Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wschowa

_________________ 

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wschowa 

Załącznik 

do Uchwały Nr XXII/243/04 

Rady Miejskiej we Wschowie 

z dnia 13 października 2004 r. 

Plan Rozwoju Lokalnego 

Gminy Wschowa 

Wschowa, październik 2004 

1

_________________ 


I.OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO 3 

II. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA OBSZARZE OBJĘTYM 

WDRAŻANIEM PLANU 4 

II.1. Położenie, powierzchnia, ludność 4 

II.2. Środowisko przyrodnicze 5 

II.3. Turystyka 13 

II.4. Zagospodarowanie przestrzenne 18 

II.5. Sfera społeczna 20 

II.6. Gospodarka 24 

III. ZADANIA POLEGAJCE NA POPRAWIE SYTUACJI NA DANYM OBSZARZE 29 

III.1. Opis analizy swot 29 

III.2. Podsumowanie analizy swot – określenie obszarów problemowych 29 

III.2.1. Struktura gospodarcza terenu 29 

III.2.2. Sposób użytkowania terenu 30 

III.2.3. Komunikacja i infrastruktura 30 

III.2.4. Środowisko naturalne 30 

III.2.5. Środowisko kulturowe 30 

III.2.6. Warunki życia mieszkańców 31 

IV. REALIZACJA ZADAŃ I PROJEKTÓW 34 

IV.1. Zadania do realizacji w latach 2004 – 2006 i źródła ich finansowania 34 

IV.2. Podsumowanie źródeł finansowania inwestycji w latach 2004-2006 36 

V. POWIĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE 

GMINY/POWIATU/WOJEWÓDZTWA 34 

VI. OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ PLANU ROZWOJU LOKALNEGO 39 

VII. PLAN FINANSOWY NA LATA 2004 – 2006 40 

VIII. SYSTEM WDRAŻANIA 40 

IX. SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ 46 

IX.1 Monitoring 46 

IX.2 Sposoby oceny Planu Rozwoju Lokalnego 46 

IX.3 Public relations PRL 47 

X. ZMIANY W PLANIE ROZWOJU LOKALNEGO 48 

2

_________________ 


I. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO 

Plan Rozwoju Lokalnego został utworzony w celu efektywnego korzystania 

z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Fundusze strukturalne są programowane w oparciu o 

Narodowy Plan Rozwoju, który podzielony jest na programy operacyjne. Zintegrowany Program 

Operacyjny Rozwoju Regionalnego jest programem skierowanym do regionów. Korzystanie z 

funduszy odbywa się zgodnie z zapisami tegoż programu jak i Uzupełnienia Programu. Priorytet 3 

ZPORR „Rozwój Lokalny” jest skierowany głównie do samorządów, które zamierzają realizować 

projekty określone w Planie Rozwoju Lokalnego, wycenione na kwotę nieprzekraczającą 1 mln 

EUR. Niniejszy dokument opisuje Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wschowa na lata 2004-2006 w 

ujęciu szczegółowym oraz na lata 2007-2013 w ujęciu ogólnym. W opracowaniu znajduje się 

diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej połączona z identyfikacją problemów, opis działań 

przyczyniających się do rozwiązania problemów, system wdrażania i monitorowania. Dokument ma 

charakter poznawczy i służy rozpoznaniu obecnego stanu rozwoju, wyodrębnieniu uwarunkowań 

sprzyjających rozwojowi bądź też ten rozwój ograniczających. Rozwój gminy Wschowa zależeć 

będzie od starannego planowania i właściwego ukierunkowania bieżącej działalności władz 

samorządowych, instytucji oraz organizacji gminnych. Zarówno problemy społeczne, jak i 

gospodarcze znajdą swoje rozwiązanie w wykorzystaniu własnych zasobów środowiskowych, 

gospodarczo-społecznych, przestrzennych czy infrastrukturalnych. Obrany kierunek rozwoju nie 

może wpłynąć na degradację środowiska. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wschowa znajduje 

swoje oparcie w dokumentach strategicznych. Najważniejszym z nich jest „Strategia Sukcesu 

Gminy Wschowa”. Pozostałe dokumenty to: „Studium uwarunkowań przestrzennych i kierunków 

zagospodarowania przestrzennego Gminy Wschowa”, „Wieloletni Plan Inwestycyjny” i inne. 

Niniejsze opracowanie silnie bazuje również na pracy z lokalnymi partnerami społecznogospodarczymi, 

którzy uczestniczyli w organizowanych warsztatach służąc swoją wiedzą o 

sprawach gminy. Prezentowane opracowanie jest trójdzielne: w części pierwszej można znaleźć 

raport o stanie, w jakim znajduje się gmina, kolejna część identyfikuje i opisuje zadania, które 

muszą zostać zrealizowane, by opisana sytuację poprawić, część ostatnia precyzuje źródła 

finansowania planowanych działań. 

3

_________________ 


II. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA OBSZARZE OBJĘTYM 

WDRAŻANIEM PLANU 

II.1. Położenie, powierzchnia, ludność 

Gmina Wschowa położona jest w południowo-wschodniej części województwa lubuskiego. 

Od północy graniczy z gminami leżącymi w województwie wielkopolskim: Wijewo i Włoszakowice 

od wschodu, Święciechowa od północnego wschodu; od południowego wschodu z gminami 

leżącymi w województwie dolnośląskim: Góra i Niechlów; od południa i zachodu z gminami 

województwa lubuskiego: Szlichtyngowa i Sława. 

W gminie przeważają tereny równinne, jedynie w zachodniej części rzeźba jest bardziej 

urozmaicona. Centralną część terenu gminy zajmuje Równina Denno-Morenowa Wschowska, a w 

zachodniej części rozciągają się Pagórki Lgińskie. Na wschodnim obszarze znajdują się dwie doliny 

rzeczne: Rowu Krzyckiego i Polskiego. Obie rzeki są prawymi dopływami Baryczy i płyną z 

północnego wschodu ku południowemu zachodowi. Wzdłuż granicy północno-zachodniej gminy 

wody kanału Lipiec, płyną w kierunku północnym (tj. w przeciwnym do kierunku płynących rzek). 

Pagórki Lgińskie rozciągają się w północno-zachodniej, zachodniej i południowo-zachodniej 

części gminy. Tworzą one zespół pagórków w kształcie wydłużonych wałów lub kopczyków. 

Stanowią one najbardziej urozmaicony pod względem rzeźby terenu rejon gminy i swoim zasięgiem 

wykraczają poza jej granicę. Równina Denno-Morenowa Wschowska położona jest w centralnej 

części gminy i rozciąga się wokół miasta Wschowa. Stanowi ona typ moreny zupełnie płaskiej, 

wznoszącej się lekko od południa ku północy. Sandr Rowu Krzyckiego przylega do Równiny 

Wschowskiej od wschodu. Południowa jego część sięga poza granice gminy na teren gminy 

Szlichtyngowa. Sandr Drzewiecki położony jest w południowej części gminy, gdzie znajduje się 

tylko jego północny fragment. Dolina Rowu Polskiego rozciąga się w południowo-zachodniej części 

gminy. Powierzchnia doliny obniża się lekko w kierunku południowo-zachodnim, zgodnie z 

kierunkiem spływu wód. 

Najwyższe wzniesienie gminy znajduje się w jej północnej części i osiąga rzędną 123m 

n.p.m. Najniżej położone tereny znajdują się w dolinach rzecznych: Rowu Krzyckiego i Rowu 

Polskiego, których rzędne wynoszą 78,8m n.p.m. 

Podstawowy system hydrograficzny wód powierzchniowych gminy stanowią: cieki wodne 

(Rów Krzycki, Kanał Polski, Kanał Lipiec) i zbiorniki wodne (Jezioro Lgińsko – Lgiń Duży, Jezioro 

Lgińsko – Lgiń Mały, Jezioro Dąbie). Występują również: liczne mniejsze oczka wodne, stawy 

hodowlane, sieć kanałów melioracyjnych. Na obszarze gminy znajdują się strefy ochrony dla 

głównych zbiorników wód podziemnych. 

Poniższa tabela przedstawia strukturę wiekową mieszkańców Gminy Wschowa. Wykres 

ilustruje jej przemiany od 1900 roku. 

Struktura wiekowa: 

Wiek 

Powyżej 65 

0-12 13-18 19-64 lat 

Razem 

Płeć M K M K M K M K M K M +K 

2000 2101 1895 1321 1228 6490 6529 638 1212 10550 10864 21414 

2001 1984 1843 1331 1187 6649 6669 701 1285 10665 10984 21649 

2002 1908 1788 1313 1165 6810 6793 756 1367 10787 11113 21900 

2003 1804 1706 1269 1172 6974 6890 823 1460 10870 11228 22098 

4

_________________ 


Liczebność społeczeństwa w latach 1900 – 2003 wg płci na wsiach gminy i w mieście: 

II.2. Środowisko przyrodnicze 

Flora, fauna i strefy chronione 

Gmina Wschowa zajmuje powierzchnię 198,3 km 2 , w tym miasto 8,4 km 2 . 

Może poszczycić się tym, że północna jej część objęta jest krajowym systemem obszarów 

chronionych, w skład, którego wchodzi fragment obszaru chronionego krajobrazu: Obszar I – 

Przemęcko – Wschowski – na terenie, którego znajduje się Przemęcki Park Krajobrazowy. Park ten 

powołano dla ochrony niepowtarzalnych pod względem przyrodniczym i krajobrazowym zespołów 

leśno – łąkowo – jeziornych z wieloma gatunkami chronionych i często rzadkich roślin i zwierząt. 

Granice chronionego krajobrazu na terenie gminy obejmują głównie kompleksy leśne. 

Na terenie Gminy znajdują się liczne pomniki przyrody, do najciekawszych z nich należy 

zaliczyć dęby szypułkowe: 

− dąb przy ul. Garbarskiej we Wschowie (obwód pnia ok.450cm) 

− 3 dęby w Parku 1000- lecia 

− dąb w Pszczółkowie (obwód pnia 400 cm i wys.22 m.) 

− platan przy ul. Herbergera 

− wiąz przy ul. Herbergera. 

Pozostałe pomniki położone są na terenie Lasów Państwowych – Nadleśnictwo Włoszakowice: 

− jałowiec pospolity – 3 pnie, wiek ok.80 lat, rozmiary 18cm *7m, usytuowanie oddział leśny 

113f, obręb Wschowa. 

Na terenie gminy występują prawnie chronione gatunki fauny: 

− siedlisko bobrów w obrębie wsi Lgiń, 

− ślimak winniczek spotykany na całym obszarze gminy, 

− na terenie Lasów Państwowych – obręb Wschowa oddział 292f - występuje orzeł bielik i 

bocian czarny, 

− w kompleksach dębów bezszypułkowych występuje jelonek rogacz. 

Na terenie 2/3 gminy znajduje się obszar nr 306 Głównego Zbiornika Wód Podziemnych. W 

rejonie Wschowy znajduje się Obszar Najwyższej Ochrony ONO tej strefy, a na południe od Łysin – 

Obszar Wysokiej Ochrony OWO tej strefy. 

5

_________________ 


Jakość wód podziemnych w 2002 roku pogorszyła się i zakwalifikowane zostały do II klasy 

czystości. Nastąpił dopływ wód wzbogaconych w związki żelaza i manganu, a więc pogarszające 

jakość wody dla celów pitnych i gospodarczych. 

Utworzono strefy ochrony sanitarnej ujęć i zbiorników podziemnych wody pitnej. Dotyczą 

one istniejącego na obszarze gminy i miasta następującego systemu zaopatrzenia w wodę: 

„Dębowa Łęka”, „Kandlewo”, „Lgiń”, „Olbrachcice”, „Osowa Sień”, „Przyczyna Górna”, ”Siedlnica”, 

„Wygnańczyce”. 

Obszary wokół ujęć wody - studni posiadają prawidłowo zagospodarowane strefy ochrony 

sanitarnej bezpośredniej wynoszącej minimum 10 m. Strefy ochrony sanitarnej pośredniej ujęć nie 

utworzono, ze względu na dobrą izolację naturalną glinami wód od powierzchni oraz brak w strefie 

potencjalnych źródeł zanieczyszczeń. Dotyczy to takich ujęć jak: ”Kandlewo”, „Lgiń”, 

„Wygnańczyce”, „Przyczyna Górna”, ”Dębowa Łęka”, „Osowa Sień”. W pozostałych wprowadzono 

strefy ochrony pośredniej: 

• „Olbrachcice” - strefa pośrednia o promieniu R-30m 

• „Siedlnica” - strefa pośrednia o powierzchni 0,6 km 2 

• „Wschowa” - teren ochronny o powierzchni 1,5 ha. 

Klimat 

Według klasyfikacji klimatycznej W. Okołowicza i D. Martyn województwo lubuskie położone 

jest w śląsko-wielkopolskim regionie klimatycznym, w obszarze nizin. Region ten charakteryzuje się 

dominującym (60%) wpływem mas powietrza oceanicznego z zachodu i północy oraz zdecydowanie 

mniejszym (30%) wpływem powietrza kontynentalnego ze wschodu i południa przy znikomym udziale 

powietrza arktycznego (6%) i zwrotnikowego (2%). Wpływa to na rozkład temperatury i opadów 

atmosferycznych w ciągu roku. Występują tu mniejsze amplitudy temperatury, krótsze i łagodniejsze 

zimy niż w centralnej Polsce. 

Zimy na obszarze gminy są łagodne i krótkie, ze średnią temperaturą powietrza w 

najchłodniejszym miesiącu styczniu w przedziale –0,8 do –3°C, lata są wczesne, długie i ciepłe ze 

średnią temperaturą powietrza 18,2°C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec (18–19 °C). 

Mimo znacznych wpływów wilgotnych, oceanicznych mas powietrza na kształtowanie się 

klimatu, gmina należy do mało zasobnych w opady atmosferyczne. Średnia suma opadów z 

wielolecia 1981–2000 wyniosła 531 mm dla Gorzowa Wielkopolskiego i 572 mm dla Zielonej Góry, 

a na terenie gminy średnia z wielolecia jest zróżnicowana w przedziale 505–541 mm. 

Pokrywa śnieżna zalega krócej, bo do 50–60 dni. 

Województwo lubuskie charakteryzuje się najdłuższym w Polsce okresem wegetacyjnym, 

trwającym 210 do 230 dni. 

Z uwagi, że gmina Wschowa nie posiada stacji meteorologicznej, można posiłkować się 

danymi ze stacji IMGW w Lesznie – Strzyżewicach i Radzyniu. Ilustrują to: tabela 1 z 

charakterystyką wieloletnią stacji IMGW w Lesznie – Strzyżewicach i Radzyniu. 

Według danych ze stacji Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) w Radzyniu, 

średnia temperatura roczna wynosi 8,5 °C; stycznia (– 0,8 °C), a lipca 18,5 °C. Liczba dni z przeciętną 

temperaturą dobową poniżej 0 °C wynosi 11. Izoamplitudy roczne kształtują się na poziomie 19 – 20 °C. 

Lato przeciętnie trwa około 100 dni, co powoduje, że jest najdłuższe w Polsce, natomiast zima około 60 

dni i jest to jeden z najkrótszych okresów trwania zimy w kraju. 

Suma rocznego opadu wynosi 500 – 550 mm, w tym półrocza chłodnego (listopad – 

kwiecień) około 200 mm. Opady półrocza ciepłego (maj – październik) osiągają 320 mm. Pierwszy 

śnieg pojawia się około połowy listopada. Pokrywa śnieżna utrzymuje się średnio przez 50 – 60 dni. 

Jej grubość waha się w przedziale 5 – 15 cm. Okres występowania pokrywy śnieżnej przerywany 

jest częstymi odwilżami. W tym czasie opad zimowy stanowi deszcz. 

Najczęstsze wiatry wieją z kierunków: zachodniego, południowo – zachodniego oraz 

południowego. Stanowią 48,3 % częstotliwości wiatru. Ich średnia prędkość oscyluje w granicach 3 

m/s. 

6

_________________ 


Okres wegetacyjny jest najdłuższy w Polsce i trwa ponad 225 dni. Początek robót polowych 

przypada na drugą dekadę marca. 

Podsumowując, warunki klimatyczne na opisywanym terenie należą do korzystnych i 

sprzyjają rozwojowi rolnictwa, turystyki i wypoczynku. 

Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego 

Podstawowymi zanieczyszczeniami atmosfery są związki chemiczne i pyły powstające w 

procesie spalania paliw stałych, płynnych i gazowych. Jednym z podstawowych czynników 

kształtujących jakość środowiska jest stan czystości powietrza. 

Średnie stężenie dwutlenku azotu i dwutlenku siarki mierzone metodą pasywną w 2000 roku na 

terenie województwa lubuskiego: 

Punkt pomiarowy NO 2 [µg/m 3 ] SO 2 [µg/m 3 ] 

Powiat wschowski 2000 VIII–XII.2000 2000 VIII–XII.2000 

Krzepielów 14,0 14,6 3,3 3,9 

Tarnów Jezierny 11,6 12,8 2,3 2,7 

Lgiń 13,5 14,8 4,3 5,4 

Kandlewo 13,3 14,2 3,2 3,8 

Przyczyna Dolna 15,5 15,5 7,1 8,3 

Podobnie stężenia NO 2 również podlegają wahaniom w cyklu rocznym(µg/m 3 ) 

Średnie stężenie NO 2 w cyklu rocznym(µg/m 3 ): 

Stanowisko Dryżyna Włoszakowice Leszno 

Maksimum 17–21 14,7–17,0 16,6–25,7 

Okres I, X, XI I, II, XI I, III, IX, X, XII 

Minimum 5–7 1–2 8–9 

Okres II, III, V, VI V – IX V– VIII, XI 

Bardzo zbliżone są średnie stężenia roczne SO 2 i NO 2 

Stężenie [µg/m 3 SO 2 NO 2 ROK 

Dryżyna 6,0 10,0 2000 

Włoszakowice 6,07 10,95 2001 

Leszno 6,95 15,01 2001 

Chemizm opadów atmosferycznych 

Na terenie województwa lubuskiego badania jakości wód opadowych prowadzone są na 

dwóch stacjach meteorologicznych: w Gorzowie Wielkopolskim i Zielonej Górze. 

Roczne wielkości ładunków zanieczyszczeń wnoszonych z opadami atmosferycznymi w 

2001 roku na teren województwa lubuskiego. 

Największe ładunki zanieczyszczeń charakteryzujące chemizm opadów atmosferycznych tworzą 

[kg/ha]: 

• siarczany 21,91 

• związki azotu 20,48 

• chlorki 10,05 

• wapń + magnez 7,52 

• sód + potas 6,84 

Bardzo niski jest udział fosforu, żelaza i innych metali ciężkich. 

Opady atmosferyczne wyróżniają się: 

7

_________________ 


• kwaśnym odczynem (4,8–6,1 ph); 

• dominacją siarczanów o dużej zmienności (1795 – 5810 mg/m 2 na rok w Radzyniu i 2419 – 

8090 mg/m 2 w Krzepielowie); 

• wysokim udziałem związków azotu (2209 mg/m 2 na rok w Radzyniu i 1335 mg/m 2 w 

Krzepielowie); 

• dość wysokim udziałem wapna z magnezem (1317–1493 mg/m 2 ) oraz sodu z potasem 

(1074–1266 mg/m 2 w Radzyniu i Krzepielowie); 

• bardzo niskimi wskaźnikami metali ciężkich, zwłaszcza Cd, Cu i Pb. 

Pomiary zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego na terenie województwa lubuskiego 

prowadzone są przez: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze i Delegaturę 

WIOŚ w Gorzowie Wielkopolskim oraz Wojewódzką Stację Sanitarno – Epidemiologiczną w 

Gorzowie Wielkopolskim i oddział Zamiejscowy WSSE w Zielonej Górze. 

Badania wykonywane są przy użyciu automatycznych analizatorów stanowiących 

wyposażenie dwóch stałych stacji monitoringu, zlokalizowanych w strefie przygranicznej oraz stacji 

mobilnej wykonującej krótkookresowe badania emisji w wyznaczonych punktach jak również 

metodami manualnymi w 11 punktach na terenie 8 miast lubuskich. 

W ocenie stanu aerosanitarnego województwa lubuskiego wykorzystano także badania 

wykonane metodą pasywną na 91 stanowiskach. 

Ocena stanu czystości powietrza atmosferycznego polega na porównaniu poziomów 

mierzonych stężeń zanieczyszczeń z obowiązującymi normami dopuszczalnymi. Normy stężeń 

określa rozporządzenie MOŚZNiL z dnia 28.04.1998 roku (Dz. U. Nr 55, poz. 355). Wartości 

normatywnych stężeń przedstawione zostały we wcześniejszych publikacjach Wojewódzkiego 

Inspektoratu Ochrony Środowiska w Zielonej Górze i Delegatury WIOŚ w Gorzowie Wielkopolskim. 

Prezentowane są one również na stronie internetowej WIOŚ Zielona Góra. Dwutlenek siarki 

przenika do atmosfery głównie w wyniku spalania paliw. Do największych źródeł tego 

zanieczyszczenia zalicza się: energetykę (elektrownie, elektrociepłownie, kotłownie) oraz zakłady 

przemysłowe, w których paliwa spalane są w procesach technologicznych. Istotny wpływ na 

zanieczyszczenie powietrza dwutlenkiem siarki ma również tzw. emisja niska, czyli emisja z 

palenisk domowych oraz małych zakładów produkcyjnych. Antropogenicznym, (czyli kreowanym 

przez człowieka) źródłem dwutlenku azotu jest energetyka i komunikacja. Emisja tych związków 

jest wynikiem syntezy azotu zawartego w powietrzu z tlenem, zachodzącej podczas spalania. W 

wyniku reakcji powstają następujące tlenki azotu: NO, NO 2 , N 2 O, N 2 O 3 , N 2 O 4 . Dwa pierwsze związki 

występują w największej koncentracji. Tlenek azotu w powietrzu łatwo utlenia się do dwutlenku 

azotu. 

Stężenie pyłu zawieszonego w powietrzu wiąże się przede wszystkim z ilością spalanych 

paliw stałych. Istotny wpływ na jakość powietrza w przypadku pyłu mają więc źródła energetyczne i 

przemysłowe oraz wtórna emisja pyłów z podłoża. 

Skład chemiczny opadów atmosferycznych przedstawiony w tabelach 9 i 10 nie wykazuje związku z 

ewidentnym wpływem hut miedzi w Głogowie, gdyż opady: 

• kadmu rzędu 0,0 – 0,009 mg/m 2 sporadycznie przekraczają dopuszczalne (0,01 mg/rok); 

• ołowiu rzędu 2 – 4 mg/m 2 są znacznie niższe od dopuszczalnych wielkości( 0,1 g/rok); 

• miedzi są niskie wyjątkowo( 2-5 mg/m 2 /rok). 

Warunki klimatyczne sprzyjają rozwojowi rolnictwa w gminie Wschowa pod warunkiem, że 

nie występują długotrwałe susze, zwłaszcza na początku okresu wegetacyjnego, który jest dość 

długi (210 – 230 dni),a norma opadów rocznych jest niska (500 – 550 mm). 

Gmina Wschowa nie dysponuje stanowiskiem pomiarowym dla SO 2 i NO 2 oraz pyłu 

zawieszonego. Wskazana jest lokalizacja takich punktów we Wschowie, aby kontrolować stan 

zanieczyszczenia powietrza w sezonie grzewczym i w okresie letnim, kiedy zanika emisja z 

palenisk domowych, małych kotłów węglowych, a ma miejsce emisja spalin samochodowych. 

Reasumując, należy stwierdzić, że zanieczyszczenia gazowe w latach 2000 – 2001 na 

terenie gminy Wschowa są znacznie niższe od aktualnie obowiązujących norm. W sezonie 

8

_________________ 


grzewczym zwiększa się emisja SO 2 i NO 2 w skutek niepełnego spalania w instalacjach grzewczych 

i niskiej emisji gazów w obszarach zabudowy wiejskiej, przemysłowej i miejskiej. 

Z powodu braku punktu pomiarowego w zakresie pyłu zawieszonego przyjęte z terenu 

Zielonej Góry i Nowej Soli stężenia w granicach 7,0 – 19,5 µg/m 3 są znacznie niższe od 

obowiązujących norm w roku kalendarzowym (40 µg/m 3 ). 

Woda 

Największy wpływ na stan czystości wód powierzchniowych gminy Wschowa wywierają 

źródła zanieczyszczeń położone poza granicami gminy, w górnym biegu rzek. Owe źródła to 

podmioty gospodarcze zlokalizowane nad poszczególnymi ciekami. Znaczący wpływ na jakość wód 

wywierają niewłaściwie oczyszczone ścieki z miast i wsi, które oprócz ścieków komunalnych 

zawierają zanieczyszczone wody opadowe i roztopowe. Pomimo regresu w rolnictwie nie należy 

pomijać wpływu na stan czystości wód związków biogennych oraz toksycznych substancji 

wchodzących w skład środków ochrony roślin, które wraz ze spływającymi wodami opadowymi lub 

roztopowymi przyczyniają się do pogorszenia jakości wód. 

W niewielkim zakresie przez gminę Wschowa przepływają wody Rowu Polskiego, które w 

2002 roku cechowało ponadnormatywne zanieczyszczenie w zakresie zawartości substancji 

biogennych (eutroficznych). W zakresie pozostałych wskaźników obserwowano dalszą stopniową 

poprawę jakości wód stanowiącą efekt modernizacji oczyszczalni ścieków dla Leszna - w 

Henrykowie, między innymi: spadek zanieczyszczenia związkami organicznymi do poziomu II klasy, 

a zawartość zawiesiny ogólnej - nawet do poziomu I klasy czystości. 

Ocena ogólna stanu czystości i wskaźniki decydujące o klasyfikacji wód Rowu Polskiego w 2002 

roku: 

Lokalizacja 

Wskaźniki decydujące o klasyfikacji 

przekroju 

pomiarowokontrolnego 

i 

Zmiany 

Wartość 

Klasyfikacja 

Lp. 

ogólna 

Nazwa 

rodzaj sieci 

/jednostka/ Min. Śr. Max Gw 

monitoringu, km 

rzeki 

1. Rz. Rów Polskiujście 

do Baryczy- 

K km 1,0 

NON = + 

Azot azotynowy 

/mg N no2/l / 

Fosforany / mg 

PO4/ l 

Fosfor og. / mg 

P/ l / 

0,005 0,06 0,197 0,150 

0,26 0,7 1,49 1,30 

0,14 0,34 0,63 0,58 

Potaas / mg K/ l 9,5 13,8 17,5 17,1 

Opracowanie: „Stan Środowiska w województwie lubuskim w 2002r” Biblioteka Monitoringu 

Środowiska - Zielona Góra - Gorzów Wlkp. 2003 

Nie przeprowadzono badań jakości wód Rowu Krzyckiego i Kanału Lipiec. Zaznaczyć 

należy, iż Rów Krzycki bierze początek poza granicami gminy, w woj. wielkopolskim, a zarazem 

stanowi ujście wód opadowych, roztopowych i z oczyszczalni miejskiej we Wschowie. 

Stan czystości jezior 

W gminie są trzy jeziora, z których największym jest jezioro Lgińsko, położone w odległości 

około 10 km od Wschowy. W bezpośrednim sąsiedztwie jeziora leży miejscowość Lgiń. 

Powierzchnia jeziora to 68,6 ha, objętość 4778,3 tys.m 3 , głębokość maksymalna 16,9 m, głębokość 

średnia 7,0 m, powierzchnia zlewni całkowitej 104,1 km 2 . 

9

_________________ 


Jezioro jest intensywnie wykorzystywane rekreacyjnie. Znajduje się 8 ośrodków 

wypoczynkowych i 2 pola namiotowe. 

Jezioro nie posiada bezpośrednich punktowych źródeł zanieczyszczeń. Pośrednie źródła 

zanieczyszczenia wynikają z zaniedbań w gospodarce wodno-ściekowej w miejscowości Lgiń i na 

terenie ośrodków wypoczynkowych położonych wokół jeziora. W wyniku przeprowadzonych badań 

przez WIOŚ w Zielonej Górze jezioro pod względem fizyko - chemicznym odpowiadało III klasie 

czystości. Na niską ocenę wód decydujący wpływ miało obserwowane latem w warstwie przydennej 

zbyt wysokie stężenie substancji organicznych (wyrażone wskaźnikiem BZT 5) i zbyt wysokie 

stężenie fosforanów, a wiosną nadmierna zawartość soli mineralnych. Pod względem 

bakteriologicznym jezioro było czyste i odpowiadało wodom o I klasie czystości. Świadczy to o tym, 

że zahamowano odprowadzanie do jeziora zanieczyszczeń o charakterze ścieków komunalnych. 

Według SOJJ w stosunku do oceny przeprowadzonej w 1997 roku jakość wód jeziora 

Lgińsko pod względem wskaźników fizyko - chemicznych uległa pogorszeniu o 0,7 punktu. Poprawił 

się natomiast stan sanitarny - z III klasy czystości w 1997 roku do I klasy w 2002 roku. 

Największym zagrożeniem dla jeziora Lgińsko są ładunki zanieczyszczeń dopływające z 

jego zlewni oraz prawidłowe rozwiązanie gospodarki wodno-ściekowej w miejscowości Lgiń i na 

terenie ośrodków wczasowych zlokalizowanych nad brzegiem jeziora. 

(Stan środowiska w województwie lubuskim w 2002 roku ”Biblioteka Monitoringu Środowiska” 

Zielona Góra –Gorzów Wlkp.) 

W bliskim sąsiedztwie jeziora Lgińsko leży jezioro Lginko (Lgiń Mały) o powierzchni 39,10 

ha, objętość- 1422 tys. m 3 , głębokość maksymalna 7,2 m, średnia głębokość 3,6 m. Oceny jakości 

wód w 2002 roku nie przeprowadzono. 

Ponadto w granicach gminy znajduje się jezioro Dąbie o powierzchni 13,56 ha we wsi 

Wygnańczyce. Latem przebywają harcerze z hufca ZHP Lubiń, którzy posiadają własną bazę nad 

brzegiem jeziora. W Lginiu znajduje się również kąpielisko, ośrodki wypoczynkowe, do których 

latem przyjeżdżają turyści ze Wschowy, Wrocławia, Lubina i Głogowa. Na terenie Lginia jest 

zlokalizowane osiedle domków rekreacyjnych należących w większości do mieszkańców Wschowy 

i okolic. 

Do wód powierzchniowych należą: stawy kopane we wsi Łęgoń o pow.4,27 ha i tzw. ”kacze dołki” o 

pow. 2,00 ha oraz 22 stawy będące własnością gminy i kilka stawów należących do osób 

prywatnych i prawnych. 

Hałas 

Uciążliwość akustyczną powodują: 

• obiekty prowadzące działalność gospodarczą (hałas przemysłowy); 

• transport drogowy (hałas komunikacyjny). 

Większość podmiotów prowadzących działalność gospodarczą na terenie gminy powoduje 

emisję hałasu uciążliwą tylko dla najbliższego otoczenia. Z uwagi na słabe uprzemysłowienie hałas 

powstający w zakładach przemysłowych nie stanowi uciążliwości w gminie. Poziom dopuszczalny 

dźwięku A z reguły nie jest przekroczony przez: 

• wykonywanie dodatkowych zabezpieczeń (materiały dźwiękochłonne, zieleń izolacyjna); 

• likwidacją urządzeń powodujących nadmierny hałas; 

• remont i modernizację urządzeń – źródeł hałasu; 

• działania organizacyjne (rozmieszczenie i zabezpieczenie źródeł nadmiernego hałasu w 

pomieszczeniach, gdzie pobyt ludzi jest okresowy lub chwilowy). 

Podstawowym źródłem hałasu w gminie jest ruch pojazdów powodujących hałas 

komunikacyjny. Źródłem hałasu stają się głównie drogi z występującą wysoką emisją hałasu, której 

poziom przekracza tzw. poziom progowy Lp. W przypadku budynków mieszkalnych dla źródeł 

hałasu drogowego przyjmuje się następujące poziomy progowe emisji hałasu mierzonej 

równoważnym poziomem dźwięku A: 

• dla dnia – 75 dB 

• dla 8 godzin nocy – 67 dB 

10

_________________ 


W gminie brak jest punktów monitoringu hałasu komunikacyjnego. 

Na terenie gminy największy hałas drogowy występuje wzdłuż drogi krajowej nr 12 (ulice: 55 

Pułku Piechoty Poznańskiej – Moniuszki – Kazimierza Wielkiego). 

Najkorzystniejszym sposobem ograniczenia nadmiernego hałasu (70–75 dB) jest budowa 

obwodnicy. 

Hałas komunikacyjny (kolejowy) ograniczono już do minimum, ponieważ zmniejsza się 

liczbę połączeń na linii Leszno – Głogów, usytuowanej daleko od zabudowy mieszkaniowej. 

Składowanie odpadów 

Odpadami komunalnymi są odpady powstające w gospodarstwach domowych oraz odpady 

nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów podobne 

do odpadów domowych. Gmina posiada składowisko odpadów komunalnych jako składowisko 

odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych w miejscowości Tylewice. Gmina nie posiada: 

• sortowni z liniami segregacyjnymi, 

• kompostowni, 

• elektrowni biogazowej, 

• oczyszczalni odcieków składowiskowych. 

Brak zatem instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów. 

Składowisko w Tylewicach powstało na terenie po wyrobisku żwiru. Zajmuje powierzchnię 

około1,5 ha w otoczeniu użytków rolnych i leśnych, w oddaleniu od zabudowy mieszkaniowej (0,3 

km). Nie ma zabezpieczeń geomembranowych (folia, bentomata). Migracje odcieków w pewnym 

zakresie ogranicza podłoże gliniaste miąższości 20–25 m i brak występowania wód gruntowych. Na 

składowisku brak: 

• zaplecza socjalno – technicznego, 

• wagi samochodowej, 

• zbiornika wód odciekowych z drenażem, 

• studni odgazowujących, 

• sprzętu do zagęszczania odpadów ( kompaktorów). 

Monitoring środowiska ogranicza się do wód gruntowych w Tylewicach (5 piezometrów). 

Brak, zatem monitoringu wód odciekowych, gazu składowiskowego i kontroli osiadania 

składowiska. 

W gminie Wschowa wprowadza się od roku odzysk surowców wtórnych przez ich zbiórkę. 

Odbiorcami surowców wtórnych są firmy najczęściej spoza gminy. 

Poza składowiskiem odpadów komunalnych w Tylewicach nie występują na terenie gminy 

mogilniki po przeterminowanych środkach ochrony roślin oraz grzebieliska padłych zwierząt i 

składowiska odpadów przemysłowych. 

Pozostały jednak zaśmiecone wyrobiska z poprzednich lat, które zostały wyznaczone do 

rekultywacji. W fazie opracowywania planu rekultywacji są wyrobiska w Lginiu, Nowej Wsi, 

Łysinach, Hetmanicach, Kandlewie, Olbrachcicach, Siedlnicy i Osowej Sieni. Wyrobisko w 

Wygnańczycach zostanie zrekultywowane przez Starostwo Powiatowe we Wschowie, ponieważ 

działka geodezyjna należy do skarbu państwa. 

W latach 1999-2001 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze 

monitorował warunki aerosanitarne południowej części województwa, nad który to obszar, przy 

dominujących wiatrach zachodnich i południowo-zachodnich, mogą docierać zanieczyszczenia 

pochodzące z kompleksu górniczo-hutniczego rud miedzi okręgu legnicko-głogowskiego. Pomiary 

wykonywane były na terenie gminy Szlichtyngowa, w miejscowości Dryżyna. Badania prowadzono 

metodami z pasywnym poborem próbek, w zakresie stężenia w powietrzu dwóch podstawowych 

zanieczyszczeń – dwutlenku siarki i dwutlenku azotu. Analiza wyników badań emisji wyraźnie 

wskazuje, że jakość powietrza w Dryżynie pod względem stężenia dwutlenku siarki uległa w ciągu 

11

_________________ 


ostatnich lat wyraźnej poprawie. Średnie roczne stężenie SO 2 w 1999 roku wyniosło 33,7 µg/m 3 

(84,3% Da), natomiast w 2001 roku średnie stężenie odnotowano na poziomie 4,3 µg/m 3 (10,8% 

Da). Zmiany stężenia dwutlenku azotu mają zupełnie inny charakter. Obserwuje się jedynie 

sezonowe wahania koncentracji NO 2 . Wyższe stężenia tego zanieczyszczenia odnotowano w 

chłodnych miesiącach, ale średnie roczne stężenie NO 2 w latach 1999-2001 występowało na 

wyrównanym poziomie: w 1999 roku wyniosło 12,7 µg/m 3 (31,8% Da), w 2001 roku natomiast 11,4 

µg/m 3 (28,5% Da). Stan zanieczyszczenia powietrza na terenie gminy w latach 1993 – 2000 mogą 

określać jedynie wyniki pomiaru emisji gazów i pyłów na stanowisku pomiarowym w Dryżynie. 

Uwaga: Stanowisko pomiarowe w Dryżynie ma na celu określenie zanieczyszczenia powietrza w 

rejonie, do którego mogą docierać zanieczyszczenia z zakładów kompleksu górniczo – hutniczego 

rud miedzi z okolic Głogowa i Polkowic. 

Lasy 

Lasy są najbardziej naturalną formacją roślinną, od wieków nierozerwalnie związaną z 

krajobrazem Ziemi i niezbędnym czynnikiem równowagi środowiska naturalnego. Lasy spełniają 

bardzo różnorodne funkcje, które wynikają w sposób naturalny z ich istnienia lub są wynikiem 

działań ludzkich. Dawniej stosunek człowieka do lasu był zdecydowanie nastawiony na 

eksploatację jego zasobów. Dopiero w połowie XIX wieku zaczyna się rozwój wielofunkcyjnej 

gospodarki leśnej. Najważniejszym zadaniem polskiego leśnictwa jest umiejętne 

gospodarowanie, zapewniając wielofunkcyjność lasów przy jednoczesnym łagodzeniu konfliktów 

między ich funkcjami. 

Podstawowym przepisem prawnym, który określa zasady gospodarki leśnej w powiązaniu z 

innymi elementami środowiska, jest „Ustawa o lasach” z dn.28.09.1991roku (Dz. U. Nr 101, 

poz.444) wraz z kolejnymi nowelizacjami. Ustawa oparta jest o uznanie za najważniejsze w polskim 

prawie leśnym zasady: 

• trwałości lasów i ciągłość wykorzystania ich wielostronnych funkcji; 

• powiększenia zasobów leśnych i wzmagania ich korzystnego wpływu na warunki życia i 

funkcjonowanie całości przyrody; 

• powszechnej ochrony lasów. 

Zasady te stosuje się we wszystkich lasach bez względu na formę ich własności. 

Zestawienie procentowe według bogactwa gatunkowego drzewostanów: 

• jednogatunkowe 58,5% 

• dwugatunkowe 26,8 % 

• trzygatunkowe 9,5 % 

• cztero i więcej gatunkowe 5,2 % 

Zestawienie procentowe według pochodzenia drzewostanów: 

• z panującym gatunkiem obcym 0,7 % 

• odroślowe 1,3 % 

• z sadzenia 98,0 % 

Zasoby drzewne- zestawienie procentowe zapasu m 3 drewna dla gatunków panujących: 

• sosna 83,4 % 

• modrzew 0,2 % 

• świerk 0,4 % 

• dąb 10,2 % 

• grab 0,2 % 

• brzoza 3,6 % 

• olcha 1,8 % 

• topola 0,2 % 

12

_________________ 


Struktura wiekowa drzewostanów - podział lasów według: 

• lasy ochronne w wieku do 40 lat 505,22 ha 

• lasy ochronne w wieku powyżej 40 lat 716,14 ha 

• lasy gospodarcze ( pozostałe) w wieku do 40 lat 1679,53 ha 

• lasy gospodarcze ( pozostałe) w wieku pow. 40 lat 2259,96 ha 

Dokumenty przejęcia nieruchomości w zarząd Lasów Państwowych – po byłym lotnisku „Łysiny”: 

a) Dz. nr- 365- 17,6887 ha – Prot.1.12.1995 

b) Dz. nr- 366- 10,9778 ha – Prot.1.12.1995 

c) Dz. nr- 364/3- 58,3066 ha- Dec. GK- 7014/51/01/02- 12.04.2002 

d) Dz. nr- 364/8- 17,8535 ha- Dec. GK- 7014/51/02 - 22.11.2002 

e) Dz. nr –364/6 – 45,3551 ha- Akt notar.5514/2002- 23.12.2002 

f) Dz. nr – 364/10- 97,0088 ha – Dec. GK- 7014/159/03 – 9.12.2003 

Razem: 247,1905 ha. 

Gospodarka łowiecka 

Nadleśnictwo Włoszakowice prowadzi na terenie Gminy Wschowa nadzór nad gospodarką 

łowiecką w kołach łowieckich: „Ryś” Wschowa, „Bór” Hetmanice oraz OHZ Osowa Sień. 

Zestawienie pozyskania zwierzyny w sezonie łowieckim 2002/2003 w obwodach łowieckich 

położonych na terenie Gminy Wschowa: 

Gatunek Obwody łowieckie 

Nr 026 „Bór” Nr 027 „Ryś” Nr 028 „Ryś” Nr 044 OHZ 

Hetmanice Wschowa Wschowa Osowa Sień 

Jeleń 8 18 - 3 

Sarna 30 48 28 90 

Dzik 36 90 20 30 

Lis 63 120 82 35 

Jenot 3 5 7 - 

Kaczki 25 45 28 20 

W 1998 roku Nadleśnictwo Włoszakowice wraz z kołami łowieckimi: „Jeleń” Włoszakowice, 

„Ryś” Wschowa, „Jeleń” Brenno, „Bór” Hetmanice zapoczątkowało introdukcję daniela. W leśnictwie 

Hetmanice wybudowano zagrodę, do której wpuszczono 11 sztuk danieli (2 byki i 9 łań). 

Liczebność daniela z dnia 31.03.2003 roku: 

Daniel Nadleśnictwo Włoszakowice W tym Gmina Wschowa 

Byki 22 7 

Łanie 20 8 

Cielaki 11 6 

Ogółem 53 21 

II.3. Turystyka 

Geograficznie teren Ziemi Wschowskiej zajmuje część zachodnią Wysoczyzny 

Leszczyńskiej (Równinę Wschowską, Pagórki Sławieńskie, Rów Sławieński, Pagórki Kaszczorskie i 

Pagórki Lgińskie), stanowiącej południowy skraj Niziny Wielkopolskiej, ograniczonej Wzgórzami 

Głogowskimi i Odrą od Niziny Śląskiej. Położenie geograficzne tego regionu jest, więc przejściowe 

z Niziny Śląskiej do Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej. Ta pośredniość położenia jest widoczna w 

ukształtowaniu powierzchni, klimacie, szacie roślinnej i świecie zwierzęcym. 

13

_________________ 


Okolice Wschowy zawdzięczają swoją rzeźbę i zewnętrzną budowę geologiczną 

zlodowaceniom czwartorzędowym. Niegdyś potężny lodowiec, który zalegał te ziemie, zostawił po 

sobie zwały żwiru, piasku i głazów narzutowych. Przez to wymodelował on różne formy terenu, 

dominujące do dziś w krajobrazie Ziemi Wschowskiej. A są to: rozległe, lekko sfalowane równiny 

moreny dennej, długie wały moreny czołowej, lekko opadające ku południowi piaszczyste stożki 

sandrowe orasz szerokie pradoliny. Jednakże w krajobrazie okolic Wschowy przeważają płaskie 

równiny moreny dennej. Nagromadzenie tutaj ciągów moren czołowych i rynien jeziornych dodaje 

temu krajobrazowi atrakcyjność. 

W Regionie Wschowskim znajduje się zachodnia część Pojezierza Leszczyńskiego. Jeziora 

występują tu w dwóch grupach: na północnym wschodzie leży grupa jezior przemęcko - wieleńskich 

a na południowym zachodzie grupa jezior sławskich. Większość z nich ma kształt wydłużony, 

narzucony przez rynny polodowcowe. Na wspomnianym obszarze występuje ponad 20 jezior, 

rozproszonych malowniczo wśród wzgórz. Największe z nich to: Sławskie (817 ha), Dominickie 

(344 ha), Przemęckie Północne (243 ha), Wieleńskie -Trzytoniowe (220 ha) Górskie - Osłonińskie 

(182 ha), Białe i Miałkie (104 ha), Breńskie (43 ha), Lgińskie (73 ha) oraz Lginko (39 ha). 

Ziemia Wschowska leży w środkowym dorzeczu Odry i jest przez nią odwadniana. Odra 

przepływa na południu na granicy gminy Szlichtyngowa. Wpadając do niej pod Wyszanowem rzeka 

Barycz jest również na krótkim odcinku rzeką graniczną. Z większych cieków wodnych 

występujących na obszarze Ziemi Wschowskiej należy wymienić: Krzycki Rów, Rów Polski 

Kopanice i Rów Śląski. Krzycki Rów - wypływa z Jeziora Krzycko Wielkie i uchodzi do Odry, w 

rejonie Nowej Soli. W obrębie opisywanego regionu rzeka płynie na długości ok. 45 km. Pozostałe 

cieki Kopanica, Rów Polski i Rów Śląski są prawobrzeżnymi dopływami Baryczy. 

Największe kompleksy leśne na obszarze Ziemi Wschowskiej występują: 

• na zachód i południowy zachód od Włoszakowic, z przewagą borów sosnowych oraz starych 

dębów, 

• na południe i południowy zachód od Przemętu, bory sosnowe (ok. 60%) i bory mieszane, 

• na południowy zachód od Sławy - dawna Puszcza Tarnowska, przewaga borów sosnowych 

oraz olesy, dęby, jesiony, buki i lipy. Szata roślinna w tym regionie jest bardzo bogata i 

zróżnicowana. W lasach mieszanych najczęściej występują: olsze, brzozy, graby, jesiony, dęby, 

klony, jawory, lipy i osiki. Niezwykle ciekawa jest także roślinność błotno-wodna, którą 

reprezentują: tatarak, grzebień biały, trzciny, sitowie. Na terenie Ziemi Wschowskiej znajduje się 

ok. 120 parków miejskich i wiejskich. Do najpiękniejszych należy zaliczyć parki w następujących 

miejscowościach: Sławie, Włoszakowicach, Jędrzychowicach, Wygnańczycach, Lginiu, 

Zamysłowie, Krążkowie i Osowej Sieni. Najciekawszy jest zwłaszcza park dworski w Osowej 

Sieni. Występuje tu szereg drzew i krzewów obcych. Samych klonów jest aż 43 gatunków, 

również wiele gatunków dębów oraz drzew iglastych. 

Urozmaicony jest także świat zwierzęcy. Obok pospolitych zwierząt leśnych takich jak: 

sarny, jelenie, dziki, lisy, kuny czy zające spotkać można tutaj borsuka, w okolicach Lginia również 

bobra. Z ptactwa wodnego żyją tu: mewy jeziorne, rybitwy, czaple siwe, żurawie, łabędzie, perkozy, 

dzikie kaczki i gęsi gęgawy; z brodzących występują: bąki, bekasy i słonki. Z ptactwa lądowego są 

tu: głuszce, kosy, słowiki, dzięcioły, kuropatwy, kukułki, wilgi, kawki, sikorki, szpaki, dzikie gołębie, 

rzadziej bażanty. 

Jeziora obfitują w takie gatunki ryb, jak: karpie, węgorze, szczupaki, sandacze, liny, leszcze, 

płotki, okonie, karasie a nawet sumy. W jeziorze Lgińskim występuje także dużo raków. 

Na terenie Ziemi Wschowskiej znajdują się bardzo ciekawe pomniki przyrody, interesujące 

rezerwaty oraz urozmaicone obszary chronionego krajobrazu. Do najbardziej okazałych pomników 

przyrody należą: 

- liczący ponad 500 lat platan klonolisty o obwodzie 920 cm we Włoszakowicach, 

- lipa drobnolistna o obwodzie 700 cm w Krzycku Wielkim, 

- 6 dębów szypułkowych o obw. od 400 do 470 cm we Wschowie, 

- jesion wyniosły o obwodzie 620 cm w Przemęcie, 

Ponadto na opisywanym obszarze są następujące rezerwaty przyrody: 

- „TORFOWISKO NAD JEZIOREM ŚWIĘTYM” - to śródleśny rezerwat torfowiskowy o powierzchni 

7,5 ha, położony 1,5 km na zachód od Olejnicy. Jeziorko otoczone jest piaszczystymi wałami wydm 

14

_________________ 


porośniętych borem sosnowym. Rezerwat stanowi torfowisko przejściowe z charakterystyczną dla 

niego roślinnością. Część jeziora pokrywa pływający kożuch mszarny. 

- „JEZIORO ŚWIĘTE” - rezerwat przyrody o powierzchni 19,5 ha położony na północ od osady 

Święte, 10 km na płn.-zach. od Sławy. Obejmuje ciekawe jezioro o wydłużonym kształcie dł. 1,4 km 

i gł. 11,1 m, o bardzo czystej wodzie. Chroni się tu stanowiska występowania rzadkich gatunków 

roślin wodnych, tworzących interesujący zespół florystyczny. 

- „MESZE” - rezerwat przyrody o powierzchni 20 ha, utworzony po wschodniej stronie osady 

Mesze, ok. 10 km na płn.-zach. od Sławy. Obejmuje wąską i głęboką dolinkę oraz leżące na jej dnie 

zarastające, ale głębokie przy tak małej powierzchni Jezioro Mesze pow. 2,2 ha; gł. 6,7 m. 

Chroniony jest tu zespół roślin wodnych i bagiennych oraz charakter zarastającego jeziora. W 

najbliższej przyszłości projektuje się na terenie Ziemi Wschowskiej utworzenie kilku dalszych 

rezerwatów m.in.: 

- „KWAŚNA DĄBROWA W LASACH WŁOSZAKOWICKICH” - rezerwat leśny o powierzchni ok. 630 

ha, chroniący unikatową kwaśną dąbrowę zharmonizowaną z siedliskiem na dużej powierzchni. 

Lasy tego typu występują głównie w Europie Zachodniej a w Polsce tylko na ograniczonych 

powierzchniach, w jej zachodniej części. 

- „LAS LIPOWY W DŁUGICH STARYCH” - rezerwat leśny o powierzchni ca 58 ha. Celem 

utworzenia rezerwatu jest, podobnie jak poprzednio, ochrona jednego z najdalej na północ 

wysuniętych stanowisk lipy w Polsce. 

Jedną z form ochrony krajobrazu na Ziemi Wschowskiej jest zatwierdzony w 1993 r., 

Przemęcki Park Krajobrazowy. 

Przemęcki Park Krajobrazowy o powierzchni 21450 ha, utworzono na terenach gmin : 

Przemęt, Włoszakowice, Wijewo i Wschowa. Powołany został dla ochrony i zachowania jednego z 

najciekawszych fragmentów krajobrazu polodowcowego w Wielkopolsce, obejmując najbardziej 

malowniczą część Pojezierza Sławskiego. Stanowi ona niepowtarzalny, pod względem 

przyrodniczym i krajobrazowym, chroniony zespół leśno-łąkowo-jeziorny. Na terenie parku znajdują 

się 24 jeziora polodowcowe o łącznej pow. 1400 ha. Wartość przyrodniczą podkreślają rezerwaty 

przyrody : dwa istniejące ( Wyspa Konwaliowa i Torfowisko nad Jez. Świętym ) i dwa projektowane 

(Kwaśna Dąbrowa w Lasach Włoszakowickich i Jezioro Trzebidzkie) oraz dwa rezerwaty 

krajobrazowe. Projektowane rezerwaty krajobrazowe to: 

- obszar jeziorno-leśno-łąkowy z jeziorami: Wielkim, Małym, Trzebidzkim i Boszkowskim, o łącznej 

pow. 220 ha, 

- kompleks jeziorno-leśno-łąkowy z jeziorami: Zapowiednik, Krzywce, Maszynek, Brzeźne i 

Lincjusz, o łącznej pow. 800 ha. 

W parku występują rzadkie i podlegające ochronie okazy flory i fauny (m.in. stwierdzono 

gniazdowanie 140 gatunków ptaków), okazałe pomniki przyrody oraz cenne zabytki kultury 

materialnej i duchowej. 

We Wschowie i okolicy znaleźć można liczne materialne pamiątki bogatej historii regionu. 

Wśród najważniejszych wymienić należy: 

Lapidarium Rzeźby Nagrobnej 

Unikatowy w skali kraju i Europy cmentarz ewangelicki. Założony w 1609 roku staromiejski 

cmentarz ewangelicki we Wschowie jest najstarszą nekropolą chrześcijańską w Polsce położoną 

poza murami miasta (extra muros). Wyłączając średniowieczne, włoskie Campo Santo, wschowski 

kirchof jest jednym z pierwszych tego rodzaju obiektów w Europie. 

Na terenie cmentarza znajduje się kolekcja blisko dwustu XVII i XVIII - wiecznych epitafiów. Wśród 

nich znajdują się płyty nagrobne Waleriusza Herbergera zwanego Małym Lutrem oraz Samuela 

Lauterbacha. Ten zbiór epitafiów i nagrobków tworzy bezcenną kronikę miasta, zawierającą 

bogactwo informacji o jego dziejach. 

Na terenie cmentarza znajdują się ponadto kaplice nagrobne m.in.: Tischnerów, Lauterbachów, 

Herbergerów. 

Kościół Parafialny p.w. św. Stanisława Biskupa 

15

_________________ 


Jest to najstarszy zabytek miasta. Pierwsza wzmianka o drewnianej budowli pochodzi z 1273 

r., a o gotyckiej, murowanej z 1326 r. Po pożarze w 1685 r. kościół został przebudowany. Za 

projektodawcę tej interesującej budowli uchodzi wybitny rzymianin Pompeo Ferrari, architekt 

nadworny Leszczyńskich w Rydzynie i twórca licznych kościołów w Wielkopolsce. Dzięki niemu 

możemy podziwiać trzynawową bazylikę w stylu barokowym, z pozostałościami gotyckimi i potężną 

wieżą o wysokości 68 m. 

Zespół Klasztorny oo. Bernardynów z XVII wieku 

Późnorenesansowy kościół pod wezwaniem Św. Józefa Oblubieńca N. M. P. został 

wzniesiony w latach l638 - 1644 z fundacji Mikołaja Tarnowieckiego. Jego architektem był 

prawdopodobnie Krzysztof Bonadura Starszy. Prace nad wykończeniem i wyposażeniem kościoła 

oraz jego otoczenia trwały znacznie dłużej, bo prawie do końca XVIII wieku. Wieża została 

wzniesiona w 1742 roku, wg. projektu architekta rydzyńskiego Jana Józefa Sztyjera. 

Rynek starego miasta i ratusz 

Centralną częścią miasta jest rynek starego miasta i znajdujący się tam ratusz. Rynek ma 

kształt czworokąta, z którego narożników odchodzą krótkie ulice ku murom miejskim. Zabudowa 

rynku przypomina rynek krakowski i rynki wielu miast śląskich. 

Na środku rynku stoi ratusz. Obecna budowla pochodzi z 1860 r. Neoromański, z zachowanymi 

częściowo wnętrzami i wieżą gotycko-renesansową. Murowany, otynkowany, dwupiętrowy, 

wzniesiony na rzucie prostokąta z wieżą w narożniku. W sali posiedzeń znajdują się XVIII-wieczne 

portrety: Zygmunta II Wazy, Jana Kazimierza, Augusta II Mocnego, Augusta III Sasa, Marii Józefy, 

żony Augusta III. 

Ratusz był centrum życia społeczno-politycznego i gospodarczego miasta, tutaj bowiem zasiadał na 

swe obrady samorząd miejski, wybierany co roku w dniu św. Michała. 

Mury miejskie 

We Wschowie w bardzo dobrym stanie zachowały się (niemal w całości) średniowieczne mury 

miejskie. Wzniesione na planie zbliżonym do koła obejmują teren dawnego starego miasta. 

Pierwotnie (XIV w.) były to obwarowania drewniane. Murowane obwarowania pochodzą Kościół XV 

w. Kościół były kilkakrotnie rozbudowywane i umacniane na przestrzeni XV-XVI w. W skład 

obwarowań wchodziły dwie bramy prowadzące do miasta – Głogowska i Polska. W XIX w. mury 

zostały częściowo rozebrane ( m.in. Brama Głogowska). Wznoszone były głównie z kamienia, 

częściowo z cegły. Zachowana ich wysokość waha się od 2 do 4 metrów, a grubość od 1,6 do 1,95 

metrów. 

Staromiejski Kościół Ewangelicki p.n. Żłobka Chrystusowego. 

Zbudowany w 1604 r. staraniem Hansa Grautsa i pastora Waleriusza Herbergera, na 

murach miejskich oraz murach dwóch domów położonych przy bramie Polskiej. Po pożarze w 1644 

r. odnowiony i ponownie poświęcony w 1647 r. Po roku 1945 zdewastowany, użytkowany na 

magazyn. Kościół został zbudowany w tradycjach gotyckich, z wnętrzem późnobarokowym. 

Zespół obiektów składał się pierwotnie z kościoła ewangelickiego, wieży (była baszta obronna), 

szkoły i budynku dawnej pastorówki. W wigilię Bożego Narodzenia 1604 r. odbyło się uroczyste 

nabożeństwo inaugurujące nową świątynię. Dla upamietnienia tego wydarzenia pastor Waleriusz 

Herberger nadał jej wezwanie Żłobka Chrystusowego. 

Dawne Kolegium Jezuickie 

W 1725 r. do Wschowy sprowadzono jezuitów do Wschowy i rozpoczęto budowę kolegium. 

Zaadaptowali oni budynek średniowiecznej mennicy miejskiej. Po kasacie zakonu w 1772 r. 

budynek używany na szkołę, później ochronkę. Budynek barokowy, usytuowany na zachód od 

kościoła parafialnego, przybudowany do murów miejskich. 

Pałac Szlichtyngów 

Budynek został wzniesiony w 1799 r., przez właścicieli pobliskiej Szlichtyngowej; pełnił 

funkcję podmiejskiego pałacu. Szeroka, dziewięcioosiowa fasada z czterokolumnowym jońskim 

16

_________________ 


pseudoportykiem dźwigającym przyczółek. Dach wysoki, naczółkowy. Obecnie siedziba Szkoły 

Muzycznej. 

Dębowa Łęka 

Kościół filialny p.w. św. Jadwigi 

Zbudowany w XV w. Gotycki. W XVI w. przejęty przez protestantów związku z przejściem na 

protestantyzm właścicieli Dębowej Łęki Ossowskich. Od roku 1610 ponownie katolicki. 

Orientowany. Murowany z cegły w układzie polskim z użyciem kamienia. W Kościele znajduje się 

gotycka rzeźba Madonny z Dzieciątkiem z XV w. 

Hetmanice 

Kościół filialny p.w. św. Jana Chrzciciela 

Obecny kościół zbudowany w 1775 r. z fundacji Radomickiego, wojewody poznańskiego. 

Przebudowany w XIX w. Położony malowniczo na wzgórzu, poza wsią. Orientowany, zbudowany z 

kamienia i cegły, otynkowany. Salowy, wzniesiony na rzucie prostokąta z trójbocznym zamknięciem 

od wschodu. 

Konradowo 

Kościół parafialny p.w. św. Jakuba 

Kościół istniał już w średniowieczu. Obecny wzniesiony 1 1583 r., przebudowywany w XVIII i 

XIX w. Orientowany, murowany z cegły z użyciem kamienia, otynkowany. Z pierwotnego kościoła 

zachowała się wieża i częściowo mury obwodowe korpusu. 

Lgiń 

Kościół parafialny p.w. św. Bartłomieja 

Pierwotny, drewniany został zbudowany w XV w. z fundacji Lgińskich. Obecny wzniesiony w 

1860 r. z fundacji Nimfy z Modlibowskich Koszyckiej. Murowany, neogotycki, położony malowniczo 

na wzniesieniu w środku wsi, skąd rozpościera się widok na wzgórza i jezioro Lgińskie. 

Osowa Sień 

Kościół parafialny p.w. św. Fabiana i Sebastiana 

Zbudowany w XIV w. Gotycki. Od 1568 do 1700 r. w rękach protestantów. Orientowany, 

murowany z kamienia z użyciem cegły. Wieża kościoła posiada pionowe ściany, szalowane 

deskami, w górnej części przeźrocza, zwieńczona ośmiobocznym namiotowym dachem, krytym 

łupkiem. W kościele zobaczyć można płyty nagrobne Ossowskich i rzeźbę Chrystusa Frasobliwego 

z XVI w. 

Przyczyna Górna 

Kościół filialny p.w. św. Jerzego 

Jeden z największych zabytków Ziemi Wschowskiej. Wzmiankowany w 1345 r. Obecny 

zbudowany około połowy XIV w. Od 1578 do 1642 r. w posiadaniu protestantów. Gotycki, 

orientowany, murowany z cegły z użyciem zendrówki oraz kamienia narzutowego w dolnych 

partiach murów. W 1889 r. w kościele odkryto cenne, średniowieczne polichromie, na których 

można zobaczyć m.in. sceny z wyobrażeniami diabła ciągnącego na łańcuchach siedem grzechów 

głównych, symbolizowane przez postacie siedzące na rozmaitych zwierzętach (pycha na koniu, 

złość na niedźwiedziu, zmysłowość na capie, chciwość na świni, łakomstwo na psie, lenistwo na 

ośle). Kościół otoczony jest gotyckim murem z kamienia polnego. 

Siedlnica 

Kościół parafialny p.w. św. Jana Ewangelisty 

Według tradycji ufundowany około 1300 r., poświęcony 10 lat później. Od połowy XVII w. do 

początków XVIII w. w rękach protestantów. Gotycki, orientowany, murowany z cegły o układzie 

polskim z użyciem zendrówki, na cokole kamiennym. W kościele w Siedlnicy spotykamy najstarszą 

rzeźbę nagrobną Ziemi Lubuskiej – nagrobek rycerza Kotwicza z 1448 r. W otoczeniu mur 

wzniesiony z dzikiego kamienia z użyciem cegły, z dwoma nowszymi bramami. 

17

_________________ 


Zespoły dworskie 

W doskonałym stanie zachowały się zespoły dworskie i pałacowe w okolicznych 

wschowskich wsiach. Najbardziej okazale prezentują się pałac Brodowskich w Dębowej Łęce, XIX 

–wieczny, neorenesansowy w Osowej Sieni, eklektyczny w Konradowie oraz inne w Siedlnicy i 

Lginiu. Do tego należy dodać dwory w Przyczynie Górnej i Osowej Sieni. Sama Osowa Sień była 

gniazdem rodu Dołęgów Ossowskich. We wsi zobaczyć należy klasycystyczny dwór z pocz. XIX w. 

z czterema oficynami. Przy dworze podziwiać można park krajobrazowy o pow. 3,5 ha z kanałem, 

sztuczną wyspą, romantycznymi ruinami oraz bogatym, różnorodnym drzewostanem. 

Olbrachcice 

Tor motocrossowy „Kacze doły” 

Tor w Olbrachcicach jest jednym z najlepszych torów motocrossowych w kraju. Rokrocznie 

rozgrywane są na nim zawody rangi krajowej i międzynarodowej. Tor posiada szereg 

urozmaiconych przeszkód ziemnych, które zapewniają amatorom motocrossu mnóstwo emocji 

podczas jazdy. 

II.4. Zagospodarowanie przestrzenne 

Gmina Wschowa zajmuje powierzchnię 198,3 km 2 , w tym miasto 8,4 km 2 . 

Może poszczycić się tym, że północna jej część objęta jest krajowym systemem obszarów 

chronionych, w skład, którego wchodzi fragment obszaru chronionego krajobrazu: Obszar I – 

Przemęcko – Wschowski – na terenie, którego znajduje się Przemęcki Park Krajobrazowy. Park ten 

powołano dla ochrony niepowtarzalnych pod względem przyrodniczym i krajobrazowym zespołów 

leśno – łąkowo – jeziornych z wieloma gatunkami chronionych i często rzadkich roślin i zwierząt. 

Granice chronionego krajobrazu na terenie gminy obejmują głównie kompleksy leśne. 

Podstawowym przepisem prawnym, który określa zasady gospodarki leśnej w powiązaniu z 

innymi elementami środowiska, jest „Ustawa o lasach” z dnia 28.09.1991 roku (Dz. U. Nr 101, 

poz.444) wraz z kolejnymi nowelizacjami. 

Lasy i grunty leśne Nadleśnictwa Włoszakowice na terenie gminy Wschowa według 

powierzchni ewidencyjnej zajmują 5160,85 ha, czyli ponad 25% powierzchni gminy. Nadleśnictwo 

Włoszakowice składa się z dwóch obrębów: Włoszakowice i Wschowa. W obrębie Wschowa 

znajdują się Leśnictwa: Osowa Sień, Hetmanice, Mały Bór, Wilanów oraz Gospodarstwo 

Szkółkarsko – Nasienne Czerlejewo, gospodarujące na szkółce zespolonej o powierzchni 7,56 ha. 

Tabela 1. Nadleśnictwo- Włoszakowice: Gmina Wschowa: 

Ogółem: 

5349,6512 ha 

A. Grunty leśne, oraz zadrzewienia i zakrzewienia 5160,8558 ha 

I.Lasy 

5160,4558 ha 

1.Grunty leśne zalesione 

4969,9481 ha 

a) drzewostany 4969,9481 ha 

2. Grunty leśne niezalesione 63,9910 ha 

a) w produkcji ubocznej 6,8310 ha 

- plantacja choinkowa 0,5200 ha 

- poletko łowieckie 6,3110 ha 

b) do odnowienia 57,1600 ha 

- zręby 57,1600 ha 

3. Grunty związane z gospodarką leśną 126,5167 ha 

a) budynki i budowle 2,1108 ha 

b) urządzenia melioracji wodnych 7,9948 ha 

c) linie podziału przestrzennego 24,6850 ha 

d) drogi leśne 74,8249 ha 

18

_________________ 


e) tereny pod liniami energetycznymi 8,0012 ha 

f) szkółki leśne 8,9000 ha 

II. Grunty zadrzewione i zakrzewione 

0,4000 ha 

1. Grunty zadrzewione i zakrzewione 0,4000 ha 

- remiza 0,4000 ha 

B. Użytki rolne 151,8465 ha 

I. Grunty orne 131,2019 ha 

1. Role 131,2019 ha 

a) rola w uprawie 39,2719 ha 

b) ugory, odłogi 91,9300 ha 

II. Sady 

1,4746 ha 

III. Łąki trwałe 

14,5800 ha 

IV. Pastwiska trwałe 

4,5900 ha 

C. Grunty pod wodami 2,6000 ha 

I. Grunty pod wodami płynącymi 0,1000 ha 

- rowy 0,1000 ha 

II. Grunty pod wodami stojącymi 

2,5000 ha 

- zbiornik wodny 2,5000 ha 

E. Tereny różne 5,9618 ha 

- wyłącznie z produkcją ( poza grupą pod zabudowę) 5,9618 ha 

F. Grunty zabudowane i zurbanizowane 0,9271 ha 

I. Tereny mieszk. 1,9271 ha 

G. Nieużytki 26,4600 ha 

- bagna 26,4600 ha 

Lasy – sektor niepaństwowy według ewidencji gruntów – stan na 31.12.2003 roku dotyczący miasta 

Wschowa: 

Lp. Właściciel Powierzchnia gruntów leśnych –(ha) 

1 Gmina Wschowa 23 

Lasy – sektor niepaństwowy wg ewidencji gruntów –stan na 31.12.2003 roku- dotyczy terenu gminy 

Wschowa: 

Powierzchnia gruntów leśnych i 

Lp. 

Właściciel 

zadrzewionych ( ha) 

1 Gmina Wschowa 13 

2 Osoby fizyczne 171 

3 Parafie 2 

4 Spółki prawa cywilnego 1 

Razem: 

187 ha 

Gmina Wschowa jest gminą rolniczo – przemysłową sposób wykorzystania terenów rolnych jest 

więc istotny z punktu widzenia jej zagospodarowania przestrzennego. 

Struktura wielkościowa gospodarstw rolnych - 2003 rok: 

Powierzchnia w ha 

Liczba gospodarstw 

do 2 618 

powyżej 2 - 5 266 

powyżej 5 - 7 77 

powyżej 7 -10 108 

powyżej 10 -15 116 

19

_________________ 


powyżej 15 - 50 137 

powyżej 50 18 

Razem: 1340 

Średnia wielkość gospodarstwa rolnego wynosi –7,17 ha. 

Zestawienie graficzne użytkowania gruntów w gminie Wschowa w latach 2001 - 2003 

U żytko w anie gruntów w m ie ście W schow a - 2003 rok 

6 0,0 0% 

53,58% 

5 0,0 0% 

38,90% 

4 0,0 0% 

% powierzchni 

3 0,0 0% 

2 0,0 0% 

1 0,0 0% 

2,86% 

4,42% 

0,24% 

0,0 0% 

grunty orne 

lasy i grunty 

leśne 

inne łąki i pastw iska sady 

rodzaj gruntu 

II.5. Sfera społeczna 

Zatrudnienie i bezrobocie 

Całkowita liczba mieszkańców gminy w wieku produkcyjnym wynosi 16 142. Stopę 

bezrobocia w gminie szacuje się na 23,8%. Według Rocznika Statystycznego Województw, w 2002 

roku w gospodarce narodowej pracowało 3783 osób. Dane te obejmują wyłącznie rzeczywiste 

miejsca pracy i nie zawierają osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą oraz spółek 

cywilnych zatrudniających mniej niż 9 osób. Według niniejszych danych zatrudnienie w 

poszczególnych działach gospodarki na terenie gminy wynosiło w 2002 roku: 162– rolnictwo, 1743– 

przemysł i budownictwo, 798– transport, łączność, handel, usługi i pośrednictwo finansowe, 1080 – 

usługi nierynkowe. 

Liczba bezrobotnych jest podzielona na kategorie, zgodnie z ewidencją prowadzoną przez 

Powiatowy Urząd Pracy. Na koniec 2003 roku w gminie Wschowa było 3842 bezrobotnych, w tym 

1971 kobiet. Najwięcej, 1768 bezrobotnych odnajdujemy pośród mieszkańców wsi. 

Zatrudnienie w poszczególnych działach gospodarki na terenie gminy w latach 1999- 2002: 

lata 

Ogółem 

Kobiety 

Rolnictwo 

Przemysł 

Budownictwo 

Handel i naprawy 

Transport, 

gospodarka 

magazynowa, 

łączność 

Pośrednictwo 

finansowe 

Administracja 

publiczna 

Edukacja 

Ochrona zdrowia 

i opieka socjalna 

1999 4940 2530 226 2367 115 376 169 189 148 525 553 

2482 734 1226 

2000 4460 2260 2149 102 341 514 506 

2251 

2001 3964 2074 1817 137 227 471 423 

20

_________________ 


1954 

2002 3783 2012 162 1743 798 1080 

Liczba bezrobotnych na przestrzeni lat 1999- 2003: 

lata 

Ogółem 

Kobiety 

Absolwe 

-nci 

Zwolnieni 

z 

przyczyn 

zakładu 

pracy 

Z prawem 

do zasiłku 

Niepełno 

sprawni 

Zamieszkali 

na wsi 

Stopa 

bezroboci 

a 

1999 1746 937 116 13 461 52 453 13,3 

2000 2005 1117 135 13 516 55 593 15 

2001 2352 1228 120 57 617 33 750 

2002 3959 2046 180 165 846 96 1805 27,1 

2003 3842 1971 201 119 781 106 1768 23,8 

17,4 

Struktura lokalnego rynku pracy charakteryzuje się zmniejszaniem się udziału osób w wieku 

przedprodukcyjnym i produkcyjnym w ogólnej liczbie ludności. Trendy przedstawione na wykresie 

wskazują na zmianę proporcji poszczególnych uczestników rynku Najbardziej zmienia się liczba 

ludzi w wieku przedprodukcyjnym. W 2005 będzie wynosiła około 5000 w porównaniu do 6000 w 

1999 będzie to spadek o 16%. 

Ludność w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym 

I lo ś c 

1 6 0 0 0 

1 4 0 0 0 

1 2 0 0 0 

1 0 0 0 0 

8 0 0 0 

6 0 0 0 

4 0 0 0 

2 0 0 0 

0 

1 2 3 4 5 6 7 

la t a 

p r z e d p r o d u k c y j n y 

p r o d u k c y jn y 

p o r p o d u k c y jn y 

t r e n d y 

Zatrudnienie kobiet 

W 1999 roku kobiety stanowiły 51% zatrudnionych w gminie Wschowa. Obecnie odsetek ten 

wynosi 53%. Trend spadku liczby zatrudnionych kobiet jest łagodniejszy od trendu spadku liczby 

zatrudnionych mężczyzn. 

Zatrudnienie ogόłem i zatrudnienie kobiet 

21

_________________ 


6 000 

5 000 

4 000 

3 000 

2 000 

1 000 

0 

1999 2 000 2001 20 02 

O gółem 

K obiety 

t.pra cujący ogółe m 

Bezrobocie 

Liczba bezrobotnych systematycznie rosła pomiędzy 1999 a 2002 rokiem. Trend odwrócił 

się w 2003 roku. Liczba bezrobotnych spadła z 3959 do 3842. 

liczba bezrobotnych 

4 5 0 0 

4 0 0 0 

3 5 0 0 

3 0 0 0 

2 5 0 0 

2 0 0 0 

1 5 0 0 

1 0 0 0 

5 0 0 

0 

1 9 9 9 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2 2 0 0 3 

O g ó łe m 

Zróżnicowanie bezrobotnych 

Na podstawie ewidencji prowadzonej przez Powiatowy Urząd Pracy można wyznaczyć 

tendencje w poszczególnych kategoriach bezrobotnych. Do 2002 zwiększała się liczba 

bezrobotnych we wszystkich analizowanych kategoriach. Zmiany nie były równie silne dla każdej 

kategorii. Pomiędzy 2001 a 2002 najszybciej rosła liczba bezrobotnych kobiet i mieszkańców wsi. 

Oba widoczne na wykresie trendy zostały wyhamowane w 2002 roku. Aktualnie liczba 

zarejestrowanych bezrobotnych w obu kategoriach spada. Podobny, choć mniej wyraźny, przebieg 

ma liczba bezrobotnych, którym przysługuje prawo do zasiłku. Jedyne, rosnące po 2002 roku, 

kategorie bezrobotnych stanowią absolwenci i niepełnosprawni. 

Kategorie bezrobotnych 

22

_________________ 


Ib . 

b e z r o b o tn y c h 

2 5 0 0 

2 0 0 0 

1 5 0 0 

1 0 0 0 

5 0 0 

0 

1 9 9 9 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2 2 0 0 3 

K o b ie ty 

A b s o lw e n c i 

Z w o ln ie n i z p rz y c z y n 

z a k ła d u p ra c y 

Z p ra w e m d o z a s iłk u 

N ie p e łn o s p ra w n i 

Z a m ie s z k a li n a w s i 

Bezrobotne kobiety stanowiły w 1999 roku 55% ogólnej liczby bezrobotnych. W roku 2003 

odsetek ten wynosił 51%. Wyraźny jest trend do wyrównywania się pozycji obu płci na lokalnym 

rynku pracy. 

W przypadku kategorii bezrobotnych wydzielonych pod względem wykształcenia pojawiają się 

różne trendy zmian na rynku pracy. Pośród tych kategorii wyraźny jest spadek liczby bezrobotnych 

posiadających średnie i policealne wykształcenie. Spada także liczba bezrobotnych z wykształceniem 

podstawowym i bez wykształcenia. W przypadku dwóch kategorii dostrzegalny jest ciągły wzrost ich 

liczby. W ogólnej liczbie bezrobotnych w gminie Wschowa zwiększa się odsetek posiadaczy 

wykształcenia zawodowego i wyższego. 

Jednym z mocniej widocznych trendów jest wzrost liczby bezrobotnych absolwentów. Od 

1999 do 2003 odnotowano wzrost o 73%. Od wartości 116 do 201. 

Różnice występują także pośród grup wydzielonych ze względu na wiek bezrobotnych. Spada 

liczba bezrobotnych w wieku poniżej 24 roku życia. Rośnie liczba bezrobotnych w „starszych” 

kategoriach. 

Różnie kształtują się także trendy w zależności od stażu pracy. Maleje liczba bezrobotnych ze 

stażem nieprzekraczającym 1 roku oraz bez stażu. W innych kategoriach liczba bezrobotnych 

wyraźnie rośnie. Proces ten jest najbardziej wyraźny w przypadku bezrobotnych, których staż pracy 

wynosi od 1 do 5 lat (wzrost o 201% w ciągu czterech lat). 

Ważnym wskaźnikiem sytuacji na lokalnym rynku pracy jest okres pozostawania bez pracy. 

Analizując dane dostrzec można zwiększanie się liczebności dwóch kategorii. W ich skład wchodzą 

bezrobotni pozostający bez pracy ponad rok a nawet dwa lata. W pozostałych kategoriach można 

zaobserwować zmniejszanie się liczby bezrobotnych. 

Zagadnienia równości szans kobiet i mężczyzn 

W urzędzie Miasta i Gminy jest zatrudnionych 22 mężczyzn oraz 27 kobiet. 

Nadreprezentacja kobiet wśród załogi urzędu nie jest widoczna w kadrze kierowniczej (łącznie ze 

stanowiskiem burmistrza i zastępcy burmistrza), na 10 stanowiskach zatrudnione są tylko 2 kobiety. 

Wśród kierowników jednostek gminnych (szkół, przedszkoli, instytucji kultury, spółki komunalnej) 

proporcje kobiet do mężczyzn są następujące: 15 mężczyzn na 9 kobiet. W silnie sfeminizowanej 

edukacji podstawowej są tylko 2 dyrektorki i 5 dyrektorów. W Radzie Miejskiej na 21 radnych tylko 5 

to kobiety. Przestępczość wobec kobiet jest słabo zdiagnozowana. Dostępne są tylko dane zebrane 

przez Policję. 

Opieka nad młodzieżą 

Młodzież ma możliwość poszerzania swoich zainteresowań w licznych organizacjach, 

stowarzyszeniach i kołach. Funkcjonują one głównie przy placówkach oświatowych oraz przy 

parafiach. Jednymi z prężniejszych są: Związek Harcerstwa Polskiego, LOK, stowarzyszenia 

23

_________________ 


katolickie oraz sekcje działające przy Domu Kultury. Na terenie miasta działają młodzieżowe kluby 

sportowe, kawiarenki internetowe oraz grupy wolontariatu. 

Bezdomność 

Problem łagodzenia skutków bezdomności w gminie rozwiązywany jest poprzez wypłatę 

dodatków mieszkaniowych i zapobieganie eksmisjom bez zapewnienia lokalu zastępczego. W 

Gminie jest około 20 osób określanych jako bezdomni. Mieszkają oni w różnych miejscach typu: 

szopy, altany, u znajomych. Od obecnego roku dodatki mieszkaniowe wypłaca gmina z dochodów 

własnych, bez współfinansowania z budżetu państwa. Kurczenie się dochodów mieszkańców 

powoduje coraz większą liczbę ubiegających się o pomoc. 

II.6. Gospodarka 

Obecnie w gminie Wschowa zarejestrowanych jest około 1750 podmiotów gospodarczych. W 

analizowanym okresie liczba podmiotów gospodarczych stale rośnie osiągając w 2002 roku liczbę 

1741. Większość z działających podmiotów to podmioty sektora prywatnego, stanowiące prawie 

97%. Wśród nich największa grupa to osoby fizyczne, prowadzące działalność gospodarczą – 85% 

ogólnej liczby. Znaczny odsetek stanowią także spółki cywilne - 7%. 

Największe przedsiębiorstwa 

Hodowla Zwierząt Zarodowych „Osowa Sień” Sp. 

z o.o. 

nr budynku 98 

Centrala: 540 61 74, 540 61 70, 540 61 75, fax. 

540 61 73 

Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowe 

„Mabox” 

ul.. Kościuszki 18 

540 39 23, 540 41 29, fax. 540 39 23 

Zakład Produkcji Odzieży „Kimitex” S.C. 

ul. Kazimierza Wielkiego 7 

540 36 78, 540 64 06, fax. 540 39 81, 540 75 25 

Zakład Mięsny „Agromas” sp. z o.o. 

ul. Nowopolna 8 

540 73 81, 540 73 82, fax. 540 73 83 

Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe 

„Elektrobud” 

Przyczyna Dolna 39 

540 80 00, 540 80 08, szef: 540 80 40 

Hurtownia „Royal” 

ul. Kolejowa 1 

Tel./fax. 540 32 30, 540 40 13 

ul. Sportowa 1 

540 20 12 

Hurtownia Artykułów Przemysłowych „Dax” 

Przedsiębiorstwo Wielobranżowe. Dras 

Mieczysław i Drgas Andrzej 

Przyczyna Dolna 76d 

540 37 77, 540 57 77, 540 58 77 

Bank Spółdzielczy 

„Osowex” – Producent wyrobów mięsnych i 

wędliniarskich Sp. z o.o. 

Osowa Sień nr budynku 64 

Tel. 540 71 03, 540 61 00 

Zakład Pracy Chronionej „Jedność” 

ul. Zielony Rynek 7 

540 37 19, 540 71 25, fax. 540 37 15 

Cukrownia „Wschowa” S.A. 

ul. Kazimierza Wielkiego 23 

540 10 50, 540 48 64, fax. 540 10 50 

Zakład Masarski im. Franciszka Szaranka 

ul. Garbarska 25 

540 14 75, 540 40 47 

Ferma Drobiu – Kałużni 


540 71 92, 0602 12 11 35 

Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Technicznego i 

Usług „Pro-tech” 

Ul. Staroleszczyńska 13 

Tel/fax. 540 17 94 

„Sekpol” – Przedsiębiorstwo Wielozakładowe 

Tylewice 9e 

540 97 87, fax. 540 16 99 

Leszno, ul. Jana Dekana 6d 

526 64 65, fax. 526 66 00 

„Polsmak” 

24

_________________ 


Ul. Daszyńskiego 19 

540 11 65, 540 51 65, fax. 540 54 77 

„ARS Longa” Sp. z.o.o. 


Centrala: 540 71 80, 540 71 81 

Dyrektor ds. produkcji: 540 71 84 

„Dobrowolski – Inicjatywa Gospodarcza” Sp. Z 

o.o. 

ul. Obrońców Warszawy 26 

540 36 14, 540 36 16, fax. 356 36 18 

Przedsiębiorstwo „Vanella” sp. Z o.o. 

Jaromin Józef 

ul. Konradowska 3a 

540 12 35, 540 37 41 

Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna 

Lgiń nr b. 19a 

540 03 10, fax. 540 03 90 

„Ekoinbud” Pabierowski Jan 

ul. Tylna 24 

540 21 27 

PKO BP o. we Wschowie 

Ul. Bohaterów Westerplatte 1 

540 57 05, 540 85 50 

ul. Starowiejska 26 

Tel/ fax. 540 40 59 

Związek Międzygminny Wodociągów i 

Kanalizacji 


Fax. 540 47 19 

Zakład Produkcyjno – Usługowo – Handlowy 

„Piechota” 

ul. Czereśniowa 1 

540 73 73, 0601 591 203, fax. 540 73 74 

Powszechny Zakład Ubezpieczeń na Życie S.A. 

Inspektorat 

ul. Kazimierze Wielkiego 8 

540 20 06 

„Rojuwal” Przedsiębiorstwo Przetwórstwa Rolno 

– Spożywczego sp. z o.o. 

Lgiń nr b. 19a 

540 03 10, fax. 540 03 90 

Zakład Produkcyjno – Handlowy „Marino” 


540 20 43, 540 21 92 

BZ WBK o. we Wschowie 

ul. Niepodległości 3 

540 25 24, 540 81 00, fax. 540 55 25 

Większość firm w gminie Wschowa to podmioty niewielkie, zatrudniające mniej niż 9 osób. 

Takich firm jest aż 94%. Firmy małe w rozumieniu polskiego prawa, czyli zatrudniające do 49 

pracowników stanowią 5% liczby podmiotów gospodarczych. Zaledwie 1% to firmy średnie. 

Liczba firm z uwzględnieniem wielkości zatrudnienia 

10 - 49 pracowników 

5% 

powyżej 50 

pracowników 

1% 

9 i mniej pracowników 

94% 

Liczba podmiotów gospodarczych w Gminie Wschowa systematycznie rośnie. 

W ciągu analizowanego okresu wzrosła o około 200 z 1560 do 1741. 

25

_________________ 


Podmioty gospodarcze 

Ogółem 

Ilość 

1750 

1700 

1650 

1600 

1550 

1500 

1450 

1999 2000 2001 2002 

Największy odsetek tej liczby stanowią osoby fizyczne prowadzące działalność 

gospodarczą - 82% ogólnej liczby przedsiębiorstw w gminie Wschowa. Kolejna kategoria – spółki 

cywilne nie osiąga nawet 1% ogólnej liczby przedsiębiorstw. 

Najbardziej dynamicznie rosnącą kategorią działalności gospodarczej są osoby fizyczne. 

Kategoria ta zwiększyła się w analizowanym okresie o około 100 podmiotów. Podobne trendy 

wzrostowe można zaobserwować w przypadku spółek prawa handlowego. W tej kategorii pomiędzy 

1999 a 2002 odnotowano 53% wzrost liczby podmiotów. W ramach spółek prawa handlowego 

rośnie również liczba podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego. 

Rodzaje podmiotów gospodarczych 

1 8 0 0 

1 6 0 0 

1 4 0 0 

1 2 0 0 

1 0 0 0 

8 0 0 

6 0 0 

4 0 0 

2 0 0 

0 

1 9 9 9 2 0 0 0 2 0 0 1 2 0 0 2 

S p ó łd z ie ln ie 

S p ó łk i p ra w a 

h a n d lo w e g o 

S p ó łk i p ra w a 

h a n d lo w e g o 

S e k to r p u b lic z n y 

s .c . 

o s o b y fiz y c z n e 

Na podstawie próbki 40 małych przedsiębiorstw z gminy Wschowa można oszacować 

kondycję małych przedsiębiorstw w gminie. Podstawowym wskaźnikiem jest średnie zatrudnienie. Z 

analizowanych danych wynika, że w ciągu ostatnich 3 lat zatrudnienie w małych firmach wzrasta. 

Wzrost w stosunku do 1999 roku wyniósł 14%. 

26

_________________ 


Kolejnym istotnym wskaźnikiem jest poziom rentowności przedsiębiorstw. Według 

zebranych danych również on rośnie od 1999 roku. W ciągu 3 lat nastąpił wzrost rentowności 

przeciętnego przedsiębiorstwa o 11%. 

Na korzyść zmienia się również wskaźnik relacji pomiędzy dochodem i kosztami 

prowadzenia działalności gospodarczej. Dochodowość działalności gospodarczej rośnie od 3 lat. 

Rosną również obroty i koszty działalności, ale wzrost kosztów jest mniej wyraźny niż wzrost 

obrotów. Wynika to ze wzrostu efektywności pracy. 

Brak danych na temat branżowego podziału podmiotów gospodarczych gminy. Jedyne 

dostępne dane obejmują powiat wschowski. Zgodnie z nimi największą grupą firm są firmy 

zajmujące się handlem, ktόre stanowią 34% wszystkich podmiotów gospodarczych w powiecie. 

Pozostałe branże są znacznie mniej licznie reprezentowane: przemysł – 11%; obsługa 

nieruchomości i firm – 10%, budownictwo – 9% oraz transport – 7%. Najmniejszymi kategoriami są 

ochrona zdrowia i edukacja. 

Branżowy podział podmiotów gospodarczych 

Przemysł 

Budownictwo 

Handel i naprawy 

Możliwości rozwojowe przedsiębiorstw. 

Transport, gospodarka 

magazynowa i łączność 

Obsługa nieruchomości i 

firm; nauka 

Edukacja 

Ochrona zdrowia i opieka 

społeczna 

Pozostałe 

Jako wskaźnik możliwości i chęci rozwijania swoich przedsiębiorstw przez lokalnych 

przedsiębiorców wybrano skłonność do kredytowania działań rozwojowych. Na podstawie danych 

udostępnionych przez Bank Spółdzielczy we Wschowie. 

Od 1999 roku systematycznie rośnie suma udzielonych kredytów obrotowych - najbardziej 

wyraźny wzrost odnotowano w 2001 roku. Mniej wyraźne są zmiany 

w przypadku sumy udzielonych kredytów inwestycyjnych i konsumpcyjnych. Można jednak dostrzec 

zwiększanie się sumy udzielanych kredytów konsumpcyjnych i spadek wartości kredytów 

inwestycyjnych. 

Niekorzystna tendencja zwiększania się średniej wysokości kredytów obrotowych przy 

spadku kredytów inwestycyjnych świadczy o tym, że przedsiębiorstwa nie posiadają kapitału 

wystarczającego do prowadzenia bieżącej działalności i są zmuszone do jej kredytowania. 

Powoduje to również spadek inwestycji, co widać wyraźnie po zmniejszaniu się średniej wysokości 

kredytów inwestycyjnych. 

Optymistyczne są dane dotyczące ilości zaciąganych zobowiązań. Liczba kredytów 

obrotowych spada przy jednoczesnym liczby kredytów inwestycyjnych. Świadczyć to może o coraz 

słabszej płynności finansowej pewnej ilości podmiotów wpadających w „spiralę długów”. Liczba 

takich podmiotów zaczyna spadać, co przy wzroście wartości udzielonych im kredytów obrotowych 

potwierdza powyższą tezę. Pozytywny trend rozpoczął się w 2003 roku i na razie brak danych 

umożliwiających jego ekstrapolację. 

Rolnictwo 

Na terenie gminy znajduje się około 1352 gospodarstw rolnych, w tym 1340 to indywidualne 

gospodarstwa rolne. Ogólna liczba prowadząca wyłącznie działalność rolniczą wynosi 126 osób na 

terenie miasta i 738 osób na terenie wiejskim. 

27

_________________ 


Z uwagi na niski poziom bonitacji (przeważają grunty klasy V i VI) w uprawach dominuje 

żyto, pszenżyto i ziemniaki, jedynie 5 wsi posiada lepsze gleby, na których uprawia się pszenicę, 

buraki cukrowe, kukurydzę i rzepak. 

Produkcja roślinna w latach 2001 – 2002 kształtowała się na tym samym poziomie, 

natomiast w roku 2003 z uwagi na klęskę suszy, która wystąpiła na terenie gminy zmniejszyły się 

plony z 1/ha np. zboża o 12,7 dt /ha w stosunku do plonu z 2002 roku, a o 15,3 dt/ha w stosunku do 

plonu z 2001 roku. 

W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla trzody chlewnej, bydła i drobiu. Hodowle 

pozostałych zwierząt występują w śladowych ilościach. 

28

_________________ 


III. ZADANIA POLEGAJCE NA POPRAWIE SYTUACJI NA DANYM OBSZARZE 

III.1. Opis analizy swot 

Nazwa SWOT jest akronimem angielskich słów Strengths (mocne strony), Weaknesses 

(słabe strony), Opportunities (szanse w otoczeniu), Threats (zagrożenia w otoczeniu). 

Analiza SWOT jest efektywną metodą identyfikacji słabych i silnych stron organizacji oraz badania 

szans i zagrożeń, jakie stoją przed organizacją. Analizę SWOT można z równym powodzeniem 

zastosować do dowolnego przedsięwzięcia. 

SWOT oparta jest na schemacie klasyfikacji dzielącym wszystkie czynniki mające wpływ na 

bieżącą i przyszłą pozycję organizacji na: 

• zewnętrzne w stosunku do organizacji i mające charakter uwarunkowań wewnętrznych, 

• wywierające negatywny wpływ na organizację i mające wpływ pozytywny. 

Ze skrzyżowania tych dwóch podziałów powstają cztery kategorie czynników: 

• zewnętrzne pozytywne - szanse. Szanse to zjawiska i tendencje w otoczeniu, które gdy 

odpowiednio wykorzystamy staną się impulsem rozwoju oraz osłabią zagrożenia, 

• zewnętrzne negatywne - zagrożenia. Zagrożenia to wszystkie czynniki zewnętrzne, które są 

postrzegane jako bariery dla rozwoju firmy, utrudnienia, dodatkowe koszty działania. 

Istnienie zagrożeń ma destrukcyjny wpływ na rozwój organizacji lub powodzenie inwestycji. 

Jednocześnie nie pozwala na pełne wykorzystanie szans i mocnych stron, 

• wewnętrzne pozytywne - mocne strony, czyli atuty organizacji. Mocne strony to walory 

organizacji, które w pozytywny sposób wyróżniają ją pośród konkurencji. Mocne strony 

mogą być wynikiem wielkości organizacji, polegać na dużym udziale w rynku, niskich 

kosztach jednostkowych, dysponowania nowoczesną technologią, jakością produkcji itd., 

• wewnętrzne negatywne - słabe strony organizacji. Słabe strony to konsekwencja ograniczeń 

zasobów i niedostatecznych kwalifikacji. Mogą one dotyczyć całej organizacji, jak i jej 

części. Każda organizacja posiada słabe strony. Jednak zbyt duża ich ilość może 

spowodować, że organizacja nie utrzyma się na rynku konkurencyjnym, a inwestycja może 

przynieść starty, zamiast spodziewanych zysków. 

Sporządzenie listy czynników i określenie trendów w otoczeniu i wnętrzu organizacji pozwala w 

kolejnym etapie ocenić siłę ich wpływu na organizację i priorytetowe działania, które muszą zostać 

podjęte. Informacje uzyskane w trakcie analizy SWOT będą podstawą podejmowania kolejnych, 

strategicznych decyzji. 

III.2. Podsumowanie analizy swot – określenie obszarów problemowych 

W trakcie przeprowadzonej analizy SWOT zostały zidentyfikowane czynniki, które będą 

miały wpływ na sytuację gminy w przyszłości. Negatywne czynniki wewnętrzne zwane 

„Słabościami” lub „Słabymi stronami” to te obszary funkcjonowania gminy, które muszą być 

poprawione. Poniżej są one przedstawione w nawiązaniu do poszczególnych aspektów 

funkcjonowania gminy. Literą „P” zostały zaznaczone problemy, których rozwiązanie jest 

priorytetem w najbliższym czasie – w okresie 2004 – 2006. 

III.2.1. Struktura gospodarcza terenu 

PROBLEM 

PLANOWANY 

CZAS 

ROZWIĄZANIA 

29

_________________ 


Uboga infrastruktura obsługi ruchu turystycznego 2004-2006 

Zmniejszająca się liczba miejsc pracy 2004-2006 

Niedostosowanie poziomu i struktury wykształcenia do potrzeb 2004-2006 

rynku lokalnego 

Standard obsługi mieszkańców przez jednostki organizacyjne gminy 2007-2013 

Stan infrastruktury technicznej 2007-2013 

Duży udział lokali użytkowych będących własności gminy 2007-2013 

Promocja gminy 2007-2013 

III.2.2. Sposób użytkowania terenu 

PROBLEM 

PLANOWANY 

CZAS 

ROZWIĄZANIA 

Warunki życia mieszkańców wsi 2004-2006 


Uciążliwość ruchu drogowego dla mieszkańców 2004-2006 



III.2.3. Komunikacja i infrastruktura 

PROBLEM 

PLANOWANY 

CZAS 

ROZWIĄZANIA 


Ekologia i ochrona środowiska 2004-2006 



Brak strategii ubiegania się o środki Unii Europejskiej 2004-2006 



III.2.4. Środowisko naturalne 

PROBLEM 

PLANOWANY 

CZAS 

ROZWIĄZANIA 


Ekologia i ochrona środowiska 2004-2006 



III.2.5. Środowisko kulturowe 

PROBLEM 

PLANOWANY 

CZAS 

ROZWIĄZANIA 


30

_________________ 




Wyeksploatowana baza materialna oświaty 2004-2006 

Brak kompleksowych działań zapobiegających zjawiskom patologii 2007-2013 

i marginalizacji społecznej oraz łagodzenia skutków tych zjawisk 

Współpraca samorządu z organizacjami pozarządowymi 2007-2013 

Niski stopień organizacji i aktywności społeczeństwa 2007-2013 

III.2.6. Warunki życia mieszkańców 

PROBLEM 

PLANOWANY 

CZAS 

ROZWIĄZANIA 



Zmniejszająca się liczba miejsc pracy 2004-2006 



Malejąca liczba mieszkańców 2004-2006 

Wyeksploatowana baza materialna oświaty 2004-2006 

Standard obsługi mieszkańców przez jednostki organizacyjne 2007-2013 

gminy 

Brak kompleksowych działań zapobiegających zjawiskom patologii 2007-2013 

i marginalizacji społecznej oraz łagodzenia skutków tych zjawisk 

Współpraca samorządu z organizacjami pozarządowymi 2007-2013 

Niski stopień organizacji i aktywności społeczeństwa 2007-2013 

Analiza zaowocowała utworzeniem listy celów strategicznych porządkujących działania Gminy 

Wschowa w długim okresie. W trakcie realizacji poniższych celów stopniowo poprawiane będą 

słabe strony Gminy Wschowa. 

Cel strategiczny A: Poprawa warunków życia mieszkańców wsi 

• Wieloletni program inwestycyjny w zakresie budowy wodociągów i kanalizacji 

• Zlikwidowanie ubóstwa mieszkańców wsi 

• Strategia pozyskiwania środków zewnętrznych 

• Wieloletni program inwestycyjny w zakresie budowy i modernizacji dróg 

• Wieloletni program ochrony środowiska 

Cel strategiczny B: Poprawa stanu środowiska naturalnego gminy 

• Podnoszenie świadomości ekologicznej i edukacja urzędników i mieszkańców 


• Nowoczesny system gospodarki odpadami 

• System monitoringu i kontroli gospodarki odpadami 

Cel strategiczny C: Warunki dla poprawy infrastruktury służącej turystyce 

• Wieloletni program rewitalizacji zabytków 

• Właściwa baza turystyczna 

• Promocja gminy 

Cel strategiczny D: Zmniejszenie uciążliwości ruchu drogowego dla mieszkańców 

• Wyprowadzenie ruchu tranzytowego z miasta 

Cel strategiczny E: Zwiększenie absorpcji środków finansowych UE 

31

_________________ 



Cel strategiczny F: Stworzenie warunków do zachowania istniejących zakładów pracy 

• Dobra komunikacja między przedsiębiorcami a gminą 

• Warunki dla wspierania rozwoju przedsiębiorczości 

Cel strategiczny G: Dostosowanie profilu edukacyjnego do potrzeb lokalnego rynku pracy 

• Prognozowanie i planowanie w zakresie struktury popytu na prace 

• Rozszerzenie dostępu do edukacji i podnoszenie jej poziomu 

Cel strategiczny H: Poprawa warunków do inwestowania i rozwoju przedsiębiorczości 

• Uregulowanie stanu prawnego gruntów 

• Uzbrojenie terenów pod inwestycje 

• Promocja gminy 

• Wieloletni program wspierania przedsiębiorczości 

• Skuteczna absorpcja funduszy europejskich i wykorzystanie ich dla rozwoju Miasta i Gminy 

Cel strategiczny I: Rewitalizacja zasobów komunalnych 

• Monitorowanie modernizacji zasobów komunalnych 

• Pozyskiwanie funduszy zewnętrznych na modernizację i remonty 

Cel strategiczny J: Zahamowanie odpływu mieszkańców i przyciąganie nowych 

• Efektywna pomoc socjalna dla rodzin rzeczywiście tej pomocy potrzebujących 

• Tworzenie nowych miejsc pracy 

• Dobre warunki zamieszkiwania oraz estetyzacja miasta 

Cel strategiczny K: Zbudowanie spójnej wizji zarządzania oświatą 

• Wieloletni program zarządzania oświatą 

Cele strategiczne będę realizowane wszelkimi dostępnymi gminie środkami. Połączenie programów 

i inwestycji ma zaowocować uzyskaniem efektu synergicznego. Poszczególne planowane 

inwestycje i programy mają na celu realizację celów szczegółowych i strategicznych. Poniższa 

tabela ilustruje powiązanie planowanych inwestycji ze strategicznymi celami rozwoju gminy. 

Nazwa zadania 

Termin 

realizacji 

Budowa kanalizacji sanitarnej w Przyczynie 

Górnej 2004-2006 A, B, C, H, J 

Powiązanie z celami 

strategicznego rozwoju 

regionalnego 

Budowa kanalizacji sanitarnej w Tylewicach 2004-2006 

A, B, C, H, J 

Przebudowa kanalizacji sanitarnej z 

budową kolektora Osowa Sień-Wschowa 

2004-2006 A, B, C, H, J 

Budowa drogi gminnej Lgiń-Hetmanice 2004-2006 A, C, D, F, H, J 

Modernizacja Placu Kosynierów wraz z 

ulicami dojazdowymi 2004-2006 A, C, F, H, J 

Budowa mieszkań komunalnych 2004-2006 H, I, J 

32

_________________ 


Budowa hali sportowej przy Gimnazjum nr 

2 we Wschowie 2004-2006 C, G, J, K 

Uzbrojenie terenów pod działalność 

gospodarczą we Wschowie 2004-2006 D, E, H 

Uzbrojenie terenów Os.Działkowa 2004-2006 H, I, J 

Rekultywacja składowiska odpadów w 

Tylewicach 2004-2006 B, C, H, J 

Budowa parkingu dla samochodów 

osobowych nad jeziorem w m. Lgiń 2004-2006 A, C, D, H 

Adaptacja Kolegium Jezuickiego na 

Muzeum Ziemi Wschowskiej 2004-2006 C, H, I 

Renowacja Zboru Ewangelickiego 2004-2006 C, H, I, J 

Likwidacja dzikich składowisk odpadów 

komunalnych 2004-2006 A, B 

Renowacja budynków w strefie rewitalizacji 2004 – 2013 C, H, I 

Zagospodarowanie terenów wokół murów 

miejskich 2004 - 2013 C, D, H, I 

Modernizacja kotłowni w placówkach 

oświatowych 

2007 - 2013 A, B, I, K 

Sala sportowa dla Gimnazjum nr 1 2007 - 2013 C, G, J, K 

Budowa kanalizacji sanitarnej Nowa Wieś- 

Hetmanice-Lgiń 2007 - 2013 A, B, C, H, J 

Kanalizacja sanitarna Łysiny - Wynańczyce 2007 - 2013 A, B, C, H, J 

Kanalizacja sanitarna Dębowa Łęka 2007 - 2013 A, B, C, H, J 

Kanalizacja sanitarna Przyczyna Dolna – 

Siedlnica – Olbrachcice - Łęgoń 

Kanalizacja sanitarna Konradowo - 

Kandlewo 

2007 - 2013 A, B, C, H, J 

2007 - 2013 A, B, C, H, J 

Modernizacja dróg miejskich 2007 - 2013 C, D, F, H, I 

Modernizacja dróg wiejskich 2007 - 2013 A, C, F, H, I 

Termomodernizacja SP nr 1 2007 - 2013 B, H, K 

Termomodernizacja SP nr 2 2007 – 2013 B, H, K 

Budowa ścieżek rowerowych Dębowa Łęka 

– Wschowa, Lgiń - Wschowa 

2007 – 2013 A, B, C, D, I 

Budowa szlaku rowerowego na Kacze Doły 2007 - 2013 A, B, C, D, I 

33

_________________ Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wschowa 

IV. REALIZACJA ZADAŃ I PROJEKTÓW 

IV.1. Zadania do realizacji w latach 2004 – 2006 i źródła ich finansowania 

Lp 

. 

1. 

2. 

3. 

4. 

5. 

6. 

Nazwa zadania 

Budowa kanalizacji 

sanitarnej Przyczyna 

Górna 

Budowa kanalizacji 

sanitarnej w Tylewicach 

Przebudowa systemu 

kanalizacyjnego w 

Osowej Sieni oraz 

rozbudowa kolektora 

Osowa Sień - Wschowa 

Budowa drogi gminnej 

Lgiń - Hetmanice wraz z 

kanalizacja deszczową w 

miejscowości Lgiń 

Modernizacja Placu 

Kosynierów z ulicami 

dojazdowymi 

Budowa mieszkań 

komunalnych 

Ogółe 

m 

Kwoty są wyrażone w tys. zł 

Okres realizacji 

2004 2005 2006 

Udział 

własny - 

Budżet 

Gminy 

Udział 

środków 

zewnętrznyc 

h 

Ogółe 

m 

Udział 

własny - 

Budżet 


Udział 

środków 

zewnętrzny 

ch 

Ogółem 

Udział 

własny - 

Budżet 


Udział 

środków 

zewnętrznyc 

h 

Wartość 

zadania 

OGÓŁEM 

60,0 60,0 0,0 1 347,0 337,0 1 010,0 1 347,0 337,0 1 010,0 2 754,0 

0,0 0,0 0,0 60,0 60,0 0,0 2 040,0 465,0 1 575,0 2 100,0 

40,0 40,0 0,0 696,7 174,2 522,5 0,0 0,0 0,0 736,7 

52,9 52,9 0,0 0,0 0,0 0,0 1 483,4 370,8 1 112,6 1 536,3 

50,0 50,0 0,0 550,0 100,0 450,0 550,0 100,0 450,0 1 150,0 

0,0 0,0 0,0 500,0 325,0 175,0 500,0 325,0 175,0 1 000,0 

34


7. 

8. 

9. 

10 

. 

11 

. 

12 

. 

13 

. 

14 

. 

15 

. 

16 

. 

Budowa hali sportowej 

przy Gimnazjum nr 2 we 

Wschowie 

Uzbrojenie terenów pod 

działalność gospodarczą 

we Wschowie (Lubuska 

sieć obszarów 

aktywności gospodarczej 

- miasta przyjazne dla 

inwestorów) 

Uzbrojenie osiedla 

"Działkowa" we 

Wschowie 

Rekultywacja 

składowiska odpadów w 

Tylewicach 

Budowa parkingu dla 

samochodów osobowych 

nad jeziorem w m.Lgiń 

Adaptacja Kolegium 

Jezuickiego na Muzeum 

Adaptacja Zboru 

Poewangelickiego we 

Wschowie 

Likwidacja dzikich 

składowisk odpadów 

komunalnych 

Renowacja budynków w 

strefie rewitalizacji 

Zagospodarowanie 

terenów przy murach 

miejskich 

1 425,0 1 125,0 300,0 2 275,0 1 825,0 450,0 0,0 0,0 0,0 3 700,0 

74,6 74,6 0,0 2 210,6 639,0 1 571,6 1 678,6 485,2 1 193,4 3 963,8 

50,0 50,0 0,0 50,0 50,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 

50,0 50,0 0,0 10,0 10,0 0,0 600,0 150,0 450,0 660,0 

19,0 19,0 0,0 0,0 0,0 0,0 481,0 106,0 375,0 500,0 

60,0 60,0 0,0 250,0 62,5 187,5 750,0 142,5 607,5 1 060,0 

50,0 50,0 0,0 100,0 100,0 0,0 1 000,0 250,0 750,0 1 150,0 

0,0 0,0 0,0 741,0 178,5 562,5 741,0 178,5 562,5 1 482,0 

0,0 0,0 0,0 100,0 100,0 0,0 1 000,0 250,0 750,0 1 100,0 

20,0 20,0 0,0 50,0 50,0 0,0 1 000,0 250,0 750,0 1 070,0 

RAZEM 1 951,5 1 651,5 300,0 8 940,3 4 011,2 4 929,1 13 171,0 3 410,0 9 761,0 24 062,8 

35

_________________ 


IV.2. Podsumowanie źródeł finansowania inwestycji w latach 2004-2006 

Źródło finansowania: 

Lata 

2004 2005 2006 

Środki własne 1 651,5 4 011,2 3 410,0 

Źródła środków 

zewnętrznych 300 4 929,1 9 761,0 

ZPORR - poz.: 1, 2, 3, 4, 5, 

10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 0,0 2 732,5 8 392,6 

PHARE SSG - poz. 8 0,0 1 571,6 1 193,4 

Min. Infrastruktury - poz. 6 0,0 175 175 

MENiS - poz. 7 300 450 0 

36

_________________ 


V. POWIĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE 

GMINY/POWIATU/WOJEWÓDZTWA 

Powiązania planów Gminy Wschowa z jej strategią zostały przedstawione 

szczegółowo w rozdziale III. Zadania w Wieloletnim Programie Inwestycyjnym zostały 

dobrane tak by wpływać na realizację kilku celów strategicznych i dzięki temu generować 

efekt synergii wspierający rozwój lokalny. 

Zarówno strategia Gminy Wschowa jak i planowane w niniejszym dokumencie 

zadania inwestycyjne są zbieżne ze strategiami działania wyższych szczebli administracji. 

Powiat 

Strategia Powiatu wschowskiego przewiduje realizację następujących celów strategicznych: 

Cel strategiczny: Tworzenie warunków do wszechstronnego rozwoju zasobów ludzkich – w 

cel ten wpisują się zadania związane z budową i modernizacją infrastruktury szkół 

podstawowych. Gmina nie ma wpływu na infrastrukturę gimnazjów i szkół średnich będących 

w gestii powiatu. Inwestycje w szkoły podstawowe – budynki i wyposażenie – przyczynią się 

do poprawy przygotowania uczniów do kolejnych etapów edukacji, przez co umożliwią 

realizację celu strategicznego powiatu. 

Cel strategiczny: Wzrost konkurencyjności i atrakcyjności powiatu – zadaniami związanymi z 

realizacją tego celu są przede wszystkim inwestycje w uzbrojenie terenów inwestycyjnych w 

ramach „Lubuskiej sieci obszarów aktywności gospodarczej”. Wpływ na rozwój działalności 

gospodarczej na terenach wiejskich będą miały inwestycje w infrastrukturę podstawową na 

wsiach oraz w infrastrukturę turystyczną w miejscowości Lgiń. 

Cel strategiczny: Rozwój infrastruktury technicznej służącej rozwojowi gospodarczemu, 

potrzebom społecznym i ochronie środowiska – podobnie jak w przypadku celu 2 

podstawowe znaczenie dla jego realizacji będą miały inwestycje w infrastrukturę techniczną 

miejscowości Gminy Wschowa. Do rozwoju turystyki i zróżnicowania działalności na wsiach 

przyczyni się budowa infrastruktury technicznej i turystycznej we Wschowie i jej okolicach. 

Ożywienie gospodarczej w centrum miasta zostanie osiągnięte dzięki inwestycjom w 

renowację obiektów zabytkowych objętego rewitalizacją rejonu miasta i nadanie im nowych, 

prorozwojowych, funkcji. 

Cel strategiczny: Wysoka jakość życia mieszkańców powiatu – do realizacji tego celu 

przyczynią się inwestycję w infrastrukturę edukacji podstawowej. Wzrost bezpieczeństwa 

zapewnią wybudowane ścieżki rowerowej i poprawa jakości dróg. Jakość życia mieszkańców 

gminy poprawiona zostanie również poprzez doprowadzenie infrastruktury podstawowej do 

poszczególnych miejscowości gminy. 

Cel strategiczny: Powiat zintegrowany i dobrze zarządzany – dzięki planowanym 

inwestycjom i programom gmina, a zatem i powiat uzyskają podstawę do skutecznej 

promocji atrakcji turystycznych i oferty inwestycyjnej. W wyniku inwestycji powstaną obiekty 

sportowe przystosowane do obsługi imprez i sportowych i kulturalnych, co umożliwi 

integrację mieszkańców powiatu. 

Województwo 

Cel strategiczny: Zapewnienie przestrzennej, gospodarczej i społecznej spójności regionu. 

Cel ten zostanie zrealizowany przez usprawnienie systemu komunikacyjnego gminy – 

inwestycje w drogi i ścieżki rowerowe oraz przez udoskonalenie i rozbudowę infrastruktury 

technicznej, komunalnej i społecznej – inwestycje w infrastrukturę podstawową, turystyczną i 

ochronę obiektów zabytkowych i nadawanie im funkcji użyteczności publicznej. 

Cel strategiczny: Podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa i zwiększenie 

potencjału innowacyjnego nauki i gospodarki. Cel ten będzie realizowany przez inwestycje w 

infrastrukturę szkół podstawowych i gimnazjów zarówno w miastach jak i na terenach 

wiejskich. Dostosowanie profilu edukacyjnego do wymagań lokalnego rynku pracy będzie 

wynikiem realizacji wielostronnego programu. 

37

_________________ 


Cel strategiczny: Rozwój przedsiębiorczości. Wpływ na jego realizację na poziomie 

wojewódzkim będzie miało przede wszystkim uzbrojenie terenów inwestycyjnych w ramach 

„Lubuskiej sieci obszarów aktywności gospodarczej – miasta przyjazne inwestorom”. 

Ponadto do osiągnięcia celu przyczynią się działania promujące powstającą infrastrukturę. 

Cel strategiczny: Efektywne wykorzystanie zasobów środowiska naturalnego i kulturowego. 

W ramach planu przewidziane są zadania związane z poprawą jakości środowiska 

naturalnego i kulturowego gminy. Planuje się skanalizowanie miejscowości gminy oraz 

rekultywację wysypiska śmieci. W ramach planu będzie również realizowany program 

likwidacji nielegalnych wysypisk śmieci. Inne zadania są związane z renowacją i nadaniem 

nowych funkcji istniejącym w gminie zabytkom. Planuje się objęcie centrum Wschowy 

programem rewitalizacji. 

Kraj – Narodowy Plan Rozwoju 

„Celem strategicznym Narodowego Planu Rozwoju jest rozwijanie konkurencyjnej 

gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zdolnej do długofalowego, harmonijnego 

rozwoju, zapewniającej wzrost zatrudnienia i poprawę spójności społecznej, ekonomicznej i 

przestrzennej z Unią Europejską na poziomie regionalnym i krajowym.”. Zadania 

zaplanowane do realizacji w latach 2004 – 2013 zostały wybrane tak by realizowane w 

określonej kolejności wywoływały efekt kaskadowy. Kolejne inwestycje i programy nasilają 

się efekt synergii, który wzmacnia i ich wpływ na sytuacje w Gminie Wschowa. Jednocześnie 

realizowane będą zadania z różnych obszarów działalności gminy, co ma dać impulsy 

rozwojowe w poszczególnych aspektach funkcjonowania gminy. 

38

_________________ 


VI. OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ PLANU ROZWOJU LOKALNEGO 

Wskaźniki wymienione poniżej posłużą do monitorowania realizacji Planu Rozwoju 

Lokalnego Gminy Wschowa. Poszczególne kategorie inwestycji posiadają przypisane im 

baterie wskaźników. Szczegółowe wartości wskaźników będą prognozowane na podstawie 

projektów inwestycji i studiów wykonalności dla poszczególnych projektów. Na obecnym 

etapie, gdy stworzenie dokumentacji technicznej poszczególnych inwestycji jest dopiero 

planowane szacowanie wartości wskaźników było by obarczone dużym ryzykiem błędu. 

Oszacowano, więc wskaźniki dla najbliższej planowanej inwestycji, dla której stworzono już 

pełną dokumentację techniczną. Wyniki kolejnych będą szacowane na bieżąco w kolejnych 

latach objętych planem. 

WSKAŹNIKI Do 2006 Do2013 

Długość wybudowanej/ zmodernizowanej sieci 

kanalizacyjnej 

30,5 b.d. km 

Liczba projektów organizacji i wdrażanie systemów 

selektywnej zbiórki odpadów i recyklingu 

1 1 szt. 

Liczba projektów wdrażania systemowej gospodarki 

odpadami komunalnymi 

1 1 szt. 

Liczba gospodarstw domowych obsługiwanych 

przez wysypisko śmieci 

4500 4500 szt. 

Ilość odpadów poddawanych segregacji 

Liczba nielegalnych wysypisk śmieci 

zlikwidowanych (w okresie 2 lat) 

Długość zmodernizowanych dróg gminnych 

Liczba wybudowanych miejsc postojowych 

Długość wybudowanych chodników 

Liczba zmodernizowanych obiektów infrastruktury 

drogowej 

Liczba pracujących w obszarze oddziaływania 

6 12 t/m-c 

5 5 Szt. 

2 2 Km 

50 100 Szt. 

2 10 Km 

3 11 Szt. 

1000 b.d. osoby 

39


VII. PLAN FINANSOWY NA LATA 2004 – 2006 

Lata 

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 

I Dochody ogółem 28 717 183 25 135 944 27 141 025 30 395 155 38 172 866 43 709 688 37 079 731 38 662 162 40 109 195 40 701 302 40 113 060 41 732 392 44 296 751 

A Dochody własne 15 026 356 11 252 991 10 829 655 13 305 405 19 542 350 24 908 681 17 617 799 18 708 744 19 647 223 19 760 538 18 676 039 19 779 759 21 803 995 

A 1 Podatki i opłaty lokalne 5 114 747 5 725 008 5 392 557 5 970 888 5 697 005 5 931 655 6 116 832 6 308 836 6 510 070 6 720 840 6 935 454 7 157 054 7 384 119 

A 2 Dochody z majątku 3 584 848 1 234 104 1 187 681 2 151 846 3 624 043 3 692 465 2 736 437 3 380 971 3 851 085 3 471 797 1 884 126 2 465 088 3 948 205 

A 3 Podatki i opłaty pobierane przez U.S. 127 124 188 654 160 062 145 000 139 700 139 537 141 516 144 642 147 921 151 358 154 959 158 730 162 424 

A 4 Udziały w podatkach 5 425 824 3 416 804 3 298 901 4 589 646 4 798 534 5 014 468 5 240 120 5 477 669 5 727 203 5 990 763 6 260 347 6 542 063 6 836 455 

A 5 Pozostałe dochody 773 813 688 421 790 454 448 025 5 283 068 10 130 556 3 382 894 3 396 626 3 410 944 3 425 780 3 441 153 3 456 824 3 472 792 

B Transfery z budżetu państwa 13 690 827 13 882 953 16 311 370 17 089 750 18 630 516 18 801 007 19 461 932 19 953 418 20 461 972 20 940 764 21 437 021 21 952 633 22 492 756 

B 1 Subwencje 9 515 371 10 203 673 12 116 570 11 995 376 12 242 471 12 372 353 12 806 623 13 256 136 13 721 426 14 203 048 14 701 575 15 217 600 15 751 738 

B 2 Dotacje 4 175 456 3 679 280 4 194 800 5 094 374 6 388 045 6 428 654 6 655 309 6 697 282 6 740 546 6 737 716 6 735 446 6 735 033 6 741 018 

II Wydatki bieżące (bez odsetek i wyd.majątkowych) 22 242 743 23 220 416 25 698 747 28 148 783 29 906 019 30 385 528 30 673 659 31 277 237 31 911 528 32 572 862 33 093 440 33 717 044 34 307 800 

III Nadwyżka operacyjna 6 474 440 1 915 528 1 442 278 2 246 372 8 266 847 13 324 160 6 406 072 7 384 925 8 197 667 8 128 440 7 019 620 8 015 348 9 988 951 

IV Rozchody (bez spłat rat kapitałowych i wykupu) 0 0 616 000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 

Udzielone pożyczki 0 0 560 000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 

Inne rozchody 0 0 56 000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 

V Obsługa zadłużenia 2 306 544 2 465 768 2 857 105 2 700 000 3 280 247 3 449 160 3 404 900 3 882 000 3 191 950 2 597 600 3 019 600 3 014 600 2 988 600 

Spłata rat kapitałowych od kredytów i pożyczek 1 525 000 2 000 000 2 500 000 2 100 000 1 400 000 1 200 000 1 250 000 1 000 000 1 500 000 0 0 0 0 

Wykup obligacji 0 0 0 0 1 000 000 1 200 000 1 300 000 2 000 000 1 000 000 2 000 000 2 500 000 2 500 000 2 500 000 

Odsetki i prowizje 781 544 465 768 357 105 600 000 880 247 1 049 160 854 900 882 000 691 950 597 600 519 600 514 600 488 600 

VI Środki dostępne na inwestycje 4 167 896 -550 240 -2 030 827 -453 628 4 986 600 9 875 000 3 001 172 3 502 925 5 005 717 5 530 840 4 000 020 5 000 748 7 000 351 

VII Wydatki majątkowe 5 383 714 1 550 353 3 673 925 4 346 372 8 940 300 13 171 000 6 000 000 6 000 000 6 000 000 6 500 000 6 500 000 7 000 000 7 000 000 

VIII Stan środków po działalności inwestycyjnej -1 215 818 -2 100 593 -5 704 752 -4 800 000 -3 953 700 -3 296 000 -2 998 828 -2 497 075 -994 283 -969 160 -2 499 980 -1 999 252 351 

IX Przychody równoważące niedobór śr. finansowych 1 215 818 2 100 593 5 980 000 4 800 000 4 000 000 3 300 000 3 000 000 2 500 000 1 000 000 1 000 000 2 500 000 2 000 000 0 

Kredyty i pożyczki 1 000 000 0 3 950 000 3 800 000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 

Obligacje 0 2 000 000 2 000 000 1 000 000 4 000 000 3 300 000 3 000 000 2 500 000 1 000 000 1 000 000 2 500 000 2 000 000 0 

Prywatyzacja mienia komunalnego 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 

Spłata pożyczek udzielonych 0 0 30 000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 

Inne źródła 215 818 100 593 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 

X Nadwyżka/defycyt budżetu 309 182 -100 593 -2 588 752 -2 700 000 -1 553 700 -896 000 -448 828 502 925 1 505 717 1 030 840 20 500 748 2 500 351 

40


Lata 

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 

Wskaźniki 

Inwestycje jako % do dochodów 18,75% 6,17% 13,54% 14,30% 23,42% 30,13% 16,18% 15,52% 14,96% 15,97% 16,20% 16,77% 15,80% 

Koszt obsługi długu jako % do dochodów 8,03% 9,81% 10,53% 8,88% 8,59% 7,89% 9,18% 10,04% 7,96% 6,38% 7,53% 7,22% 6,75% 

Zadłużenie jako % do dochodów 19,67% 21,09% 32,24% 37,34% 33,92% 31,69% 38,57% 35,69% 30,67% 27,76% 28,17% 25,88% 18,74% 

41

_________________ 


Plan dochodów i wydatków od roku 2004 ( stan na 30-06-2004) został stworzony w 

oparciu o dane archiwalne od 2001 roku oraz plan realizacji budżetu. Prognoza jest oparta 

na przesłankach dotyczących poziomu inflacji, indeksu WIBOR i przyrostu PKB. Czynniki te 

determinują zmianę podstawowych pozycji prognozowanych budżetów Gminy Wschowa do 

roku 2013. Prognoza została przeprowadzona na tym samym poziomie szczegółowości dla 

lat 2005 – 2013. W związku z dużą liczbą trudnych do przewidzenia i mających wpływ na 

finanse gminne czynników ekstrapolacja na lata 2006 – 2013 będzie weryfikowana. W 

powyższej prognozie można wytyczyć kilka zasadniczych trendów w poszczególnych 

pozycjach prognozy: 

Ad. A Dochody 

W latach objętych prognozą będą się stopniowo zwiększać. Wynika to z planowanego 

wykorzystania środków funduszy strukturalnych na przedsięwzięcia inwestycyjne. Ujęto je w 

pozycji „Pozostałe dochody”. Innymi czynnikami wpływającym na wzrost dochodów są: 

wzrost udziału gminy w podatku od osób fizycznych ( PIT), osób prawnych (CIT), oddanie 

terenów pod „ Lubuską sieć obszarów aktywności gospodarczej – miasto przyjazne dla 

inwestorów” oraz planowanego ożywienia gospodarczego w kraju. Fluktuacjom będą 

podlegać „ dochody z majątku”. Planowany wzrost dochodów wynika ze sprzedaży terenów 

pod działalność gospodarczą na terenie „ Lubuskiej sieci obszarów aktywności gospodarczej 

– miasto przyjazne dla inwestorów”. 

Ad. B Transfery z budżetu państwa 

W prognozie nie przewiduje się wyraźnego zwiększenie kwot subwencji. Wzrost 

dotacji w latach 2004 do 2006 wynika ze wzrostu środków na świadczenia rodzinne. W 

latach kolejnych poziom ten zostanie utrzymany a wzrosty będą wynikać z wykorzystania 

rezerw budżetu państwa na realizację przedsięwzięć dotowanych z funduszy strukturalnych 

UE (np. 1% rezerwa MENiS i inne). 

Ad. II Wydatki bieżące 

W latach 2001 – 2005 zauważyć można wyraźny wzrost wydatków , są one głównie 

determinowane wzrostem wydatków na świadczenia społeczne (2 682 226 w 2001 do 7 519 

200 w 2005). Wydatki te są w większości dotowane z budżetu państwa (patrz pkt. B). Część 

z nich jest jednak pokrywana przez gminę. Do takich wydatków należą dodatki 

mieszkaniowe, które z uwagi na decentralizację zadań musiały przejąć gminy. Po 2004 roku 

planuje się spowolnienie dynamiki wzrostu wydatków bieżących. Wynikać to będzie z 

programu racjonalizacji wydatków, którego celem jest zwiększenie możliwości kredytowych 

Gminy Wschowa. 

Ad. III Nadwyżka operacyjna 

Jest różnica pomiędzy dochodami i wydatkami bez uwzględnienia spłat odsetek od 

kredytów, pożyczek i obligacji oraz wydatków majątkowych. 

Ad. IV Rozchody 

Nie planuje się wydatków należących do tej kategorii 

Ad. V Obsługa zadłużenia 

Zawiera wydatki związane z obsługą kredytów, pożyczek i obligacji zaciągniętych 

wcześniej. W tym punkcie są również ujęte wydatki związane z obsługą instrumentów 

finansowych przewidzianych do wykorzystania w celu sfinansowania planowanych 

inwestycji. Przyjęto bezpieczny wariant kalkulacji. Nie zostały uwzględnione instrumenty 

preferencyjne przeznaczone na finansowanie inwestycji dotowanych przez fundusze 

strukturalne UE. 

42

_________________ 


Ad. VI Środki dostępne na inwestycje 

Jest to różnica pomiędzy dochodami a wydatkami i rozchodami. Od roku 2005 

planowany jest wzrost środków na inwestycje gminne. Będzie to możliwe dzięki 

wykorzystaniu środków funduszy strukturalnych UE. 

Ad. VII Wydatki majątkowe 

Pozycja ta zawiera wszystkie wydatki inwestycyjne. 

Ad. VIII Stan środków po działalności inwestycyjnej 

Różnica pomiędzy środkami na inwestycje a wydatkami majątkowymi. W 

prognozie wartość ta jest ujemna i wskazuje na konieczność pokrycia ze środków 

finansowych z wykorzystaniem kredytów, pożyczek lub emisji obligacji. 

Ad. IX Przychody równoważące niedobór środków finansowych 

Niedobór wynikły z działalności inwestycyjnej będzie pokrywany z emisji obligacji 

komunalnych. Nie wyklucza się wykorzystania innych dostępnych instrumentów, jeśli okażą 

się bardziej korzystne do zastosowania w przypadku konkretnych inwestycji (np. kredyty 

preferencyjne). 

Ad. X Nadwyżka / deficyt budżetu 

Do roku 2007 utrzyma się malejący deficyt, od 2008 Gmina Wschowa odnotuje 

nadwyżkę finansową . 

Ad. Wskaźniki 

Zgodnie z powyższą prognozą Gmina Wschowa nie przekroczy ustawowych 

wskaźników dotyczących poziomu zadłużenia względem dochodu oraz kosztów obsługi 

zadłużenia względem dochodu. Pierwszy wskaźnik osiągnie poziom 38,57%w 2007 roku 

(ustawowy poziom 60%), drugi – 9,18% (ustawowy poziom 15%). Wysoki poziom osiągnie 

wskaźnik inwestycji osiągnie maksymalny poziom 30,13% w 2006 roku. W latach następnych 

będzie się kształtował na poziomie około 15%. 

43

_________________ 


VIII. SYSTEM WDRAŻANIA 

Dla realizacji planu rozwoju lokalnego służą przede wszystkim następujące instrumenty: 

• organizacyjne, związane ze wskazaniem podmiotów realizujących PRL i ich zadań, 

• finansowe, związane z wprowadzeniem zadań do planów i budżetów gminy, 

budżetów i planów innych jednostek oraz uzyskania wsparcia zewnętrznego, 

• prawno - administracyjne, związane z uwzględnieniem odpowiednich przepisów przy 

realizacji zadań, 

• informacyjno-edukacyjne, związane z monitorowaniem i promocją. 

Realizacja planu obejmuje pierwsze lata członkostwa Polski w Unii Europejskiej. W okresie 

tym obowiązywać będą ustalenia zawarte w: 

• Polityce ekologicznej Państwa, 

• Strategii trwałego i zrównoważonego rozwoju – Polska 2025, 

• Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego, 

• Strategii rozwoju Województwa Lubuskiego. 

Coraz większy wpływ na warunki realizacyjne będą także miały ustalenia wspólnej polityki 

ekologicznej Unii Europejskiej, określone w Piątym Programie Działań oraz w dyrektywach, 

rozporządzeniach i decyzjach. W realizacji będzie się uwzględniać: 

• ścisłe powiązanie wybranych zadań z procesem budowy i realizacji budżetu gminy, a 

zwłaszcza budowy budżetu zadaniowego, 

• zarządzanie jakością jako elementem zarządzania sferą usług publicznych, 

• systemowe podejście do marketingu i promocji gminy (tj. opracowanie i wdrożenie 

kompleksowej strategii działań podjętych na rzecz promocji wizerunku gminy). 

Bardzo ważne narzędzie stanowić będą sukcesywnie opracowywane przez Burmistrza 

Gminy Wschowa roczne plany realizacji. 

Plany te należy opracować przy uwzględnieniu: 

• wieloletniego planu inwestycyjnego władz samorządowych gminy, 

• potrzeby kontynuacji zadań rozpoczętych, 

• podjętych przez Burmistrza decyzji co do wyboru priorytetowych na dany okres zadań, 

• analizy możliwości sfinansowania zadań przez budżet gminy, zewnętrzne środki 

wsparcia lub środki innych organizacji, 

• decyzji dot. określenia bezpośrednich realizatorów. 

Do podmiotów zarządzających rozwojem lokalnym należą: 

• Rada Miejska 

• Burmistrz Gminy, 

• koordynator (główny), 

• koordynatorzy realizacji poszczególnych zadań, 

Realizują one następujące zadania: 

• Rada Miejska pełni bieżący nadzór nad realizacją i ocenia postępy prac w tym 

zakresie, uwzględnia przy tworzeniu budżetu wybrane zadania, ujęte w rocznych 

planach realizacji, ocenia realizację tych planów, uchwala zmiany zapisów, 

• Burmistrz Gminy zatwierdza roczne plany realizacji, podejmuje bieżące decyzje 

realizacyjne, przygotowuje materiały informacyjne i decyzyjne dla Rady, prowadzi 

działania informacyjno-promocyjne, 

• Koordynator – z upoważnienia Burmistrza opracowuje roczne plany realizacji, 

koordynuje wykonywanie zadań własnych samorządu, a także zadań realizowanych 

przez inne jednostki organizacyjne, wskazane w rocznym planie realizacji, gromadzi 

dokumentację związaną z realizacją oraz informacje określające postępy w jej 

realizacji, przygotowuje sprawozdania z realizacji rocznego planu realizacji oraz 

propozycje aktualizacji zapisów, przygotowuje pod względem organizacyjnym sesje 

44

_________________ 


Rady Miejska, współorganizuje jego spotkania robocze, opracowuje roczne raporty z 

realizacji, prowadzi działania informacyjne i promocyjne, 

• Koordynatorzy realizacji poszczególnych zadań – realizują przyjęte zadania zgodnie 

z rocznymi planami realizacji i zdają sprawozdania podczas sesji Rady Gminnej, 

• Rada Miejska i jej komisje pełni społeczny nadzór nad realizacją strategii zgodnie z 

zaleceniami Agendy 21, kontynuuje prace grupy liderów lokalnych, współautorów 

strategii budowanej w uspołecznionym procesie, prowadzi prace zespołów (grup) 

roboczych i wyspecjalizowanych komisji, zajmujących się monitorowaniem realizacji i 

ocenami realizacji oraz sprawozdań koordynatorów z realizacji poszczególnych 

działań w danym roku. 

45

_________________ 


IX. SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ 

IX.1 Monitoring 

Monitorowanie jest procesem systematycznego zbierania, raportowania i 

interpretowania danych. Monitoring dostarcza informacji o postępie realizacji i efektywności 

wdrażania poszczególnych projektów inwestycyjnych jak i sposobie i prawidłowości 

wykorzystania udzielonej pomocy finansowej. Monitorowanie dotyczyć będzie przede 

wszystkim kontroli realizacji projektów inwestycyjnych oraz osiągania planowanych 

wskaźników produktów i rezultatów dla poszczególnych inwestycji. 

Monitoring prowadzony będzie w zakresie rzeczowym i finansowym. 

Monitoring rzeczowy obejmował będzie skwantyfikowane dane obrazujące postęp we 

wdrażaniu programu oraz umożliwienie oceny jego wykonania w odniesieniu do celów 

ustalonych w PRL i będzie prowadzony w trzech kategoriach: 

− wskaźniki produktu, 

− wskaźniki rezultatu, 

− wskaźniki oddziaływania. 

Monitoring finansowy obejmował będzie dane finansowe realizacji projektów będących 

podstawą do oceny sprawności wydatkowania przeznaczonych na nie środków finansowych 

w oparciu o raporty okresowe obrazujące wysokość wkładu finansowego pochodzącego ze 

środków publicznych 

Podstawowym zadaniem monitoringu będzie przygotowanie oceny realizacji rocznych 

planów realizacji, przyjętych przez Burmistrza, dokonywanej przez Radę Miejska na 

podstawie odpowiednich rocznych raportów dot. realizacji, przygotowanych przez jej 

koordynatora. Dla sporządzenia zarówno rocznych planów realizacji jak też w/w raportu 

konieczne jest ustalenie czytelnych i jednoznacznych obowiązków poszczególnych komórek 

organizacyjnych Urzędu Gminy w tych zakresach. Celowe będzie także wykorzystanie 

obiektywnych wskaźników, służących monitorowaniu realizacji zadań oraz sporządzaniu 

rocznych raportów. Przy wykorzystaniu materiałów Banku Danych Lokalnych GUS możliwe 

jest dokonywanie porównań w odpowiednich zakresach z innymi gminami (sąsiednimi o 

podobnych warunkach rozwojowych). Jednostką bezpośrednio odpowiadającą za 

monitorowanie Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Wschowa jest właściwa komisja Rady 

Miejskiej. W pracach związanych z monitorowaniem i oceną Planu Rozwoju Lokalnego mogą 

brać udział również niezależni eksperci oraz przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego i 

Urzędu Wojewódzkiego. 

Jednostka monitorująca ma również prawo wnosić wnioski do Burmistrza dotyczące podziału 

zadań na poszczególne jednostki organizacyjne i osoby fizyczne. 

Plan Rozwoju Lokalnego może być uzupełniany o kolejne zadania, które wynikają 

bezpośrednio ze zmian w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym dokonywanych na wniosek 

uprawnionych osób i organów. 

Plan Rozwoju Lokalnego winien stanowić dokument ponadkadencyjny, określający cele i 

programy działań na kilkanaście lat, wymagający okresowej aktualizacji oraz ciągłego 

podnoszenia jakości. Przygotowanie projektu i jego przyjęcie przez Radę Gminy kończy 

pierwszy etap planowania rozwoju strategicznego gminy. Ze względu na swój długookresowy 

charakter planowanie strategiczne jest procesem ciągłym, wymagającym stałego śledzenia 

zmian prawnych, gospodarczych, politycznych, społecznych i ich uwzględniania w przyjętym 

dokumencie oraz stałego przesuwania horyzontu planowania na kolejne lata. 

IX.2 Sposoby oceny Planu Rozwoju Lokalnego 

Ocena Planu Rozwoju Lokalnego ma służyć przede wszystkim oszacowaniu 

osiągnięcia wskaźników oddziaływania, czyli długotrwałych efektów związanych z 

46

_________________ 


poszczególnymi projektami inwestycyjnymi. Powinna ona odpowiedzieć na pytanie o trafność 

planowanych przedsięwzięć w odniesieniu do potrzeb, ocenić efekty i korzyści z ich 

wdrożenia. Przeprowadzenie takiej oceny jest obowiązkiem beneficjentów poszczególnych 

projektów. 

Ocena programów (projektów i zadań inwestycyjnych), których częścią są projekty 

współfinansowane ze środków Unii Europejskiej przebiegać powinna według czterech typów 

ocen: 

- ex-ante (przed realizacją Planu), 

- mid-term (w połowie okresu realizacji). W odniesieniu do PRL na lata 2004-2006 

najprawdopodobniej będzie zachodziła konieczność przeprowadzenia takiej oceny, 

gdyż zakończenie znacznej części inwestycji zaplanowano na 2005 rok, 

- ex-post (na zakończenie Planu). W ramach tej oceny przewiduje się, że po 

zakończeniu danego projektu, przez dwa kolejne lata – w systemie rocznym – 

sporządzane będą raporty celem weryfikacji rzeczywistych i planowanych wskaźników 

oddziaływania, 

- on going (na bieżąco). Ocenie będą podlegać poszczególne projekty i zadania 

inwestycyjne w trakcie ich realizacji. 

Raporty z oceny Planu Rozwoju Lokalnego oraz poszczególnych projektów inwestycyjnych 

powinny być sporządzane zgodnie z zaleceniami Unii Europejskiej oraz innych instytucji 

zaangażowanych w realizację konkretnego projektu. 

IX.3 Public relations PRL 

Główną jednostką odpowiedzialną za promocję Planu Rozwoju Lokalnego, za 

promocję poszczególnych projektów i zadań inwestycyjnych w Planie będzie Urząd Miasta i 

Gminy we Wschowie. Wszelkie materiały promocyjne powinny określać m.in. cele realizacji 

poszczególnych projektów i zadań inwestycyjnych w ramach Planu, planowane wskaźniki 

osiągnięć oraz źródła finansowania tych projektów. Sposoby promocji inwestycji 

współfinansowanych z Funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej reguluje Rozporządzenie 

Komisji Europejskiej Nr 1159/2000 z dnia 30.05. 2000 r. w sprawie „Zasad informowania i 

promocji projektów współfinansowanych z Funduszy Strukturalnych”. 

Celem działań związanych z promocją Planu jest dotarcie do jak najszerszej grupy 

beneficjentów projektów podejmowanych w ramach Planu, a także instytucji mogących stać 

się partnerami w realizacji niektórych przedsięwzięć inwestycyjnych. Grupami tymi są: 

- bezpośredni beneficjenci większości projektów – mieszkańcy gminy, 

- środowisko przedsiębiorców, 

- organizacje pozarządowe, 

- partnerzy społeczni. 

W ramach promocji Planu Rozwoju Lokalnego podejmowane powinny być w szczególności 

takie działania jak: 

- strona internetowa Gminy Wschowa, 

- ulotki informacyjne dla beneficjentów (poświęcone konkretnym projektom), 

- spotkania z potencjalnymi partnerami gospodarczymi, społecznymi, 

- publikacje w prasie (w przypadku wybranych projektów). 

47

_________________ 


X. ZMIANY W PLANIE ROZWOJU LOKALNEGO 

Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem otwartym i może ulec pewnym zmianom 

lub być uzupełniany poprzez wpisy nowych zadań organizacyjnych i inwestycyjnych raz w 

roku kalendarzowym w okresie projektowania budżetu gminy. 

W szczególności niniejszy Plan Rozwoju Lokalnego może zostać zmieniony bądź 

uzupełniony na wniosek rady gminy lub burmistrza gminy. Postulaty do PRL oraz wnioski 

składać mogą także radni, stowarzyszenia i nieformalne grupy mieszkańców, organizacje 

powiązane z budżetem gminy, w tym również podmioty gospodarcze funkcjonujące w gminie 

na zasadach ustalonych przez gminę w odrębnej uchwale dotyczącej procedury 

opracowywania i uchwalania budżetu gminy. Natomiast współpraca z organizacjami 

pozarządowymi, podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego i 

stowarzyszeniami przebiegać będzie według zasad ustalonych w programie ustalonym przez 

organ stanowiący gminy. 

Zmiany działań i priorytetów, a także uszczegółowienie i uzupełnienie 

poszczególnych projektów mogą nastąpić w trakcie realizacji Planu, w szczególności po 

przyjęciu uchwały budżetowej na kolejny rok budżetowy określającej zadania inwestycyjne 

lub innych programów gminy, w tym również Wieloletniego Planu Inwestycyjnego. 

48

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Wschowa

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?