podbudowa z tłucznia kamiennego X X X X 

a 

Warstwa z mieszanki stabilizacyjnej 

gr. 10 cm – kruszywo naturalne + 

cement 1:8 

0,00 

podbudowa z tłucznia gr. 20 cm m2 1 626,78 

VI 

D-05.00.00. 

1 D-05.03.23 

R a z e m 

Nawierzchnia z kostki brukowej 

betonowej 

NAWIERZCHNIE 

X X X X 

b 

nawierzchnia z kostki betonowej gr. 

8 cm - KOLOR CZARNY 

R a z e m 

m2 1 626,78

lp 

numer 

Specyfikacji 

Technicznej 

1 2 

VII D-06.00.00. 

nazwa 

ilość 

3 4 5 6 7 

1 D-06.04.01. Plantowanie skarp i poboczy m2 3 073,23 

VIII D-08.00.00. 



strona 3 

ROBOTY WYKOŃCZENIOWE 

R a z e m 

jednostka 

ELEMENTY ULIC 

cena jedn. 

[zł] 


1 D-08.01.01. Krawężniki betonowe X X X X 

a 

ława z betonu B15 pod krawężniki i 

obrzeża betonowe 

m3 24,33 

b 

krawężnik betonowy 15x30x100 cm 

na podsypce cementowo-piaskowej 

m 312,40 

2 D-08.03.01. Betonowe obrzeża chodnikowe m 186,20 

R a z e m 







- zysk Z ………….. % 


pieczęć i podpis Wykonawcy na każdej stronie oferty




BRANŻA ELEKTRYCZNA - 

ZASILANIE W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I OŚWIETLENIE TERENU 

KOSZTORYS NAKŁADCZY 

Lp. Podstawa Opis jm Nakłady 

1 WYKONANIE SZAFKI ZASILAJACEJ I WLZ 

KNR 201 0707- Wykopy ręczne o głębokości do 1,5 m wraz z zasypaniem dla słupów 

1 d.1 

0300 elektroenergetycznych lini napowietrznych niskiego napięcia - grunt kategorii IV. 

m3 

-- Robocizna -- 

391 Robotnicy budowlani I r-g 3.6957 

Razem pozycja 1 

2 d.1 KNKRB 5 

0101-0600 

Montaż złączy 3-fazowych dla przyłączy kablowych oraz tablic samoczynnego 

załączania rezerwy, zestaw uszr 400a.- analogia montaż szafki oświetlenia 

zewnętrznego 

kpl 



-- Materiały -- 

6050602 Szafka zasilająca szt. 1.0000 

0000000 Materiały pomocnicze % 4.0000 


3 d.1 

KNR 201 

0701-0301 

Ręczne kopanie rowów dla kabli, o głębokości do 0,8 m i szerokości dna wykopu do 

0,4 m - grunt kategorii IV. 

m 




4 d.1 

KNR 201 

0704-0301 

Ręczne zasypywanie rowów dla kabli, o głębokości do 0,6 m i szerokości dna wykopu 


m 


1




5 d.1 

KNR 510 

0301-0100 

Nasypanie wartswy piasku na dnie rowu kablowego o szrokosci do 0,4m 

m 


072 Elektromonter linii i urz.elektr r-g 0.0126 


1601801 Piasek zwykły m3 0.0560 


-- Sprzęt -- 

39811 Samochód samowyład.do 5t (1) m-g 0.0080 


6 d.1 

KNR 510 

0103-0300 

Ręczne układanie kabli wielożyłowych o masie do 2,0 kg/m w rowach kablowych 


m 




1050099 Benzyny do ekstrakcji dm3 0.0057 

1200203 Spoiwo cynowo-ołowiane LC 40 kg 0.0006 

1512200 Lakier asfalt.czarny-p/rdzewny szybkoschn. dm3 0.0011 

1560414 Folia z PCW o grubości 0,40-0,60 mm m2 0.4200 

2303200 Taśma izolacyjna "Denso" plastyczna m2 0.0005 

7640100 Opaska kablowa OKi - ocechowana szt. 0.1000 

8190600 Słupek bet.SOM,SOK o wym.10x10x60cm szt. 0.0150 

8070032 Kabel YAKY 4x50 mm2, 0,6/1 kV m 0.0441 

2


1030499 Wazelina techniczna kg 0.0130 

8045175 Kabel YKYFty RM, 5x16mm2 m 0.3529 

8045174 Kabel YKYFty RE, 5x10 mm2 m 0.4706 


-- Sprzęt -- 

39521 Samochód skrzyn.do 5.0t (1) m-g 0.0082 

31112 Żuraw samochodowy do 4t (1) m-g 0.0044 

39121 Ciągnik kołowy 63kW (1) m-g 0.0044 

39511 Samochód dostaw.do 0.9t (1) m-g 0.0067 

39971 Przyczepa do przewoż.kabli 4t m-g 0.0044 


7 d.1 

KNR 510 

0114-0300 

Układanie kabli wielożyłowych o masie do 3,0 kg/m w rurach , pustakach lub kanałach 

zamkniętych 

m 




1030400 Wazelina techniczna niskotopliwa N (TN) kg 0.0531 





8045174 Kabel YKYFty RE, 5x10 mm2 m 0.7500 

8045175 Kabel YKYFty RM, 5x16 mm2 m 0.7500 


-- Sprzęt -- 

3







8 d.1 

KNR 510 

0603-0700 

Obróbka na sucho kabli energetycznych wielożyłowych z żyłami aluminiowymi na 

napięcie do 1kv. zarobienie końca kabla 4-żyłowego o przekroju żył do 50 mm2 

szt. 




7660099 Uchwyty kablowe uku szt. 1.0000 





1413100 Pasta do lutowania ręcznego pal-1 kg 0.0200 

7900200 Przewód miedziany wielodrutowy L-16 mm2 m 0.5000 

7620512 Końcówka kablowa rurkowa 2KA-50mm2 szt. 4.0000 



Razem dział WYKONANIE SZAFKI ZASILAJACEJ I WLZ: 

2 WYKONANIE ZASILANIA I SZAFKI OSWIETLENIA ULICZNEGO 

9 d.2 

KNR 201 

0707-0300 

Wykopy ręczne o głębokości do 1,5 m wraz z zasypaniem dla słupów 

elektroenergetycznych lini napowietrznych niskiego napięcia - grunt kategorii IV. 

m3 


4




10 d.2 KNKRB 5 

0101-0600 

Montaż złączy 3-fazowych dla przyłączy kablowych oraz tablic samoczynnego 

załączania rezerwy, zestaw uszr 400a.- analogia montaż szafki oświetlenia 

zewnętrznego 

kpl 




6050613 Szafka ośw. zewnętrznego SOU 4a szt. 1.0000 



11 d.2 

KNR 201 

0701-0301 

Ręczne kopanie rowów dla kabli, o głębokości do 0,8 m i szerokości dna wykopu do 

0,4 m - grunt kategorii IV. 

m 




12 d.2 

KNR 201 

0704-0301 

Ręczne zasypywanie rowów dla kabli, o głębokości do 0,6 m i szerokości dna wykopu 


m 




13 d.2 

KNR 510 

0301-0100 

Nasypanie wartswy piasku na dnie rowu kablowego o szrokosci do 0,4m 

m 





5



-- Sprzęt -- 



14 d.2 

KNR 510 

0103-0300 



m 












1030499 Wazelina techniczna kg 0.0130 


-- Sprzęt -- 






6



15 d.2 

KNR 510 

0114-0300 

Układanie kabli wielożyłowych o masie do 3,0 kg/m w rurach , pustakach lub kanałach 

zamkniętych 

m 










-- Sprzęt -- 






16 d.2 

KNR 510 

0603-0700 

Obróbka na sucho kabli energetycznych wielożyłowych z żyłami aluminiowymi na 

napięcie do 1kv. zarobienie końca kabla 4-żyłowego o przekroju żył do 50 mm2 

szt. 






7





1413100 Pasta do lutowania ręcznego pal-1 kg 0.0200 

7900200 Przewód miedziany wielodrutowy L-16 mm2 m 0.5000 




17 d.2 

KNR 510 

0103-0100 


przykrytych folią kalandrowaną - przewód do fotokomórki 

m 






7950806 Przewód YDY-450/750 V 3x1,5mm2 m 1.0400 



18 d.2 

KNR 508 

0207-0100 

Przewody kabelkowe wciagane do rur.przewody w powloce polwinitowej,laczny 

przekroj zyl do 6 cu,12 al mm2 - przewód do fotokomórki 

m 






8



19 d.2 KNKRB 5 

0401-0100 

Montaż aparatow elektrycznych o masie do 2,5 kg. - montaż zmierzchowego 

sterownika oświetlenia 

szt. 




1343599 Elementy metal.do mocowania kg 0.2400 

7000099 Zmierzchowy sterownik oświetlenia szt. 1.0000 


Razem dział WYKONANIE ZASILANIA I SZAFKI OSWIETLENIA ULICZNEGO: 

3 OŚWIETLENIE DROGI ZEWNĘTRZNEJ NR 1 

20 d.3 

KNR 201 

0702-0201 

Mechaniczne kopanie rowów, o głębokości do 0,8 m i szerokości dna rowu do 0,4 m, 

dla kabli, koparkami przedsiębiernymi o pojemności łyżki 0,15 m3 - grunt kat. III, IV 

m 



-- Sprzęt -- 

11111 Kop.-spych.na p.ciąg.0,15m3(1) m-g 0.0746 


21 d.3 

KNR 201 

0705-0201 

Mechaniczne zasypywanie spycharkami rowów dla kabli.głębokość rowów do 0,6 m i 

szerokość dna wykopu do 0,4 m - grunt kategorii III, IV. 

m 

-- Sprzęt -- 



22 d.3 

KNR 510 

0301-0100 

Nasypanie wartswy piasku na dnie rowu kablowego o szerokosci do 0,4m 

m 



9





-- Sprzęt -- 



23 d.3 

KNR 510 

0103-0200 

Reczne ukladanie kabli wielozylowych o masie do 1,0 kg/m w rowach kablowych 


m 





1050011 Benzyna do ekstrakcji w opakowaniach dm3 0.0055 







1560413 Folia z PCW techniczna o gr. 0,3-0,4mm m2 0.4200 


-- Sprzęt -- 




10





24 d.3 

KNR 510 

0303-0200 

Ukladanie rur ochronnych z pcw o srednicy do 110,0 mm w wykopie 

m 




5631201 Rura przepustowa z PCW fi 75 mm m 1.0400 


-- Sprzęt -- 




25 d.3 

KNR 510 

0114-0200 

Ukladanie kabli wielozylowych o masie do 1,0 kg/m w rurach , pustakach lub kanalach 

zamknietych 

m 










11


-- Sprzęt -- 






26 d.3 

KNR 201 

0213-0100 

Roboty ziemne wykon. koparkami chwytakow. 0,25 m3, spycharkami 75km z transp. 

samochodami samowył. do 5t do 1km lecz w ziemi w hałdach grunt kat. I-III (b.i.nr 

8/96) 

m3 



-- Sprzęt -- 


11151 Kop.j-nacz.na p.sam.0.25m3 (1) m-g 0.0897 

11333 Spych.gąsienicowa 55kW (1) m-g 0.0326 


27 d.3 

KNR 201 

0707-0300 



m3 




28 d.3 

KNR 510 

0708-0200 

Ręczne stawianie słupów stalowych dla oświetlenia zewnętrznego o masie do 250 


szt. 




1700301 Cement portlandzki zwykły "35" kg 30.0000 

12


1601802 Piasek uszlachetniony m3 0.0370 

1602514 Żwir do bet.wielofrak.uziar.4-31,5mm m3 0.7300 

2600622 Deski iglaste obrzynane gr.28-45mm,kl.III m3 0.0100 

2010705 Płyta drogowa,żelbetowa pełna 300x100x20cm szt. 0.0250 

8112199 Słupy stalowe S-70SRRwG/4 szt. 1.0000 

7341099 Wysięgniki jednoramienny St 1,5m szt. 1.0000 


-- Sprzęt -- 



39651 Przyczepa dłużyc do sam do 4,5t m-g 0.4000 


29 d.3 

KNR 510 

0114-0200 


zamknietych 

m 










-- Sprzęt -- 


13






30 d.3 

KNR 510 

0603-0700 

Obrobka na sucho kabli energetycznych wielozylowych z zylami aluminiowymi na 

napiecie do 1kv. zarobienie konca kabla 4-zylowego o przekroju zyl do 50 mm2 

szt. 









1413110 Pasta do lutowania miękkiego kg 0.0200 

7920412 Przewód LYd-750V 16mm2 m 0.5000 




31 d.3 

KNR 510 

1001-0400 

Montaz tabliczek bezpiecznikowych na konstrukcji 

szt. 




7593501 Tabliczka bezp.osw.zewn.slupowa ZG-5-95 szt. 1.0200 

14



-- Sprzęt -- 



32 d.3 

KNR 510 

1005-0700 

Montaz na zamontowanym wysiegniku opraw do lamp rteciowych ilosc lamp w oprawie 

1 

szt. 





7350609 Źródło światła OSRAM NAV-T 150W Super szt. 1.0200 

7301616 Oprawa MALAGA SGS 103/150W szt. 1.0000 


-- Sprzęt -- 


39912 Podnośnik mont.PHM na sam.(2) m-g 0.3500 


33 d.3 

KNR 510 

1004-0100 

Wciaganie przewodow z udzialem podnosnika samochodowego w slup lub rury 

oslonowe. 

m 





7950806 Przewód YDY-750V 3x1,5mm2 m 1.0400 


15


-- Sprzęt -- 



34 d.3 

KNR 508 

0608-0700 

Ukladanie bednarki w rowach kablowych,przekroj bednarki do 120 mm2 

m 




1120020 Bednarka ocynk.StOS 20x2-50x5 mm kg 1.0400 


-- Sprzęt -- 

72121 Spawarka elektr.transfor.500A m-g 0.0542 


35 d.3 

KNR 508 

0813-0100 

Podlaczenie przewodow kabelkowych w powloce polwinitowej pod zaciski lub 


szt. 




36 d.3 

KNR 403 

1205 0500 

Badanie skutecznosci zerowania-pomiar pierwszy 

pom. 





37 d.3 

KNR 403 

1205-0600 

Badanie skutecznosci zerowania-pomiar nastepny 

pom. 


16





38 d.3 

KNR 403 

1202-0100 

Sprawdzenie i pomiar kompletnego obwodu elektrycznego niskiego napiecia o ilosci 

faz do 1 

pom. 





39 d.3 

KNR 403 

1202-0200 


faz do 3 

pom. 





Razem dział OŚWIETLENIE DROGI ZEWNĘTRZNEJ NR 1: 

4 OŚWIETLENIE CMENTARZA 

40 d.4 

KNR 201 

0702-0201 

Mechaniczne kopanie rowów, o głębokości do 0,8 m i szerokości dna rowu do 0,4 m, 

dla kabli, koparkami przedsiębiernymi o pojemności łyżki 0,15 m3 - grunt kat. III, IV 

m 



-- Sprzęt -- 



41 d.4 

KNR 201 

0705-0201 

Mechaniczne zasypywanie spycharkami rowów dla kabli.głębokość rowów do 0,6 m i 

szerokość dna wykopu do 0,4 m - grunt kategorii III, IV. 

m 

-- Sprzęt -- 

17




42 d.4 

KNR 510 

0301-0100 

Nasypanie wartswy piasku na dnie rowu kablowego o szerokosci do 0,4m 

m 






-- Sprzęt -- 



43 d.4 

KNR 510 

0103-0200 

Reczne ukladanie kabli wielozylowych o masie do 1,0 kg/m w rowach kablowych 


m 












18


1560413 Folia z PCW techniczna o gr. 0,3-0,4mm m2 0.4200 


-- Sprzęt -- 







44 d.4 

KNR 510 

0303-0200 

Ukladanie rur ochronnych z pcw o srednicy do 110,0 mm w wykopie 

m 




5631201 Rura przepustowa z PCW fi 75 mm m 1.0400 


-- Sprzęt -- 




45 d.4 

KNR 510 

0114-0200 


zamknietych 

m 




19








-- Sprzęt -- 






46 d.4 

KNR 201 

0213-0100 

Roboty ziemne wykon. koparkami chwytakow. 0,25 m3, spycharkami 75km z transp. 

samochodami samowył. do 5t do 1km lecz w ziemi w hałdach grunt kat. I-III (b.i.nr 

8/96) 

m3 



-- Sprzęt -- 


11151 Kop.j-nacz.na p.sam.0.25m3 (1) m-g 0.0897 

11333 Spych.gąsienicowa 55kW (1) m-g 0.0326 


47 d.4 

KNR 201 

0707-0300 



m3 



20



48 d.4 

KNR 510 

0708-0200 

Ręczne stawianie słupów stalowych dla oświetlenia zewnętrznego o masie do 250 


szt. 




1700301 Cement portlandzki zwykły "35" kg 30.0000 

1601802 Piasek uszlachetniony m3 0.0370 

1602514 Żwir do bet.wielofrak.uziar.4-31,5mm m3 0.7300 

2600622 Deski iglaste obrzynane gr.28-45mm,kl.III m3 0.0100 

2010705 Płyta drogowa,żelbetowa pełna 300x100x20cm szt. 0.0250 

8110104 Słup stalowy S-40SRwG/3 szt. 1.0000 


-- Sprzęt -- 



39651 Przyczepa dłużyc do sam do 4,5t m-g 0.4000 


49 d.4 

KNR 510 

0114-0200 


zamknietych 

m 






21






-- Sprzęt -- 






50 d.4 

KNR 510 

0603-0700 

Obrobka na sucho kabli energetycznych wielozylowych z zylami aluminiowymi na 

napiecie do 1kv. zarobienie konca kabla 4-zylowego o przekroju zyl do 50 mm2 

szt. 









1413110 Pasta do lutowania miękkiego kg 0.0200 

7920412 Przewód LYd-750V 16mm2 m 0.5000 




22


51 d.4 

KNR 510 

1001-0400 

Montaz tabliczek bezpiecznikowych na konstrukcji 

szt. 




7592931 Tabliczka ZG-5-35 szt. 1.0200 


-- Sprzęt -- 



52 d.4 

KNR 510 

1005-0700 

Montaz na zamontowanym wysiegniku opraw do lamp rteciowych ilosc lamp w oprawie 

1 

szt. 





7301112 Oprawa URBANA Polar 400 szt. 1.0000 

7350609 Źródło światła sodowe 70W szt. 1.0200 


-- Sprzęt -- 




53 d.4 

KNR 510 

1004-0100 

Wciaganie przewodow z udzialem podnosnika samochodowego w slup lub rury 

oslonowe. 

m 


23







-- Sprzęt -- 



54 d.4 

KNR 508 

0608-0700 

Ukladanie bednarki w rowach kablowych,przekroj bednarki do 120 mm2 

m 




1120020 Bednarka ocynk.StOS 20x2-50x5 mm kg 1.0400 


-- Sprzęt -- 

72121 Spawarka elektr.transfor.500A m-g 0.0542 


55 d.4 

KNR 508 

0813-0100 

Podlaczenie przewodow kabelkowych w powloce polwinitowej pod zaciski lub 


szt. 




56 d.4 

KNR 403 

1205 0500 

Badanie skutecznosci zerowania-pomiar pierwszy 

pom. 


24





57 d.4 

KNR 403 

1205-0600 

Badanie skutecznosci zerowania-pomiar nastepny 

pom. 





58 d.4 

KNR 403 

1202-0100 


faz do 1 

pom. 





59 d.4 

KNR 403 

1202-0200 


faz do 3 

pom. 





Razem dział OŚWIETLENIE CMENTARZA: 




- zysk Z ………….. % 



25




BRANŻA OGÓLNOBUDOWLANA – KOLUMBARIUM 


Lp. Podst Opis i wyliczenia j.m. Poszcz Razem Cena jedn. 

[zł] 

Wartość 

[zł] 

1 Kolumbarium 

1.1 45100000-8 Przygotowanie ternu pod budowę 

1 

d.1 

.1 

KNR 2-01 

0218-03 


koparkami podsiębiernymi 0.60 m3 na odkład 

w gruncie kat.IV 

m3 X X X 

2.23*(0.96+1.25)/2*16.6*3*70% m3 85.900 X X X 

RAZEM 85.900 

2 

d.1 

.1 

KNR 2-01 

0317-02 

Wykopy liniowe pod fundamenty, rurociągi, 

kolektory w gruntach suchych kat.III-IV z 

wydobyciem urobku łopatą lub wyciągiem 

ręcznym głębokość do 1.5 m - szerokość 0.8- 

1.5 m 

m3 X X X 

2.23*(0.96+1.25)/2*16.6*3*30% m3 36.814 X X X 

RAZEM 36.814 

3 

d.1 

.1 

KNR 4-01 

0105-03 

Zasypanie wykopów ziemią z ukopów z 

przerzutem ziemi na odległość do 3 m i 

ubiciem warstwami co 15 cm w gr.kat. IV 

m3 X X X 

2.23*(0.96+1.25)/2*16.6*3*70%+2.23*(0.96+1. 

25)/2*16.6*3*30%- 

(1.03*.3+1.03*(.66+.95)/2)*16.6*3 

m3 66.034 X X X 

RAZEM 66.034 

4 

d.1 

.1 

KNR 4-01 

0108-07 


samowyładowczymi na odległość do 1 km 

grunt.kat. IV 

m3 X X X 

2.23*(0.96+1.25)/2*16.6*3*70%+2.23*(0.96+1. 

25)/2*16.6*3*30%- 

2.23*(0.96+1.25)/2*16.6*3*70%+2.23*(0.96+1. 

25)/2*16.6*3*30%- 

(1.03*.3+1.03*(.66+.95)/2)*16.6*3 

m3 56.680 X X X 

1


[zł] 

Wartość 

[zł] 

RAZEM 56.680 

5 

d.1 

.1 

KNR 4-01 

0108-08 


samowyładowczymi - za każdy nast. 1 km 

Krotność = 4 

m3 X X X 

2.23*(0.96+1.25)/2*16.6*3*70%+2.23*(0.96+1. 

25)/2*16.6*3*30%- 

2.23*(0.96+1.25)/2*16.6*3*70%+2.23*(0.96+1. 

25)/2*16.6*3*30%- 

(1.03*.3+1.03*(.66+.95)/2)*16.6*3 

m3 56.680 X X X 

RAZEM 56.680 

1.2 45262300-4 Betonowanie 

6 

d.1 

.2 

KNR 2-02 

1101-01 

Podkłady betonowe na podł.gruntowym B10 m3 X X X 

1.3*16.6*.1*3 m3 6.474 X X X 

RAZEM 6.474 

7 

d.1 

.2 

KNR 2-02 

0202-01 

Ławy fundamentowe prostokątne żelbetowe, 

szer. do 0,6 m B20 

m3 X X X 

1.3*16.6*.2*3 m3 12.948 X X X 

RAZEM 12.948 

8 

d.1 

.2 

KNR 2-02 

0203-01 

Stopy fundamentowe betonowe, o obj. do 0,5 

m3 

m3 X X X 

.3*.3*.65*4 m3 0.234 X X X 

RAZEM 0.234 

9 

d.1 

.2 

KNR 2-02 

0290-02 


budynków i budowli - pręty żebrowane 

t X X X 

(16.6*14*3+1.3*16.6/.2*3)*PoleKołaD(.01)*7.8 

5 

t 0.629 X X X 

2


[zł] 

Wartość 

[zł] 

RAZEM 0.629 

10 

d.1 

.2 

KNR 2-02 

1102-01 

Warstwy wyrównawcze pod posadzki z 

zaprawy cementowej gr.20 mm zatarte na 

ostro 

m2 X X X 

16.78*1.23*3 m2 61.918 X X X 

RAZEM 61.918 

1.3 45262500-6 Roboty murarskie 

11 

d.1 

.3 

NNRNKB 

202 0137- 

02 

(z.I) Ściany bud.jednokondygn., o wys. do 4,5 

m i grubości 25 cm na zaprawie cementowej 

m2 X X X 

2.28*(16.6+.78*6)*3 m2 145.555 X X X 

RAZEM 145.555 

12 

d.1 

.3 

KNR-W 2- 

02 0101- 

06 

Fundamenty z bloczków betonowych na 

zaprawie cementowej 

m3 X X X 

1.03*1.05*16.6*3 m3 53.859 X X X 

RAZEM 53.859 

13 

d.1 

.3 

KNR 2-02 

0124-04 

Sklepienia Kleina płaskie z cegieł pełnych lub 

dziurawek gr.1/2ceg.z wkładką w każdej 

spoinie 

m2 X X X 

.6*.82*3*20*3 m2 88.560 X X X 

RAZEM 88.560 

14 

d.1 

.3 

KNR 2-02 

0123-02 

Okładanie (szpaldowanie) ścian i słupów 

cegłami gr.1/2ceg. 

m2 X X X 

spód 3*.82*5*3 m2 36.900 X X X 

ściany .82*2.28*5*3 m2 28.044 X X X 

gzyms 16.6*1.03*3 m2 51.294 X X X 

3


[zł] 

Wartość 

[zł] 

RAZEM 116.238 

15 

d.1 

.3 

KNR 2-02 

0123-01 

Okładanie (szpaldowanie) ścian i słupów 

cegłami gr.1/4ceg. 

m2 X X X 

3*.6*3*5*3 m2 81.000 X X X 

RAZEM 81.000 

16 

d.1 

.3 

KNR 2-02 

0120-01 

Ścianki działowe pełne z cegieł pełnych lub 

dziurawek gr.1/4ceg. 

m2 X X X 

.6*.6*60*3 m2 64.800 X X X 

RAZEM 64.800 

17 

d.1 

.3 

KNR 2-02 

0119-01 

Gzymsy z cegieł pełnych 6x16cm m X X X 

(16.78*2+1.23*2)*3 m 108.060 X X X 

RAZEM 108.060 

1.4 45320000-6 Roboty izolacyjne 

18 

d.1 

.4 

KNR 2-02 

0604-01 

Izolacje przeciwwilgociowe dwiema warstwami 

papy na lepiku na gorąco ław 

fundament.murowanych z wyrownaniem 

zaprawą 

m2 X X X 

1.03*16.6*3 m2 51.294 X X X 

RAZEM 51.294 

19 

d.1 

.4 

KNR 2-02 

0603-07 

Izolacje przeciwwilgoc.powlokowe bitumiczne 

pionowe - wyk.na zimno z lepiku asfalt.- 

pierwsza warstwa 

m2 X X X 

(.86+1.15)/2*16.6*2*3+1.03*.86*3+1.03*1.15*3 m2 106.309 X X X 

RAZEM 106.309 

20 

d.1 

KNR 2-02 

Izolacje przeciwwilgoc.powlokowe bitumiczne 

pionowe - wyk.na zimno z lepiku asfalt.- druga 

m2 X X X 

4


[zł] 

Wartość 

[zł] 

.4 0603-08 i nast.warstwa 

(.86+1.15)/2*16.6*2*3+1.03*.86*3+1.03*1.15*3 m2 106.309 X X X 

RAZEM 106.309 

21 

d.1 

.4 

KNR 2-02 

0602-07 

Izolacje przeciwwilgoc.powłokowe bitumiczne 

poziome - wyk.na zimno z lepiku asfalt.- 

pierwsza warstwa 

m2 X X X 

(1.3*16.6-1.03*16.3)*3 m2 14.373 X X X 

RAZEM 14.373 

22 

d.1 

.4 

KNR 2-02 

0602-08 

Izolacje przeciwwilgoc.powłokowe bitumiczne 

poziome - wyk.na zimno z lepiku asfalt.- druga 

i nast.warstwa 

m2 X X X 

(1.3*16.6-1.03*16.3)*3 m2 14.373 X X X 

RAZEM 14.373 

1.5 45260000-7 Roboty w zakresie wykonywania pokryć i konstrukcji dachowych i inne podobne roboty 

specjalistyczne 

23 

d.1 

.5 

KNR-W 2- 

02 0504- 

03 

Pokrycie dachów papą termozgrzewalną - 

obróbki z papy nawierzchniowej 

m2 X X X 

16.78*1.23*3 m2 61.918 X X X 

RAZEM 61.918 

24 

d.1 

.5 

NNRNKB 

202 0541- 

02 

(z.VI) Obróbki blacharskie z blachy powlekanej 

o szer.w rozwinięciu ponad 25 cm 

m2 X X X 

17.*1.35*3 m2 68.850 X X X 

RAZEM 68.850 

1.6 45410000-4 Tynkowanie 

25 

d.1 

.6 

KNR 2-02 

0902-01 

Tynki zewn.zwykłe kat.III na ścianach płaskich 

i pow.poziom.(balkony i loggie) wyk.ręczn. 

m2 X X X 

5


[zł] 

Wartość 

[zł] 

(2.28*(1.03*2+16.6+.25*6)+(.1+.39)/2*16.6*2+( 

.1*1.03+.39*1.03))*3 

m2 163.811 X X X 

RAZEM 163.811 

1.7 45442100-8 Roboty malarskie 

26 

d.1 

.7 

KNR-W 2- 

02 1519- 

01 

Malowanie tynków zewnętrznych farbą 

emulsyjną 

m2 X X X 

(2.28*(1.03*2+16.6+.25*6)+(.1+.39)/2*16.6*2+( 

.1*1.03+.39*1.03))*3 

m2 163.811 X X X 

RAZEM 163.811 







- zysk Z ………….. % 



6




BRANŻA OGÓLNOBUDOWLANA – WODOCIĄG I KANALIZACJA SANITARNA 



jedn. 

[zł] 

Wartość 

[zł] 

1 45100000-8 Przygotowanie terenu pod budowę 

1 

d.2 

KNR 2-01 

0218-03 


koparkami podsiębiernymi 0.60 m3 na 

odkład w gruncie kat.IV 

m3 X X X 

kanalizacja .5*[41*(1.93+2.25)/2+21*(2.25+2.13)/2 

+11*(2.09+1.98)/2+11*(2.25+1.87)/2]* 

70% 

m3 61.854 X X X 

wodociag [.4*1.7*(18.6+3.5+5+23.8+3.25+66.8+ 

3.2+1.8+31.7+2.2+103.6+4.0+21.4)+1. 

2*1.2*1.7]*70% 

m3 139.206 X X X 

RAZEM 201.060 

2 

d.2 

KNR 2-01 

0317-02 

Wykopy liniowe pod fundamenty, 

rurociągi, kolektory w gruntach 

suchych kat.III-IV z wydobyciem 

urobku łopatą lub wyciągiem ręcznym 

głębokość do 1.5 m - szerokość 0.8- 

1.5 m 

m3 X X X 

kanalizacja .5*[41*(1.93+2.25)/2+21*(2.25+2.13)/2 

+11*(2.09+1.98)/2+11*(2.25+1.87)/2]* 

30% 

26.509 X X X 

wodociąg [.4*1.7*(18.6+3.5+5+23.8+3.25+66.8+ 

3.2+1.8+31.7+2.2+103.6+4.0+21.4)+1. 

2*1.2*1.7]*30% 

m3 59.660 X X X 

RAZEM 59.660 

3 

d.2 

KNR 2-01 

0322-07 

Ażurowe umocnienie pionowych ścian 

wykopów liniowych o głębok.do 3.0 m 

wypraskami w grunt.suchych kat.III-IV 

wraz z rozbiór.(szer.do 1m) 

m2 X X X 

kanalizacja [41*(1.93+2.25)/2+21*(2.25+2.13)/2+1 

1*(2.09+1.98)/2+11*(2.25+1.87)/2]*2 

m2 353.450 X X X 

1


jedn. 

[zł] 

Wartość 

[zł] 

wodociag [1.7*(18.6+3.5+5+23.8+3.25+66.8+3.2 

+1.8+31.7+2.2+103.6+4.0+21.4)+1.2* 

1.2*1.7]*2 

m2 986.986 X X X 

RAZEM 1340.436 

4 

d.2 

KNR 2-01 

0230-02 

Zasypywanie wykopów spycharkami z 

przemieszczeniem gruntu na odl. do 

10 m w gruncie kat. IV 

m3 X X X 

kanalizacja (.5*[41*(1.93+2.25)/2+21*(2.25+2.13)/ 

2+11*(2.09+1.98)/2+11*(2.25+1.87)/2] 

*70%+.5*[41*(1.93+2.25)/2+21*(2.25+ 

2.13)/2+11*(2.09+1.98)/2+11*(2.25+1. 

87)/2]*30%- 

.5*.2*(41+21+11+11))*70% 

m3 55.974 X X X 

wodociąg [[.4*1.7*(18.6+3.5+5+23.8+3.25+66.8+ 

3.2+1.8+31.7+2.2+103.6+4.0+21.4)+1. 

2*1.2*1.7]*70%+[.4*1.7*(18.6+3.5+5+2 

3.8+3.25+66.8+3.2+1.8+31.7+2.2+103 

.6+4.0+21.4)+1.2*1.2*1.7]*30%- 

.4*(18.6+3.5+5+23.8+3.25+66.8+3.2+ 

1.8+31.7+2.2+103.6+4.0+21.4)*.3]*70 

% 

m3 114.943 X X X 

RAZEM 170.917 

5 

d.2 

KNR 2-01 

0320-02 

Zasypywanie wykopów liniowych o 

ścianach pionowych głębokości do 1.5 

m kat.gr.III-IV - szerokość 0.8-1.5 m 

m3 X X X 

kanalizacja (.5*[41*(1.93+2.25)/2+21*(2.25+2.13)/ 

2+11*(2.09+1.98)/2+11*(2.25+1.87)/2] 

*70%+.5*[41*(1.93+2.25)/2+21*(2.25+ 

2.13)/2+11*(2.09+1.98)/2+11*(2.25+1. 

87)/2]*30%- 

.5*.2*(41+21+11+11))*30% 

m3 23.989 X X X 

wodociąg [[.4*1.7*(18.6+3.5+5+23.8+3.25+66.8+ 

3.2+1.8+31.7+2.2+103.6+4.0+21.4)+1. 

2*1.2*1.7]*70%+[.4*1.7*(18.6+3.5+5+2 

3.8+3.25+66.8+3.2+1.8+31.7+2.2+103 

.6+4.0+21.4)+1.2*1.2*1.7]*30%- 

.4*(18.6+3.5+5+23.8+3.25+66.8+3.2+ 

1.8+31.7+2.2+103.6+4.0+21.4)*.3]*30 

% 

m3 49.261 X X X 

RAZEM 73.250 

6 

d.2 

KNR 2-01 

0239-05 

Roboty ziemne wykonywane 

ładowarkami kołowymi o poj. łyżki 2.00 

m3 z transportem urobku 

m3 X X X 

2


jedn. 

[zł] 

Wartość 

[zł] 

samochodami samowył. na odl do 1 

km lub na odkład; grunt kat. IV 

kanalizacja .5*[41*(1.93+2.25)/2+21*(2.25+2.13)/2 

+11*(2.09+1.98)/2+11*(2.25+1.87)/2]* 

70%+.5*[41*(1.93+2.25)/2+21*(2.25+2 

.13)/2+11*(2.09+1.98)/2+11*(2.25+1.8 

7)/2]*30%- 

(.5*[41*(1.93+2.25)/2+21*(2.25+2.13)/ 

2+11*(2.09+1.98)/2+11*(2.25+1.87)/2] 

*70%+.5*[41*(1.93+2.25)/2+21*(2.25+ 

2.13)/2+11*(2.09+1.98)/2+11*(2.25+1. 

87)/2]*30%- 

.5*.2*(41+21+11+11))*70%- 

(.5*[41*(1.93+2.25)/2+21*(2.25+2.13)/ 

2+11*(2.09+1.98)/2+11*(2.25+1.87)/2] 

*70%+.5*[41*(1.93+2.25)/2+21*(2.25+ 

2.13)/2+11*(2.09+1.98)/2+11*(2.25+1. 

87)/2]*30%- 

.5*.2*(41+21+11+11))*30% 

m3 8.400 X X X 

wodociąg [[.4*1.7*(18.6+3.5+5+23.8+3.25+66.8+ 

3.2+1.8+31.7+2.2+103.6+4.0+21.4)+1. 

2*1.2*1.7]*70%+[.4*1.7*(18.6+3.5+5+2 

3.8+3.25+66.8+3.2+1.8+31.7+2.2+103 

.6+4.0+21.4)+1.2*1.2*1.7]*30%- 

.4*(18.6+3.5+5+23.8+3.25+66.8+3.2+ 

1.8+31.7+2.2+103.6+4.0+21.4)*.3]*30 

% 

m3 34.662 X X X 

RAZEM 43.062 

7 

d.2 

KNR 2-01 

0214-04 

Nakłady uzupełn.za każde dalsze 

rozp. 0.5 km transportu ponad 1 km 

samochodami samowyładowczymi po 

drogach utwardzonych ziemi kat.III-IV 

Krotność = 8 

m3 X X X 

kanalizacja .5*[41*(1.93+2.25)/2+21*(2.25+2.13)/2 

+11*(2.09+1.98)/2+11*(2.25+1.87)/2]* 

70%+.5*[41*(1.93+2.25)/2+21*(2.25+2 

.13)/2+11*(2.09+1.98)/2+11*(2.25+1.8 

7)/2]*30%- 

(.5*[41*(1.93+2.25)/2+21*(2.25+2.13)/ 

2+11*(2.09+1.98)/2+11*(2.25+1.87)/2] 

*70%+.5*[41*(1.93+2.25)/2+21*(2.25+ 

2.13)/2+11*(2.09+1.98)/2+11*(2.25+1. 

87)/2]*30%- 

.5*.2*(41+21+11+11))*70%- 

(.5*[41*(1.93+2.25)/2+21*(2.25+2.13)/ 

2+11*(2.09+1.98)/2+11*(2.25+1.87)/2] 

*70%+.5*[41*(1.93+2.25)/2+21*(2.25+ 

2.13)/2+11*(2.09+1.98)/2+11*(2.25+1. 

87)/2]*30%- 

.5*.2*(41+21+11+11))*30% 

m3 8.400 X X X 

3


jedn. 

[zł] 

Wartość 

[zł] 

wodociąg [[.4*1.7*(18.6+3.5+5+23.8+3.25+66.8+ 

3.2+1.8+31.7+2.2+103.6+4.0+21.4)+1. 

2*1.2*1.7]*70%+[.4*1.7*(18.6+3.5+5+2 

3.8+3.25+66.8+3.2+1.8+31.7+2.2+103 

.6+4.0+21.4)+1.2*1.2*1.7]*30%- 

.4*(18.6+3.5+5+23.8+3.25+66.8+3.2+ 

1.8+31.7+2.2+103.6+4.0+21.4)*.3]*30 

% 

m3 34.662 X X X 

RAZEM 43.062 

2 45231300-8 Roboty budowlane w zakresie budowy wodociągów i rurociągów do odprowadzenia ścieków 

8 

d.3 

KNR 7-28 

0204-10 

Przebicie otworów dla przewodów 

instalacyjnych o śr.do 300 mm w 

ścianach betonowych o grub.do 10 cm 

otw. X X X 

1 otw. 1.000 X X X 

RAZEM 1.000 

9 

d.3 

KNR-W 2- 

18 0511-01 

Podłoża pod kanały i obiekty z 

materiałów sypkich grub. 10 cm 

m3 X X X 

kanalizacja .5*(41+21+11+11)*.1 m3 4.200 X X X 

wodociąg .4*(18.6+3.5+5+23.8+3.25+66.8+3.2+ 

1.8+31.7+2.2+103.6+4.0+21.4)*.1 

m3 11.554 X X X 

RAZEM 15.754 

10 

d.3 

KNR-W 2- 

18 0408-02 

Kanały z rur PVC łączonych na wcisk 

o śr. zewn. 160 mm 

m X X X 

41+21+11+11 m 84.000 X X X 

RAZEM 84.000 

11 

d.3 

KNR-W 2- 

18 0511-02 



m3 X X X 

(41+21+11+11)*(.5*.16- 

PoleKołaD(.16)) 

m3 5.032 X X X 

RAZEM 5.032 

4


jedn. 

[zł] 

Wartość 

[zł] 

12 

d.3 

KNR-W 2- 

18 0511-03 



m3 X X X 

kanalizacja .5*(41+21+11+11)*.2 m3 8.400 X X X 

wodociąg .4*(18.6+3.5+5+23.8+3.25+66.8+3.2+ 

1.8+31.7+2.2+103.6+4.0+21.4)*.2 

m3 23.108 X X X 

RAZEM 31.508 

13 

d.3 

KNR-W 2- 

18 0517-02 

Studzienki kanalizacyjne systemowe 

"VAWIN" o śr 315-425 mm - 

zamknięcie rurą teleskopową 

szt X X X 

3 szt 3.000 X X X 

RAZEM 3.000 

14 

d.3 

KNR-W 2- 

18 0706-01 

Próba wodna szczelności kanałów 

rurowych o śr.nominalnej do 150 mm 

odc. -1 

prób. 

X X X 

1 odc. -1 

prób. 

1.000 X X X 

RAZEM 1.000 

15 

d.3 

KNR-W 2- 

18 0802-02 

Podłączenie instalacji do sieci 

wodociągowej - nasady rurowe 

(opaski) na istniejących rurociągach o 

śr. 100 mm 

szt. X X X 

1 szt. 1.000 X X X 

RAZEM 1.000 

16 

d.3 

KNR-W 2- 

18 0213-03 

Zasuwy typu"E" z obudową o śr.100 

mm montowane na rurociągach PVC i 

PE 

kpl. X X X 

1 kpl. 1.000 X X X 

RAZEM 1.000 

17 

d.3 

KNR-W 2- 

18 0109-04 

Sieci wodociągowe - montaż 

rurociągów z rur polietylenowych (PE, 

PEHD) o śr.zewnętrznej 110 mm 

m X X X 

5


jedn. 

[zł] 

Wartość 

[zł] 

wodociąg 18.6+3.5+5+23.8+3.25+66.8+3.2+1.8+ 

31.7+2.2+103.6+4.0+21.4 

m 288.850 X X X 

RAZEM 288.850 

18 

d.3 

KNR-W 2- 

18 0111-04 

Sieci wodociągowe - połączenie rur 

polietylenowych ciśnieniowych PE, 

PEHD za pomocą kształtek 

elektrooporowych o śr.zewnętrznej 

110 mm - mufa 

złącz. X X X 

36 złącz. 36.000 X X X 

RAZEM 36.000 

19 

d.3 

KNR-W 2- 

18 0111-04 





110 mm - trójnik 


4 złącz. 4.000 X X X 

RAZEM 4.000 

20 

d.3 

KNR-W 2- 

18 0111-04 





110 mm - trójnik siodłowy 32 


1 złącz. 1.000 X X X 

RAZEM 1.000 

21 

d.3 

KNR-W 2- 

18 0808-01 

Przyłącze wodociągowe z rur 

ciśnieniowych PE łączonych metodą 

zgrzewania czołowego - rurociągi o śr. 

32 mm ( nakłady na 1 m przyłącza ) 

m X X X 

4 m 4.000 X X X 

RAZEM 4.000 

22 

d.3 

KNR-W 2- 

18 0213-01 

Zasuwy typu"E" z obudową o śr.32 

mm montowane na rurociągach PVC i 

PE 

kpl. X X X 

6


jedn. 

[zł] 

Wartość 

[zł] 

1 kpl. 1.000 X X X 

RAZEM 1.000 

23 

d.3 

KNR-W 2- 

15 0103-03 

Rurociągi stalowe ocynkowane o śr. 

nominalnej 25 mm o połączeniach 

gwintowanych, w wykopie 

m X X X 

2.5 m 2.500 X X X 

RAZEM 2.500 

24 

d.3 

KNR-W 2- 

15 0115-03 

Dodatki za podejścia dopływowe w 

rurociągach stalowych do zaworów 

czerpalnych, baterii, mieszaczy, 

hydrantów itp. o połączeniu sztywnym 

o śr. nominalnej 25 mm 

szt. X X X 

1 szt. 1.000 X X X 

RAZEM 1.000 

25 

d.3 

KNR-W 2- 

15 0135-03 

Zawory czerpalne o śr. nominalnej 25 

mm 

szt. X X X 

1 szt. 1.000 X X X 

RAZEM 1.000 

26 

d.3 

KNR-W 2- 

18 0219-03 

Hydranty pożarowe nadziemne o śr. 

80 mm 

kpl X X X 

2 kpl 2.000 X X X 

RAZEM 2.000 

27 

d.3 

KNR-W 2- 

18 0513-03 

Studnie rewizyjne z kręgów 

betonowych o śr. 1200 mm w 

gotowym wykopie o głębok. 3m 

stud. X X X 

1 stud. 1.000 X X X 

RAZEM 1.000 

28 KNR-W 2- Studnie rewizyjne z kręgów 

betonowych o śr. 1200 mm w 

[0.5 m] X X X 

7


jedn. 

[zł] 

Wartość 

[zł] 

d.3 18 0513-04 gotowym wykopie za każde 0.5 m 

różnicy głęb. 

stud. 

-2 [0.5 m] 

stud. 

-2.000 X X X 

RAZEM -2.000 

29 

d.3 

KNR-W 2- 

15 0518-04 

Zawory zaporowe żeliwne dla ciśnień 

0.6 MPa o śr. nominalnej 100 mm 

szt. X X X 

1 szt. 1.000 X X X 

RAZEM 1.000 

30 

d.3 

KNR-W 2- 

15 0518-04 

Zawory zaporowe żeliwne dla ciśnień 

0.6 MPa o śr. nominalnej 100 mm - 

zawór antyskażeniowy 80mm 

szt. X X X 

1 szt. 1.000 X X X 

RAZEM 1.000 

31 

d.3 

KNR-W 2- 

15 0141-02 

Wodomierze śrubowe o śr. nominalnej 

80 mm 

kpl. X X X 

1 kpl. 1.000 X X X 

RAZEM 1.000 

32 

d.3 

KNR 2-19 

0219-01 

Oznakowanie trasy gazociągu 

ułożonego w ziemi taśmą z tworzywa 

sztucznego 

m X X X 

wodociąg 18.6+3.5+5+23.8+3.25+66.8+3.2+1.8+ 

31.7+2.2+103.6+4.0+21.4 

m 288.850 X X X 

RAZEM 288.850 

33 

d.3 

KNR-W 2- 

18 0705-01 

Próba pneumatyczna szczelności sieci 

wodociągowych z rur typu HOBAS, 

PVC, PE, PEHD o śr.nominalnej 90- 

110 mm 

200m -1 

prób. 

X X X 

3 200m -1 

prób. 

3.000 X X X 

8


jedn. 

[zł] 

Wartość 

[zł] 

RAZEM 3.000 

34 

d.3 

KNR-W 2- 

18 0707-01 

Dezynfekcja rurociągów sieci 

wodociągowych o śr.nominalnej do 

150 mm 

odc.200m X X X 

3 odc.200m 3.000 X X X 

RAZEM 3.000 

35 

d.3 

KNR-W 2- 

18 0708-01 

Jednokrotne płukanie sieci 

wodociągowej o śr. nominalnej do 150 

mm 

odc.200m X X X 

3 odc.200m 3.000 X X X 

RAZEM 3.000 







- zysk Z ………….. % 



9

strona 1 


"ROZBUDOWA CMENTARZA KOMUNALNEGO WRAZ Z INFRASTRUKTURĄ, UL. 

OBJAZDOWA KŁODZKO" – etap I 

BRANŻA DROGOWA - DROGA ZEWNĘTRZNA 1 

I 

D-00.00.00. 

1 D-00.00.00. 

II 

D-01.00.00. 

1 D-01.01.01. 

KOSZTORYS INWESTORSKI 

numer 


lp Specyfikacji 



[zł] 

Technicznej 

nazwa ilość 

1 2 3 4 5 6 7 

Koszt dostosowania do Wymagań 

Ogólnych 

Odtworzenie trasy i punktów 



X X ryczałt 

R a z e m 


ha 0,522 

2 D-01.03.04 

Przebudowa urządzeń 

telekomunikacyjnych przy 

przebudowie i budowie dróg 

X X X X 

a 

b 

c 

Przebudowa studni 

telekomunikacyjnych 

szt. 2,00 

Przepusty osłonowe 

telekomunikacyjne 

m 82,00 

Przepusty osłonowe energetyczne m 54,00 

III 

D-02.00.00. 

1 D-02.01.01. 

Wykonanie wykopów w gruntach 

nieskalistych (z transportem urobku m3 6 033,866 

do 3 km) 

2 D-02.03.01. Wykonanie nasypów X X X X 

a 

Wykonanie nasypów z materiału 

kamiennego (pospółka) wraz z 

zagęszczeniem 

m3 565,585 

R a z e m 

strona 2 

lp 

IV 

numer 

Specyfikacji 

Technicznej 

nazwa 

1 2 3 4 5 6 7 

D-03.00.00. 

1 D-03.02.01 Kanalizacja deszczowa X X X X 

a 

R a z e m 



studzienki ściekowe z wpustem 

ulicznym 

ROBOTY ZIEMNE 

jednostka 

ilość 


szt. 10 

cena jedn. 

[zł] 


b 



szt. 8

c 



szt. 3

lp 

numer 

Specyfikacji 

Technicznej 

nazwa 

1 2 3 4 5 6 7 

d 



strona 2 

podłoże z materiałów sypkich gr. 10 

cm 

jednostka 

ilość 

m2 184,50 

cena jedn. 

[zł] 


e 

f 

g 




V 

h 

D-04.00.00. 

1 D-04.01.01. 

przykanalik z rur PCV śr. 20 cm m 48,00 

R a z e m 

Koryto wraz z wyprofilowaniem i 

zagęszczaniem podłoża 

PODBUDOWY 

X X X X 

a 

b 


szerokości jezdni 


szerokości jezdni – parking 

m2 1 808,40 

m2 1 583,00 

c 

2 D-04.02.01. 

a 


szerokości chodników 

m2 1 873,82 

Warstwy (odcinające) wzmacniające 

podłoże 

X X X X 

warstwy odcinające grubości 20 cm m2 5 265,22 

3 D-04.04.04. Podbudowa z tłucznia kamiennego X X X X 

a 

b 



4 D-04.05.01 

Podbudowa i ulepszone podłoże 

z gruntu lub kruszywa 

stabilizowanego cementem 

X X X X 

a 

podbudowa z kruszywa 


m2 3391,4 

VI 

D-05.00.00. 

1 D-05.03.23 

R a z e m 

Nawierzchnia z kostki brukowej 

betonowej 

NAWIERZCHNIE 

X X X X 

a 

b 


8 cm - KOLOR SZARY 


8 cm - KOLOR CZERWONY 

m2 3 682,22 

m2 1 583,00 

VII D-06.00.00. 

R a z e m 

ROBOTY WYKOŃCZENIOWE

1 D-06.04.01. Plantowanie skarp i poboczy m2 3 084,79 

R a z e m

lp 

numer 

Specyfikacji 

VIII D-07.00.00. 

strona 3 




nazwa ilość [zł] 

3 4 5 6 7 

1 D-07.02.01. Oznakowanie pionowe X X X X 

a 

b 

2 D-07.06.02 

IX D-08.00.00. 

OZNAKOWANIE DRÓG I URZĄDZENIA BEZPIECZEŃSTWA 

RUCHU 

słupki z rur stalowych ocynkowanych szt. 1 

pionowe znaki drogowe z blachy 

stalowej, odblaskowe, powierzchnia 

1 szt. do 0,3 m2 

Urządzenia zabezpieczające ruch 

pieszych - słupki żeliwne montowane 

na stałe 

R a z e m 

szt. 1 

szt. 47,00 

ELEMENTY ULIC 

1 D-08.01.01. Krawężniki betonowe X X X X 

a 

ława z betonu B15 pod krawężniki i 

obrzeża betonowe 

m3 63,92 

b 

krawężnik betonowy 15x30x100 cm 

na podsypce cementowo-piaskowej 

m 655,80 

2 D-08.03.01. Betonowe obrzeża chodnikowe m 818,90 

3 D-08.05.05. Regulacja pionowa urządzeń X X X X 

a 

regulacja pionowa studzienek 

telefonicznych 

szt. 4,00 

b 

Regulacja pionowa studzienek dla 

włazów kanałowych 

szt. 11,00 

c Regulacja pionowa zaworów szt. 6 

R a z e m 



OGÓŁEM WARTOŚĆ ROBÓT (BRUTTO)




- zysk Z ………….. % 


pieczęć i podpis Wykonawcy na każdej stronie oferty

„ ROZBUDOWA CMENTARZA KOMUNALNEGO WRAZ Z INFRASTRUKTURĄ” 

branża drogowa 

Spis treści 

Niniejsze opracowanie zawiera następujące Szczegółowe Specyfikacje 

Techniczne : 

I. D-00.00.00. WYMAGANIA 

OGÓLNE…………………………………..3-26 

II. D-01.00.00. ROBOTY PRZYGOTOWAWCZE I 

ROZBIÓRKOWE..27-53 

1. D-01.01.01. Odtworzenie trasy i punktów 

wysokościowych………………….29-35 

2. D-01.02.04. Rozbiórka elementów dróg i 

ulic……………………………….. 36-39 

3. D-01.03.04. Przebudowa urządzeń telekomunikacyjnych przy 

przebudowie i budowie 

dróg………….40-53 

III. D-02.00.00. ROBOTY 

ZIEMNE…………………………………………54-85 

1. D-02.00.01. Roboty ziemne. Wymagania 

ogólne…………………………… 56-65 

2. D-02.01.01. Wykonanie wykopów w gruntach 

nieskalistych………………….66-70 

3. D-02.03.01. Wykonanie 

nasypów………………………………………………71-85 

IV. D-03.00.00. ODWODNIENIE KORPUSU 

DROGOWEGO…………...86-107 

1. D-03.02.01. Kanalizacja 

deszczowa……………………………………………88-107 

V. D-04.00.00. 

PODBUDOWY………………………………………………10 

8-150 

1. D-04.01.01. Koryto wraz z profilowaniem i zagęszczaniem 

podłoża…………110-117 

2. D-04.02.01. Warstwy (odcinające) wzmacniające 

podłoże……………………118-126 

3



3. D-04.04.04. Podbudowa z tłucznia 

kamiennego……………………………….127-138 

4. D-04.05.01. Podbudowa i ulepszone podłoże z gruntu lub kruszywa 


…………………………………….139-150 

VI. D-05.00.00. 

NAWIERZCHNIE…………………………………………151- 

181 

1. D-05.01.03. Nawierzchnia 

żwirowa…………..………………………………153-161 

2. D-05.02.01. Nawierzchnia 

tłuczniowa………….……………….……………162-172 

3 . D-05.03.23. Nawierzchnia z kostki brukowej 

betonowej…………………….173-181 

VII. D-06.00.00. ROBOTY 

WYKOŃCZENIOWE…………………………182-189 

1. D-06.04.01. Plantowanie skarp i 

poboczy………………………………….....184-189 

VIII. D-07.00.00. OZNAKOWANIE DRÓG I URZĄDZENIA 

BEZPIECZEŃSTWA 

RUCHU…………………………….190-214 

1. D-07.02.01. Oznakowanie 

pionowe…………………………………………...192-205 

2. D-07.06.02. Urządzenia zabezpieczające ruch 

pieszych………………………206-214 

IX. D-08.00.00. ELEMENTY 

ULIC……………………………………..….215-243 

1. D-08.01.01. Krawężniki 

betonowe……………………………………………217-228 

2. D-08.03.01. Betonowe obrzeża chodnikowe 

………………………………...229-236 

3. D-08.05.05. Regulacja pionowa 

urządzeń…………………………………….237-243 

4



SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE 

TECHNICZNE 

Wykonania i odbioru robót drogowych 

Dla zadania pod nazwą : 

„ Rozbudowa cmentarza komunalnego wraz z 

infrastrukturą, ul. Objazdowa Kłodzko” 

5



INWESTOR : Gmina Miejska Kłodzko 

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE 

6



D - 00.00.00 


2006 

Opracowanie OST wykonano na zlecenie 

Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych 

Zgodnie z decyzją Generalnego Dyrektora Dróg Publicznych niniejsza ogólna specyfikacja techniczna stanowi 

obowiązującą podstawę sporządzenia szczegółowej specyfikacji technicznej przy zlecaniu i realizacji robót na 

drogach krajowych oraz jest zalecona do wykorzystania przy zlecaniu robót na drogach wojewódzkich 

powiatowych i gminnych. 

Jednostka autorska, opracowanie edytorskie i rozpowszechnienie: 

Branżowy Zakład Doświadczalny Budownictwa Drogowego i Mostowego, Sp. z o.o. 

03-802 Warszawa, ul. Skaryszewska 19, tel. (0-22) 818-58-29, fax (0-22) 677-21-40 

7



Konsultacje: 

Wydział Budowy Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych w Warszawie 

Treść ogólnej specyfikacji technicznej opracowano wg stanu na dzień 31 marca 2002 r. 

Przy sporządzaniu szczegółowej specyfikacji technicznej należy uaktualnić przepisy zawarte w wykorzystywanej 

niniejszej ogólnej specyfikacji technicznej. 

UAKTUALNIENIE DO SZCZEGÓŁOWEJ SPECYFIKACJI 

TECHNICZNEJ – MD PROJEKT, KŁODZKO 2006. 

NAJWAŻNIEJSZE OZNACZENIA I SKRÓTY 

OST - ogólna specyfikacja techniczna 

SST - szczegółowa specyfikacja 

techniczna 

GDDP - Generalna Dyrekcja Dróg 

Publicznych 

PZJ - program zapewnienia jakości 

bhp. - bezpieczeństwo i higiena pracy 

8



1. WSTĘP 

1.1. Przedmiot SST 

Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej są 

wymagania ogólne dotyczące wykonania i odbioru robót drogowych dla 

zadania PN „ ROZBUDOWA CMENTARZA KOMUNALNEGO WRAZ Z INFRASTRUKTURĄ” 

. 

1.2. Zakres stosowania OST 

Ogólna specyfikacja techniczna stanowi obowiązującą podstawę 

opracowania szczegółowej specyfikacji technicznej stosowanej jako 

dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na 

drogach krajowych. 

Zaleca się wykorzystanie OST przy zlecaniu robót na drogach 

wojewódzkich, powiatowych i gminnych. 

1.3. Zakres robót objętych OST 

Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji obejmują wymagania 

ogólne, wspólne dla robót objętych ogólnymi specyfikacjami technicznymi, 

wydanymi przez GDDP dla poszczególnych asortymentów robót 

drogowych i mostowych. W przypadku braku ogólnych specyfikacji 

technicznych wydanych przez GDDP dla danego asortymentu robót, 

ustalenia dotyczą również dla SST sporządzanych indywidualnie. 

1.4. Określenia podstawowe 

Użyte w SST wymienione poniżej określenia należy rozumieć w każdym 

przypadku następująco: 

1.4.1. Budowla drogowa - obiekt budowlany, nie będący budynkiem, stanowiący całość 

techniczno-użytkową (droga) albo jego część stanowiącą odrębny element konstrukcyjny 

lub technologiczny (obiekt mostowy, korpus ziemny, węzeł). 

1.4.2. Droga - wydzielony pas terenu przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów oraz 

ruchu pieszych wraz z wszelkimi urządzeniami technicznymi związanymi z prowadzeniem 

i zabezpieczeniem ruchu. 

1.4.2. Droga tymczasowa (montażowa) - droga specjalnie przygotowana, przeznaczona do 

ruchu pojazdów obsługujących zadanie budowlane na czas jego wykonania, przewidziana 

do usunięcia po jego zakończeniu. 

1.4.4. Dziennik budowy – zeszyt z ponumerowanymi stronami, opatrzony pieczęcią 

organu wydającego, wydany zgodnie z obowiązującymi przepisami, stanowiący urzędowy 

dokument przebiegu robót budowlanych, służący do notowania zdarzeń i okoliczności 

zachodzących w toku wykonywania robót, rejestrowania dokonywanych odbiorów robót, 

54



przekazywania poleceń i innej korespondencji technicznej pomiędzy Inżynierem/ 

Kierownikiem projektu, Wykonawcą i projektantem. 

1.4.5. Inżynier projektu – osoba wymieniona w danych kontraktowych (wyznaczona 

przez Zamawiającego, o której wyznaczeniu poinformowany jest Wykonawca), 

odpowiedzialna za nadzorowanie robót i administrowanie kontraktem. 

1.4.6. Jezdnia - część korony drogi przeznaczona do ruchu pojazdów. 

1.4.7. Kierownik budowy - osoba wyznaczona przez Wykonawcę, upoważniona do 

kierowania robotami i do występowania w jego imieniu w sprawach realizacji kontraktu. 

1.4.8. Korona drogi - jezdnia (jezdnie) z poboczami lub chodnikami, zatokami, pasami 

awaryjnego postoju i pasami dzielącymi jezdnie. 

1.4.9. Konstrukcja nawierzchni - układ warstw nawierzchni wraz ze sposobem ich 

połączenia. 

1.4.10. Korpus drogowy - nasyp lub ta część wykopu, która jest ograniczona koroną drogi i 

skarpami rowów. 

1.4.11. Koryto - element uformowany w korpusie drogowym w celu ułożenia w nim 

konstrukcji nawierzchni. 

1.4.12. Książka obmiarów - akceptowany przez Inżyniera projektu zeszyt z 

ponumerowanymi stronami, służący do wpisywania przez Wykonawcę obmiaru 

dokonywanych robót w formie wyliczeń, szkiców i ew. dodatkowych załączników. Wpisy 

w książce obmiarów podlegają potwierdzeniu przez Inżyniera/Kierownika projektu. 

1.4.13. Laboratorium - drogowe lub inne laboratorium badawcze, zaakceptowane przez 

Zamawiającego, niezbędne do przeprowadzenia wszelkich badań i prób związanych z 

oceną jakości materiałów oraz robót. 

1.4.14. Materiały - wszelkie tworzywa niezbędne do wykonania robót, zgodne z 

dokumentacją projektową i specyfikacjami technicznymi, zaakceptowane przez Inżyniera 

projektu. 

1.4.15. Nawierzchnia - warstwa lub zespół warstw służących do przejmowania i 

rozkładania obciążeń od ruchu na podłoże gruntowe i zapewniających dogodne warunki dla 

ruchu. 

a) Podwójne powierzchniowe utrwalenie - górna warstwa nawierzchni 

poddana bezpośrednio oddziaływaniu ruchu i czynników 

atmosferycznych. 

b) Warstwa wzmacniająca - warstwa służąca do wyrównania nierówności 

podłoża i jego wzmocnienia 

c) Podbudowa - dolna część nawierzchni służąca do przenoszenia obciążeń 

od ruchu na podłoże. 

1.4.16. Niweleta - wysokościowe i geometryczne rozwinięcie na płaszczyźnie pionowego 

przekroju w osi drogi lub obiektu mostowego. 

1.4.17. Objazd tymczasowy - droga specjalnie przygotowana i odpowiednio utrzymana do 

przeprowadzenia ruchu publicznego na okres budowy. 

1.4.18. Pas drogowy - wydzielony liniami granicznymi pas terenu przeznaczony do 

umieszczania w nim drogi i związanych z nią urządzeń oraz drzew i krzewów. Pas drogowy 

może również obejmować teren przewidziany do rozbudowy drogi i budowy urządzeń 

55



chroniących ludzi i środowisko przed uciążliwościami powodowanymi przez ruch na 

drodze. 

1.4.19. Pobocze - część korony drogi przeznaczona do chwilowego postoju pojazdów, 

umieszczenia urządzeń organizacji i bezpieczeństwa ruchu oraz do ruchu pieszych, służąca 

jednocześnie do bocznego oparcia konstrukcji nawierzchni. 

1.4.20. Podłoże nawierzchni - grunt rodzimy lub nasypowy, leżący pod nawierzchnią do 

głębokości przemarzania. 

1.4.21. Podłoże ulepszone nawierzchni - górna warstwa podłoża, leżąca bezpośrednio pod 

nawierzchnią, ulepszona w celu umożliwienia przejęcia ruchu budowlanego i właściwego 

wykonania nawierzchni. 

1.4.22. Polecenie Inżyniera projektu - wszelkie polecenia przekazane Wykonawcy przez 

Inżyniera projektu, w formie pisemnej, dotyczące sposobu realizacji robót lub innych spraw 

związanych z prowadzeniem budowy. 

1.4.23. Projektant - uprawniona osoba prawna lub fizyczna będąca autorem dokumentacji 

projektowej. 

1.4.24. Przepust – budowla o przekroju poprzecznym zamkniętym, przeznaczona do 

przeprowadzenia cieku, szlaku wędrówek zwierząt dziko żyjących lub urządzeń 

technicznych przez korpus drogowy. 

1.4.25. Przetargowa dokumentacja projektowa - część dokumentacji projektowej, która 

wskazuje lokalizację, charakterystykę i wymiary obiektu będącego przedmiotem robót. 

1.4.26. Rekultywacja - roboty mające na celu uporządkowanie i przywrócenie pierwotnych 

funkcji terenom naruszonym w czasie realizacji zadania budowlanego. 

1.4.27. Szerokość użytkowa obiektu - szerokość jezdni (nawierzchni) przeznaczona dla 

poszczególnych rodzajów ruchu oraz szerokość chodników mierzona w świetle poręczy 

mostowych z wyłączeniem konstrukcji przy jezdni dołem oddzielającej ruch kołowy od 

ruchu pieszego. 

1.4.28. Ślepy kosztorys - wykaz robót z podaniem ich ilości (przedmiarem) w kolejności 

technologicznej ich wykonania. 

1.4.29. Teren budowy - teren udostępniony przez Zamawiającego dla wykonania na nim 

robót oraz inne miejsca wymienione w kontrakcie jako tworzące część terenu budowy. 

1.4.30. Zadanie budowlane - część przedsięwzięcia budowlanego, stanowiąca odrębną 

całość konstrukcyjną lub technologiczną, zdolną do samodzielnego pełnienia funkcji 

techniczno-użytkowych. Zadanie może polegać na wykonywaniu robót związanych z 

budową, modernizacją/ przebudową, utrzymaniem oraz ochroną budowli drogowej lub jej 

elementu. 

1.5. Ogólne wymagania dotyczące robót 

Wykonawca jest odpowiedzialny za jakość wykonanych robót, 

bezpieczeństwo wszelkich czynności na terenie budowy, metody użyte przy 

budowie oraz za ich zgodność z dokumentacją projektową, SST i 

poleceniami Inżyniera projektu. 

56



1.5.1. Przekazanie terenu budowy 

Zamawiający w terminie określonym w dokumentach 

kontraktowych przekaże Wykonawcy teren budowy wraz ze wszystkimi 

wymaganymi uzgodnieniami prawnymi i administracyjnymi, lokalizację i 

współrzędne punktów głównych trasy oraz reperów, dziennik budowy oraz 

dwa egzemplarze dokumentacji projektowej i dwa komplety SST. 

Na Wykonawcy spoczywa odpowiedzialność za ochronę 

przekazanych mu punktów pomiarowych do chwili odbioru ostatecznego 

robót. Uszkodzone lub zniszczone znaki geodezyjne Wykonawca odtworzy 

i utrwali na własny koszt. 

1.5.2. Dokumentacja projektowa 

Dokumentacja projektowa będzie zawierać rysunki, obliczenia i 

dokumenty, zgodne z wykazem podanym w szczegółowych warunkach 

umowy, uwzględniającym podział na dokumentację projektową: 

− Zamawiającego; wykaz pozycji, które stanowią przetargową 

dokumentację projektową oraz projektową dokumentację wykonawczą 

(techniczną) i zostaną przekazane Wykonawcy, 

− Wykonawcy; wykaz zawierający spis dokumentacji projektowej, którą 

Wykonawca opracuje w ramach ceny kontraktowej. 

1.5.3. Zgodność robót z dokumentacją projektową i SST 

Dokumentacja projektowa, SST i wszystkie dodatkowe dokumenty 

przekazane Wykonawcy przez Inżyniera projektu stanowią część umowy, a 

wymagania określone w choćby jednym z nich są obowiązujące dla 

Wykonawcy tak jakby zawarte były w całej dokumentacji. 

W przypadku rozbieżności w ustaleniach poszczególnych 

dokumentów obowiązuje kolejność ich ważności wymieniona w 

„Kontraktowych warunkach ogólnych” („Ogólnych warunkach umowy”). 

Wykonawca nie może wykorzystywać błędów lub opuszczeń w 

dokumentach kontraktowych, a o ich wykryciu winien natychmiast 

powiadomić Inżyniera projektu, który podejmie decyzję o wprowadzeniu 

odpowiednich zmian i poprawek. 

W przypadku rozbieżności, wymiary podane na piśmie są ważniejsze 

od wymiarów określonych na podstawie odczytu ze skali rysunku. 

Wszystkie wykonane roboty i dostarczone materiały będą zgodne z 

dokumentacją projektową i SST. 

Dane określone w dokumentacji projektowej i w SST będą uważane 

za wartości docelowe, od których dopuszczalne są odchylenia w ramach 

określonego przedziału tolerancji. Cechy materiałów i elementów budowli 

57



muszą wykazywać zgodność z określonymi wymaganiami, a rozrzuty tych 

cech nie mogą przekraczać dopuszczalnego przedziału tolerancji. 

W przypadku, gdy materiały lub roboty nie będą w pełni zgodne z 

dokumentacją projektową lub SST i wpłynie to na niezadowalającą jakość 

elementu budowli, to takie materiały zostaną zastąpione innymi, a elementy 

budowli rozebrane i wykonane ponownie na koszt Wykonawcy. 

1.5.4. Zabezpieczenie terenu budowy 

Roboty związane z przebudową drogi. 

Wykonawca jest zobowiązany do utrzymania ruchu publicznego 

oraz utrzymania istniejących obiektów (jezdnie, urządzenia odwodnienia 

itp.) na terenie budowy, w okresie trwania realizacji kontraktu, aż do 

zakończenia i odbioru ostatecznego robót. 

Przed przystąpieniem do robót Wykonawca przedstawi Inżynierowi 

projektu do zatwierdzenia, uzgodniony z odpowiednim zarządem drogi i 

organem zarządzającym ruchem, projekt organizacji ruchu i zabezpieczenia 

robót w okresie trwania budowy. W zależności od potrzeb i postępu robót 

projekt organizacji ruchu powinien być na bieżąco aktualizowany przez 

Wykonawcę. Każda zmiana, w stosunku do zatwierdzonego projektu 

organizacji ruchu, wymaga każdorazowo ponownego zatwierdzenia 

projektu. 

W czasie wykonywania robót Wykonawca dostarczy, zainstaluje i 

będzie obsługiwał wszystkie tymczasowe urządzenia zabezpieczające takie 

jak: zapory, światła ostrzegawcze, sygnały, itp., zapewniając w ten sposób 

bezpieczeństwo pojazdów i pieszych. 

Wykonawca zapewni stałe warunki widoczności w dzień i w nocy 

tych zapór i znaków, dla których jest to nieodzowne ze względów 

bezpieczeństwa. 

Wszystkie znaki, zapory i inne urządzenia zabezpieczające będą 

akceptowane przez Inżyniera projektu. 

Fakt przystąpienia do robót Wykonawca obwieści publicznie przed 

ich rozpoczęciem w sposób uzgodniony z Inżynierem projektu oraz przez 

umieszczenie, w miejscach i ilościach określonych przez Inżyniera projektu, 

tablic informacyjnych, których treść będzie zatwierdzona przez Inżyniera 

projektu. Tablice informacyjne będą utrzymywane przez Wykonawcę w 

dobrym stanie przez cały okres realizacji robót. 

Koszt zabezpieczenia terenu budowy nie podlega odrębnej 

zapłacie i przyjmuje się, że jest włączony w cenę kontraktową. 

58



1.5.5. Ochrona środowiska w czasie wykonywania robót 

Wykonawca ma obowiązek znać i stosować w czasie prowadzenia 

robót wszelkie przepisy dotyczące ochrony środowiska naturalnego. 

W okresie trwania budowy i wykańczania robót Wykonawca będzie: 

a) utrzymywać teren budowy i wykopy w stanie bez wody stojącej, 

b) podejmować wszelkie uzasadnione kroki mające na celu stosowanie się 

do przepisów i norm dotyczących ochrony środowiska na terenie i wokół 

terenu budowy oraz będzie unikać uszkodzeń lub uciążliwości dla osób 

lub dóbr publicznych i innych, a wynikających z nadmiernego hałasu, 

wibracji, zanieczyszczenia lub innych przyczyn powstałych w 

następstwie jego sposobu działania. 

Stosując się do tych wymagań będzie miał szczególny wzgląd na: 

1) lokalizację baz, warsztatów, magazynów, składowisk, ukopów i dróg 

dojazdowych, 

2) środki ostrożności i zabezpieczenia przed: 

a) zanieczyszczeniem zbiorników i cieków wodnych pyłami lub 

substancjami toksycznymi, 

b) zanieczyszczeniem powietrza pyłami i gazami, 

c) możliwością powstania pożaru. 

1.5.6. Ochrona przeciwpożarowa 

Wykonawca będzie przestrzegać przepisy ochrony 

przeciwpożarowej. 

Wykonawca będzie utrzymywać, wymagany na podstawie 

odpowiednich przepisów sprawny sprzęt przeciwpożarowy, na terenie baz 

produkcyjnych, w pomieszczeniach biurowych, mieszkalnych, magazynach 

oraz w maszynach i pojazdach. 

Materiały łatwopalne będą składowane w sposób zgodny z 

odpowiednimi przepisami i zabezpieczone przed dostępem osób trzecich. 

Wykonawca będzie odpowiedzialny za wszelkie straty 

spowodowane pożarem wywołanym jako rezultat realizacji robót albo przez 

personel Wykonawcy. 

1.5.7. Materiały szkodliwe dla otoczenia 

Materiały, które w sposób trwały są szkodliwe dla otoczenia, nie 

będą dopuszczone do użycia. 

Nie dopuszcza się użycia materiałów wywołujących szkodliwe 

promieniowanie o stężeniu większym od dopuszczalnego, określonego 

odpowiednimi przepisami. 

59



Wszelkie materiały odpadowe użyte do robót będą miały aprobatę 

techniczną wydaną przez uprawnioną jednostkę, jednoznacznie określającą 

brak szkodliwego oddziaływania tych materiałów na środowisko. 

Materiały, które są szkodliwe dla otoczenia tylko w czasie robót, a 

po zakończeniu robót ich szkodliwość zanika (np. materiały pylaste) mogą 

być użyte pod warunkiem przestrzegania wymagań technologicznych 

wbudowania. Jeżeli wymagają tego odpowiednie przepisy Wykonawca 

powinien otrzymać zgodę na użycie tych materiałów od właściwych 

organów administracji państwowej. 

Jeżeli Wykonawca użył materiałów szkodliwych dla otoczenia 

zgodnie ze specyfikacjami, a ich użycie spowodowało jakiekolwiek 

zagrożenie środowiska, to konsekwencje tego poniesie Zamawiający. 

1.5.8. Ochrona własności publicznej i prywatnej 

Wykonawca odpowiada za ochronę instalacji na powierzchni ziemi i 

za urządzenia podziemne, takie jak rurociągi, kable itp. oraz uzyska od 

odpowiednich władz będących właścicielami tych urządzeń potwierdzenie 

informacji dostarczonych mu przez Zamawiającego w ramach planu ich 

lokalizacji. Wykonawca zapewni właściwe oznaczenie i zabezpieczenie 

przed uszkodzeniem tych instalacji i urządzeń w czasie trwania budowy. 

Wykonawca zobowiązany jest umieścić w swoim harmonogramie 

rezerwę czasową dla wszelkiego rodzaju robót, które mają być wykonane w 

zakresie przełożenia instalacji i urządzeń podziemnych na terenie budowy i 

powiadomić Inżyniera projektu i władze lokalne o zamiarze rozpoczęcia 

robót. O fakcie przypadkowego uszkodzenia tych instalacji Wykonawca 

bezzwłocznie powiadomi Inżyniera projektu i zainteresowane władze oraz 

będzie z nimi współpracował dostarczając wszelkiej pomocy potrzebnej 

przy dokonywaniu napraw. Wykonawca będzie odpowiadać za wszelkie 

spowodowane przez jego działania uszkodzenia instalacji na powierzchni 

ziemi i urządzeń podziemnych wykazanych w dokumentach dostarczonych 

mu przez Zamawiającego. 

Jeżeli teren budowy przylega do terenów z zabudową mieszkaniową, 

Wykonawca będzie realizować roboty w sposób powodujący minimalne 

niedogodności dla mieszkańców. Wykonawca odpowiada za wszelkie 

uszkodzenia zabudowy mieszkaniowej w sąsiedztwie budowy, 

spowodowane jego działalnością. 

Inżynier projektu będzie na bieżąco informowany o wszystkich 

umowach zawartych pomiędzy Wykonawcą a właścicielami nieruchomości 

i dotyczących korzystania z własności i dróg wewnętrznych. Jednakże, ani 

Inżynier projektu ani Zamawiający nie będzie ingerował w takie 

60



porozumienia, o ile nie będą one sprzeczne z postanowieniami zawartymi w 

warunkach umowy. 

1.5.9. Ograniczenie obciążeń osi pojazdów 

Wykonawca będzie stosować się do ustawowych ograniczeń 

nacisków osi na drogach publicznych przy transporcie materiałów i 

wyposażenia na i z terenu robót. Wykonawca uzyska wszelkie niezbędne 

zezwolenia i uzgodnienia od właściwych władz co do przewozu 

nietypowych wagowo ładunków (ponadnormatywnych) i o każdym takim 

przewozie będzie powiadamiał Inżyniera projektu. Inżynier projektu może 

polecić, aby pojazdy nie spełniające tych warunków zostały usunięte z 

terenu budowy. Pojazdy powodujące nadmierne obciążenie osiowe nie będą 

dopuszczone na świeżo ukończony fragment budowy w obrębie terenu 

budowy i Wykonawca będzie odpowiadał za naprawę wszelkich robót w ten 

sposób uszkodzonych, zgodnie z poleceniami Inżyniera projektu. 

1.5.10. Bezpieczeństwo i higiena pracy 

Podczas realizacji robót Wykonawca będzie przestrzegać przepisów 

dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. 

W szczególności Wykonawca ma obowiązek zadbać, aby personel 

nie wykonywał pracy w warunkach niebezpiecznych, szkodliwych dla 

zdrowia oraz nie spełniających odpowiednich wymagań sanitarnych. 

Wykonawca zapewni i będzie utrzymywał wszelkie urządzenia 

zabezpieczające, socjalne oraz sprzęt i odpowiednią odzież dla ochrony 

życia i zdrowia osób zatrudnionych na budowie oraz dla zapewnienia 

bezpieczeństwa publicznego. 

Inwestor i Wykonawca uznają, że wszelkie koszty związane z 

wypełnieniem wymagań określonych powyżej nie podlegają odrębnej 

zapłacie i są uwzględnione w cenie kontraktowej. 

1.5.11. Ochrona i utrzymanie robót 

Wykonawca będzie odpowiadał za ochronę robót i za wszelkie materiały i 

urządzenia używane do robót od daty rozpoczęcia do daty wydania potwierdzenia 

zakończenia robót przez Inżyniera projektu. 

Wykonawca będzie utrzymywać roboty do czasu odbioru 

ostatecznego. Utrzymanie powinno być prowadzone w taki sposób, aby 

budowla drogowa lub jej elementy były w zadowalającym stanie przez cały 

czas, do momentu odbioru ostatecznego. 

Jeśli Wykonawca w jakimkolwiek czasie zaniedba utrzymanie, to na 

polecenie Inżyniera projektu powinien rozpocząć roboty utrzymaniowe nie 

później niż w 24 godziny po otrzymaniu tego polecenia. 

61



1.5.12. Stosowanie się do prawa i innych przepisów 

Wykonawca zobowiązany jest znać wszystkie zarządzenia wydane 

przez władze centralne i miejscowe oraz inne przepisy, regulaminy i 

wytyczne, które są w jakikolwiek sposób związane z wykonywanymi 

robotami i będzie w pełni odpowiedzialny za przestrzeganie tych 

postanowień podczas prowadzenia robót. 

Wykonawca będzie przestrzegać praw patentowych i będzie w pełni 

odpowiedzialny za wypełnienie wszelkich wymagań prawnych odnośnie 

znaków firmowych, nazw lub innych chronionych praw w odniesieniu do 

sprzętu, materiałów lub urządzeń użytych lub związanych z wykonywaniem 

robót i w sposób ciągły będzie informować Inżyniera projektu o swoich 

działaniach, przedstawiając kopie zezwoleń i inne odnośne dokumenty. 

Wszelkie straty, koszty postępowania, obciążenia i wydatki wynikłe z lub 

związane z naruszeniem jakichkolwiek praw patentowych pokryje 

Wykonawca, z wyjątkiem przypadków, kiedy takie naruszenie wyniknie z 

wykonania projektu lub specyfikacji dostarczonej przez Inżyniera projektu. 

1.5.13. Równoważność norm i zbiorów przepisów prawnych 

Gdziekolwiek w dokumentach kontraktowych powołane są 

konkretne normy i przepisy, które spełniać mają materiały, sprzęt i inne 

towary oraz wykonane i zbadane roboty, będą obowiązywać postanowienia 

najnowszego wydania lub poprawionego wydania powołanych norm i 

przepisów o ile w warunkach kontraktu nie postanowiono inaczej. W 

przypadku gdy powołane normy i przepisy są państwowe lub odnoszą się do 

konkretnego kraju lub regionu, mogą być również stosowane inne 

odpowiednie normy zapewniające równy lub wyższy poziom wykonania niż 

powołane normy lub przepisy, pod warunkiem ich sprawdzenia i pisemnego 

zatwierdzenia przez Inżyniera projektu. Różnice pomiędzy powołanymi 

normami a ich proponowanymi zamiennikami muszą być dokładnie opisane 

przez Wykonawcę i przedłożone Inżynierowi projektu do zatwierdzenia. 

1.5.14. Wykopaliska 

Wszelkie wykopaliska, monety, przedmioty wartościowe, budowle 

oraz inne pozostałości o znaczeniu geologicznym lub archeologicznym 

62



odkryte na terenie budowy będą uważane za własność Zamawiającego. 

Wykonawca zobowiązany jest powiadomić Inżyniera projektu i postępować 

zgodnie z jego poleceniami. Jeżeli w wyniku tych poleceń Wykonawca 

poniesie koszty i/lub wystąpią opóźnienia w robotach, Inżynier projektu po 

uzgodnieniu z Zamawiającym i Wykonawcą ustali wydłużenie czasu 

wykonania robót i/lub wysokość kwoty, o którą należy zwiększyć cenę 

kontraktową. 

2. MATERIAŁY 

2.1. Źródła uzyskania materiałów 

Co najmniej na trzy tygodnie przed zaplanowanym wykorzystaniem 

jakichkolwiek materiałów przeznaczonych do robót, Wykonawca 

przedstawi Inżynierowi projektu do zatwierdzenia, szczegółowe informacje 

dotyczące proponowanego źródła wytwarzania, zamawiania lub 

wydobywania tych materiałów jak również odpowiednie świadectwa badań 

laboratoryjnych oraz próbki materiałów. 

Zatwierdzenie partii materiałów z danego źródła nie oznacza 

automatycznie, że wszelkie materiały z danego źródła uzyskają 

zatwierdzenie. 

Wykonawca zobowiązany jest do prowadzenia badań w celu 

wykazania, że materiały uzyskane z dopuszczonego źródła w sposób ciągły 

spełniają wymagania SST w czasie realizacji robót. 

2.2. Pozyskiwanie materiałów miejscowych 

Wykonawca odpowiada za uzyskanie pozwoleń od właścicieli i 

odnośnych władz na pozyskanie materiałów ze źródeł miejscowych 

włączając w to źródła wskazane przez Zamawiającego i jest zobowiązany 

dostarczyć Inżynierowi projektu wymagane dokumenty przed rozpoczęciem 

eksploatacji źródła. 

Wykonawca przedstawi Inżynierowi projektu do zatwierdzenia 

dokumentację zawierającą raporty z badań terenowych i laboratoryjnych 

oraz proponowaną przez siebie metodę wydobycia i selekcji, uwzględniając 

aktualne decyzje o eksploatacji, organów administracji państwowej i 

samorządowej. 

Wykonawca ponosi odpowiedzialność za spełnienie wymagań 

ilościowych i jakościowych materiałów pochodzących ze źródeł 

miejscowych. 

Wykonawca ponosi wszystkie koszty, z tytułu wydobycia 

materiałów, dzierżawy i inne jakie okażą się potrzebne w związku z 

dostarczeniem materiałów do robót. 

63



Humus i nadkład czasowo zdjęte z terenu wykopów, dokopów i 

miejsc pozyskania materiałów miejscowych będą formowane w hałdy i 

wykorzystane przy zasypce i rekultywacji terenu po ukończeniu robót. 

Wszystkie odpowiednie materiały pozyskane z wykopów na terenie 

budowy lub z innych miejsc wskazanych w dokumentach umowy będą 

wykorzystane do robót lub odwiezione na odkład odpowiednio do wymagań 

umowy lub wskazań Inżyniera projektu. 

Wykonawca nie będzie prowadzić żadnych wykopów w obrębie 

terenu budowy poza tymi, które zostały wyszczególnione w dokumentach 

umowy, chyba, że uzyska na to pisemną zgodę Inżyniera projektu. 

Eksploatacja źródeł materiałów będzie zgodna z wszelkimi 

regulacjami prawnymi obowiązującymi na danym obszarze. 

2.3. Materiały nie odpowiadające wymaganiom 

Materiały nie odpowiadające wymaganiom zostaną przez 

Wykonawcę wywiezione z terenu budowy i złożone w miejscu wskazanym 

przez Inżyniera projektu. Jeśli Inżynier projektu zezwoli Wykonawcy na 

użycie tych materiałów do innych robót, niż te dla których zostały 

zakupione, to koszt tych materiałów zostanie odpowiednio 

przewartościowany (skorygowany) przez Inżyniera projektu. 

Każdy rodzaj robót, w którym znajdują się nie zbadane i nie 

zaakceptowane przez Inżyniera Projektu (lub Inspektora Nadzoru) 

materiały, Wykonawca wykonuje na własne ryzyko, licząc się z jego 

nieprzyjęciem, usunięciem i niezapłaceniem 

2.4. Wariantowe stosowanie materiałów 

Jeśli dokumentacja projektowa lub SST przewidują możliwość 

wariantowego zastosowania rodzaju materiału w wykonywanych robotach, 

Wykonawca powiadomi Inżyniera projektu o swoim zamiarze co najmniej 3 

tygodnie przed użyciem tego materiału, albo w okresie dłuższym, jeśli 

będzie to potrzebne z uwagi na wykonanie badań wymaganych przez 

Inżyniera projektu. Wybrany i zaakceptowany rodzaj materiału nie może 

być później zmieniany bez zgody Inżyniera projektu. 

2.5. Przechowywanie i składowanie materiałów 

Wykonawca zapewni, aby tymczasowo składowane materiały, do 

czasu gdy będą one użyte do robót, były zabezpieczone przed 

zanieczyszczeniami, zachowały swoją jakość i właściwości i były dostępne 

do kontroli przez Inżyniera projektu. 

Miejsca czasowego składowania materiałów będą zlokalizowane w 

obrębie terenu budowy w miejscach uzgodnionych z Inżynierem projektu 

64



lub poza terenem budowy w miejscach zorganizowanych przez Wykonawcę 

i zaakceptowanych przez Inżyniera projektu. 

3. SPRZĘT 

Wykonawca jest zobowiązany do używania jedynie takiego sprzętu, 

który nie spowoduje niekorzystnego wpływu na jakość wykonywanych 

robót. Sprzęt używany do robót powinien być zgodny z ofertą Wykonawcy i 

powinien odpowiadać pod względem typów i ilości wskazaniom zawartym 

w SST, PZJ lub projekcie organizacji robót, zaakceptowanym przez 

Inżyniera projektu; w przypadku braku ustaleń w wymienionych wyżej 

dokumentach, sprzęt powinien być uzgodniony i zaakceptowany przez 

Inżyniera projektu. 

Liczba i wydajność sprzętu powinny gwarantować przeprowadzenie 

robót, zgodnie z zasadami określonymi w dokumentacji projektowej, SST i 

wskazaniach Inżyniera projektu. 

Sprzęt będący własnością Wykonawcy lub wynajęty do wykonania 

robót ma być utrzymywany w dobrym stanie i gotowości do pracy. 

Powinien być zgodny z normami ochrony środowiska i przepisami 

dotyczącymi jego użytkowania. 

Wykonawca dostarczy Inżynierowi projektu kopie dokumentów 

potwierdzających dopuszczenie sprzętu do użytkowania i badań 

okresowych, tam gdzie jest to wymagane przepisami. 

Wykonawca będzie konserwować sprzęt jak również naprawiać lub 

wymieniać sprzęt niesprawny. 

Jeżeli dokumentacja projektowa lub SST przewidują możliwość 

wariantowego użycia sprzętu przy wykonywanych robotach, Wykonawca 

powiadomi Inżyniera projektu o swoim zamiarze wyboru i uzyska jego 

akceptację przed użyciem sprzętu. Wybrany sprzęt, po akceptacji Inżyniera 

projektu, nie może być później zmieniany bez jego zgody. 

Jakikolwiek sprzęt, maszyny, urządzenia i narzędzia nie 

gwarantujące zachowania warunków umowy, zostaną przez Inżyniera 

projektu zdyskwalifikowane i nie dopuszczone do robót. 

4. TRANSPORT 

Wykonawca jest zobowiązany do stosowania jedynie takich środków 

transportu, które nie wpłyną niekorzystnie na jakość wykonywanych robót i 

właściwości przewożonych materiałów. 

Liczba środków transportu powinna zapewniać prowadzenie robót 

zgodnie z zasadami określonymi w dokumentacji projektowej, SST i 

wskazaniach Inżyniera projektu, w terminie przewidzianym umową. 

65



Przy ruchu na drogach publicznych pojazdy będą spełniać 

wymagania dotyczące przepisów ruchu drogowego w odniesieniu do 

dopuszczalnych nacisków na oś i innych parametrów technicznych. Środki 

transportu nie spełniające tych warunków mogą być dopuszczone przez 

Inżyniera projektu, pod warunkiem przywrócenia stanu pierwotnego 

użytkowanych odcinków dróg na koszt Wykonawcy. 

Wykonawca będzie usuwać na bieżąco, na własny koszt, wszelkie 

zanieczyszczenia, uszkodzenia spowodowane jego pojazdami na drogach 

publicznych oraz dojazdach do terenu budowy. 

5. WYKONANIE ROBÓT 

Wykonawca jest odpowiedzialny za prowadzenie robót zgodnie z warunkami 

umowy oraz za jakość zastosowanych materiałów i wykonywanych robót, za ich zgodność 

z dokumentacją projektową, wymaganiami SST, PZJ, projektem organizacji robót 

opracowanym przez Wykonawcę oraz poleceniami Inżyniera projektu. 

Wykonawca jest odpowiedzialny za stosowane metody wykonywania robót. 

Wykonawca jest odpowiedzialny za dokładne wytyczenie w planie i wyznaczenie 

wysokości wszystkich elementów robót zgodnie z wymiarami i rzędnymi określonymi w 

dokumentacji projektowej lub przekazanymi na piśmie przez Inżyniera projektu. 

Błędy popełnione przez Wykonawcę w wytyczeniu i wyznaczaniu robót zostaną, 

usunięte przez Wykonawcę na własny koszt, z wyjątkiem, kiedy dany błąd okaże się 

skutkiem błędu zawartego w danych dostarczonych Wykonawcy na piśmie przez Inżyniera 

projektu. 

Sprawdzenie wytyczenia robót lub wyznaczenia wysokości przez Inżyniera 

projektu nie zwalnia Wykonawcy od odpowiedzialności za ich dokładność. 

Decyzje Inżyniera projektu dotyczące akceptacji lub odrzucenia materiałów i 

elementów robót będą oparte na wymaganiach określonych w dokumentach umowy, 

dokumentacji projektowej i w SST, a także w normach i wytycznych. Przy podejmowaniu 

decyzji Inżynier projektu uwzględni wyniki badań materiałów i robót, rozrzuty normalnie 

występujące przy produkcji i przy badaniach materiałów, doświadczenia z przeszłości, 

wyniki badań naukowych oraz inne czynniki wpływające na rozważaną kwestię. 

Polecenia Inżyniera projektu powinny być wykonywane przez Wykonawcę w 

czasie określonym przez Inżyniera projektu, pod groźbą zatrzymania robót. Skutki 

finansowe z tego tytułu poniesie Wykonawca. 

6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT 

6.1. Program Zapewnienia Jakości . 

Wykonawca jest zobowiązany opracować i przedstawić do akceptacji Inżyniera 

projektu program zapewnienia jakości. W programie zapewnienia jakości Wykonawca 

powinien określić, zamierzony sposób wykonywania robót, możliwości techniczne, 

kadrowe i plan organizacji robót gwarantujący wykonanie robót zgodnie z dokumentacją 

projektową, SST oraz ustaleniami. 

Program zapewnienia jakości powinien zawierać: 

a) część ogólną opisującą: 

− organizację wykonania robót, w tym terminy i sposób prowadzenia robót, 

66



− organizację ruchu na budowie wraz z oznakowaniem robót, 

− sposób zapewnienia bhp., 

− wykaz zespołów roboczych, ich kwalifikacje i przygotowanie praktyczne, 

− wykaz osób odpowiedzialnych za jakość i terminowość wykonania 

poszczególnych elementów robót, 

− system (sposób i procedurę) proponowanej kontroli i sterowania jakością 

wykonywanych robót, 

− wyposażenie w sprzęt i urządzenia do pomiarów i kontroli (opis laboratorium 

własnego lub laboratorium, któremu Wykonawca zamierza zlecić prowadzenie 

badań), 

− sposób oraz formę gromadzenia wyników badań laboratoryjnych, zapis 

pomiarów, nastaw mechanizmów sterujących, a także wyciąganych wniosków 

i zastosowanych korekt w procesie technologicznym, proponowany sposób i 

formę przekazywania tych informacji Inżynierowi projektu; 

b) część szczegółową opisującą dla każdego asortymentu robót: 

− wykaz maszyn i urządzeń stosowanych na budowie z ich parametrami 

technicznymi oraz wyposażeniem w mechanizmy do sterowania i urządzenia 

pomiarowo-kontrolne, 

− rodzaje i ilość środków transportu oraz urządzeń do magazynowania i 

załadunku materiałów, spoiw, lepiszczy, kruszyw itp., 

− sposób zabezpieczenia i ochrony ładunków przed utratą ich właściwości w 

czasie transportu, 

− sposób i procedurę pomiarów i badań (rodzaj i częstotliwość, pobieranie 

próbek, legalizacja i sprawdzanie urządzeń, itp.) prowadzonych podczas 

dostaw materiałów, wytwarzania mieszanek i wykonywania poszczególnych 

elementów robót, 

− sposób postępowania z materiałami i robotami nie odpowiadającymi 

wymaganiom. 

6.2. Zasady kontroli jakości robót 

Celem kontroli robót będzie takie sterowanie ich przygotowaniem i wykonaniem, 

aby osiągnąć założoną jakość robót. 

Wykonawca jest odpowiedzialny za pełną kontrolę robót i jakości materiałów. 

Wykonawca zapewni odpowiedni system kontroli, włączając personel, laboratorium, 

sprzęt, zaopatrzenie i wszystkie urządzenia niezbędne do pobierania próbek i badań 

materiałów oraz robót. 

Przed zatwierdzeniem systemu kontroli Inżynier projektu może zażądać od 

Wykonawcy przeprowadzenia badań w celu zademonstrowania, że poziom ich 

wykonywania jest zadowalający. 

Wykonawca będzie przeprowadzać pomiary i badania materiałów oraz robót z 

częstotliwością zapewniającą stwierdzenie, że roboty wykonano zgodnie z wymaganiami 

zawartymi w dokumentacji projektowej i SST 

Minimalne wymagania co do zakresu badań i ich częstotliwość są określone w 

SST, normach i wytycznych. W przypadku, gdy nie zostały one tam określone, Inżynier 

projektu ustali jaki zakres kontroli jest konieczny, aby zapewnić wykonanie robót zgodnie z 

umową. 

67



Wykonawca dostarczy Inżynierowi projektu świadectwa, że wszystkie stosowane 

urządzenia i sprzęt badawczy posiadają ważną legalizację, zostały prawidłowo 

wykalibrowane i odpowiadają wymaganiom norm określających procedury badań. 

Inżynier projektu będzie mieć nieograniczony dostęp do pomieszczeń 

laboratoryjnych, w celu ich inspekcji. 

Inżynier projektu będzie przekazywać Wykonawcy pisemne informacje o 

jakichkolwiek niedociągnięciach dotyczących urządzeń laboratoryjnych, sprzętu, 

zaopatrzenia laboratorium, pracy personelu lub metod badawczych. Jeżeli niedociągnięcia 

te będą tak poważne, że mogą wpłynąć ujemnie na wyniki badań, Inżynier projektu 

natychmiast wstrzyma użycie do robót badanych materiałów i dopuści je do użycia dopiero 

wtedy, gdy niedociągnięcia w pracy laboratorium Wykonawcy zostaną usunięte i 

stwierdzona zostanie odpowiednia jakość tych materiałów. 

Wszystkie koszty związane z organizowaniem i prowadzeniem badań materiałów 

ponosi Wykonawca. 

6.3. Pobieranie próbek 

Próbki będą pobierane losowo. Zaleca się stosowanie statystycznych metod 

pobierania próbek, opartych na zasadzie, że wszystkie jednostkowe elementy produkcji 

mogą być z jednakowym prawdopodobieństwem wytypowane do badań. 

Inżynier projektu będzie mieć zapewnioną możliwość udziału w pobieraniu 

próbek. 

Pojemniki do pobierania próbek będą dostarczone przez Wykonawcę i 

zatwierdzone przez Inżyniera projektu. Próbki dostarczone przez Wykonawcę do badań 

wykonywanych przez Inżyniera projektu będą odpowiednio opisane i oznakowane, w 

sposób zaakceptowany przez Inżyniera projektu. 

Na zlecenie Inżyniera projektu Wykonawca będzie przeprowadzać dodatkowe 

badania tych materiałów, które budzą wątpliwości co do jakości, o ile kwestionowane 

materiały nie zostaną przez Wykonawcę usunięte lub ulepszone z własnej woli. Koszty tych 

dodatkowych badań pokrywa Wykonawca tylko w przypadku stwierdzenia usterek; w 

przeciwnym przypadku koszty te pokrywa Zamawiający. 

6.4. Badania i pomiary 

Wszystkie badania i pomiary będą przeprowadzone zgodnie z wymaganiami norm. 

W przypadku, gdy normy nie obejmują jakiegokolwiek badania wymaganego w SST, 

stosować można wytyczne krajowe, albo inne procedury, zaakceptowane przez Inżyniera 

projektu. 

Przed przystąpieniem do pomiarów lub badań, Wykonawca powiadomi Inżyniera 

projektu o rodzaju, miejscu i terminie pomiaru lub badania. Po wykonaniu pomiaru lub 

badania, Wykonawca przedstawi na piśmie ich wyniki do akceptacji Inżyniera projektu. 

6.5. Raporty z badań 

Wykonawca będzie przekazywać Inżynierowi projektu kopie raportów z wynikami 

badań jak najszybciej, nie później jednak niż w terminie określonym w programie 

zapewnienia jakości. 

Wyniki badań (kopie) będą przekazywane Inżynierowi projektu na formularzach 

według dostarczonego przez niego wzoru lub innych, przez niego zaaprobowanych. 

68



6.6. Badania prowadzone przez Inżyniera projektu 

Inżynier projektu jest uprawniony do dokonywania kontroli, pobierania próbek i 

badania materiałów w miejscu ich wytwarzania/pozyskiwania, a Wykonawca i producent 

materiałów powinien udzielić mu niezbędnej pomocy. 

Inżynier projektu, dokonując weryfikacji systemu kontroli robót prowadzonego 

przez Wykonawcę, poprzez między innymi swoje badania, będzie oceniać zgodność 

materiałów i robót z wymaganiami SST na podstawie wyników własnych badań 

kontrolnych jak i wyników badań dostarczonych przez Wykonawcę. 

Inżynier projektu powinien pobierać próbki materiałów i prowadzić badania 

niezależnie od Wykonawcy, na swój koszt. Jeżeli wyniki tych badań wykażą, że raporty 

Wykonawcy są niewiarygodne, to Inżynier projektu oprze się wyłącznie na własnych 

badaniach przy ocenie zgodności materiałów i robót z dokumentacją projektową i SST. 

Może również zlecić, sam lub poprzez Wykonawcę, przeprowadzenie powtórnych lub 

dodatkowych badań niezależnemu laboratorium. W takim przypadku całkowite koszty 

powtórnych lub dodatkowych badań i pobierania próbek poniesione zostaną przez 

Wykonawcę. 

6.7. Certyfikaty i deklaracje 

Inżynier projektu może dopuścić do użycia tylko te materiały, które posiadają: 

1. certyfikat na znak bezpieczeństwa wykazujący, że zapewniono zgodność z kryteriami 

technicznymi określonymi na podstawie Polskich Norm, aprobat technicznych oraz 

właściwych przepisów i dokumentów technicznych, 

2. deklarację zgodności lub certyfikat zgodności z: 

− Polską Normą lub 

− aprobatą techniczną, w przypadku wyrobów, dla których nie ustanowiono 

Polskiej Normy, jeżeli nie są objęte certyfikacją określoną w pkt 1 

i które spełniają wymogi SST. 

W przypadku materiałów, dla których ww. dokumenty są wymagane przez SST, 

każda partia dostarczona do robót będzie posiadać te dokumenty, określające w sposób 

jednoznaczny jej cechy. 

Produkty przemysłowe muszą posiadać ww. dokumenty wydane przez producenta, 

a w razie potrzeby poparte wynikami badań wykonanych przez niego. Kopie wyników tych 

badań będą dostarczone przez Wykonawcę Inżynierowi projektu. 

Jakiekolwiek materiały, które nie spełniają tych wymagań będą odrzucone. 

6.8. Dokumenty budowy 

(1) Dziennik budowy 

Dziennik budowy jest wymaganym dokumentem prawnym obowiązującym 

Zamawiającego i Wykonawcę w okresie od przekazania Wykonawcy terenu budowy do 

końca okresu gwarancyjnego. Odpowiedzialność za prowadzenie dziennika budowy 

zgodnie z obowiązującymi przepisami [2] spoczywa na Wykonawcy. 

Zapisy w dzienniku budowy będą dokonywane na bieżąco i będą dotyczyć 

przebiegu robót, stanu bezpieczeństwa ludzi i mienia oraz technicznej i gospodarczej strony 

budowy. 

Każdy zapis w dzienniku budowy będzie opatrzony datą jego dokonania, 

podpisem osoby, która dokonała zapisu, z podaniem jej imienia i nazwiska oraz stanowiska 

69



służbowego. Zapisy będą czytelne, dokonane trwałą techniką, w porządku 

chronologicznym, bezpośrednio jeden pod drugim, bez przerw. 

Załączone do dziennika budowy protokoły i inne dokumenty będą oznaczone 

kolejnym numerem załącznika i opatrzone datą i podpisem Wykonawcy i Inżyniera 

projektu. 

Do dziennika budowy należy wpisywać w szczególności: 

− datę przekazania Wykonawcy terenu budowy, 

− datę przekazania przez Zamawiającego dokumentacji projektowej, 

− datę uzgodnienia przez Inżyniera projektu programu zapewnienia jakości i 

harmonogramów robót, 

− terminy rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych elementów robót, 

− przebieg robót, trudności i przeszkody w ich prowadzeniu, okresy i przyczyny przerw w 

robotach, 

− uwagi i polecenia Inżyniera projektu, 

− daty zarządzenia wstrzymania robót, z podaniem powodu, 

− zgłoszenia i daty odbiorów robót zanikających i ulegających zakryciu, częściowych 

i ostatecznych odbiorów robót, 

− wyjaśnienia, uwagi i propozycje Wykonawcy, 

− stan pogody i temperaturę powietrza w okresie wykonywania robót podlegających 

ograniczeniom lub wymaganiom szczególnym w związku z warunkami klimatycznymi, 

− zgodność rzeczywistych warunków geotechnicznych z ich opisem w dokumentacji 

projektowej, 

− dane dotyczące czynności geodezyjnych (pomiarowych) dokonywanych przed i w 

trakcie wykonywania robót, 

− dane dotyczące sposobu wykonywania zabezpieczenia robót, 

− dane dotyczące jakości materiałów, pobierania próbek oraz wyniki przeprowadzonych 

badań z podaniem, kto je przeprowadzał, 

− wyniki prób poszczególnych elementów budowli z podaniem, kto je przeprowadzał, 

− inne istotne informacje o przebiegu robót. 

Propozycje, uwagi i wyjaśnienia Wykonawcy, wpisane do dziennika budowy będą 

przedłożone Inżynierowi projektu do ustosunkowania się. 

Decyzje Inżyniera projektu wpisane do dziennika budowy Wykonawca podpisuje 

z zaznaczeniem ich przyjęcia lub zajęciem stanowiska. 

Wpis projektanta do dziennika budowy obliguje Inżyniera projektu do 

ustosunkowania się. Projektant nie jest jednak stroną umowy i nie ma uprawnień do 

wydawania poleceń Wykonawcy robót. 

(2) Książka obmiarów 

Książka obmiarów stanowi dokument pozwalający na rozliczenie faktycznego 

postępu każdego z elementów robót. Obmiary wykonanych robót przeprowadza się w 

sposób ciągły w jednostkach przyjętych w kosztorysie i wpisuje do książki obmiarów. 

(3) Dokumenty laboratoryjne 

Dzienniki laboratoryjne, deklaracje zgodności lub certyfikaty zgodności 

materiałów, orzeczenia o jakości materiałów, recepty robocze i kontrolne wyniki badań 

Wykonawcy będą gromadzone w formie uzgodnionej w programie zapewnienia jakości. 

70



Dokumenty te stanowią załączniki do odbioru robót. Winny być udostępnione na każde 

życzenie Inżyniera projektu. 

(4) Pozostałe dokumenty budowy 

Do dokumentów budowy zalicza się, oprócz wymienionych w punktach (1) - (3) 

następujące dokumenty: 

a) pozwolenie lub zgłoszenie na realizację zadania budowlanego, 

b) protokoły przekazania terenu budowy, 

c) umowy cywilno-prawne z osobami trzecimi i inne umowy cywilno-prawne, 

d) protokoły odbioru robót, 

e) protokoły z narad i ustaleń, 

f) korespondencję na budowie. 

(5) Przechowywanie dokumentów budowy 

Dokumenty budowy będą przechowywane na terenie budowy w miejscu 

odpowiednio zabezpieczonym. 

Zaginięcie któregokolwiek z dokumentów budowy spowoduje jego 

natychmiastowe odtworzenie w formie przewidzianej prawem. 

Wszelkie dokumenty budowy będą zawsze dostępne dla Inżyniera projektu i 

przedstawiane do wglądu na życzenie Zamawiającego. 

7. OBMIAR ROBÓT 

7.1. Ogólne zasady obmiaru robót 

Obmiar robót będzie określać faktyczny zakres wykonywanych robót zgodnie z 

dokumentacją projektową i SST, w jednostkach ustalonych w kosztorysie. 

Obmiaru robót dokonuje Wykonawca po pisemnym powiadomieniu Inżyniera 

projektu o zakresie obmierzanych robót i terminie obmiaru, co najmniej na 3 dni przed tym 

terminem. 

Wyniki obmiaru będą wpisane do książki obmiarów. 

Jakikolwiek błąd lub przeoczenie (opuszczenie) w ilościach podanych w ślepym 

kosztorysie lub gdzie indziej w SST nie zwalnia Wykonawcy od obowiązku ukończenia 

wszystkich robót. Błędne dane zostaną poprawione wg instrukcji Inżyniera projektu na 

piśmie. 

Obmiar gotowych robót będzie przeprowadzony z częstością wymaganą do celu 

miesięcznej płatności na rzecz Wykonawcy lub w innym czasie określonym w umowie lub 

oczekiwanym przez Wykonawcę i Inżyniera projektu. 

Wykonawca zobowiązany jest wykonać i przedstawić do akceptacji GEODEZYJNY 

OBMIAR POWYKONAWCZY wykonanych robót. 

7.2. Zasady określania ilości robót i materiałów 

Długości i odległości pomiędzy wyszczególnionymi punktami skrajnymi będą 

obmierzone poziomo wzdłuż linii osiowej. 

Jeśli SST właściwe dla danych robót nie wymagają tego inaczej, objętości będą 

wyliczone w m 3 jako długość pomnożona przez średni przekrój. 

Ilości, które mają być obmierzone wagowo, będą ważone w tonach lub 

kilogramach zgodnie z wymaganiami SST. 

71



7.3. Urządzenia i sprzęt pomiarowy 

Wszystkie urządzenia i sprzęt pomiarowy, stosowany w czasie obmiaru robót będą 

zaakceptowane przez Inżyniera projektu. 

Urządzenia i sprzęt pomiarowy zostaną dostarczone przez Wykonawcę. Jeżeli 

urządzenia te lub sprzęt wymagają badań atestujących to Wykonawca będzie posiadać 

ważne świadectwa legalizacji. 

Wszystkie urządzenia pomiarowe będą przez Wykonawcę utrzymywane w 

dobrym stanie, w całym okresie trwania robót. 

7.4. Wagi i zasady ważenia 

Wykonawca dostarczy i zainstaluje urządzenia wagowe odpowiadające odnośnym 

wymaganiom SST Będzie utrzymywać to wyposażenie zapewniając w sposób ciągły 

zachowanie dokładności wg norm zatwierdzonych przez Inżyniera projektu. 

7.5. Czas przeprowadzenia obmiaru 

Obmiary będą przeprowadzone przed częściowym lub ostatecznym odbiorem 

odcinków robót, a także w przypadku występowania dłuższej przerwy w robotach. 

Obmiar robót zanikających przeprowadza się w czasie ich wykonywania. 

Obmiar robót podlegających zakryciu przeprowadza się przed ich zakryciem. 

Roboty pomiarowe do obmiaru oraz nieodzowne obliczenia będą wykonane w 

sposób zrozumiały i jednoznaczny. 

Wymiary skomplikowanych powierzchni lub objętości będą uzupełnione 

odpowiednimi szkicami umieszczonymi na karcie książki obmiarów. W razie braku miejsca 

szkice mogą być dołączone w formie oddzielnego załącznika do książki obmiarów, którego 

wzór zostanie uzgodniony z Inżynierem projektu. 

8. ODBIÓR ROBÓT 

8.1. Rodzaje odbiorów robót 

W zależności od ustaleń odpowiednich SST, roboty podlegają następującym 

etapom odbioru: 

a) odbiorowi robót zanikających i ulegających zakryciu, 

b) odbiorowi częściowemu, 

c) odbiorowi ostatecznemu, 

d) odbiorowi pogwarancyjnemu. 

8.2. Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu 

Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu polega na finalnej ocenie ilości i 

jakości wykonywanych robót, które w dalszym procesie realizacji ulegną zakryciu. 

Odbiór robót zanikających i ulegających zakryciu będzie dokonany w czasie 

umożliwiającym wykonanie ewentualnych korekt i poprawek bez hamowania ogólnego 

postępu robót. 

Odbioru robót dokonuje Inżynier projektu. 

Gotowość danej części robót do odbioru zgłasza Wykonawca wpisem do 

dziennika budowy i jednoczesnym powiadomieniem Inżyniera projektu. Odbiór będzie 

przeprowadzony niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 3 dni od daty zgłoszenia 

wpisem do dziennika budowy i powiadomienia o tym fakcie Inżyniera projektu. 

72



Jakość i ilość robót ulegających zakryciu ocenia Inżynier projektu na podstawie 

dokumentów zawierających komplet wyników badań laboratoryjnych i w oparciu o 

przeprowadzone pomiary, w konfrontacji z dokumentacją projektową, SST i uprzednimi 

ustaleniami. 

8.3. Odbiór częściowy 

Odbiór częściowy polega na ocenie ilości i jakości wykonanych części robót. 

Odbioru częściowego robót dokonuje się wg zasad jak przy odbiorze ostatecznym robót. 

Odbioru robót dokonuje Inżynier projektu. 

8.4. Odbiór ostateczny robót 

8.4.1. Zasady odbioru ostatecznego robót 

Odbiór ostateczny polega na finalnej ocenie rzeczywistego 

wykonania robót w odniesieniu do ich ilości, jakości i wartości. 

Całkowite zakończenie robót oraz gotowość do odbioru ostatecznego 

będzie stwierdzona przez Wykonawcę wpisem do dziennika budowy z 

bezzwłocznym powiadomieniem na piśmie o tym fakcie Inżyniera projektu. 

Odbiór ostateczny robót nastąpi w terminie ustalonym w 

dokumentach umowy, licząc od dnia potwierdzenia przez Inżyniera projektu 

zakończenia robót i przyjęcia dokumentów, o których mowa w punkcie 

8.4.2. 

Odbioru ostatecznego robót dokona komisja wyznaczona przez 

Zamawiającego w obecności Inżyniera projektu i Wykonawcy. Komisja 

odbierająca roboty dokona ich oceny jakościowej na podstawie 

przedłożonych dokumentów, wyników badań i pomiarów, ocenie wizualnej 

oraz zgodności wykonania robót z dokumentacją projektową i SST. 

W toku odbioru ostatecznego robót komisja zapozna się z realizacją 

ustaleń przyjętych w trakcie odbiorów robót zanikających i ulegających 

zakryciu, zwłaszcza w zakresie wykonania robót uzupełniających i robót 

poprawkowych. 

W przypadkach niewykonania wyznaczonych robót poprawkowych 

lub robót uzupełniających w warstwie ścieralnej lub robotach 

wykończeniowych, komisja przerwie swoje czynności i ustali nowy termin 

odbioru ostatecznego. 

W przypadku stwierdzenia przez komisję, że jakość wykonywanych 

robót w poszczególnych asortymentach nieznacznie odbiega od wymaganej 

dokumentacją projektową i SST z uwzględnieniem tolerancji i nie ma 

większego wpływu na cechy eksploatacyjne obiektu i bezpieczeństwo 

ruchu, komisja dokona potrąceń, oceniając pomniejszoną wartość 

wykonywanych robót w stosunku do wymagań przyjętych w dokumentach 

umowy. 

73



8.4.2. Dokumenty do odbioru ostatecznego 

Podstawowym dokumentem do dokonania odbioru ostatecznego 

robót jest protokół odbioru ostatecznego robót sporządzony wg wzoru 

ustalonego przez Zamawiającego oraz geodezyjny obmiar powykonawczy. 

Do odbioru ostatecznego Wykonawca jest zobowiązany 

przygotować następujące dokumenty: 

1. dokumentację projektową podstawową z naniesionymi zmianami oraz 

dodatkową, jeśli została sporządzona w trakcie realizacji umowy, 

2. szczegółowe specyfikacje techniczne (podstawowe z dokumentów 

umowy i ew. uzupełniające lub zamienne), 

3. recepty i ustalenia technologiczne, 

4. dzienniki budowy i książki obmiarów (oryginały), 

5. wyniki pomiarów kontrolnych oraz badań i oznaczeń laboratoryjnych, 

zgodne z SST i ew. PZJ, 

6. deklaracje zgodności lub certyfikaty zgodności wbudowanych 

materiałów zgodnie z SST i ew. PZJ, 

7. opinię technologiczną sporządzoną na podstawie wszystkich wyników 

badań i pomiarów załączonych do dokumentów odbioru, wykonanych 

zgodnie z SST i PZJ, 

8. rysunki (dokumentacje) na wykonanie robót towarzyszących (np. na 

przełożenie linii telefonicznej, energetycznej, gazowej, oświetlenia itp.) 

oraz protokoły odbioru i przekazania tych robót właścicielom urządzeń, 

9. geodezyjną inwentaryzację powykonawczą robót i sieci uzbrojenia 

terenu, 

10. kopię mapy zasadniczej powstałej w wyniku geodezyjnej inwentaryzacji 

powykonawczej. 

W przypadku, gdy wg komisji, roboty pod względem przygotowania 

dokumentacyjnego nie będą gotowe do odbioru ostatecznego, komisja w 

porozumieniu z Wykonawcą wyznaczy ponowny termin odbioru 

ostatecznego robót. 

Wszystkie zarządzone przez komisję roboty poprawkowe lub 

uzupełniające będą zestawione wg wzoru ustalonego przez Zamawiającego. 

Termin wykonania robót poprawkowych i robót uzupełniających 

wyznaczy komisja. 

8.5. Odbiór pogwarancyjny 

Odbiór pogwarancyjny polega na ocenie wykonanych robót związanych z 

usunięciem wad stwierdzonych przy odbiorze ostatecznym i zaistniałych w okresie 

gwarancyjnym. 

74



Odbiór pogwarancyjny będzie dokonany na podstawie oceny 

wizualnej obiektu z uwzględnieniem zasad opisanych w punkcie 8.4 

„Odbiór ostateczny robót”. 

9. PODSTAWA PŁATNOŚCI 

9.1. Ustalenia ogólne 

Podstawą płatności jest cena jednostkowa skalkulowana przez Wykonawcę za 

jednostkę obmiarową ustaloną dla danej pozycji kosztorysu. 

Dla pozycji kosztorysowych wycenionych ryczałtowo podstawą płatności jest 

wartość (kwota) podana przez Wykonawcę w danej pozycji kosztorysu. 

Cena jednostkowa lub kwota ryczałtowa pozycji kosztorysowej będzie 

uwzględniać wszystkie czynności, wymagania i badania składające się na jej wykonanie, 

określone dla tej roboty w SST i w dokumentacji projektowej. 

Ceny jednostkowe lub kwoty ryczałtowe robót będą obejmować: 

− robociznę bezpośrednią wraz z towarzyszącymi kosztami, 

− wartość zużytych materiałów wraz z kosztami zakupu, magazynowania, ewentualnych 

ubytków i transportu na teren budowy, 

− wartość pracy sprzętu wraz z towarzyszącymi kosztami, 

− koszty pośrednie, zysk kalkulacyjny i ryzyko, 

− podatki obliczone zgodnie z obowiązującymi przepisami. 

Do cen jednostkowych nie należy wliczać podatku VAT. 

9.2. Warunki umowy i wymagania ogólne D-M-00.00.00 

Koszt dostosowania się do wymagań warunków umowy i wymagań 

ogólnych zawartych w D-M-00.00.00 obejmuje wszystkie warunki 

określone w ww. dokumentach, a nie objęte kosztorysem ofertowym. 

9.3. Objazdy, przejazdy i organizacja ruchu wykonane przez Wykonawcę robót 

Koszt wybudowania objazdów/przejazdów i organizacji ruchu obejmuje: 

(a) opracowanie oraz uzgodnienie z Inżynierem projektu i odpowiednimi instytucjami 

projektu organizacji ruchu na czas trwania budowy, wraz z dostarczeniem kopii 

projektu Inżynierowi projektu i wprowadzaniem dalszych zmian i uzgodnień 

wynikających z postępu robót, 

(b) ustawienie tymczasowego oznakowania i oświetlenia zgodnie z wymaganiami 

bezpieczeństwa ruchu, 

(c) opłaty/dzierżawy terenu, 

(d) przygotowanie terenu, 

(e) konstrukcję tymczasowej nawierzchni, ramp, chodników, krawężników, barier, 

oznakowań i drenażu, 

(f) tymczasową przebudowę urządzeń obcych. 

Koszt utrzymania objazdów/przejazdów i organizacji ruchu obejmuje: 

(a) oczyszczanie, przestawienie, przykrycie i usunięcie tymczasowych oznakowań 

pionowych, poziomych, barier i świateł, 

75



(b) utrzymanie płynności ruchu publicznego. 

Koszt likwidacji objazdów/przejazdów i organizacji ruchu obejmuje: 

(a) usunięcie wbudowanych materiałów i oznakowania, 

(b) doprowadzenie terenu do stanu pierwotnego. 

10. PRZEPISY ZWIĄZANE 

1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. Nr 89, poz. 414 z późniejszymi 

zmianami). 

2. Zarządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 listopada 2001 r. w sprawie dziennika 

budowy, montażu i rozbiórki oraz tablicy informacyjnej (Dz. U. Nr 138, poz. 1555). 

3. Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. Nr 14, poz. 60 

z późniejszymi zmianami). 


D - 01.00.00 


76



2006 

77



Opracowanie wykonano na zlecenie 




drogach krajowych i wojewódzkich oraz jest zalecona do wykorzystania przy zlecaniu robót na drogach miejskich 

i gminnych. 

Jednostka autorska, 

opracowanie edytorskie i rozpowszechnienie: 


03-802 Warszawa, ul. Skaryszewska 19, tel./fax (0-22) 818-58-29 

Konsultacje: 


Treść ogólnej specyfikacji technicznej jest aktualna na dzień 30 kwietnia 1998 r. 

Przy sporządzaniu szczegółowej specyfikacji technicznej należy ewentualnie uaktualnić przepisy zawarte w 

wykorzystywanej niniejszej ogólnej specyfikacji technicznej. 



SPIS SPECYFIKACJI 

D - 01.00.00 


D-01.01.01 ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH 

D-01.02.04 ROZBIÓRKA ELEMENTÓW DRÓG I ULIC 

D-01.03.04 PRZEBUDOWA URZĄDZEŃ TELEKOMUNIKACYJNYCH PRZY 

PRZEBUDOWIE I BUDOWIE DRÓG 

78




D-01.01.01 

ODTWORZENIE TRASY 

I PUNKTÓW WYSOKOŚCIOWYCH 

2006 

79



1. WSTĘP 

1.1.Przedmiot SST 


wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z 

odtworzeniem trasy drogowej i jej punktów wysokościowych dla zadania 

PN „ ROZBUDOWA CMENTARZA KOMUNALNEGO WRAZ Z INFRASTRUKTURĄ” 


Ogólna specyfikacja techniczna (OST) stanowi obowiązującą 

podstawę opracowania szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) 

stosowanej jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i 

realizacji robót na drogach krajowych i wojewódzkich. 


miejskich i gminnych. 


Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad 

prowadzenia robót związanych z wszystkimi czynnościami 

umożliwiającymi i mającymi na celu odtworzenie w terenie przebiegu trasy 

drogowej oraz położenia obiektów inżynierskich. 

1.3.1. Odtworzenie trasy i punktów wysokościowych 

W zakres robót pomiarowych, związanych z odtworzeniem trasy i 

punktów wysokościowych wchodzą: 

a) sprawdzenie wyznaczenia sytuacyjnego i wysokościowego punktów 

głównych osi trasy i punktów wysokościowych, 

b) uzupełnienie osi trasy dodatkowymi punktami (wyznaczenie osi), 

c) wyznaczenie dodatkowych punktów wysokościowych (reperów 

roboczych), 

d) wyznaczenie wierzchołków łuków poziomych niwelety, 

e) zastabilizowanie punktów w sposób trwały, ochrona ich przed 

zniszczeniem oraz oznakowanie w sposób ułatwiający odszukanie i 

ewentualne odtworzenie. 

1.3.2. Wyznaczenie obiektów . 

Wyznaczenie obiektów (przepusty drogowe)obejmuje sprawdzenie 

wyznaczenia osi obiektu i punktów wysokościowych, zastabilizowanie ich 

w sposób trwały, ochronę ich przed zniszczeniem, oznakowanie w sposób 

80



ułatwiający odszukanie i ewentualne odtworzenie oraz wyznaczenie 

usytuowania obiektu . 


1.4.1. Punkty główne trasy - punkty załamania osi trasy – wierzchołki , 

punkty kierunkowe oraz początkowy i końcowy punkt trasy. 

1.4.2. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, 

odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D- 

00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 1.4. 


Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D-00.00.00 

„Wymagania ogólne” pkt 1.5. 

2. MATERIAŁY 

2.1. Ogólne wymagania dotyczące materiałów 

Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i 

składowania podano w SST D-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 2. 

2.2. Rodzaje materiałów 

Do utrwalenia punktów głównych trasy należy stosować pale 

drewniane z gwoździem lub prętem stalowym, słupki betonowe albo rury 

metalowe o długości około 0,50 metra. 

Pale drewniane umieszczone poza granicą robót ziemnych, w 

sąsiedztwie punktów załamania trasy, powinny mieć średnicę od 0,15 do 

0,20 m i długość od 1,5 do 1,7 m. 

Do stabilizacji pozostałych punktów należy stosować paliki 

drewniane średnicy od 0,05 do 0,08 m i długości około 0,30 m, a dla 

punktów utrwalanych w istniejącej nawierzchni bolce stalowe średnicy 5 

mm i długości od 0,04 do 0,05 m. 

„Świadki” powinny mieć długość około 0,50 m i przekrój 

prostokątny. 

3. SPRZĘT 

3.1. Ogólne wymagania dotyczące sprzętu 

Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w SST D- 00.00.00 

„Wymagania ogólne” pkt 3. 

3.2. Sprzęt pomiarowy 

Do odtworzenia sytuacyjnego trasy i punktów wysokościowych 

należy stosować następujący sprzęt: 

81



− teodolity lub tachimetry, 

− niwelatory, 

− dalmierze, 

− tyczki, 

− łaty, 

− taśmy stalowe, szpilki. 

Sprzęt stosowany do odtworzenia trasy drogowej i jej punktów 

wysokościowych powinien gwarantować uzyskanie wymaganej dokładności 

pomiaru. 

4. TRANSPORT 

4.1. Ogólne wymagania dotyczące transportu 

Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w SST D-00.00.00 


4.2. Transport sprzętu i materiałów 

Sprzęt i materiały do odtworzenia trasy można przewozić 

dowolnymi środkami transportu. 


5.1. Ogólne zasady wykonania robót 

Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D- 00.00.00 


5.2. Zasady wykonywania prac pomiarowych 

Prace pomiarowe powinny być wykonane zgodnie z obowiązującymi 

Instrukcjami GUGiK (od 1 do 7). 

Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien przejąć od 

Zamawiającego dane zawierające lokalizację i współrzędne punktów 

głównych trasy oraz reperów. 

W oparciu o materiały dostarczone przez Zamawiającego, 

Wykonawca powinien przeprowadzić obliczenia i pomiary geodezyjne 

niezbędne do szczegółowego wytyczenia robót. 

Prace pomiarowe powinny być wykonane przez osoby posiadające 

odpowiednie kwalifikacje i uprawnienia. 

Wykonawca powinien natychmiast poinformować Inżyniera o 

wszelkich błędach wykrytych w wytyczeniu punktów głównych trasy i (lub) 

reperów roboczych. Błędy te powinny być usunięte na koszt 

Zamawiającego. 

82



Wykonawca powinien sprawdzić czy rzędne terenu określone w 

dokumentacji projektowej są zgodne z rzeczywistymi rzędnymi terenu. 

Jeżeli Wykonawca stwierdzi, że rzeczywiste rzędne terenu istotnie różnią 

się od rzędnych określonych w dokumentacji projektowej, to powinien 

powiadomić o tym Inżyniera. Ukształtowanie terenu w takim rejonie nie 

powinno być zmieniane przed podjęciem odpowiedniej decyzji przez 

Inżyniera. Wszystkie roboty, które bazują na pomiarach Wykonawcy, 

nie mogą być rozpoczęte przed zaakceptowaniem wyników pomiarów przez 

Inżyniera. 

Punkty wierzchołkowe, punkty główne trasy i punkty pośrednie osi 

trasy muszą być zaopatrzone w oznaczenia określające w sposób wyraźny i 

jednoznaczny charakterystykę i położenie tych punktów. Forma i wzór tych 

oznaczeń powinny być zaakceptowane przez Inżyniera. 

Wykonawca jest odpowiedzialny za ochronę wszystkich punktów 

pomiarowych i ich oznaczeń w czasie trwania robót. Jeżeli znaki pomiarowe 

przekazane przez Zamawiającego zostaną zniszczone przez Wykonawcę 

świadomie lub wskutek zaniedbania, a ich odtworzenie jest konieczne do 

dalszego prowadzenia robót, to zostaną one odtworzone na koszt 

Wykonawcy. 

Wszystkie prace pomiarowe konieczne dla prawidłowej realizacji 

robót należą do obowiązków Wykonawcy. 

5.3. Sprawdzenie wyznaczenia punktów głównych osi trasy i punktów 


Punkty wierzchołkowe trasy i inne punkty główne powinny być 

zastabilizowane w sposób trwały, przy użyciu pali drewnianych lub 

słupków betonowych, a także dowiązane do punktów pomocniczych, 

położonych poza granicą robót ziemnych. Maksymalna odległość pomiędzy 

punktami głównymi na odcinkach prostych nie może przekraczać 500 

m. 

Głównym założeniem wysokościowym projektu jest 

wykonanie trasy o niwelecie zbliżonej do stanu istniejącego z wyniesieniem 

jej ponad teren o średnio 20 cm. Projekt nie przewiduje nowych rzędnych 

niwelety trasy ze względu na zdecydowany charakter spadków podłużnych 

oraz konieczność wpasowania drogi w przylegający teren. 

5.4. Odtworzenie osi trasy 

Tyczenie osi trasy należy wykonać w oparciu o dokumentację 

projektową oraz inne dane geodezyjne przekazane przez Zamawiającego, 

83



przy wykorzystaniu sieci poligonizacji państwowej albo innej osnowy 

geodezyjnej, określonej w dokumentacji projektowej. 

Oś trasy powinna być wyznaczona w punktach głównych 

(wierzchołkach) i w punktach pośrednich w odległości zależnej od 

charakterystyki terenu i ukształtowania trasy, lecz nie rzadziej niż co 50 

metrów. 

Dopuszczalne odchylenie sytuacyjne wytyczonej osi trasy w 

stosunku do dokumentacji projektowej nie może być większe niż 5 cm. 

Do utrwalenia osi trasy w terenie należy użyć materiałów 

wymienionych w pkt 2.2. 

Usunięcie pali z osi trasy jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy 

Wykonawca robót zastąpi je odpowiednimi palami po obu stronach osi, 

umieszczonych poza granicą robót. 

5.6. Wyznaczenie położenia przepustów 

Dla każdego z przepustów należy wyznaczyć jego położenie w 

terenie poprzez: 

a) wytyczenie osi obiektu, 

b) wytyczenie punktów określających usytuowanie (kontur) obiektu, 

Położenie obiektu w planie należy określić z dokładnością określoną 

w punkcie 5.4. 


6.1. Ogólne zasady kontroli jakości robót 

Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w SST D-00.00.00 


6.2. Kontrola jakości prac pomiarowych 

Kontrolę jakości prac pomiarowych związanych z odtworzeniem 

trasy i punktów wysokościowych należy prowadzić według ogólnych zasad 

określonych w instrukcjach i wytycznych GUGiK (1,2,3,4,5,6,7) zgodnie z 

wymaganiami podanymi w pkt 5.4. 



Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D- 00.00.00 


7.2. Jednostka obmiarowa 

Jednostką obmiarową jest ha (hektar) odtworzonej powierzchni dróg 

i placów w terenie. 

84



Obmiar robót związanych z wyznaczeniem obiektów jest częścią 

obmiaru robót . 


8.1. Ogólne zasady odbioru robót 

Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D- 00.00.00 


8.2. Sposób odbioru robót 

Odbiór robót związanych z odtworzeniem trasy w terenie następuje 

na podstawie szkiców i dzienników pomiarów geodezyjnych lub protokółu z 

kontroli geodezyjnej, które Wykonawca przedkłada Inżynierowi. 


9.1. Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności 

Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w SST D- 

00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 9. 

9.2. Cena jednostki obmiarowej 

Cena 1 km wykonania robót obejmuje: 

− sprawdzenie wyznaczenia punktów głównych osi trasy i punktów 

wysokościowych, 

− uzupełnienie osi trasy dodatkowymi punktami, 

− wyznaczenie dodatkowych punktów wysokościowych, 

− wyznaczenie przekrojów poprzecznych z ewentualnym wytyczeniem 

dodatkowych przekrojów, 

− zastabilizowanie punktów w sposób trwały, ochrona ich przed 

zniszczeniem i oznakowanie ułatwiające odszukanie i ewentualne 

odtworzenie. 

Płatność robót związanych z wyznaczeniem obiektów ujęta jest w 

cenie jednostki obmiarowej. 

9.3. Zakres robót objętych powyższą SST. 

W zakresie niniejszej SST należy wykonać odtworzenie trasy drogi i 

punktów wysokościowych dla : 

- ZAKRESU : 

DROGA ZEWNĘTRZNA 1 – 1,14 ha 

DROGA ZEWNĘTRZNA 2 – 0,47 ha 

ALEJE I PLACE WEWNĘTRZNE – 2,16 ha 

85




1. Instrukcja techniczna 0-1. Ogólne zasady wykonywania prac 

geodezyjnych. 

2. Instrukcja techniczna G-3. Geodezyjna obsługa inwestycji, Główny 

Urząd Geodezji i Kartografii, Warszawa 1979. 

3. Instrukcja techniczna G-1. Geodezyjna osnowa pozioma, GUGiK 1978. 

4. Instrukcja techniczna G-2. Wysokościowa osnowa geodezyjna, GUGiK 

1983. 

5. Instrukcja techniczna G-4. Pomiary sytuacyjne i wysokościowe, GUGiK 

1979. 

6. Wytyczne techniczne G-3.2. Pomiary realizacyjne, GUGiK 1983. 

7. Wytyczne techniczne G-3.1. Osnowy realizacyjne, GUGiK 1983. 


86



D.01.02.04. 

ROZBIÓRKA ELEMENTÓW DRÓG I ULIC 

2006 

1.WSTĘP 

1.1. Przedmiot ST . 

Przedmiotem niniejszej Specyfikacji Technicznej są wymagania 

dotyczące wykonania i odbioru rozbiórki elementów dróg i ulic dla zadania 

PN „ ROZBUDOWA CMENTARZA KOMUNALNEGO WRAZ Z INFRASTRUKTURĄ” 

1.2. Zakres stosowania ST . 

87



Specyfikacja techniczna jest stosowana jako dokument przetargowy i 

kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w punkcie 1.1. 

1.3. Zakres robót objętych ST . 

Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą wykonania robót 

rozbiórkowych z wywozem i na odkład w miejsce wskazane przez 

Inwestora i obejmują rozebranie elementów pasa drogowego takich jak : 

nawierzchni mineralno-asfaltowej, krawężników i betonowych ław 

fundamentowych oraz przestawienie istniejącego ogrodzenia z 

prefabrykatów betonowych. 

1.4. Określenia podstawowe . 

Określenia podane w niniejszej SST są zgodne z obowiązującymi normami i 

ST D.00.00.00. 

„ Wymagania ogólne „ . 

Wykonawca robót jest odpowiedzialny za jakość ich wykonania oraz za 

zgodność z dokumentacją projektową , ST i poleceniami Inżyniera Projektu 

. 

2. MATERIAŁY . 

Nie występują . 

3. SPRZĘT . 

3.1. Roboty związane z rozbiórką elementów dróg i ulic będą wykonywane 

mechanicznie i ręcznie . Wykonawca powinien posiadać następujący sprzęt 

: 

- Dźwig 

- Ciągnik siodłowy z naczepą niskopodwoziową 

- ładowarki 

- koparki 

- drobny sprzęt – np. młot wyburzeniowy ( pneumatyczny , spalinowy lub 

elektryczny ) , piła do cięcia elementów kamiennych , betonowych i 

asfaltobetonowych . 

88



4. TRANSPORT . 

Materiały uzyskane z rozbiórki mogą być przewożone dowolnymi środkami 

transportu , zaakceptowanymi przez Inżyniera Projektu dla danego 

asortymentu materiału rozbiórkowego . 

5. WYKONANIE ROBÓT . 

5.1. Zakres wykonywanych robót . 

5.1.1. Wyznaczenie elementów dróg i ulic przeznaczonych do rozbiórki 

należy wykonać na podstawie wskazań Inżyniera Projektu . 

5.1.2. Rozbiórka nawierzchni bitumicznej. 

Należy rozebrać część nawierzchni bitumicznej placu znajdującego się w 

obrębie projektowanej drogi, pozostałą część placu – poza opracowanie 

projektowym należy doprowadzić do stanu pełnej używalności technicznej . 

5.1.3 Przestawienie ogrodzenia z prefabrykatów betonowych: 

− demontaż elementów ogrodzenia, 

− odkopanie i wydobycie słupków wraz z fundamentem, 

− zasypanie dołów po słupkach z zagęszczeniem do uzyskania Is ≥ 1,00 wg 

BN-77/8931-12 [9], 

− ew. przesortowanie materiału uzyskanego z rozbiórki, w celu ponownego 

jego użycia, z ułożeniem w stosy na poboczu, 

− wykopanie nowych dołów fundamentowych 

− wykonanie fundamentów betonowych z zakotwieniem słupów 

− ustawienie prefabrykatów betonowych ogrodzenia 

− załadunek i wywiezienie materiałów z rozbiórki, 

− uporządkowanie terenu; 

5.1.4. Rozebranie istniejących fundamentów betonowych należy wykonać w 

sposób mechaniczny, z wywozem gruzu na wysypisko miejskie. 

6. KONTROLA JAKOŚCI ROBÓT . 

89



Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w ST D.00.00.00. „ 

Wymagania ogólne „ . 

Kontroli podlega sposób wykonania robót rozbiórkowych , prawidłowość 

transportu i składowania materiałów uzyskanych podczas rozbiórki . 

7. OBMIAR ROBÓT . 

Jednostkami obmiaru są : 

- dla poszczególnych warstw nawierzchni – m2 

- dla krawężników betonowych - m 

- dla elementów betonowych - m3. 

Ogólne wymagania dotyczące obmiaru podano w ST D.00.00.00. „ 


8.ODBIÓR ROBÓT . 

Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D.00.00.00. „ Wymagania 

ogólne „ . 

9.PODSTAWA PŁATNOŚCI . 

Ogólne wymagania dotyczące płatności podano w ST D.00.00.00. „ 


Płatność za jednostkę poszczególnych asortymentów robót rozbiórkowych 

wymienionych w punkcie 7 niniejszej SST zgodnie z Dokumentacją 

Projektową , obmiarem robót i oceną jakości wykonania robót . 

Zgodnie z Dokumentacją Projektową należy wykonać rozbiórki w ramach : 

ZAKRESU OBMIAROWEGO 

DROGA ZEWNĘTRZNA 2 : 

a) nawierzchnia mineralno-asfaltowa gr. 8 cm – 230 m2 

b) krawężników betonowych – 35,0 m 

c) wywiezienie gruzu na odl. 3 km – 19,97 m3 

90



d) rozebranie istniejącego ogrodzenia z prefabrykatów betonowych – 264 

m oraz ponowne ustawienie ogrodzenia z tych elementów na długości – 

236 m 

ALEJE I PLACE WEWNĘTRZNE : 

a) rozebranie elementów betonowych ław fundamentowych – 93,44 m3 

b) wywiezienie gruzu na odl. 3 km – 93,44 m3 

10.PRZEPISY ZWIĄZANE . 

Nie występują . 


D - 01.03.04 

PRZEBUDOWA URZĄDZEŃ 

TELEKOMUNIKACYJNYCH PRZY 

PRZEBUDOWIE I BUDOWIE DRÓG 

91



2006 

92

1. WSTĘP 



1.1. Przedmiot OST 

Przedmiotem niniejszej ogólnej specyfikacji technicznej (OST) są 

wymagania dotyczące wykonania i odbioru przebudowy kablowych linii 

telekomunikacyjnych przy przebudowie i budowie dróg dla zadania PN „ 

ROZBUDOWA CMENTARZA KOMUNALNEGO WRAZ Z INFRASTRUKTURĄ” 






Zaleca się wykorzystanie SST przy zlecaniu robót na drogach 



Roboty omówione w SST mają zastosowanie do przebudowy 

kablowych linii telekomunikacyjnych przy budowie i przebudowie dróg 

publicznych. 


1.4.1. Kanalizacja kablowa - zespół ciągów podziemnych z wbudowanymi 

studniami przeznaczony do prowadzenia kabli telekomunikacyjnych. 

1.4.2. Kanalizacja magistralna - kanalizacja kablowa wielootworowa 

przeznaczona do kabli linii magistralnych, międzycentralowych, 

międzymiastowych okręgowych i pośrednich. 

1.4.3. Kanalizacja rozdzielcza - kanalizacja kablowa jedno- lub dwutorowa 

przeznaczona do kabli linii rozdzielczych. 

1.4.4. Blok kanalizacji kablowej - blok betonowy z jednym lub wieloma 

otworami stosowany do zestawienia ciągów kanalizacji kablowej. 

1.4.5. Ciąg kanalizacji - bloki kanalizacji kablowej lub rury ułożone w 

wykopie jeden za drugim i połączone pojedynczo lub w zestawach 

pozwalających uzyskać potrzebną liczbę otworów kanalizacji. 

1.4.6. Studnia kablowa - pomieszczenia podziemne wbudowane między ciągi 

kanalizacji kablowej w celu umożliwienia wciągania, montażu i konserwacji 

kabli. 

93



1.4.7. Studnia kablowa magistralna - studnia kablowa wbudowana między 

ciągi kanalizacji magistralnej. 

1.4.8. Studnia kablowa rozdzielcza - studnia kablowa wbudowana 

między ciągi kanalizacji rozdzielczej. 

1.4.9. Studnia kablowa szafkowa - studnia kablowa przed szafką lub 

rozdzielnicą kablową. 

1.4.10. Szafka kablowa - metalowe lub z mas termoplastycznych pudło wraz 

z konstrukcją wsporczą do montażu głowic kablowych. 

1.4.11. Kablowa sieć miejscowa - sieć łączy telefonicznych z urządzeniami 

liniowymi, łącząca centrale telefoniczne między sobą oraz centrale 

telefoniczne ze stacjami abonenckimi. 

1.4.12. Sieć międzycentralowa - część linii miejscowej obejmująca linie 

łączące centrale telefoniczne w jednym mieście. 

1.4.13. Sieć abonencka - część sieci miejscowej od centrali miejscowej do 

aparatów telefonicznych. 

1.4.14. Sieć magistralna - część linii abonenckiej obejmująca linie od szafek 

kablowych do głowic, puszek i skrzynek kablowych. 

1.4.15. Sieć rozdzielcza - część linii abonenckiej obejmująca linie od szafek 

kablowych do głowic, puszek i skrzynek kablowych. 

1.4.16. Łącze - zestaw przewodów i urządzeń między centralami, centralą a 

aparatem abonenckim. 

1.4.17. Tor abonencki - para żył kablowych lub napowietrznych między 

centralą a aparatem telefonicznym. 

1.4.18. Tor międzycentralowy - dwie lub trzy żyły w linii pomiędzy 

centralami w jednym mieście. 

1.4.19. Telekomunikacyjna linia kablowa dalekosiężna - linia wybudowana z 

kabli typu dalekosiężnego. 

1.4.20. Telekomunikacyjna linia kablowa międzymiastowa - linia łącząca co 

najmniej dwie centrale międzymiastowe. 

1.4.21. Telekomunikacyjna linia kablowa wewnątrzstrefowa - linia łącząca 

centralę okręgową z centralą międzymiastową. 

1.4.22. Odcinek wzmacniakowy - odcinek linii kablowej między dwoma 

sąsiednimi stacjami wzmacniakowymi. 

94



1.4.23. Długość trasowa linii kablowej lub jej odcinka - długość przebiegu 

trasy linii bez uwzględnienia falowania i zapasów kabla. 

1.4.24. Długość elektryczna - rzeczywista długość zmontowanego kabla z 

uwzględnieniem falowania i zapasów kabla. 

1.4.25. Falowanie kabla - sposób układania kabla, przy którym długość kabla 

układanego jest większa od długości trasy, na której układa się kabel. 

1.4.26. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi 

polskimi normami i definicjami podanymi w SST D-M-00.00.00 

„Wymagania ogólne”. 


Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D-M-00.00.00 


2. MATERIAŁY 

2.1. Ogólne wymagania 

Ogólne wymagania dotyczące materiałów podano w SST D-M- 

00.00.00 „Wymagania ogólne”. 

Materiały do budowy kablowych linii telekomunikacyjnych 

nabywane są przez Wykonawcę u wytwórców. Każdy materiał musi mieć 

atest wytwórcy stwierdzający zgodność jego wykonania z odpowiednimi 

normami. 

2.2. Materiały gotowe 

2.2.1. Rury z polichlorku winylu (PCW) 

Stosowane do zabezpieczenia istniejących ciągów sieci 

telekomunikacyjnych - rury z polichlorku winylu powinny odpowiadać 

normie PN-80/C-89203 [6]. 

Rury należy przechowywać na utwardzonym placu, w 

nienasłonecznionych miejscach zabezpieczonych przed działaniem sił 

mechanicznych. 

3. SPRZĘT 

3.1. Ogólne wymagania 

Wykonawca jest zobowiązany do używania jedynie takiego sprzętu, 

który nie spowoduje niekorzystnego wpływu na jakość wykonywanych 

robót, zarówno w miejscu tych robót, jak też przy wykonywaniu czynności 

pomocniczych oraz w czasie transportu, załadunku i wyładunku materiałów, 

sprzętu itp. 

95



Sprzęt używany przez Wykonawcę powinien uzyskać akceptację 

Inżyniera. 

Liczba i wydajność sprzętu powinna gwarantować wykonanie robót 

zgodnie z zasadami określonymi w dokumentacji projektowej, , SST i 

wskazaniach Inżyniera w terminie przewidzianym kontraktem. 

3.2. Sprzęt do budowy kablowych linii telekomunikacyjnych 

Wykonawca przystępujący do wykonania przebudowy kablowych 

linii telekomunikacyjnych powinien wykazać się możliwością korzystania 

z następujących maszyn i sprzętu, w zależności od zakresu robót 

gwarantujących właściwą jakość robót: 

− ubijak spalinowy, 

− sprężarka powietrzna spalinowa, przewoźna, 

− mostek kablowy, 

− urządzenie do przebić poziomych, 

− ciągnik balastowy, 

− koparka na podwoziu gąsiennicowym, 

− żuraw samochodowy 6 t, 

− ciągnik siodłowy z naczepą, 

4. TRANSPORT 

4.1. Wymagania ogólne 

Wykonawca jest obowiązany do stosowania jedynie takich środków 

transportu, które nie wpłyną niekorzystnie na jakość wykonywanych robót. 

Liczba środków transportu powinna gwarantować prowadzenie robót 

zgodnie z zasadami określonymi w dokumentacji projektowej, SST i 

wskazaniach Inżyniera, w terminie przewidzianym kontraktem. 

4.2. Transport materiałów i elementów 

Wykonawca przystępujący do przebudowy kablowych linii 

telekomunikacyjnych powinien wykazać się możliwością korzystania z 

następujących środków transportu, w zależności od zakresu robót: 

− samochód skrzyniowy, 

− samochód samowyładowczy, 

− samochód dostawczy, 

− przyczepa dłużycowa, 

Na środkach transportu przewożone materiały i elementy powinny 

być zabezpieczone przed ich przemieszczaniem, układane zgodnie z 

warunkami transportu wydanymi przez wytwórcę dla poszczególnych 

elementów. 

96





Przy przebudowie i budowie dróg występujące kablowe linie 

telekomunikacyjne, podlegają zabezpieczeniu przeciw niekorzystnym 

oddziaływaniom sprzętu budowlanego i docelowo przeciw oddziaływaniom 

ruchu pojazdów mechanicznych. 

Technologia przebudowy uzależniona jest od warunków 

technicznych wydawanych przez użytkownika linii, który w sposób ogólny 

określa sposób przebudowy. 

Jeżeli dokumentacja projektowa nie przewiduje inaczej, to kolizyjne 

kablowe linie telekomunikacyjne należy zabezpieczyć zachowując 

następującą kolejność robót: 

- wskazanie przez odpowiednie służby lokalizacji kabla 

− roboty ziemne, mechaniczne i ręczne w celu odkrycia istniejących kabli 

− sprawdzenie przez odpowiednie służby jakości odkrytych kabli 

− zabezpieczenie kabli 

− wykonanie zasypki przekopów 

Roboty należy wykonać zgodnie z normami i przepisami budowy, 

bezpieczeństwa i higieny pracy [53]. 

Demontaż kolizyjnych odcinków kablowych linii 

telekomunikacyjnych należy wykonać zgodnie z SST oraz zaleceniami 

użytkownika tych urządzeń. 

Wykonawca ma obowiązek wykonania robót w taki sposób, aby 

zabezpieczane elementy nie zostały zniszczone i znajdowały się w stanie 

poprzedzającym prace. 

W przypadku niemożności zdemontowania elementów bez ich 

uszkodzenia, Wykonawca powinien powiadomić o tym Inżyniera i uzyskać 

od niego zgodę na ich uszkodzenie lub zniszczenie. 

Wykopy powstałe po demontażu elementów linii powinny 

być zasypane zagęszczoną zasypką cementowo-piaskową i wyrównane do 

poziomu niwelety konstrukcji projektowanej drogi. Wskaźnik zagęszczenia 

powinien być równy 0,95. 

Kanalizacja teletechniczna – wymagania lokalizacyjne 

5.1.1.1. Lokalizacja kanalizacji 

Wzdłuż dróg kanalizacja kablowa powinna być ułożona równolegle 

do osi drogi poza pasem drogowym lub za zgodą zarządu drogowego w 

pasie drogowym, zgodnie z ustawą nr 60 Rady Ministrów [54]. 

97



5.1.1.4. Głębokość ułożenia kanalizacji 

Głębokość ułożenia kanalizacji powinna być taka, aby najmniejsze 

pokrycie liczone od poziomu terenu lub chodnika do górnej powierzchni 

kanalizacji wynosiło: 

a) 0,7 m dla kanalizacji magistralnej, 

b) 0,6 m dla kanalizacji rozdzielczej 2-otworowej, 

c) 0,5 m dla kanalizacji rozdzielczej 1-otworowej. 

Przy przejściach pod jezdnią głębokość ułożenia kanalizacji powinna 

być taka, aby odległość od nawierzchni nie była mniejsza od 0,8 m. W 

przypadkach uwarunkowanych trudnościami technicznymi dopuszcza się 

zmniejszenie głębokości ułożenia kanalizacji do 0,4 m jeśli jest zbudowana 

z rur PCW i 0,2 m jeśli jest zbudowana z bloków betonowych. 

5.1.1.5. Prostoliniowość przebiegu 

Kanalizacja powinna, na odcinkach między sąsiednimi studniami, 

przebiegać po linii prostej. 

Dopuszczalne odchylenia osi kanalizacji z bloków betonowych od 

linii prostej wynoszą: 

a) 3 cm przy przelocie między studniami do 30 m, 

b) 5 cm przy przelocie między studniami od 30 do 50 m, 

c) 7 cm przy przelotach między studniami od 50 do 75 m, 

d) 10 cm przy przelotach między studniami od 75 do 100 m, 

e) 12 cm przy przelotach między studniami od 100 do 120 m. 

Dopuszczalne odchylenia osi kanalizacji od linii prostej dotyczą 

miejsc, w których konieczne jest ominięcie przeszkód terenowych. 

W celu ominięcia przeszkód ciągi kanalizacji z rur PCW mogą być 

wygięte tak, aby promień wygięcia nie był mniejszy od 6 m. 

Do zestawów kanalizacji z rur PCW należy stosować rury z 

nieplastyfikowanego polichlorku winylu o średnicy 120 mm (110 mm) i 

grubościach ścianek nie mniejszych od 2 mm wg BN-80/C-89203 [6]. 

5.1.1. Roboty ziemne 

5.1.1.1. Trasa kanalizacji 

Wytyczona w terenie trasa kanalizacji kablowej powinna być zgodna 

z podaną inwentaryzacją w terenie. 

5.1.1.2. Głębokość wykopów 

Głębokości wykopów podane są w tablicy 3 normy BN-73/8984-05 

[8]. W przypadkach przewidywanej rozbudowy kanalizacji wykopy 

powinny być odpowiednio głębsze. 

98



5.1.1.3. Szerokość wykopów 

Szerokości wykopów podane są w tablicy 4 normy BN-73/8984-05 

[8]. 

5.1.1.4. Przygotowanie wykopów 

Wykopy powinny być tak przygotowane, aby spełniały wymagania 

podane w punkcie 5.9 normy BN-73/8984-05 [8]. Ściany wykopów 

powinny być pochyłe. 

5.1.1.5. Wyrównanie i wzmocnienie dna wykopu 

Przed ułożeniem przepustów osłonowych dno wykopu powinno być 

wyrównane i ukształtowane ze spadkiem zgodnie z wymaganiami pkt 3.6 

normy BN-73/8984-05 [8]. 

5.1.1.6. Układanie rur PCW 

Z pojedynczych rur PCW należy tworzyć zestawy kanalizacji wg 

ustalonych z urzędem telekomunikacyjnym ilości otworów w warstwach. 

Odległości pomiędzy poszczególnymi rurami w warstwie nie 

powinny być mniejsze od 2 cm, a między warstwami od 3 cm. Na 

przygotowane dno wykopu należy ułożyć jedną lub kilka rur w jednej 

warstwie. W przypadku układania następnych warstw, ułożoną warstwę rur 

należy zasypać piaskiem lub przesianym gruntem, wyrównać i ubijać 

ubijakiem mechanicznym. 

5.1.2. Zasypywanie kanalizacji 

5.1.2.1. Zasypywanie kanalizacji z rur PCW 

Ostatnią, górną warstwę kanalizacji z rur PCW należy przysypać 

piaskiem stabilizowanym cementem do grubości przykrycia nie mniejszej 

od 5 cm, a następnie warstwą piasku lub przesianego gruntu grubości około 

20 cm. Następnie należy zasypać wykop warstwami co 20 cm i ubijać 

ubijakami mechanicznymi. 

5.1.2.2. Skrzyżowania i zbliżenia z urządzeniami podziemnymi 

Przy skrzyżowaniach z innymi urządzeniami podziemnymi 

kanalizacja kablowa powinna znajdować się w zasadzie nad tymi 

urządzeniami. Inne rozwiązania dopuszcza się tylko w wyjątkowych 

przypadkach, gdy pokrycie kanalizacji górą byłoby mniejsze od 

wymaganego wg pkt 5.1.4 niniejszej OST. 

Najważniejsze dopuszczalne odległości w rzucie pionowym lub 

poziomym między krawędziami ciągów kanalizacji a innymi urządzeniami 

99



podziemnymi nie powinny być mniejsze od podanych w tablicy 5 normy 

BN-73/8984-05 [8]. 

5.1.3. Montaż kabli 

Złącza na kablach obołowionych powinny odpowiadać wymaganiom 

normy BN-65/8984-11 [16]. Złącza na kablach XTKMX powinny być 

wykonane zgodnie z instrukcją montażu [50]. 

5.1.4. Skrzyżowania i zbliżenia 

5.1.4.1. Skrzyżowania i zbliżenia kabli ziemnych z drogami 

Przejście kabla ziemnego pod drogami powinno być wykonane w 

rurach PCW, stalowych, betonowych lub innych o nie gorszej 

wytrzymałości mechanicznej, układanych zgodnie z wymaganiami BN- 

73/8984-05 [8]. 

5.1.4.2 Skrzyżowania kabli ziemnych z rurociągami 

Przy skrzyżowaniu linii kablowej z rurociągiem podziemnym, kabel 

powinien być ułożony nad rurociągiem. Jeśli odległość w pionie między 

rurociągiem a kablem mniejsza jest od podanych w tablicy 5 normy BN- 

76/8984-17 [17], należy stosować jako rurę ochronną PCW lub stalową lub 

inną o nie gorszych właściwościach na długości po 1,0 m z obu stron 

miejsca skrzyżowania od gabarytu rurociągu. 

5.2.4.3 Skrzyżowania telekomunikacyjnych kabli ziemnych z kablami 

elektroenergetycznymi 

Skrzyżowania telekomunikacyjnych kabli miejscowych z 

elektroenergetycznymi liniami kablowymi powinny być wykonane zgodnie 

z wymaganiami PN-78/E-05125 [18]. 

5.1.4.4. Zbliżenia telekomunikacyjnych kabli ziemnych z podbudową linii 

elektroenergetycznych 

Zbliżenia telekomunikacyjnej linii kablowej z podbudową linii 

elektroenergetycznych powinny być zgodne z PN-75/E-05100 [19]. 

5.1.4.5. Najmniejsze dopuszczalne odległości kabla ziemnego od innych 

urządzeń 

i obiektów 

Najmniejsze dopuszczalne odległości kabla ziemnego od innych 

urządzeń i obiektów podane są w tablicy 5 normy BN-76/8984-17 [17]. 

100



5.1.5. Ochrona linii kablowych 

5.1.5.1. Zabezpieczenie kabli od uszkodzeń mechanicznych 

Kabel ziemny powinien być zabezpieczony od uszkodzeń 

mechanicznych przykrywami kablowymi w następujących przypadkach: 

a) na całym przebiegu w terenie zabudowanym oraz dodatkowo po 10 m z 

każdej strony granicy zabudowy, 

b) przy zbliżeniach z kablami elektroenergetycznymi i innymi urządzeniami 

podziemnymi o odległościach mniejszych od 1,0 m - na całej długości 

zbliżenia. 

5.1.5.2. Zabezpieczenie kabli od wyładowań atmosferycznych 

W miejscach wprowadzenia torów napowietrznych do kabli sieci 

miejscowej należy w skrzynkach kablowych na słupach stosować zespoły 

odgromnikowo-bezpiecznikowe. 

5.1.5.3. Kontrola ciśnieniowa szczelności powłok kabli 

W sieciach miejscowych należy stosować bezpiecznikowy system 

kontroli ciśnieniowej kabli wg BN-76/8984-26 [20]. Kontrolą ciśnieniową 

powinny być objęte kable międzycentralowe i magistralne. 



Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w SST D-M-00.00.00 


Celem kontroli jest stwierdzenie osiągnięcia założonej jakości 

wykonywanych robót przy przebudowie linii kablowej. 

Wykonawca ma obowiązek wykonania pełnego zakresu badań na 

budowie w celu wskazania Inżynierowi zgodności dostarczonych 

materiałów i realizowanych robót z dokumentacją projektową oraz 

wymaganiami SST i PZJ. 

Przed przystąpieniem do badania, Wykonawca powinien 

powiadomić Inżyniera o rodzaju i terminie badania. 

Po wykonaniu badania, Wykonawca przedstawia na piśmie wyniki 

badań do akceptacji Inżyniera. 

Wykonawca powiadamia pisemnie Inżyniera o zakończeniu każdej 

roboty zanikającej, którą może kontynuować dopiero po pisemnej akceptacji 

odbioru przez Inżyniera. 

101



Kontrola jakości robót telekomunikacyjnych powinna odbywać się w 

obecności przedstawicieli urzędu telekomunikacyjnego i zakładu 

radiokomunikacji i teletransmisji. Jakość robót musi uzyskać akceptację 

tych instytucji. 

6.2. Kanalizacja teletechniczna 

Kontrola jakości wykonania zabezpieczenia kanalizacji 

teletechnicznej polega na sprawdzeniu: 

− trasy kanalizacji przez oględziny uporządkowania terenu wzdłuż ciągów 

kanalizacji w miejscach studzien kablowych, 

− przebiegu kanalizacji na zgodność z dokumentacją projektową, 

− prawidłowości wykonania ciągów kanalizacji polegającej na 

sprawdzeniu drożności rur, wykonania skrzyżowań z obiektami, 

− prawidłowości budowy studni kablowych polegającej na sprawdzeniu 

wymagań normy BN-85/8984-01 [4]. 

6.3. Telekomunikacyjne kable miejscowe 

Kontrola jakości wykonania przebudowy telekomunikacyjnych kabli 

miejscowych polega na sprawdzeniu: 

− tras kablowych, 

− skrzyżowań i zbliżeń kabli doziemnych, 

− ochrony linii kablowych, 

− szczelności powłok, 

− zabezpieczenia kabli przed korozją. 

Wymagania dotyczące powyższych czynności podane są w punkcie 

7.2 normy BN-76/8984-17 [17]. 

Ponadto należy przeprowadzić próby i badania elektryczne na 

zgodność z punktem 4 normy BN-76/8984-17 [17]. 

6.4. Telekomunikacyjne kable dalekosiężne 

Kontrola jakości wykonania przebudowy telekomunikacyjnych kabli 

dalekosiężnych polega na sprawdzeniu: 

− montażu kabla i jego elementów poprzez oględziny, 

− wymiarów, 

− materiałów, 

− poprawności doboru średnic żył i pojemności jednostkowych, 

− doboru osłon złączy i muf, 

− długości odcinków pupinizacyjnych, 

− głębokości ułożenia kabla w ziemi, 

− wykonania zbliżeń i skrzyżowań linii kablowej, 

102



− montażu złączy kablowych, 

− ochrony przed uszkodzeniami mechanicznymi, 

− ochrony od wyładowań atmosferycznych, 

− ochrony ciśnieniowej, 

− wykonania środków ochrony przed korozją. 

Ponadto należy przeprowadzić próby badania i pomiary elektryczne 

na zgodność z wymaganiami punktu 11 normy BN-89/8984-18 [42]. 

Elementy linii i kanalizacji, które w wyniku przeprowadzonych 

badań otrzymały ocenę ujemną, powinny być wymienione lub poprawione i 

ponownie zgłoszone do odbioru. 


Ogólne wymagania dotyczące obmiaru robót podano w SST D-M- 


Obmiaru robót dokonać należy w oparciu o dokumentację 

projektową i ewentualnie dodatkowe ustalenia, wynikłe w czasie budowy, 

akceptowane przez Inżyniera. 

Jednostką obmiarową przebudowy studni jest – studnia (szt). 


Ogólne wymagania dotyczące odbioru robót podano w SST D-M- 


Po wykonaniu zabezpieczeń kanalizacji teletechnicznej i kabli 

telekomunikacyjnych do eksploatacji, Wykonawca zobowiązany jest 

dostarczyć Zamawiającemu następujące dokumenty: 

− geodezyjną dokumentację powykonawczą, 

− protokóły z dokonanych pomiarów, 

− protokóły odbioru robót zanikających, 

− protokół odbioru robót przez właściwy urząd telekomunikacyjny i zakład 

radiokomunikacji i teletransmisji. 


Płatność za jednostkę obmiarową należy przyjmować zgodnie z 

obmiarem i oceną jakości wykonanych robót na podstawie atestów 

producenta urządzeń, oględzin i pomiarów sprawdzających. 

Cena wykonania robót obejmuje: 

− roboty przygotowawcze, 

− dostarczenie i zmontowanie zabezpieczeń, 

− wykonanie inwentaryzacji przebudowanych urządzeń 

telekomunikacyjnych. 

103




W zakresie niniejszej SST należy wykonać : 

W ZAKRESIE OBMIAROWYM – DROGA ZEWNĘTRZNA 1 

a) przebudowę wraz ze wzmocnieniem i przystosowaniem do obciążeń 

ruchem samochodowym studni telekomunikacyjnych – 3 szt. 

b) zabezpieczenie doziemnych kabli telekomunikacyjnych w obrębie 

projektowanej jezdni osłonowymi przepustami z rur PCV – 176 m 

c) zabezpieczenie doziemnych kabli energetycznych w obrębie 

projektowanej jezdni osłonowymi przepustami z rur PCV – 45 m 


10.1. Normy 

1. BN-87/6774-04 Kruszywa mineralne do nawierzchni drogowych. 

Piasek. 

2. PN-88/B-32250 Materiały budowlane. Woda do betonów i zapraw. 

3. PN-88/B-06250 Beton zwykły. 

4. BN-85/8984-01 Telekomunikacyjne sieci kablowe miejscowe. 

Studnie kablowe. Klasyfikacja i wymiary. 

5. BN-74/3233-15 Bloki betonowe płaskie. 

6. BN-80/C-89203 Rury z nieplastyfikowanego polichlorku winylu 

(PCW). 

7. PN-76/D-79353 Bębny kablowe. 

8. BN-73/8984-05 Kanalizacja kablowa. Ogólne wymagania i badania. 

9. BN-76/3238-13 Narzędzia teletechniczne i przybory pomocnicze. 

Sprawdzian do układania bloków betonowych. 

10. PN-85/T-90310 Telekomunikacyjne kable miejscowe z wiązkami 

czwórkowymi o izolacji papierowej i powłoce 

ołowianej. Ogólne wymagania i badania. 


czwórkowymi o izolacji papierowej, o powłoce 

ołowianej, nieopancerzone i opancerzone. 


czwórkowymi, pęczkowe, o izolacji polietylenowej 

z zaporą przeciwwilgociową, nieopancerzone i 

opancerzone z osłoną polietylenową lub 

polwinitową. 

104




czwórkowymi, pęczkowe, o izolacji polietylenowej. 

Ogólne wymagania i badania. 

14. BN-80/3231-25 Skrzynka kablowa 10/20. 

15. BN-85/3231-28 Skrzynki kablowe 30-parowe. 

16. BN-65/8984-11 Złącza lutowane. Wymagania techniczne. 

17. BN-76/8984-17 Telekomunikacyjne sieci miejscowe. Ogólne 

wymagania. 

18. PN-76/E-05125 Elektroenergetyczne i sygnalizacyjne linie kablowe. 

Projektowanie i budowa. 

19. PN-75/E-05100 Elektroenergetyczne linie napowietrzne. 

Projektowanie i budowa. 

20. BN-76/8984-26 Kontrola ciśnieniowa kabli telekomunikacyjnych. 

System z automatycznym dopełniaczem gazu. 


21. BN-73/3238-08 Telekomunikacyjne linie napowietrzne i kablowe 

sieci miejskiej. Szablony do znakowania. 

22. BN-72/3233-13 Telekomunikacyjne linie kablowe. Opaski 

oznaczeniowe. 

23. BN-74/3233-17 Telekomunikacyjne linie kablowe. Słupki 

oznaczeniowe i oznaczeniowo-pomiarowe. 

24. PN-84/T-90340 Telekomunikacyjne kable dalekosiężne 

symetryczne z wiązkami parowymi, o izolacji 

polietylenowej piankowej. Ogólne wymagania i 

badania. 



polietylenowej piankowej, o powłoce aluminiowej z 

osłoną ochronną polietylenową. 



polietylenowej piankowej, o powłoce aluminiowej, 

opancerzone, w osłonach z materiałów 

termoplastycznych. 


symetryczne z wiązkami czwórkowymi o izolacji 

polietylenowej piankowej. Ogólne wymagania i 

badania. 

105




symetryczne z wiązkami czwórkowymi o izolacji 

polietylenowej piankowej i o powłoce ołowianej, 

opancerzone, z osłonami ochronnymi z tworzyw 



symetryczne o izolacji papierowo-powietrznej i 

powłoce ołowianej. Rodzaje kabli. 


symetryczne o izolacji polietylenowo-powietrznej i 

powłoce ołowianej. Rodzaje kabli. 


czwórkowymi, pęczkowe, o izolacji polietylenowej, 

o powłoce stalowej, spawanej, falowanej, z osłoną 

polietylenową lub polwinitową. 

32. WT-84/K-187 Telekomunikacyjne kable miejscowe pęczkowe, o 

izolacji polietylenowej, ekranowane o powłoce 

stalowej spawanej, falowanej i osłoną 

polietylenową. 

33. WT-86/K-094.02 Telekomunikacyjne kable dalekosiężne z parami 

współosiowymi małowymiarowymi, o powłoce 

aluminiowej, nieopancerzone i opancerzone, z 

osłonami ochronnymi z tworzyw 


34. WT-86/K-245.02 Telekomunikacyjne kable dalekosiężne z parami 

współosiowymi normalnowymiarowymi, o powłoce 

metalowej, opancerzone, z osłonami 

polietylenowymi. 

35. WT-80/K-132 Telekomunikacyjne kable dalekosiężne rozdzielcze 

z wiązkami czwórkowymi o izolacji polietylenowej 

piankowej i o powłoce ołowianej. 

36. WT-80/K-133 Telekomunikacyjny kabel rozdzielczy z wiązkami 

parowymi o izolacji polietylenowej piankowej i 

powłoce ołowianej. 

37. WT-84/K-186 Telekomunikacyjne kable dalekosiężne rozdzielcze 


piankowej, ekranowane w powłoce stalowej, z 

osłoną polietylenową. 

38. BN-88/8984- 

17/03 

Telekomunikacyjne sieci miejscowe. Linie 

kablowe. Ogólne wymagania i badania. 

106



39. BN-79/8976-78- Pustak kablowy. 

78 

40. BN-72/3233-72 Prefabrykowana przykrywa żelbetowa. 

41. PN-77/E- 

05030/00 i 01 

Ochrona przed korozją. Ochrona katodowa. 

Wspólne wymagania i badania. Ochrona 

metalowych części podziemnych. 

42. BN-89/8984-18 Telekomunikacyjne linie kablowe dalekosiężne. 


43. PN-88/B-30000 Projekty budowlane. Obliczenia statyczne. 


Wietrznik do pokryw. 

45. BN-73/3233-03 Ramy i oprawy pokryw. 


Wsporniki kablowe. 

47. BN-86/3223-16 Telekomunikacyjne sieci miejscowe. Szafki 

kablowe. 

48. BN-79/3223-02 Telekomunikacyjne linie kablowe. Zespoły 

pupinizacyjne i skrzynie zespołów pupinizacyjnych. 

49. BN-70/3233-05 Haczyk i opaski do zawieszania telefonicznych 

kabli miejscowych. 

50. BN-88/6731-08 Cement. Transport i przechowywanie. 

51. PN-84/T-90346 Telekomunikacyjne linie dalekosiężne symetryczne 


piankowej i o powłoce aluminiowej z osłoną 

ochronną polietylenową. 


symetryczne o powłoce ołowianej. Ogólne 

wymagania i badania. 

10.2. Inne dokumenty 

53.Instrukcja montażu telefonicznych kabli miejscowych o izolacji 

papierowo-powietrznej i powłoce polietylenowej z zaporą 

przeciwwilgociową (XTKM) - ZBŁ - 1970 r. 

54.Ustawa Rady Ministrów nr 60 z dnia 21 marca 1985 r. o drogach 

publicznych. 

Rozporządzenie Ministra Budownictwa i Przemysłu Maszyn Budowlanych 

w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu robót 

budowlano-montażowych i rozbiórkowych. Dziennik Ustaw Nr 13 z dnia 10 

kwietnia 1972 r 

107




D - 02.00.00 

ROBOTY ZIEMNE 

108



2006 

109







drogach krajowych oraz jest zalecona do wykorzystania przy zlecaniu robót na drogach wojewódzkich, 





03-802 Warszawa, ul. Skaryszewska 19, tel. (0-22) 818-58-29, fax (0-22) 677-21-40 

Konsultacje: 


Treść ogólnej specyfikacji technicznej opracowano wg stanu na dzień 31 marca 2002 r. 

Przy sporządzaniu szczegółowej specyfikacji technicznej należy uaktualnić przepisy zawarte w wykorzystywanej 

niniejszej ogólnej specyfikacji technicznej. 




D - 02.00.00 

ROBOTY ZIEMNE 

D - 02.00.01 ROBOTY ZIEMNE. WYMAGANIA OGÓLNE 

D-02.01.01 WYKONANIE WYKOPÓW W GRUNTACH NIESKALISTYCH 

D-02.03.01 ......................................................WYKONANIE NASYPÓW 

110




D - 02.00.01 

ROBOTY ZIEMNE. WYMAGANIA OGÓLNE 

2006 

86



1. WSTĘP 



wymagania dotyczące wykonania i odbioru liniowych robót ziemnych dla 

zadania PN „ ROZBUDOWA CMENTARZA KOMUNALNEGO WRAZ Z INFRASTRUKTURĄ” 


Ogólna specyfikacja techniczna (OST) stanowi obowiązującą podstawę 

opracowania szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) stosowanej jako dokument 

przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na drogach krajowych. 

Zaleca się wykorzystanie OST przy zlecaniu robót na drogach wojewódzkich, 


1.3. Zakres robót objętych SST 

Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót 

ziemnych w czasie przebudowy dróg i obejmują: 

a) wykonanie wykopów w gruntach nieskalistych, 


1.4.1. Korpus drogowy - nasyp lub ta część wykopu, która jest ograniczona koroną drogi i 

skarpami rowów. 

1.4.2. Głębokość wykopu - różnica rzędnej terenu i rzędnej robót ziemnych, 

wyznaczonych w osi wykopu. 

1.4.3. Wykop płytki - wykop, którego głębokość jest mniejsza niż 1 m. 

1.4.4. Wykop średni - wykop, którego głębokość jest zawarta w granicach od 1 do 3 m. 

1.4.5. Wykop głęboki - wykop, którego głębokość przekracza 3 m. 

1.4.6. Grunt nieskalisty - każdy grunt rodzimy, nie określony w punkcie 1.4.12 jako 

grunt skalisty. 

1.4.7. Dokop - miejsce pozyskania gruntu do wykonania nasypów, położone poza pasem 

robót drogowych. 

1.4.8. Odkład - miejsce wbudowania lub składowania (odwiezienia) gruntów 

pozyskanych w czasie wykonywania wykopów, a nie wykorzystanych do budowy nasypów 

oraz innych prac związanych z trasą drogową. 

1.4.9. Wskaźnik zagęszczenia gruntu - wielkość charakteryzująca stan zagęszczenia 

gruntu, określona wg wzoru: 

gdzie: 

I s 

ρd 

= 

ρ 

ds 

87



ρ d - gęstość objętościowa szkieletu zagęszczonego gruntu, zgodnie z BN-77/8931-12 

[9], (Mg/m 3 ), 

ρ ds - maksymalna gęstość objętościowa szkieletu gruntowego przy wilgotności 

optymalnej, zgodnie z PN-B-04481:1988 [2], służąca do oceny zagęszczenia 

gruntu w robotach ziemnych, (Mg/m 3 ). 

1.4.10. Wskaźnik różnoziarnistości - wielkość charakteryzująca zagęszczalność gruntów 

niespoistych, określona wg wzoru: 

d60 

U = 

d10 

gdzie: 

d 60 - średnica oczek sita, przez które przechodzi 60% gruntu, (mm), 

d 10 - średnica oczek sita, przez które przechodzi 10% gruntu, (mm). 

1.4.11. Wskaźnik odkształcenia gruntu - wielkość charakteryzująca stan zagęszczenia 

gruntu, określona wg wzoru: 

E2 

I 

0 

= 

E1 

gdzie: 

E 1 - moduł odkształcenia gruntu oznaczony w pierwszym obciążeniu badanej warstwy 

zgodnie z PN-S-02205:1998 [4], 

E 2 - moduł odkształcenia gruntu oznaczony w powtórnym obciążeniu badanej warstwy 

zgodnie z PN-S-02205:1998 [4]. 

1.4.12. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi 

polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 

1.4. 


Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D-00.00.00 „Wymagania 

ogólne” pkt 1.5. 

2. MATERIAŁY (GRUNTY) 


Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, 

podano w SST D-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 2. 

2.2. Podział gruntów 

Podział gruntów pod względem wysadzinowości podaje tablica 1. 

Tablica 1. Podział gruntów pod względem wysadzinowości wg PN-S-02205:1998 [4] 

Lp. Wyszczególnienie Jed- Grupy gruntów 

właściwości nostki niewysadzinowe wątpliwe wysadzinowe 

1 Rodzaj gruntu − rumosz 

niegliniasty 

− piasek pylasty 

− zwietrzelina 

mało wysadzinowe 

− glina piasz- 

88



2 Zawartość 

cząstek 

≤ 0,075 mm 

≤ 0,02 mm 

% 

− żwir 

− pospółka 

− piasek gruby 

− piasek średni 

− piasek drobny 

− żużel 

nierozpadowy 

< 15 

< 3 

gliniasta 

− rumosz 

gliniasty 

− żwir gliniasty 

− pospółka 

gliniasta 

od 15 do 30 

od 3 do 10 

czysta zwięzła, 

glina zwięzła, 

glina pylasta 

zwięzła 

− ił, ił piaszczysty, 

ił pylasty 

bardzo wysadzinowe 

− piasek gliniasty 

− pył, pył piaszczysty 

− glina piaszczysta, 

glina, 

glina pylasta 

− ił warwowy 

> 30 

> 10 

3 Kapilarność 

bierna H kb m < 1,0 ≥ 1,0 > 1,0 

4 Wskaźnik 

piaskowy WP > 35 od 25 do 35 < 25 

3. SPRZĘT 


Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w SST D-00.00.00 „Wymagania 

ogólne” pkt 3. 

3.2. Sprzęt do robót ziemnych 

Wykonawca przystępujący do wykonania robót ziemnych powinien wykazać się 

możliwością korzystania z następującego sprzętu do: 

− odspajania i wydobywania gruntów (narzędzia mechaniczne, młoty pneumatyczne, 

zrywarki, koparki, ładowarki, wiertarki mechaniczne itp.), 

− jednoczesnego wydobywania i przemieszczania gruntów (spycharki, zgarniarki, 

równiarki, urządzenia do hydromechanizacji itp.), 

− transportu mas ziemnych (samochody wywrotki, samochody skrzyniowe, taśmociągi 

itp.), 

− sprzętu zagęszczającego (walce, ubijaki, płyty wibracyjne itp.). 

4. TRANSPORT 


Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w SST D-00.00.00 „Wymagania 


89



4.2. Transport gruntów 

Wybór środków transportowych oraz metod transportu powinien być dostosowany 

do rodzaju gruntu (materiału), jego objętości, sposobu odspajania i załadunku oraz do 

odległości transportu. Wydajność środków transportowych powinna być ponadto 

dostosowana do wydajności sprzętu stosowanego do urabiania i wbudowania gruntu 

(materiału). 

Zwiększenie odległości transportu ponad wartości zatwierdzone nie może być 

podstawą roszczeń Wykonawcy, dotyczących dodatkowej zapłaty za transport, o ile 

zwiększone odległości nie zostały wcześniej zaakceptowane na piśmie przez Inżyniera. 



Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-00.00.00 „Wymagania ogólne” 

pkt 5. 

5.2. Dokładność wykonania wykopów 

Odchylenie osi korpusu ziemnego, w wykopie, od osi projektowanej nie powinny 

być większe niż ± 10 cm. Różnica w stosunku do projektowanych rzędnych robót ziemnych 

nie może przekraczać + 1 cm i -3 cm. 

Szerokość górnej powierzchni korpusu nie może różnić się od szerokości 

projektowanej o więcej niż ± 10 cm, a krawędzie korony drogi nie powinny mieć 

wyraźnych załamań w planie. 

Pochylenie skarp nie powinno różnić się od projektowanego o więcej niż 10% jego 

wartości wyrażonej tangensem kąta. Maksymalne nierówności na powierzchni skarp nie 

powinny przekraczać ± 10 cm przy pomiarze łatą 3-metrową, albo powinny być spełnione 

inne wymagania dotyczące nierówności, wynikające ze sposobu umocnienia powierzchni 

skarpy. 

5.3. Odwodnienia pasa robót ziemnych 

Niezależnie od budowy urządzeń, stanowiących elementy systemów 

odwadniających, ujętych w dokumentacji projektowej, Wykonawca powinien, o ile 

wymagają tego warunki terenowe, wykonać urządzenia, które zapewnią odprowadzenie 

wód gruntowych i opadowych poza obszar robót ziemnych tak, aby zabezpieczyć grunty 

przed przewilgoceniem i nawodnieniem. Wykonawca ma obowiązek takiego wykonywania 

wykopów, aby powierzchniom gruntu nadawać w całym okresie trwania robót spadki, 

zapewniające prawidłowe odwodnienie. 

Jeżeli, wskutek zaniedbania Wykonawcy, grunty ulegną nawodnieniu, które 

spowoduje ich długotrwałą nieprzydatność, Wykonawca ma obowiązek usunięcia tych 

gruntów i zastąpienia ich gruntami przydatnymi na własny koszt bez jakichkolwiek 

dodatkowych opłat ze strony Zamawiającego za te czynności, jak również za dowieziony 

grunt. 

90



5.4. Odwodnienie wykopów 

Technologia wykonania wykopu musi umożliwiać jego prawidłowe odwodnienie 

w całym okresie trwania robót ziemnych. Wykonanie wykopów powinno postępować w 

kierunku podnoszenia się niwelety. 

W czasie robót ziemnych należy zachować odpowiedni spadek podłużny i nadać 

przekrojom poprzecznym spadki, umożliwiające szybki odpływ wód z wykopu. O ile w 

dokumentacji projektowej nie zawarto innego wymagania, spadek poprzeczny nie powinien 

być mniejszy niż 4% w przypadku gruntów spoistych i nie mniejszy niż 2% w przypadku 

gruntów niespoistych. Należy uwzględnić ewentualny wpływ kolejności i sposobu 

odspajania gruntów oraz terminów wykonywania innych robót na spełnienie wymagań 

dotyczących prawidłowego odwodnienia wykopu w czasie postępu robót ziemnych. 

Źródła wody, odsłonięte przy wykonywaniu wykopów, należy ująć w rowy i /lub 

dreny. Wody opadowe i gruntowe należy odprowadzić poza teren pasa robót ziemnych. 

5.5. Rowy 

Rowy boczne oraz rowy stokowe powinny być wykonane zgodnie z dokumentacją 

projektową i SST. Szerokość dna i głębokość rowu nie mogą różnić się od wymiarów 

projektowanych o więcej niż ± 5 cm. Dokładność wykonania skarp rowów powinna być 

zgodna z określoną dla skarp wykopów w SST D-02.01.01. 



Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w SST D-00.00.00 „Wymagania 


6.2. Badania i pomiary w czasie wykonywania robót ziemnych 

6.2.1. Sprawdzenie odwodnienia 

Sprawdzenie odwodnienia korpusu ziemnego polega na kontroli zgodności z 

wymaganiami specyfikacji określonymi w p- kcie 5 oraz z dokumentacją projektową. 

Szczególną uwagę należy zwrócić na: 

- właściwe ujęcie i odprowadzenie wód opadowych, 

- właściwe ujęcie i odprowadzenie wysięków wodnych. 

6.2.2. Sprawdzenie jakości wykonania robót 

Czynności wchodzące w zakres sprawdzenia jakości wykonania robót określono w 

pkcie 6 SST D-02.01.01. 

6.3. Badania do odbioru korpusu ziemnego 

6.3.1. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów 

Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów do odbioru korpusu ziemnego podaje 

tablica 2. 

Tablica 2. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanych robót ziemnych 

Lp. Badana cecha Minimalna częstotliwość badań i pomiarów 

91



1 Pomiar szerokości korpusu 

ziemnego 

2 Pomiar szerokości dna 

rowów 

Pomiar taśmą, szablonem, łatą o długości 3 m i 

poziomicą lub niwelatorem, w odstępach co 200 m na 

prostych, w punktach głównych łuku, co 100 m na 

łukach o R ≥ 100 m co 50 m na łukach o R < 100 m 

3 Pomiar pochylenia skarp 

4 Pomiar równości 

powierzchni korpusu 

5 Pomiar równości skarp 

7 Pomiar spadku podłużnego 

powierzchni korpusu lub dna 

rowu 

Pomiar niwelatorem rzędnych w odstępach co 200 m 

oraz w punktach wątpliwych 

8 Badanie zagęszczenia gruntu Wskaźnik zagęszczenia określać dla każdej ułożonej 

warstwy lecz nie rzadziej niż w trzech punktach na 

1000 m 2 warstwy 

Określenie modułu sprężystości , który dla podłoża 

pod w-wy konstrukcyjne dla kategorii ruchu KR1 

powinien być nie mniejszy niż 100 MPa. 

6.3.2. Szerokość korpusu ziemnego 

Szerokość korpusu ziemnego nie może różnić się od szerokości projektowanej o 

więcej niż ± 10 cm. 

6.3.3. Szerokość dna rowów 

Szerokość dna rowów nie może różnić się od szerokości projektowanej o więcej 

niż ± 5 cm. 

6.3.4. Rzędne korony korpusu ziemnego 

Rzędne korony korpusu ziemnego nie mogą różnić się od rzędnych 

projektowanych o więcej niż -3 cm lub +1 cm. 

6.3.5. Pochylenie skarp 

Pochylenie skarp nie może różnić się od pochylenia projektowanego o więcej niż 

10% wartości pochylenia wyrażonego tangensem kąta. 

6.3.6. Równość korony korpusu 

Nierówności powierzchni korpusu ziemnego mierzone łatą 3-metrową, nie mogą 

przekraczać 3 cm. 

6.3.7. Równość skarp 

Nierówności skarp, mierzone łatą 3-metrową, nie mogą przekraczać ± 10 cm. 

6.3.8. Spadek podłużny korony korpusu lub dna rowu 

Spadek podłużny powierzchni korpusu ziemnego lub dna rowu, sprawdzony przez 

pomiar niwelatorem rzędnych wysokościowych, nie może dawać różnic, w stosunku do 

rzędnych projektowanych, większych niż -3 cm lub +1 cm. 

92



6.3.9. Zagęszczenie gruntu 

Wskaźnik zagęszczenia gruntu określony zgodnie z BN-77/8931-12 [9] powinien 

być zgodny z założonym dla odpowiedniej kategorii ruchu. W przypadku gruntów dla 

których nie można określić wskaźnika zagęszczenia należy określić wskaźnik odkształcenia 

I 0 , zgodnie z normą PN-S-02205:1998 [4]. 

6.4. Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi robotami 

Wszystkie roboty, które wykazują większe odchylenia cech od 

określonych w punktach 5 i 6 specyfikacji powinny być ponownie wykonane przez 

Wykonawcę na jego koszt. 

Na pisemne wystąpienie Wykonawcy, Inżynier może uznać wadę za nie mającą 

zasadniczego wpływu na cechy eksploatacyjne drogi i ustali zakres i wielkość potrąceń za 

obniżoną jakość. 



Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” 

pkt 7. 

7.2. Obmiar robót ziemnych 

Jednostka obmiarową jest m 3 (metr sześcienny) wykonanych robót ziemnych. 


Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 

8. 

Roboty ziemne uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, SST i 

wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg 

pkt 6 dały wyniki pozytywne. 


Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w SST D-00.00.00 


Zakres czynności objętych ceną jednostkową podano w SST D-02.01.01. 


10.1. Normy 

1. PN-B-02480:1986 Grunty budowlane. Określenia. Symbole. Podział i opis 

gruntów 

2. PN-B-04481:1988 Grunty budowlane. Badania próbek gruntów 

3. PN-B-04493:1960 Grunty budowlane. Oznaczanie kapilarności biernej 

4. PN-S-02205:1998 Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania 

5. PN-ISO10318:1993 Geotekstylia – Terminologia 

6. PN-EN-963:1999 Geotekstylia i wyroby pokrewne 

7. BN-64/8931-01 Drogi samochodowe. Oznaczenie wskaźnika piaskowego 

8. BN-64/8931-02 Drogi samochodowe. Oznaczenie modułu odkształcenia 

93



nawierzchni podatnych i podłoża przez obciążenie płytą 

9. BN-77/8931-12 Oznaczenie wskaźnika zagęszczenia gruntu 


10. Wykonanie i odbiór robót ziemnych dla dróg szybkiego ruchu, IBDiM, Warszawa 

1978. 

11. Instrukcja badań podłoża gruntowego budowli drogowych i mostowych, 

GDDP,Warszawa 1998. 

12. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych, IBDiM, 

Warszawa 1997. 

13. Wytyczne wzmacniania podłoża gruntowego w budownictwie drogowym, IBDiM, 

Warszawa 2002. 

94



SZCEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE 

D - 02.01.01 

WYKONANIE WYKOPÓW 

W GRUNTACH NIESKALISTYCH 

2006 

95



1. WSTĘP 


Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej są wymagania 

dotyczące wykonania i odbioru wykopów w gruntach nieskalistych dla zadania PN. 






realizacji robót na drogach krajowych. 





prowadzenia robót ziemnych w czasie przebudowy dróg i obejmują 

wykonanie wykopów w gruntach nieskalistych. 


Podstawowe określenia zostały podane w SST D-02.00.01 pkt 1.4. 


1.5. 

Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D-02.00.01 pkt 


Materiał występujący w podłożu wykopu jest gruntem rodzimym, 

który będzie stanowił podłoże nawierzchni. Zgodnie z Katalogiem 

typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych [12] powinien 

charakteryzować się grupą nośności G 1 . Gdy podłoże nawierzchni 

zaklasyfikowano do innej grupy nośności, należy podłoże doprowadzić do 

grupy nośności G 1 zgodnie z dokumentacja projektową i SST. 

3. SPRZĘT 

Ogólne wymagania i ustalenia dotyczące sprzętu określono w SST 

D-02.00.01 pkt 3. 

96

4. TRANSPORT 



Ogólne wymagania i ustalenia dotyczące transportu określono w 

SST D-02.00.01 pkt 4. 


5.1. Zasady prowadzenia robót 

Ogólne zasady prowadzenia robót podano w SST D-02.00.01 pkt 5. 

Sposób wykonania skarp wykopu powinien gwarantować ich 

stateczność w całym okresie prowadzenia robót, a naprawa uszkodzeń, 

wynikających z nieprawidłowego ukształtowania skarp wykopu, ich 

podcięcia lub innych odstępstw od dokumentacji projektowej obciąża 

Wykonawcę. 

5.2. Wymagania dotyczące zagęszczenia i nośności gruntu 

Zagęszczenie gruntu w wykopach i miejscach zerowych robót 

ziemnych powinno spełniać wymagania, dotyczące minimalnej wartości 

wskaźnika zagęszczenia (I s ), podanego w tablicy 1. 

Tablica 1. Minimalne wartości wskaźnika zagęszczenia w wykopach i 

miejscach zerowych robót ziemnych 

Minimalna wartość I s dla dróg : 

kategoria 

ruchu KR2 

Górna warstwa o grubości 

20 cm 

Na głębokości od 20 do 50 

cm od powierzchni robót 

ziemnych 

1,00 

0,97 

Jeżeli grunty rodzime w wykopach i miejscach zerowych nie 

spełniają wymaganego wskaźnika zagęszczenia, to przed ułożeniem 

konstrukcji nawierzchni należy je dogęścić do wartości I s , podanych w 

tablicy 1. 

Jeżeli wartości wskaźnika zagęszczenia określone w tablicy 1 nie 

mogą być osiągnięte przez bezpośrednie zagęszczanie gruntów rodzimych, 

97



to należy podjąć środki w celu ulepszenia gruntu podłoża, umożliwiającego 

uzyskanie wymaganych wartości wskaźnika zagęszczenia. Możliwe do 

zastosowania środki, o ile nie są określone w SST, proponuje Wykonawca i 

przedstawia do akceptacji Inżynierowi. 

Dodatkowo można sprawdzić nośność warstwy gruntu na 

powierzchni robót ziemnych na podstawie pomiaru wtórnego modułu 

odkształcenia E 2 zgodnie z PN-02205:1998 [4] rysunek 4. 

5.3. Ruch budowlany 

Nie należy dopuszczać ruchu budowlanego po dnie wykopu o ile 

grubość warstwy gruntu (nadkładu) powyżej rzędnych robót ziemnych jest 

mniejsza niż 0,3 m. 

Z chwilą przystąpienia do ostatecznego profilowania dna wykopu 

dopuszcza się po nim jedynie ruch maszyn wykonujących tę czynność 

budowlaną. Może odbywać się jedynie sporadyczny ruch pojazdów, które 

nie spowodują uszkodzeń powierzchni korpusu. 

Naprawa uszkodzeń powierzchni robót ziemnych, wynikających z 

niedotrzymania podanych powyżej warunków obciąża Wykonawcę robót 

ziemnych. 



6. 

Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w SST D-02.00.01 pkt 

6.2. Kontrola wykonania wykopów 

Kontrola wykonania wykopów polega na sprawdzeniu zgodności z 

wymaganiami określonymi w dokumentacji projektowej i SST. W czasie 

kontroli szczególną uwagę należy zwrócić na: 

a) sposób odspajania gruntów nie pogarszający ich właściwości, 

b) zapewnienie stateczności skarp, 

c) odwodnienie wykopów w czasie wykonywania robót i po ich 

zakończeniu, 

d) dokładność wykonania wykopów (usytuowanie i wykończenie), 

e) zagęszczenie górnej strefy korpusu w wykopie według wymagań 

określonych w pkcie 5.2. 



Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-02.00.01 pkt 7. 

98




Jednostką obmiarową jest m 3 (metr sześcienny) wykonanego 

wykopu. 


Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-02.00.01 pkt 8. 




02.00.01 pkt 9. 


Cena wykonania 1 m 3 wykopów w gruntach nieskalistych obejmuje: 

− prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, 

− oznakowanie robót, 

− wykonanie wykopu z transportem urobku na odkład do 3 km, 

obejmujące: odspojenie, przemieszczenie, załadunek, przewiezienie i 

wyładunek, 

− odwodnienie wykopu na czas jego wykonywania, 

− profilowanie dna wykopu, rowów, skarp, 

− zagęszczenie powierzchni wykopu, 

− przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych, wymaganych w 

specyfikacji technicznej, 

− rozplantowanie urobku na odkładzie, 

− wykonanie, a następnie rozebranie dróg dojazdowych, 

− rekultywację terenu. 


W zakresie niniejszej SST należy wykonać następujące wykopy w gruntach 

nieskalistych z wywozem urobku do 3 km : 

- pod studzienki ściekowe 

- pod studnie rewizyjne 

- pod osadnik i separatory 

- pod kolektor deszczowy i przepusty 

- pod przykanaliki 

- wykopy związane z pogłębieniem rowu przy ul. Korytowskiej 

- załadunek i wywóz gruntu z korytowania 

Ilości wykopów objęte zakresem obmiarowym : 

99



DROGA ZEWNĘTRZNA 1 – 8194 m3 

DROGA ZEWNĘTRZNA 2 – 3575 m3 

ALEJE I PLACE WEWNĘTRZNE – 21 983 m3 


Spis przepisów związanych podano w SST D-02.00.01 pkt 10. 

OGÓLNE SPECYFIKACJE TECHNICZNE 

D - 02.03.01 

WYKONANIE NASYPÓW 

100



2006 

101



1. WSTĘP 



wymagania dotyczące wykonania i odbioru nasypów dla zadania PN „ 






realizacji robót na drogach krajowych. 





prowadzenia robót ziemnych w czasie budowy lub modernizacji dróg i 

obejmują wykonanie nasypów. 


Podstawowe określenia zostały podane w OST D-02.00.01 pkt 1.4. 


1.5. 

Ogólne wymagania dotyczące robót podano w OST D-02.00.01 pkt 




składowania, podano w OST D-02.00.01 pkt 2. 

2.2. Grunty i materiały do nasypów 

Grunty i materiały dopuszczone do budowy nasypów powinny 

spełniać wymagania określone w PN-S-02205 :1998 [4]. 

Projekt przewiduje wykorzystanie gruntu (urobku) z całości robót ziemnych 

do wbudowania w nasypy stanowiące poszerzenie korpusu drogowego. 

102



3. SPRZĘT 


Ogólne wymagania i ustalenia dotyczące sprzętu określono w OST 

D-02.00.01 pkt 3. 

3.2. Dobór sprzętu zagęszczającego 

W tablicy 2 podano, dla różnych rodzajów gruntów, orientacyjne 

dane przy doborze sprzętu zagęszczającego. Sprzęt do zagęszczania 

powinien być zatwierdzony przez Inżyniera. 

Tablica 2. Orientacyjne dane przy doborze sprzętu zagęszczającego wg [13] 

Rodzaje 

urządzeń 

zagęszczających 

Walce statyczne 

gładkie * 


okołkowane * 


ogumione * 

Walce wibracyjne 

gładkie ** 

Walce wibracyjne 

okołkowane ** 

Zagęszczarki 

wibracyjne ** 

Ubijaki 

szybkouderzające 

Ubijaki o masie od 1 do 

10 Mg zrzucane z 

wysokości od 5 do 10 m 

niespoiste: piaski, 

żwiry, pospółki 

grubość liczba 

warstwy przejść 

[ m ] n *** 

Rodzaje gruntu 

spoiste: pyły gliny, iły 

grubość 

warstwy 

[ m ] 

liczba 

przejść 

n *** 

gruboziarniste 

i kamieniste 

grubość 

warstwy 

[ m ] 

liczba 

przejść 

n *** 

Uwagi o 

przydatności 

maszyn 

0,1 do 0,2 4 do 8 0,1 do 0,2 4 do 8 0,2 do 0,3 4 do 8 1) 

- - 0,2 do 0,3 8 do 12 0,2 do 0,3 8 do 12 2) 

0,2 do 0,5 6 do 8 0,2 do 0,4 6 do 10 - - 3) 

0,4 do 0,7 4 do 8 0,2 do 0,4 3 do 4 0,3 do 0,6 3 do 5 4) 

0,3 do 0,6 3 do 6 0,2 do 0,4 6 do 10 0,2 do 0,4 6 do 10 5) 

0,3 do 0,5 4 do 8 - - 0,2 do 0,5 4 do 8 6) 

0,2 do 0,4 2 do4 0,1 do 0,3 3 do 5 0,2 do 0,4 3 do 4 6) 

2,0 do 8,0 

4 do 10 

uderzeń 

w punkt 

1,0 do 4,0 

3 do 6 

uderzeń w 

punkt 

1,0 do 5,0 

3 do 6 

uderzeń w 

punkt 

*) Walce statyczne są mało przydatne w gruntach kamienistych. 

**) Wibracyjnie należy zagęszczać warstwy grubości ≥ 15 cm, cieńsze warstwy należy 

zagęszczać statycznie. 

***) Wartości orientacyjne, właściwe należy ustalić na odcinku doświadczalnym. 

Uwagi: 1) Do zagęszczania górnych warstw podłoża. Zalecane do codziennego 

wygładzania (przywałowania) gruntów spoistych w miejscu pobrania i w nasypie. 

2) Nie nadają się do gruntów nawodnionych. 

3) Mało przydatne w gruntach spoistych. 

4) Do gruntów spoistych przydatne są walce średnie i ciężkie, do gruntów kamienistych - 

walce bardzo ciężkie. 

5) Zalecane do piasków pylastych i gliniastych, pospółek gliniastych i glin piaszczystych. 

6) Zalecane do zasypek wąskich przekopów 

103

4. TRANSPORT 

pkt 4. 



Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w OST D-02.00.01 



Ogólne zasady wykonania robót podano w OST D-02.00.01 pkt 5. 

5.2. Ukop i dokop 

5.2.1. Miejsce ukopu lub dokopu 

Miejsce ukopu lub dokopu powinno być tak dobrane, żeby 

zapewnić przewóz lub przemieszczanie gruntu na jak najkrótszych 

odległościach. O ile to możliwe, transport gruntu powinien odbywać się w 

poziomie lub zgodnie ze spadkiem terenu. Ukopy mogą mieć kształt 

poszerzonych rowów przyległych do korpusu. Ukopy powinny być 

wykonywane równolegle do osi drogi, po jednej lub obu jej stronach. 

5.2.2. Zasady prowadzenia robót w ukopie i dokopie 

Pozyskiwanie gruntu z ukopu lub dokopu może rozpocząć się 

dopiero po pobraniu próbek i zbadaniu przydatności zalegającego gruntu do 

budowy nasypów oraz po wydaniu zgody na piśmie przez Inżyniera. 

Głębokość na jaką należy ocenić przydatność gruntu powinna być 

dostosowana do zakresu prac. 

Grunty nieprzydatne do budowy nasypów nie powinny być 

odspajane, chyba że wymaga tego dostęp do gruntu przeznaczonego do 

przewiezienia z dokopu w nasyp. Odspojone przez Wykonawcę grunty 

nieprzydatne powinny być wbudowane z powrotem w miejscu ich 

pozyskania, zgodnie ze wskazaniami Inżyniera. Roboty te będą włączone do 

obmiaru robót i opłacone przez Zamawiającego tylko wówczas, gdy 

odspojenie gruntów nieprzydatnych było konieczne i zostało potwierdzone 

przez Inżyniera. 

Dno ukopu należy wykonać ze spadkiem od 2 do 3% w kierunku 

możliwego spływu wody. O ile to konieczne, ukop (dokop) należy 

odwodnić przez wykonanie rowu odpływowego. 

Jeżeli ukop jest zlokalizowany na zboczu, nie może on naruszać 

stateczności zbocza. 

Dno i skarpy ukopu po zakończeniu jego eksploatacji powinny być 

tak ukształtowane, aby harmonizowały z otaczającym terenem. Na dnie i 

skarpach ukopu należy przeprowadzić rekultywację według odrębnej 

dokumentacji projektowej. 

104



5.3. Wykonanie nasypów 

5.3.1. Przygotowanie podłoża w obrębie podstawy nasypu 

Przed przystąpieniem do budowy nasypu należy w obrębie jego 

podstawy zakończyć roboty przygotowawcze, określone w OST D-01.00.00 

„Roboty przygotowawcze”. 

5.3.1.1. Wycięcie stopni w zboczu 

Jeżeli pochylenie poprzeczne terenu w stosunku do osi nasypu jest 

większe niż 1:5 należy, dla zabezpieczenia przed zsuwaniem się nasypu, 

wykonać w zboczu stopnie o spadku górnej powierzchni, wynoszącym 

około 4% ± 1% i szerokości od 1,0 do 2,5 m. 

5.3.1.2. Zagęszczenie gruntu i nośność w podłożu nasypu 

Wykonawca powinien skontrolować wskaźnik zagęszczenia gruntów 

rodzimych, zalegających w strefie podłoża nasypu, do głębokości 0,5 m od 

powierzchni terenu. Jeżeli wartość wskaźnika zagęszczenia jest mniejsza niż 

określona w tablicy 3, Wykonawca powinien dogęścić podłoże tak, aby 

powyższe wymaganie zostało spełnione. 

Jeżeli wartości wskaźnika zagęszczenia określone w tablicy 3 nie 

mogą być osiągnięte przez bezpośrednie zagęszczanie podłoża, to należy 

podjąć środki w celu ulepszenia gruntu podłoża, umożliwiające uzyskanie 

wymaganych wartości wskaźnika zagęszczenia. 

Tablica 3. Minimalne wartości wskaźnika zagęszczenia dla podłoża 

nasypów do głębokości 0,5 m od powierzchni terenu 

Nasypy 

o 

wysokości, 

m 

autostrad 

i dróg 

ekspresowych 

Minimalna wartość I s dla: 

kategoria ruchu 

KR3-KR6 

innych dróg 

kategoria ruchu 

KR1-KR2 

do 2 1,00 0,97 0,95 

ponad 2 0,97 0,97 0,95 

Dodatkowo można sprawdzić nośność warstwy gruntu podłoża 

nasypu na podstawie pomiaru wtórnego modułu odkształcenia E 2 zgodnie z 

PN-02205:1998 [4] rysunek 3. 

5.3.1.3. Spulchnienie gruntów w podłożu nasypów 

105



Jeżeli nasyp ma być budowany na powierzchni skały lub na innej 

gładkiej powierzchni, to przed przystąpieniem do budowy nasypu powinna 

ona być rozdrobniona lub spulchniona na głębokość co najmniej 15 cm, w 

celu poprawy jej powiązania z podstawą nasypu. 

5.3.2. Wybór gruntów i materiałów do wykonania nasypów 

Wybór gruntów i materiałów do wykonania nasypów powinien być 

dokonany z uwzględnieniem zasad podanych w pkcie 2. 

5.3.3. Zasady wykonania nasypów 

5.3.3.1. Ogólne zasady wykonywania nasypów 

Nasypy powinny być wznoszone przy zachowaniu przekroju 

poprzecznego i profilu podłużnego, które określono w dokumentacji 

projektowej, z uwzględnieniem ewentualnych zmian wprowadzonych 

zawczasu przez Inżyniera. 

W celu zapewnienia stateczności nasypu i jego równomiernego 

osiadania należy przestrzegać następujących zasad: 

a) Nasypy należy wykonywać metodą warstwową, z gruntów przydatnych 

do budowy nasypów. Nasypy powinny być wznoszone równomiernie na 

całej szerokości. 

b) Grubość warstwy w stanie luźnym powinna być odpowiednio dobrana w 

zależności od rodzaju gruntu i sprzętu używanego do zagęszczania. 

Przystąpienie do wbudowania kolejnej warstwy nasypu może nastąpić 

dopiero po stwierdzeniu przez Inżyniera prawidłowego wykonania 

warstwy poprzedniej. 

c) Grunty o różnych właściwościach należy wbudowywać w oddzielnych 

warstwach, o jednakowej grubości na całej szerokości nasypu. Grunty 

spoiste należy wbudowywać w dolne, a grunty niespoiste w górne 

warstwy nasypu. 

d) Warstwy gruntu przepuszczalnego należy wbudowywać poziomo, a 

warstwy gruntu mało przepuszczalnego (o współczynniku K 10 ≤ 10 -5 m/s) 

ze spadkiem górnej powierzchni około 4% ± 1%. Kiedy nasyp jest 

budowany w terenie płaskim spadek powinien być obustronny, gdy 

nasyp jest budowany na zboczu spadek powinien być jednostronny, 

zgodny z jego pochyleniem. Ukształtowanie powierzchni warstwy 

powinno uniemożliwiać lokalne gromadzenie się wody. 

e) Jeżeli w okresie zimowym następuje przerwa w wykonywaniu nasypu, a 

górna powierzchnia jest wykonana z gruntu spoistego, to jej spadki 

porzeczne powinny być ukształtowane ku osi nasypu, a woda 

odprowadzona poza nasyp z zastosowaniem ścieku. Takie ukształtowanie 

106



górnej powierzchni gruntu spoistego zapobiega powstaniu potencjalnych 

powierzchni poślizgu w gruncie tworzącym nasyp. 

f) Górną warstwę nasypu, o grubości co najmniej 0,5 m należy wykonać z 

gruntów niewysadzinowych, o wskaźniku wodoprzepuszczalności K 10 ≥ 

6 × 10 –5 m/s i wskaźniku różnoziarnistości U ≥ 5. Jeżeli Wykonawca nie 

dysponuje gruntem o takich właściwościach, Inżynier może wyrazić 

zgodę na ulepszenie górnej warstwy nasypu poprzez stabilizację 

cementem, wapnem lub popiołami lotnymi. W takim przypadku jest 

konieczne sprawdzenie warunku nośności i mrozoodporności konstrukcji 

nawierzchni i wprowadzenie korekty, polegającej na rozbudowaniu 

podbudowy pomocniczej. 

g) Na terenach o wysokim stanie wód gruntowych oraz na terenach 

zalewowych dolne warstwy nasypu, o grubości co najmniej 0,5 m 

powyżej najwyższego poziomu wody, należy wykonać z gruntu 

przepuszczalnego. 

h) Przy wykonywaniu nasypów z popiołów lotnych, warstwę pod 

popiołami, grubości 0,3 do 0,5 m, należy wykonać z gruntu lub 

materiałów o dużej przepuszczalności. Górnej powierzchni warstwy 

popiołu należy nadać spadki poprzeczne 4% ±1% według poz. d). 

i) Grunt przewieziony w miejsce wbudowania powinien być bezzwłocznie 

wbudowany w nasyp. Inżynier może dopuścić czasowe składowanie 

gruntu, pod warunkiem jego zabezpieczenia przed nadmiernym 

zawilgoceniem. 

5.3.3.2. 

5.3.3.2. Wykonywanie nasypów na zboczach 

Przy budowie nasypu na zboczu o pochyłości od 1:5 do 1:2 należy 

zabezpieczyć nasyp przed zsuwaniem się przez: 

a) wycięcie w zboczu stopni wg pktu 5.3.1.1, 

b) wykonanie rowu stokowego powyżej nasypu. 

Przy pochyłościach zbocza większych niż 1:2 wskazane jest 

zabezpieczenie stateczności nasypu przez podparcie go murem oporowym. 

5.3.3.3. Poszerzenie nasypu 

Przy poszerzeniu istniejącego nasypu należy wykonywać w jego 

skarpie stopnie o szerokości do 1,0 m. Spadek górnej powierzchni stopni 

powinien wynosić 4% ±1% w kierunku zgodnym z pochyleniem skarpy. 

Wycięcie stopni obowiązuje zawsze przy wykonywaniu styku dwóch 

przyległych części nasypu, wykonanych z gruntów o różnych 

właściwościach lub w różnym czasie. 

107



5.3.3.4. Wykonywanie nasypów w okresie deszczów 

Wykonywanie nasypów należy przerwać, jeżeli wilgotność gruntu 

przekracza wartość dopuszczalną, to znaczy jest większa od wilgotności 

optymalnej o więcej niż 10% jej wartości. 

Na warstwie gruntu nadmiernie zawilgoconego nie wolno układać 

następnej warstwy gruntu. 

Osuszenie można przeprowadzić w sposób mechaniczny lub 

chemiczny, poprzez wymieszanie z wapnem palonym albo 

hydratyzowanym. 

W celu zabezpieczenia nasypu przed nadmiernym zawilgoceniem, 

poszczególne jego warstwy oraz korona nasypu po zakończeniu robót 

ziemnych powinny być równe i mieć spadki potrzebne do prawidłowego 

odwodnienia, według pktu 5.3.3.1, poz. d). 

W okresie deszczowym nie należy pozostawiać nie zagęszczonej 

warstwy do dnia następnego. Jeżeli warstwa gruntu niezagęszczonego 

uległa przewilgoceniu, a Wykonawca nie jest w stanie osuszyć jej i zagęścić 

w czasie zaakceptowanym przez Inżyniera, to może on nakazać 

Wykonawcy usunięcie wadliwej warstwy. 

5.3.4. Zagęszczenie gruntu 

5.3.4.1. Ogólne zasady zagęszczania gruntu 

Każda warstwa gruntu jak najszybciej po jej rozłożeniu, powinna 

być zagęszczona z zastosowaniem sprzętu odpowiedniego dla danego 

rodzaju gruntu oraz występujących warunków. 

Rozłożone warstwy gruntu należy zagęszczać od krawędzi nasypu w 

kierunku jego osi. 

5.3.4.2. Grubość warstwy 

Grubość warstwy zagęszczonego gruntu oraz liczbę przejść maszyny 

zagęszczającej zaleca się określić doświadczalnie dla każdego rodzaju 

gruntu i typu maszyny, zgodnie z zasadami podanymi w pkcie 5.3.4.5. 

Orientacyjne wartości, dotyczące grubości warstw różnych gruntów 

oraz liczby przejazdów różnych maszyn do zagęszczania podano w pkcie 3. 

5.3.4.3. Wilgotność gruntu 

Wilgotność gruntu w czasie zagęszczania powinna być równa 

wilgotności optymalnej, z tolerancją: 

a) w gruntach niespoistych ±2 % 

108



b) w gruntach mało i średnio spoistych +0 %, −2 % 

c) w mieszaninach popiołowo-żużlowych +2%, −4 % 

Sprawdzenie wilgotności gruntu należy przeprowadzać 

laboratoryjnie, z częstotliwością określoną w pktach 6.3.2 i 6.3.3. 

5.3.4.4. Wymagania dotyczące zagęszczania 

W zależności od uziarnienia stosowanych materiałów, zagęszczenie 

warstwy należy określać za pomocą oznaczenia wskaźnika zagęszczenia lub 

porównania pierwotnego i wtórnego modułu odkształcenia. 

Kontrolę zagęszczenia na podstawie porównania pierwotnego i 

wtórnego modułu odkształcenia, określonych zgodnie z normą PN-S- 

02205:1998 [4], należy stosować tylko dla gruntów gruboziarnistych, dla 

których nie jest możliwe określenie wskaźnika zagęszczenia I s , według BN- 

77/8931-12 [9]. 

Wskaźnik zagęszczenia gruntów w nasypach, określony według 

normy BN-77/8931-12 [9], powinien na całej szerokości korpusu spełniać 

wymagania podane w 

tablicy 4. 

Tablica 4. Minimalne wartości wskaźnika zagęszczenia gruntu w nasypach 

Strefa 

nasypu 

Minimalna 

wartość 

I s dla: 

dróg 

kategorii ruchu 

KR1-KR2 

Górna warstwa o grubości 20 cm 1,00 

Niżej leżące warstwy nasypu do głębokości 

od powierzchni robót ziemnych: 

109



- 0,2 do 2,0 m (autostrady) 

- 0,2 do 1,2 m (inne drogi) 

Warstwy nasypu na głębokości od powierzchni 

robót ziemnych poniżej: 

- 2,0 m (autostrady) 

- 1,2 m (inne drogi) 

- 

0,97 

- 

0,95 

Jako zastępcze kryterium oceny wymaganego zagęszczenia gruntów 

dla których trudne jest pomierzenie wskaźnika zagęszczenia, przyjmuje się 

wartość wskaźnika odkształcenia I 0 określonego zgodnie z normą PN-S- 

02205:1998 [4]. 

Wskaźnik odkształcenia nie powinien być większy niż: 

a) dla żwirów, pospółek i piasków 

b) 2,2 przy wymaganej wartości I s ≥1,0, 

c) 2,5 przy wymaganej wartości I s



tolerancją podaną w pkcie 5.3.4.3. Grunt ułożony na poletku według 

podanej wyżej zasady powinien być następnie zagęszczony, a po każdej 

serii przejść maszyny należy określić wskaźniki zagęszczenia, 

dopuszczając stosowanie innych, szybkich metod pomiaru (sonda 

izotopowa, ugięciomierz udarowy po ich skalibrowaniu w warunkach 

terenowych). 

Oznaczenie wskaźnika zagęszczenia należy wykonać co najmniej w 

4 punktach, z których co najmniej 2 powinny umożliwić ustalenie 

wskaźnika zagęszczenia w dolnej części warstwy. Na podstawie porównania 

uzyskanych wyników zagęszczenia z wymaganiami podanymi w pkcie 

5.3.4.4 dokonuje się wyboru sprzętu i ustala się potrzebną liczbę przejść 

oraz grubość warstwy rozkładanego gruntu. 

5.4. Odkłady 

5.4.1. Warunki ogólne wykonania odkładów 

Roboty omówione w tym punkcie dotyczą postępowania z gruntami 

lub innymi materiałami, które zostały pozyskane w czasie wykonywania 

wykopów, a które nie będą wykorzystane do budowy nasypów oraz innych 

prac związanych z trasą drogową. 

Grunty lub inne materiały powinny być przewiezione na odkład, 

jeżeli: 

a) stanowią nadmiar objętości w stosunku do objętości gruntów 

przewidzianych do wbudowania, 

b) są nieprzydatne do budowy nasypów oraz wykorzystania w innych 

pracach, związanych z budową trasy drogowej, 

c) ze względu na harmonogram robót nie jest ekonomicznie uzasadnione 

oczekiwanie na wbudowanie materiałów pozyskiwanych z wykopu. 

Wykonawca może przyjąć, że zachodzi jeden z podanych wyżej 

przypadków tylko wówczas, gdy zostało to jednoznacznie określone w 

dokumentacji projektowej, harmonogramie robót lub przez Inżyniera. 

5.4.2. Lokalizacja odkładu 

Jeżeli pozwalają na to właściwości materiałów przeznaczonych do 

przewiezienia na odkład, materiały te powinny być w razie możliwości 

wykorzystane do wyrównania terenu, zasypania dołów i sztucznych 

wyrobisk oraz do ewentualnego poszerzenia nasypów. Roboty te powinny 

być wykonane zgodnie z dokumentacją projektową i odpowiednimi 

zasadami, dotyczącymi wbudowania i zagęszczania gruntów oraz 

wskazówkami Inżyniera. 

111



Jeżeli nie przewidziano zagospodarowania nadmiaru objętości w 

sposób określony powyżej, materiały te należy przewieźć na odkład. 

Lokalizacja odkładu powinna być wskazana w dokumentacji 

projektowej lub przez Inżyniera. Jeżeli miejsce odkładu zostało wybrane 

przez Wykonawcę, musi być ono zaakceptowane przez Inżyniera. 

Niezależnie od tego, Wykonawca musi uzyskać zgodę właściciela terenu. 

Jeżeli odkłady są zlokalizowane wzdłuż odcinka trasy 

przebiegającego w wykopie, to: 

a) odkłady można wykonać z obu stron wykopu, jeżeli pochylenie 

poprzeczne terenu jest niewielkie, przy czym odległość podnóża skarpy 

odkładu od górnej krawędzi wykopu powinna wynosić: 

− nie mniej niż 3 m w gruntach przepuszczalnych, 

− nie mniej niż 5 m w gruntach nieprzepuszczalnych, 

b) przy znacznym pochyleniu poprzecznym terenu, jednak mniejszym od 

20%, odkład należy wykonać tylko od górnej strony wykopu, dla 

ochrony od wody stokowej, 

c) przy pochyleniu poprzecznym terenu wynoszącym ponad 20%, odkład 

należy zlokalizować poniżej wykopu, 

d) na odcinkach zagrożonych przez zasypywanie drogi śniegiem, odkład 

należy wykonać od strony najczęściej wiejących wiatrów, w odległości 

ponad 20 m od krawędzi wykopu. 

Jeśli odkład zostanie wykonany w nie uzgodnionym miejscu lub 

niezgodnie z wymaganiami, to zostanie on usunięty przez Wykonawcę na 

jego koszt, według wskazań Inżyniera. 

Konsekwencje finansowe i prawne, wynikające z ewentualnych 

uszkodzeń środowiska naturalnego wskutek prowadzenia prac w nie 

uzgodnionym do tego miejscu, obciążają Wykonawcę. 

5.4.3. Zasady wykonania odkładów 

Wykonanie odkładów, a w szczególności ich wysokość, pochylenie, 

zagęszczenie oraz odwodnienie powinny być zgodne z wymaganiami 

podanymi w dokumentacji projektowej lub SST. Jeżeli nie określono 

inaczej, należy przestrzegać ustaleń podanych w normie PN-S-02205:1998 

[4] to znaczy odkład powinien być uformowany w pryzmę o wysokości do 

1,5 m, pochyleniu skarp od 1do 1,5 i spadku korony od 2% do 5%. 

Odkłady powinny być tak ukształtowane, aby harmonizowały z 

otaczającym terenem. Powierzchnie odkładów powinny być obsiane trawą, 

obsadzone krzewami lub drzewami albo przeznaczone na użytki rolne lub 

leśne, zgodnie z dokumentacją projektową. 

112



Odspajanie materiału przewidzianego do przewiezienia na odkład 

powinno być przerwane, o ile warunki atmosferyczne lub inne przyczyny 

uniemożliwiają jego wbudowanie zgodnie z wymaganiami sformułowanymi 

w tym zakresie w dokumentacji projektowej, SST lub przez Inżyniera. 

Przed przewiezieniem gruntu na odkład Wykonawca powinien 

upewnić się, że spełnione są warunki określone w pkcie 5.4.1. Jeżeli 

wskutek pochopnego przewiezienia gruntu na odkład przez Wykonawcę, 

zajdzie konieczność dowiezienia gruntu do wykonania nasypów z ukopu, to 

koszt tych czynności w całości obciąża Wykonawcę. 



6. 

Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w OST D-02.00.01 pkt 

6.2. Sprawdzenie wykonania ukopu i dokopu 

Sprawdzenie wykonania ukopu i dokopu polega na kontrolowaniu 

zgodności z wymaganiami określonymi w pkcie 5.2 niniejszej specyfikacji 

oraz w dokumentacji projektowej i SST. W czasie kontroli należy zwrócić 

szczególną uwagę na sprawdzenie: 

a) zgodności rodzaju gruntu z określonym w dokumentacji projektowej i 

SST, 

b) zachowania kształtu zboczy, zapewniającego ich stateczność, 

c) odwodnienia, 

d) zagospodarowania (rekultywacji) terenu po zakończeniu eksploatacji 

ukopu. 

6.3. Sprawdzenie jakości wykonania nasypów 

6.3.1. Rodzaje badań i pomiarów 

Sprawdzenie jakości wykonania nasypów polega na kontrolowaniu 

zgodności z wymaganiami określonymi w pktach 2,3 oraz 5.3 niniejszej 

specyfikacji, w dokumentacji projektowej i SST. 


a) badania przydatności gruntów do budowy nasypów, 

b) badania prawidłowości wykonania poszczególnych warstw nasypu, 

c) badania zagęszczenia nasypu, 

d) pomiary kształtu nasypu. 

e) odwodnienie nasypu 

6.3.2. Badania przydatności gruntów do budowy nasypów 

113



Badania przydatności gruntów do budowy nasypu powinny być 

przeprowadzone na próbkach pobranych z każdej partii przeznaczonej do 

wbudowania w korpus ziemny, pochodzącej z nowego źródła, jednak nie 

rzadziej niż jeden raz na 3000 m 3 . W każdym badaniu należy określić 

następujące właściwości: 

− skład granulometryczny, wg PN-B-04481 :1988 [1], 

− zawartość części organicznych, wg PN-B-04481:1988 [1], 

− wilgotność naturalną, wg PN-B-04481:1988 [1], 

− wilgotność optymalną i maksymalną gęstość objętościową szkieletu 

gruntowego, wg PN-B-04481:1988 [1], 

− granicę płynności, wg PN-B-04481:1988 [1], 

− kapilarność bierną, wg PN-B-04493:1960 [3], 

− wskaźnik piaskowy, wg BN-64/8931-01 [7]. 

6.3.3. Badania kontrolne prawidłowości wykonania poszczególnych warstw 

nasypu 

Badania kontrolne prawidłowości wykonania poszczególnych 

warstw nasypu polegają na sprawdzeniu: 

a) prawidłowości rozmieszczenia gruntów o różnych właściwościach w 

nasypie, 

b) odwodnienia każdej warstwy, 

c) grubości każdej warstwy i jej wilgotności przy zagęszczaniu; badania 

należy przeprowadzić nie rzadziej niż jeden raz na 500 m 2 warstwy, 

d) nadania spadków warstwom z gruntów spoistych według pktu 5.3.3.1 

poz. d), 

e) przestrzegania ograniczeń określonych w pktach 5.3.3.8 i 5.3.3.9, 

dotyczących wbudowania gruntów w okresie deszczów i mrozów. 

6.3.4. Sprawdzenie zagęszczenia nasypu oraz podłoża nasypu 

Sprawdzenie zagęszczenia nasypu oraz podłoża nasypu polega na 

skontrolowaniu zgodności wartości wskaźnika zagęszczenia I s lub stosunku 

modułów odkształcenia z wartościami określonymi w pktach 5.3.1.2 i 

5.3.4.4. Do bieżącej kontroli zagęszczenia dopuszcza się aparaty izotopowe. 

Oznaczenie wskaźnika zagęszczenia I s powinno być przeprowadzone 

według normy BN-77/8931-12 [9], oznaczenie modułów odkształcenia 

według normy PN-S-02205:1998 [4]. 

Zagęszczenie każdej warstwy należy kontrolować nie rzadziej niż: 

− jeden raz w trzech punktach na 1000 m 2 warstwy, w przypadku 

określenia wartości I s , 

114



− jeden raz w trzech punktach na 2000 m 2 warstwy w przypadku określenia 

pierwotnego i wtórnego modułu odkształcenia. 

Wyniki kontroli zagęszczenia robót Wykonawca powinien wpisywać 

do dokumentów laboratoryjnych. Prawidłowość zagęszczenia konkretnej 

warstwy nasypu lub podłoża pod nasypem powinna być potwierdzona przez 

Inżyniera wpisem w dzienniku budowy. 

6.3.5. Pomiary kształtu nasypu 

Pomiary kształtu nasypu obejmują kontrolę: 

− prawidłowości wykonania skarp, 

− szerokości korony korpusu. 

Sprawdzenie prawidłowości wykonania skarp polega na 

skontrolowaniu zgodności z wymaganiami dotyczącymi pochyleń i 

dokładności wykonania skarp, określonymi w dokumentacji projektowej, 

SST oraz w pkcie 5.3.5 niniejszej specyfikacji. 

Sprawdzenie szerokości korony korpusu polega na porównaniu 

szerokości korony korpusu na poziomie wykonywanej warstwy nasypu z 

szerokością wynikającą z wymiarów geometrycznych korpusu, określonych 

w dokumentacji projektowej. 

6.4. Sprawdzenie jakości wykonania odkładu 

Sprawdzenie wykonania odkładu polega na sprawdzeniu zgodności z 

wymaganiami określonymi w pktach 2 oraz 5.4 niniejszej specyfikacji, w 

dokumentacji projektowej i SST. 


a) prawidłowość usytuowania i kształt geometryczny odkładu, 

b) odpowiednie wbudowanie gruntu, 

c) właściwe zagospodarowanie (rekultywację) odkładu. 



Ogólne zasady obmiaru robót podano w OST D-02.00.01 pkt 7. 


Jednostką obmiarową jest m 3 (metr sześcienny). 

Objętość ukopu i dokopu będzie ustalona w metrach sześciennych 

jako różnica ogólnej objętości nasypów i ogólnej objętości wykopów, 

pomniejszonej o objętość gruntów nieprzydatnych do budowy nasypów, z 

uwzględnieniem spulchnienia gruntu, tj. procentowego stosunku objętości 

gruntu w stanie rodzimym do objętości w nasypie. 

115



Objętość nasypów będzie ustalona w metrach sześciennych na 

podstawie obliczeń z przekrojów poprzecznych, w oparciu o poziom gruntu 

rodzimego lub poziom gruntu po usunięciu warstw gruntów nieprzydatnych. 

Objętość odkładu będzie określona w metrach sześciennych na 

podstawie obmiaru jako różnica objętości wykopów, powiększonej o 

objętość ukopów i objętości nasypów, z uwzględnieniem spulchnienia 

gruntu i zastrzeżeń sformułowanych w pkcie 5.4. 


Ogólne zasady odbioru podano w OST D-02.00.01 pkt 8. 



Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w OST D- 

02.00.01 pkt 9. 


Cena wykonania 1 m 3 nasypów obejmuje: 

− prace pomiarowe, 


− pozyskanie materiału kamiennego i załadunek na środki transportowe, 

− transport materiałów na miejsce wbudowania, 

− wbudowanie dostarczonych materiałów w nasyp, 

− zagęszczenie nasypu, 

− profilowanie powierzchni nasypu, rowów i skarp, 

− wyprofilowanie skarp , 

− rekultywację terenu przyległego do drogi, 

− odwodnienie terenu robót, 

− wykonanie dróg dojazdowych na czas budowy, a następnie ich 

rozebranie, 

− przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych wymaganych w 

specyfikacji technicznej. 


W zakresie niniejszej SST należy wykonać roboty nasypowe związane z 

zasypaniem przekopów kanalizacyjnych pospółką dla : 

ZAKRESU OBMIAROWEGO : 

a) DROGA ZEWNĘTRZNA 1 – 675,0 m3 

116



b) DROGA ZEWNĘTRZNA 2 – 395,0 m3 

b) ALEJE I PLACE WEWNĘTRZNE – 931,0 m3 


Spis przepisów związanych podano w OST D-02.00.01 pkt 10. 


117



D - 03.00.00 


2006 

118








i gminnych. 





Konsultacje: 








D - 03.00.00 

ODWODNIENIE 

D-03.02.01 .............................................KANALIZACJA DESZCZOWA 

119



OGÓLNE SPECYFIKACJE TECHNICZNE 

D - 03.02.01 

KANALIZACJA DESZCZOWA 

2006 

120



1. WSTĘP 



wymagania dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z budową 

kanalizacji deszczowej dla zadania p.n. „ ROZBUDOWA CMENTARZA 

KOMUNALNEGO WRAZ Z INFRASTRUKTURĄ” 


Ogólna specyfikacja techniczna (OST) stanowi obowiązującą podstawę 

opracowania szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) stosowanej jako dokument 

przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na drogach krajowych i 

wojewódzkich. 

Zaleca się wykorzystanie OST przy zlecaniu robót na drogach miejskich i 

gminnych. 



związanych z wykonaniem kanalizacji deszczowej przy budowie, modernizacji i remontach 

dróg. 


1.4.1. Kanalizacja deszczowa - sieć kanalizacyjna zewnętrzna przeznaczona do 

odprowadzania ścieków opadowych. 

1.4.2. Kanały 

1.4.2.1. Kanał - liniowa budowla przeznaczona do grawitacyjnego odprowadzania ścieków. 

1.4.2.2. Kanał deszczowy - kanał przeznaczony do odprowadzania ścieków opadowych. 

1.4.2.3. Przykanalik - kanał przeznaczony do połączenia wpustu deszczowego z siecią 

kanalizacji deszczowej. 

1.4.2.4. Kanał zbiorczy - kanał przeznaczony do zbierania ścieków z co najmniej dwóch 

kanałów bocznych. 

1.4.2.5. Kolektor główny - kanał przeznaczony do zbierania ścieków z kanałów oraz 

kanałów zbiorczych i odprowadzenia ich do odbiornika. 

1.4.2.6. Kanał nieprzełazowy - kanał zamknięty o wysokości wewnętrznej mniejszej niż 

1,0 m. 

1.4.2.7. Kanał przełazowy - kanał zamknięty o wysokości wewnętrznej równej lub większej 

niż 1,0 m. 

1.4.3. Urządzenia (elementy) uzbrojenia sieci 

1.4.3.1. Studzienka kanalizacyjna - studzienka rewizyjna - na kanale nieprzełazowym 

przeznaczona do kontroli i prawidłowej eksploatacji kanałów. 

108



1.4.3.2. Studzienka przelotowa - studzienka kanalizacyjna zlokalizowana na załamaniach 

osi kanału w planie, na załamaniach spadku kanału oraz na odcinkach prostych. 

1.4.3.3. Studzienka połączeniowa - studzienka kanalizacyjna przeznaczona do łączenia co 

najmniej dwóch kanałów dopływowych w jeden kanał odpływowy. 

1.4.3.4. Studzienka kaskadowa (spadowa) - studzienka kanalizacyjna mająca dodatkowy 

przewód pionowy umożliwiający wytrącenie nadmiaru energii ścieków, spływających z 

wyżej położonego kanału dopływowego do niżej położonego kanału odpływowego. 

1.4.3.5. Studzienka bezwłazowa - ślepa - studzienka kanalizacyjna przykryta stropem bez 

otworu włazowego, spełniająca funkcje studzienki połączeniowej. 

1.4.3.6. Komora kanalizacyjna - komora rewizyjna na kanale przełazowym przeznaczona 

do kontroli i prawidłowej eksploatacji kanałów. 

1.4.3.13. Studzienka ściekowa z wpustem - urządzenie do odbioru ścieków opadowych, 

spływających do kanału z utwardzonych powierzchni terenu 

1.4.3.14. Separator – urządzenie służące do oczyszczania ścieków zaolejonych z dróg oraz 

placów 

1.4.3.15. Osadnik – urządzenie służące do osadzania się szlamu z wód opadowych przed 

oczyszczeniem w separatorze 

1.4.4. Elementy studzienek i komór 

1.4.4.1. Komora robocza - zasadnicza część studzienki lub komory przeznaczona do 

czynności eksploatacyjnych. Wysokość komory roboczej jest to odległość pomiędzy rzędną 

dolnej powierzchni płyty lub innego elementu przykrycia studzienki lub komory, a rzędną 

spocznika. 

1.4.4.2. Komin włazowy - szyb połączeniowy komory roboczej z powierzchnią ziemi, 

przeznaczony do zejścia obsługi do komory roboczej. 

1.4.4.3. Płyta przykrycia studzienki lub komory - płyta przykrywająca komorę roboczą. 

1.4.4.4. Właz kanałowy - element żeliwny przeznaczony do przykrycia podziemnych 

studzienek rewizyjnych lub komór kanalizacyjnych, umożliwiający dostęp do urządzeń 

kanalizacyjnych. 

1.4.4.5. Kineta - wyprofilowany rowek w dnie studzienki, przeznaczony do przepływu w 

nim ścieków. 

1.4.4.6. Spocznik - element dna studzienki lub komory kanalizacyjnej pomiędzy kinetą a 

ścianą komory roboczej. 


polskimi normami i z definicjami podanymi w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” 

pkt 1.4. 


Ogólne wymagania dotyczące robót podano w SST D-M-00.00.00 „Wymagania 


109



2. MATERIAŁY 


Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania 

podano w SST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 2. 

2.2. Rury kanałowe 

2.2.1. Rury PCV 

Rury PCV średnicy 0,20 m i 0,30 m , zgodne z PN-B-12751 [6] i PN-B-06751 [2], 

są stosowane głównie do budowy kanałów oraz przykanalików. 

2.2.2. Rury betonowe 

Rury betonowe ze stopką i bez stopki o średnicy od 0,20 m do 1,0 m, zgodne z 

BN-83/8971-06.02 [19]. 

2.3. Studzienki kanalizacyjne 

2.3.1. Komora robocza 

Komora robocza studzienki (powyżej wejścia kanałów) powinna być wykonana z: 

− kręgów betonowych lub żelbetowych odpowiadających wymaganiom BN-86/8971-08 

[20], 

− muru cegły kanalizacyjnej odpowiadającej wymaganiom PN-B-12037 [5]. 

Komora robocza poniżej wejścia kanałów powinna być wykonana jako monolit z 

betonu hydrotechnicznego klasy B 25; W-4, M-100 odpowiadającego wymaganiom BN- 

62/6738-03, 04, 07 [17] lub alternatywnie z cegły kanalizacyjnej. 

2.3.2. Komin włazowy 

Komin włazowy powinien być wykonany z kręgów betonowych lub żelbetowych 

o średnicy 0,80 m odpowiadających wymaganiom BN-86/8971-08 [20]. 

2.3.3. Dno studzienki 

Dno studzienki wykonuje się jako monolit z betonu hydrotechnicznego o 

właściwościach podanych w pkt 2.3.1. 

2.3.4. Włazy kanałowe 

Włazy kanałowe należy wykonywać jako: 

− włazy żeliwne typu ciężkiego odpowiadające wymaganiom PN-H-74051-02 [11] 

umieszczane w korpusie drogi, 

2.3.5. Stopnie złazowe 

Stopnie złazowe żeliwne odpowiadające wymaganiom PN-H-74086 [14]. 

2.4. Materiały dla komór przelotowych połączeniowych i kaskadowych 

2.4.1. Komora robocza 

Komora robocza z płytą stropową i dnem może być wykonana jako żelbetowa 

wraz z domieszkami uszczelniającymi lub z cegły kanalizacyjnej wg indywidualnej 

dokumentacji projektowej. 

110



2.4.2. Komin włazowy 

Komin włazowy wykonuje się z kręgów betonowych lub żelbetowych o średnicy 

0,8 m odpowiadających wymaganiom BN-86/8971-08 [20]. 

2.4.3. Właz kanałowy 

Według pkt 2.3.4. 

2.5. Studzienki bezwłazowe - ślepe 

2.5.1. Komora połączeniowa 

Komorę połączeniową (ściany) wykonuje się z betonu hydrotechnicznego 

odpowiadającego wymaganiom BN-62/6738-03, -04, -07 [17] z domieszkami 

uszczelniającymi lub z cegły kanalizacyjnej odpowiadającej wymaganiom PN-B-12037 [5]. 

2.5.2. Płyta pokrywowa 

Jeżeli dokumentacja projektowa lub SST nie ustala inaczej, to płytę pokrywową 

stanowi prefabrykat wg Katalogu powtarzalnych elementów drogowych [23]. 

2.5.3. Płyta denna 

Płytę denną wykonuje się z betonu hydrotechnicznego o właściwościach podanych 

w pkt 2.3.1. 

2.6. Studzienki ściekowe 

2.6.1. Wpusty uliczne żeliwne, krawężnikowe żeliwne 

Wpusty uliczne i krawężnikowe żeliwne powinny odpowiadać wymaganiom PN- 

H-74080-01 [12] i PN-H-74080-04 [13]. 

2.6.2. Kręgi betonowe prefabrykowane 

Na studzienki ściekowe stosowane są prefabrykowane kręgi betonowe o średnicy 

50 cm, wysokości 30 cm ,60 cm, lub 100 cm z betonu klasy B 25, wg KB1-22.2.6 (6) [22]. 

2.6.3. Pierścienie żelbetowe prefabrykowane 

Pierścienie żelbetowe prefabrykowane o średnicy 65 cm powinny być wykonane z 

betonu wibrowanego klasy B 20 zbrojonego stalą StOS. 

2.6.4. Płyty żelbetowe prefabrykowane 

Płyty żelbetowe prefabrykowane powinny mieć grubość 11 cm i być wykonane z 

betonu wibrowanego klasy B 20 zbrojonego stalą StOS. 

2.6.5. Płyty fundamentowe zbrojone 

Płyty fundamentowe zbrojone powinny posiadać grubość 15 cm i być wykonane z 

betonu klasy B 15. 

2.6.6. Kruszywo na podsypkę 

Podsypka może być wykonana z tłucznia lub żwiru. Użyty materiał na podsypkę 

powinien odpowiadać wymaganiom stosownych norm, np. PN-B-06712 [7], PN-B-11111 

[3], PN-B-11112 [4]. 

111



2.7. Beton 

Beton hydrotechniczny B-15 i B-20 powinien odpowiadać wymaganiom BN- 

62/6738-07 [17]. 

2.8. Zaprawa cementowa 

Zaprawa cementowa powinna odpowiadać wymaganiom PN-B-14501 [7]. 

2.9. Składowanie materiałów 

2.9.1. Rury kanałowe 

Rury można składować na otwartej przestrzeni, układając je w pozycji leżącej 

jedno- lub wielowarstwowo, albo w pozycji stojącej. 

Powierzchnia składowania powinna być utwardzona i zabezpieczona przed 

gromadzeniem się wód opadowych. 

W przypadku składowania poziomego pierwszą warstwę rur należy ułożyć na 

podkładach drewnianych. Podobnie na podkładach drewnianych należy układać wyroby w 

pozycji stojącej i jeżeli powierzchnia składowania nie odpowiada ww. wymaganiom. 

Wykonawca jest zobowiązany układać rury według poszczególnych grup, 

wielkości i gatunków w sposób zapewniający stateczność oraz umożliwiający dostęp do 

poszczególnych stosów lub pojedynczych rur. 

2.9.2. Kręgi 

Kręgi można składować na powierzchni nieutwardzonej pod warunkiem, że nacisk 

kręgów przekazywany na grunt nie przekracza 0,5 MPa. 

Przy składowaniu wyrobów w pozycji wbudowania wysokość składowania nie 

powinna przekraczać 1,8 m. Składowanie powinno umożliwiać dostęp do poszczególnych 

stosów wyrobów lub pojedynczych kręgów. 

2.9.3. Cegła kanalizacyjna 

Cegła kanalizacyjna może być składowana na otwartej przestrzeni, na powierzchni 

utwardzonej z odpowiednimi spadkami umożliwiającymi odprowadzenie wód opadowych. 

Cegły w miejscu składowania powinny być ułożone w sposób uporządkowany, 

zapewniający łatwość przeliczenia. Cegły powinny być ułożone w jednostkach 

ładunkowych lub luzem w stosach albo pryzmach. 

Jednostki ładunkowe mogą być ułożone jedne na drugich maksymalnie w 

3 warstwach, o łącznej wysokości nie przekraczającej 3,0 m. 

Przy składowaniu cegieł luzem maksymalna wysokość stosów i pryzm nie 

powinna przekraczać 2,2 m. 

2.9.4. Włazy kanałowe i stopnie 

Włazy kanałowe i stopnie powinny być składowane z dala od substancji 

działających korodująco. Włazy powinny być posegregowane wg klas. Powierzchnia 

składowania powinna być utwardzona i odwodniona. 

2.9.5. Wpusty żeliwne 

112



Skrzynki lub ramki wpustów mogą być składowane na otwartej przestrzeni, na 

paletach w stosach o wysokości maksimum 1,5 m. 

2.9.6. Kruszywo 

Kruszywo należy składować na utwardzonym i odwodnionym podłożu w sposób 

zabezpieczający je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z innymi rodzajami i frakcjami 

kruszyw. 

3. SPRZĘT 


Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania 


3.2. Sprzęt do wykonania kanalizacji deszczowej 

Wykonawca przystępujący do wykonania kanalizacji deszczowej powinien 

wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: 

− żurawi budowlanych samochodowych, 

− koparek przedsiębiernych, 

− spycharek kołowych lub gąsiennicowych, 

− sprzętu do zagęszczania gruntu, 

− wciągarek mechanicznych, 

− beczkowozów. 

4. TRANSPORT 


Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w OST D-M-00.00.00 


4.2. Transport rur kanałowych 

Rury, zarówno kamionkowe jak i betonowe, mogą być przewożone dowolnymi 

środkami transportu w sposób zabezpieczający je przed uszkodzeniem lub zniszczeniem. 

Wykonawca zapewni przewóz rur w pozycji poziomej wzdłuż środka transportu, z 

wyjątkiem rur betonowych o stosunku średnicy nominalnej do długości, większej niż 1,0 m, 

które należy przewozić w pozycji pionowej i tylko w jednej warstwie. 

Wykonawca zabezpieczy wyroby przewożone w pozycji poziomej przed 

przesuwaniem i przetaczaniem pod wpływem sił bezwładności występujących w czasie 

ruchu pojazdów. 

Przy wielowarstwowym układaniu rur górna warstwa nie może przewyższać ścian 

środka transportu o więcej niż 1/3 średnicy zewnętrznej wyrobu (rury kamionkowe nie 

wyżej niż 2 m). 

113



Pierwszą warstwę rur kielichowych należy układać na podkładach drewnianych, 

zaś poszczególne warstwy w miejscach stykania się wyrobów należy przekładać 

materiałem wyściółkowym (o grubości warstwy od 2 do 4 cm po ugnieceniu). 

4.3. Transport kręgów 

Transport kręgów powinien odbywać się samochodami w pozycji wbudowania lub 

prostopadle do pozycji wbudowania. 

Dla zabezpieczenia przed uszkodzeniem przewożonych elementów, Wykonawca 

dokona ich usztywnienia przez zastosowanie przekładek, rozporów i klinów z drewna, 

gumy lub innych odpowiednich materiałów. 

Podnoszenie i opuszczanie kręgów o średnicach 1,2 m i 1,4 m należy wykonywać 

za pomocą minimum trzech lin zawiesia rozmieszczonych równomiernie na obwodzie 

prefabrykatu. 

4.4. Transport cegły kanalizacyjnej 

Cegła kanalizacyjna może być przewożona dowolnymi środkami transportu w 

jednostkach ładunkowych lub luzem. 

Jednostki ładunkowe należy układać na środkach transportu samochodowego w 

jednej warstwie. 

Cegły transportowane luzem należy układać na środkach przewozowych ściśle 

jedne obok drugich, w jednakowej liczbie warstw na powierzchni środka transportu. 

Wysokość ładunku nie powinna przekraczać wysokości burt. 

Cegły luzem mogą być przewożone środkami transportu samochodowego pod 

warunkiem stosowania opinek. 

Załadunek i wyładunek cegły w jednostkach ładunkowych powinien się odbywać 

mechanicznie za pomocą urządzeń wyposażonych w osprzęt kleszczowy, widłowy lub 

chwytakowy. Załadunek i wyładunek wyrobów przewożonych luzem powinien odbywać 

się ręcznie przy użyciu przyrządów pomocniczych. 

4.5. Transport włazów kanałowych 

Włazy kanałowe mogą być transportowane dowolnymi środkami transportu w 

sposób zabezpieczony przed przemieszczaniem i uszkodzeniem. 

Włazy typu ciężkiego mogą być przewożone luzem, natomiast typu lekkiego 

należy układać na paletach po 10 szt. i łączyć taśmą stalową. 

4.6. Transport wpustów żeliwnych 

Skrzynki lub ramki wpustów mogą być przewożone dowolnymi środkami 

transportu w sposób zabezpieczony przed przesuwaniem się podczas transportu. 

4.7. Transport mieszanki betonowej 

Do przewozu mieszanki betonowej Wykonawca zapewni takie środki 

transportowe, które nie spowodują segregacji składników, zmiany składu mieszanki, 

zanieczyszczenia mieszanki i obniżenia temperatury przekraczającej granicę określoną w 

wymaganiach technologicznych. 

114



4.8. Transport kruszyw 

Kruszywa mogą być przewożone dowolnymi środkami transportu, w sposób 

zabezpieczający je przed zanieczyszczeniem i nadmiernym zawilgoceniem. 

4.9. Transport cementu i jego przechowywanie 

Transport cementu i przechowywanie powinny być zgodne z BN-88/6731-08 [16]. 



Ogólne zasady wykonania robót podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania 


5.2. Roboty przygotowawcze 

Przed przystąpieniem do robót Wykonawca dokona ich wytyczenia i trwale 

oznaczy je w terenie za pomocą kołków osiowych, kołków świadków i kołków 

krawędziowych. 

W przypadku niedostatecznej ilości reperów stałych, Wykonawca wbuduje repery 

tymczasowe (z rzędnymi sprawdzonymi przez służby geodezyjne), a szkice sytuacyjne 

reperów i ich rzędne przekaże Inżynierowi. 

5.3. Roboty ziemne 

Wykopy należy wykonać jako wykopy otwarte obudowane. Metody wykonania 

robót - wykopu (ręcznie lub mechanicznie) powinny być dostosowane do głębokości 

wykopu, danych geotechnicznych oraz posiadanego sprzętu mechanicznego. 

Szerokość wykopu uwarunkowana jest zewnętrznymi wymiarami kanału, do 

których dodaje się obustronnie 0,4 m jako zapas potrzebny na deskowanie ścian i 

uszczelnienie styków. Deskowanie ścian należy prowadzić w miarę jego głębienia. 

Wydobyty grunt z wykopu powinien być wywieziony przez Wykonawcę na odkład. 

Dno wykopu powinno być równe i wykonane ze spadkiem ustalonym w 

dokumentacji projektowej, przy czym dno wykopu Wykonawca wykona na poziomie 

wyższym od rzędnej projektowanej o 0,20 m. 

Zdjęcie pozostawionej warstwy 0,20 m gruntu powinno być wykonane 

bezpośrednio przed ułożeniem przewodów rurowych. Zdjęcie tej warstwy Wykonawca 

wykona ręcznie lub w sposób uzgodniony z Inżynierem. 

W gruntach skalistych dno wykopu powinno być wykonane od 0,10 do 0,15 m 

głębiej od projektowanego poziomu dna. 

5.4. Przygotowanie podłoża 

W gruntach suchych piaszczystych, żwirowo-piaszczystych i piaszczystogliniastych 

podłożem jest grunt naturalny o nienaruszonej strukturze dna wykopu. 

W gruntach nawodnionych (odwadnianych w trakcie robót) podłoże należy 

wykonać z warstwy żwiru z piaskiem o grubości od 15 do 20 cm łącznie z ułożonymi 

sączkami odwadniającymi. Dla przewodów o średnicy powyżej 0,50 m, na warstwie 

odwadniającej należy wykonać fundament betonowy, zgodnie z dokumentacją projektową 

lub SST. 

115



W gruntach skalistych gliniastych lub stanowiących zbite iły należy wykonać 

podłoże z pospółki, żwiru o grubości od 15 do 20 cm. Dla przewodów o średnicy powyżej 

0,50 m należy wykonać fundament betonowy zgodnie z dokumentacją projektową lub SST. 

Zagęszczenie podłoża powinno być zgodne z określonym w SST. 

5.5. Roboty montażowe 

Jeżeli dokumentacja projektowa nie stanowi inaczej, to spadki i głębokość 

posadowienia rurociągu powinny spełniać poniższe warunki: 

− najmniejsze spadki kanałów powinny zapewnić dopuszczalne minimalne prędkości 

przepływu, tj. od 0,6 do 0,8 m/s. Spadki te nie mogą być jednak mniejsze: 

− dla kanałów o średnicy do 0,3 m - 3 ‰, 

− dla kanałów i kolektorów przelotowych -1 ‰ 

(wyjątkowo dopuszcza się spadek 0,5 ‰). 

Największe dopuszczalne spadki wynikają z ograniczenia maksymalnych 

prędkości przepływu (dla rur betonowych i ceramicznych 3 m/s, zaś dla rur 

żelbetowych 5 m/s). 

− głębokość posadowienia powinna wynosić w zależności od stref przemarzania gruntów, 

od 1,0 do 1,3 m (zgodnie z Dziennikiem Budownictwa nr 1 z 15.03.71). 

Przy mniejszych zagłębieniach zachodzi konieczność odpowiedniego ocieplenia 

kanału. 

Ponadto należy dążyć do tego, aby zagłębienie kanału na końcówce sieci wynosiło 

minimum 2,5 m w celu zapewnienia możliwości ewentualnego skanalizowania obiektów 

położonych przy tym kanale. 

5.5.1. Rury kanałowe 

Rury ułożone w wykopie na znacznych głębokościach (ponad 6 m) oraz 

znacznie obciążone, w celu zwiększenia wytrzymałości powinny być wzmocnione zgodnie 

z dokumentacją projektową. 

Poszczególne ułożone rury powinny być unieruchomione przez obsypanie 

piaskiem pośrodku długości rury i mocno podbite, aby rura nie zmieniła położenia do czasu 

wykonania uszczelnienia złączy. 

Uszczelnienia złączy rur kanałowych można wykonać: 

− sznurem konopnym smołowanym i kitem bitumicznym w przypadku stosowania rur 

kamionkowych średnicy 0,20 m, 

− zaprawą cementową 1:2 lub 1:3 i dodatkowo opaskami betonowymi lub żelbetowymi w 

przypadku uszczelniania rur betonowych o średnicy od 0,20 do 1,0 m, 

− sznurem konopnym i folią aluminiową przy stosowaniu rur żeliwnych kielichowych 

ciśnieniowych średnicy od 0,2 do1,0 m. 

Połączenia kanałów stosować należy zawsze w studzience lub w komorze (kanały 

o średnicy do 0,3 m można łączyć na wpust lub poprzez studzienkę krytą - ślepą). 

Kąt zawarty między osiami kanałów dopływowego i odpływowego - zbiorczego 

powinien zawierać się w granicach od 45 do 90 o . 

Rury należy układać w temperaturze powyżej 0 o C, a wszelkiego rodzaju 

betonowania wykonywać w temperaturze nie mniejszej niż +8 o C. 

Przed zakończeniem dnia roboczego bądź przed zejściem z budowy należy 

zabezpieczyć końce ułożonego kanału przed zamuleniem. 

5.5.2. Przykanaliki 

116



Jeżeli dokumentacja projektowa nie stanowi inaczej to przy wykonywaniu 

przykanalików należy przestrzegać następujących zasad: 

− trasa przykanalika powinna być prosta, bez załamań w planie i pionie (z wyjątkiem 

łuków dla podłączenia do wpustu bocznego w kanale lub do syfonu przy podłączeniach 

do kanału ogólnospławnego), 

− minimalny przekrój przewodu przykanalika powinien wynosić 0,20 m (dla 

pojedynczych wpustów i przykanalików nie dłuższych niż 12 m można stosować 

średnicę 0,15 m), 

− długość przykanalika od studzienki ściekowej (wpustu ulicznego) do kanału lub 

studzienki rewizyjnej połączeniowej nie powinna przekraczać 24 m, 

− włączenie przykanalika do kanału może być wykonane za pośrednictwem studzienki 

rewizyjnej, studzienki krytej (tzw. ślepej) lub wpustu bocznego, 

− spadki przykanalików powinny wynosić od min. 20 ‰ do max. 400 ‰ z tym, że przy 

spadkach większych od 250 ‰ należy stosować rury żeliwne, 

− kierunek trasy przykanalika powinien być zgodny z kierunkiem spadku kanału 

zbiorczego, 

− włączenie przykanalika do kanału powinno być wykonane pod kątem min. 45 o , max. 

90 o (optymalnym 60 o ), 

− włączenie przykanalika do kanału poprzez studzienkę połączeniową należy dokonywać 

tak, aby wysokość spadku przykanalika nad podłogą studzienki wynosiła max. 50,0 cm. 

W przypadku konieczności włączenia przykanalika na wysokości większej należy 

stosować przepady (kaskady) umieszczone na zewnątrz poza ścianką studzienki, 

− włączenia przykanalików z dwóch stron do kanału zbiorczego poprzez wpusty boczne 

powinny być usytuowane w odległości min. 1,0 m od siebie. 

5.5.3. Studzienki kanalizacyjne 

Jeżeli dokumentacja projektowa nie stanowi inaczej, to należy przestrzegać 

następujących zasad: Najmniejsze wymiary studzienek rewizyjnych kołowych powinny być 

zgodne ze średnicami określonymi w tablicy 1. 

Tablica 1. Najmniejsze wymiary studzienek rewizyjnych kołowych 

Średnica przewodu Minimalna średnica studzienki rewizyjnej kołowej (m) 

odprowadzającego 

spadowejkaskadowej 

przelotowej połączeniowej 

(m) 

0,20 

0,25 1,20 

0,30 1,20 1,20 

0,40 

0,50 1,40 

0,60 1,40 1,40 

117



Jeżeli dokumentacja projektowa nie stanowi inaczej, to przy wykonywaniu 

studzienek kanalizacyjnych należy przestrzegać następujących zasad: 

− studzienki przelotowe powinny być lokalizowane na odcinkach prostych kanałów w 

odpowiednich odległościach (max. 50 m przy średnicach kanału do 0,50 m i 70 m przy 

średnicach powyżej 0,50 m) lub na zmianie kierunku kanału, 

− studzienki połączeniowe powinny być lokalizowane na połączeniu jednego lub dwóch 

kanałów bocznych, 

− wszystkie kanały w studzienkach należy łączyć oś w oś (w studzienkach krytych), 

− studzienki należy wykonywać na uprzednio wzmocnionym (warstwą tłucznia lub żwiru) 

dnie wykopu i przygotowanym fundamencie betonowym, 

− studzienki wykonywać należy zasadniczo w wykopie szerokoprzestrzennym. Natomiast 

w trudnych warunkach gruntowych (przy występowaniu wody gruntowej, kurzawki 

itp.) w wykopie wzmocnionym, 

− w przypadku gdy różnica rzędnych dna kanałów w studzience przekracza 0,50 m należy 

stosować studzienki spadowe-kaskadowe, 

− studzienki kaskadowe zlokalizowane na kanałach o średnicy powyżej 0,40 m powinny 

mieć przelew o kształcie i wymiarach uzasadnionych obliczeniami hydraulicznymi. 

Natomiast studzienki zlokalizowane na kanałach o średnicy do 0,40 m włącznie 

powinny mieć spad w postaci rury pionowej usytuowanej na zewnątrz studzienki. 

Różnica poziomów przy tym rozwiązaniu nie powinna przekraczać 4,0 m. 

Sposób wykonania studzienek (przelotowych, połączeniowych i kaskadowych) 

przedstawiony jest w Katalogu Budownictwa oznaczonego symbolem KB-4.12.1 (7, 6, 8) 

[22], a ponadto w „Katalogu powtarzalnych elementów drogowych” opracowanym przez 

„Transprojekt” Warszawa [23]. 

Studzienki rewizyjne składają się z następujących części: 

− komory roboczej, 

− komina włazowego, 

− dna studzienki, 

− włazu kanałowego, 

− stopni złazowych. 

Komora robocza powinna mieć wysokość minimum 2,0 m. W przypadku 

studzienek płytkich (kiedy głębokość ułożenia kanału oraz warunki ukształtowania terenu 

nie pozwalają zapewnić ww. wysokości) dopuszcza się wysokość komory roboczej 

mniejszą niż 2,0 m. 

Przejścia rur kanalizacyjnych przez ściany komory należy obudować i uszczelnić 

materiałem plastycznym ustalonym w dokumentacji projektowej. 

Komin włazowy powinien być wykonany z kręgów betonowych lub żelbetowych 

o średnicy 0,80 m wg BN-86/8971-08 [20]. Posadowienie komina należy wykonać na 

płycie żelbetowej przejściowej (lub rzadziej na kręgu stożkowym) w takim miejscu, aby 

pokrywa włazu znajdowała się nad spocznikiem o największej powierzchni. 

Studzienki płytkie mogą być wykonane bez kominów włazowych, wówczas 

bezpośrednio na komorze roboczej należy umieścić płytę pokrywową, a na niej skrzynkę 

włazową wg PN-H-74051 [9]. 

Dno studzienki należy wykonać na mokro w formie płyty dennej z wyprofilowaną 

kinetą. 

118



Kineta w dolnej części (do wysokości równej połowie średnicy kanału) powinna 

mieć przekrój zgodny z przekrojem kanału, a powyżej przedłużony pionowymi ściankami 

do poziomu maksymalnego napełnienia kanału. Przy zmianie kierunku trasy kanału kineta 

powinna mieć kształt łuku stycznego do kierunku kanału, natomiast w przypadku zmiany 

średnicy kanału powinna ona stanowić przejście z jednego wymiaru w drugi. 

Dno studzienki powinno mieć spadek co najmniej 3 ‰ w kierunku kinety. 

Studzienki usytuowane w korpusach drogi (lub innych miejscach narażonych na 

obciążenia dynamiczne)powinny mieć właz typu ciężkiego wg PN-H-74051-02 [11]. W 

innych przypadkach można stosować włazy typu lekkiego wg PN-H-74051-01 [10]. 

Poziom włazu w powierzchni utwardzonej powinien być z nią równy, natomiast w 

trawnikach i zieleńcach górna krawędź włazu powinna znajdować się na wysokości min. 

8 cm ponad poziomem terenu. 

W ścianie komory roboczej oraz komina włazowego należy zamontować 

mijankowo stopnie złazowe w dwóch rzędach, w odległościach pionowych 0,30 m i w 

odległości poziomej osi stopni 0,30 m. 

5.5.4. Komory przelotowe i połączeniowe 

Dla kanałów o średnicy 0,8 m i większych należy stosować komory przelotowe i 

połączeniowe projektowane indywidualnie, złożone z następujących części: 

− komory roboczej, 

− płyty stropowej nad komorą, 

− komina włazowego średnicy 0,8 m, 

− płyty pod właz, 

− włazu typu ciężkiego średnicy 0,6 m. 

Podstawowe wymagania dla komór roboczych: 

− wysokość mierzona od półki-spocznika do płyty stropowej powinna wynosić od 1,80 do 

2,0 m, 

− długość mierzona wzdłuż przepływu min. 1,20 m, 

− szerokość należy przyjmować jako równą: szerokość kanału zbiorczego plus szerokość 

półek po obu stronach kanału; minimalny wymiar półki po stronie włazu powinien 

wynosić 0,50 m, zaś po stronie przeciwnej 0,30 m, 

− wymiary w planie dla komór połączeniowych uzależnione są ponadto od wielkości 

kanałów i od promieni kinet, które należy przyjmować dla kanałów bocznych o 

przekroju do 0,40 m równe 0,75 m, a ponad 0,40 m - równe 1,50 m. 

Komory przelotowe powinny być lokalizowane na odcinkach prostych kanałów w 

odległościach do 100 m oraz przy zmianie kierunku kanału. 

Komory połączeniowe powinny być zlokalizowane na połączeniu jednego lub 

dwóch kanałów bocznych. 

Wykonanie połączenia kanałów, komina włazowego i kinet podano w pkt 5.5.3. 

5.5.5. Komory kaskadowe 

Komory kaskadowe stosuje się na połączeniach kanałów o średnicy od 0,60 m, 

przy dużych różnicach poziomów w celu uniknięcia przekroczenia dopuszczalnych 

spadków (i prędkości wody) oraz nieekonomicznego zagłębienia kanałów. 

Jeżeli dokumentacja projektowa nie stanowi inaczej, to należy przestrzegać 

następujących zasad: 

119



− długość komory przepadowej zależy od przepływu oraz od różnicy poziomów kanału 

dolnego i górnego, 

− szerokość komory zależy od szerokości kanałów dopływowego i odpływowego oraz 

przejścia kontrolnego z pomostu górnego do pomostu dolnego (0,80 m); wymiary 

pomostów powinny wynosić 0,80 x 0,70 m, 

− pomost górny należy wykonać w odległości min. 1,80 m od płyty stropowej do osi 

kanału dopływowego, 

− nad pomostem górnym i dolnym należy przewidzieć oddzielny komin włazowy, 

− pomost górny i schody należy od strony kaskady zabezpieczyć barierą wysokości min. 

1,10 m. 

Kominy włazowe należy wykonać tak jak podano w pkt 5.5.3. 

Zasady łączenia kanałów w dnie komory i wykonania kinet podano w pkt 5.5.3. 

Komory kaskadowe należy wykonywać jak komory w punkcie 5.5.4 w wykopach 

szerokoprzestrzennych i, w zależności od potrzeb, odpowiednio wzmocnionych. 

5.5.6. Separatory i osadniki 

Należy wykonać zgodnie ze specyfikacją dołączoną do projektu budowlanego. 

5.5.7. Studzienki ściekowe 

Studzienki ściekowe, przeznaczone do odprowadzania wód opadowych z jezdni 

dróg i placów, powinny być z wpustem ulicznym oraz krawężnikowym żeliwnym i 

osadnikiem. 

Podstawowe wymiary studzienek powinny wynosić: 

− głębokość studzienki od wierzchu skrzynki wpustu do dna wylotu przykanalika 1,65 m 

(wyjątkowo - min. 1,50 m i max. 2,05 m), 

− głębokość osadnika 0,95 m, 

− średnica osadnika (studzienki) 0,50 m. 

Krata ściekowa wpustu powinna być usytuowana w ścieku jezdni, przy czym 

wierzch kraty powinien być usytuowany 0,5 cm poniżej ścieku jezdni. 

Lokalizacja studzienek wynika z rozwiązania drogowego. 

Liczba studzienek ściekowych i ich rozmieszczenie uzależnione jest przede 

wszystkim od wielkości odwadnianej powierzchni jezdni i jej spadku podłużnego. Należy 

przyjmować, że na jedną studzienkę powinno przypadać od 800 do 1000 m 2 nawierzchni 

szczelnej. 

Rozstaw wpustów przy pochyleniu podłużnym ścieku do 3 ‰ powinien wynosić 

od 40 do 50 m; od 3 do 5 ‰ powinien wynosić od 50 do 70 m; od 5 do 10 ‰ - od 70 do 

100 m. 

Wpusty uliczne na skrzyżowaniach ulic należy rozmieszczać przy krawężnikach 

prostych w odległości minimum 2,0 m od zakończenia łuku krawężnika. 

Przy umieszczeniu kratek ściekowych bezpośrednio w nawierzchni, wierzch kraty 

powinien znajdować się 0,5 cm poniżej poziomu warstwy ścieralnej. 

Każdy wpust powinien być podłączony do kanału za pośrednictwem studzienki 

rewizyjnej połączeniowej, studzienki krytej (tzw. ślepej) lub wyjątkowo za pomocą wpustu 

bocznego. 

120



Wpustów deszczowych nie należy sprzęgać. Gdy zachodzi konieczność 

zwiększenia powierzchni spływu, dopuszcza się w wyjątkowych przypadkach stosowanie 

wpustów podwójnych. 

W przypadkach kolizyjnych, gdy zachodzi konieczność usytuowania wpustu nad 

istniejącymi urządzeniami podziemnymi, można studzienkę ściekową wypłycić do min. 

0,60 m nie stosując osadnika. Osadnik natomiast powinien być ustawiony poza kolizyjnym 

urządzeniem i połączony przykanalikiem ze studzienką, jak również z kanałem zbiorczym. 

Odległość osadnika od krawężnika jezdni nie powinna przekraczać 3,0 m. 

5.5.8. Izolacje 

Rury betonowe użyte do budowy kanalizacji powinny być zabezpieczone przed 

korozją, zgodnie z zasadami zawartymi w „Instrukcji zabezpieczania przed korozją 

konstrukcji betonowych” opracowanej przez Instytut Techniki Budowlanej w 1986 r. [21]. 

Zabezpieczenie rur kanałowych polega na powleczeniu ich zewnętrznej i 

wewnętrznej powierzchni warstwą izolacyjną asfaltową, posiadającą aprobatę techniczną, 

wydaną przez upoważnioną jednostkę. 

Studzienki zabezpiecza się przez posmarowanie z zewnątrz izolacją bitumiczną. 

Dopuszcza się stosowanie innego środka izolacyjnego uzgodnionego z 

Inżynierem. 

W środowisku słabo agresywnym, niezależnie od czynnika agresji, studzienki 

należy zabezpieczyć przez zagruntowanie izolacją asfaltową oraz trzykrotne posmarowanie 

lepikiem asfaltowym stosowanym na gorąco wg PN-C-96177 [8]. 

W środowisku silnie agresywnym (z uwagi na dużą różnorodność i bardzo duży 

przedział natężenia czynnika agresji) sposób zabezpieczenia rur przed korozją Wykonawca 

uzgodni z Inżynierem. 

5.5.9. Zasypanie wykopów i ich zagęszczenie 

Zasypywanie rur w wykopie należy prowadzić warstwami grubości 20 cm. 

Materiał zasypkowy powinien być równomiernie układany i zagęszczany po obu stronach 

przewodu. Wskaźnik zagęszczenia powinien być zgodny z określonym w SST. 



Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania 


6.2. Kontrola, pomiary i badania 

6.2.1. Badania przed przystąpieniem do robót 

Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania 

materiałów do betonu i zapraw i ustalić receptę. 

6.2.2. Kontrola, pomiary i badania w czasie robót 

Wykonawca jest zobowiązany do stałej i systematycznej kontroli prowadzonych 

robót w zakresie i z częstotliwością określoną w niniejszej OST i zaakceptowaną przez 

Inżyniera. 

W szczególności kontrola powinna obejmować: 

121



− sprawdzenie rzędnych założonych ław celowniczych w nawiązaniu do podanych stałych 

punktów wysokościowych z dokładnością do 1 cm, 

− badanie zabezpieczenia wykopów przed zalaniem wodą, 

− badanie i pomiary szerokości, grubości i zagęszczenia wykonanej warstwy podłoża z 

kruszywa mineralnego lub betonu, 

− badanie odchylenia osi kolektora, 

− sprawdzenie zgodności z dokumentacją projektową założenia przewodów i studzienek, 

− badanie odchylenia spadku kolektora deszczowego, 

− sprawdzenie prawidłowości ułożenia przewodów, 

− sprawdzenie prawidłowości uszczelniania przewodów, 

− badanie wskaźników zagęszczenia poszczególnych warstw zasypu, 

− sprawdzenie rzędnych posadowienia studzienek ściekowych (kratek) i pokryw 

włazowych, 

− sprawdzenie zabezpieczenia przed korozją. 

6.2.3. Dopuszczalne tolerancje i wymagania 

− odchylenie odległości krawędzi wykopu w dnie od ustalonej w planie osi wykopu nie 

powinno wynosić więcej niż ± 5 cm, 

− odchylenie wymiarów w planie nie powinno być większe niż 0,1 m, 

− odchylenie grubości warstwy podłoża nie powinno przekraczać ± 3 cm, 

− odchylenie szerokości warstwy podłoża nie powinno przekraczać ± 5 cm, 

− odchylenie kolektora rurowego w planie, odchylenie odległości osi ułożonego kolektora 

od osi przewodu ustalonej na ławach celowniczych nie powinna przekraczać ± 5 mm, 

− odchylenie spadku ułożonego kolektora od przewidzianego w projekcie nie powinno 

przekraczać -5% projektowanego spadku (przy zmniejszonym spadku) i +10% 

projektowanego spadku (przy zwiększonym spadku), 

− wskaźnik zagęszczenia zasypki wykopów określony w trzech miejscach na długości 100 

m powinien być zgodny z pkt 5.5.9, 

− rzędne kratek ściekowych i pokryw studzienek powinny być wykonane z dokładnością 

do ± 5 mm. 



Ogólne zasady obmiaru robót podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” 

pkt 7. 


Jednostką obmiarową jest m (metr) wykonanego kanału i przykanalika, m2 

wykonanej podsypki piaskowej, szt. wykonanych studzienek ściekowych, studni 

rewizyjnych, separatorów i osadników. 



Ogólne zasady odbioru robót podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” 

pkt 8. 

122



Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, SST i 

wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg 



Odbiorowi robót zanikających i ulegających zakryciu podlegają: 

− roboty montażowe wykonania rur kanałowych i przykanalika, 

− wykonane studzienki ściekowe i kanalizacyjne, 

− wykonane komory, 

− wykonana izolacja, 

− zasypany zagęszczony wykop. 

Odbiór robót zanikających powinien być dokonany w czasie umożliwiającym 

wykonanie korekt i poprawek, bez hamowania ogólnego postępu robót. 

Długość odcinka robót ziemnych poddana odbiorowi nie powinna być mniejsza od 

50 m. 



Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w OST D-M-00.00.00 



Cena 1 m wykonanej i odebranej kanalizacji obejmuje: 


− dostawę materiałów, 

− wykonanie robót przygotowawczych, 

− wykonanie wykopu w gruncie kat. I-IV wraz z umocnieniem ścian wykopu i jego 

odwodnienie, 

− przygotowanie podłoża i fundamentu, 

− wykonanie sączków, 

− wykonanie wylotu kolektora, 

− ułożenie przewodów kanalizacyjnych, przykanalików, studni, separatorów, osadników 

oraz studzienek ściekowych, 

− wykonanie izolacji rur i studzienek, 

− zasypanie i zagęszczenie wykopu, 

− przeprowadzenie pomiarów i badań wymaganych w specyfikacji technicznej. 


W zakresie niniejszej SST należy wykonać następujące elementy 

kanalizacji deszczowej dla : 

- ZAKRESU OBMIAROWEGO DROGA ZEWNĘTRZNA 1 

a) studzienki ściekowe z wpustem ulicznym – 32 szt 

b) studnie rewizyjne z kręgów betonowych śr. 150 cm – 8 szt 

123



c) studnie rewizyjne z kręgów betonowych śr. 125 cm – 9 szt 

d) podłoże z materiałów sypkich gr. 10 cm – 388,0 m2 

e) kanały rurowe śr. 40 cm z rur PCV – 84,0 m 

f) kanały rurowe śr. 30 cm z rur PCV – 176,0 m 

g) kanały rurowe śr. 20 cm z rur PCV – 344,0 m 

h) przykanalik z rur PCV śr. 20 cm – 122,0 m 




c) podłoże z materiałów sypkich gr. 10 cm – 207,0 m2 

d) kanały rurowe śr. 30 cm z rur PCV – 351,0 m 

e) przykanalik z rur PCV śr. 20 cm – 63,0 m 

- ZAKRESU OBMIAROWEGO ALEJE I PLACE WEWNĘTRZNE 



c) studnie rewizyjne z kręgów betonowych śr. 125 cm – 15 szt 

d) studnie rewizyjne PCV śr. 315 mm – 7 szt 

e) podłoże z materiałów sypkich gr. 10 cm – 514,0 m2 

f) kanały rurowe śr. 30 cm z rur PCV – 241,0 m 

g) kanały rurowe śr. 20 cm z rur PCV – 462,0 m 

h) kanały rurowe śr. 110 mm z rur PCV – 93,0 m 

i) przykanalik z rur PCV śr. 20 cm – 232,0 m 


10.1. Normy 

1. PN-B-06712 Kruszywa mineralne do betonu 

2. PN-B-06751 Wyroby kanalizacyjne kamionkowe. Rury i kształtki. 

Wymagania i badania 

3. PN-B-11111 Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni 

drogowych. Żwir i mieszanka 

4. PN-B-11112 Kruszywa mineralne. Kruszywa łamane do nawierzchni 

drogowych 

5. PN-B-12037 Cegła pełna wypalana z gliny - kanalizacyjna 

6. PN-B-12751 Kamionkowe rury i kształtki kanalizacyjne. Kształty 

124



i wymiary 

7. PN-B-14501 Zaprawy budowlane zwykłe 

8. PN-C-96177 Lepik asfaltowy bez wypełniaczy stosowany na gorąco 

9. PN-H-74051-00 Włazy kanałowe. Ogólne wymagania i badania 

10. PN-H-74051-01 Włazy kanałowe. Klasa A (włazy typu lekkiego) 

11. PN-H-74051-02 Włazy kanałowe. Klasy B, C, D (włazy typu ciężkiego) 

12. PN-H-74080-01 Skrzynki żeliwne wpustów deszczowych. Wymagania 

i badania 

13. PN-H-74080-04 Skrzynki żeliwne wpustów deszczowych. Klasa C 

14. PN-H-74086 Stopnie żeliwne do studzienek kontrolnych 

15. PN-H-74101 Żeliwne rury ciśnieniowe do połączeń sztywnych 

16. BN-88/6731-08 Cement. Transport i przechowywanie 

17. BN-62/6738-03,04, 07 Beton hydrotechniczny 

18. BN-86/8971-06.00, 01 Rury bezciśnieniowe. Kielichowe rury betonowe i żelbetowe 

„Wipro” 

19. BN-86/8971-06.02 Rury bezciśnieniowe. Rury betonowe i żelbetowe 

20. BN-86/8971-08 Prefabrykaty budowlane z betonu. Kręgi betonowe 

i żelbetowe. 


21. Instrukcja zabezpieczania przed korozją konstrukcji betonowych opracowana przez 

Instytut Techniki Budowlanej - Warszawa 1986 r. 

22. Katalog budownictwa 

KB4-4.12.1.(6) Studzienki połączeniowe (lipiec 1980) 

KB4-4.12.1.(7) Studzienki przelotowe (lipiec 1980) 

KB4-4.12.1.(8) Studzienki spadowe (lipiec 1980) 

KB4-4.12.1.(11) Studzienki ślepe (lipiec 1980) 

KB4-3.3.1.10.(1) Studzienki ściekowe do odwodnienia dróg (październik 1983) 

KB1-22.2.6.(6) Kręgi betonowe średnicy 50 cm; wysokości 30 lub 60 cm 

23. „Katalog powtarzalnych elementów drogowych”. „Transprojekt” - Warszawa, 

1979-1982 r. 

24. Tymczasowa instrukcja projektowania i budowy przewodów kanalizacyjnych z rur 

„Wipro”, Centrum Techniki Komunalnej, 1978 r. 

25. Wytyczne eksploatacyjne do projektowania sieci i urządzeń sieciowych, 

wodociągowych i kanalizacyjnych, BPC WiK „Cewok” i BPBBO Miastoprojekt- 

Warszawa, zaakceptowane i zalecone do stosowania przez Zespół Doradczy ds. 

procesu inwestycyjnego powołany przez Prezydenta m.st. Warszawy - sierpień 1984 r. 

125




D - 04.00.00 

PODBUDOWY 

126



2006 

127








i gminnych. 





Konsultacje: 








D - 04.00.00 

PODBUDOWY 

D-04.01.01 KORYTO WRAZ Z PROFILOWANIEM I ZAGĘSZCZANIEM 

PODŁOŻA 

D-04.02.01 WARSTWY (ODCINAJĄCE) WZMACNIAJĄCE PODŁOŻE 

D-04.04.04 PODBUDOWA Z TŁUCZNIA KAMIENNEGO 

D-04.05.01 PODBUDOWA I ULEPSZONE PODŁOŻE Z GRUNTU LUB 

KRUSZYWA STABILIZOWANEGO CEMENTEM 

128




D-04.01.01 

KORYTO WRAZ Z PROFILOWANIEM 

I ZAGĘSZCZANIEM PODŁOŻA 

2006 

151



1. WSTĘP 




wykonywaniem koryta wraz z profilowaniem i zagęszczaniem podłoża 

gruntowego dla zadania p.n. „ ROZBUDOWA CMENTARZA KOMUNALNEGO WRAZ Z 

INFRASTRUKTURĄ” 










prowadzenia robót związanych z wykonaniem koryta przeznaczonego do 

ułożenia konstrukcji nawierzchni. 


Określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi 

polskimi normami i definicjami podanymi w SST D-00.00.00 „Wymagania 





2. MATERIAŁY 

Nie występują. 

3. SPRZĘT 


Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w SST D-00.00.00 


3.2. Sprzęt do wykonania robót 

Wykonawca przystępujący do wykonania koryta i profilowania 

podłoża powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego 

sprzętu: 

152



− równiarek lub spycharek uniwersalnych z ukośnie ustawianym 

lemieszem; Inżynier może dopuścić wykonanie koryta i profilowanie 

podłoża z zastosowaniem spycharki z lemieszem ustawionym 

prostopadle do kierunku pracy maszyny, 

− koparek z czerpakami profilowymi (przy wykonywaniu wąskich koryt), 

− walców statycznych, wibracyjnych lub płyt wibracyjnych. 

Stosowany sprzęt nie może spowodować niekorzystnego wpływu na 

właściwości gruntu podłoża. 

4. TRANSPORT 




4.2. Transport materiałów 

Wymagania dotyczące transportu materiałów podano w SST D- 

00.00.00 



Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-00.00.00 


5.2. Warunki przystąpienia do robót 

Wykonawca powinien przystąpić do wykonania koryta oraz 

profilowania i zagęszczenia podłoża bezpośrednio przed rozpoczęciem 

robót związanych z wykonaniem warstw nawierzchni. Wcześniejsze 

przystąpienie do wykonania koryta oraz profilowania i zagęszczania 

podłoża, jest możliwe wyłącznie za zgodą Inżyniera, w korzystnych 

warunkach atmosferycznych. 

W wykonanym korycie oraz po wyprofilowanym i zagęszczonym 

podłożu nie może odbywać się ruch budowlany, niezwiązany bezpośrednio 

z wykonaniem pierwszej warstwy nawierzchni. 

5.3. Wykonanie koryta 

Paliki lub szpilki do prawidłowego ukształtowania koryta w planie i 

profilu powinny być wcześniej przygotowane. 

Paliki lub szpilki należy ustawiać w osi drogi i w rzędach 

równoległych do osi drogi lub w inny sposób zaakceptowany przez 

Inżyniera. Rozmieszczenie palików lub szpilek powinno umożliwiać 

153



naciągnięcie sznurków lub linek do wytyczenia robót w odstępach nie 

większych niż co 10 metrów. 

Rodzaj sprzętu, a w szczególności jego moc należy dostosować do 

rodzaju gruntu, w którym prowadzone są roboty i do trudności jego 

odspojenia. 

Koryto można wykonywać ręcznie, gdy jego szerokość nie pozwala 

na zastosowanie maszyn, na przykład na poszerzeniach lub w przypadku 

robót o małym zakresie. Sposób wykonania musi być zaakceptowany przez 

Inżyniera. 

Grunt odspojony w czasie wykonywania koryta powinien być 

wykorzystany zgodnie z ustaleniami dokumentacji projektowej i SST, tj. 

wbudowany w nasyp lub odwieziony na odkład w miejsce wskazane przez 

Inżyniera. 

Profilowanie i zagęszczenie podłoża należy wykonać zgodnie z 

zasadami określonymi w pkt 5.4. 

5.4. Profilowanie i zagęszczanie podłoża 

Przed przystąpieniem do profilowania podłoże powinno być 

oczyszczone ze wszelkich zanieczyszczeń. 

Po oczyszczeniu powierzchni podłoża należy sprawdzić, czy 

istniejące rzędne terenu umożliwiają uzyskanie po profilowaniu 

zaprojektowanych rzędnych podłoża. Zaleca się, aby rzędne terenu przed 

profilowaniem były o co najmniej 5 cm wyższe niż projektowane rzędne 

podłoża. 

Jeżeli powyższy warunek nie jest spełniony i występują zaniżenia 

poziomu w podłożu przewidzianym do profilowania, Wykonawca powinien 

spulchnić podłoże na głębokość zaakceptowaną przez Inżyniera, dowieźć 

dodatkowy grunt spełniający wymagania obowiązujące dla górnej strefy 

korpusu, w ilości koniecznej do uzyskania wymaganych rzędnych 

wysokościowych i zagęścić warstwę do uzyskania wartości wskaźnika 

zagęszczenia, określonych w tablicy 1. 

Do profilowania podłoża należy stosować równiarki. Ścięty grunt 

powinien być wykorzystany w robotach ziemnych lub w inny sposób 

zaakceptowany przez Inżyniera. 

Bezpośrednio po profilowaniu podłoża należy przystąpić do jego 

zagęszczania. Zagęszczanie podłoża należy kontynuować do osiągnięcia 

wskaźnika zagęszczenia nie mniejszego od podanego w tablicy 1. Wskaźnik 

zagęszczenia należy określać zgodnie z BN-77/8931-12 [5]. 

Tablica 1. Minimalne wartości wskaźnika zagęszczenia podłoża (I s ) 

154



Strefa 

korpusu 

Minimalna wartość I s dla: 

Innych dróg 

Ruch mniejszy 

od ciężkiego 

Górna warstwa o grubości 

1,00 

20 cm 

Na głębokości od 20 do 50 

cm od powierzchni podłoża 0,97 

W przypadku, gdy gruboziarnisty materiał tworzący podłoże uniemożliwia 

przeprowadzenie badania zagęszczenia, kontrolę zagęszczenia należy oprzeć na metodzie 

obciążeń płytowych. Należy określić pierwotny i wtórny moduł odkształcenia podłoża 

według BN-64/8931-02 [3]. Stosunek wtórnego i pierwotnego modułu odkształcenia nie 

powinien przekraczać 2,2. 

Wilgotność gruntu podłoża podczas zagęszczania powinna być równa wilgotności 

optymalnej z tolerancją od -20% do +10%. 

5.5. Utrzymanie koryta oraz wyprofilowanego i zagęszczonego podłoża 

Podłoże (koryto) po wyprofilowaniu i zagęszczeniu powinno być 

utrzymywane w dobrym stanie. 

Jeżeli po wykonaniu robót związanych z profilowaniem i 

zagęszczeniem podłoża nastąpi przerwa w robotach i Wykonawca nie 

przystąpi natychmiast do układania warstw nawierzchni, to powinien on 

zabezpieczyć podłoże przed nadmiernym zawilgoceniem, na przykład przez 

rozłożenie folii lub w inny sposób zaakceptowany przez Inżyniera. 

Jeżeli wyprofilowane i zagęszczone podłoże uległo nadmiernemu 

zawilgoceniu, to do układania kolejnej warstwy można przystąpić dopiero 

po jego naturalnym osuszeniu. 

Po osuszeniu podłoża Inżynier oceni jego stan i ewentualnie zaleci 

wykonanie niezbędnych napraw. Jeżeli zawilgocenie nastąpiło wskutek 

zaniedbania Wykonawcy, to naprawę wykona on na własny koszt. 





6.2. Badania w czasie robót 


155



Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów dotyczących cech 

geometrycznych i zagęszczenia koryta i wyprofilowanego podłoża podaje 

tablica 2. 

Tablica 2. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanego 

koryta i wyprofilowanego podłoża 

Lp. 

Wyszczególnienie 

badań 

i pomiarów 

1 Szerokość koryta 10 razy na 1 km 

Minimalna częstotliwość 

badań i pomiarów 

2 Równość podłużna co 20 m na każdym pasie ruchu 

3 Równość poprzeczna 10 razy na 1 km 

4 Spadki poprzeczne *) 10 razy na 1 km 

5 

6 

Ukształtowanie osi w 

planie *) 

Zagęszczenie, 

wilgotność gruntu 

podłoża 

co 25 m w osi jezdni i na jej krawędziach dla 

autostrad i dróg ekspresowych, co 100 m 

dla pozostałych dróg 

w 2 punktach na dziennej działce roboczej, 

lecz nie rzadziej niż raz na 600 m 2 

*) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i ukształtowania osi w 

planie należy wykonać w punktach głównych łuków poziomych 

6.2.2. Szerokość koryta (profilowanego podłoża) 

Szerokość koryta i profilowanego podłoża nie może różnić się od 

szerokości projektowanej o więcej niż +10 cm i -5 cm. 

6.2.3. Równość koryta (profilowanego podłoża) 

Nierówności podłużne koryta i profilowanego podłoża należy 

mierzyć 4-metrową łatą zgodnie z normą BN-68/8931-04 [4]. 

Nierówności poprzeczne należy mierzyć 4-metrową łatą. 

Nierówności nie mogą przekraczać 20 mm. 

6.2.4. Spadki poprzeczne 

Spadki poprzeczne koryta i profilowanego podłoża powinny być 

zgodne z dokumentacją projektową z tolerancją ± 0,5%. 

156



6.2.5. Rzędne wysokościowe 

Różnice pomiędzy rzędnymi wysokościowymi koryta lub 

wyprofilowanego podłoża i rzędnymi projektowanymi nie powinny 

przekraczać +1 cm, -2 cm. 

6.2.6. Ukształtowanie osi w planie 

Oś w planie nie może być przesunięta w stosunku do osi 

projektowanej o więcej niż ± 5 cm dla pozostałych dróg. 

6.2.7. Zagęszczenie koryta (profilowanego podłoża) 

Wskaźnik zagęszczenia koryta i wyprofilowanego podłoża określony 

wg BN-77/8931-12 [5] nie powinien być mniejszy od podanego w tablicy 1. 

Jeśli jako kryterium dobrego zagęszczenia stosuje się porównanie 

wartości modułów odkształcenia, to wartość stosunku wtórnego do 

pierwotnego modułu odkształcenia, określonych zgodnie z normą BN- 

64/8931-02 [3] nie powinna być większa od 2,2. 

Wilgotność w czasie zagęszczania należy badać według PN-B- 

06714-17 [2]. Wilgotność gruntu podłoża powinna być równa wilgotności 

optymalnej z tolerancją od -20% do + 10%. 

6.3. Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi odcinkami koryta (profilowanego 

podłoża) 

Wszystkie powierzchnie, które wykazują większe odchylenia cech 

geometrycznych od określonych w punkcie 6.2 powinny być naprawione 

przez spulchnienie do głębokości co najmniej 10 cm, wyrównanie i 

powtórne zagęszczenie. Dodanie nowego materiału bez spulchnienia 

wykonanej warstwy jest niedopuszczalne. 



Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-00.00.00 „Wymagania 



Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanego i 

odebranego koryta. 

157




Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-00.00.00 „Wymagania 


Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacja projektową, 

SST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z 

zachowaniem tolerancji wg punktu 6 dały wyniki pozytywne. 






Cena wykonania 1 m 2 koryta obejmuje: 


− odspojenie gruntu z przerzutem na pobocze i rozplantowaniem, 

− uzupełnienie poboczy i skarp, 

− profilowanie dna koryta lub podłoża, 

− zagęszczenie, 

− utrzymanie koryta lub podłoża, 

− przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych, wymaganych w 

specyfikacji technicznej. 


W zakresie niniejszej SST należy wykonać koryto wraz z profilowaniem i 

zagęszczaniem podłoża dla : 


a) koryto gł. 60 cm na całej szerokości jezdni i chodników – 8986,0 m2 

b) koryto gł. 40 cm w obrębie chodników – 2945 m2 



b) koryto gł. 40 cm w obrębie chodników – 565 m2 



b) koryto gł. 35 cm w obrębie alei tłuczniowych – 3152 m2 

c) koryto gł. 20 cm w obrębie ścieżek żwirowych – 9087 m2 

158




Normy 

1. PN-B-04481 Grunty budowlane. Badania próbek gruntu 

2. PN-/B-06714- Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie 

17 

wilgotności 

3. BN-64/8931-02 Drogi samochodowe. Oznaczanie modułu 

odkształcenia nawierzchni podatnych i podłoża przez 

obciążenie płytą 

4. BN-68/8931-04 Drogi samochodowe. Pomiar równości nawierzchni 

planografem i łatą 

5. BN-77/8931-12 Oznaczanie wskaźnika zagęszczenia gruntu 

159




D-04.02.01 

WARSTWY (ODCINAJĄCE) WZMACNIAJĄCE 

PODŁOŻE 

2006 

160



1. WSTĘP 




wykonaniem warstwy wzmacniającej podłoże dla zadania PN „ ROZBUDOWA 

CMENTARZA KOMUNALNEGO WRAZ Z INFRASTRUKTURĄ” 










prowadzenia robót związanych z wykonaniem warstwy wzmacniającej 

podłoże, stanowiącej część podbudowy pomocniczej, w przypadku gdy 

podłoże stanowi grunt wysadzinowy lub wątpliwy, nieulepszony spoiwem 

lub lepiszczem. 


Określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi 

polskimi normami i z określeniami podanymi w SST D-00.00.00 





2. MATERIAŁY 



składowania, podano w SST D-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 2. 


Materiałami stosowanymi przy wykonywaniu warstw (odcinających) 

wzmacniających podłoże są: 

161



− pospółki, w szczególności gruboziarniste 

− mieszanki kamienne 

2.3. Wymagania dla kruszywa 

Kruszywa do wykonania warstwy wzmacniającej powinny spełniać 

następujące warunki: 

a) szczelności, określony zależnością: 

D 

d 

15 

85 

gdzie: 

D 15 - wymiar sita, przez które przechodzi 15% ziarn warstwy odcinającej 

lub odsączającej 

d 85 - wymiar sita, przez które przechodzi 85% ziarn gruntu podłoża. 

Dla materiałów stosowanych przy wykonywaniu warstw 

odsączających warunek szczelności musi być spełniony, gdy warstwa ta nie 

jest układana na warstwie odcinającej. 

b) zagęszczalności, określony zależnością: 

U 

d 60 

= ≥ 5 

d 

10 

gdzie: 

U - wskaźnik różnoziarnistości, 

d 60 - wymiar sita, przez które przechodzi 60% kruszywa tworzącego 

warstwę odcinającą, 

d 10 - wymiar sita, przez które przechodzi 10% kruszywa tworzącego 

warstwę odcinającą. 

Pospółki stosowane do wykonywania warstw wzmacniających 

powinny spełniać wymagania normy PN-B-11111 [3], 

Mieszanki kamienne do warstw wzmacniających powinny spełniać 

wymagania normy PN-B-11112 [4]. 

2.5. Składowanie materiałów 

2.5.1. Składowanie kruszywa 

Jeżeli kruszywo przeznaczone do wykonania warstwy 

wzmacniającej nie jest wbudowane bezpośrednio po dostarczeniu na 

budowę i zachodzi potrzeba jego okresowego składowania, to Wykonawca 

robót powinien zabezpieczyć kruszywo przed zanieczyszczeniem i 

zmieszaniem z innymi materiałami kamiennymi. Podłoże w miejscu 

składowania powinno być równe, utwardzone i dobrze odwodnione. 

≤ 5 

162



3. SPRZĘT 





Wykonawca przystępujący do wykonania warstwy wzmacniającej 

powinien wykazać się możliwością korzystania z następującego sprzętu: 

− równiarek, 

− walców statycznych, 

− płyt wibracyjnych lub ubijaków mechanicznych. 

4. TRANSPORT 




4.2. Transport kruszywa 

Kruszywa można przewozić dowolnymi środkami transportu w 

warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z 

innymi materiałami, nadmiernym wysuszeniem i zawilgoceniem. 






Podłoże gruntowe powinno spełniać wymagania określone w SST 

D-02.00.00 „Roboty ziemne” oraz D-04.01.01 „Koryto wraz z 

profilowaniem i zagęszczaniem podłoża”. 

Warstwy wzmacniające powinny być wytyczone w sposób 

umożliwiający wykonanie ich zgodnie z dokumentacją projektową, z 

tolerancjami określonymi w niniejszych specyfikacjach. 

Paliki lub szpilki powinny być ustawione w osi drogi i w rzędach 

równoległych do osi drogi, lub w inny sposób zaakceptowany przez 

Inżyniera. 

Rozmieszczenie palików lub szpilek powinno umożliwiać 


większych niż co 10 m. 

163



5.3. Wbudowanie i zagęszczanie kruszywa 

Kruszywo powinno być rozkładane w warstwie o jednakowej 

grubości, przy użyciu równiarki, z zachowaniem wymaganych spadków i 

rzędnych wysokościowych. Grubość rozłożonej warstwy luźnego kruszywa 

powinna być taka, aby po jej zagęszczeniu osiągnięto grubość 

projektowaną. 

W miejscach, w których widoczna jest segregacja kruszywa 

należy przed zagęszczeniem wymienić kruszywo na materiał o 

odpowiednich właściwościach. 

Natychmiast po końcowym wyprofilowaniu warstwy wzmacniającej 

należy przystąpić do jej zagęszczania. 

Zagęszczanie nawierzchni o jednostronnym spadku należy 

rozpoczynać od dolnej krawędzi i przesuwać pasami podłużnymi częściowo 

nakładającymi się, w kierunku jej górnej krawędzi. 

Nierówności lub zagłębienia powstałe w czasie zagęszczania 

powinny być wyrównywane na bieżąco przez spulchnienie warstwy 

kruszywa i dodanie lub usunięcie materiału, aż do otrzymania równej 

powierzchni. 

W miejscach niedostępnych dla walców warstwa wzmacniająca 

powinna być zagęszczana płytami wibracyjnymi lub ubijakami 

mechanicznymi. 

Zagęszczanie należy kontynuować do osiągnięcia wskaźnika 

zagęszczenia nie mniejszego od 1,0 według normalnej próby Proctora, 

przeprowadzonej według PN-B-04481 [1]. Wskaźnik zagęszczenia należy 

określać zgodnie z BN-77/8931-12 [8]. 

W przypadku, gdy gruboziarnisty materiał wbudowany w warstwę 

wzmacniającą, uniemożliwia przeprowadzenie badania zagęszczenia według 

normalnej próby Proctora, kontrolę zagęszczenia należy oprzeć na metodzie 

obciążeń płytowych. Należy określić pierwotny i wtórny moduł 

odkształcenia warstwy według BN-64/8931-02 [6]. Stosunek wtórnego i 

pierwotnego modułu odkształcenia nie powinien przekraczać 2,2. 

Wilgotność kruszywa podczas zagęszczania powinna być równa 

wilgotności optymalnej z tolerancją od -20% do +10% jej wartości. W 

przypadku, gdy wilgotność kruszywa jest wyższa od wilgotności 

optymalnej, kruszywo należy osuszyć przez mieszanie i napowietrzanie. W 

przypadku, gdy wilgotność kruszywa jest niższa od wilgotności optymalnej, 

kruszywo należy zwilżyć określoną ilością wody i równomiernie 

wymieszać. 

164



5.4. Utrzymanie warstwy odsączającej i odcinającej 

Warstwa wzmacniająca po wykonaniu, a przed ułożeniem następnej 

warstwy powinna być utrzymywana w dobrym stanie. 

Nie dopuszcza się ruchu budowlanego po wykonanej warstwie 

wzmacniającej. 

W przypadku warstwy z kruszywa dopuszcza się ruch pojazdów 

koniecznych dla wykonania wyżej leżącej warstwy nawierzchni. 

Koszt napraw wynikłych z niewłaściwego utrzymania warstwy 

obciąża Wykonawcę robót. 





6.2. Badania przed przystąpieniem do robót 

Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać 

badania kruszyw przeznaczonych do wykonania robót i przedstawić wyniki 

tych badań Inżynierowi. Badania te powinny obejmować wszystkie 

właściwości kruszywa określone w p. 2.3. 



Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów dotyczących cech 

geometrycznych i zagęszczenia warstwy odsączającej i odcinającej podaje 

tablica 1. 

Tablica 1. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów warstwy 

wzmacniającej 

Lp. 

Wyszczególnie 

nie badań i 

pomiarów 

1 Szerokość warstwy 10 razy na 1 km 


badań i pomiarów 



4 Spadki poprzeczne *) 10 razy na 1 km 

165



5 Rzędne 

wysokościowe 

6 Ukształtowanie osi w 

planie *) 

co 100 m dla pozostałych dróg 

co 100 m dla pozostałych dróg 

7 Grubość warstwy Podczas budowy: 

w 3 punktach na każdej działce roboczej, lecz 

nie rzadziej niż raz na 400 m 2 

Przed odbiorem: 

w 3 punktach, lecz nie rzadziej niż raz na 2000 

m 2 

8 Zagęszczenie, 

wilgotność kruszywa 

w 2 punktach na dziennej działce roboczej, lecz 

nie rzadziej niż raz na 600 m 2 

*) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i ukształtowania osi w 

planie należy wykonać w punktach głównych łuków poziomych. 

6.3.2. Szerokość warstwy 

Szerokość warstwy nie może się różnić od szerokości projektowanej 

o więcej niż +10 cm, -5 cm. 

6.3.3. Równość warstwy 

Nierówności podłużne warstwy odcinającej i odsączającej należy 

mierzyć 

4 metrową łatą, zgodnie z normą BN-68/8931-04 [7]. 

Nierówności poprzeczne warstwy odcinającej i odsączającej należy 

mierzyć 

4 metrową łatą. 

Nierówności nie mogą przekraczać 20 mm. 


Spadki poprzeczne warstwy odcinającej i odsączającej na prostych i 

łukach powinny być zgodne z dokumentacją projektową z tolerancją ± 

0,5%. 


Różnice pomiędzy rzędnymi wysokościowymi warstwy i rzędnymi 

projektowanymi nie powinny przekraczać +1 cm i -2 cm. 


166



Oś w planie nie może być przesunięta w stosunku do osi 


6.3.7. Grubość warstwy 

Grubość warstwy powinna być zgodna z określoną w dokumentacji 

projektowej z tolerancją +1 cm, -2 cm. 

Na wszystkich powierzchniach wadliwych pod względem 

grubości Wykonawca wykona naprawę warstwy przez spulchnienie 

warstwy na głębokość co najmniej 10 cm, uzupełnienie nowym materiałem 

o odpowiednich właściwościach, wyrównanie i ponowne zagęszczenie. 

Roboty te Wykonawca wykona na własny koszt. Po wykonaniu tych 

robót nastąpi ponowny pomiar i ocena grubości warstwy, według wyżej 

podanych zasad na koszt Wykonawcy. 

6.3.8. Zagęszczenie warstwy 

Wskaźnik zagęszczenia warstwy wzmacniającej, określony wg BN- 

77/8931-12 [8] nie powinien być mniejszy od 1. 

Jeżeli jako kryterium dobrego zagęszczenia warstwy stosuje się 

porównanie wartości modułów odkształcenia, to wartość stosunku wtórnego 

do pierwotnego modułu odkształcenia, określonych zgodnie z normą BN- 

64/8931-02 [6], nie powinna być większa od 2,2. 

Wilgotność kruszywa w czasie zagęszczenia należy badać według 

PN-B-06714-17 [2]. Wilgotność kruszywa powinna być równa wilgotności 

optymalnej z tolerancją od -20% do +10%. 

6.4. Zasady postępowania z odcinkami wadliwie wykonanymi 

Wszystkie powierzchnie, które wykazują większe odchylenia cech 

geometrycznych od określonych w p. 6.3, powinny być naprawione przez 

spulchnienie do głębokości co najmniej 10 cm, wyrównane i powtórnie 

zagęszczone. Dodanie nowego materiału bez spulchnienia wykonanej 

warstwy jest niedopuszczalne. 



Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-00.00.00 „Wymagania 



Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) warstwy 

wzmacniającej 

167






Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, 

SST i wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z 

zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne. 






Cena wykonania 1m 2 warstwy wzmacniającej z kruszywa obejmuje: 

− prace pomiarowe, 

− dostarczenie i rozłożenie na uprzednio przygotowanym podłożu warstwy 

materiału o grubości i jakości określonej w dokumentacji projektowej i 

specyfikacji technicznej – 20 cm, 

− wyrównanie ułożonej warstwy do wymaganego profilu, 

− zagęszczenie wyprofilowanej warstwy, 

− przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych wymaganych w 


− utrzymanie warstwy. 


W zakresie niniejszej SST należy wykonać warstwę odcinającą 

wzmacniającą podłoże gruntowe z pospółki gruboziarnistej lub z 

drobnoziarnistych kruszyw łamanych, całą szerokością jezdni wraz z 

poszerzeniami DLA ZAKRESÓW OBMIAROWYCH : 

- DROGA ZEWNĘTRZNA 1 

a) w-wa odcinająca gr. 20 cm – 11 931,0 m2 


a) w-wa odcinająca gr. 20 cm – 4996,0 m2 

- ALEJE I PLACE WEWNĘTRZNE 

a) w-wa odcinająca gr. 20 cm – 13 778,0 m2 

168



b) w-wa odcinająca gr. 10 cm – 9087,0 m2 


10.1. Normy 

1. PN-B-04481 Grunty budowlane. Badania próbek gruntu 

2. PN-B-06714-17 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie 

wilgotności 

3. PN-B-11111 Kruszywo mineralne. Kruszywo naturalne do 

nawierzchni drogowych . Żwir i mieszanka 

4. PN-B-11112 Kruszywo mineralne. Kruszywo łamane do 

nawierzchni drogowych 

5. PN-B-11113 Kruszywa mineralne. Kruszywo naturalne do 

nawierzchni drogowych. Piasek 


odkształcenia nawierzchni podatnych i podłoża 

przez obciążenie płytą 

7. BN-68/8931-04 Drogi samochodowe. Pomiar równości 

nawierzchni planografem i łatą 

8. BN-77/8931-12 Oznaczanie wskaźnika zagęszczenia gruntu 

169




D - 04.04.04 

PODBUDOWA Z TŁUCZNIA KAMIENNEGO 

170



2006 

171

1. WSTĘP 

1.1.Przedmiot SST 





wykonaniem podbudowy z tłucznia kamiennego dla zadania PN „ ROZBUDOWA 











prowadzenia robót związanych z wykonywaniem podbudów z tłucznia 

kamiennego. 

Podbudowę z tłucznia kamiennego wykonuje się, zgodnie z 

ustaleniami podanymi w dokumentacji projektowej, jako: 

- podbudowę zasadniczą. 


1.4.1. Podbudowa z tłucznia kamiennego - część konstrukcji nawierzchni 

składająca się z jednej lub więcej warstw nośnych z tłucznia kamiennego. 

1.4.2. Pozostałe określenia są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi 

polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-00.00.00 





2. MATERIAŁY 



składowania podano w SST D-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 2. 

172




Materiałami stosowanymi przy wykonywaniu podbudowy z tłucznia, 

wg PN-S-96023 [9], są: 

− Tłuczeń kamienny frakcji 40 – 60 mm do warstwy dolnej, wg PN-B- 

11112 [8], 

− Mieszanka kamienna 0 – 40 mm do warstwy górnej i wyrównania 

poboczy 

− woda do skropienia podczas wałowania i klinowania. 

2.3. Wymagania dla kruszyw 

Do wykonania podbudowy należy użyć następujące rodzaje 

kruszywa, według PN-B-11112 [8]: 

− tłuczeń od 40 mm do 60 mm, 

− niniejsza SST nie dopuszcza klinowania tłucznia materiałem 

drobniejszym ze względu na przyjętą technologię robót 

nawierzchniowych – tzn. podwójne utrwalenie, zamknięcie i 

zaklinowanie podbudowy tłuczniowej emulsją asfaltową i grysami 

kamiennymi. 

Inżynier może dopuścić do wykonania podbudowy inne rodzaje 

kruszywa, wybrane spośród wymienionych w PN-S-96023 [9], dla których 

wymagania zostaną określone w SST. 

Jakość kruszywa powinna być zgodna z wymaganiami normy PN-B- 

11112 [8], określonymi dla: 

− klasy co najmniej II - dla podbudowy zasadniczej, 

Do jednowarstwowych podbudów lub podbudowy zasadniczej 

należy stosować kruszywo gatunku co najmniej 2. 

Wymagania dla kruszywa przedstawiono w tablicach 1 i 2 niniejszej 

specyfikacji 

Tablica 1. Wymagania dla tłucznia i klińca, wg PN-B-11112 [8] 

Lp. Właściwości Klasa II Klasa 

III 

1 Ścieralność w bębnie Los Angeles, wg PN-B- 

06714-42 [7]: 

a) po pełnej liczbie obrotów, % ubytku masy, nie 

więcej niż: 

- w tłuczniu 

- w klińcu 

35 

40 

30 

50 

50 

35 

173



b) po 1/5 pełnej liczby obrotów, % ubytku masy w 

stosunku 

do ubytku masy po pełnej liczbie obrotów, nie 

więcej niż: 

2 Nasiąkliwość, wg PN-B-06714-18 [4], % m/m, nie 

więcej niż: 

a) dla kruszyw ze skał magmowych i 

przeobrażonych 

b) dla kruszyw ze skał osadowych 

3 Odporność na działanie mrozu, wg PN-B-06714-19 

[5], % ubytku masy, nie więcej niż: 




4 Odporność na działanie mrozu według 

zmodyfikowanej metody bezpośredniej, wg PN-B- 

06714-19 [5] i PN-B-11112 [8], % ubytku masy, 

nie więcej niż: 

- w klińcu 

- w tłuczniu 

2,0 

3,0 

4,0 

5,0 

30 

nie bada się 

3,0 

5,0 

10,0 

10,0 

nie bada się 

nie bada się 

Tablica 2. Wymagania dla tłucznia kamiennego w zależności od warstwy 

podbudowy 

tłuczniowej, wg PN-B-11112 [8] 

Lp. 

Właściwości 

1 Uziarnienie, wg PN-B-06714-15 [2] 

a) zawartość ziarn mniejszych niż 0,075 

mm, odsianych 

na mokro, % m/m, nie więcej niż: 

- w tłuczniu 

b) zawartość frakcji podstawowej, % m/m, 

nie 

mniej niż: 

- w tłuczniu 

c) zawartość podziarna, % m/m, nie więcej 

niż: 

- w tłuczniu 

Podbudowa 

jednowarstwowa 

lub podbudowa 

zasadnicza 

3 

75 

15 

15 

Podbudowa 

pomocnicza 

4 

65 

25 

20 

174



d) zawartość nadziarna, % m/m, nie więcej 

niż: 

- w tłuczniu 

2 Zawartość zanieczyszczeń obcych, wg PN- 

B-06714-12 [1], % m/m, nie więcej niż: 

- w tłuczniu 0,2 0,3 

3 Zawartość ziarn nieforemnych, wg PN-B- 

06714-16 [3], % m/m, nie więcej niż: 

- w tłuczniu 40 45 

4 Zawartość zanieczyszczeń organicznych, 

barwa cieczy wg PN-B-06714-26 [6]: 

- w tłuczniu 

niż: 

wzorcowa 

2.4. Woda 

Woda użyta przy wykonywaniu zagęszczania i klinowania 

podbudowy może być studzienna lub z wodociągu, bez specjalnych 

wymagań. 

3. SPRZĘT 





Wykonawca przystępujący do wykonania podbudowy z tłucznia 

kamiennego powinien wykazać się możliwością korzystania z 

następującego sprzętu: 

a) równiarek lub układarek kruszywa do rozkładania tłucznia, 

b) walców statycznych gładkich do zagęszczania kruszywa grubego, 

c) walców wibracyjnych lub wibracyjnych zagęszczarek płytowych 

d) walców ogumionych lub stalowych gładkich do końcowego 

dogęszczenia, 

e) przewoźnych zbiorników do wody zaopatrzonych w urządzenia do 

rozpryskiwania wody. 

175



4. TRANSPORT 


Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w SST D-00.00.00 „Wymagania 



Kruszywa można przewozić dowolnymi środkami transportu w 

warunkach zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z 

innymi materiałami, nadmiernym wysuszeniem i zawilgoceniem. 






Podłoże pod podbudowę tłuczniową powinno spełniać wymagania 

określone w SST D-04.01.01 „Koryto wraz z profilowaniem i 

zagęszczeniem podłoża”. 

Podbudowa tłuczniowa powinna być ułożona na podłożu 

zapewniającym nieprzenikanie drobnych cząstek gruntu do warstwy 

podbudowy. Na gruncie spoistym, pod podbudową tłuczniową powinna być 

ułożona warstwa odcinająca lub wykonane ulepszenie podłoża. 

W przypadku zastosowania pomiędzy warstwą podbudowy 

tłuczniowej a spoistym gruntem podłoża warstwy odcinającej albo 

odsączającej, powinien być spełniony warunek nieprzenikania cząstek 

drobnych, wyrażony wzorem: 

D15 

≤ 15 

d 

85 

gdzie: D 15 - wymiar sita, przez które przechodzi 15% ziarn warstwy 

odcinającej albo 

odsączającej, 

d 85 - wymiar sita, przez które przechodzi 85% ziarn gruntu podłoża. 

Podbudowa powinna być wytyczona w sposób 

umożliwiający jej wykonanie zgodnie z dokumentacją projektową lub 

według zaleceń Inżyniera, z tolerancjami określonymi w niniejszych 

specyfikacjach. 

Paliki lub szpilki do prawidłowego ukształtowania podbudowy 

powinny być wcześniej przygotowane. 

176



Paliki lub szpilki powinny być ustawione w osi drogi i w rzędach 

równoległych do osi drogi lub w inny sposób zaakceptowany przez 

Inżyniera. 

Rozmieszczenie palików lub szpilek powinno umożliwiać 


większych niż co 10 m. 

5.3. Wbudowywanie i zagęszczanie kruszywa 

Minimalna grubość warstwy podbudowy z tłucznia nie może być po 

zagęszczeniu mniejsza od 1,5-krotnego wymiaru największych ziarn 

tłucznia. Maksymalna grubość warstwy podbudowy po zagęszczeniu nie 

może przekraczać 20 cm. 

Kruszywo grube powinno być rozłożone w warstwie o jednakowej 

grubości, przy użyciu układarki albo równiarki. Grubość rozłożonej 

warstwy luźnego kruszywa powinna być taka, aby po jej zagęszczeniu i 

zaklinowaniu osiągnęła grubość projektowaną. 

Kruszywo grube po rozłożeniu powinno być przywałowane dwoma 

przejściami walca statycznego, gładkiego o nacisku jednostkowym nie 

mniejszym niż 30 kN/m. Zagęszczenie podbudowy o jednostronnym spadku 

poprzecznym powinno rozpocząć się od dolnej krawędzi i przesuwać się 

pasami podłużnymi, częściowo nakładającymi się, w kierunku jej górnej 

krawędzi. 

Do zagęszczania należy użyć walca wibracyjnego o nacisku 

jednostkowym co najmniej 18 kN/m, albo płytową zagęszczarką wibracyjną 

o nacisku jednostkowym co najmniej 16 kN/m 2 . 

5.4. Utrzymanie podbudowy 

Podbudowa po wykonaniu, a przed ułożeniem następnej warstwy, 

powinna być utrzymywana w dobrym stanie. Jeżeli Wykonawca będzie 

wykorzystywał, za zgodą Inżyniera, gotową podbudowę do ruchu 

budowlanego, to jest obowiązany naprawić wszelkie uszkodzenia 

podbudowy, spowodowane przez ten ruch. Koszt napraw wynikłych z 

niewłaściwego utrzymania podbudowy obciąża Wykonawcę robót. 





177





badania kruszyw przeznaczonych do wykonania robót i przedstawić wyniki 

tych badań Inżynierowi w celu akceptacji. 

Badania te powinny obejmować wszystkie właściwości kruszywa 

określone w pkt 2.3 i tablicach 1 i 2 niniejszych OST. 



Częstotliwość oraz zakres badań podano w tablicy 3. 

Tablica 3.Częstotliwość oraz zakres badań przy budowie podbudowy z 

tłucznia kamiennego 

Częstotliwość badań 

Lp. Wyszczególnienie badań Minimalne ilości 

badań na dziennej 

działce roboczej 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

Uziarnienie kruszyw 

Zawartość zanieczyszczeń obcych w 

kruszywie 

Zawartość ziarn nieforemnych w 

kruszywie 

Ścieralność kruszywa 

Nasiąkliwość kruszywa 

Odporność kruszywa na działanie mrozu 

Zawartość zanieczyszczeń organicznych 

6.3.2. Badania właściwości kruszywa 

Maksymalna powierzchnia 

podbudowy 

na jedno 

badanie (m 2 ) 

2 600 

6000 

i przy każdej zmianie 

źródła pobierania 

materiałów 

Próbki należy pobierać w sposób losowy z rozłożonej warstwy, 

przed jej zagęszczeniem. Wyniki badań powinny być na bieżąco 

przekazywane Inżynierowi. 

Badania pełne kruszywa, obejmujące ocenę wszystkich właściwości 

określonych w pkt 2.3 powinny być wykonywane przez Wykonawcę z 

częstotliwością gwarantującą zachowanie jakości robót i zawsze w 

przypadku zmiany źródła pobierania materiałów oraz na polecenie 

Inżyniera. Próbki do badań pełnych powinny być pobierane przez 

Wykonawcę w sposób losowy, w obecności Inżyniera. 

178



6.4. Wymagania dotyczące nośności i cech geometrycznych podbudowy 

6.4.1. Częstotliwość oraz zakres pomiarów 

Częstotliwość oraz zakres pomiarów podano w tablicy 4. 

Tablica 4. Częstotliwość oraz zakres pomiarów wykonanej podbudowy z 

tłucznia 

kamiennego 

Lp. 

Wyszczególnienie badań i 

pomiarów 


pomiarów 

1 Szerokość podbudowy 10 razy na 1 km 

2 Równość podłużna 

w sposób ciągły planografem 

albo co 20 m łatą na każdym 

pasie ruchu 


4 Spadki poprzeczne* ) 10 razy na 1 km 

5 Rzędne wysokościowe 

co 100 m w osi jezdni i na jej 

krawędziach 

6 Ukształtowanie osi w planie* ) co 100 m 

7 Grubość podbudowy Podczas budowy: 

w 3 punktach na każdej 

działce roboczej, lecz nie 

rzadziej niż raz na 400 m 2 

Przed odbiorem: 

w 3 punktach, lecz nie rzadziej 

niż raz na 2000 m 2 

8 Nośność podbudowy nie rzadziej niż raz na 3000 m 2 

*) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i ukształtowanie osi w planie 

należy wykonać w punktach głównych łuków poziomych. 

6.4.2. Szerokość podbudowy 

Szerokość podbudowy nie może różnić się od szerokości 

projektowanej o więcej niż +10 cm, -5 cm. 

179



Na jezdniach bez krawężników szerokość podbudowy powinna być 

większa od szerokości warstwy wyżej leżącej o co najmniej 25 cm lub o 

wartość wskazaną w dokumentacji projektowej. 

6.4.3. Równość podbudowy 

Nierówności podłużne podbudowy należy mierzyć 4-metrową łatą 

lub planografem, zgodnie z normą BN-68/8931-04 [11]. 

Nierówności poprzeczne podbudowy należy mierzyć 4-metrową łatą. 

Nierówności podbudowy nie mogą przekraczać: 

- 12 mm dla podbudowy zasadniczej, 

6.4.4. Spadki poprzeczne podbudowy 

Spadki poprzeczne podbudowy na prostych i łukach powinny być 

zgodne z dokumentacją projektową z tolerancją ± 0,5 %. 

6.4.5. Rzędne wysokościowe podbudowy 

Różnice pomiędzy rzędnymi wysokościowymi podbudowy i 

rzędnymi projektowanymi nie powinny przekraczać + 1 cm, -2 cm. 


Oś podbudowy w planie nie może być przesunięta w stosunku do osi 


6.4.7. Grubość podbudowy 

Grubość podbudowy nie może różnić się od grubości projektowanej 

o więcej niż: 

- dla podbudowy zasadniczej ± 2 cm, 

6.4.8. Nośność podbudowy 

Pomiary nośności podbudowy należy wykonać zgodnie z BN- 

64/8931-02 [10]. 

Podbudowa zasadnicza powinna spełniać wymagania dotyczące 

nośności, podane w tablicy 5. 

Tablica 5. Wymagania nośności podbudowy zasadniczej w zależności od 

kategorii ruchu 

Kategoria ruchu 

Minimalny moduł odkształcenia mierzony 

przy użyciu płyty o średnicy 30 cm (MPa) 

180



Pierwotny M I E 

Wtórny M II 

E 

Ruch lekki 100 140 

Pierwotny moduł odkształcenia podbudowy pomocniczej mierzony 

płytą o średnicy 30 cm, powinien być większy od 50 MPa. 

Zagęszczenie podbudowy należy uznać za prawidłowe, gdy stosunek 

wtórnego modułu odkształcenia M II 

E 

do pierwotnego modułu odkształcenia 

M I E 

jest nie większy od 2,2. 

M 

M 

II 

E 

I 

E 

≤ 2,2 

6.5. Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi odcinkami podbudowy 

6.5.1. Niewłaściwe cechy geometryczne podbudowy 

Wszystkie powierzchnie podbudowy, które wykazują większe 

odchylenia cech geometrycznych od określonych w punkcie 6.4, powinny 

być naprawione. Wszelkie naprawy i dodatkowe badania i pomiary zostaną 

wykonane na koszt Wykonawcy. 

Jeżeli szerokość podbudowy jest mniejsza od szerokości 

projektowanej o więcej niż 5 cm i nie zapewni to podparcia warstwom 

wyżej leżącym, to Wykonawca powinien na własny koszt poszerzyć 

podbudowę przez spulchnienie warstwy na pełną grubość, do połowy 

szerokości pasa ruchu (lub pasa postojowego czy utwardzonego pobocza), 

dołożenie materiału i powtórne zagęszczenie. 

6.5.2. Niewłaściwa grubość 

Na wszystkich powierzchniach wadliwych pod względem grubości, 

Wykonawca wykona naprawę podbudowy. Powierzchnie powinny być 

naprawione przez spulchnienie lub wybranie warstwy na odpowiednią 

głębokość, zgodnie z decyzją Inżyniera, uzupełnione nowym materiałem o 

odpowiednich właściwościach, wyrównane i ponownie zagęszczone. 

Roboty te Wykonawca wykona na własny koszt. Po wykonaniu tych robót 

nastąpi ponowny pomiar i ocena grubości warstwy. Koszty poniesie 

Wykonawca. 

6.5.3. Niewłaściwa nośność podbudowy 

Jeżeli nośność podbudowy będzie mniejsza od wymaganej, to 

Wykonawca wykona wszelkie roboty niezbędne do zapewnienia wymaganej 

nośności, zalecone przez Inżyniera. 

181



Koszty tych dodatkowych robót poniesie Wykonawca podbudowy 

tylko wtedy, gdy zaniżenie nośności podbudowy wynikło z niewłaściwego 

wykonania robót przez Wykonawcę podbudowy. 



Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-00.00.00 



Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanej 

podbudowy z tłucznia kamiennego oraz m3 wyrównanych tłuczniem 

poboczy. 




Roboty uznaje się za zgodne z dokumentacją projektową, SST i 

wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem 

tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne. 






Cena wykonania 1 m 2 podbudowy tłuczniowej oraz wyrównania 

podbudowy tłuczniem 1 m 3 obejmuje: 



− przygotowanie podłoża, 

− dostarczenie materiałów na miejsce wbudowania, 

− rozłożenie kruszywa, 

− zagęszczenie warstwy, 

− przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych określonych w 


− utrzymanie podbudowy w czasie robót. 

182




W zakresie niniejszej SST należy wykonać DLA ZKRESÓW 

OBMIAROWYCH : 


a) podbudowa z tłucznia gr. 20 cm – 8497,0 m2 

b) podbudowa z tłucznia gr. 10 cm – 2945,0 m2 







10. przepisy związane 

10.1. Normy 


zawartości zanieczyszczeń obcych 

2. PN-B-06714-15 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie składu 

ziarnowego 


kształtu ziarn 


nasiąkliwości 


mrozoodporności metodą bezpośrednią 


zawartości zanieczyszczeń organicznych 


ścieralności w bębnie Los Angeles 

8. PN-B-11112 Kruszywo mineralne. Kruszywo łamane do 


9. PN-S-96023 Konstrukcje drogowe. Podbudowa i nawierzchnia 

z tłucznia kamiennego 

183




odkształcenia nawierzchni podatnych i podłoża 

przez obciążenie płytą 

11. BN-68/8931-04 Drogi samochodowe. Pomiar równości 

nawierzchni planografem i łatą. 


Nie występują. 

184




D-04.05.01 

PODBUDOWA I ULEPSZONE PODŁOŻE 

Z GRUNTU LUB KRUSZYWA 

STABILIZOWANEGO CEMENTEM 

185



2006 

1. WSTĘP 


Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (OST) 

są wymagania ogólne dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z 

wykonywaniem podbudowy i ulepszonego podłoża z gruntu lub kruszywa 

stabilizowanego cementem dla zadania PN. „ ROZBUDOWA CMENTARZA 

KOMUNALNEGO WRAZ Z INFRASTRUKTURĄ” 










prowadzenia robót związanych z wykonaniem podbudowy i ulepszonego 

podłoża z gruntu lub kruszywa stabilizowanego cementem wg PN-S-96012 

[17]. 

Grunty lub kruszywa stabilizowane cementem mogą być stosowane 

do wykonania podbudów zasadniczych, pomocniczych i ulepszonego 

podłoża wg Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i 

półsztywnych [29]. 


1.4.1. Podbudowa z gruntu stabilizowanego cementem - jedna lub dwie 

warstwy zagęszczonej mieszanki cementowo-gruntowej, która po 

osiągnięciu właściwej wytrzymałości na ściskanie, stanowi fragment nośnej 

części nawierzchni drogowej. 

186



1.4.2. Mieszanka cementowo-gruntowa - mieszanka gruntu, cementu i 

wody, a w razie potrzeby również dodatków ulepszających, np. popiołów 

lotnych lub chlorku wapniowego, dobranych w optymalnych ilościach. 

1.4.3. Grunt stabilizowany cementem - mieszanka cementowo-gruntowa 

zagęszczona i stwardniała w wyniku ukończenia procesu wiązania cementu. 

1.4.4. Kruszywo stabilizowane cementem - mieszanka kruszywa 

naturalnego, cementu i wody, a w razie potrzeby dodatków ulepszających, 

np. popiołów lotnych lub chlorku wapniowego, dobranych w optymalnych 

ilościach, zagęszczona i stwardniała w wyniku ukończenia procesu wiązania 

cementu. 

1.4.5. Podłoże gruntowe ulepszone cementem - jedna lub dwie warstwy 

zagęszczonej mieszanki cementowo-gruntowej, na której układana jest 

warstwa podbudowy. 

1.4.6. Pozostałe określenia są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi 

polskimi normami i z definicjami podanymi w OST D-M-00.00.00 



Ogólne wymagania dotyczące robót podano w OST D-04.05.00 „Podbudowy i 

ulepszone podłoże z gruntów lub kruszyw stabilizowanych spoiwami hydraulicznymi. 

Wymagania ogólne” pkt 1.5. 

2. MATERIAŁY 



składowania, podano w OST D-04.05.00 „Podbudowy i ulepszone podłoże 

z gruntów lub kruszyw stabilizowanych spoiwami hydraulicznymi. 

Wymagania ogólne” pkt 2. 

2.2. Cement 

Należy stosować cement portlandzki klasy 32,5 wg PN-B-19701 

[11], portlandzki z dodatkami wg PN-B-19701 [11] lub hutniczy wg PN-B- 

19701 [11]. 

Wymagania dla cementu zestawiono w tablicy 1. 

Tablica 1. Właściwości mechaniczne i fizyczne cementu wg PN-B-19701 

[11] 

Lp. 


Klasa cementu 

32,5 

187



1 Wytrzymałość na ściskanie (MPa), po 7 dniach, nie 

mniej niż: 

- cement portlandzki bez dodatków 

- cement hutniczy 

- cement portlandzki z dodatkami 

2 Wytrzymałość na ściskanie (MPa), po 28 dniach, nie 

mniej niż: 

3 Czas wiązania: 

- początek wiązania, najwcześniej po upływie, min. 

- koniec wiązania, najpóźniej po upływie, h 

16 

16 

16 

32,5 

4 Stałość objętości, mm, nie więcej niż 10 

Badania cementu należy wykonać zgodnie z PN-B-04300 [1]. 

Przechowywanie cementu powinno odbywać się zgodnie z BN- 

88/6731-08 [19]. 

W przypadku, gdy czas przechowywania cementu będzie dłuższy od 

trzech miesięcy, można go stosować za zgodą Inżyniera tylko wtedy, gdy 

badania laboratoryjne wykażą jego przydatność do robót. 

2.3. Grunty 

Przydatność gruntów przeznaczonych do stabilizacji cementem 

należy ocenić na podstawie wyników badań laboratoryjnych, wykonanych 

według metod podanych w PN-S-96012 [17]. 

Do wykonania podbudów i ulepszonego podłoża z gruntów 

stabilizowanych cementem należy stosować grunty spełniające wymagania 

podane w tablicy 2. 

Grunt można uznać za przydatny do stabilizacji cementem wtedy, 

gdy wyniki badań laboratoryjnych wykażą, że wytrzymałość na ściskanie i 

mrozoodporność próbek gruntu stabilizowanego są zgodne z wymaganiami 

określonymi w p. 2.7 tablica 4. 

Tablica 2. Wymagania dla gruntów przeznaczonych do stabilizacji 

cementem 

wg PN-S-96012 [17] 

60 

12 

Lp. Właściwości Wymagan 

ia 

1 Uziarnienie 

Badania 

według 

188



a) ziarn przechodzących przez sito # 40 

mm, % (m/m), nie mniej niż: 

b) ziarn przechodzących przez sito # 20 

mm, % (m/m), powyżej 

c) ziarn przechodzących przez sito # 4 

mm, % (m/m), powyżej 

d) cząstek mniejszych od 0,002 mm, % 

(m/m), poniżej 

2 Granica płynności, % (m/m), nie więcej 

niż: 

3 Wskaźnik plastyczności, % (m/m), nie 

więcej niż: 

100 

85 

50 

20 

PN-B-04481 

[2] 

40 PN-B-04481 

[2] 

15 PN-B-04481 

[2] 

4 Odczyn pH od 5 do 8 PN-B-04481 

[2] 

5 Zawartość części organicznych, % (m/m), 

nie więcej niż: 

6 Zawartość siarczanów, w przeliczeniu na 

SO 3 , % (m/m), nie więcej niż: 

2 PN-B-04481 

[2] 

1 

PN-B-06714- 

28 [6] 

Grunty nie spełniające wymagań określonych w tablicy 2, mogą być 

poddane stabilizacji po uprzednim ulepszeniu chlorkiem wapniowym, 

wapnem, popiołami lotnymi. 

Grunty o granicy płynności od 40 do 60 % i wskaźniku plastyczności 

od 15 do 30 % mogą być stabilizowane cementem dla podbudów 

pomocniczych i ulepszonego podłoża pod warunkiem użycia specjalnych 

maszyn, umożliwiających ich rozdrobnienie i przemieszanie z 

cementem. 

Dodatkowe kryteria oceny przydatności gruntu do stabilizacji 

cementem; zaleca się użycie gruntów o: 

− wskaźniku piaskowym od 20 do 50, wg BN-64/8931-01 [20], 

− zawartości ziarn pozostających na sicie # 2 mm - co najmniej 30%, 

− zawartości ziarn przechodzących przez sito 0,075 mm - nie więcej niż 

15%. 

Decydującym sprawdzianem przydatności gruntu do stabilizacji 

cementem są wyniki wytrzymałości na ściskanie próbek gruntu 

stabilizowanego cementem. 

189

2.4. Kruszywa 



Do stabilizacji cementem można stosować piaski, mieszanki i żwiry 

albo mieszankę tych kruszyw, spełniające wymagania podane w tablicy 3. 

Kruszywo można uznać za przydatne do stabilizacji cementem 

wtedy, gdy wyniki badań laboratoryjnych wykażą, że wytrzymałość na 

ściskanie i mrozoodporność próbek kruszywa stabilizowanego będą zgodne 

z wymaganiami określonymi w p. 2.7 tablica 4. 

Tablica 3. Wymagania dla kruszyw przeznaczonych do stabilizacji 

cementem 

Lp. 


1 Uziarnienie 

a) ziarn pozostających na sicie # 2 mm, 

%, nie mniej niż: 

b) ziarn przechodzących przez sito 0,075 

mm, %, nie więcej niż: 

2 Zawartość części organicznych, barwa 

cieczy nad kruszywem nie ciemniejsza 

niż: 

3 Zawartość zanieczyszczeń obcych, %, nie 

więcej niż: 

4 Zawartość siarczanów, w przeliczeniu na 

SO 3 , %, poniżej: 

Wymagan 

ia 

30 

15 

wzorcowa 

0,5 

1 

Badania 

według 

PN-B-06714- 

15 [4] 

PN-B-06714- 

26 [5] 

PN-B-06714- 

12 [3] 

PN-B-06714- 

28 [6] 

Jeżeli kruszywo przeznaczone do wykonania warstwy nie jest 

wbudowane bezpośrednio po dostarczeniu na budowę i zachodzi potrzeba 

jego okresowego składowania na terenie budowy, to powinno być ono 

składowane w pryzmach, na utwardzonym i dobrze odwodnionym placu, w 

warunkach zabezpieczających przed zanieczyszczeniem i przed 

wymieszaniem różnych rodzajów kruszyw. 

2.5. Woda 

Woda stosowana do stabilizacji gruntu lub kruszywa cementem i 

ewentualnie do pielęgnacji wykonanej warstwy powinna odpowiadać 

wymaganiom PN-B-32250 [13]. Bez badań laboratoryjnych można 

stosować wodociągową wodę pitną. Gdy woda pochodzi z wątpliwych 

190



źródeł nie może być użyta do momentu jej przebadania, zgodnie z wyżej 

podaną normą lub do momentu porównania wyników wytrzymałości na 

ściskanie próbek gruntowo-cementowych wykonanych z wodą wątpliwą i z 

wodą wodociągową. Brak różnic potwierdza przydatność wody do 

stabilizacji gruntu lub kruszywa cementem. 

2.6. Dodatki ulepszające 

Przy stabilizacji gruntów cementem, w przypadkach uzasadnionych, 

stosuje się następujące dodatki ulepszające: 

− wapno wg PN-B-30020 [12], 

− popioły lotne wg PN-S-96035 [18], 

− chlorek wapniowy wg PN-C-84127 [15]. 

Za zgodą Inżyniera mogą być stosowane inne dodatki o 

sprawdzonym działaniu, posiadające aprobatę techniczną wydaną przez 

uprawnioną jednostkę. 

2.7. Grunt lub kruszywo stabilizowane cementem 

W zależności od rodzaju warstwy w konstrukcji nawierzchni 

drogowej, wytrzymałość gruntu lub kruszywa stabilizowanego cementem 

wg PN-S-96012 [17], powinna spełniać wymagania określone w tablicy 4. 

Tablica 4. Wymagania dla gruntów lub kruszyw stabilizowanych cementem 

dla poszczególnych 

warstw podbudowy i ulepszonego podłoża 

Lp. 

Rodzaj warstwy w konstrukcji 

nawierzchni drogowej 

1 Podbudowa zasadnicza dla KR1 

lub podbudowa pomocnicza dla 

KR2 do KR6 

2 Górna część warstwy ulepszonego 

podłoża gruntowego o grubości co 

najmniej 10 cm dla KR5 i KR6 lub 

górna część warstwy ulepszenia 

słabego podłoża z gruntów 

wątpliwych oraz wysadzinowych 

Wytrzymałość na ściskanie próbek 

nasyconych wodą (MPa) 

po 7 

dniach 

od 1,6 

do 2,2 

od 1,0 

do 1,6 

po 28 

dniach 

od 2,5 

do 5,0 

od 1,5 

do 2,5 

Wskaźni 

k 

mrozood 

- 

porności 

0,7 

0,6 

191



3 Dolna część warstwy ulepszonego 

podłoża gruntowego w przypadku 

posadowienia konstrukcji 

nawierzchni na podłożu z gruntów 

wątpliwych 

i 

wysadzinowych 

- od 0,5 do 

1,5 

0,6 

3. SPRZĘT 

Wymagania dotyczące sprzętu podano w OST D-04.05.00 

„Podbudowy i ulepszone podłoże z gruntów lub kruszyw stabilizowanych 

spoiwami hydraulicznymi. Wymagania ogólne” pkt 3. 

4. TRANSPORT 

Wymagania dotyczące transportu podano w OST D-04.05.00 





Ogólne zasady wykonania robót podano w OST D-04.05.00 



5.2. Warunki przystąpienia do robót 

Podbudowa z gruntu lub kruszywa stabilizowanego cementem nie 

może być wykonywana wtedy, gdy podłoże jest zamarznięte i podczas 

opadów deszczu. Nie należy rozpoczynać stabilizacji gruntu lub kruszywa 

cementem, jeżeli prognozy meteorologiczne wskazują na możliwy spadek 

temperatury poniżej 5 o C w czasie najbliższych 7 dni. 


Podłoże powinno być przygotowane zgodnie z wymaganiami określonymi 

w OST 

D-04.05.00 „Podbudowy i ulepszone podłoże z 

gruntów lub kruszyw stabilizowanych spoiwami hydraulicznymi. 


192



5.4. Skład mieszanki cementowo-gruntowej i cementowo-kruszywowej 

Zawartość cementu w mieszance nie może przekraczać wartości podanych w 

tablicy 5. Zaleca się taki dobór mieszanki, aby spełnić wymagania wytrzymałościowe 

określone w p. 2.7 tablica 4, przy jak najmniejszej zawartości cementu. 

Tablica 5. Maksymalna zawartość cementu w mieszance cementowo-gruntowej lub w 

mieszance kruszywa stabilizowanego cementem dla poszczególnych warstw 

podbudowy i ulepszonego podłoża 

Lp. 

Kategoria 

ruchu 

Maksymalna zawartość cementu, % w stosunku do masy 

suchego gruntu lub kruszywa 

podbudowa 

zasadnicza 

podbudowa 

pomocnicza 

ulepszone 

podłoże 

1 KR 2 do KR 6 - 6 8 

2 KR 1 8 10 10 

Zawartość wody w mieszance powinna odpowiadać wilgotności 

optymalnej, określonej według normalnej próby Proctora, zgodnie z PN-B- 

04481 [2], z tolerancją +10%, -20% jej wartości. 

Zaprojektowany skład mieszanki powinien zapewniać otrzymanie w 

czasie budowy właściwości gruntu lub kruszywa stabilizowanego cementem 

zgodnych z wymaganiami określonymi w tablicy 4. 

5.5. Stabilizacja metodą mieszania na miejscu 

Do stabilizacji gruntu metodą mieszania na miejscu można użyć 

specjalistycznych mieszarek wieloprzejściowych lub jednoprzejściowych 

albo maszyn rolniczych. 

Grunt przewidziany do stabilizacji powinien być spulchniony i 

rozdrobniony. 

Po spulchnieniu gruntu należy sprawdzić jego wilgotność i w razie 

potrzeby ją zwiększyć w celu ułatwienia rozdrobnienia. Woda powinna być 

dozowana przy użyciu beczkowozów zapewniających równomierne i 

kontrolowane dozowanie. Wraz z wodą można dodawać do gruntu dodatki 

ulepszające rozpuszczalne w wodzie, np. chlorek wapniowy. 

Jeżeli wilgotność naturalna gruntu jest większa od wilgotności 

optymalnej o więcej niż 10% jej wartości, grunt powinien być osuszony 

przez mieszanie i napowietrzanie w czasie suchej pogody. 

Po spulchnieniu i rozdrobnieniu gruntu należy dodać i przemieszać z 

gruntem dodatki ulepszające, np. wapno lub popioły lotne, w ilości 

określonej w recepcie laboratoryjnej, o ile ich użycie jest przewidziane w 

tejże recepcie. 

193



Cement należy dodawać do rozdrobnionego i ewentualnie 

ulepszonego gruntu w ilości ustalonej w recepcie laboratoryjnej. Cement i 

dodatki ulepszające powinny być dodawane przy użyciu rozsypywarek 

cementu lub w inny sposób zaakceptowany przez Inżyniera. 

Grunt powinien być wymieszany z cementem w sposób 

zapewniający jednorodność na określoną głębokość, gwarantującą 

uzyskanie projektowanej grubości warstwy po zagęszczeniu. W przypadku 

wykonywania stabilizacji w prowadnicach, szczególną uwagę należy 

zwrócić na jednorodność wymieszania gruntu w obrębie skrajnych pasów o 

szerokości od 30 do 40 cm, przyległych do prowadnic. 

Po wymieszaniu gruntu z cementem należy sprawdzić wilgotność 

mieszanki. Jeżeli jej wilgotność jest mniejsza od optymalnej o więcej niż 

20%, należy dodać odpowiednią ilość wody i mieszankę ponownie 

dokładnie wymieszać. Wilgotność mieszanki przed zagęszczeniem nie może 

różnić się od wilgotności optymalnej o więcej niż +10%, -20% jej wartości. 

Czas od momentu rozłożenia cementu na gruncie do momentu 

zakończenia mieszania nie powinien być dłuższy od 2 godzin. 

Po zakończeniu mieszania należy powierzchnię warstwy wyrównać i 

wyprofilować do wymaganych w dokumentacji projektowej rzędnych oraz 

spadków poprzecznych i podłużnych. Do tego celu należy użyć równiarek i 

wykorzystać prowadnice podłużne, układane każdorazowo na odcinku 

roboczym. Od użycia prowadnic można odstąpić przy zastosowaniu 

specjalistycznych mieszarek i technologii gwarantującej odpowiednią 

równość warstwy, po uzyskaniu zgody Inżyniera. Po wyprofilowaniu należy 

natychmiast przystąpić do zagęszczania warstwy. Zagęszczenie należy 

przeprowadzić w sposób określony w p. 5.8. 

5.6. Stabilizacja metodą mieszania w mieszarkach stacjonarnych 

Składniki mieszanki i w razie potrzeby dodatki ulepszające, powinny 

być dozowane w ilości określonej w recepcie laboratoryjnej. Mieszarka 

stacjonarna powinna być wyposażona w urządzenia do wagowego 

dozowania kruszywa lub gruntu i cementu oraz objętościowego dozowania 

wody. 

Czas mieszania w mieszarkach cyklicznych nie powinien być 

krótszy od 1 minuty, o ile krótszy czas mieszania nie zostanie dozwolony 

przez Inżyniera po wstępnych próbach. W mieszarkach typu ciągłego 

194



prędkość podawania materiałów powinna być ustalona i na bieżąco 

kontrolowana w taki sposób, aby zapewnić jednorodność mieszanki. 

Wilgotność mieszanki powinna odpowiadać wilgotności optymalnej 

z tolerancją +10% i -20% jej wartości. 

Przed ułożeniem mieszanki należy ustawić prowadnice i podłoże 

zwilżyć wodą. 

Mieszanka dowieziona z wytwórni powinna być układana przy 

pomocy układarek lub równiarek. Grubość układania mieszanki powinna 

być taka, aby zapewnić uzyskanie wymaganej grubości warstwy po 

zagęszczeniu. 

Przed zagęszczeniem warstwa powinna być wyprofilowana do 

wymaganych rzędnych, spadków podłużnych i poprzecznych. Przy użyciu 

równiarek do rozkładania mieszanki należy wykorzystać prowadnice, w 

celu uzyskania odpowiedniej równości profilu warstwy. Od użycia 

prowadnic można odstąpić przy zastosowaniu technologii gwarantującej 

odpowiednią równość warstwy, po uzyskaniu zgody Inżyniera. Po 

wyprofilowaniu należy natychmiast przystąpić do zagęszczania warstwy. 

5.7. Grubość warstwy 

Orientacyjna grubość poszczególnych warstw podbudowy z gruntu 

lub kruszywa stabilizowanego cementem nie powinna przekraczać: 

− 10 cm - przy mieszaniu w mieszarce stacjonarnej. 

Jeżeli projektowana grubość warstwy podbudowy jest większa od 

maksymalnej, to stabilizację należy wykonywać w dwóch warstwach. 

Jeżeli stabilizacja będzie wykonywana w dwóch lub więcej 

warstwach, to tylko najniżej położona warstwa może być wykonana przy 

zastosowaniu technologii mieszania na miejscu. Wszystkie warstwy leżące 

wyżej powinny być wykonywane według metody mieszania w mieszarkach 

stacjonarnych. 

Warstwy podbudowy zasadniczej powinny być wykonywane według 

technologii mieszania w mieszarkach stacjonarnych. 

5.8. Zagęszczanie 

Zagęszczanie warstwy gruntu lub kruszywa stabilizowanego 

cementem należy prowadzić przy użyciu walców gładkich, wibracyjnych 

lub ogumionych, w zestawie wskazanym w SST. 

Zagęszczanie podbudowy oraz ulepszonego podłoża o przekroju 

daszkowym powinno rozpocząć się od krawędzi i przesuwać pasami 

195



podłużnymi, częściowo nakładającymi się w stronę osi jezdni. Zagęszczenie 

warstwy o jednostronnym spadku poprzecznym powinno rozpocząć się od 

niżej położonej krawędzi i przesuwać pasami podłużnymi, częściowo 

nakładającymi się, w stronę wyżej położonej krawędzi. Pojawiające się w 

czasie zagęszczania zaniżenia, ubytki, rozwarstwienia i podobne wady, 

muszą być natychmiast naprawiane przez wymianę mieszanki na pełną 

głębokość, wyrównanie i ponowne zagęszczenie. Powierzchnia 

zagęszczonej warstwy powinna mieć prawidłowy przekrój poprzeczny i 

jednolity wygląd. 

W przypadku technologii mieszania w mieszarkach stacjonarnych 

operacje zagęszczania i obróbki powierzchniowej muszą być zakończone 

przed upływem dwóch godzin od chwili dodania wody do mieszanki. 

W przypadku technologii mieszania na miejscu, operacje 

zagęszczania i obróbki powierzchniowej muszą być zakończone nie później 

niż w ciągu 5 godzin, licząc od momentu rozpoczęcia mieszania gruntu z 

cementem. 

Zagęszczanie należy kontynuować do osiągnięcia wskaźnika 

zagęszczenia mieszanki określonego wg BN-77/8931-12 [25] nie 

mniejszego od podanego w PN-S-96012 [17] i SST. 

Specjalną uwagę należy poświęcić zagęszczeniu mieszanki w 

sąsiedztwie spoin roboczych podłużnych i poprzecznych oraz wszelkich 

urządzeń obcych. 

Wszelkie miejsca luźne, rozsegregowane, spękane podczas 

zagęszczania lub w inny sposób wadliwe, muszą być naprawione przez 

zerwanie warstwy na pełną grubość, wbudowanie nowej mieszanki o 

odpowiednim składzie i ponowne zagęszczenie. Roboty te są wykonywane 

na koszt Wykonawcy. 

5.9. Spoiny robocze 

W miarę możliwości należy unikać podłużnych spoin roboczych, 

poprzez wykonanie warstwy na całej szerokości. 

Jeśli jest to niemożliwe, przy warstwie wykonywanej w 

prowadnicach, przed wykonaniem kolejnego pasa należy pionową krawędź 

wykonanego pasa zwilżyć wodą. Przy warstwie wykonanej bez prowadnic 

w ułożonej i zagęszczonej mieszance, należy niezwłocznie obciąć pionową 

krawędź. Po zwilżeniu jej wodą należy wbudować kolejny pas. W podobny 

sposób należy wykonać poprzeczną spoinę roboczą na połączeniu działek 

roboczych. Od obcięcia pionowej krawędzi w wykonanej mieszance można 

odstąpić wtedy, gdy czas pomiędzy zakończeniem zagęszczania jednego 

196



pasa, a rozpoczęciem wbudowania sąsiedniego pasa, nie przekracza 60 

minut. 

Jeżeli w niżej położonej warstwie występują spoiny robocze, to 

spoiny w warstwie leżącej wyżej powinny być względem nich przesunięte o 

co najmniej 30 cm dla spoiny podłużnej i 1 m dla spoiny poprzecznej. 

5.10. Pielęgnacja warstwy z gruntu lub kruszywa stabilizowanego cementem 

Zasady pielęgnacji warstwy gruntu lub kruszywa stabilizowanego 

cementem podano w OST D-04.05.00 „Podbudowy i ulepszone podłoże z 



5.11. Odcinek próbny 

O ile przewidziano to w SST, Wykonawca powinien wykonać 

odcinek próbny, zgodnie z zasadami określonymi w OST D-04.05.00 


spoiwami hydraulicznymi. Wymagania ogólne” pkt 5.3. 

5.12. Utrzymanie podbudowy i ulepszonego podłoża 

Podbudowa i ulepszone podłoże powinny być utrzymywane przez 

Wykonawcę zgodnie z zasadami określonymi w OST D-04.05.00 





Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w OST D-04.05.00 





badania gruntów lub kruszyw zgodnie z ustaleniami OST D-04.05.00 




Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów kontrolnych w czasie 

robót podano w OST D-04.05.00 „Podbudowy i ulepszone podłoże z 



197



6.4. Wymagania dotyczące cech geometrycznych podbudowy i ulepszonego podłoża 

Wymagania dotyczące cech geometrycznych podbudowy i 

ulepszonego podłoża podano w OST D-04.05.00 „Podbudowy i ulepszone 

podłoże z gruntów lub kruszyw stabilizowanych spoiwami hydraulicznymi. 


6.5. Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi odcinkami podbudowy 

i ulepszonego podłoża 

Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi odcinkami podbudowy i 

ulepszonego podłoża podano w OST D-04.05.00 „Podbudowy i ulepszone podłoże z 

gruntów lub kruszyw stabilizowanych spoiwami hydraulicznymi. Wymagania ogólne” 

pkt 6.5. 


Zasady obmiaru robót podano w OST D-04.05.00 „Podbudowy i 

ulepszone podłoże z gruntów lub kruszyw stabilizowanych spoiwami 

hydraulicznymi. Wymagania ogólne” pkt 7. 


Zasady odbioru robót podano w OST D-04.05.00 „Podbudowy i 

ulepszone podłoże z gruntów lub kruszyw stabilizowanych spoiwami 



Zasady dotyczące ustalenia podstawy płatności podano w OST D- 

04.05.00 „Podbudowy i ulepszone podłoże z gruntów lub kruszyw 

stabilizowanych spoiwami hydraulicznymi. Wymagania ogólne” pkt 9. 


W zakresie niniejszej SST należy wykonać DLA ZKRESÓW 

OBMIAROWYCH : 


a) podbudowę z kruszywa stabilizowanego cementem gr. 10 cm – 8497,0 

m2 


a) podbudowę z kruszywa stabilizowanego cementem gr. 10 cm – 4157,0 

m2 

198




Normy i przepisy związane podano w OST D-04.05.00 „Podbudowy 

i ulepszone podłoże z gruntów lub kruszyw stabilizowanych spoiwami 



D - 05.00.00 

NAWIERZCHNIE 

199



2006 

200








i gminnych. 





Konsultacje: 








D - 05.00.00 

NAWIERZCHNIE 

D-05.01.03 NAWIERZCHNIA ŻWIROWA 

D-05.02.01 NAWIERZCHNIA TŁUCZNIOWA 

D-05.03.23 NAWIERZCHNIA Z KOSTKI BRUKOWEJ 

BETONOWEJ 

201




D - 05.01.03 

NAWIERZCHNIA ŻWIROWA 

2006 

202



1. WSTĘP 


Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) są wymagania 

dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonywaniem nawierzchni żwirowej 

DLA ZADANIA PN. „ ROZBUDOWA CMENTARZA KOMUNALNEGO WRAZ Z INFRASTRUKTURĄ” 

. 


Ogólna specyfikacja techniczna (OST) stanowi obowiązującą podstawę opracowania szczegółowej 

specyfikacji technicznej (SST) stosowanej jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji 

robót na drogach krajowych i wojewódzkich. 

Zaleca się wykorzystanie OST przy zlecaniu robót na drogach miejskich i gminnych. 



związanych z wykonywaniem nawierzchni żwirowej. 

Nawierzchnię żwirową można wykonywać na drogach obciążonych ruchem bardzo 

lekkim i lekkim. 

Najkorzystniej jest wykonywać ją w okolicach obfitujących w kruszywa naturalne. 

Nawierzchnię żwirową można wykonywać jednowarstwowo lub dwuwarstwowo i 

układać na: 

− podłożu gruntowym naturalnym, w przypadku gdy jest to grunt przepuszczalny - 

dwuwarstwowo, 

− podłożu gruntowym ulepszonym np. wapnem, popiołami lotnymi z węgla brunatnego lub 

cementem, w przypadku gdy jest to grunt nieprzepuszczalny - jednowarstwowo, 

− warstwie odsączającej, w przypadku gdy podłożem jest grunt nieprzepuszczalny - 

dwuwarstwowo. 


1.4.1. Nawierzchnia twarda nieulepszona - nawierzchnia nie przystosowana do szybkiego 

ruchu samochodowego ze względu na pylenie, nierówności, ograniczony komfort jazdy - 

wibracje i hałas, jak np. nawierzchnia tłuczniowa, brukowcowa lub żwirowa. 

1.4.2. Nawierzchnia żwirowa - nawierzchnia zaliczana do twardych nieulepszonych, której 

warstwa ścieralna jest wykonana z mieszanki żwirowej bez użycia lepiszcza czy spoiwa. 

1.4.3. Pozostałe określenia podstawowe są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi 

normami i definicjami podanymi w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 1.4. 


Ogólne wymagania dotyczące robót podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania 


2. MATERIAŁY 


Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania, podano w 

OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 2. 

2.2. Materiały do nawierzchni żwirowych 

Mieszanka żwirowa powinna mieć optymalne uziarnienie. Krzywa uziarnienia 

mieszanki powinna mieścić się w granicach krzywych obszaru dobrego uziarnienia, 

podanych na rys. 1. Skład ramowy uziarnienia podano w tablicy 1. 

203



Kruszywo naturalne użyte do mieszanki żwirowej powinno spełniać wymagania 

normy PN-B-11111 [2] i PN-B-11113 [3], a ponadto wskaźnik piaskowy wg BN-64/8931-01 

[4] dla mieszanki o uziarnieniu: 

od 0 do 20 mm, WP powinien wynosić od 25 do 40, 

od 0 do 50 mm, WP powinien wynosić od 55 do 60. 

Tablica 1. Skład ramowy uziarnienia optymalnej mieszanki żwirowej 

Rzędne krzywych granicznych uziarnienia 

Wymiary 

przechodzi przez sito, % wag. 

oczek 

nawierzchnia 

warstwa dolna nawierzchni 

kwadratowyc jednowarstwowa lub 

dwuwarstwowej 

h sita warstwa górna nawierzchni 

dwuwarstwowej 

mm a 1 b 1 a b 

50 - - - 100 

20 - - 100 67 

12 - 92 88 54 

4 86 64 65 30 

2 68 47 49 19 

0,5 44 26 28 11 

0,075 15 8 12 3 

204



Rysunek 1. Obszar uziarnienia optymalnych mieszanek żwirowych 

3. SPRZĘT 




3.2. Sprzęt do wykonania nawierzchni żwirowej 

Wykonawca przystępujący do wykonania nawierzchni żwirowej powinien wykazać 

się możliwością korzystania z następującego sprzętu: 

− koparek i ładowarek do odspajania i wydobywania gruntu, 

− spycharek, równiarek lub sprzętu rolniczego (pługi, brony, kultywatory) do spulchniania, 

rozkładania, profilowania, 

− sprzętu rolniczego (glebogryzarki, pługofrezarki, brony talerzowe, kultywatory) lub 

ruchomych mieszarek do wymieszania mieszanki optymalnej, 

205



− przewoźnych zbiorników na wodę do zwilżania mieszanki optymalnej, wyposażonych w 

urządzenia do równomiernego i kontrolowanego dozowania wody, 

− walców statycznych trójkołowych lub dwukołowych, lekkich i średnich, 

− walców wibracyjnych. 

4. TRANSPORT 


Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania 



Kruszywo można przewozić dowolnymi środkami transportu w warunkach 

zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem i rozsegregowaniem, nadmiernym 

wysuszeniem i zawilgoceniem. 



Ogólne zasady wykonania robót podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” 

pkt 5. 


Podłoże gruntowe pod nawierzchnię żwirową powinno spełniać wymagania określone 

w OST D-04.01.01 „Koryto wraz z profilowaniem i zagęszczeniem podłoża”. 

Podłoże powinno być odwodnione w przypadku gruntu nieprzepuszczalnego poprzez 

ułożenie warstwy odsączającej z piasku o wskaźniku wodoprzepuszczalności większym od 8 

m/dobę, według zasad określonych w OST D-04.02.01 „Warstwy odsączające i odcinające”. 

Zamiast warstwy odsączającej podłoże gruntowe można ulepszyć stabilizując je 

wapnem, cementem lub popiołami lotnymi z węgla brunatnego według zasad określonych w 

OST D-04.05.00 „Podbudowy i ulepszone podłoża z gruntów lub kruszyw stabilizowanych 

spoiwami hydraulicznymi”. 

Grubość warstwy ulepszonego podłoża, jeżeli nie została określona w dokumentacji 

projektowej, powinna wynosić 15 cm, a jej spadek poprzeczny od 4 do 5%. 

5.3. Wykonanie nawierzchni żwirowej 

5.3.1. Projektowanie składu mieszanki żwirowej 

Projekt składu mieszanki powinien być opracowany w oparciu o: 

a) wyniki badań kruszyw przeznaczonych do mieszanki żwirowej, wg wymagań p. 2.2, 

b) wyniki badań mieszanki, według wymagań podanych w punkcie 2.2, 

c) wilgotność optymalną mieszanki określoną wg normalnej próby Proctora, zgodnie z normą 

PN-B-04481 [1]. 

5.3.2. Odcinek próbny 

Wymagania dotyczące wykonania odcinka próbnego podano w OST D-05.01.00 

„Nawierzchnie gruntowe. Wymagania ogólne” pkt 5.3. 

5.3.3. Wbudowanie i zagęszczanie mieszanki żwirowej 

Mieszanka żwirowa powinna być rozkładana w warstwie o jednakowej grubości, przy 

użyciu równiarki. Grubość rozłożonej warstwy mieszanki powinna być taka, aby po jej 

zagęszczeniu osiągnięto grubość projektowaną, tj.: 

a) dla nawierzchni jednowarstwowej (na podłożu ulepszonym) od 8 do 12 cm, 

b) dla każdej warstwy nawierzchni dwuwarstwowej (na podłoży gruntowym lub warstwie 

odsączającej) od 10 do 16 cm. 

206



Mieszanka po rozłożeniu powinna być zagęszczona przejściami walca statycznego 

gładkiego. Zagęszczanie nawierzchni o przekroju daszkowym powinno rozpocząć się od 

krawędzi i stopniowo przesuwać pasami podłużnymi, częściowo nakładającymi się w 

kierunku jej osi. Zagęszczenie nawierzchni o jednostronnym spadku należy rozpocząć od 

dolnej krawędzi i przesuwać pasami podłużnymi częściowo nakładającymi się, w kierunku jej 

górnej krawędzi. Zagęszczenie należy kontynuować do osiągnięcia wskaźnika zagęszczenia 

podanego w SST, a w przypadku gdy nie jest on określony, do osiągnięcia wskaźnika 

zagęszczenia nie mniejszego niż 0,98 zagęszczenia maksymalnego, określonego według 

normalnej próby Proctora, zgodnie z PN-B-04481 [1] i BN-77/8931-12 [6]. 

Wilgotność mieszanki żwirowej w czasie zagęszczania powinna być równa 

wilgotności optymalnej. W przypadku gdy wilgotność mieszanki jest wyższa o więcej niż 2% 

od wilgotności optymalnej, mieszankę należy osuszyć w sposób zaakceptowany przez 

Inżyniera, a w przypadku gdy jest niższa o więcej niż 2% - zwilżyć określoną ilością wody. 

Wilgotność można badać dowolną metodą (zaleca się piknometr polowy lub powietrzny). 

Jeżeli nawierzchnię żwirową wykonuje się dwuwarstwowo, to każda warstwa powinna 

być wyprofilowana i zagęszczona z zachowaniem wymogów jak wyżej. 

5.4. Utrzymanie nawierzchni żwirowej 

Nawierzchnia żwirowa po oddaniu do eksploatacji powinna być pielęgnowana. W 

pierwszych dniach po wykonaniu nawierzchni należy dbać, aby była ona stale wilgotna, 

zraszając ją wodą ze zbiorników przewoźnych. 

Nawierzchnia powinna być równomiernie zajeżdżana (dogęszczana) przez samochody 

na całej jej szerokości, w okresie 2 tygodni, w związku z czym zaleca się przekładanie ruchu 

na różne pasy przez odpowiednie ustawienie zastaw. 

Pojawiające się wklęśnięcia po okresie pielęgnacji wyrównuje się kruszywem po 

uprzednim wzruszeniu nawierzchni za pomocą oskardów. Wczesne wyrównanie wklęśnięć 

zapobiega powstawaniu wybojów. Jeżeli mimo tych zabiegów tworzą się wyboje, uszkodzone 

miejsca należy wyciąć pionowo i usunąć, dosypać świeżej mieszanki żwirowej, wyprofilować 

i zagęścić wibratorem płytowym lub ręcznym ubijakiem. 






Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania kruszyw 

przeznaczonych do produkcji mieszanki żwirowej i przedstawić wyniki tych badań 

Inżynierowi do akceptacji. 

6.3. Badania dotyczące cech geometrycznych i właściwości nawierzchni żwirowej 


Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów wykonanej nawierzchni żwirowej podaje tablica 2. 

Tablica 2. Częstotliwość oraz zakres badań i pomiarów 

Lp. Wyszczególnienie badań Minimalna częstotliwość badań i pomiarów 

1 Ukształtowanie osi w planie 

co 100 m oraz w punktach głównych łuków 

poziomych 

2 Rzędne wysokościowe co 100 m 


4 Równość poprzeczna 10 pomiarów na 1 km 

5 Spadki poprzeczne 

10 pomiarów na 1 km oraz w punktach 

głównych łuków poziomych 

207



6 Szerokość 10 pomiarów na 1 km 

7 Grubość 10 pomiarów na 1 km 

8 Zagęszczenie 1 badanie na 600 m 2 nawierzchni 

6.3.2. Ukształtowanie osi nawierzchni 

cm. 

Oś nawierzchni w planie nie może być przesunięta w stosunku do osi projektowanej o więcej niż ± 5 


Odchylenia rzędnych wysokościowych nawierzchni od rzędnych projektowanych nie powinno być 

większe niż +1 cm i -3 cm. 

6.3.4. Równość nawierzchni 

Nierówności podłużne nawierzchni należy mierzyć łatą 4-metrową, zgodnie z normą BN-68/8931-04 

[5]. Nierówności poprzeczne należy mierzyć 4-metrową łatą. Nierówności nawierzchni nie powinny przekraczać 

15 mm. 

6.3.5. Spadki poprzeczne nawierzchni 

Spadki poprzeczne nawierzchni na prostych i łukach powinny być zgodne z dokumentacją projektową z 

tolerancją ± 0,5%. 

6.3.6. Szerokość nawierzchni 

Szerokość nawierzchni nie może różnić się od szerokości projektowanej o więcej niż -5 cm i +10 cm. 

6.3.7. Grubość warstw 

Grubość warstw należy sprawdzać przez wykopanie dołków kontrolnych w połowie szerokości 

nawierzchni. Dopuszczalne odchyłki od projektowanej grubości nie powinny przekraczać ± 1 cm. 

6.4. Sprawdzenie odwodnienia 

Sprawdzenie odwodnienia należy przeprowadzać na podstawie oceny wizualnej oraz 

pomiarów wykonanych co najmniej w 10 punktach na 1 km i porównaniu zgodności 

wykonanych elementów odwodnienia z dokumentacją projektową. 

Pochylenie niwelety dna rowów należy sprawdzać co 100 m. Stwierdzone w czasie 

kontroli odchylenie spadków od spadków projektowanych nie powinno być większe niż 

± 0,1%, przy zachowaniu zgodności z projektowanymi kierunkami odprowadzenia wód. 

6.5. Zagęszczenie nawierzchni 

Zagęszczenie nawierzchni należy badać co najmniej dwa razy dziennie, z tym, że 

maksymalna powierzchnia nawierzchni przypadająca na jedno badanie powinna wynosić 600 

m 2 . Kontrolę zagęszczenia nawierzchni można wykonywać dowolną metodą. 



Ogólne zasady obmiaru robót podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 7. 


Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanej nawierzchni żwirowej. 


Ogólne zasady odbioru robót podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 8. 

Roboty uznaje się za zgodne z dokumentacją projektową, SST i wymaganiami 

Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki 

pozytywne. 

208





9. 

Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 


Cena wykonania 1 m 2 nawierzchni żwirowej obejmuje: 



− spulchnienie, wyprofilowanie i zagęszczenie ze skropieniem wodą podłoża gruntowego lub 

warstwy odsączającej, 

− dostarczenie materiałów, 

− dostarczenie i wbudowanie mieszanki żwirowej, 

− wyrównanie do wymaganego profilu, 

− zagęszczenie poszczególnych warstw, 

− przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych, wymaganych w specyfikacji 

technicznej. 


W zakresie niniejszej SST należy wykonać nawierzchnie żwirowe dla : 


a) nawierzchnia żwirowa gr. 10 cm – 9087,0 m2 

10. przepisy związane 

Normy 

1. PN-B-04481 Grunty budowlane. Badanie próbek gruntu 

2. PN-B-11111 Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do 

nawierzchni drogowych. Żwir i mieszanka 



4. BN-64/8931-01 Drogi samochodowe. Oznaczanie wskaźnika 

piaskowego 


planografem i łatą 

6. BN-77/8931-12 Oznaczanie wskaźnika zagęszczenia gruntu. 


209



D 05.02.01 

NAWIERZCHNIA TŁUCZNIOWA 

2006 

1. WSTĘP 


Przedmiotem niniejszej szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) są wymagania 

dotyczące wykonania i odbioru nawierzchni tłuczniowej dla zadania PN. „ ROZBUDOWA 


. 








związanych z wykonaniem nawierzchni tłuczniowej, wg PN-S-96023 [20]. 

210



Nawierzchnię tłuczniową wykonuje się, zgodnie z ustaleniami podanymi w 

dokumentacji projektowej: 

− bezpośrednio na podłożu gruntowym przepuszczalnym, 

− na warstwie gruntu ulepszonego wapnem lub popiołami lotnymi względnie na warstwie 

odcinającej - w przypadku podłoża nieprzepuszczalnego. 


1.4.1. Nawierzchnia tłuczniowa - jedna lub więcej warstw z tłucznia i klińca kamiennego, 

leżących na podłożu naturalnym lub ulepszonym, zaklinowanych i uzdatnionych do 

bezpośredniego przejmowania ruchu. 

1.4.2. Kruszywo łamane - materiał ziarnisty uzyskany przez mechaniczne rozdrobnienie skał 

litych, wg PN-B-01100 [1]. 

1.4.3. Kruszywo łamane zwykłe - kruszywo uzyskane w wyniku co najmniej jednokrotnego 

przekruszenia skał litych i rozsiania na frakcje lub grupy frakcji, charakteryzujące się 

ziarnami ostrokrawędziastymi o nieforemnych kształtach, wg PN-B-01100 [1]. 

1.4.4. Tłuczeń - kruszywo łamane zwykłe o wielkości ziarn od 31,5 mm do 63 mm. 

1.4.5. Kliniec - kruszywo łamane zwykłe o wielkości ziarn od 4 mm do 31,5 mm. 

1.4.6. Miał - kruszywo łamane zwykłe o wielkości ziarn do 4 mm. 

1.4.7. Mieszanka drobna granulowana - kruszywo uzyskane w wyniku rozdrobnienia w 

granulatorach łamanego kruszywa zwykłego, charakteryzujące się chropowatymi 

powierzchniami i foremnym kształtem ziarn o stępionych krawędziach i narożach, o 

wielkości ziarn od 0,075 mm do 4 mm. 

1.4.8. Piasek - kruszywo naturalne o wielkości ziarn do 2 mm. 

1.4.9. Pozostałe określenia są zgodne z obowiązującymi, odpowiednimi polskimi normami i 

definicjami podanymi w OST D-05.02.00 „Nawierzchnie twarde nieulepszone. Wymagania 



Ogólne wymagania dotyczące robót podano w OST D-05.02.00 „Nawierzchnie twarde 

nieulepszone. Wymagania ogólne” pkt 1.5. 

2. MATERIAŁY 


Ogólne wymagania dotyczące materiałów, ich pozyskiwania i składowania podano w 

OST D-05.02.00 „Nawierzchnie twarde nieulepszone. Wymagania ogólne” pkt 2. 


Materiałami stosowanymi przy wykonaniu nawierzchni tłuczniowej wg PN-S-96023 

[20] są: 

− kruszywo łamane zwykłe - tłuczeń i kliniec, wg PN-B-11112 [15], 

− mieszanka drobna granulowana, wg PN-B-11112 [15], 

− kruszywo do zamulenia górnej warstwy nawierzchni - miał, wg PN-B-11112 [15] lub 

piasek wg PN-B-11113 [16], 

− woda do skropienia podczas wałowania i zamulania. 

2.3. Wymagania dla materiałów 

Klasa i gatunek kruszywa, w zależności od kategorii ruchu, powinna być zgodna z 

wymaganiami normy PN-S-96023 [20]. 

Dla dróg obciążonych ruchem: 

211



− średnim i lekkośrednim - kruszywo klasy co najmniej II gatunek 2, 

− lekkim i bardzo lekkim - kruszywo klasy II lub III, gatunek 2. 

Wymagania dla kruszywa podano w tablicach 1, 2 i 3. 

Tablica 1. Wymagania dla tłucznia i klińca klasy II i III według PN-B-11112 [15] 

Lp. Właściwości Wymagania 

klasa II klasa III 

1 Ścieralność w bębnie kulowym (Los Angeles) 

wg PN-B-06714-42 [13]: 

a) po pełnej liczbie obrotów, % ubytku masy, 

nie więcej 

niż: 

− w tłuczniu 

− w klińcu 

b) po 1/5 pełnej liczby obrotów, % ubytku 

masy w stosunku do ubytku masy po pełnej 

liczbie obrotów, nie więcej niż: 

2 Nasiąkliwość, wg PN-B-06714-18 [9], % 

(m/m), nie więcej niż: 




3 Odporność na działanie mrozu, wg PN-B- 

06714-20 [11], % ubytku masy, nie więcej niż: 




4 Odporność na działanie mrozu wg 

zmodyfikowanej metody bezpośredniej, wg 

PN-B-06714-19 [10] i PN-B-11112 [15], nie 

więcej niż: 

− w klińcu, 

− w tłuczniu 

35 

40 

30 

2,0 

3,0 

4,0 

5,0 

30 

nie bada 

się 

50 

50 

35 

3,0 

5,0 

10,0 

10,0 

nie 

bada się 

Tablica 2. Wymagania dla tłucznia i klińca gatunku 2, według PN-B-11112 [15] 

Lp. Właściwości Wymagania 

1 Uziarnienie wg PN-B-06714-15 [7]: 

a) zawartość ziarn mniejszych niż 0,075 mm, 

odsianych na mokro, % (m/m), nie więcej niż: 

- w tłuczniu 

- w klińcu 

b) zawartość frakcji podstawowej w tłuczniu lub 

klińcu, % (m/m), nie mniej niż: 

c) zawartość podziarna w tłuczniu lub klińcu, % 

(m/m), nie więcej niż: 

d) zawartość nadziarna w tłuczniu lub klińcu, % 

3 

4 

75 

15 

212



(m/m), nie więcej niż: 15 

2 Zawartość zanieczyszczeń obcych w tłuczniu lub 

0,2 

klińcu, wg PN-B-06714-12 [6], % (m/m), nie więcej 

niż: 

3 Zawartość ziarn nieforemnych, wg PN-B-06714-16 

[8], % (m/m), nie więcej niż: 

- w tłuczniu 

- w klińcu 

4 Zawartość zanieczyszczeń organicznych w tłuczniu 

lub klińcu wg PN-B-06714-26 [12], barwa cieczy 

nie ciemniejsza niż: 

40 

nie bada się 

wzorcowa 

Tablica 3. Wymagania dla miału i mieszanki drobnej granulowanej wg PN-B-11112[15] 

Wymagania dla 

Lp. 


miału 

1 Zawartość zanieczyszczeń obcych, wg PN-B- 

06714-12 [6], % (m/m), nie więcej niż: 

2 Wskaźnik piaskowy, wg BN-64/8931-01 [22], 

nie mniejszy niż: 

- dla kruszywa z wyjątkiem wapieni 

- dla kruszywa z wapieni 

3 Zawartość zanieczyszczeń organicznych, wg 

PN-B-06714-26 [12]. Barwa cieczy nie 

ciemniejsza niż: 

4 Zawartość nadziarna, wg PN-B-06714-15 [7], 

% (m/m), nie więcej niż: 

5 Zawartość frakcji od 2,0 mm do 4,0 mm, wg 

PN-B-06714-15 [7], % (m/m), nie mniej niż: 

mieszanki 

drobnej 

granulowanej 

0,5 0,1 

20 

20 

wzorcowa 

65 

40 

wzorcowa 

20 15 

nie 

bada się 

15 

3. SPRZĘT 


Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w OST D-05.02.00 „Nawierzchnie 

twarde nieulepszone. Wymagania ogólne” pkt 3. 

3.2. Sprzęt do wykonania nawierzchni 

Wykonawca przystępujący do wykonania robót powinien wykazać się możliwością 

korzystania z następującego sprzętu: 

− układarek lub równiarek do rozścielania tłucznia, 

− walców statycznych, zwykle o nacisku jednostkowym co najmniej 30 kN/m, ew. walców 

wibracyjnych o nacisku jednostkowym wału wibrującego co najmniej 18 kN/m lub 

płytowych zagęszczarek wibracyjnych o nacisku jednostkowym co najmniej 16 kN/m 2 , 

− przewoźnych zbiorników do wody (beczkowozów) zaopatrzonych w urządzenia do 

rozpryskiwania wody oraz pomp do napełniania beczkowozów wodą. 

213

4. TRANSPORT 



Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w OST D-05.02.00 „Nawierzchnie 




Ogólne zasady wykonania robót podano w OST D-05.02.00 „Nawierzchnie twarde 

nieulepszone. Wymagania ogólne” pkt 5. 


Podłoże pod nawierzchnię tłuczniową powinno być przygotowane zgodnie z 

warunkami ogólnymi określonymi w OST D-05.02.00 „Nawierzchnie twarde nieulepszone. 


Nawierzchnia tłuczniowa powinna być ułożona na podłożu zapewniającym 

nieprzenikanie drobnych cząstek gruntu do warstwy nawierzchni. Na gruncie spoistym, pod 

nawierzchnią tłuczniową powinna być ułożona warstwa odcinająca albo warstwa 

geotekstyliów. 

W przypadku zastosowania pomiędzy warstwą nawierzchni tłuczniowej a spoistym 

gruntem podłoża warstwy odcinającej, powinien być spełniony warunek nieprzenikania 

cząstek drobnych, wyrażony wzorem: 

gdzie: 

D 15 - wymiar sita, przez które przechodzi 15% ziarn warstwy odcinającej, 

D 85 - wymiar sita, przez które przechodzi 85% ziarn gruntu podłoża. 

D 

D 

15 

85 

≤ 5 

Geotekstylia przewidziane do użycia pod nawierzchnię tłuczniową powinny posiadać 

aprobatę techniczną wydaną przez uprawnioną jednostkę. W szczególności wymagana jest 

odpowiednia wytrzymałość mechaniczna geotekstyliów, uniemożliwiająca ich przebicie przez 

ziarna tłucznia oraz odpowiednie właściwości filtracyjne, dostosowane do uziarnienia podłoża 

gruntowego. 

5.3. Odcinek próbny 

Jeżeli w SST przewidziano konieczność wykonania odcinka próbnego, to co najmniej 

na 3 dni przed rozpoczęciem robót Wykonawca powinien wykonać odcinek próbny w celu: 

− stwierdzenia, czy sprzęt stosowany przy rozkładaniu i zagęszczaniu jest właściwy, 

− określenia grubości warstwy w stanie luźnym, koniecznej do uzyskania wymaganej 

grubości warstwy zagęszczonej, 

− ustalenia liczby przejść sprzętu zagęszczającego, koniecznej do uzyskania wymaganego 

zagęszczenia warstwy. 

Na odcinku próbnym Wykonawca powinien użyć takich materiałów oraz sprzętu, jakie 

będą stosowane do wykonywania nawierzchni. 

Powierzchnia odcinka próbnego powinna wynosić od 400 do 800 m 2 , a długość nie 

powinna być mniejsza niż 200 m. 

Odcinek próbny powinien być zlokalizowany w miejscu wskazanym przez Inżyniera. 

Wykonawca może przystąpić do wykonywania nawierzchni po zaakceptowaniu 

odcinka próbnego przez Inżyniera. 

5.4. Wbudowanie i zagęszczanie kruszywa 

Minimalna grubość warstwy nawierzchni tłuczniowej nie może być po zagęszczeniu 

mniejsza od 3 cm. 

214



Maksymalna grubość warstwy nawierzchni po zagęszczeniu nie może przekraczać 20 

cm. Nawierzchnię o grubości powyżej 20 cm należy wykonywać w dwóch warstwach. 

Kruszywo grube powinno być rozkładane w warstwie o jednakowej grubości, przy 

użyciu układarki albo równiarki. Grubość rozłożonej warstwy luźnego kruszywa powinna być 

taka, aby po jej zagęszczeniu i zaklinowaniu osiągnięto grubość projektowaną. 

Kruszywo grube po rozłożeniu powinno być zagęszczane przejściami walca 

statycznego gładkiego, o nacisku jednostkowym nie mniejszym niż 30 kN/m. Zagęszczenie 

nawierzchni o przekroju daszkowym powinno rozpocząć się od krawędzi i stopniowo 

przesuwać pasami podłużnymi, częściowo nakładającymi się, w kierunku jej osi. 

Zagęszczanie nawierzchni o jednostronnym spadku poprzecznym powinno rozpocząć się od 

dolnej krawędzi i przesuwać pasami podłużnymi, częściowo nakładającymi się, w kierunku 

jej górnej krawędzi. Dobór walca gładkiego w zależności od twardości tłucznia, można 

przyjmować według tablicy 4. 

Tablica 4. Dobór walca gładkiego w zależności od twardości tłucznia 

Twardość i wytrzymałość na ściskanie 

skały, 

z której wykonano tłuczeń 

Miękka, od 30 do 60 MPa 

Średniotwarda, od 60 do 100 MPa 

Twarda, od 100 do 200 MPa 

Bardzo twarda, ponad 200 MPa 

Dopuszczalny nacisk kN/m 

szerokości tylnych kół walca 

od 55 do 70 

od 65 do 80 

od 75 do 100 

od 90 do 120 

Zagęszczanie można zakończyć, gdy przed kołami walca przestają się tworzyć fale, a 

ziarno tłucznia o wymiarze około 40 mm pod naciskiem koła walca nie wtłacza się w 

nawierzchnię, lecz miażdży się na niej. 

Po zagęszczeniu warstwy kruszywa grubego należy zaklinować ją poprzez stopniowe 

rozsypywanie klińca od 4 do 20 mm i mieszanki drobnej granulowanej od 0,075 do 4 mm 

przy ciągłym zagęszczaniu walcem statycznym gładkim. 

Warstwy dolnej (o ile układa się na niej od razu warstwę górną) nie klinuje się, gdyż 

niecałkowicie wypełnione przestrzenie między ziarnami tłucznia powodują lepsze związanie 

obu warstw ze sobą. Natomiast górną warstwę należy klinować tak długo, dopóki wszystkie 

przestrzenie nie zostaną wypełnione klińcem. 

W czasie zagęszczania walcem gładkim zaleca się skrapiać kruszywo wodą tak często, 

aby było stale wilgotne, co powoduje, że kruszywo mniej się kruszy, mniej wyokrągla i 

łatwiej układa szczelnie pod walcem. 

Zagęszczenie można uważać za zakończone, jeśli nie pojawiają się ślady po walcach i 

wybrzuszenia warstwy kruszywa przed wałami. 

Jeśli dokumentacja projektowa, SST lub Inżynier przewiduje zamulenie górnej 

warstwy nawierzchni, to należy rozsypać cienką warstwę miału (lub ew. piasku), obficie 

skropić go wodą i wcierać, w zaklinowaną warstwę tłucznia, wytworzoną papkę szczotkami z 

piasawy. W trakcie zamulania należy przepuścić kilka razy walec na szybkim biegu 

transportowym, aby papka została wessana w głąb warstwy. Wały walca należy obficie 

polewać wodą, w celu uniknięcia przyklejania do nich papki, ziarn klińca i tłucznia. 

Zamulanie jest zakończone, gdy papka przestanie przenikać w głąb warstwy. 

Jeśli nie wykonuje się zamulenia nawierzchni, to do klinowania kruszywa grubego 

należy dodawać również miał. 

215



W przypadku zagęszczania kruszywa sprzętem wibracyjnym (walcami wibracyjnymi 

o nacisku jednostkowym wału wibrującego co najmniej 18 kN/m lub płytowymi 

zagęszczarkami wibracyjnymi o nacisku jednostkowym co najmniej 16 kN/m 2 ), zagęszczenie 

należy przeprowadzać według zasad podanych dla walców gładkich, lecz bez skrapiania 

kruszywa wodą. Liczbę przejść sprzętu wibracyjnego zaleca się ustalić na odcinku próbnym. 

W pierwszych dniach po wykonaniu nawierzchni należy dbać, aby była ona stale 

wilgotna. Nawierzchnia, jeśli nie była zagęszczana urządzeniami wibracyjnymi, powinna być 

równomiernie zajeżdżana (dogęszczona) przez samochody na całej jej szerokości w okresie 

od 2 do 6 tygodni, w związku z czym zaleca się przekładanie ruchu na różne pasy przez 

odpowiednie ustawianie zastaw. 



Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w OST D-05.02.00 „Nawierzchnie 



Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania kruszyw 

przeznaczonych do wykonania robót i przedstawić wyniki tych badań Inżynierowi do 

akceptacji. Badania te powinny obejmować wszystkie właściwości kruszywa określone w 

p. 2.3 niniejszej specyfikacji. 


W czasie robót przy budowie nawierzchni tłuczniowej należy kontrolować z 

częstotliwością podaną poniżej, następujące właściwości: 

a) uziarnienie kruszywa, zawartość zanieczyszczeń obcych w kruszywie i zawartość ziarn 

nieforemnych w kruszywie - co najmniej 1 raz na dziennej działce roboczej z tym, że 

maksymalna powierzchnia nawierzchni przypadająca na jedno badanie powinna wynosić 

600 m 2 , 

b) ścieralność kruszywa, nasiąkliwość kruszywa, odporność kruszywa na działanie mrozu - 

przy każdej zmianie źródła pobierania materiałów. 

Próbki należy pobierać w sposób losowy z rozłożonej warstwy, przed jej 

zagęszczeniem. Wyniki badań powinny być na bieżąco przekazywane Inżynierowi. 

Badania pełne kruszywa, obejmujące ocenę wszystkich właściwości określonych w p. 

2.3 powinny być wykonane przez Wykonawcę z częstotliwością gwarantującą zachowanie 

jakości robót i zawsze w przypadku zmiany źródła pobierania materiałów oraz na polecenie 

Inżyniera. Próbki do badań pełnych powinny być pobierane przez Wykonawcę w sposób 

losowy w obecności Inżyniera. 

6.4. Badania i pomiary cech geometrycznych nawierzchni tłuczniowej 

Grubość warstwy Wykonawca powinien mierzyć natychmiast po jej zagęszczeniu, co 

najmniej w dwóch losowo wybranych punktach na każdej dziennej działce roboczej i nie 

rzadziej niż w jednym punkcie na 400 m 2 nawierzchni. 

Dopuszczalne odchyłki od projektowanej grubości nawierzchni nie powinny 

przekraczać ± 10%. 

Pozostałe cechy geometryczne nawierzchni powinny być mierzone i oceniane według 

zasad podanych w p. 6.2 OST D-05.02.00 „Nawierzchnie twarde nieulepszone. Wymagania 

ogólne”. 

6.5. Pomiar nośności nawierzchni 

Pomiary nośności nawierzchni tłuczniowej należy wykonać płytą o średnicy 30 cm, 

zgodnie z BN-64/8931-02 [23]. Pomiar należy wykonać nie rzadziej niż raz na 3000 m 2 , lub 

według zaleceń Inżyniera. 

216



Nawierzchnia tłuczniowa powinna spełniać wymagania dotyczące nośności podane w 

tablicy 5. 

Tablica 5. Wymagana nośność nawierzchni tłuczniowej 

Kategoria ruchu 

Ruch bardzo lekki i lekki 

Ruch lekkośredni i średni 

Minimalny moduł odkształcenia 

mierzony przy użyciu płyty o średnicy 

30 cm, MPa 

pierwotny wtórny 

100 

100 

Zagęszczenie nawierzchni tłuczniowej należy uznać za prawidłowe wtedy, gdy 

stosunek wtórnego modułu odkształcenia do pierwotnego modułu odkształcenia, mierzonych 

II 

przy użyciu płyty o średnicy 30 cm, jest nie większy od 2,2 ( M : M 

I ≤ 2, 2 ). 

6.6. Zasady postępowania z wadliwie wykonanymi odcinkami nawierzchni 

6.6.1. Niewłaściwe uziarnienie i właściwości kruszywa 

Wszystkie kruszywa nie spełniające wymagań podanych w odpowiednich punktach 

specyfikacji zostaną odrzucone. Jeżeli kruszywa, nie spełniające wymagań zostaną 

wbudowane, to na polecenie Inżyniera, Wykonawca wymieni je na właściwe, na własny 

koszt. 

6.6.2. Niewłaściwe cechy geometryczne nawierzchni 

Wszystkie powierzchnie nawierzchni, które wykazują większe odchylenia cech 

geometrycznych od określonych w punkcie 6.3.2 powinny być naprawione przez spulchnienie 

lub zerwanie na całą grubość warstwy, wyrównane i powtórnie zagęszczone. Dodanie nowego 

materiału bez spulchnienia wykonanej warstwy jest niedopuszczalne. 

Roboty te Wykonawca wykona na własny koszt. Po ich wykonaniu nastąpi ponowny 

pomiar i ocena. 

6.6.3. Niewłaściwa nośność nawierzchni 

Jeżeli nośność nawierzchni będzie mniejsza od wymaganej, to Wykonawca wykona 

wszelkie roboty niezbędne do zapewnienia wymaganej nośności, zalecone przez Inżyniera. 

Koszty tych dodatkowych robót poniesie Wykonawca tylko wtedy, gdy zaniżenie 

nośności nawierzchni wynikło z niewłaściwego wykonania przez Wykonawcę robót. 

E 

140 

170 

E 



Ogólne zasady obmiaru robót podano w OST D-05.02.00 „Nawierzchnie twarde 



Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy). 


Ogólne zasady odbioru robót podano w OST D-05.02.00 „Nawierzchnie twarde 


217





Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w OST D-05.02.00 

„Nawierzchnie twarde nieulepszone. Wymagania ogólne” pkt 9. 


Cena 1 m 2 nawierzchni tłuczniowej obejmuje: 

− prace pomiarowe i oznakowanie robót, 


− rozłożenie warstwy kruszywa grubego (tłucznia, klińca), 

− zaklinowanie warstwy kruszywa grubego, skropienie wodą i zagęszczenie 

− przeprowadzenie pomiarów i badań laboratoryjnych wymaganych w specyfikacji 

technicznej. 


W zakresie niniejszej SST należy wykonać nawierzchnię tłuczniową gr. 3 cm DLA 

ZAKRESU OBMIAROWEGO : 


a) nawierzchnia tłuczniowa gr. 3 cm – 2865,0 m2 


Przepisy związane podano w OST D-05.02.00 „Nawierzchnie twarde nieulepszone. 

Wymagania ogólne” pkt 10. 

218




D - 05.03.23 

NAWIERZCHNIA 

Z KOSTKI BRUKOWEJ BETONOWEJ 

2006 

219

1. WSTĘP 


. 



Przedmiotem niniejszej ogólnej specyfikacji technicznej (OST) są wymagania 

dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonywaniem nawierzchni z kostki 

brukowej betonowej dla zadania PN „ ROZBUDOWA CMENTARZA KOMUNALNEGO WRAZ Z 

INFRASTRUKTURĄ” 








związanych z wykonywaniem nawierzchni z kostki brukowej betonowej. 

Betonowa kostka brukowa stosowana jest do układania nawierzchni: 

- parkingów 

- chodników 


1.4.1. Betonowa kostka brukowa - kształtka wytwarzana z betonu metodą wibroprasowania. 

Produkowana jest jako kształtka jednowarstwowa lub w dwóch warstwach połączonych ze 

sobą trwale w fazie produkcji. 


normami i z definicjami podanymi w SST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 1.4. 




2. MATERIAŁY 



SST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 2. 

2.2. Betonowa kostka brukowa - wymagania 

2.2.1. Aprobata techniczna 

Warunkiem dopuszczenia do stosowania betonowej kostki brukowej w budownictwie 

drogowym jest posiadanie aprobaty technicznej. 

2.2.2. Wygląd zewnętrzny 

Struktura wyrobu powinna być zwarta, bez rys, pęknięć, plam i ubytków. 

Powierzchnia górna kostek powinna być równa i szorstka, a krawędzie kostek równe i 

proste, wklęśnięcia nie powinny przekraczać: 

− 2 mm, dla kostek o grubości ≤ 80 mm, 

− 3 mm, dla kostek o grubości > 80 mm. 

2.2.3. Kształt, wymiary i kolor kostki brukowej 

220



W ramach niniejszej specyfikacji przewidziana jest kostka betonowa gr : 

− 80 mm, do nawierzchni dla ruchu samochodowego. 

Tolerancje wymiarowe wynoszą: 

− na długości ± 3 mm, 

− na szerokości ± 3 mm, 

− na grubości ± 5 mm. 

Kolory kostek : czerwony i żółty 

2.2.4. Wytrzymałość na ściskanie 

Wytrzymałość na ściskanie po 28 dniach (średnio z 6-ciu kostek) nie powinna być 

mniejsza niż 60 MPa. 

Dopuszczalna najniższa wytrzymałość pojedynczej kostki nie powinna być mniejsza 

niż 50 MPa (w ocenie statystycznej z co najmniej 10 kostek). 

2.2.5. Nasiąkliwość 

Nasiąkliwość kostek betonowych powinna odpowiadać wymaganiom normy PN-B- 

06250 [2] i wynosić nie więcej niż 5%. 

2.2.6. Odporność na działanie mrozu 

Odporność kostek betonowych na działanie mrozu powinna być badana zgodnie z 

wymaganiami PN-B-06250 [2]. 

Odporność na działanie mrozu po 50 cyklach zamrażania i odmrażania próbek jest 

wystarczająca, jeżeli: 

− próbka nie wykazuje pęknięć, 

− strata masy nie przekracza 5%, 

− obniżenie wytrzymałości na ściskanie w stosunku do wytrzymałości próbek nie 

zamrażanych nie jest większe niż 20%. 

2.2.7. Ścieralność 

Ścieralność kostek betonowych określona na tarczy Boehmego wg PN-B-04111 [1] 

powinna wynosić nie więcej niż 4 mm. 

2.3. Materiały do produkcji betonowych kostek brukowych 

2.3.1. Cement 

Do produkcji kostki brukowej należy stosować cement portlandzki, bez dodatków, 

klasy nie niższej niż „32,5”. Zaleca się stosowanie cementu o jasnym kolorze. Cement 

powinien odpowiadać wymaganiom PN-B-19701 [4]. 


Należy stosować kruszywa mineralne odpowiadające wymaganiom PN-B-06712 [3]. 

Uziarnienie kruszywa powinno być ustalone w recepcie laboratoryjnej mieszanki 

betonowej, przy założonych parametrach wymaganych dla produkowanego wyrobu. 

2.3.3. Woda 

Właściwości i kontrola wody stosowanej do produkcji betonowych kostek brukowych 

powinny odpowiadać wymaganiom wg PN-B-32250 [5]. 

2.3.4. Dodatki 

Do produkcji kostek brukowych stosuje się dodatki w postaci plastyfikatorów i 

barwników, zgodnie z receptą laboratoryjną. 

221



Plastyfikatory zapewniają gotowym wyrobom większą wytrzymałość, mniejszą 

nasiąkliwość i większą odporność na niskie temperatury i działanie soli. 

Stosowane barwniki powinny zapewnić kostce trwałe zabarwienie. Powinny to być 

barwniki nieorganiczne. 

3. SPRZĘT 


Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w SST D-M-00.00.00 „Wymagania 


3.2. Sprzęt do wykonania nawierzchni z kostki brukowej 

Małe powierzchnie nawierzchni z kostki brukowej wykonuje się ręcznie. 

Do zagęszczenia nawierzchni stosuje się wibratory płytowe z osłoną z 

tworzywa sztucznego. 

Do wyrównania podsypki z piasku można stosować mechaniczne urządzenie na 

rolkach, prowadzone liniami na szynie lub krawężnikach. 

4. TRANSPORT 


Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w SST D-M-00.00.00 „Wymagania 


4.2. Transport betonowych kostek brukowych 

Uformowane w czasie produkcji kostki betonowe układane są warstwowo na palecie. 

Po uzyskaniu wytrzymałości betonu min. 0,7 R, kostki przewożone są na stanowisko, gdzie 

specjalne urządzenie pakuje je w folię i spina taśmą stalową, co gwarantuje transport 

samochodami w nienaruszonym stanie. 

Kostki betonowe można również przewozić samochodami na paletach transportowych 

producenta. 



Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” 

pkt 5. 

5.2. Podłoże 

Podłoże pod ułożenie nawierzchni z betonowych kostek brukowych może stanowić 

grunt piaszczysty - rodzimy lub nasypowy o WP ≥ 35 [7]. 

Dokumentacja projektowa stanowi, że nawierzchnię z kostki brukowej przeznaczoną 

dla ruchu pieszego, rowerowego lub niewielkiego ruchu samochodowego, można wykonywać 

na podsypce piaskowej gr. 3 cm, na wcześniej przygotowanej podbudowie. 

5.3. Podbudowa 

Rodzaj podbudowy przewidzianej do wykonania pod ułożenie nawierzchni z kostki 

brukowej powinien być zgodny z dokumentacją projektową. 

Podbudowa powinna być przygotowana zgodnie z wymaganiami określonymi w 

specyfikacjach dla odpowiedniego rodzaju podbudowy. 

222

5.4. Obramowanie nawierzchni 



Do obramowania nawierzchni z betonowych kostek brukowych można stosować 

krawężniki uliczne betonowe wg BN-80/6775-03/04 [6] lub obrzeża betonowe zgodne z 

dokumentacją projektową lub zaakceptowane przez Inżyniera. 

5.5. Podsypka 

Na podsypkę należy stosować piasek gruby, odpowiadający wymaganiom PN-B- 

06712 [3]. 

Grubość podsypki po zagęszczeniu powinna wynosić 3. Podsypka powinna być 

zwilżona wodą, zagęszczona i wyprofilowana. 

5.6. Układanie nawierzchni z betonowych kostek brukowych 

Z uwagi na różnorodność kształtów i kolorów produkowanych kostek, możliwe jest 

ułożenie dowolnego wzoru - wcześniej ustalonego w dokumentacji projektowej i 

zaakceptowanego przez Inżyniera. 

Kostkę układa się na podsypce lub podłożu piaszczystym w taki sposób, aby szczeliny 

między kostkami wynosiły od 2 do 3 mm. Kostkę należy układać ok. 1,5 cm wyżej od 

projektowanej niwelety nawierzchni, gdyż w czasie wibrowania (ubijania) podsypka ulega 

zagęszczeniu. 

Po ułożeniu kostki, szczeliny należy wypełnić piaskiem, a następnie zamieść 

powierzchnię ułożonych kostek przy użyciu szczotek ręcznych lub mechanicznych i 

przystąpić do ubijania nawierzchni. 

Do ubijania ułożonej nawierzchni z kostek brukowych stosuje się wibratory płytowe z 

osłoną z tworzywa sztucznego dla ochrony kostek przed uszkodzeniem i zabrudzeniem. 

Wibrowanie należy prowadzić od krawędzi powierzchni ubijanej w kierunku środka i 

jednocześnie w kierunku poprzecznym kształtek. 

Do zagęszczania nawierzchni z betonowych kostek brukowych nie wolno używać 

walca. 

Po ubiciu nawierzchni należy uzupełnić szczeliny piaskiem i zamieść nawierzchnię. 

Nawierzchnia z wypełnieniem spoin piaskiem nie wymaga pielęgnacji - może być zaraz 

oddana do ruchu. 



Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w SST D-M-00.00.00 „Wymagania 



Przed przystąpieniem do robót, Wykonawca powinien sprawdzić, czy producent 

kostek brukowych posiada atest wyrobu wg pkt 2.2.1 niniejszej SST. 

Niezależnie od posiadanego atestu, Wykonawca powinien żądać od producenta 

wyników bieżących badań wyrobu na ściskanie. Zaleca się, aby do badania wytrzymałości na 

ściskanie pobierać 6 próbek (kostek) dziennie (przy produkcji dziennej ok. 600 m 2 

powierzchni kostek ułożonych w nawierzchni). 

Poza tym, przed przystąpieniem do robót Wykonawca sprawdza wyrób w zakresie 

wymagań podanych w pkt 2.2.2 i 2.2.3 i wyniki badań przedstawia Inżynierowi do akceptacji. 


6.3.1. Sprawdzenie podłoża i podbudowy 

Sprawdzenie podłoża i podbudowy polega na stwierdzeniu ich zgodności z 

dokumentacją projektową i odpowiednimi SST. 

223



6.3.2. Sprawdzenie podsypki 

Sprawdzenie podsypki w zakresie grubości i wymaganych spadków poprzecznych i 

podłużnych polega na stwierdzeniu zgodności z dokumentacją projektową oraz pkt 5.5 

niniejszej SST. 

6.3.3. Sprawdzenie wykonania nawierzchni 

Sprawdzenie prawidłowości wykonania nawierzchni z betonowych kostek brukowych 

polega na stwierdzeniu zgodności wykonania z dokumentacją projektową oraz wymaganiami 

wg pkt 5.6 niniejszej OST: 

− pomierzenie szerokości spoin, 

− sprawdzenie prawidłowości ubijania (wibrowania), 

− sprawdzenie prawidłowości wypełnienia spoin, 

− sprawdzenie, czy przyjęty deseń (wzór) i kolor nawierzchni jest zachowany. 

6.4. Sprawdzenie cech geometrycznych nawierzchni 

6.4.1. Nierówności podłużne 

Nierówności podłużne nawierzchni mierzone łatą lub planografem zgodnie z normą 

BN-68/8931-04 [8] nie powinny przekraczać 0,8 cm. 


Spadki poprzeczne nawierzchni powinny być zgodne z dokumentacją projektową z 

tolerancją ± 0,5%. 

6.4.3. Niweleta nawierzchni 

Różnice pomiędzy rzędnymi wykonanej nawierzchni i rzędnymi projektowanymi nie 

powinny przekraczać ± 1 cm. 

6.4.4. Szerokość nawierzchni 

Szerokość nawierzchni nie może różnić się od szerokości projektowanej o więcej niż ± 

5 cm. 

6.4.5. Grubość podsypki 

Dopuszczalne odchyłki od projektowanej grubości podsypki nie powinny przekraczać 

± 1,0 cm. 

6.5. Częstotliwość pomiarów 

Częstotliwość pomiarów dla cech geometrycznych nawierzchni z kostki brukowej, 

wymienionych w pkt 6.4 powinna być dostosowana do powierzchni wykonanych robót. 

Zaleca się, aby pomiary cech geometrycznych wymienionych w pkt 6.4 były 

przeprowadzone nie rzadziej niż 2 razy na 100 m 2 nawierzchni i w punktach 

charakterystycznych dla niwelety lub przekroju poprzecznego oraz wszędzie tam, gdzie poleci 

Inżynier. 



Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 

7. 


Jednostką obmiarową jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanej nawierzchni z betonowej 

kostki brukowej. 

224





Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 

8. 


wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji według 




− przygotowanie podłoża, 

− wykonanie podbudowy, 

− wykonanie podsypki, 

− ewentualnie wykonanie ławy pod krawężniki. 

Zasady ich odbioru są określone w D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne”. 



Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w SST D-M-00.00.00 



Cena wykonania 1 m 2 nawierzchni z kostki brukowej betonowej obejmuje: 



− przygotowanie podłoża (ewentualnie podbudowy), 



− ułożenie i ubicie kostki, 

− wypełnienie spoin, 

− przeprowadzenie badań i pomiarów wymaganych w specyfikacji technicznej. 


W zakresie niniejszej SST należy wykonać nawierzchnie z kostki betonowej gr. 8 cm DLA 

ZAKRESÓW OBMIAROWYCH : 


a) nawierzchnia z kostki brukowej betonowej KOLOR SZARY – 7830,0 m2 

b) nawierzchnia z kostki brukowej betonowej KOLOR CZERWONY – 3612,0 m2 



b) nawierzchnia z kostki brukowej betonowej KOLOR CZERWONY – 1417,0 m2 



b) nawierzchnia z kostki brukowej betonowej KOLOR CZARNY – 9660,0 m2 

225




Normy 

1. PN-B-04111 Materiały kamienne. Oznaczenie ścieralności na 

tarczy Boehmego 

2. PN-B-06250 Beton zwykły 

3. PN-B-06712 Kruszywa mineralne do betonu zwykłego 

4. PN-B-19701 Cement. Cement powszechnego użytku. Skład, 

wymagania i ocena zgodności 

5. PN-B-32250 Materiały budowlane. Woda do betonów i zapraw 

6. BN-80/6775- 

03/04 

Prefabrykaty budowlane z betonu. Elementy 

nawierzchni dróg, ulic, parkingów i torowisk 

tramwajowych. Krawężniki i obrzeża 

7. BN-68/8931-01 Drogi samochodowe. Oznaczenie wskaźnika 

piaskowego 


planografem i łatą. 


D - 06.00.00 


226



2006 

227





Zgodnie z decyzją Generalnego Dyrektora Dróg Publicznych niniejsza ogólna specyfikacja techniczna stanowi obowiązującą podstawę 

sporządzenia szczegółowej specyfikacji technicznej przy zlecaniu i realizacji robót na drogach krajowych i wojewódzkich oraz jest zalecona 

do wykorzystania przy zlecaniu robót na drogach miejskich i gminnych. 





Konsultacje: 



Przy sporządzaniu szczegółowej specyfikacji technicznej należy ewentualnie uaktualnić przepisy zawarte w wykorzystywanej niniejszej 

ogólnej specyfikacji technicznej. 

UAKTUALNIENIE DO SZCZEGÓŁOWEJ SPECYFIKACJI TECHNICZNEJ – MD 

PROJEKT, KŁODZKO 2006. 


D - 06.00.00 


D-06.04.01 PLANTOWANIE SKARP I POBOCZY 


D - 06.04.01 

PLANTOWANIE SKARP I POBOCZY 

228



2006 

229

1. WSTĘP 


. 




dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z plantowaniem skarp dla zadania PN „„ 



Ogólna specyfikacja techniczna (OST) stanowi obowiązującą podstawę opracowania 

szczegółowej specyfikacji technicznej (SST) stosowanej jako dokument przetargowy i 

kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na drogach gminnych, miejskich, wojewódzkich i 

powiatowych. 

Zaleca się wykorzystanie SST przy zlecaniu robót na drogach miejskich i gminnych. 



związanych z oczyszczaniem, pogłębianiem oraz profilowaniem dna i skarp rowu. 


1.4.1. Rów - otwarty wykop o głębokości co najmniej 30 cm, który zbiera i odprowadza 

wodę. 

1.4.2. Rów przydrożny - rów zbierający wodę z korony drogi. 

1.4.3. Rów odpływowy - rów odprowadzający wodę poza pas drogowy. 

1.4.4. Rów stokowy - rów zbierający wodę spływającą ze stoku. 






2. MATERIAŁY 

Materiały nie występują. 

3. SPRZĘT 




3.2. Sprzęt do wykonywania robót remontowych 

Wykonawca przystępujący do wykonania robót powinien wykazać się możliwością 

korzystania z następującego sprzętu: 

− koparek podsiębiernych, 

− spycharek lemieszowych, 

− urządzeń kontrolno-pomiarowych, 

− zagęszczarek płytowych wibracyjnych. 

230



4. TRANSPORT 





Przy wykonywaniu robót określonych w niniejszej OST, można korzystać z 

dowolnych środków transportowych. 




pkt 5. 

5.2. Oczyszczenie rowu 

Oczyszczenie rowu polega na wybraniu namułu naniesionego przez wodę, ścięciu 

trawy i krzaków w obrębie rowu. 

5.3. Pogłębianie i wyprofilowanie dna i skarp rowu 

W wyniku prac remontowych należy uzyskać podane poniżej wymiary geometryczne 

rowu i skarp, zgodne z PN-S-02204 [1]: 

- dla rowu przydrożnego w kształcie: 

a) trapezowym - szerokość dna co najmniej 0,40 m, nachylenie skarp od 1:1,5 do 1:1,3, 

głębokość od 0,30 m do 1,20 m liczona jako różnica poziomów dna i niższej krawędzi 

górnej rowu; 

b) trójkątnym - dno wyokrąglone łukiem kołowym o promieniu 0,50 m, nachylenie skarpy 

wewnętrznej 1:3, nachylenie skarpy zewnętrznej od 1:3 do 1:10, głębokość od 0,30 m do 

1,50 m liczona jako różnica poziomów dna i niższej krawędzi górnej rowu; 

c) opływowym - dno wyokrąglone łukiem kołowym o promieniu 2,0 m, krawędzie górne 

wyokrąglone łukami kołowymi o promieniu 1,0 m do 2,0 m, nachylenie skarpy 

wewnętrznej 1:3, a skarpy zewnętrznej od 1:3 do 1:10, głębokość od 0,30 m do 0,50 m 

liczona jako różnica poziomów dna i niższej krawędzi górnej rowu; 

− dla rowu stokowego - kształt trapezowy, szerokość dna co najmniej 0,40 m, nachylenie 

skarp od 1:1,5 do 1:3, głębokość co najmniej 0,50 m. Rów ten powinien być oddalony co 

najmniej o 3,0 m od krawędzi skarpy drogowej przy gruntach suchych i zwartych i co 

najmniej o 5,0 m w pozostałych przypadkach. 

− dla rowu odpływowego - kształt trapezowy, szerokość dna co najmniej 0,40 m, głębokość 

minimum 0,50 m, przebieg prostoliniowy, na załamaniach trasy łuki kołowe o promieniu 

co najmniej 10,0 m. 

Najmniejszy dopuszczalny spadek podłużny rowu powinien wynosić 0,2%; 

w wyjątkowych sytuacjach na odcinkach nie przekraczających 200 m - 0,1%. 

Największy spadek podłużny rowu nie powinien przekraczać: 

a) przy nieumocnionych skarpach i dnie 

- w gruntach piaszczystych - 1,5%, 

- w gruntach piaszczysto-gliniastych, pylastych - 2,0%, 

- w gruntach gliniastych i ilastych - 3,0%, 

- w gruntach skalistych - 10,0%; 

b) przy umocnionych skarpach i dnie 

- matą trawiastą - 2,0%, 

- darniną - 3,0%, 

- faszyną - 4,0%, 

- brukiem na sucho - 6,0%, 

231



- elementami betonowymi - 10,0%, 

- brukiem na podsypce cementowo-piaskowej - 15,0%. 

5.4. Roboty wykończeniowe 

Namuł i nadmiar gruntu pochodzącego z remontowanych rowów i skarp należy 

wywieźć poza obręb pasa drogowego i rozplantować w miejscu zaakceptowanym przez 

Inżyniera. 

Sposób zniszczenia pozostałości po usuniętej roślinności powinien być zgodny z 

ustaleniami SST lub wskazaniami Inżyniera. 





6.2. Pomiary cech geometrycznych remontowanego rowu i skarp 

Częstotliwość oraz zakres pomiarów podaje tablica 1. 

Tablica 1. 

Lp. Wyszczególnienie Minimalna częstotliwość pomiarów 

1 Spadek podłużny rowu 1 km na każde 5 km drogi 

2 Szerokość i głębokość rowu 1 raz na 100 m 

3 Powierzchnia skarp 1 raz na 100 m 

6.2.1. Spadki podłużne rowu 

Spadki podłużne rowu powinny być zgodne z dokumentacją projektową, z tolerancją ± 

0,5% spadku. 

6.2.2. Szerokość i głębokość rowu 

Szerokość i głębokość rowu powinna być zgodna z dokumentacją projektową z 

tolerancją ± 5 cm. 

6.2.3. Powierzchnia skarp 

Powierzchnię skarp należy sprawdzać szablonem. Prześwit między skarpą a 

szablonem nie powinien przekraczać 3cm. 




7. 


Jednostką obmiarową jest m (metr) remontowanego rowu oraz m2 plantowanej skarpy 

232





8. 


wymaganiami Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 

6 dały wyniki pozytywne. 






Cena wykonania 1 m remontowanego rowu i 1 m2 plantowanych skarp obejmuje: 

− roboty pomiarowe i przygotowawcze, 


− oczyszczenie rowu, 

− pogłębianie i profilowanie rowu, 

− plantowanie i profilowanie skarp, 

− ścięcie trawy i krzaków, 

− odwiezienie urobku, 

− roboty wykończeniowe, 

− przeprowadzenie pomiarów wymaganych w specyfikacji technicznej. 


W zakresie niniejszej SST należy wykonać plantowanie skarp i poboczy DLA ZAKRESÓW 

OBMIAROWYCH w ilości : 

- DROGA ZEWNĘTRZNA 1 – 2658 m2 

- DROGA ZEWNĘTRZNA 2 – 1359 m2 

- ALEJE I PLACE WEWNĘTRZNE – 10 419 m2 


10.1. Normy 

1. PN-S-02204 Drogi samochodowe. Odwodnienie dróg 

10.2. Inne materiały 

2. Stanisław Datka, Stanisław Lenczewski: Drogowe roboty ziemne 

233




D - 07.00.00 

OZNAKOWANIE DRÓG I URZĄDZENIA BEZPIECZEŃSTWA RUCHU 

2006 

234












Konsultacje: 








D - 07.00.00 

OZNAKOWANIE DRÓG I URZĄDZENIA BEZPIECZEŃSTWA RUCHU 

D-07.02.01 OZNAKOWANIE PIONOWE 

D - 07.06.02 URZĄDZENIA ZABEZPIECZAJĄCE RUCH PIESZYCH 


D - 07.02.01 

235



OZNAKOWANIE PIONOWE 

2006 

236

1. WSTĘP 





dotyczące wykonania i odbioru oznakowania pionowego dla zadania PN „ ROZBUDOWA 









związanych z wykonywaniem i odbiorem oznakowania pionowego stosowanego na drogach, 

w postaci: 

− znaków ostrzegawczych, 

− znaków zakazu i nakazu, 

− znaków informacyjnych, kierunku, miejscowości i znaków uzupełniających. 


1.4.1. Znak pionowy - znak wykonany w postaci tarczy lub tablicy z napisami albo 

symbolami, zwykle umieszczony na konstrukcji wsporczej. 

1.4.2. Tarcza znaku - element konstrukcyjny, na powierzchni którego umieszczana jest treść 

znaku. Tarcza może być wykonana z różnych materiałów (stal, aluminium, tworzywa 

syntetyczne itp.) - jako jednolita lub składana. 

1.4.3. Lico znaku - przednia część znaku, służąca do podania treści znaku. Lico znaku może 

być wykonane jako malowane lub oklejane (folią odblaskową lub nieodblaskową). W 

przypadkach szczególnych (znak z przejrzystych tworzyw syntetycznych) lico znaku może 

być zatopione w tarczy znaku. 

1.4.4. Znak drogowy nieodblaskowy - znak, którego lico wykonane jest z materiałów 

zwykłych (lico nie wykazuje właściwości odblaskowych). 

1.4.5. Znak drogowy odblaskowy - znak, którego lico wykazuje właściwości odblaskowe 

(wykonane jest z materiału o odbiciu powrotnym - współdrożnym). 

1.4.6. Konstrukcja wsporcza znaku - słup (słupy), wysięgnik, wspornik itp., na którym 

zamocowana jest tarcza znaku, wraz z elementami służącymi do przymocowania tarczy 

(śruby, zaciski itp.). 

1.4.7. Znak drogowy prześwietlany - znak, w którym wewnętrzne źródło światła jest 

umieszczone pod przejrzystym licem znaku. 

1.4.8. Znak drogowy oświetlany - znak, którego lico jest oświetlane źródłem światła 

umieszczonym na zewnątrz znaku. 

1.4.9. Znak nowy - znak użytkowany (ustawiony na drodze) lub magazynowany w okresie do 

3 miesięcy od daty produkcji. 

1.4.10. Znak użytkowany - znak ustawiony na drodze lub magazynowany przez okres dłuższy 

niż 3 miesiące od daty produkcji. 

237




polskimi normami i z definicjami podanymi w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 

1.4. 




2. MATERIAŁY 




2.2. Aprobata techniczna dla materiałów 

Każdy materiał do wykonania pionowego znaku drogowego, na który nie ma normy, 

musi posiadać aprobatę techniczną wydaną przez uprawnioną jednostkę. Znaki drogowe 

powinny mieć certyfikat bezpieczeństwa (znak „B”) nadany przez uprawnioną jednostkę. 

2.3. Materiały stosowane do fundamentów znaków 

Fundamenty dla zamocowania konstrukcji wsporczych znaków mogą być 

wykonywane jako: 

− prefabrykaty betonowe, 

− z betonu wykonywanego „na mokro”, 

− z betonu zbrojonego, 

− inne rozwiązania zaakceptowane przez Inżyniera. 

Klasa betonu powinna być zgodna z dokumentacją projektową. Beton powinien 

odpowiadać wymaganiom PN-B-06250 [1]. 

2.3.1. Cement 

Cement stosowany do betonu powinien być cementem portlandzkim klasy 32,5, 

odpowiadający wymaganiom PN-B-19701 [4]. 


Kruszywo stosowane do betonu powinno odpowiadać wymaganiom PN-B-06712 [3]. 

Zaleca się stosowanie kruszywa o marce nie niższej niż klasa betonu. 

2.3.3. Woda 

Woda do betonu powinna być „odmiany 1”, zgodnie z wymaganiami normy PN-B- 

32250 [6]. 

2.3.4. Domieszki chemiczne 

Domieszki chemiczne do betonu powinny być stosowane jeśli przewiduje je 

dokumentacja projektowa, SST lub wskazania Inżyniera. Domieszki chemiczne powinny 

odpowiadać wymaganiom PN-B-23010 [5]. 

W betonie niezbrojonym zaleca się stosować domieszki napowietrzające, a w betonie 

zbrojonym dodatkowo domieszki uplastyczniające lub upłynniające. 

2.3.5. Pręty zbrojenia 

Pręty zbrojenia w fundamentach z betonu zbrojonego powinny odpowiadać 

wymaganiom PN-B-06251 [2]. 

2.4. Konstrukcje wsporcze 

2.4.1. Ogólne charakterystyki konstrukcji 

238



Konstrukcje wsporcze można wykonać z ocynkowanych rur zaakceptowanych 

przez Inżyniera. 

Wymiary i najważniejsze charakterystyki elementów konstrukcji wsporczej : 

Tablica 1. Rury stalowe okrągłe bez szwu walcowane na gorąco wg PN-H-74219 [9] 

Średnica Grubość Masa 1 m Dopuszczalne odchyłki 

zewnętrzn 

a 

mm 

ścianki 

mm 

kg/m średnicy 

zewnętrzne 

j 

grubości 

ścianki 

44,5 

48,3 

51,0 

54,0 

57,0 

60,3 

63,5 

70,0 

76,1 

82,5 

88,9 

101,6 

102,0 

108,0 

114,0 

114,3 

121,0 

2.4.2. Rury 

od 2,6 do 11,0 

od 2,6 do 11,0 

od 2,6 do 12,5 

od 2,6 do 14,2 

od 2,9 do 14,2 

od 2,9 do 14,2 

od 2,9 do 16,0 

od 2,9 do 16,0 

od 2,9 do 20,0 

od 3,2 do 20,0 

od 3,2 do 34,0 

od 3,6 do 20,0 

od 4,0 do 12,0 

od 3,6 do 20,0 

od 4,0 do 14,0 

od 3,6 do 20,0 

od 4,0 do 16,0 

od 2,69 do 9,09 

od 2,93 do 10,01 

od 3,10 do 11,9 

od 3,30 do 13,9 

od 3,87 do 15,0 

od 4,11 do 16,1 

od 4,33 do 18,7 

od 4,80 do 21,3 

od 5,24 do 27,7 

od 6,26 do 30,8 

od 6,76 do 34,0 

od 8,70 do 40,2 

od 9,67 do 26,6 

od 9,27 do 43,4 

od 10,9 do 34,5 

od 9,83 do 46,5 

od 11,5 do 41,4 

± 1,25 % ± 15 % 

Rury powinny odpowiadać wymaganiom PN-H-74219 [9], PN-H-74220 [10] lub innej 

normy zaakceptowanej przez Inżyniera. 

Powierzchnia zewnętrzna i wewnętrzna rur nie powinna wykazywać wad w postaci 

łusek, pęknięć, zwalcowań i naderwań. Dopuszczalne są nieznaczne nierówności, pojedyncze 

rysy wynikające z procesu wytwarzania, mieszczące się w granicach dopuszczalnych 

odchyłek wymiarowych. 

Końce rur powinny być obcięte równo i prostopadle do osi rury. 

Pożądane jest, aby rury były dostarczane o długościach: 

− dokładnych, zgodnych z zamówieniem; z dopuszczalną odchyłką ± 10 mm, 

− wielokrotnych w stosunku do zamówionych długości dokładnych poniżej 3 m z 

naddatkiem 5 mm na każde cięcie i z dopuszczalną odchyłką dla całej długości 

wielokrotnej, jak dla długości dokładnych. 

Rury powinny być proste. Dopuszczalna miejscowa krzywizna nie powinna 

przekraczać 1,5 mm na 1 m długości rury. 

Rury powinny być wykonane ze stali w gatunkach dopuszczonych przez normy (np. R 

55, R 65, 18G2A): PN-H-84023-07 [15], PN-H-84018 [12], PN-H-84019 [13], PN-H-84030- 

02 [16] lub inne normy. 

Do ocynkowania rur stosuje się gatunek cynku Raf według PN-H-82200 [11]. 

Rury powinny być dostarczone bez opakowania w wiązkach lub luzem względnie w 

opakowaniu uzgodnionym z Zamawiającym. Rury powinny być cechowane indywidualnie 

(dotyczy średnic 31,8 mm i większych i grubości ścianek 3,2 mm i większych) lub na 

przywieszkach metalowych (dotyczy średnic i grubości mniejszych od wyżej wymienionych). 

239



Cechowanie na rurze lub przywieszce powinno co najmniej obejmować: znak wytwórcy, znak 

stali i numer wytopu. 

2.4.3. Powłoki metalizacyjne cynkowe 

W przypadku zastosowania powłoki metalizacyjnej cynkowej na konstrukcjach 

stalowych, powinna ona być z cynku o czystości nie mniejszej niż 99,5 % i odpowiadać 

wymaganiom BN-89/1076-02 [25]. Minimalna grubość powłoki cynkowej powinna być 

zgodna z wymaganiami tablicy 4. 

Powierzchnia powłoki powinna być jednorodna pod względem ziarnistości. Nie może 

ona wykazywać widocznych wad jak rysy, pęknięcia, pęcherze lub odstawanie powłoki od 

podłoża. 

Tablica 4. Minimalna grubość powłoki metalizacyjnej cynkowej narażonej na działanie 

korozji atmosferycznej według BN-89/1076-02 [25] 

Agresywność korozyjna 

atmosfery 

Minimalna grubość powłoki, μm, 

przy wymaganej trwałości w latach 

według PN-H-04651 

[8] 

10 20 

Umiarkowana 

Ciężka 

120 

160 M 

160 

200 M 

M - powłoka pokryta dwoma lub większą liczbą warstw powłoki malarskiej 

2.4.4. Gwarancja producenta lub dostawcy na konstrukcję wsporczą 

W przypadku słupków znaków pionowych ostrzegawczych, zakazu, nakazu i 

informacyjnych o standardowych wymiarach oraz w przypadku elementów, służących do 

zamocowania znaków do innych obiektów lub konstrukcji - gwarancja może być wydana dla 

partii dostawy. 

2.5. Tarcza znaku 

2.5.1. Trwałość materiałów na wpływy zewnętrzne 

Materiały użyte na lico i tarczę znaku oraz połączenie lica znaku z tarczą znaku, a 

także sposób wykończenia znaku, muszą wykazywać pełną odporność na oddziaływanie 

światła, zmian temperatury, wpływy atmosferyczne i występujące w normalnych warunkach 

oddziaływania chemiczne (w tym korozję elektrochemiczną) - przez cały czas trwałości 

znaku, określony przez wytwórcę lub dostawcę. 

2.5.2. Warunki gwarancyjne producenta lub dostawcy znaku 

Producent lub dostawca znaku obowiązany jest przy dostawie określić, uzgodnioną z 

odbiorcą, trwałość znaku oraz warunki gwarancyjne dla znaku, a także udostępnić na 

życzenie odbiorcy: 

a) instrukcję montażu znaku, 

b) dane szczegółowe o ewentualnych ograniczeniach w stosowaniu znaku, 

c) instrukcję utrzymania znaku. 

240



2.5.3. Materiały do wykonania tarczy znaku 

Materiałem stosowanym do wykonania tarczy znaków drogowych jest 

− blacha stalowa. 

2.5.4. Tarcza znaku z blachy stalowej 

Tarcza znaku z blachy stalowej grubości co najmniej 1,0 mm powinna być 

zabezpieczona przed korozją obustronnie cynkowaniem ogniowym lub elektrolitycznym. 

Dopuszcza się stosowanie innych sposobów zabezpieczenia stalowych tarcz znaków przed 

korozją, np. przez metalizowanie lub pokrywanie tworzywami syntetycznymi pod warunkiem 

uzyskania aprobaty technicznej dla danej technologii. 

Nie dopuszcza się stosowania stalowych tarcz znaków, zabezpieczonych przed korozją 

jedynie farbami antykorozyjnymi. 

Krawędzie tarczy powinny być zabezpieczone przed korozją farbami ochronnymi o 

odpowiedniej trwałości, nie mniejszej niż przewidywany okres użytkowania znaku. 

Wytrzymałość dla tarczy znaku z blachy stalowej nie powinna być mniejsza niż 310 

MPa. 

2.5.5. Warunki wykonania tarczy znaku 

Tarcza znaku musi być równa i gładka - bez odkształceń płaszczyzny znaku, w tym 

pofałdowań, wgięć, lokalnych wgnieceń lub nierówności itp. Odchylenie płaszczyzny tarczy 

znaku (zwichrowanie, pofałdowanie itp.) nie może wynosić więcej niż 1,5 % największego 

wymiaru znaku. 

Krawędzie tarczy znaku muszą być równe i nieostre. Zniekształcenia krawędzi tarczy 

znaku, pozostałe po tłoczeniu lub innych procesach technologicznych, którym tarcza ta (w 

znakach drogowych składanych - segmenty tarczy) była poddana, muszą być usunięte. 

Tarcze znaków drogowych składanych mogą być wykonane z modułowych 

kształtowników aluminiowych lub odpowiednio ukształtowanych segmentów stalowych. 

Dopuszcza się stosowanie modułowych kształtowników z tworzyw syntetycznych lub sklejki 

wodoodpornej, pod warunkiem uzyskania odpowiedniej aprobaty technicznej. Szczeliny 

między sąsiednimi segmentami znaku składanego nie mogą być większe od 0,8 

mm. 

2.6. Znaki odblaskowe 

2.6.1. Wymagania dotyczące powierzchni odblaskowej 

Znaki drogowe odblaskowe wykonuje się z zasady przez oklejenie tarczy znaku 

materiałem odblaskowym. 

Właściwości folii odblaskowej (odbijającej powrotnie) powinny spełniać wymagania 

określone w aprobacie technicznej. 

2.6.2. Wymagania jakościowe znaku odblaskowego 

Folie odblaskowe użyte do wykonania lica znaku powinny wykazywać pełne 

związanie z tarczą znaku przez cały okres wymaganej trwałości znaku. Niedopuszczalne są 

lokalne niedoklejenia, odklejania, złuszczenia lub odstawanie folii na krawędziach tarczy 

znaku oraz na jego powierzchni. 

Sposób połączenia folii z powierzchnią tarczy znaku powinien uniemożliwiać jej 

odłączenie od tarczy bez jej zniszczenia. 

Przy malowaniu lub klejeniu symboli lub obrzeży znaków na folii odblaskowej, 

technologia malowania lub klejenia oraz stosowane w tym celu materiały powinny być 

uzgodnione z producentem folii. 

Okres trwałości znaku wykonanego przy użyciu folii odblaskowych powinien wynosić 

od 7 do 10 lat, w zależności od rodzaju materiału. 

241



Powierzchnia lica znaku powinna być równa i gładka, nie mogą na niej występować 

lokalne nierówności i pofałdowania. Niedopuszczalne jest występowanie jakichkolwiek 

ognisk korozji, zarówno na powierzchni jak i na obrzeżach tarczy znaku. 

Dokładność rysunku znaku powinna być taka, aby wady konturów znaku, które mogą 

powstać przy nanoszeniu farby na odblaskową powierzchnię znaku, nie były większe niż: 

− 2 mm dla znaków małych i średnich, 

Powstałe zacieki przy nanoszeniu farby na odblaskową część znaku nie powinny być 

większe w każdym kierunku niż: 

− 2 mm dla znaków małych i średnich, 

W znakach nowych na każdym z fragmentów powierzchni znaku o wymiarach 

4 x 4 cm nie może występować więcej niż 0,7 lokalnych usterek (załamania, pęcherzyki) o 

wymiarach nie większych niż 1 mm w każdym kierunku. Niedopuszczalne jest występowanie 

jakichkolwiek zarysowań powierzchni znaku. 

W znakach użytkowanych na każdym z fragmentów powierzchni znaku o wymiarach 

4 x 4 cm dopuszcza się do 2 usterek jak wyżej, o wymiarach nie większych niż 1 mm 

w każdym kierunku. Na powierzchni tej dopuszcza się do 3 zarysowań o szerokości nie 

większej niż 0,8 mm i całkowitej długości nie większej niż 10 cm. Na całkowitej długości 

znaku dopuszcza się nie więcej niż 5 rys szerokości nie większej niż 0,8 mm i długości 

przekraczającej 10 cm - pod warunkiem, że zarysowania te nie zniekształcają treści znaku. 

W znakach użytkowanych dopuszcza się również lokalne uszkodzenie folii o 

powierzchni nie przekraczającej 6 mm 2 każde - w liczbie nie większej niż pięć na 

powierzchni znaku małego lub średniego, oraz o powierzchni nie przekraczającej 8 mm 2 

każde - w liczbie nie większej niż 8 na każdym z fragmentów powierzchni znaku dużego lub 

wielkiego (włączając znaki informacyjne) o wymiarach 1200 x 1200 mm. 

Uszkodzenia folii nie mogą zniekształcać treści znaku - w przypadku występowania 

takiego zniekształcenia znak musi być bezzwłocznie wymieniony. 

W znakach nowych niedopuszczalne jest występowanie jakichkolwiek rys, 

sięgających przez warstwę folii do powierzchni tarczy znaku. W znakach użytkowanych 

istnienie takich rys jest dopuszczalne pod warunkiem, że występujące w ich otoczeniu 

ogniska korozyjne nie przekroczą wielkości określonych poniżej. 

W znakach użytkowanych dopuszczalne jest występowanie po wymaganym okresie 

gwarancyjnym, co najwyżej dwóch lokalnych ognisk korozji o wymiarach nie 

przekraczających 2,0 mm w każdym kierunku na powierzchni każdego z fragmentów znaku o 

wymiarach 4 x 4 cm. W znakach nowych oraz w znakach znajdujących się w okresie 

wymaganej gwarancji żadna korozja tarczy znaku nie może występować. 

Wymagana jest taka wytrzymałość połączenia folii odblaskowej z tarczą znaku, by po 

zgięciu tarczy o 90 o przy promieniu łuku zgięcia do 10 mm w żadnym miejscu nie uległo ono 

zniszczeniu. 

Tylna strona tarczy znaków odblaskowych musi być zabezpieczona matową farbą 

nieodblaskową barwy ciemno-szarej (szarej naturalnej) o współczynniku luminancji 0,08 do 

0,10 - według wzorca stanowiącego załącznik do „Instrukcji o znakach drogowych 

pionowych” [28]. Grubość powłoki farby nie może być mniejsza od 20 μm. 

Sposób połączenia folii z powierzchnią tarczy znaku powinien uniemożliwiać jej 

odklejenie od podłoża bez jej zniszczenia. 

Krawędzie folii na obrzeżach tarczy znaku, jak również krawędzie folii, symboli, 

napisów, obramowań itp. muszą być tak wykonane i zabezpieczone, by zapewniona była 

integralność znaku przez pełen okres jego trwałości. 

242

2.11. Materiały do montażu znaków 



Wszystkie ocynkowane łączniki metalowe przewidywane do mocowania między sobą 

elementów konstrukcji wsporczych znaków jak śruby, listwy, wkręty, nakrętki itp. powinny 

być czyste, gładkie, bez pęknięć, naderwań, rozwarstwień i wypukłych karbów. 

Łączniki mogą być dostarczane w pudełkach tekturowych, pojemnikach blaszanych 

lub paletach, w zależności od ich wielkości. 

2.12. Przechowywanie i składowanie materiałów 

Cement stosowany do wykonania fundamentów dla pionowych znaków drogowych 

powinien być przechowywany zgodnie z BN-88/6731-08 [27]. 

Kruszywo do betonu należy przechowywać w warunkach zabezpieczających je przed 

zanieczyszczeniem oraz zmieszaniem z kruszywami innych klas. 

Prefabrykaty betonowe powinny być składowane na wyrównanym, utwardzonym i 

odwodnionym podłożu. Prefabrykaty należy układać na podkładach z zachowaniem prześwitu 

minimum 10 cm między podłożem a prefabrykatem. 

Znaki powinny być przechowywane w pomieszczeniach suchych, z dala od 

materiałów działających korodująco i w warunkach zabezpieczających przed uszkodzeniami. 

3. SPRZĘT 




3.2. Sprzęt do wykonania oznakowania pionowego 

Wykonawca przystępujący do wykonania oznakowania pionowego powinien wykazać 


− ewentualnie wiertnic do wykonywania dołów pod słupki w gruncie spoistym, 

− betoniarek przewoźnych do wykonywania fundamentów betonowych „na mokro”, 

− środków transportowych do przewozu materiałów, 

− przewoźnych zbiorników na wodę, 

− sprzętu spawalniczego, itp. 

4. TRANSPORT 




4.2. Transport materiałów do pionowego oznakowania dróg 

Transport cementu powinien odbywać się zgodnie z BN-88/6731-08 [27]. 

Transport kruszywa powinien odbywać się zgodnie z PN-B-06712 [3]. 

Prefabrykaty betonowe - do zamocowania konstrukcji wsporczych znaków, powinny 

być przewożone środkami transportowymi w warunkach zabezpieczających je przed 

uszkodzeniami. Rozmieszczenie prefabrykatów na środkach transportu powinno być 

symetryczne. 

Transport znaków, konstrukcji wsporczych i sprzętu (uchwyty, śruby, nakrętki itp.) 

powinien się odbywać środkami transportowymi w sposób uniemożliwiający ich przesuwanie 

się w czasie transportu i uszkadzanie. 


5.1. Ogólne zasady wykonywania robót 

Ogólne zasady wykonywania robót podano w SST D-M-00.00.00 „Wymagania 


243




Przed przystąpieniem do robót należy wyznaczyć: 

− lokalizację znaku, tj. jego pikietaż oraz odległość od krawędzi jezdni, krawędzi pobocza 

umocnionego lub pasa awaryjnego postoju, 

− wysokość zamocowania znaku na konstrukcji wsporczej. 

Punkty stabilizujące miejsca ustawienia znaków należy zabezpieczyć w taki sposób, 

aby w czasie trwania i odbioru robót istniała możliwość sprawdzenia lokalizacji znaków. 

Lokalizacja i wysokość zamocowania znaku powinny być zgodne z dokumentacją 

projektową. 

5.3. Wykonanie wykopów i fundamentów dla konstrukcji wsporczych znaków 

Sposób wykonania wykopu pod fundament znaku pionowego powinien być 

dostosowany do głębokości wykopu, rodzaju gruntu i posiadanego sprzętu. Wymiary wykopu 

powinny być zgodne z dokumentacją projektową lub wskazaniami Inżyniera. 

Wykopy fundamentowe powinny być wykonane w takim okresie, aby po ich 

zakończeniu można było przystąpić natychmiast do wykonania w nich robót 

fundamentowych. 

5.4. Tolerancje ustawienia znaku pionowego 

Konstrukcje wsporcze znaków - słupki, słupy, wysięgniki, konstrukcje dla tablic 

wielkowymiarowych, powinny być wykonane zgodnie z dokumentacją pionową i SST. 

Dopuszczalne tolerancje ustawienia znaku: 

− odchyłka od pionu, nie więcej niż ± 1 %, 

− odchyłka w wysokości umieszczenia znaku, nie więcej niż ± 2 cm, 

− odchyłka w odległości ustawienia znaku od krawędzi jezdni utwardzonego pobocza lub 

pasa awaryjnego postoju, nie więcej niż ± 5 cm, przy zachowaniu minimalnej odległości 

umieszczenia znaku zgodnie z Instrukcją o znakach drogowych pionowych [28]. 

Nie dopuszcza się zamocowania znaku do konstrukcji wsporczej w sposób 

wymagający bezpośredniego przeprowadzenia śrub mocujących przez lico znaku. 

5.5. Trwałość wykonania znaku pionowego 

Znak drogowy pionowy musi być wykonany w sposób trwały, zapewniający pełną 

czytelność przedstawionego na nim symbolu lub napisu w całym okresie jego użytkowania, 

przy czym wpływy zewnętrzne działające na znak, nie mogą powodować zniekształcenia 

treści znaku. 

. 





6.2. Badania materiałów do wykonania fundamentów betonowych 

Wykonawca powinien przeprowadzić badania materiałów do wykonania fundamentów 

betonowych „na mokro”. Uwzględniając nieskomplikowany charakter robót 

fundamentowych, na wniosek Wykonawcy, Inżynier może zwolnić go z potrzeby wykonania 

badań materiałów dla tych robót. 

6.3. Badania w czasie wykonywania robót 

6.3.1. Badania materiałów w czasie wykonywania robót 

244



Wszystkie materiały dostarczone na budowę z aprobatą techniczną lub z deklaracją zgodności wydaną 

przez producenta powinny być sprawdzone w zakresie powierzchni wyrobu i jego wymiarów. 

Częstotliwość badań i ocena ich wyników powinna być zgodna z ustaleniami tablicy 6. 

Tablica 6. Częstotliwość badań przy sprawdzeniu powierzchni i wymiarów wyrobów 

dostarczonych przez producentów 

Lp. Rodzaj badania Liczba badań Opis badań 

1 Sprawdzenie 

powierzchni 

2 Sprawdzenie 

wymiarów 

od 5 do 10 

badań z wybranych 

losowo 

elementów w 

każdej dostarczonej 

partii 

wyrobów liczącej 

do 1000 

elementów 

Powierzchnię zbadać 

nieuzbrojonym okiem. Do ew. 

sprawdzenia głębokości wad 

użyć dostępnych narzędzi (np. 

liniałów z czujnikiem, 

suwmiarek, mikrometrów itp. 

Przeprowadzić uniwersalnymi 

przyrządami pomiarowymi lub 

sprawdzianami (np. liniałami, 

przymiarami itp.) 

Ocena 

wyników badań 

Wyniki badań 

powinny być 

zgodne z 

wymaganiami 

punktu 2 

W przypadkach budzących wątpliwości można zlecić uprawnionej jednostce zbadanie właściwości 

dostarczonych wyrobów i materiałów w zakresie wymagań podanych w punkcie 2. 

6.3.2. Kontrola w czasie wykonywania robót 

W czasie wykonywania robót należy sprawdzać: 

− zgodność wykonania znaków pionowych z dokumentacją projektową (lokalizacja, wymiary, wysokość 

zamocowania znaków), 

− zachowanie dopuszczalnych odchyłek wymiarów, zgodnie z punktem 2 i 5, 

− prawidłowość wykonania wykopów pod konstrukcje wsporcze, zgodnie z punktem 5.3, 

− poprawność wykonania fundamentów pod słupki zgodnie z punktem 5.3, 

− poprawność ustawienia słupków i konstrukcji wsporczych, zgodnie z punktem 5.4. 



Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 7. 


Jednostkami obmiarowymi są: 

a) szt. (sztuka) dla konstrukcji wsporczej z rur 

b) szt. (sztuka), dla znaków konwencjonalnych o powierzchni do 0,3 m2, 



Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 8. 



6, dały wyniki pozytywne. 

8.2. Odbiór ostateczny 

Odbiór robót oznakowania pionowego dokonywany jest na zasadzie odbioru 

ostatecznego. 

Odbiór ostateczny powinien być dokonany po całkowitym zakończeniu robót, na 

podstawie wyników pomiarów i badań jakościowych określonych w punktach 2 i 5. 

245

8.3. Odbiór pogwarancyjny 



Odbioru pogwarancyjnego należy dokonać po upływie okresu gwarancyjnego, 

ustalonego w SST. 






Cena wykonania jednostki obmiarowej oznakowania pionowego obejmuje: 


− wykonanie fundamentów 

− dostarczenie i ustawienie konstrukcji wsporczych, 

− zamocowanie tarcz znaków drogowych, 



W zakresie niniejszej SST należy wykonać DLA ZAKRESÓW OBMIAROWYCH znaki 

pionowe na słupkach z rur w ilości : 

- DROGA ZEWNĘTRZNA 1 – 6 szt 

- DROGA ZEWNĘTRZNA 2 – 2 szt. 


10.1. Normy 


2. PN-B-06251 Roboty betonowe i żelbetowe. Wymagania 

techniczne 




5. PN-B-23010 Domieszki do betonu. Klasyfikacja i określenia 


7. PN-E-06314 Elektryczne oprawy oświetlenia zewnętrznego 

8. PN-H-04651 Ochrona przed korozją. Klasyfikacja i określenie 

agresywności korozyjnej środowiska 

9. PN-H-74219 Rury stalowe bez szwu walcowane na gorąco 

ogólnego zastosowania 

10. PN-H-74220 Rury stalowe bez szwu ciągnione i walcowane na 

zimno ogólnego przeznaczenia 

11. PN-H-82200 Cynk 

12. PN-H-84018 Stal niskostopowa o podwyższonej wytrzymałości. 

Gatunki 

13. PN-H-84019 Stal niestopowa do utwardzania powierzchniowego i 

ulepszania cieplnego. Gatunki 

14. PN-H-84020 Stal niestopowa konstrukcyjna ogólnego 

przeznaczenia. Gatunki 

246



15. PN-H-84023- Stal określonego zastosowania. Stal na rury. Gatunki 

07 

16. PN-H-84030- Stal stopowa konstrukcyjna. Stal do nawęglania. 

02 

Gatunki 

17. PN-H-93010 Stal. Kształtowniki walcowane na gorąco 

18. PN-H-93401 Stal walcowana. Kątowniki równoramienne 

19. PN-M-06515 Dźwignice. Ogólne zasady projektowania stalowych 

ustrojów nośnych 

20. PN-M-69011 Spawalnictwo. Złącza spawane w konstrukcjach 

spawanych. Podział i wymagania 

21. PN-M-69420 Spawalnictwo. Druty lite do spawania i napawania 

stali 

22. PN-M-69430 Spawalnictwo. Elektrody stalowe otulone do 

spawania i napawania. Ogólne wymagania i badania 

23. PN-M-69775 Spawalnictwo. Wadliwość złączy spawanych. 

Oznaczanie klasy wadliwości na podstawie oględzin 

zewnętrznych 

24. PN-S-02205 Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i 

badania 

25. BN-89/1076- 

02 

26. BN-82/4131- 

03 

27. BN-88/6731- 

08 

Ochrona przed korozją. Powłoki metalizacyjne 

cynkowe i aluminiowe na konstrukcjach stalowych i 

żeliwnych. Wymagania i badania 

Spawalnictwo. Pręty i elektrody ze stopów 

stellitowych i pręty z żeliw wysokochromowych do 

napawania 

Cement. Transport i przechowywanie. 


28.Instrukcja o znakach drogowych pionowych. Tom I. Zasady stosowania znaków 

i urządzeń bezpieczeństwa ruchu. Zał. nr 1 do zarządzenia Ministra Transportu 

i Gospodarki Morskiej z dnia 3 marca 1994 r. (Monitor Polski Nr 16, poz. 120). 


D - 07.06.02 

URZĄDZENIA ZABEZPIECZAJĄCE 

RUCH PIESZYCH 

247



2006 

248

1. WSTĘP 


. 




dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z urządzeniami zabezpieczającymi ruch 

pieszych - SŁUPKI ŻELIWNE W NAWIERZCHNI CHODNIKA , MONTOWANE NA 

STAŁE dla zadania PN „ ROZBUDOWA CMENTARZA KOMUNALNEGO WRAZ Z INFRASTRUKTURĄ” 




kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na drogach krajowych i wojewódzkich. 




związanych z urządzeniami zabezpieczającymi ruch pieszych, do których należą: 

− Poręcze z rur stalowych 

Celem stosowania urządzeń zabezpieczających ruch pieszych jest ochrona życia 

i zdrowia uczestników ruchu drogowego, zarówno pieszych jak i kierowców oraz pasażerów 

pojazdów poprzez uniemożliwienie nagłego wtargnięcia na jezdnię w miejscach do tego 

nieprzeznaczonych. 

Urządzenia zabezpieczające ruch pieszych powinny być zlokalizowane w szczególności: 

− między jezdnią i chodnikiem położonym bezpośrednio przy jezdni, 

− na pasach dzielących w miejscach przewidywanego nieprzepisowego przekraczania jezdni, 


1.4.1. SŁUPKI ŻELIWNE - przegrody fizyczne oddzielające ruch pieszy od ruchu kołowego 

odlane z żeliwa, z możliwością zamontowania w nawierzchni na stałe 


Ogólne wymagania dotyczące robót podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania 


2. MATERIAŁY 





Materiałami stosowanymi przy wykonywaniu urządzeń zabezpieczających ruch pieszy, 

objętych niniejszą SST, są: 

− słupki żeliwne, 

− beton i jego składniki, 

2.5. Słupki żeliwne 

2.5.1. Wymiary i najważniejsze charakterystyki słupków 

Słupki żeliwne można wykonywać z odlewów żeliwa w formach dwudzielnych. Wymiary słupków : 

- wysokość mierzona od poziomu nawierzchni 75 cm 

- średnica 80 – 160 mm – dopuszcza się wykonanie słupków o nierównomiernym przekroju w formie 

nieregularnego odlewu 

- górna powierzchnia słupka powinna być zakończona w kulistej formie ze względu na bezpieczeństwo pieszych 

249



- trzpień zakotwieniowy – słupki powinny zostać zakotwione w podłożu poprzez betonową wylewkę na 

głębokość 30 cm – długość trzpienia 30 cm 

2.3. Beton i jego składniki 

Deskowanie powinno zapewnić sztywność i niezmienność układu oraz bezpieczeństwo konstrukcji. 

Deskowanie powinno być skonstruowane w sposób umożliwiający łatwy jego montaż i demontaż. Przed 

wypełnieniem masą betonową, deskowanie powinno być sprawdzone, aby wykluczało wyciek zaprawy z masy 

betonowej, możliwość zniekształceń lub odchyleń w betonowanej konstrukcji. 

Klasa betonu - jeśli w dokumentacji projektowej lub SST nie określono inaczej, powinna być B 15 lub 

B 20. Beton powinien odpowiadać wymaganiom PN-B-06250 [3]. Składnikami betonu są: cement, kruszywo, 

woda i domieszki. 

Cement stosowany do betonu powinien być cementem portlandzkim klasy co najmniej „32,5”, 

odpowiadającym wymaganiom PN-B-19701 [8]. Transport 

i przechowywanie cementu 

powinny być zgodne z postanowieniami BN-88/B-6731-08 [46]. 

Kruszywo do betonu (piasek, żwir, grys, mieszanka z kruszywa naturalnego sortowanego, kruszywa 

łamanego i otoczaków) powinno odpowiadać wymaganiom PN-B-06712 [5]. 

Woda powinna być „odmiany 1”, zgodnie z wymaganiami PN-B-32250 [10]. Bez badań 

laboratoryjnych można stosować wodę pitną. 

Domieszki chemiczne do betonu powinny być stosowane, jeśli przewidują to dokumentacja projektowa, 

SST lub wskazania Inżyniera, przy czym w przypadku braku danych dotyczących rodzaju domieszek, ich dobór 

powinien być dokonany zgodnie z zaleceniami PN-B-06250 [3]. Domieszki powinny odpowiadać PN-B-23010 

[9]. 

Pręty zbrojenia mogą być stosowane, jeśli przewiduje to dokumentacja projektowa lub SST. Pręty 

zbrojenia powinny odpowiadać PN-B-06251 [4]. Właściwości mechaniczne stali używanej do zbrojenia betonu 

powinny odpowiadać PN-B-03264 [1]. 

3. SPRZĘT 


Ogólne wymagania dotyczące sprzętu podano w SST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 3. 

3.2. Sprzęt do wykonania urządzeń zabezpieczających ruch pieszych 

Wykonawca przystępujący do wykonania urządzeń zabezpieczających ruch pieszych powinien wykazać 


− szpadli, drągów stalowych, wyciągarek do napinania linek i siatek, młotków, kluczy do montażu elementów 

panelowych itp. 

− środków transportu materiałów, 

− ewentualnych młotów (bab), wibromłotów do wbijania lub wwibrowania słupków w grunt, 

− przewoźnych zbiorników do wody, 

− betoniarek przewoźnych do wykonywania fundamentów betonowych „na mokro”, 

− sprzętu spawalniczego itp. 

4. TRANSPORT 


Ogólne wymagania dotyczące transportu podano w SST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 4. 


Rury stalowe na słupki, przeciągi, pochwyty przewozić można dowolnymi środkami 

transportu. W przypadku załadowania na środek transportu więcej niż jednej partii rur należy je zabezpieczyć 

przed pomieszaniem. 

Druty i pręty spawalnicze należy przewozić w warunkach zabezpieczających przed korozją, 

zanieczyszczeniem i uszkodzeniem. 

Cement należy przewozić zgodnie z postanowieniami BN-88/6731-08 [46], zaś mieszankę 

betonową wg PN-B-06251 [4]. 



Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 5. 

250



5.2. Zasady wykonania urządzeń zabezpieczających ruch pieszych 

W zależności od wielkości robót Wykonawca przedstawi do akceptacji Inżyniera zakres robót 

wykonywanych bezpośrednio na placu budowy oraz robót przygotowawczych na zapleczu. 

Przed wykonywaniem robót należy wytyczyć lokalizację słupków zabezpieczających ruch pieszych na 

podstawie dokumentacji projektowej, SST lub zaleceń Inżyniera. 

Do podstawowych czynności objętych niniejszą SST przy wykonywaniu ww. robót należą: 

− wykonanie dołów pod słupki, 

− wykonanie fundamentów betonowych pod słupki, 

− ustawienie słupków, 

− zamontowanie elementów 

5.3. Wykonanie dołów pod słupki 

Jeśli dokumentacja projektowa lub SST nie podaje inaczej, to doły pod słupki powinny mieć wymiary 

w planie co najmniej o 20 cm większe od wymiarów słupka, a głębokość od 0,4 do 0,5 m. 

5.4. Ustawienie słupków wraz z wykonaniem fundamentów betonowych pod słupki 

Jeśli dokumentacja projektowa lub SST nie podaje inaczej, to słupki mogą być osadzone w betonie 

ułożonym w dołku albo oprawione w bloczki betonowe formowane na zapleczu i dostarczane do miejsca 

budowy urządzenia zabezpieczającego ruch pieszych. Po uzyskaniu akceptacji Inżyniera, słupki betonowe mogą 

być obłożone kamieniami lub gruzem i przysypane ziemią. 

Słupek należy wstawić w gotowy wykop i napełnić otwór mieszanką betonową odpowiadającą 

wymaganiom punktu 2.9. Do czasu stwardnienia betonu słupek należy podeprzeć. 

Fundament betonowy wykonany „na mokro”, w którym osadzono słupek, można wykorzystywać do 

dalszych prac (np. napinania siatki) co najmniej po 7 dniach od ustawienia słupka w betonie, a jeśli temperatura 

w czasie wykonywania fundamentu jest niższa od 10 o C - po 14 dniach. 

5.5. Ustawienie słupków 

Słupki, bez względu na rodzaj i sposób osadzenia w gruncie, powinny stać pionowo w linii urządzenia 

zabezpieczającego ruch pieszych, a ich wierzchołki powinny znajdować się na jednakowej wysokości. Słupki 

żeliwne powinny mieć zaspawany górny otwór rury. 

5.8. Malowanie metalowych urządzeń zabezpieczających ruch pieszych 

Zaleca się przeprowadzać malowanie w okresie od maja do września, wyłącznie w dni pogodne, przy 

zalecanej temperaturze powietrza od 15 do 20 o C; nie należy malować pędzlem lub wałkiem w temperaturze 

poniżej +5 o C, jak również malować metodą natryskową w temperaturze poniżej +15 o C oraz podczas 

występującej mgły i rosy. 

Należy przestrzegać następujących zasad przy malowaniu urządzeń: 

− z powierzchni stali należy usunąć bardzo starannie pył, kurz, pleśnie, tłuszcz, rdzę, zgorzelinę, ewentualnie 

starą łuszczącą się farbę i inne zabrudzenia zmniejszające przyczepność farby do podłoża; poprzez 

zmywanie, usuwanie przy użyciu szczotek stalowych, odrdzewiaczy chemicznych, materiałów ściernych, 

piaskowania, odpalania, ługowania lub przy zastosowaniu innych środków, zgodnie z wymaganiami PN- 

ISO-8501-1 [42] i PN-H-97052 [27], 

− przed malowaniem należy wypełnić wgłębienia i rysy na powierzchniach za pomocą kitów lub szpachlówek 

ogólnego stosowania, a następnie - wygładzić i zeszlifować podłoże pod farbę, 

− do malowania można stosować farby ogólnego stosowania przeznaczone do użytku zewnętrznego, dobrej 

jakości, z nieprzekroczonym okresem gwarancji, jako: 

a) farby do gruntowania przeciwrdzewnego (farby i lakiery przeciwkorozyjne), 

b) farby nawierzchniowe (np. lakiery, emalie, wyroby ftalowe, ftalowo-styrenowe, akrylowe itp.) 

oraz 

c) rozcieńczalniki zalecone przez producenta stosowanej farby, 

− farbę dłużej przechowywaną należy przygotować do malowania przez usunięcie „kożucha” (zestalonej 

substancji błonotwórczej na powierzchni farby), dokładne wymieszanie (połączenie lżejszych i cięższych 

składników farby), rozcieńczenie zbyt zgęstniałej farby, ewentualne przecedzenie (usunięcie 

nierozmieszanych resztek osadu i innych zanieczyszczeń), 

− malowanie można przeprowadzać pędzlami, wałkami malarskimi lub ewentualnie metodą natryskową 

(pistoletami elektrycznymi, urządzeniami kompresorowymi itp.), 

− z zasady malowanie należy wykonać dwuwarstwowo: farbą do gruntowania i farbą nawierzchniową, przy 

czym każdą następną warstwę można nałożyć po całkowitym wyschnięciu farby poprzedniej. 

Malowanie powinno odpowiadać wymaganiom PN-H-97053 [28]. 

251



Rodzaj farby oraz liczbę jej warstw zastosowanych przy malowaniu określają SST lub Inżynier na 

wniosek Wykonawcy. 

Należy zwracać uwagę na dokładne pokrycie farbą miejsc stykania się słupka metalowego z betonem 

fundamentu, ze względu na najszybsze niszczenie się farby w tych miejscach i pojawianie się rdzawych 

zacieków sygnalizujących korozje słupka. 

Zaleca się stosowanie farb możliwie jak najmniej szkodliwych dla zdrowia ludzi i środowiska, z niską 

zawartością m.in. niearomatycznych rozpuszczalników. Przy stosowaniu farb nieznanego pochodzenia 

Wykonawca przedstawi do akceptacji Inżyniera badania na zawartość szkodliwych składników (np. trującego 

toluenu jako rozpuszczalnika). 

Wykonawca nie dopuści do skażenia farbami wód powierzchniowych i gruntowych oraz kanalizacji. 

Zlewki poprodukcyjne, powstające przy myciu urządzeń i pędzli oraz z samej farby, należy usuwać do 

izolowanych zbiorników, w celu ich naturalnej lub sztucznej neutralizacji i detoksykacji. 



Ogólne zasady kontroli jakości robót podano w SST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 6. 


Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien uzyskać od producentów zaświadczenia o jakości 

(atesty) oraz wykonać badania materiałów przeznaczonych do wykonania robót i przedstawić ich wyniki 

Inżynierowi w celu akceptacji materiałów, zgodnie z wymaganiami określonymi w pkt 2.3. 

6.3. Badania i kontrola w czasie wykonywania robót 

6.3.1. Badania materiałów w czasie wykonywania robót 

Wszystkie materiały dostarczone na budowę z zaświadczeniem o jakości (atestem) producenta powinny 

być sprawdzone w zakresie powierzchni wyrobu i jego wymiarów. 

Częstotliwość badań i ocena ich wyników powinna być zgodna z zaleceniami tablicy 20. 

Tablica 20. Częstotliwość badań przy sprawdzeniu powierzchni i wymiarów wyrobów 

dostarczonych przez producentów 

Lp. Rodzaj badania Liczba badań Opis badań 

1 Sprawdzenie 

powierzchni 

2 Sprawdzenie 

wymiarów 

od 5 do 10 

badań z wybranych 

losowo 

elementów w 

każdej dostarczonej 

partii 

wyrobów liczącej 

do 1000 

elementów 

Powierzchnię zbadać 

nieuzbrojonym okiem. Do ew. 

sprawdzenia głębokości wad 

użyć dostępnych narzędzi (np. 

liniałów z czujnikiem, 

suwmiarek, mikrometrów itp. 

Przeprowadzić uniwersalnymi 

przyrządami pomiarowymi lub 

sprawdzianami 

Ocena 

wyników badań 

Wyniki badań 

powinny być 

zgodne z 

wymaganiami 

punktu 2.3. 

W przypadkach budzących wątpliwości można zlecić uprawnionej jednostce zbadanie właściwości 

dostarczonych wyrobów i materiałów w zakresie wymagań podanych w punktach od 2.3 do 2.11. 

6.3.2. Kontrola w czasie wykonywania robót 

W czasie wykonywania urządzeń zabezpieczających ruch pieszych należy zbadać: 

a) zgodność wykonania urządzeń z dokumentacją projektową (lokalizacja, wymiary), 

b) zachowanie dopuszczalnych odchyłek wymiarów, zgodnie z punktami od 2.3 do 2.11, 

c) prawidłowość wykonania dołów pod słupki, zgodnie z punktem 5.3, 

d) poprawność wykonania fundamentów pod słupki zgodnie z punktem 5.4, 

e) poprawność ustawienia słupków, zgodnie z punktem 5.5 i 5.6, 

252





Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 7. 


Jednostką obmiarową urządzenia zabezpieczającego ruch pieszych – poręczy z rur jest m (metr). 

Obmiar polega na określeniu rzeczywistej długości urządzenia zabezpieczającego ruch pieszych. 



Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, SST i wymaganiami Inżyniera, 

jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6, dały wyniki pozytywne. 



9. 

Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w OST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 

9.2. Cena jednostek obmiarowych 

Cena 1 m wykonania poręczy ochronnych sztywnych obejmuje: 


− dostarczenie na miejsce wbudowania elementów konstrukcji poręczy oraz materiałów pomocniczych, 

− dostarczenie na plac budowy składników oraz przygotowanie masy betonowej w przypadkach jej użycia, 

− zainstalowanie urządzeń bezpieczeństwa w sposób zapewniający stabilność, 

− doprowadzenie terenu wokół wykonanych urządzeń do stanu przewidzianego w dokumentacji projektowej 

lub według zaleceń Inżyniera, 

− przeprowadzenie badań i pomiarów kontrolnych. 


W zakresie niniejszej SST należy wykonać w ramach ZAKRESU OBMIAROWEGO 

DROGA ZEWNĘTRZNA 1 – słupki żeliwne montowane na stałe w nawierzchni chodnika w 

ilości : - 47 szt 


10.1. Normy 

1. PN-H-04651 

Ochrona przed korozją. Klasyfikacja i określenie agresywności korozyjnej środowisk 

2. PN-B-06251 

Roboty betonowe i żelbetowe. Wymagania techniczne 

3. PN-B-10285 

Roboty malarskie budowlane farbami, lakierami i emaliami na spoinach bezwodnych 

4. PN-H-74219 

Rury stalowe bez szwu walcowane na gorąco ogólnego zastosowania 

5. PN-H-74220 

Rury stalowe bez szwu ciągnione i walcowane na zimno ogólnego przeznaczenia 

6. 

PN-H-84023-07 

Stal określonego zastosowania. Stal na rury 

7. PN-H-97051 

Ochrona przed korozją. Przygotowanie powierzchni stali, staliwa i żeliwa do 

malowania. Ogólne wytyczne 

8. PN-H-97052 

Ochrona przed korozją. Ocena przygotowania powierzchni stali, staliwa i żeliwa do 

malowania 

9. PN-H-97053 

253



Ochrona przed korozją. Malowanie konstrukcji stalowych. Ogólne wytyczne 

10. PN-M-69011 Spawalnictwo. Złącza spawane w konstrukcjach spawanych. 

Podział i wymagania 

11. PN-M-69420 Spawalnictwo. Druty lite do spawania i napawania stali 

12. PN-M-69775 Spawalnictwo. Wadliwość złączy spawanych. Oznaczanie klasy 

wadliwości na podstawie oględzin zewnętrznych 

13. PN-ISO-8501-1 Przygotowanie podłoży stalowych przed nakładaniem farb i 

podobnych produktów. Stopnie skorodowania i stopnie 

przygotowania niezabezpieczonych podłoży stalowych oraz 

podłoży stalowych po całkowitym usunięciu wcześniej 

nałożonych powłok 

14. BN-73/0658-01 Rury stalowe profilowe ciągnione na zimno. Wymiary 


D - 08.00.00 

ELEMENTY ULIC 

2006 

254












Konsultacje: 








D - 08.00.00 

ELEMENTY ULIC 

D-08.01.01 KRAWĘŻNIKI BETONOWE 

D-08.03.01 BETONOWE OBRZEŻA CHODNIKOWE 

D-08.05.05 REGULACJA PIONOWA URZĄDZEŃ 


D - 08.01.01 

KRAWĘŻNIKI BETONOWE 

255



2006 

1. WSTĘP 



dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem krawężników betonowych 

dla zadania PN „ ROZBUDOWA CMENTARZA KOMUNALNEGO WRAZ Z INFRASTRUKTURĄ” 








związanych z ustawieniem krawężników: 

− betonowych na ławie betonowej z oporem 

− betonowych wtopionych na ławie betonowej 


1.4.1. Krawężniki betonowe - prefabrykowane belki betonowe ograniczające chodniki dla 

pieszych, pasy dzielące, wyspy kierujące oraz nawierzchnie drogowe. 






256



2. MATERIAŁY 




2.2. Stosowane materiały 

Materiałami stosowanymi są: 

− krawężniki betonowe, 

− beton B15 do wykonania ławy pod krawężniki. 

− piasek na podsypkę i do zapraw, 

− cement do podsypki i zapraw, 

− woda, 

2.3. Krawężniki betonowe - klasyfikacja 

Klasyfikacja jest zgodna z BN-80/6775-03/01 [14]. 

2.3.1. Typy 

W zależności od przeznaczenia rozróżnia się następujące typy krawężników 

betonowych: 

U - uliczne, 

D - drogowe. 

2.3.2. Rodzaje 

W zależności od kształtu przekroju poprzecznego rozróżnia się następujące rodzaje 

krawężników betonowych: 

− prostokątne ścięte - rodzaj „a”, 

2.3.3. Odmiany 

W zależności od technologii i produkcji krawężników betonowych, rozróżnia się 

odmiany: 

1 - krawężnik betonowy jednowarstwowy, 

2 - krawężnik betonowy dwuwarstwowy. 

2.3.4. Gatunki 

W zależności od dopuszczalnych wad, uszkodzeń krawężniki betonowe dzieli się na: 

− gatunek 1 - G1, 

− gatunek 2 - G2. 

Przykład oznaczenia krawężnika betonowego ulicznego (U), prostokątnego (b), 

jednowarstwowego (1) o wymiarach 12 x 15 x 100 cm, gat. 1: Ub-1/12/15/100 

BN-80/6775-03/04 [15]. 

2.4. Krawężniki betonowe - wymagania techniczne 

2.4.1. Kształt i wymiary 

Kształt krawężników betonowych przedstawiono na rysunku 1, a wymiary podano w 

tablicy 1. 

Wymiary krawężników betonowych podano w tablicy 1. 

Dopuszczalne odchyłki wymiarów krawężników betonowych podano w tablicy 2. 

a) krawężnik rodzaju „a” 

257



Rys. 1. Wymiarowanie krawężników 

Tablica 1. Wymiary krawężników betonowych 

Typ Rodzaj Wymiary krawężników, cm 

krawężni krawężni l b h c d r 

ka ka 

U a 100 

30 max. 7 max. 15 

1,0 

15 

Tablica 2. Dopuszczalne odchyłki wymiarów krawężników betonowych 

Rodzaj Dopuszczalna odchyłka, mm 

wymiaru Gatunek 1 Gatunek 2 

l ± 8 ± 12 

b, h ± 3 ± 3 

2.4.2. Dopuszczalne wady i uszkodzenia 

Powierzchnie krawężników betonowych powinny być bez rys, pęknięć i ubytków 

betonu, o fakturze z formy lub zatartej. Krawędzie elementów powinny być równe i proste. 

Dopuszczalne wady oraz uszkodzenia powierzchni i krawędzi elementów, zgodnie z 

BN-80/6775-03/01 [14], nie powinny przekraczać wartości podanych w tablicy 3. 

Tablica 3. Dopuszczalne wady i uszkodzenia krawężników betonowych 

Rodzaj wad i uszkodzeń 

Dopuszczalna 

wielkość wad i 

uszkodzeń 

Gatunek 

1 

Gatunek 

2 

Wklęsłość lub wypukłość powierzchni krawężników 2 3 

258



w mm 

Szczerby i 

uszkodzenia 

krawędzi i naroży 

ograniczających powierzchnie 

górne (ścieralne), mm 

ograniczających pozostałe 

powierzchnie: 

niedopuszczalne 

- liczba max 2 2 

- długość, mm, max 20 40 

- głębokość, mm, max 6 10 

2.4.3. Składowanie 

Krawężniki betonowe mogą być przechowywane na składowiskach otwartych, 

posegregowane według typów, rodzajów, odmian, gatunków i wielkości. 

Krawężniki betonowe należy układać z zastosowaniem podkładek i przekładek 

drewnianych o wymiarach: grubość 2,5 cm, szerokość 5 cm, długość min. 5 cm większa niż 

szerokość krawężnika. 

2.4.4. Beton i jego składniki 

2.4.4.1. Beton do produkcji krawężników 

Do produkcji krawężników należy stosować beton wg PN-B-06250 [2], klasy B 25 i B 

30. W przypadku wykonywania krawężników dwuwarstwowych, górna (licowa) warstwa 

krawężników powinna być wykonana z betonu klasy B 30. 

Beton użyty do produkcji krawężników powinien charakteryzować się: 

− nasiąkliwością, poniżej 4%, 

− ścieralnością na tarczy Boehmego, dla gatunku 1: 3 mm, dla gatunku 2: 4 mm, 

− mrozoodpornością i wodoszczelnością, zgodnie z normą PN-B-06250 [2]. 

2.4.4.2. Cement 

Cement stosowany do betonu powinien być cementem portlandzkim klasy nie niższej 

niż „32,5” wg PN-B-19701 [10]. 

Przechowywanie cementu powinno być zgodne z BN-88/6731-08 [12]. 

2.4.4.3. Kruszywo 

Kruszywo powinno odpowiadać wymaganiom PN-B-06712 [5]. 

Kruszywo należy przechowywać w warunkach zabezpieczających je przed 

zanieczyszczeniem, zmieszaniem z kruszywami innych asortymentów, gatunków i marek. 

2.4.4.4. Woda 

Woda powinna być odmiany „1” i odpowiadać wymaganiom PN-B-32250 [11]. 

2.5. Materiały na podsypkę i do zapraw 

Piasek na podsypkę cementowo-piaskową powinien odpowiadać wymaganiom PN-B- 

06712 [5], a do zaprawy cementowo-piaskowej PN-B-06711 [4]. 

Cement na podsypkę i do zaprawy cementowo-piaskowej powinien być cementem 

portlandzkim klasy nie mniejszej niż „32,5”, odpowiadający wymaganiom PN-B-19701 [10]. 

Woda powinna być odmiany „1” i odpowiadać wymaganiom PN-B-32250 [11]. 

259

2.6. Materiały na ławy 



Do wykonania ław pod krawężniki należy stosować, dla: 

a) ławy betonowej - beton klasy B 15, wg PN-B-06250 [2], którego składniki powinny 

odpowiadać wymaganiom punktu 2.4.4, 

2.7. Masa zalewowa 

Masa zalewowa, do wypełnienia szczelin dylatacyjnych na gorąco, powinna 

odpowiadać wymaganiom BN-74/6771-04 [13] lub aprobaty technicznej. 

3. SPRZĘT 




3.2. Sprzęt 

Roboty wykonuje się ręcznie przy zastosowaniu: 

− betoniarek do wytwarzania betonu i zapraw oraz przygotowania podsypki cementowopiaskowej, 

− wibratorów płytowych, ubijaków ręcznych lub mechanicznych. 

4. TRANSPORT 




4.2. Transport krawężników 

Krawężniki betonowe mogą być przewożone dowolnymi środkami transportowymi. 

Krawężniki betonowe układać należy na środkach transportowych w pozycji pionowej 

z nachyleniem w kierunku jazdy. 

Krawężniki powinny być zabezpieczone przed przemieszczeniem się i uszkodzeniami 

w czasie transportu, a górna warstwa nie powinna wystawać poza ściany środka 

transportowego więcej niż 1/3 wysokości tej warstwy. 

4.3. Transport pozostałych materiałów 

Transport cementu powinien się odbywać w warunkach zgodnych z BN-88/6731-08 

[12]. 

Kruszywa można przewozić dowolnym środkiem transportu, w warunkach 

zabezpieczających je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z innymi materiałami. Podczas 

transportu kruszywa powinny być zabezpieczone przed wysypaniem, a kruszywo drobne - 

przed rozpyleniem. 

Masę zalewową należy pakować w bębny blaszane lub beczki drewniane. Transport 

powinien odbywać się w warunkach zabezpieczających przed uszkodzeniem bębnów i 

beczek. 



pkt 5. 


5.2. Wykonanie koryta pod ławy 

Koryto pod ławy należy wykonywać zgodnie z PN-B-06050 [1]. 

Wymiary wykopu powinny odpowiadać wymiarom ławy w planie z uwzględnieniem 

w szerokości dna wykopu ew. konstrukcji szalunku. 

260



Wskaźnik zagęszczenia dna wykonanego koryta pod ławę powinien wynosić co 

najmniej 0,97 według normalnej metody Proctora. 

5.3. Wykonanie ław 

Wykonanie ław powinno być zgodne z BN-64/8845-02 [16]. 

5.3.1. Ława betonowa 

Ławy betonowe zwykłe w gruntach spoistych wykonuje się bez szalowania, przy 

gruntach sypkich należy stosować szalowanie. 

Ławy betonowe z oporem wykonuje się w szalowaniu. Beton rozścielony w 

szalowaniu lub bezpośrednio w korycie powinien być wyrównywany warstwami. 

Betonowanie ław należy wykonywać zgodnie z wymaganiami PN-B-06251 [3], przy czym 

należy stosować co 50 m szczeliny dylatacyjne wypełnione bitumiczną masą zalewową. 

5.4. Ustawienie krawężników betonowych 

5.4.1. Zasady ustawiania krawężników 

Światło (odległość górnej powierzchni krawężnika od jezdni) powinno być zgodne z 

ustaleniami dokumentacji projektowej, a w przypadku braku takich ustaleń powinno wynosić 

od 10 do 12 cm, a w przypadkach wyjątkowych (np. ze względu na „wyrobienie” ścieku) 

może być zmniejszone do 6 cm lub zwiększone do 16 cm. 

Zewnętrzna ściana krawężnika od strony chodnika powinna być po ustawieniu 

krawężnika obsypana piaskiem, żwirem, tłuczniem lub miejscowym gruntem 

przepuszczalnym, starannie ubitym. 

Ustawienie krawężników powinno być zgodne z BN-64/8845-02 [16]. 

5.4.2. Ustawienie krawężników na ławie betonowej 

Ustawianie krawężników na ławie betonowej wykonuje się na podsypce z piasku lub 

na podsypce cementowo-piaskowej o grubości 3 do 5 cm po zagęszczeniu. 

5.4.3. Wypełnianie spoin 

Spoiny krawężników nie powinny przekraczać szerokości 1 cm. Spoiny należy 

wypełnić żwirem, piaskiem lub zaprawą cementowo-piaskową, przygotowaną w stosunku 

1:2. Zalewanie spoin krawężników zaprawą cementowo-piaskową stosuje się wyłącznie do 

krawężników ustawionych na ławie betonowej. 

Spoiny krawężników przed zalaniem zaprawą należy oczyścić i zmyć wodą. Dla 

zabezpieczenia przed wpływami temperatury krawężniki ustawione na podsypce cementowopiaskowej 

i o spoinach zalanych zaprawą należy zalewać co 50 m bitumiczną masą zalewową 

nad szczeliną dylatacyjną ławy. 






6.2.1. Badania krawężników 

Przed przystąpieniem do robót Wykonawca powinien wykonać badania materiałów 

przeznaczonych do ustawienia krawężników betonowych i przedstawić wyniki tych badań 


Sprawdzenie wyglądu zewnętrznego należy przeprowadzić na podstawie oględzin 

elementu przez pomiar i policzenie uszkodzeń występujących na powierzchniach i 

krawędziach elementu zgodnie z wymaganiami tablicy 3. Pomiary długości i głębokości 

261



uszkodzeń należy wykonać za pomocą przymiaru stalowego lub suwmiarki z dokładnością do 

1 mm, zgodnie z ustaleniami PN-B-10021 [6]. 

Sprawdzenie kształtu i wymiarów elementów należy przeprowadzić z dokładnością do 

1 mm przy użyciu suwmiarki oraz przymiaru stalowego lub taśmy zgodnie z wymaganiami 

tablicy 1 i 2. Sprawdzenie kątów prostych w narożach elementów wykonuje się przez 

przyłożenie kątownika do badanego naroża i zmierzenia odchyłek z dokładnością do 1 mm. 

6.2.2. Badania pozostałych materiałów 

Badania pozostałych materiałów stosowanych przy ustawianiu krawężników 

betonowych powinny obejmować wszystkie właściwości, określone w normach podanych dla 

odpowiednich materiałów w pkt 2. 


6.3.1. Sprawdzenie koryta pod ławę 

Należy sprawdzać wymiary koryta oraz zagęszczenie podłoża na dnie wykopu. 

Tolerancja dla szerokości wykopu wynosi ± 2 cm. Zagęszczenie podłoża powinno być 

zgodne z pkt 5.2. 

6.3.2. Sprawdzenie ław 

Przy wykonywaniu ław badaniu podlegają: 

a) Zgodność profilu podłużnego górnej powierzchni ław z dokumentacją projektową. 

Profil podłużny górnej powierzchni ławy powinien być zgodny z projektowaną niweletą. 

Dopuszczalne odchylenia mogą wynosić ± 1 cm na każde 100 m ławy. 

b) Wymiary ław. 

Wymiary ław należy sprawdzić w dwóch dowolnie wybranych punktach na każde 100 m 

ławy. Tolerancje wymiarów wynoszą: 

- dla wysokości ± 10% wysokości projektowanej, 

- dla szerokości ± 10% szerokości projektowanej. 

c) Równość górnej powierzchni ław. 

Równość górnej powierzchni ławy sprawdza się przez przyłożenie w dwóch punktach, na 

każde 100 m ławy, trzymetrowej łaty. 

Prześwit pomiędzy górną powierzchnią ławy i przyłożoną łatą nie może przekraczać 

1 cm. 

d) Odchylenie linii ław od projektowanego kierunku. 

Dopuszczalne odchylenie linii ław od projektowanego kierunku nie może przekraczać 

± 2 cm na każde 100 m wykonanej ławy. 

6.3.3. Sprawdzenie ustawienia krawężników 

Przy ustawianiu krawężników należy sprawdzać: 

a) dopuszczalne odchylenia linii krawężników w poziomie od linii projektowanej, które 

wynosi ± 1 cm na każde 100 m ustawionego krawężnika, 

b) dopuszczalne odchylenie niwelety górnej płaszczyzny krawężnika od niwelety 

projektowanej, które wynosi ± 1 cm na każde 100 m ustawionego krawężnika, 

c) równość górnej powierzchni krawężników, sprawdzane przez przyłożenie w dwóch 

punktach na każde 100 m krawężnika, trzymetrowej łaty, przy czym prześwit pomiędzy 

górną powierzchnią krawężnika i przyłożoną łatą nie może przekraczać 1 cm, 

d) dokładność wypełnienia spoin bada się co 10 metrów. Spoiny muszą być wypełnione 

całkowicie na pełną głębokość. 

262






7. 


Jednostką obmiarową jest m (metr) ustawionego krawężnika betonowego, m3 (metr 

sześcienny) wykonanej ławy betonowej przy zużyciu 0,06 m3/m. 




8. 






− wykonanie koryta pod ławę, 

− wykonanie ławy, 

− wykonanie podsypki. 






Cena wykonania 1 m krawężnika betonowego obejmuje: 



− wykonanie szalunku, 

− wykonanie ławy, 


− ustawienie krawężników na podsypce (piaskowej lub cementowo-piaskowej), 

− wypełnienie spoin krawężników zaprawą, 

− ew. zalanie spoin masą zalewową, 

− zasypanie zewnętrznej ściany krawężnika gruntem i ubicie, 

− plantowanie zewnętrznej linii zakrawężnikowej (w przypadku braku chodnika) na 

szer. 100 cm 

− przeprowadzenie badań i pomiarów wymaganych w specyfikacji technicznej. 


W zakresie niniejszej SST należy wykonać krawężnik betonowy 15x30x100 cm, na ławie z 

betonu B15 , niniejsza SST przewiduje również wykonanie ław betonowych dla obrzeży 

betonowych : 

ŁAWY BETONOWE 

- DROGA ZEWNĘTRZNA 1 – 135,93 m3 

- DROGA ZEWNĘTRZNA 2 – 65,19 m3 

263



- ALEJE I PLACE WEWNĘTRZNE – 223,68 m3 

KRAWĘŻNIKI 

- krawężnik betonowy 15x30x100 cm dla : 

DROGA ZEWNĘTRZNA 1 – 1772 m 

DROGA ZEWNĘTRZNA 2 – 906 m 

ALEJE I PLACE WEWNĘTRZNE – 1422 m 


10.1. Normy 

1. PN-B-06050 Roboty ziemne budowlane 


3. PN-B-06251 Roboty betonowe i żelbetowe 

4. PN-B-06711 Kruszywo mineralne. Piasek do betonów i zapraw 


6. PN-B-10021 Prefabrykaty budowlane z betonu. Metody pomiaru 

cech geometrycznych 



8. PN-B-11112 Kruszywa mineralne. Kruszywo łamane do 






11. PN-B32250 Materiały budowlane. Woda do betonów i zapraw 


13. BN-74/6771-04 Drogi samochodowe. Masa zalewowa 

14. BN-80/6775- Prefabrykaty budowlane z betonu. Elementy 

03/01 nawierzchni dróg, ulic, parkingów i torowisk 

15. BN-80/6775- 

03/04 

tramwajowych. Wspólne wymagania i badania 



tramwajowych. Krawężniki i obrzeża chodnikowe 

16. BN-64/8845-02 Krawężniki uliczne. Warunki techniczne ustawiania 

i odbioru. 


17.Katalog powtarzalnych elementów drogowych (KPED), Transprojekt - Warszawa, 1979 i 

1982 r. 

264




D - 08.03.01 

BETONOWE OBRZEŻA CHODNIKOWE 

2006 

265

1. WSTĘP 





dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z wykonaniem betonowego obrzeża 

chodnikowego dla zadania PN „ ROZBUDOWA CMENTARZA KOMUNALNEGO WRAZ Z INFRASTRUKTURĄ” 

. 



szczegółowej specyfikacji technicznej (SST), stosowanej jako dokument przetargowy i 





związanych z ustawieniem betonowego obrzeża chodnikowego. 


1.4.1. Obrzeża chodnikowe - prefabrykowane belki betonowe rozgraniczające jednostronnie 

lub dwustronnie ciągi komunikacyjne od terenów nie przeznaczonych do komunikacji. 


normami i definicjami podanymi w SST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 1.4. 




2. MATERIAŁY 




2.2. Stosowane materiały 

Materiałami stosowanymi są: 

− obrzeża odpowiadające wymaganiom BN-80/6775-04/04 [9] i BN-80/6775-03/01 [8], 

− cement wg PN-B-19701 [7], 

− piasek do zapraw wg PN-B-06711 [3]. 

2.3. Betonowe obrzeża chodnikowe - klasyfikacja 

W zależności od przekroju poprzecznego rozróżnia się dwa rodzaje obrzeży: 

− obrzeże niskie - On, 

− obrzeże wysokie - Ow. 

W zależności od dopuszczalnych wielkości i liczby uszkodzeń oraz odchyłek 

wymiarowych obrzeża dzieli się na: 

− gatunek 1 - G1, 

− gatunek 2 - G2. 

Przykład oznaczenia betonowego obrzeża chodnikowego niskiego (On) o wymiarach 6 

x 20 x 75 cm gat. 1: 

obrzeże On - I/6/20/75 BN-80/6775-03/04 [9]. 

2.4. Betonowe obrzeża chodnikowe - wymagania techniczne 

2.4.1. Wymiary betonowych obrzeży chodnikowych 

266



1. 

Kształt obrzeży betonowych przedstawiono na rysunku 1, a wymiary podano w tablicy 

Rysunek 1. Kształt betonowego obrzeża chodnikowego 

Tablica 1. Wymiary obrzeży 

Rodzaj 

Wymiary obrzeży, cm 

obrzeża 1 b h r 

Ow 

100 8 30 3 

2.4.2. Dopuszczalne odchyłki wymiarów obrzeży 

Dopuszczalne odchyłki wymiarów obrzeży podano w tablicy 2. 

Tablica 2. Dopuszczalne odchyłki wymiarów obrzeży 

Rodzaj 

Dopuszczalna odchyłka, m 

wymiaru Gatunek 1 Gatunek 2 

l ± 8 ± 12 

b, h ± 3 ± 3 

2.4.3. Dopuszczalne wady i uszkodzenia obrzeży 

Powierzchnie obrzeży powinny być bez rys, pęknięć i ubytków betonu, o fakturze z 

formy lub zatartej. Krawędzie elementów powinny być równe i proste. 

Dopuszczalne wady oraz uszkodzenia powierzchni i krawędzi elementów nie powinny 

przekraczać wartości podanych w tablicy 3. 

Tablica 3. Dopuszczalne wady i uszkodzenia obrzeży 

Rodzaj wad i uszkodzeń 

Wklęsłość lub wypukłość powierzchni i krawędzi 

w mm 

Szczerby 

ograniczających powierzchnie 

Dopuszczalna wielkość 

wad i uszkodzeń 

Gatunek 1 Gatunek 2 

2 3 

niedopuszczalne 

267



i uszkodzenia górne (ścieralne) 

krawędzi i naroży ograniczających pozostałe 

powierzchnie: 

liczba, max 2 2 

długość, mm, max 20 40 

głębokość, mm, max 6 10 

2.4.4. Składowanie 

Betonowe obrzeża chodnikowe mogą być przechowywane na składowiskach 

otwartych, posegregowane według rodzajów i gatunków. 

Betonowe obrzeża chodnikowe należy układać z zastosowaniem podkładek i 

przekładek drewnianych o wymiarach co najmniej: grubość 2,5 cm, szerokość 5 cm, długość 

minimum 5 cm większa niż szerokość obrzeża. 

2.4.5. Beton i jego składniki 

Do produkcji obrzeży należy stosować beton według PN-B-06250 [2], klasy B 25 i 

B 30. 

3. SPRZĘT 




3.2. Sprzęt do ustawiania obrzeży 

Roboty wykonuje się ręcznie przy zastosowaniu drobnego sprzętu pomocniczego. 

4. TRANSPORT 




4.2. Transport obrzeży betonowych 

Betonowe obrzeża chodnikowe mogą być przewożone dowolnymi środkami 

transportu po osiągnięciu przez beton wytrzymałości minimum 0,7 wytrzymałości 

projektowanej. 

Obrzeża powinny być zabezpieczone przed przemieszczeniem się i uszkodzeniami w 

czasie transportu. 

4.3. Transport pozostałych materiałów 

Transport pozostałych materiałów podano w SST D-08.01.01 „Krawężniki betonowe”. 




pkt 5. 

5.2. Wykonanie koryta 

Koryto pod podsypkę (ławę) należy wykonywać zgodnie z PN-B-06050 [1]. 

268



Wymiary wykopu powinny odpowiadać wymiarom ławy w planie z uwzględnieniem 

w szerokości dna wykopu ew. konstrukcji szalunku. 

5.3. Podłoże lub podsypka (ława) 

Podłoże pod ustawienie obrzeża ławy betonowej - beton klasy B 15, wg PN-B-06250 

do 5 cm po zagęszczeniu. Podsypkę (ławę) wykonuje się poprzez wykonanie podłoża z 

betonu i obsypanie części zewnętrznej obrzeża betonem – jako opór. 

5.4. Ustawienie betonowych obrzeży chodnikowych 

Betonowe obrzeża chodnikowe należy ustawiać na wykonanym podłożu w miejscu i 

ze światłem (odległością górnej powierzchni obrzeża od ciągu komunikacyjnego) zgodnym z 

ustaleniami dokumentacji projektowej. 

Zewnętrzna ściana obrzeża powinna być obsypana betonem oraz miejscowym gruntem 

przepuszczalnym, starannie ubitym. 

Spoiny nie powinny przekraczać szerokości 1 cm. Należy wypełnić je piaskiem lub 

zaprawą cementowo-piaskową w stosunku 1:2. Spoiny przed zalaniem należy oczyścić i zmyć 

wodą. Spoiny muszą być wypełnione całkowicie na pełną głębokość. 







przeznaczonych do ustawienia betonowych obrzeży chodnikowych i przedstawić wyniki tych 

badań Inżynierowi do akceptacji. 

Sprawdzenie wyglądu zewnętrznego należy przeprowadzić na podstawie oględzin 

elementu przez pomiar i policzenie uszkodzeń występujących na powierzchniach i 

krawędziach elementu, zgodnie z wymaganiami tablicy 3. Pomiary długości i głębokości 

uszkodzeń należy wykonać za pomocą przymiaru stalowego lub suwmiarki z dokładnością do 

1 mm, zgodnie z ustaleniami PN-B-10021 [4]. 

Sprawdzenie kształtu i wymiarów elementów należy przeprowadzić z dokładnością do 

1 mm przy użyciu suwmiarki oraz przymiaru stalowego lub taśmy, zgodnie z wymaganiami 

tablicy 1 i 2. Sprawdzenie kątów prostych w narożach elementów wykonuje się przez 

przyłożenie kątownika do badanego naroża i zmierzenia odchyłek z dokładnością do 1 mm. 

Badania pozostałych materiałów powinny obejmować wszystkie właściwości 

określone w normach podanych dla odpowiednich materiałów wymienionych w pkt 2. 


W czasie robót należy sprawdzać wykonanie: 

a) koryta pod (ławę) - zgodnie z wymaganiami pkt 5.2, 

b) podłoża z rodzimego gruntu piaszczystego lub podsypki (ławy) ze żwiru lub piasku - 

zgodnie z wymaganiami pkt 5.3, 

c) ustawienia betonowego obrzeża chodnikowego - zgodnie z wymaganiami pkt 5.4, przy 

dopuszczalnych odchyleniach: 

− linii obrzeża w planie, które może wynosić ± 2 cm na każde 100 m długości obrzeża, 

− niwelety górnej płaszczyzny obrzeża , które może wynosić ±1 cm na każde 100 m długości 

obrzeża, 

− wypełnienia spoin, sprawdzane co 10 metrów, które powinno wykazywać całkowite 

wypełnienie badanej spoiny na pełną głębokość. 

269






7. 


Jednostką obmiarową jest m (metr) ustawionego betonowego obrzeża chodnikowego 

oraz m3 (metr sześcienny) wykonanej ławy betonowej przy zużyciu 0,03 m3/m. 




8. 






− wykonane koryto, 

− wykonana ława 






Cena wykonania 1 m betonowego obrzeża chodnikowego obejmuje: 



− wykonanie koryta, 

− ustawienie obrzeża, 

− wypełnienie spoin, 

− obsypanie zewnętrznej ściany obrzeża, 

− wykonanie badań i pomiarów wymaganych w specyfikacji technicznej. 


W zakresie niniejszej SST należy wykonać obrzeże betonowe 8x30x100 cm DLA 

ZAKRESÓW OBMIAROWYCH w ilości : 

- DROGA ZEWNĘTRZNA 1 - 987 m 

- DROGA ZEWNĘTRZNA 2 - 361 m 

- ALEJE I PLACE WEWNĘTRZNE - 4612 m 


Normy 


270





4. PN-B-10021 Prefabrykaty budowlane z betonu. Metody pomiaru 

cech geometrycznych 

5. PN-B-11111 Kruszywo mineralne. Kruszywa naturalne do 


6. PN-B-11113 Kruszywo mineralne. Kruszywa naturalne do 




8. BN-80/6775- 

03/01 

9. BN-80/6775- 

03/04 






tramwajowych. Krawężniki i obrzeża. 


D-08.05.05 

REGULACJA PIONOWA URZĄDZEŃ 

271



2006 

1. WSTĘP 



dotyczące wykonania i odbioru robót związanych z PIONOWĄ REGULACJĄ URZĄDZEŃ 

dla zadania PN „ ROZBUDOWA CMENTARZA KOMUNALNEGO WRAZ Z INFRASTRUKTURĄ” 







Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotyczą zasad prowadzenia robót związanych z 

wykonaniem: 

− PIONOWEJ REGULACJI URZĄDZEŃ dla włazów kanałowych, studzienek telefonicznych oraz zaworów 

wodociągowych i gazowych. 


1.4.1. Urządzenia techniczne – występujące w obrębie jezdni studzienki i obudowy wylotów, 

wymagające dostosowania wysokości posadowienia do projektowanej niwelety drogi i 

chodników. 






2. MATERIAŁY 




2.3. Beton na ławę 

Beton użyty na ławę i podlewkę powinien odpowiadać wymaganiom PN-B-06250 [2]. 

Jeśli dokumentacja projektowa nie stanowi inaczej, powinien to być beton klasy B-15 lub B- 

10. 

2.4. Kruszywo do betonu 

Kruszywo do betonu powinno odpowiadać wymaganiom PN-B-06712 [4]. 

Kruszywo należy przechowywać w warunkach zabezpieczających je przed 

zanieczyszczeniem, zmieszaniem z kruszywami innych asortymentów, gatunków i marek. 

2.5. Cement 

Cement stosowany do betonu powinien być cementem portlandzkim, odpowiadającym 

wymaganiom PN-B-19701 [5]. 

Cement stosowany do zaprawy cementowej i na podsypkę cementowo-piaskową 

powinien być klasy 32,5. 

272

2.6. Piasek 



Przechowywanie cementu powinno być zgodne z BN-88/6731-08 [7]. 

Piasek na podsypkę cementowo-piaskową powinien odpowiadać wymaganiom PN-B- 

06712 [4]. 

Piasek do zaprawy cementowo-piaskowej powinien odpowiadać wymaganiom PN-B- 

06711 [3]. 

2.7. Woda 

Woda powinna być „odmiany 1” i odpowiadać wymaganiom PN-B-32250 [6]. 

2.8. Klinkier 

Do wykonania podmurówki pod urządzenie należy stosować klinkier drogowy 

spełniający wymagania BN-77/6741-02 [8]. Powinien to być klinkier o wymiarach 220 x 100 

x 80 mm, klasy I, gatunku 1. 

Dopuszczalne odchyłki wymiarowe: 

− na długości ± 5 mm, 

− na szerokości 

± 3 mm, 

− na grubości ± 2 mm. 

Wymagane własności fizyczne klinkieru: 

− wytrzymałość na ściskanie, nie mniej niż 63,74 MPa, 

− ścieralność na tarczy Boehmego, nie więcej niż 0,4 cm, 

− odporność na uderzenie mierzona ilością energii, przy której następuje pęknięcie, co 

najmniej J-29,42, 

− nasiąkliwość badana metodą gotowania, nie więcej niż 6%, 

− odporność na działanie mrozu po 25 cyklach zamrażania - brak uszkodzeń. 

Przechowywanie klinkieru powinno odpowiadać wymaganiom BN-77/6741-02 [8]. 

3. SPRZĘT 




3.2. Sprzęt do wykonania regulacji urządzeń 

Roboty należy wykonywać ręcznie z zastosowaniem: 

− betoniarek do wytwarzania betonu i zapraw oraz przygotowania podsypki cementowopiaskowej, 

− wibratorów płytowych, ubijaków ręcznych lub mechanicznych. 

4. TRANSPORT 







pkt 5. 


Przed przystąpieniem do wykonania regulacji urządzeń należy wytyczyć niweletę 

nawierzchni jezdni i chodnika zgodnie z dokumentacją projektową. 

273

5.3. Wykop pod urządzenia techniczne 



Wykop pod podmurówkę należy wykonać zgodnie z dokumentacją. 

Wymiary wykopu powinny odpowiadać wymiarom urządzenia w planie z 

uwzględnieniem w szerokości dna wykopu konstrukcji podmurówki. 

5.4. Ława betonowa 

Klasa betonu stosowanego do wykonania ławy powinna być zgodna z dokumentacją 

projektową. 

Jeżeli dokumentacja projektowa nie stanowi inaczej, można stosować ławy z betonu 

klasy B-15 i zaprawę cementową M-7. 

Wykonanie ławy betonowej powinno być zgodne z wymaganiami BN-64/8845-02 . 

5.5. Ustawienie urządzeń 

Rodzaj i wymiary wynikają z inwentaryzacji w terenie. 

Do wykonania podmurówki regulacyjnej należy stosować klinkier drogowy, zgodnie z 

wymaganiami podanymi w pkt 2.8 niniejszej SST. 

Po wykonaniu podmurówki i dokładnym ustawieniu rzędnej urządzenia pozostałą 

część wykopu należy wypełnić betonem do wysokości poniżej poziomu projektowanej 

nawierzchni. 







przeznaczonych do wykonania ścieku klinkierowego i przedstawić wyniki tych badań 



6.3.1. Zakres badań 

W czasie robót związanych z wykonaniem ścieku klinkierowego należy sprawdzać: 

− wykop i demontaż urządzenia, 

− podmurówkę, 

− ustawienie urządzenia, 

− rzędną wypełnienia wykopu betonem. 

6.3.2. Sprawdzenie ustawienia urządzenia 

Przy ustawianiu urządzenia, badaniu podlegają: 

a) niweleta urządzenia i jej zgodność z niweletą projektowanej nawierzchni, 

b) spadek poprzeczny góry urządzenia i jego zgodność z projektowanym spadkiem 

poprzecznym nawierzchni 




7. 


Jednostką obmiarową jest szt. (sztuka) wyregulowanego urządzenia. 

274






Roboty uznaje się za wykonane zgodnie z dokumentacją projektową, SST 

i wymaganiami 

Inżyniera, jeżeli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 dały wyniki pozytywne. 



− wykop pod urządzenie i jego demontaż, 

− wykonana podmurówka, 

− wypełnienie wykopu betonem. 



Ogólne ustalenia dotyczące podstawy płatności podano w SST D-M-00.00.00 „Wymagania ogólne” pkt 

9. 


Cena wykonania regulacji 1 urządzenia obejmuje: 

− prace pomiarowe i przygotowawcze, 


− wykonanie wykopu i demontaż, 

− wykonanie podmurówki, 

− regulacja rzędnej urządzenia, 

− wypełnienie wykopu betonem, 



W zakresie niniejszej SST należy wykonać regulację pionową włazów kanałowych, obudów 

zaworów i włazów studzienek telekomunikacyjnych na ławie z betonu B15 oraz podmurówce 

z klinkieru DLA ZAKRESU OBMIAROWEGO 

DROGA ZEWNĘTRZNA 1 w ilości : 

- regulacja pionowa studzienek dla włazów kanałowych - 17 szt. 

- regulacja pionowa studzienek dla zaworów - 10 szt. 

- regulacja pionowa studzienek dla studzienek telefonicznych - 5 szt. 


10.1. Normy 







275





8. BN-77/6741-02 Klinkier drogowy 

9. BN-80/6775- 

03/01 

10. BN-80/6775- 

03/04 






tramwajowych. Krawężniki i obrzeża chodnikowe 

11. BN-74/6771-04 Drogi samochodowe. Masa zalewowa 

12. BN-64/8845-02 Krawężniki uliczne. Warunki techniczne ustawiania i 

odbioru 


13. Katalog powtarzalnych elementów drogowych (KPED), Transprojekt-Wars 

276

północnowschodnim

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?