Marcin Krajewski Organizacja wysokości dź ... - Res Facta Nova

ządek z t. 49-54 II Symfonii może być traktowany jako rzut uformowania harmonicznopolifonicznego
z obszaru 12-tonowego na 24-tonowy.
Wykaz porządków (A)-(G) oraz ich podstawowy, podwójny podział (na właściwe
i niewłaściwe oraz synchroniczne i diachroniczne) zawiera tabela 4. Użyte w tabeli
symbole „D”, „Ch” i „M” oznaczają odpowiednio: diatonikę, 12-stopniową skalę chromatyczną,
24-stopniową skalę ćwierćtonową. Grot strzałki wskazuje kierunek rzutowania
uformowań, zatem zapis „trójdźwięki molowe DÞCh” należy czytać: „formowanie
materiału w trójdźwięki molowe jest uformowaniem właściwym diatoniki i w II Symfonii
staje się uformowaniem [scil. niewłaściwym] chromatyki” itd.
Tabela 4. Uformowania wysokościowe w II Symfonii P. Mykietyna – ich podział na właściwe i niewłaściwe
oraz diachroniczne i synchroniczne
właściwe
niewłaściwe
synchroniczne
(C) dobór zbiorów z dominującą daną
klasą interwałową
(D) dobór transpozycyjno-inwersyjnych
form zbiorów zgodnie z horyzontalnym
ciągiem wysokości
(„cantus fi rmus”)
(A) trójdźwięki molowe DÞCh
oraz
„pseudo-trójdźwięki” DÞM
ChÞM
(B) połączenia
DÞCh
trójdźwięków durowych,
molowych, zmniejszonych;
połączenia zbiorów
powiązanych z tymi
złożeniami relacją inkluzji
diachroniczne
(G) zestawienia zbiorów regulowane
horyzontalnym ciągiem wysokości
(„cantus fi rmus”)
(H) połączenia zbiorów
(zlokalizowanych rejestrowo) przez
relacje półtonowe i dźwięki wspólne
(E) zestawienia
trójdźwięków molowych
(F) połączenia
współbrzmień przez
prowadzenie głosów
krokami o rozpiętości
ćwierćtonu
DÞCh
ChÞM
Hierarchię omówionych tworów harmonicznych w II Symfonii ilustruje rysunek 2.
Znaczenie symboli „D”, „Ch” i „M”, a także „s” i „d” pozostaje niezmienione. Litery „A”-
„H” odnoszą się do omówionych wyżej uformowań; symbole porządków niewłaściwych
zapisano w kołach. Skrót „ZKW” oznacza zbiór (lub zbiory) klas wysokości, zaś „HP”
– następstwo współbrzmień uformowane zgodnie z konwencją harmonii polifonicznej.
Poszczególne twory harmoniczne połączone są w pary liniami ciągłymi, a grot strzałki
skierowany jest zawsze w stronę obiektu pełniącego w danej parze rolę formowanego
materiału. Linie przerywane oznaczają rzutowanie danego porządku, przy czym strzałka
wskazuje porządek będący wynikiem rzutu. Pogrubiona linia ciągła po lewej stronie
diagramu oddziela twory harmoniczne pojawiające się w II Symfonii od tych pozostałych,
które powiązane są z nimi relacją rzutowania.
minimalną, a wskazana diatonika– jak zresztą każda – zawiera jedynie dwa półtony, w tym przypadku:
e-f i h-c. Uwaga: w przywołanym ujęciu K. Szwajgiera jako odległości minimalne w obrębie
materiału 12-tonowego traktuje się – inaczej niż tutaj – nie tylko małe, ale i wielkie sekundy.
54